Page 182 - ARM_19-1947_01
P. 182
ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԱՄԵՐԻԿԱ8ԷՆ ՀւսքաստաԱի գիԱիԱեդ թ Ո Մ ք քետաշղակաաձԽու խաղը
ԲԱՐՁԵՐ » Ւ ՊԱՏԿԵՐՆԵՐ ԽՄԲ- Թէհրանի Նովսաի Գնեա թ ե ր թ է ն — (ի– եւ վհրքիԹ մաս)
Աենք՝ Հա յաս տան ի գինեգործներս , մասնա ֊ իրենց կարգին, այն օտար ներշնչողներդ որ
Որքա՛ն տարբեր են բարքերն ու սովորութիւն– ւոր Հաճոյքով կը քիէենք Ա ոսկուայի մէԼ տեղի ու կր գորԱւն թրքական քաղաքականութեան նրթ .
նեբբ մէկ եբկբէն մի-֊սը եւ որքա՛ն նորութիւն , նեցած փորձերէն մէկրտ սնունդի աբգէւնաբեբու - տնռքւերուն մէջ, ի՚-ղ կճ լ Կ ն է 1 1Լլ""Կ.Է^ Վբ՚"մ *>.-
ո լսումն աս՛է բութ եան արժան ի , այն երկրին մ էջ . թեան նախաբաբութեա-ս է ։ Այգ անգամ մեր տշխարՀի մէջ կր տարածեն Անգարայի անմիտ յե^
ուր առածէն անգամն է ոբ կ՚այցելես X պատրաստած ԱՍ ե ր ձ ս> գիսին քաղաքաքացիոլ - ր իւր անքն երր։ Այ"աէս կ որ յոմւոսար Յին \ փ ւ -
Առօր Լա յ կե Լ ո աղի մ ան ր ա մ ա սն ութիւևնե ր ո ս* թեան լրի՛֊ իրաւունք ստացաւ, ճրչ/է ա յգ ժ ամա - էսրք Թայմզ տեսակցութիւն մր կլլ Հրատարակէր
շատ աչ Լ-՚ս ղր ս՛ ղի ր Հոն ուր աուն աեղ եղած՜ ես Լակ ալ մաանանշուեցան հայկական գինիին բարձր Վաթա.1/, իսմբագիր Կալման ի Հետ։ Այս վերջին;,
աարինհբով եւ ըւտե լացած Հարեւաններուդ բար ասրժանիքնեբյէ : որ Մ– ՆաՀանգներշ կր գտնուէր, պարզապէս կր
քերուն Հետ * Գուբս ելիր անդամ մր Հիւրրնկաւ Հ1Անըես»ը ոբ փառաբանուած գինիներէն է ու Հաստատէր թէ «սովետական Հալալում ր կր սպառ֊ •
օտար Հ ա յ բեն իքէդ , ո րսլէսղի տեսնես թէ ուրիշ - Համա շիյարՀա յին Հռչակ ոլւի , կը պա տ ր ա ս տ ո լի նայ թուրքիոյ»։
մ իա յն Ա պան իա յ\ի մ է^ ; Ե րկրագունգի զանագան
ներր փնչպէ կ՚ապրին եւ ինչ ա ուա ւե լութ ի ւնն եր թուրք լրագրողը անամօթաբար կ ամրասւոո,
մասն րուն մէ^ փորձ կատարուած էր «խերես»
կամ թերութիւնւեբ ունին ւ Ուզես չուզես ուշա - նէ Խ . Միութի^ը թ՛է Թ ՚ ՚ ւ ր ք ի ո յ մէջ «Հինգերորդ
պատրաստելու Համար եւ բոլոր վւորճերն ալ աԼյա–
գր ո ւթ ի ւն գ կր կեդրոնացնես աննշան երեւո յթնե - գունդ» մր ստեղծած էր։ Եւ ամերիկացի լրագրող
Ն՚Ղ֊ վախճան էին ունեցած • ^ոբՀբդային գիտնա -
բու վրայ , ու բաղդատութիւն կ՚ընես ինքնիրենդ X Տրիւ Փիրրսր՚ւ՛ , յայտնի զրպարտիչը, վերջերս ան
կաննեբը սակայն էէքեցը՜ փորձերը այդ ուղղու -
Ժողովուրդի մր մշակութային ու քաղաքա թելով խօսած ատեն , Անգարայի ամերիկացի զին
թեամբ* Ա ա.եբաղեվ–ե ծա ֊.օչժո ւթ իւն ը սպանիական
կրթական մակարդակին ծանօթանալու Համար, ա– ուորական կցորդին ակնարկելով, չէ՞ր յա յաներ
խաղողի Հետ անոնք բերաւ այլ եզրակացութեան ,
մէնէն ա ռ ա ^ պիտի մտերմանաս իր պատմութեան , «սովետական զօրքերու Համախմբումը թրքական
որ Հայաստան ունի իր խաղողի տեսակները՝ կա -
իր արուեստին եւ իր գրականութեան : ք֊այց ա յ գ սահմանագլուխին վայ»։ Այս սուտ լուրին ,կոպիտ
նաշկենի , խարճի , ճիլարի , որոնք աբգէն շատ կա
բոլորին ղուգրն թաց , անՀ րաժեշտ է ոբ գիտնաս բանսարկութեան վճռական Հերքումը Թաս գործա
նուխ ժամանակնեբէե կուտային գի֊՝ի մը
նաեւ թէ ա յգ ժ ո գո վո ւր դը ինչ ձեւով կ ՛ս֊՚պր՛ի յ կալութեան կողմէ, անգամ մը եւս ցոյց կուտա ,
յ որ շա ա
կեանքի ինչ պայմաններ ունի X Պատմութիւնդ թէ ինչ անազնիւ միջոցներու կր դիմեն անոնք որ
նման՛՜՜էր «խեբես»ին ; Այստեղէն աչ առա Լ եկաւ
թուականներու եւ դէպքերու գասաւոբումէն աւելի կր փորձեն ամէն գինով խռովութիւն ստեղիէ,
յանդուգն միտք մը՝ ուսենաչ մեր Հայկական «էՏե–
բան մըն էւ Հին Եգիպտոսի մէջ պատառաքաղ Մօտաւոր Արեւելքի մէջ։
րես »շ :
կա*բ * Ասորեստանի մէջ թաշկինակ կը գործա - Մեծ սրատեսութիւն պէտք չէ Հասկնալու. Հա
Ա կսան փորձերը այս տեսակ գիւփ պատ բաս–
ծէի^ն X Տիղրան Աեծ\ի պալատը ի°*նչ լուսաւորու - մար այս ռազմախաղեր ուն նպատակները : Այս մի
աելու Համար, անոնք պստկուեցա՚ե յա՚էոգոլ -
թիւն ունէր : Առանց այս ման րամ՚ասնութեանց , ջոցին թ-ուրքիան կը գործէ Համաձայն անգլիական
թեամբ X Հետաքրքիր մ աե բաս՝ անո ւթ իւն մը կապ
լր իւ գա դա Փար չէինք կրնար –ունենալ Հ ին օրերու տչխարՀակալութեան ցուցմունքներուն , Միջի՛՛
ուած ա յս փորձեր ուն Հետ X Ա եր Տ ա յ կա կա՛ն «1Ա ե -
մ ասին X Արեւելքի խմբակցութիւն մ ր» կազմել, ուղղուած
րես» դարձող Հիւթախմորը կուտաբ աւելի ուժեղ
իսաղաղութեան բարեկամներու դէմ , որպէսզի ամ
•Ամերիկան ալ քիչ - շատ ճանչնալու Համար , վւբփուր , քան սպանիականը * Ասիկա֊ յաղթանակ
րապնդուի արաբական Արեւելքի մէջ բրիտանական
մէկ կողմ պիտի նետես պաՀ մը, ՛պատմութեան ու մըն էր , որմ է վեր^ վճռուեցաւ Օշակտն գիւղին
խախտուած գերակայութիւնը՛ : Անդր յորդանան ի
գրականութեան Հատորները, պիտի վա՛ր մ էջ ( Աշտարակի շր^ան ) կառուցանել գոր ծար ան
էմիրին, ԱպտոլլլաՀի , այցելութիւնը Անգ արա , եւ
իջնես մը ք «Աշտ ար ա 1լ» անունով գինի պատ րաստելու ^
կատարուած րա I. ա կց ո ւթ ի ւնն ե րը սերտօրէն կապ -
երկնասլացն եր ու կա տա րէն ու պիտի մ տնես տու - այս անունով պիտի կոչուի Հայկակա ն Հ<1ցեբես»ը X
ուած ե՚1 այս ծրագրին Հեա%
ներէն , ճաշարաններէն, կայարաններէ, վաճառա Այս սոր գործարանը պիտի կառուցուի ճար -
տուներէն ներս՝ ա՚ձքդ ու. ականցդ Լորս բացա\ծ \ տարարուեստի վերջին նուաճումներու Հիման վը~ Աւելցնենք որ , «պլոք»ը կազմակերպողները ա–
Լոնտոնէն կուդամ : է/ատ բնական է ուրեմն որ րա յ եւ ամբողջապէս մ ե քեն ա յ ա ց ո ւած ; Լայն , լու— ւելի ընդարձակ եւ աւելի արկածախ՛նդիր ծրագիր֊
տեսածս ու լսածս բաղդատեմ Անգլիո յ մ է Հլ տե սա ւոր մ առան սերուն մէջ \ 6 1 8 աստիճան մշտա ներ կը յօրինեն : Յունուար Յին , ՆիՀատ էրի՚մ ,
սածիս ու լսածիս Հետ։ կան տ ա քո ւթ ե ա մբ , կա րե լի է տեղաւոր ել մինչեւ. անգամ Ք՛ուրքիս յ Աղդ– է$՝ոզովի Արտաքին գործե–
Հանբա յին ս պա սա բ կո ւթ ե ան ց մ էջ կարելի է Հինգ միլիոն^լիալ։ ՀձԱչսւ սյ բա կ՜) գինիւ րու յանձ՛նախումբի , թուրք պաշտօնական օրկա -
Անգլիան ու ^Ամերիկան գնել միեւնոյն մակարդա ՝1՝ա ււ ա ււ ււ ւե Հագաբ քառակուսի *•/ /. է՛ Լ1 տաբա. ֊ նիւ՛ն՝ «Ուլուսֆի մէջ կը ներկայացնէր բանաձեւ
կին վրայ • Երկու՛ երկիրներուն մէջ ալ իչիւանու - հ՜ութեան ւիչւայ կլլ գանք, լին գորօ՜աբանի չէնքեբլլւ մը զոր (է/րաւ. ս-ՓրԷս գործակալութիւնը՛ կոչեց
թ իւն՛նե ր ը քիձ~ձաա բարեխիղճ Հոգածութիւն ցոյց Նոր գորօ՜աբանի մառանւերէն՝ ամ՛էն տարի պիտի չոնդա լի ց : Այս բանաձեւը պարզապէս կը նախա
կուտան Հանգիստ ու գի ւր ո ւթ ի ւն ընծա յ ե լ ո ւ Հա գրկուին երկրի բոլոր կոգմերլլ, մինչեւ մէկ մի - տեսէ «ապաՀ ովոլթեան գօտի» մը որ պիտի երկա
մար ժողովուրդին : Հեռաձայն մը ընելու , նամակ լիան լի՛տր չորս տարուան գիհիներ ւ րի իրանէն , քԻուրքիայէն ե լ Պալքաններէն մինչեւ
մը ուղարկելու կամ արուարձանէ արուարձան եբ– Հայաստան , որ մւէկձ. է գիեի֊եր պատրաստոգ Կեդրոնական Եւրոպա , այսինքն մինչեւ Հիմա ե–
թեւեկելու Համար սիրտ Հատցնելու կամ քյլայնա– երկիրներէն, կրնայ պարհ՜ենալ իր բաղմատեսակ ղա\՝ւ– \1ՀրւՀներէ ն շատ աւելի րնդարձակ բան մը։
ն՚ալու պատճառներ գրեթէ չունիս Լոնտոն ի թէ իմոյլ, մ՚իՀՀա՚կ եւ թուԱգ գինիներով եւ այ լագան Հասկնա լի, է որ այս անմիտ ծ բագի բները ար
Նիւ– Եորքի մէջ՛. Նոյնը կարերի չէ ըսել անշուշտ գոե եաքներուիւ Հայաստանի գոնեաքր «(Լր ա ո ա։ււ՝չՀ/ դարացնելու Հտմար , անոնց Հեղինակները ուրի*
եւրոպական ուրիշ երկիրներու Համար ուր ի՚չխա - գորՆարանագրոչմոգՀ գարճՀաօ՜ է Խ* Միութ՜եան բան չեն գտներ բայց տարածել անՀ իմն լուրեր
նոլթիլններլք նուաղ բծա խնդի բ են , իսկ պաշտօն - ամ՛ենափառա բա՛նո ւաձ՜ իսմիչքներէն մէկրէ Այմմ սովետական երեւակայական վտանգի մը մասին։
եանեբը շատ անՀ ալ : Հայկական գրոչմուաօ՜ գոն՚եաքներր կր կրեն Ներքին կեանքի մէջ ալ թուրք յ /.- աս, շ ր ո լ -
Կր նախընտրեմ Լոն տոնի փապուղին - մա - «9"է^5/>> , «Հայաստան» ե լ <*&ոբե լեԼա կան«. անուն– թիւնը «արտաքին վտանգի» մը խրտուիլակը կր
քուր, Հանգստաւէտ , լուսաւոր, նոյնիսկ պէտք ե– «Արարատ» գորօ՜արանր տարեկան կ՚արտագրէ ցցէ : Այս ձեւով ան կը փորձէ ամրապնդել իր խա
ղածէն աւելի շքեղ X Կը նախընտրեմ անգլիական մինչեւ 500 Հազար լիտր գոեետք Հ Նաիւագօ՜ուաՆ եւ խուտ դիկտատուրան , խորտակել ընդդիմադիր -
մայրաքա զաքին երկյաբկտն ի Հանըակառքեբը ի -, աբգէն ււ ւ լ ււ ււ ւ ա ձ է չիևութ իւնլլ Երեւանի մէջ նորն՛ե րը , պաՀելոլ Հ ակասաՀմ անագրական բացառիկ
բենց թաւշապատ նստարաններով : ք-այց պիտի ո ւ - գործ՜արանի մր, գոնեաք արտագրելու Համար , օրէնքներ՛ը, որոնց շնռրՀիլ երկիրը կը կա՛՛ռավարէ
զէի որ Լոնտոնն ու Փարիզը ունենային Նիւ֊ Եորքի այգ գորՆարանր պիտի գառնայ Միութենական . բռնակալութեամբ, պաշարման վիճակ յայտարա -
երկաթուղիներն ու կա յա բանն եր ը : Առաջինների նման տմենամեօ՜ ձեռնարկներէե մէկր եւ պիտի լ՛ել ՛ել երկարաձգել, Հոս ու Հո՛ն աՀագին բանակ
լայնանիստ բազմոցներով, մաքուր ու մէկ կարգ արտագրէ տարեկան մէկուկէս միլիոն լիտր գոն֊ մը պաՀել որուն Համար տարապայման գումարներ
Հարուստին թէ աղքատ ին Համար Լբտցի վւՈՆլԱ՞Ը;– ետք : ծախսուած– են։
նէն) ; ԱշիյարՀի լաւագոյն կայարանները Ամեբի - Բացի ՚ի1–ր" յ իչե ալ երկու ձեռն արկն եր էն , գեռ Պատերազմը վերջանալէն ի Վ\եր մէկ ու կէս
կա յի մ էջ պէտք է վւնտռել , կ՚րսեն տեղացփնեբը • ՈԼ–րիչ չտա գինիի գո րհ՜ա րանն ե ր պիտի շինո լին տարի է անցած, բայց Թ՛ուրքիան ոբ անոր մէջ
Լոնտոն ի դլխաւո ր կայարանները մռայլ ե% ու միջ նոր Հնգամեայ օ՜րագրի նտիստգօ-ով՝ ՝թանաքեռի , մ՛ասնակցութիւն չունեցաւ, մէկ միլիոն զինուոր -
նադարեան , մուխ ու մուր սիրտդ ու արա - Միկոյեանի, Նոյեմբերեանի մէջ, գինիի արատ - նե բու բանակ մը. կը պաՀէ, եւ մտքէն չանցըներ
մագրութիւնգ սեւցնելու աստիճան ։ Նիւ֊ Եոբքի գրոլթիւններր պիտի րնգարձակուին Աշտարակի արձակել զանոնք : Այս բանակն ունի 35.000 Գ"Ր\–
կամ Ու-ոշինկթրնի կայարաններն ընդՀակառա - եւ էջմւիաձ–նի մէջ՛. Հայաստանի գորՆարաններր \ծօն եւ 40.000 պաՀեստի սպաներ ; Այս տարի 357
կրն շատ մաքուր են, շատ արդիական ու մանա - պիտի արտագրեն գի՛նիի չատ տեսակներ : միլիոն թրքական ոսկի յատկացուած է 1939/ 90
ւանւզ շատ տաք X Այո տաք, մէկ ծա յրէն միւսը , Հայաստանի ամէն մէկ գի֊ին ունի իր պատ - միլիոնի դէմ ազգային պաշտպանութեան եւ բա– -
որովՀետեւ առանձին շէնքեր են՝ դիծերէն ու վայ մոլթւիւնր , իր կենսագրութիւնր : Երկար մամա - նտկին բացառիկ ծախս՛երուն։
րաշարժին ծուխերէն բաւական Հեռու եւ իշխանոլ- նակ մենք կ՝ենթագրէինք թէ՝ մեո Հանրապետու - Եթէ նկատի առնուի որ դրամագլուխին մէկ
թ իւննե ը ը խելք րրեր են կեդրոնական ջերմ ութիւն թիւնր չի կրնար հր իմ ի վարդ ադ ո յ՛ե եւ սպիտակ մասը տրամադրուած՝ միւս նախարարութեանց
Հաստատել ոբպէսգի մարդիկ չսառ ին՝ , սպասման «Մոսկուտներ՝»ու նման «Մոսկուտ» արտագրել : (Փոխադրութեան , Ազգ. Տնտեսութեան) նմանա -
սրաՀ ին մ է ^ կամ լրագրավաճառին ու պտղավա - Կր մտանէինք թէ միայն 10րիմր կրնար մրցիլ այգ պէս կը ծառայէ , անուղղակի կերպով , զինուորա
ճ՛առին կրպակին առՊեւ Հ փ ա ը ի զա բն ա 1լն ե ր ը $11 Ղ. մարգին մէջ IIյր ա՛ս սա յի Հետ; Իսկ այմմ Հայաս - կան ծախսերը՛ ղոցելոլ, այս թ ի լ ը պիտի անցնի
եր ուա կայեն Ակն Լ ազարի ընյդարձակ ճեմ ելիքը տանի «Ա՝ոսկուտ»ր ոչինչով ետ կր մնայ ոչ ԻՏրիմի կէս ^միլիառը, այսինքն թրքական ելմտացոյցին
( փափէռտիւ) պա տ ս պ ա ր ո ւած ու արեւելեան բագ– եւ ոչ ալ Ֆրանսայի «Մ ոս կուտեն երէն , ո րո չ րա - կէսէն աւելին :
ս1՚քէ վեր ածուած տարուան այս եղանակին*.* ներոլ մէջ նոյնիսկ կր գերազանցէ ղանոնք։
Լոնտոնի եւ Ն/"– Եոբքի նամ ա կա տ ո ւնն ե ր ը կրբ֊ Այգիներու ե լ իսազւգի աճում ին Համար Հա - յաստանի կլիմայական ու Հողային լաւագոյն
նան իրարու Հետ մրցիլ ք՚րենց մաքրոլթեամբ ել պայմանները՝ կր դասուին Խ . Միութեան ՛ել աչ -
կանոնաւոր սպա ո ար կութ եամբ : Նիւ֊ Եոբքի պան– չր; Ջեմ գիտեր տակաւին թէ այգ գլուիս - գորհ-ոց խար Հի մէջ, լաւագոյն խաղողագործական եւ գի
դո (լներյէ Հքեգսէշուք պալատներ են՝ անՀրաժեշտ Հատորին քրիստոնէավայել պատուէրներուն Հետ նեգործական չրջաններոլ շարքերուն մէջ, ասոր
յա րմ ա ր ո ւթի ւնն ե ր ո վ օժտուած X Շ ո ա յլոլթիլն ա յս մարզիկ ինչպէս կլլ Հաշտեցնեն իրենց չռայլու - Համար ա, նո ր Հնգամեայ նախագիծին մէջ գինե -
պարագային ալ վեցէն ութ սրբի է բաղնիքը ւ թիւնն ու զեգիսութիւնլլ, երր ամէն օր կր կարգան զործութեան եւ խաղողագործութեան լայն տեղ
Կրնաս բոլորն աք գործածել ու գէն չսվՐ^աել։ Տ ա֊ որ Եւրոպան մատնուաՆ է աննաիւրն թաց չ րաւ ո - տ ր ո ւած է Հ
թոըգ առտու մթերքը վե բան ո բ ո դո ւած է անկողի– րութեան եւ զրկանքի : Հրաչագո՛րծ֊ Պայպլ , Հինգ
նիհ սաւաններուն Հետ : Լոնտոնի պանդոկները շա Հ;ոյս»ի իններորդ կտուց ր սենեակւիս մէջ, ինչե՜ր, ա ար ո ւա ն ՝րնթացքին այգինե բու րստ -
տոնց Հրաժարած են այդ պերճանքէն : Անթերի իհչե՜րկ,ր կատարուին քու անունովդ։ ՛Բանի մի - կացուած տարածութիւնը պիտի ընդարձակուի
սպասարկութիւն այստեղ X Զո՛*ւ ր ուզածիդ լիոնատէբներ իրենց մեղքերուն Համար ներում 10.500 Հէքտարով։ Այս մարզին մէջ մեծ աշխա -
չաւի X Օրական քանի մը անգամ էոգ°փր : Լոնտոն , փնտռեր են քոլ ղեզնահ՝ է^՚յրուգ Վրայ ) գիշերնե. տանք ունին կատարելիք Հետիի, Աշտարակի , Ա–
պանդոկին մէՉ թէ տունգ, իրաւունք չունիս Հինգ րր, սա կա րա՜ւ, էն ու գործարանէն վերադարձին։ ղիզրէկովի ե լ ուրիշ շրջաններ ու Հաւաքական տբն–
մատնաչափէն աւե/ի ^ուր լեցնել տաշտին մէջ : • . . Ո՛ քանինե՛ր քու բառերդ կր Նամհ՜մեն , քոլ վրագ տեսութիւններր։ Բ՚ալինի շրջանին մէջ կր պատ -
Ձ՛եռքերդ անգամ ծորակին տակ չես կրնար լուալx կբ գուրգուրան , փոիյա ակ իրենց գուրգուրանքէն րսւստոլին Հողալին նոր զանգուածներ որոնցմէ
Մ էկ նն 2ա ր ան ի մ էջ ելեկտրական լո յսփ ութ ու սէրերէն պուտ մր բաշխելու իյուարՀ րաղմու » 7000 Հէքտար
կտուց* ութն ալ վառէ եթէ կ՛ուզես , որովՀետեւ թետնց՝ ազգ թէ ան Հ աւո : «կարճ կապէ1, մարդիկ յատկացուած են այգիներու X
պանդոկին վարչութիւնը ճղճիմ Հաշիւներով չրզ֊ փր՚"գ կր իսնդան» , պիտի ր՚՚էր Նարդունին , եթէ Այս Բո I" Ր ա չխատանքնե ր բ կը կատարուին՝՝
Բաղիր ՚ Ամերիկայի պանդոկներէն ներս մէկ բան ե– Հայաստանի գի տակտն կ ա ճառ ի այ գեզ որ ծա -
Հանելուկ մնաց ինծի Համար ո՛ւր ոբ երթաս , քոՎս ա ա է < կան ու զի՚–եգոբծական գիտաՀե տաղօտական մասս
գրասեղանիդ զԼրայ պիտի գտնես Աս աո ւած աշուն.. ՎԻՐԱՅՐ նաճիւղին միջՈցով :
ՊՐՕՖ. Գ Պ– ԳՐ2ԵԼԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
ԲԱՐՁԵՐ » Ւ ՊԱՏԿԵՐՆԵՐ ԽՄԲ- Թէհրանի Նովսաի Գնեա թ ե ր թ է ն — (ի– եւ վհրքիԹ մաս)
Աենք՝ Հա յաս տան ի գինեգործներս , մասնա ֊ իրենց կարգին, այն օտար ներշնչողներդ որ
Որքա՛ն տարբեր են բարքերն ու սովորութիւն– ւոր Հաճոյքով կը քիէենք Ա ոսկուայի մէԼ տեղի ու կր գորԱւն թրքական քաղաքականութեան նրթ .
նեբբ մէկ եբկբէն մի-֊սը եւ որքա՛ն նորութիւն , նեցած փորձերէն մէկրտ սնունդի աբգէւնաբեբու - տնռքւերուն մէջ, ի՚-ղ կճ լ Կ ն է 1 1Լլ""Կ.Է^ Վբ՚"մ *>.-
ո լսումն աս՛է բութ եան արժան ի , այն երկրին մ էջ . թեան նախաբաբութեա-ս է ։ Այգ անգամ մեր տշխարՀի մէջ կր տարածեն Անգարայի անմիտ յե^
ուր առածէն անգամն է ոբ կ՚այցելես X պատրաստած ԱՍ ե ր ձ ս> գիսին քաղաքաքացիոլ - ր իւր անքն երր։ Այ"աէս կ որ յոմւոսար Յին \ փ ւ -
Առօր Լա յ կե Լ ո աղի մ ան ր ա մ ա սն ութիւևնե ր ո ս* թեան լրի՛֊ իրաւունք ստացաւ, ճրչ/է ա յգ ժ ամա - էսրք Թայմզ տեսակցութիւն մր կլլ Հրատարակէր
շատ աչ Լ-՚ս ղր ս՛ ղի ր Հոն ուր աուն աեղ եղած՜ ես Լակ ալ մաանանշուեցան հայկական գինիին բարձր Վաթա.1/, իսմբագիր Կալման ի Հետ։ Այս վերջին;,
աարինհբով եւ ըւտե լացած Հարեւաններուդ բար ասրժանիքնեբյէ : որ Մ– ՆաՀանգներշ կր գտնուէր, պարզապէս կր
քերուն Հետ * Գուբս ելիր անդամ մր Հիւրրնկաւ Հ1Անըես»ը ոբ փառաբանուած գինիներէն է ու Հաստատէր թէ «սովետական Հալալում ր կր սպառ֊ •
օտար Հ ա յ բեն իքէդ , ո րսլէսղի տեսնես թէ ուրիշ - Համա շիյարՀա յին Հռչակ ոլւի , կը պա տ ր ա ս տ ո լի նայ թուրքիոյ»։
մ իա յն Ա պան իա յ\ի մ է^ ; Ե րկրագունգի զանագան
ներր փնչպէ կ՚ապրին եւ ինչ ա ուա ւե լութ ի ւնն եր թուրք լրագրողը անամօթաբար կ ամրասւոո,
մասն րուն մէ^ փորձ կատարուած էր «խերես»
կամ թերութիւնւեբ ունին ւ Ուզես չուզես ուշա - նէ Խ . Միութի^ը թ՛է Թ ՚ ՚ ւ ր ք ի ո յ մէջ «Հինգերորդ
պատրաստելու Համար եւ բոլոր վւորճերն ալ աԼյա–
գր ո ւթ ի ւն գ կր կեդրոնացնես աննշան երեւո յթնե - գունդ» մր ստեղծած էր։ Եւ ամերիկացի լրագրող
Ն՚Ղ֊ վախճան էին ունեցած • ^ոբՀբդային գիտնա -
բու վրայ , ու բաղդատութիւն կ՚ընես ինքնիրենդ X Տրիւ Փիրրսր՚ւ՛ , յայտնի զրպարտիչը, վերջերս ան
կաննեբը սակայն էէքեցը՜ փորձերը այդ ուղղու -
Ժողովուրդի մր մշակութային ու քաղաքա թելով խօսած ատեն , Անգարայի ամերիկացի զին
թեամբ* Ա ա.եբաղեվ–ե ծա ֊.օչժո ւթ իւն ը սպանիական
կրթական մակարդակին ծանօթանալու Համար, ա– ուորական կցորդին ակնարկելով, չէ՞ր յա յաներ
խաղողի Հետ անոնք բերաւ այլ եզրակացութեան ,
մէնէն ա ռ ա ^ պիտի մտերմանաս իր պատմութեան , «սովետական զօրքերու Համախմբումը թրքական
որ Հայաստան ունի իր խաղողի տեսակները՝ կա -
իր արուեստին եւ իր գրականութեան : ք֊այց ա յ գ սահմանագլուխին վայ»։ Այս սուտ լուրին ,կոպիտ
նաշկենի , խարճի , ճիլարի , որոնք աբգէն շատ կա
բոլորին ղուգրն թաց , անՀ րաժեշտ է ոբ գիտնաս բանսարկութեան վճռական Հերքումը Թաս գործա
նուխ ժամանակնեբէե կուտային գի֊՝ի մը
նաեւ թէ ա յգ ժ ո գո վո ւր դը ինչ ձեւով կ ՛ս֊՚պր՛ի յ կալութեան կողմէ, անգամ մը եւս ցոյց կուտա ,
յ որ շա ա
կեանքի ինչ պայմաններ ունի X Պատմութիւնդ թէ ինչ անազնիւ միջոցներու կր դիմեն անոնք որ
նման՛՜՜էր «խեբես»ին ; Այստեղէն աչ առա Լ եկաւ
թուականներու եւ դէպքերու գասաւոբումէն աւելի կր փորձեն ամէն գինով խռովութիւն ստեղիէ,
յանդուգն միտք մը՝ ուսենաչ մեր Հայկական «էՏե–
բան մըն էւ Հին Եգիպտոսի մէջ պատառաքաղ Մօտաւոր Արեւելքի մէջ։
րես »շ :
կա*բ * Ասորեստանի մէջ թաշկինակ կը գործա - Մեծ սրատեսութիւն պէտք չէ Հասկնալու. Հա
Ա կսան փորձերը այս տեսակ գիւփ պատ բաս–
ծէի^ն X Տիղրան Աեծ\ի պալատը ի°*նչ լուսաւորու - մար այս ռազմախաղեր ուն նպատակները : Այս մի
աելու Համար, անոնք պստկուեցա՚ե յա՚էոգոլ -
թիւն ունէր : Առանց այս ման րամ՚ասնութեանց , ջոցին թ-ուրքիան կը գործէ Համաձայն անգլիական
թեամբ X Հետաքրքիր մ աե բաս՝ անո ւթ իւն մը կապ
լր իւ գա դա Փար չէինք կրնար –ունենալ Հ ին օրերու տչխարՀակալութեան ցուցմունքներուն , Միջի՛՛
ուած ա յս փորձեր ուն Հետ X Ա եր Տ ա յ կա կա՛ն «1Ա ե -
մ ասին X Արեւելքի խմբակցութիւն մ ր» կազմել, ուղղուած
րես» դարձող Հիւթախմորը կուտաբ աւելի ուժեղ
իսաղաղութեան բարեկամներու դէմ , որպէսզի ամ
•Ամերիկան ալ քիչ - շատ ճանչնալու Համար , վւբփուր , քան սպանիականը * Ասիկա֊ յաղթանակ
րապնդուի արաբական Արեւելքի մէջ բրիտանական
մէկ կողմ պիտի նետես պաՀ մը, ՛պատմութեան ու մըն էր , որմ է վեր^ վճռուեցաւ Օշակտն գիւղին
խախտուած գերակայութիւնը՛ : Անդր յորդանան ի
գրականութեան Հատորները, պիտի վա՛ր մ էջ ( Աշտարակի շր^ան ) կառուցանել գոր ծար ան
էմիրին, ԱպտոլլլաՀի , այցելութիւնը Անգ արա , եւ
իջնես մը ք «Աշտ ար ա 1լ» անունով գինի պատ րաստելու ^
կատարուած րա I. ա կց ո ւթ ի ւնն ե րը սերտօրէն կապ -
երկնասլացն եր ու կա տա րէն ու պիտի մ տնես տու - այս անունով պիտի կոչուի Հայկակա ն Հ<1ցեբես»ը X
ուած ե՚1 այս ծրագրին Հեա%
ներէն , ճաշարաններէն, կայարաններէ, վաճառա Այս սոր գործարանը պիտի կառուցուի ճար -
տուներէն ներս՝ ա՚ձքդ ու. ականցդ Լորս բացա\ծ \ տարարուեստի վերջին նուաճումներու Հիման վը~ Աւելցնենք որ , «պլոք»ը կազմակերպողները ա–
Լոնտոնէն կուդամ : է/ատ բնական է ուրեմն որ րա յ եւ ամբողջապէս մ ե քեն ա յ ա ց ո ւած ; Լայն , լու— ւելի ընդարձակ եւ աւելի արկածախ՛նդիր ծրագիր֊
տեսածս ու լսածս բաղդատեմ Անգլիո յ մ է Հլ տե սա ւոր մ առան սերուն մէջ \ 6 1 8 աստիճան մշտա ներ կը յօրինեն : Յունուար Յին , ՆիՀատ էրի՚մ ,
սածիս ու լսածիս Հետ։ կան տ ա քո ւթ ե ա մբ , կա րե լի է տեղաւոր ել մինչեւ. անգամ Ք՛ուրքիս յ Աղդ– է$՝ոզովի Արտաքին գործե–
Հանբա յին ս պա սա բ կո ւթ ե ան ց մ էջ կարելի է Հինգ միլիոն^լիալ։ ՀձԱչսւ սյ բա կ՜) գինիւ րու յանձ՛նախումբի , թուրք պաշտօնական օրկա -
Անգլիան ու ^Ամերիկան գնել միեւնոյն մակարդա ՝1՝ա ււ ա ււ ււ ւե Հագաբ քառակուսի *•/ /. է՛ Լ1 տաբա. ֊ նիւ՛ն՝ «Ուլուսֆի մէջ կը ներկայացնէր բանաձեւ
կին վրայ • Երկու՛ երկիրներուն մէջ ալ իչիւանու - հ՜ութեան ւիչւայ կլլ գանք, լին գորօ՜աբանի չէնքեբլլւ մը զոր (է/րաւ. ս-ՓրԷս գործակալութիւնը՛ կոչեց
թ իւն՛նե ր ը քիձ~ձաա բարեխիղճ Հոգածութիւն ցոյց Նոր գորօ՜աբանի մառանւերէն՝ ամ՛էն տարի պիտի չոնդա լի ց : Այս բանաձեւը պարզապէս կը նախա
կուտան Հանգիստ ու գի ւր ո ւթ ի ւն ընծա յ ե լ ո ւ Հա գրկուին երկրի բոլոր կոգմերլլ, մինչեւ մէկ մի - տեսէ «ապաՀ ովոլթեան գօտի» մը որ պիտի երկա
մար ժողովուրդին : Հեռաձայն մը ընելու , նամակ լիան լի՛տր չորս տարուան գիհիներ ւ րի իրանէն , քԻուրքիայէն ե լ Պալքաններէն մինչեւ
մը ուղարկելու կամ արուարձանէ արուարձան եբ– Հայաստան , որ մւէկձ. է գիեի֊եր պատրաստոգ Կեդրոնական Եւրոպա , այսինքն մինչեւ Հիմա ե–
թեւեկելու Համար սիրտ Հատցնելու կամ քյլայնա– երկիրներէն, կրնայ պարհ՜ենալ իր բաղմատեսակ ղա\՝ւ– \1ՀրւՀներէ ն շատ աւելի րնդարձակ բան մը։
ն՚ալու պատճառներ գրեթէ չունիս Լոնտոն ի թէ իմոյլ, մ՚իՀՀա՚կ եւ թուԱգ գինիներով եւ այ լագան Հասկնա լի, է որ այս անմիտ ծ բագի բները ար
Նիւ– Եորքի մէջ՛. Նոյնը կարերի չէ ըսել անշուշտ գոե եաքներուիւ Հայաստանի գոնեաքր «(Լր ա ո ա։ււ՝չՀ/ դարացնելու Հտմար , անոնց Հեղինակները ուրի*
եւրոպական ուրիշ երկիրներու Համար ուր ի՚չխա - գորՆարանագրոչմոգՀ գարճՀաօ՜ է Խ* Միութ՜եան բան չեն գտներ բայց տարածել անՀ իմն լուրեր
նոլթիլններլք նուաղ բծա խնդի բ են , իսկ պաշտօն - ամ՛ենափառա բա՛նո ւաձ՜ իսմիչքներէն մէկրէ Այմմ սովետական երեւակայական վտանգի մը մասին։
եանեբը շատ անՀ ալ : Հայկական գրոչմուաօ՜ գոն՚եաքներր կր կրեն Ներքին կեանքի մէջ ալ թուրք յ /.- աս, շ ր ո լ -
Կր նախընտրեմ Լոն տոնի փապուղին - մա - «9"է^5/>> , «Հայաստան» ե լ <*&ոբե լեԼա կան«. անուն– թիւնը «արտաքին վտանգի» մը խրտուիլակը կր
քուր, Հանգստաւէտ , լուսաւոր, նոյնիսկ պէտք ե– «Արարատ» գորօ՜արանր տարեկան կ՚արտագրէ ցցէ : Այս ձեւով ան կը փորձէ ամրապնդել իր խա
ղածէն աւելի շքեղ X Կը նախընտրեմ անգլիական մինչեւ 500 Հազար լիտր գոեետք Հ Նաիւագօ՜ուաՆ եւ խուտ դիկտատուրան , խորտակել ընդդիմադիր -
մայրաքա զաքին երկյաբկտն ի Հանըակառքեբը ի -, աբգէն ււ ւ լ ււ ււ ւ ա ձ է չիևութ իւնլլ Երեւանի մէջ նորն՛ե րը , պաՀելոլ Հ ակասաՀմ անագրական բացառիկ
բենց թաւշապատ նստարաններով : ք-այց պիտի ո ւ - գործ՜արանի մր, գոնեաք արտագրելու Համար , օրէնքներ՛ը, որոնց շնռրՀիլ երկիրը կը կա՛՛ռավարէ
զէի որ Լոնտոնն ու Փարիզը ունենային Նիւ֊ Եորքի այգ գորՆարանր պիտի գառնայ Միութենական . բռնակալութեամբ, պաշարման վիճակ յայտարա -
երկաթուղիներն ու կա յա բանն եր ը : Առաջինների նման տմենամեօ՜ ձեռնարկներէե մէկր եւ պիտի լ՛ել ՛ել երկարաձգել, Հոս ու Հո՛ն աՀագին բանակ
լայնանիստ բազմոցներով, մաքուր ու մէկ կարգ արտագրէ տարեկան մէկուկէս միլիոն լիտր գոն֊ մը պաՀել որուն Համար տարապայման գումարներ
Հարուստին թէ աղքատ ին Համար Լբտցի վւՈՆլԱ՞Ը;– ետք : ծախսուած– են։
նէն) ; ԱշիյարՀի լաւագոյն կայարանները Ամեբի - Բացի ՚ի1–ր" յ իչե ալ երկու ձեռն արկն եր էն , գեռ Պատերազմը վերջանալէն ի Վ\եր մէկ ու կէս
կա յի մ էջ պէտք է վւնտռել , կ՚րսեն տեղացփնեբը • ՈԼ–րիչ չտա գինիի գո րհ՜ա րանն ե ր պիտի շինո լին տարի է անցած, բայց Թ՛ուրքիան ոբ անոր մէջ
Լոնտոն ի դլխաւո ր կայարանները մռայլ ե% ու միջ նոր Հնգամեայ օ՜րագրի նտիստգօ-ով՝ ՝թանաքեռի , մ՛ասնակցութիւն չունեցաւ, մէկ միլիոն զինուոր -
նադարեան , մուխ ու մուր սիրտդ ու արա - Միկոյեանի, Նոյեմբերեանի մէջ, գինիի արատ - նե բու բանակ մը. կը պաՀէ, եւ մտքէն չանցըներ
մագրութիւնգ սեւցնելու աստիճան ։ Նիւ֊ Եոբքի գրոլթիւններր պիտի րնգարձակուին Աշտարակի արձակել զանոնք : Այս բանակն ունի 35.000 Գ"Ր\–
կամ Ու-ոշինկթրնի կայարաններն ընդՀակառա - եւ էջմւիաձ–նի մէջ՛. Հայաստանի գորՆարաններր \ծօն եւ 40.000 պաՀեստի սպաներ ; Այս տարի 357
կրն շատ մաքուր են, շատ արդիական ու մանա - պիտի արտագրեն գի՛նիի չատ տեսակներ : միլիոն թրքական ոսկի յատկացուած է 1939/ 90
ւանւզ շատ տաք X Այո տաք, մէկ ծա յրէն միւսը , Հայաստանի ամէն մէկ գի֊ին ունի իր պատ - միլիոնի դէմ ազգային պաշտպանութեան եւ բա– -
որովՀետեւ առանձին շէնքեր են՝ դիծերէն ու վայ մոլթւիւնր , իր կենսագրութիւնր : Երկար մամա - նտկին բացառիկ ծախս՛երուն։
րաշարժին ծուխերէն բաւական Հեռու եւ իշխանոլ- նակ մենք կ՝ենթագրէինք թէ՝ մեո Հանրապետու - Եթէ նկատի առնուի որ դրամագլուխին մէկ
թ իւննե ը ը խելք րրեր են կեդրոնական ջերմ ութիւն թիւնր չի կրնար հր իմ ի վարդ ադ ո յ՛ե եւ սպիտակ մասը տրամադրուած՝ միւս նախարարութեանց
Հաստատել ոբպէսգի մարդիկ չսառ ին՝ , սպասման «Մոսկուտներ՝»ու նման «Մոսկուտ» արտագրել : (Փոխադրութեան , Ազգ. Տնտեսութեան) նմանա -
սրաՀ ին մ է ^ կամ լրագրավաճառին ու պտղավա - Կր մտանէինք թէ միայն 10րիմր կրնար մրցիլ այգ պէս կը ծառայէ , անուղղակի կերպով , զինուորա
ճ՛առին կրպակին առՊեւ Հ փ ա ը ի զա բն ա 1լն ե ր ը $11 Ղ. մարգին մէջ IIյր ա՛ս սա յի Հետ; Իսկ այմմ Հայաս - կան ծախսերը՛ ղոցելոլ, այս թ ի լ ը պիտի անցնի
եր ուա կայեն Ակն Լ ազարի ընյդարձակ ճեմ ելիքը տանի «Ա՝ոսկուտ»ր ոչինչով ետ կր մնայ ոչ ԻՏրիմի կէս ^միլիառը, այսինքն թրքական ելմտացոյցին
( փափէռտիւ) պա տ ս պ ա ր ո ւած ու արեւելեան բագ– եւ ոչ ալ Ֆրանսայի «Մ ոս կուտեն երէն , ո րո չ րա - կէսէն աւելին :
ս1՚քէ վեր ածուած տարուան այս եղանակին*.* ներոլ մէջ նոյնիսկ կր գերազանցէ ղանոնք։
Լոնտոնի եւ Ն/"– Եոբքի նամ ա կա տ ո ւնն ե ր ը կրբ֊ Այգիներու ե լ իսազւգի աճում ին Համար Հա - յաստանի կլիմայական ու Հողային լաւագոյն
նան իրարու Հետ մրցիլ ք՚րենց մաքրոլթեամբ ել պայմանները՝ կր դասուին Խ . Միութեան ՛ել աչ -
կանոնաւոր սպա ո ար կութ եամբ : Նիւ֊ Եոբքի պան– չր; Ջեմ գիտեր տակաւին թէ այգ գլուիս - գորհ-ոց խար Հի մէջ, լաւագոյն խաղողագործական եւ գի
դո (լներյէ Հքեգսէշուք պալատներ են՝ անՀրաժեշտ Հատորին քրիստոնէավայել պատուէրներուն Հետ նեգործական չրջաններոլ շարքերուն մէջ, ասոր
յա րմ ա ր ո ւթի ւնն ե ր ո վ օժտուած X Շ ո ա յլոլթիլն ա յս մարզիկ ինչպէս կլլ Հաշտեցնեն իրենց չռայլու - Համար ա, նո ր Հնգամեայ նախագիծին մէջ գինե -
պարագային ալ վեցէն ութ սրբի է բաղնիքը ւ թիւնն ու զեգիսութիւնլլ, երր ամէն օր կր կարգան զործութեան եւ խաղողագործութեան լայն տեղ
Կրնաս բոլորն աք գործածել ու գէն չսվՐ^աել։ Տ ա֊ որ Եւրոպան մատնուաՆ է աննաիւրն թաց չ րաւ ո - տ ր ո ւած է Հ
թոըգ առտու մթերքը վե բան ո բ ո դո ւած է անկողի– րութեան եւ զրկանքի : Հրաչագո՛րծ֊ Պայպլ , Հինգ
նիհ սաւաններուն Հետ : Լոնտոնի պանդոկները շա Հ;ոյս»ի իններորդ կտուց ր սենեակւիս մէջ, ինչե՜ր, ա ար ո ւա ն ՝րնթացքին այգինե բու րստ -
տոնց Հրաժարած են այդ պերճանքէն : Անթերի իհչե՜րկ,ր կատարուին քու անունովդ։ ՛Բանի մի - կացուած տարածութիւնը պիտի ընդարձակուի
սպասարկութիւն այստեղ X Զո՛*ւ ր ուզածիդ լիոնատէբներ իրենց մեղքերուն Համար ներում 10.500 Հէքտարով։ Այս մարզին մէջ մեծ աշխա -
չաւի X Օրական քանի մը անգամ էոգ°փր : Լոնտոն , փնտռեր են քոլ ղեզնահ՝ է^՚յրուգ Վրայ ) գիշերնե. տանք ունին կատարելիք Հետիի, Աշտարակի , Ա–
պանդոկին մէՉ թէ տունգ, իրաւունք չունիս Հինգ րր, սա կա րա՜ւ, էն ու գործարանէն վերադարձին։ ղիզրէկովի ե լ ուրիշ շրջաններ ու Հաւաքական տբն–
մատնաչափէն աւե/ի ^ուր լեցնել տաշտին մէջ : • . . Ո՛ քանինե՛ր քու բառերդ կր Նամհ՜մեն , քոլ վրագ տեսութիւններր։ Բ՚ալինի շրջանին մէջ կր պատ -
Ձ՛եռքերդ անգամ ծորակին տակ չես կրնար լուալx կբ գուրգուրան , փոիյա ակ իրենց գուրգուրանքէն րսւստոլին Հողալին նոր զանգուածներ որոնցմէ
Մ էկ նն 2ա ր ան ի մ էջ ելեկտրական լո յսփ ութ ու սէրերէն պուտ մր բաշխելու իյուարՀ րաղմու » 7000 Հէքտար
կտուց* ութն ալ վառէ եթէ կ՛ուզես , որովՀետեւ թետնց՝ ազգ թէ ան Հ աւո : «կարճ կապէ1, մարդիկ յատկացուած են այգիներու X
պանդոկին վարչութիւնը ճղճիմ Հաշիւներով չրզ֊ փր՚"գ կր իսնդան» , պիտի ր՚՚էր Նարդունին , եթէ Այս Բո I" Ր ա չխատանքնե ր բ կը կատարուին՝՝
Բաղիր ՚ Ամերիկայի պանդոկներէն ներս մէկ բան ե– Հայաստանի գի տակտն կ ա ճառ ի այ գեզ որ ծա -
Հանելուկ մնաց ինծի Համար ո՛ւր ոբ երթաս , քոՎս ա ա է < կան ու զի՚–եգոբծական գիտաՀե տաղօտական մասս
գրասեղանիդ զԼրայ պիտի գտնես Աս աո ւած աշուն.. ՎԻՐԱՅՐ նաճիւղին միջՈցով :
ՊՐՕՖ. Գ Պ– ԳՐ2ԵԼԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
