Page 61 - ARM_19-1946_04
P. 61
լ է բ ս ա ա ւ ասա ւ ա ւ ա & ա ա ա Թւ քւ*ձԻւօ& ԿԽփԱկի աճձԱասպաԱաթեաԱ
3 # * Ո./\1\./\ 1 Ո. Շ. .Տ 376.286 պաոսգաևեդ
ՕսշՀէշա-Ւոթւձէ&հՀ : ՏՇԱ. Ա1ՏՏԻճա
17, 8ս6 Օ&աշտաէ - Րձ81Տ (136)
ա–. 008. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բ&հտ 1678-63 Ո՞Վ ՃԱՐԵՑ ԹՈՑՆԸ
յ>ս»ր. 1 0 0 0 , ծաւՈւ. ւ Օ ՚ յ , (յո-սւմ՚ս. 3 0 0 , ֆ ր . , Արտաս. 1 0 8 " Լ – 1*սՀյգէս Հաղորդած էէնք եբէկ% Կէօրէնկ անձ
ա֊
նասպան եղած էբ կախաղաններէն երեք ժամ
ճա֊
Գշհհշձւ 18 Օճօհւ-6 1946 Ուրբաթ 18 Հոկտեմբեր ո֊փէ* «սիանէւռ աը փո-թասիօմ» խմելով։ Ո^վ –\
քեց այս թոյնը ։ ՜ ՜. տ։
* Ը – ՏԱՐԻ - 18< ձոո66 Ի1՚ 4830–*Եոր շր^Ատքւ բփւ 469 Խմբագիր՝ Շ Մ Ի Ս Ա Ք Ե Ա ՚ ն ԳԻՆ՝ 4 Փ « խումբ, մլլ սպաներ քննութիւն կը կատարեն
ՄիԼաղ -
ա4Գ մասէն ։ Արդէլնքբ պէտէ Հաղորդուէ
Գայէս Հսկիչ յանձնախումբէն , բայց կը կարծուէ
թէ առ այժմ ձե բ բա կա լո ւթ ի ւնն ե ր պիտի չկատար
՜ՌԱՒԲԷՆ ՊկՐՊկՐԵԱՆ Ի՚ՆԱՊԷԱ ԿԱխԱԻԵՑԱՆ ուին։ Առաշփն առթիւ պիտի Հարցաքննուի Տիկին
^է°րէ^Կ\ "ր իբ ամուսինը վերջին անգամ տե՜սաւ.
ՏԱՍԸ ՄԱՀԱՊԱՐՏՆԵՐԸ Հոկտեմբեր Դին Հ դատապարտեալներու տի կինն ե ֊
բուն իրենց Վերոյէ" մնաք րարովէ գա ցած °ՐԸ ։
ՆԻԻ-ԵՈՐՔ.— Սեպտեմբերի սկիղբները, Փրա. Բանտէն գուբս ելած՛ աաեն գէմքը խոժոռ էր , բայց
վիտէնսի մէչ, 8)ամեայ հասակին մ ԷՀ , մեռաւ, Ո*֊թ լրագրողներէն այն երկուքը ոբ անգլեւ - ՛՛չ աբտասուալէց •
մեր Հին ու Հաւատաւոր ընկերներէն քհուրէն Պէբ– սաքսոն մամուլը կը ներկայացնէին, Հետեւեալ Հարցաքննութեան պէաէ ենթարկուին նաեւ
փաստաբա
պէրեան ; Ծնունդով էտիրնեցի էր, ԲայՅ վաղոլ–ց կերպով կը նկարագրեն ՚ՀյէւրԱնպէրկէ կա խ ա ղան֊ Տօքթ* ՀյթաՀմըր, կէօրիհկէ ծ՜երունի
Գեր ֊
ի վեր եկահ՜-Հաստաա՚ուահ՜ էր Ամերիկա , ուր մը՜ ները ( | 6 Հոկտեմբերի * նը , էն չպէս եւ բանտէ պաշտօնեանեբէն֊^ՀԴ
տաքէ Էր Հ-8-Գ- ՓրավիտԷնսի կոմիտէի մԷ1՝ իր Առա ո ւաե մամը 1.11 էր , երբ քԻէպպընթբոփ մանացիներ , որոնց մէ^ խոՀաբարնեբ յ
նիւթակա՛ն ու բարոյական մի իւ ցն ե ր ը ի սպաս բե կա խ ո ւե ցաւ , էբրեւ առա^էնը , եւ 2.45 , երբ կը Ա յս Գեբմ անացինե րը ՚էյէւրընպէրկ բե բուերէ
րելով յեղափոխական գործ՜ին։ մաՀանար վեր^էնբ , Զ ա յ ս ֊ Ենքնվաբա ; Տ ա Ա ն ալ առա ^ լալ մը խո ւզա կո ւած եւ ար դե լա փա կո լած է -
Ւր կեանքի վերջին տարիներուն, Պէրպէրռան , մեռան արիաբար , բայց ո շ իբրեւ մ արտ էրոսներ : էն բանտին մէչ ։
մ ասնաւո րապէս Հետաքբ քրո լան՜ էր արտասա Հմա Ո է մէկը խորտակուեցաւ։ Ո է մէկը որ եւ է կչո՝ք Կարգ մը շրջանակներ կը կարծեն թէ կէօրէնկ
նէ պատերազմէ աղէաէն՛ ենթարկուած– տարագէր ուղղեց : Ամ էն մ էկուն պատեՀ ո ւթէւն տրուեց ալ ա յս « սի ան ի ւռ»ը վե ըքեբս ստացած ր Աա լո Լ է ,
ընկերներու, վիճակով։ Գէթ մասամբ թեթեւ^նեչու վերտէն խօսք մը արտասանելու, եւ միայն Ո*ոզէն֊ ո րովՀետեւ անոր ազգեցութէւնը շուտ կատաբ ֊
ձամձ&֊-ր անոնց կեանքը տ էմ արամագրութեան տակ պէրկն էր որ Հ&ա՛յնֆ Լ ո ձ ) ոլաաասխանեց : ^ուեցաւ; Եթէ ք^ո/սը Հէն եղած բլլար յ այդքան
գրաւ 500 տոլաբ, որով, էր անունով, Հարիւրի Դէպի կախաղան գաաապարաեալներլշ քալե - շբւա պէաէ չազդէր , եւ կարելի էր ^նմէքապէս
ց ին ձեռքեր ը ետին կապուած՝ * անցան կողմնակի փսխել տալ %
մօտ ուտելիքի ծրարներ ղրկուեցան քսանՀինգէ ա֊
ւե լի անՀատներու եւ ոնտանիքներու : Պէաք էր դուռնէ մը, յետոյ ափյափոյ շէնուած ուրէշ դո ւռ– Հյատ մը Ո 1 ֊ ր էշ Հաւան ական ութիւննեբու կար
տ եսնե լ էր Հրճ ուանքր , ե րբ ջերմ՜ պատասխաններ նէ մը դէպի Րա$ °ԳԼՀ * ՊաՀակներ կը Հսկէին ճամ֊ գէն կբ կարծուէ թէ Տէկէն Կէօրէնկ ս ր ո ւա կը էր
կբ ստանար ծրարներ բ բնդո լնողներ ո ւ կոզմէ : Եթէ ր ՛ւ ւ ն վրա յ * շողշողուն սաղաւա բտնե բով ։ Փա յլուն ամ ո ւս էն էն տուած է Համբո յրէ պաՀուն ։ ք^ան ֊
մաՀը , անսպասելի կեբսլով , վրա յ չՀասնէբ , վո - լո յս մը կբ շողար , ստուերներ ձգելով բանտէն տա րկե ալն եր էն ո մ անք փորձեց էն էրենց ԿԷԱերԼ\
տաՀ եմ թէ նոր յատկաց ո ւմն եր այ պէաէ ընէր այղ ծառեբուն վրայ ։ Դուռըբա ցուած՝ ատեն , դա տ ա - ցանկապատներուն մէֆէն Համբուրել վերտէն մնաք
ուղղոլթեամբ : ք*ր կտակով Պէրպէրեան ձգած է պաբտեալներբ կբ տեսն է էն երեք կախաղաններ , բարովէ ատեն ։ Ուրէշ Վարկաօ՜լ՛ մը Համաձայն
նաեւ 1500 աո լար Պէյրութէ ճեմարանին եւ 500 14 ոտք բարձրութեամբ , թանձր փայտէ եւ Հապ ֊ Կէօրինկէ սափրէչբ սաՀեցուցած է սրուակը անոր
տոլար ալ Փրավիտէնսի եկեղեցիին եւ ՀայՕդնոլ– ճեպով ներկուած՜։ կախաղաններէն եբկուքբ ու ֊ օձիքին ու վզէն մէֆաեղ։
թեան Ս՛էութեան մասնաճէւղէն : նէէն խեղդկապ , երրորդը պաՀ եստ է էր եւ պէտէ Բանտէ պաշտօնեաները կը խորՀէն թէ , Կէօ֊
գործածուէր , եթէ մէւսնեբէն մէկը խանգարուէր յ րէսկ մաՀացու թո յն էն սրուակը տար էէ մը է վեր
Այո Համ եստ , բա յց Հաւատաւոր Հա յո ւն մա֊ ք՚ւրաքանչէլր մ աՀ ա պ ար տի կ* ընկերանա յին երկու կբ պաՀէր իրենց քթէ" տակ իսկ՛ Բանտին երէցը
Հ ր անկե ղծ ցաւ պ ատ ճառեց գէնքը ճանչց ող բո լոր ամերիկացի պաՀ ակն ե ր՛՛յ Անկիւն մը գրուած էէն 1 1 որ չորս ամիս շարունակ կը խօսէր նախկին մարա
բնկերնե րոմն՝ ու բարեկամներուն : Անշուշտ , նոյն դագաղներ ; Ամբող^ մարզարանը ուր պէաէ գո ր ֊ ջախտէն Հետ , կը կարծէ որ ձերբակալուած օրէն
զգացմունքով պիտի լսեն իբ մաՀբ եւ անոնք , որ ծա գրուէ էն մ աՀապաաէժնեբ ը , լուսավառս ւած էր իսկ ունէր թոյնբ ։
ծրարներ ստացած են իր կողմ է Հ ՛Անոնցմ է մ էկբ * տասը զօրաւոր լամբարներով որոնք նոր զետեղ ֊ Կէօրինկէ այս անակնկալը ազդած է մասնա -
ւո բա բա ր բանտէ Հրամանատար
օրինակ , կբ ղրէ նամակի մբ մէջ, որ Հասաւ Պէր– ուած՝ էէն ։ ամերիկացի գն զա -
պէբեանի մաՀէն ետքը* ՚ Հ՚Հարզելի անծանօթ բա֊ ՊաՀակնե՜ր բ մ եզ Հոն» փ ո խ ա դ ր ե ց էն մամ ը \ էն ։ պետ Կրրթըն էնտբըսէ վրայ, որ անց եալ տարի
• բեկամ, ձեր ղրկած ծրարբ , իմ կեանքի վերջալոյ Զէնուոբներն ալ Հաշուելով, ներկայ էէն ընդամէ֊ նացէ աշխատանքի վարէչէն՝ Բօպբբթ Լէ յէ անձ ֊
սէն, նորէն՝ Հաստատեց իմ մէջ արղէն խախտիլ նը 45 Հոգի % Աչքի կը ղարնէէն Լորս գաչնակէց պե֊ նասպանութեան մէ^ոցէն կբ յայտարարէր թէ ա%–
սկս՛ա՛ծ իմ Հաւատքբ, թէ աԳ**է՚– Հոգիներ պռ֊կսձ֊ս տութեանց նեբկայացոլցէչները, ղօր* Փ* Ուօլշ կափելի է անձնասպանութիւն փորձել «իր» բան -
շեն այս նիւթապաշտ աշխարՀին մէ^Հ ՀթնոբՀակա) (Անգլ1՚ա) , զօր* (հէչքբբա ԼԱ . ՆաՀանգներ) , զօր - տին մէջ ։՚. էնտրբս կարծեց որ անցեալ տարի կէօ–
եմ , անՀու՚նօբէն շն որ Հ ա կա յ ոչ այնքան ծրարէ Հա֊ Մորէլ (ւՖրանսա) , զօր * ԱաՔԼո*Լ Լեք * Մէութէւն) ։ րինկի անձնասպանութեան վաորձբ ի դերեւ Հանեց
մ ա\ր , <ռբ ինքն էն թան կա ղին է , որ քան ձեր այգ ԱՌԱՋԻՆԸ՝ ՌԻՊՊԸՆԹՐՈՓ, ԵՐԿՐՈՐԴԸ՝ ՝ԲԱՅԹԸԼ անոր ձեր բա կա լութ են էն քէչ վեր^* երի աղացուած
ծրարով պատճառած բարոյական մ իւ իթ արանքի : սուրճի ամանի մը մէ^էն ս ի ան ի լռի սրուակ մը
Կարծես բաբի աւետիս մբ ստացա յ երկինքէն* մթ Տ*ամբ 1 .(ձին ամերէկացէ գնդապետը Հարցուց * զտալ ։
յ ո ւս ա Հ ատէր • Ա ոգոմ-Գոմո րը չէ՛ կործանէր : Եր– <ՀԿա^յ մէկբ ոբ պատրաստ չՐԼԷայ՝2> * Պատասխան Կ է օ ր ին կ ութ օր առաջ կատակած էր անձն աս ֊
կա՛ր կեանք <ու պայծառ ար եւ ձեգէ** .» չտբուեցաւ։ Երկու գաՀէճները, ամերիկացի յիս - պան ո ւթե ան մասին ։ Երբ Կէօրինկէ պաշտօնա ֊
Աւա՛ղ, Պէրպէբեանի արեւր ա՛ լ խաւարած էբ ։ նապետ մը եւ տասնապետ մը, կեցած էէս ամբար թուղթ մը կուտա յէն ստորադրելու Համար ան
տակին վբայ ։ ՝ք՝անէ մը վայրկեան վեր^յչ * երկու թուղթէն վրա յէն Հանեց դնգաս եղնւեբ ը, ըսելով ,
Ս • ՎՐԱՑԵԱ՚Ն անդամ զարկէն դուռը * >որ բա ց ո ւե ց ա լ շառա չա լից ՝— % Լաւ կ՚ընէք որ գնդասեղներ բ ետ տանէք պա–
եւ ճա ւս մր ազդարարեց * «Անդէն կեցէք» ։ Գու Հապ անն երբ պէտէ խորՀ ին թէ ես ան ոն ց մով ի նք–
ռը լայն քացուեցաւ եւ (հէպպբնթրոփ , էւրաքան֊ զիքս աէաէ կախեմ » X
՛ԲԱՆԻ ՄԸ ՏՈ՛ԼՈՎ էիւր թեւէն սլա Հ ա կ մը, ձեռքեր բ ետին կապուած ,
յառաջացաւ եւ շեշտակի նա յեցաւ կախաղանն ե -
•ԲԱՆԻ ՄԸ ՀԱՐԻՒՐ ՄԻԼԻՈՆ ՖՐԱՆ֊ԲԻ ոսկիի րուն X Դէմքը ճեփ ճերմակ էր եւ մաղեր բ խառն է կուած եւ եւ մաղեր բ խնամով սանտր ո լած : Երբ
եւ օտար դրամներու առեւտուր մբ երեւան Հան - խուռն , աչքերը կէսախուփ , բայց կզակը վեր բբռ– գուռը բառին, Հաստատ քայլերով բարձրացաւ
նած ։ Տ՛ամ անակ անցաւ մինչեւ \ո ր ձեռնակապեր բ աստիճանները : Գնգապե տ ը Հարցուց, « Ըսելիք
ուեցաւ Փարէզէ մ էջ եւ առածէն առթէւ ձեր բա - Հանեցին ։ Աեռքերը ետէն կապուած էէն ^էյէհ-է
կալուեցան \ \ Հոգէ : է\ստէկանութէւնբ երկար երկու սեւ կապերով։ Ռիպպբնթրոփ պաՀակներուն մը ունի՞ք» : ՚Բայթըլ կզակը բարձրացնելով յայ -
տարարեց *
պրպտումնեբէն վեր^է յաջողած էբ ստուղել թէ ընկե րակցոկիմ եամ բ բարձրացաւ \ 3 ասաիճաննեբ բ
այս առեւտուրէն կեդրոնը կբ ղտնուէ Ա) ո պ ո ւռ ֊ գէսլէ ամբարտակ; Ամերիկացի գնդապեաը յայ., « Կ՚ապաւինիմ ամենակարող Աստուծոյ եւ
Փոլասոնէէռ, թիւ98 շէնքէս՝ մէջ* ուր կբ բնակէր տարա րեց * կր խնգրեմ ո՜ր ողորմի գերման ժողովուրդին :Ա -
լեՀ Հրեայ մբ ք Հէրցէկ Ափէլպաում, 38 տարեկան Հ *այտնեց էք ձեր անունը» ; թարգմանը ւելի քան երկու միլիոն գերման ղինոլորներ մեռան
Երկուշաբթէ օբ ոստէկաններլլ կոխեցէն այո մար - Հարցումը կրկնեց գերմաներէն ; քհիպպբնթրափ իրենց Հայրենիքին Համար, ինձմէ առա^; Ես ա\
գուն յաբկաբամէնբ • Կէնբ ոստէկաններբ տեսնե - Հարցուց թէ էնչո^ւ պիտ է բսէ անունը : Հ ր աման ր ա Հա կը միանամ իմ սեփական զաւակներուս : Ամէն
էով*, մարելէք ձեւացուց , «Հէւանգ եմ, պէտք է կրկնուեցաւ : Դատապարտեալբ յայտարարեց •-— բան՛ *իեբմանիոյ Համար» ւ
պառկէմ» : փռուեցաւ անկողնին վրայ։ ՝ք՝նն ի շ - Եօաքէմ 3) ոն (իէպպըԱյթբոփ ։ Տ ե տ ո յ աղաղակեց . Ապա խեղդկապը անցուց ին՛, գաբանակը բաց
ներէն մ էկբ ղէտեց ոբ տէկէնբ մ ասնաւո բ եռան - «Աստուած պաՀԷ Գերմանիան։ ԳոՀութիւն Աստու– ուեցաւ, ե լ ամէն ինչ վիրչացաւ։
գով մբ կբ սեղմէ բարձր։ Անմէ^ապէս քաշեց բար որ ողորմած է» ։ Գնդապետը ներկանեբուն դառնալով ըսաւ,
ձր եւ տակէն գտաւ \ .500.000 ֆրանքէ թղթագրամ ։ Գն դապետբ Հարցուց* «Վերջին րսեէիք մր «՝Բիչ մր ձխենք, ես ձեզի կ՚ըսեմ թէ երբ պիտի
ունիմք» ։ քիիպպընթ րոփ չՀ աս կցաւ եւ անձկոլ - մարենք» : Շատերը մէկ մէկ գլանիկ վառեցինք Ե՛–
է ^ւՒ**՛ԷՀ \եԼ 1.աՐ" Փ կ է Ր Հ էւանգ ձեւանալ , ա յս թեամբ Հարցուց * «կրնա^մ բան մը ըսել» ։ Տե– ւսՀա գնդապետը Հրամայեց , «Մարեցէք գլանիկ
անգամ ամուր փա թ թ ե լով գի շերտն ո ցը , ի բրել թէ
ները»; Երեք վայրկեան վերչը, կախաղան առաչ -
տոյ աղաղակեց ամուր ձայնով մբ*
ամօթխածութենէն * *ի՝ննէշբ խնգրեց քէձ մբ բանա՛լ նորգուեցալ Կէսթափոյին վաբիէբ » ՝Բա՚լթէնպրուն–
Հագուստներ բ եւ ներքէն ծալքերուն մէ^ գտաւ եր « Վ^եր^ին բաղձանքս այն է ո՜ր գերմանական նըբ , ետելէն՝ ֆբաչիսկեան կրօնաւոր մը : Մ աՀ ա -
կու երկար փաթաթներ , էւբաքանէէւրբ 100 ԳՈԱ–Է - մ իոլթիւնը անվթար մնա յ , Համ աձա յնոլթէւն մբ պարտը յայտարարեց տարօրինապէս մեղմ ձայ ֊
ցերէական 20 ֆրանքնոցներով , էն<չ որ սել շուկա֊ գոյանայ արեւելքի եւ արեւմուտքի մ ի^եւ եւ խա նով մը .
յին մէչ կ՝արմէ մէկ միլիոն։ Այգ պաՀուն Ափէլ - ղաղութիւն տիրէ աշխաբՀի մէթ» ։ Հ Ես ի խոԲո3 սրաի բիբ^տէ է1^ գերման ժո
պաում ներս մտաւ եւ ոստէկաններբ տեսնելով ու֊ Տետոյ դաՀիճբ գլուխբ ծածկեց սեւ կնգուղով ղովուրդս ել^Հ այրեն իքս • Ես իմ պա ր ա ա կան՛ո լ -
ղեց փաէ*էէէ՚> Րայ° ՚ ո լ ւ \ էր1 է0ուղարկելով վրան մը եւ վզին անցուց խեղդկապբ։ Կէս վայրկեան թիւնս կատարեցի Համաձայն ՛իմ երկրիս օրէնքնե
գտան ձոյլ ոսկի մբ մէկ քէլօ ծանրութեամբ որ վեբ^ը սպան ձեռքով նշան բբաւ , էծակը քա > ո ւե - րուն : Կը ցաւիմ որ ոճիրներ ^ գո բծ՜ուած՜ են .որոնց
պիտի ծախուէբ 700.000 ֆրանքի : Այս անգամ ամ - ցալ, եւ դաբանակբ Լքէփէսկ՝) բացուեցաւ խու/ մէչ ես բաժին չունիմ : Ես կռուեցայ պատուաւո
թող2^ տունյչ Հ ս կռղո ւթեան տա կ առնուելով , իրա ձայնով մբ : /Բացարձակ լռութիւն տիրեց մօտ 30 րապէս։ Գերմանիա, յաչողութիւն »;
րու ետեւէ ձերբակալուեցան մեղսակիցնեբբ, ո- երկվայրկեան ։ 2յոլկէս վայրկեան սՓցած էր Երբ կնգուղը կչանցընէին դատապարտեալի գըլ–
րոնց երկուքը մանկամարդ դեղոլՀիներ են , էտիթ Հէթէէրի արտաքին նախարարին կախաղան Հասնե֊ խուն , կրօնաւորը կ^աղօթէր :
ՀիԳթ* 28 տարեկան, եւ քոյբբ՝ 23 տարեկան : Ա– լէն մինչեւ մաՀացումբ % Գլանիկները նորէն վառեցին։ Զվայրկեան վերչր
Տետո լ երկու դաՀիճներբ գացին ա^ կողմի երեւցաւ ԱլֆրԷտ ՌոգԷնպԷթկ , նացիականութեան
սոնց կաչէէ Ավայուսակներուն մէ^ զանուեցաւ երկրորդ կաէյտզանէն քով։ Երեք վայրկեան ան՝ ֊
498 ցաւ եւ կրկնուեցաւ նո յն գո րծողութ էւնբ ։ Այ՛՛ ւիիլիսաիան , գունաթափ ե լ ընկճուած : Միակն էր
\ոսկի սթեբլէն գ որ սեւ շուկային վրայ կ՝արմէ 3 անդամ կախաղան 1լ առաջնորդուէ ր ՎիլՀ ելմ ՝ք^տ յ– որ «ոչ» պատասխանեց , երբ Հարցուցին թէ րսե–
միլիոն ֆրանք : Ուրիշ խուզարկոլթէւններ ալ կա– թ րլ * Հագած էր մ առէ շալիբ Համ տաղղզգսեսստըտ ը ,, բաբյաց լիք մը ունի" ; Հանս Ֆրանք յ ԼեՀ աս տանի չարղս
^ ՝ ••"""՛ասր շարգտ
տարուելով, բռնուեցան բազմաթիւ օտար ոսկե - առան •ց որ եւ
,չանի, կօչիկները ներ . "7Լ^^ա^^
գրամներ եւ թղթադրամներ %
Fonds A.R.A.M
3 # * Ո./\1\./\ 1 Ո. Շ. .Տ 376.286 պաոսգաևեդ
ՕսշՀէշա-Ւոթւձէ&հՀ : ՏՇԱ. Ա1ՏՏԻճա
17, 8ս6 Օ&աշտաէ - Րձ81Տ (136)
ա–. 008. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բ&հտ 1678-63 Ո՞Վ ՃԱՐԵՑ ԹՈՑՆԸ
յ>ս»ր. 1 0 0 0 , ծաւՈւ. ւ Օ ՚ յ , (յո-սւմ՚ս. 3 0 0 , ֆ ր . , Արտաս. 1 0 8 " Լ – 1*սՀյգէս Հաղորդած էէնք եբէկ% Կէօրէնկ անձ
ա֊
նասպան եղած էբ կախաղաններէն երեք ժամ
ճա֊
Գշհհշձւ 18 Օճօհւ-6 1946 Ուրբաթ 18 Հոկտեմբեր ո֊փէ* «սիանէւռ աը փո-թասիօմ» խմելով։ Ո^վ –\
քեց այս թոյնը ։ ՜ ՜. տ։
* Ը – ՏԱՐԻ - 18< ձոո66 Ի1՚ 4830–*Եոր շր^Ատքւ բփւ 469 Խմբագիր՝ Շ Մ Ի Ս Ա Ք Ե Ա ՚ ն ԳԻՆ՝ 4 Փ « խումբ, մլլ սպաներ քննութիւն կը կատարեն
ՄիԼաղ -
ա4Գ մասէն ։ Արդէլնքբ պէտէ Հաղորդուէ
Գայէս Հսկիչ յանձնախումբէն , բայց կը կարծուէ
թէ առ այժմ ձե բ բա կա լո ւթ ի ւնն ե ր պիտի չկատար
՜ՌԱՒԲԷՆ ՊկՐՊկՐԵԱՆ Ի՚ՆԱՊԷԱ ԿԱխԱԻԵՑԱՆ ուին։ Առաշփն առթիւ պիտի Հարցաքննուի Տիկին
^է°րէ^Կ\ "ր իբ ամուսինը վերջին անգամ տե՜սաւ.
ՏԱՍԸ ՄԱՀԱՊԱՐՏՆԵՐԸ Հոկտեմբեր Դին Հ դատապարտեալներու տի կինն ե ֊
բուն իրենց Վերոյէ" մնաք րարովէ գա ցած °ՐԸ ։
ՆԻԻ-ԵՈՐՔ.— Սեպտեմբերի սկիղբները, Փրա. Բանտէն գուբս ելած՛ աաեն գէմքը խոժոռ էր , բայց
վիտէնսի մէչ, 8)ամեայ հասակին մ ԷՀ , մեռաւ, Ո*֊թ լրագրողներէն այն երկուքը ոբ անգլեւ - ՛՛չ աբտասուալէց •
մեր Հին ու Հաւատաւոր ընկերներէն քհուրէն Պէբ– սաքսոն մամուլը կը ներկայացնէին, Հետեւեալ Հարցաքննութեան պէաէ ենթարկուին նաեւ
փաստաբա
պէրեան ; Ծնունդով էտիրնեցի էր, ԲայՅ վաղոլ–ց կերպով կը նկարագրեն ՚ՀյէւրԱնպէրկէ կա խ ա ղան֊ Տօքթ* ՀյթաՀմըր, կէօրիհկէ ծ՜երունի
Գեր ֊
ի վեր եկահ՜-Հաստաա՚ուահ՜ էր Ամերիկա , ուր մը՜ ները ( | 6 Հոկտեմբերի * նը , էն չպէս եւ բանտէ պաշտօնեանեբէն֊^ՀԴ
տաքէ Էր Հ-8-Գ- ՓրավիտԷնսի կոմիտէի մԷ1՝ իր Առա ո ւաե մամը 1.11 էր , երբ քԻէպպընթբոփ մանացիներ , որոնց մէ^ խոՀաբարնեբ յ
նիւթակա՛ն ու բարոյական մի իւ ցն ե ր ը ի սպաս բե կա խ ո ւե ցաւ , էբրեւ առա^էնը , եւ 2.45 , երբ կը Ա յս Գեբմ անացինե րը ՚էյէւրընպէրկ բե բուերէ
րելով յեղափոխական գործ՜ին։ մաՀանար վեր^էնբ , Զ ա յ ս ֊ Ենքնվաբա ; Տ ա Ա ն ալ առա ^ լալ մը խո ւզա կո ւած եւ ար դե լա փա կո լած է -
Ւր կեանքի վերջին տարիներուն, Պէրպէրռան , մեռան արիաբար , բայց ո շ իբրեւ մ արտ էրոսներ : էն բանտին մէչ ։
մ ասնաւո րապէս Հետաքբ քրո լան՜ էր արտասա Հմա Ո է մէկը խորտակուեցաւ։ Ո է մէկը որ եւ է կչո՝ք Կարգ մը շրջանակներ կը կարծեն թէ կէօրէնկ
նէ պատերազմէ աղէաէն՛ ենթարկուած– տարագէր ուղղեց : Ամ էն մ էկուն պատեՀ ո ւթէւն տրուեց ալ ա յս « սի ան ի ւռ»ը վե ըքեբս ստացած ր Աա լո Լ է ,
ընկերներու, վիճակով։ Գէթ մասամբ թեթեւ^նեչու վերտէն խօսք մը արտասանելու, եւ միայն Ո*ոզէն֊ ո րովՀետեւ անոր ազգեցութէւնը շուտ կատաբ ֊
ձամձ&֊-ր անոնց կեանքը տ էմ արամագրութեան տակ պէրկն էր որ Հ&ա՛յնֆ Լ ո ձ ) ոլաաասխանեց : ^ուեցաւ; Եթէ ք^ո/սը Հէն եղած բլլար յ այդքան
գրաւ 500 տոլաբ, որով, էր անունով, Հարիւրի Դէպի կախաղան գաաապարաեալներլշ քալե - շբւա պէաէ չազդէր , եւ կարելի էր ^նմէքապէս
ց ին ձեռքեր ը ետին կապուած՝ * անցան կողմնակի փսխել տալ %
մօտ ուտելիքի ծրարներ ղրկուեցան քսանՀինգէ ա֊
ւե լի անՀատներու եւ ոնտանիքներու : Պէաք էր դուռնէ մը, յետոյ ափյափոյ շէնուած ուրէշ դո ւռ– Հյատ մը Ո 1 ֊ ր էշ Հաւան ական ութիւննեբու կար
տ եսնե լ էր Հրճ ուանքր , ե րբ ջերմ՜ պատասխաններ նէ մը դէպի Րա$ °ԳԼՀ * ՊաՀակներ կը Հսկէին ճամ֊ գէն կբ կարծուէ թէ Տէկէն Կէօրէնկ ս ր ո ւա կը էր
կբ ստանար ծրարներ բ բնդո լնողներ ո ւ կոզմէ : Եթէ ր ՛ւ ւ ն վրա յ * շողշողուն սաղաւա բտնե բով ։ Փա յլուն ամ ո ւս էն էն տուած է Համբո յրէ պաՀուն ։ ք^ան ֊
մաՀը , անսպասելի կեբսլով , վրա յ չՀասնէբ , վո - լո յս մը կբ շողար , ստուերներ ձգելով բանտէն տա րկե ալն եր էն ո մ անք փորձեց էն էրենց ԿԷԱերԼ\
տաՀ եմ թէ նոր յատկաց ո ւմն եր այ պէաէ ընէր այղ ծառեբուն վրայ ։ Դուռըբա ցուած՝ ատեն , դա տ ա - ցանկապատներուն մէֆէն Համբուրել վերտէն մնաք
ուղղոլթեամբ : ք*ր կտակով Պէրպէրեան ձգած է պաբտեալներբ կբ տեսն է էն երեք կախաղաններ , բարովէ ատեն ։ Ուրէշ Վարկաօ՜լ՛ մը Համաձայն
նաեւ 1500 աո լար Պէյրութէ ճեմարանին եւ 500 14 ոտք բարձրութեամբ , թանձր փայտէ եւ Հապ ֊ Կէօրինկէ սափրէչբ սաՀեցուցած է սրուակը անոր
տոլար ալ Փրավիտէնսի եկեղեցիին եւ ՀայՕդնոլ– ճեպով ներկուած՜։ կախաղաններէն եբկուքբ ու ֊ օձիքին ու վզէն մէֆաեղ։
թեան Ս՛էութեան մասնաճէւղէն : նէէն խեղդկապ , երրորդը պաՀ եստ է էր եւ պէտէ Բանտէ պաշտօնեաները կը խորՀէն թէ , Կէօ֊
գործածուէր , եթէ մէւսնեբէն մէկը խանգարուէր յ րէսկ մաՀացու թո յն էն սրուակը տար էէ մը է վեր
Այո Համ եստ , բա յց Հաւատաւոր Հա յո ւն մա֊ ք՚ւրաքանչէլր մ աՀ ա պ ար տի կ* ընկերանա յին երկու կբ պաՀէր իրենց քթէ" տակ իսկ՛ Բանտին երէցը
Հ ր անկե ղծ ցաւ պ ատ ճառեց գէնքը ճանչց ող բո լոր ամերիկացի պաՀ ակն ե ր՛՛յ Անկիւն մը գրուած էէն 1 1 որ չորս ամիս շարունակ կը խօսէր նախկին մարա
բնկերնե րոմն՝ ու բարեկամներուն : Անշուշտ , նոյն դագաղներ ; Ամբող^ մարզարանը ուր պէաէ գո ր ֊ ջախտէն Հետ , կը կարծէ որ ձերբակալուած օրէն
զգացմունքով պիտի լսեն իբ մաՀբ եւ անոնք , որ ծա գրուէ էն մ աՀապաաէժնեբ ը , լուսավառս ւած էր իսկ ունէր թոյնբ ։
ծրարներ ստացած են իր կողմ է Հ ՛Անոնցմ է մ էկբ * տասը զօրաւոր լամբարներով որոնք նոր զետեղ ֊ Կէօրինկէ այս անակնկալը ազդած է մասնա -
ւո բա բա ր բանտէ Հրամանատար
օրինակ , կբ ղրէ նամակի մբ մէջ, որ Հասաւ Պէր– ուած՝ էէն ։ ամերիկացի գն զա -
պէբեանի մաՀէն ետքը* ՚ Հ՚Հարզելի անծանօթ բա֊ ՊաՀակնե՜ր բ մ եզ Հոն» փ ո խ ա դ ր ե ց էն մամ ը \ էն ։ պետ Կրրթըն էնտբըսէ վրայ, որ անց եալ տարի
• բեկամ, ձեր ղրկած ծրարբ , իմ կեանքի վերջալոյ Զէնուոբներն ալ Հաշուելով, ներկայ էէն ընդամէ֊ նացէ աշխատանքի վարէչէն՝ Բօպբբթ Լէ յէ անձ ֊
սէն, նորէն՝ Հաստատեց իմ մէջ արղէն խախտիլ նը 45 Հոգի % Աչքի կը ղարնէէն Լորս գաչնակէց պե֊ նասպանութեան մէ^ոցէն կբ յայտարարէր թէ ա%–
սկս՛ա՛ծ իմ Հաւատքբ, թէ աԳ**է՚– Հոգիներ պռ֊կսձ֊ս տութեանց նեբկայացոլցէչները, ղօր* Փ* Ուօլշ կափելի է անձնասպանութիւն փորձել «իր» բան -
շեն այս նիւթապաշտ աշխարՀին մէ^Հ ՀթնոբՀակա) (Անգլ1՚ա) , զօր* (հէչքբբա ԼԱ . ՆաՀանգներ) , զօր - տին մէջ ։՚. էնտրբս կարծեց որ անցեալ տարի կէօ–
եմ , անՀու՚նօբէն շն որ Հ ա կա յ ոչ այնքան ծրարէ Հա֊ Մորէլ (ւՖրանսա) , զօր * ԱաՔԼո*Լ Լեք * Մէութէւն) ։ րինկի անձնասպանութեան վաորձբ ի դերեւ Հանեց
մ ա\ր , <ռբ ինքն էն թան կա ղին է , որ քան ձեր այգ ԱՌԱՋԻՆԸ՝ ՌԻՊՊԸՆԹՐՈՓ, ԵՐԿՐՈՐԴԸ՝ ՝ԲԱՅԹԸԼ անոր ձեր բա կա լութ են էն քէչ վեր^* երի աղացուած
ծրարով պատճառած բարոյական մ իւ իթ արանքի : սուրճի ամանի մը մէ^էն ս ի ան ի լռի սրուակ մը
Կարծես բաբի աւետիս մբ ստացա յ երկինքէն* մթ Տ*ամբ 1 .(ձին ամերէկացէ գնդապետը Հարցուց * զտալ ։
յ ո ւս ա Հ ատէր • Ա ոգոմ-Գոմո րը չէ՛ կործանէր : Եր– <ՀԿա^յ մէկբ ոբ պատրաստ չՐԼԷայ՝2> * Պատասխան Կ է օ ր ին կ ութ օր առաջ կատակած էր անձն աս ֊
կա՛ր կեանք <ու պայծառ ար եւ ձեգէ** .» չտբուեցաւ։ Երկու գաՀէճները, ամերիկացի յիս - պան ո ւթե ան մասին ։ Երբ Կէօրինկէ պաշտօնա ֊
Աւա՛ղ, Պէրպէբեանի արեւր ա՛ լ խաւարած էբ ։ նապետ մը եւ տասնապետ մը, կեցած էէս ամբար թուղթ մը կուտա յէն ստորադրելու Համար ան
տակին վբայ ։ ՝ք՝անէ մը վայրկեան վեր^յչ * երկու թուղթէն վրա յէն Հանեց դնգաս եղնւեբ ը, ըսելով ,
Ս • ՎՐԱՑԵԱ՚Ն անդամ զարկէն դուռը * >որ բա ց ո ւե ց ա լ շառա չա լից ՝— % Լաւ կ՚ընէք որ գնդասեղներ բ ետ տանէք պա–
եւ ճա ւս մր ազդարարեց * «Անդէն կեցէք» ։ Գու Հապ անն երբ պէտէ խորՀ ին թէ ես ան ոն ց մով ի նք–
ռը լայն քացուեցաւ եւ (հէպպբնթրոփ , էւրաքան֊ զիքս աէաէ կախեմ » X
՛ԲԱՆԻ ՄԸ ՏՈ՛ԼՈՎ էիւր թեւէն սլա Հ ա կ մը, ձեռքեր բ ետին կապուած ,
յառաջացաւ եւ շեշտակի նա յեցաւ կախաղանն ե -
•ԲԱՆԻ ՄԸ ՀԱՐԻՒՐ ՄԻԼԻՈՆ ՖՐԱՆ֊ԲԻ ոսկիի րուն X Դէմքը ճեփ ճերմակ էր եւ մաղեր բ խառն է կուած եւ եւ մաղեր բ խնամով սանտր ո լած : Երբ
եւ օտար դրամներու առեւտուր մբ երեւան Հան - խուռն , աչքերը կէսախուփ , բայց կզակը վեր բբռ– գուռը բառին, Հաստատ քայլերով բարձրացաւ
նած ։ Տ՛ամ անակ անցաւ մինչեւ \ո ր ձեռնակապեր բ աստիճանները : Գնգապե տ ը Հարցուց, « Ըսելիք
ուեցաւ Փարէզէ մ էջ եւ առածէն առթէւ ձեր բա - Հանեցին ։ Աեռքերը ետէն կապուած էէն ^էյէհ-է
կալուեցան \ \ Հոգէ : է\ստէկանութէւնբ երկար երկու սեւ կապերով։ Ռիպպբնթրոփ պաՀակներուն մը ունի՞ք» : ՚Բայթըլ կզակը բարձրացնելով յայ -
տարարեց *
պրպտումնեբէն վեր^է յաջողած էբ ստուղել թէ ընկե րակցոկիմ եամ բ բարձրացաւ \ 3 ասաիճաննեբ բ
այս առեւտուրէն կեդրոնը կբ ղտնուէ Ա) ո պ ո ւռ ֊ գէսլէ ամբարտակ; Ամերիկացի գնդապեաը յայ., « Կ՚ապաւինիմ ամենակարող Աստուծոյ եւ
Փոլասոնէէռ, թիւ98 շէնքէս՝ մէջ* ուր կբ բնակէր տարա րեց * կր խնգրեմ ո՜ր ողորմի գերման ժողովուրդին :Ա -
լեՀ Հրեայ մբ ք Հէրցէկ Ափէլպաում, 38 տարեկան Հ *այտնեց էք ձեր անունը» ; թարգմանը ւելի քան երկու միլիոն գերման ղինոլորներ մեռան
Երկուշաբթէ օբ ոստէկաններլլ կոխեցէն այո մար - Հարցումը կրկնեց գերմաներէն ; քհիպպբնթրափ իրենց Հայրենիքին Համար, ինձմէ առա^; Ես ա\
գուն յաբկաբամէնբ • Կէնբ ոստէկաններբ տեսնե - Հարցուց թէ էնչո^ւ պիտ է բսէ անունը : Հ ր աման ր ա Հա կը միանամ իմ սեփական զաւակներուս : Ամէն
էով*, մարելէք ձեւացուց , «Հէւանգ եմ, պէտք է կրկնուեցաւ : Դատապարտեալբ յայտարարեց •-— բան՛ *իեբմանիոյ Համար» ւ
պառկէմ» : փռուեցաւ անկողնին վրայ։ ՝ք՝նն ի շ - Եօաքէմ 3) ոն (իէպպըԱյթբոփ ։ Տ ե տ ո յ աղաղակեց . Ապա խեղդկապը անցուց ին՛, գաբանակը բաց
ներէն մ էկբ ղէտեց ոբ տէկէնբ մ ասնաւո բ եռան - «Աստուած պաՀԷ Գերմանիան։ ԳոՀութիւն Աստու– ուեցաւ, ե լ ամէն ինչ վիրչացաւ։
գով մբ կբ սեղմէ բարձր։ Անմէ^ապէս քաշեց բար որ ողորմած է» ։ Գնդապետը ներկանեբուն դառնալով ըսաւ,
ձր եւ տակէն գտաւ \ .500.000 ֆրանքէ թղթագրամ ։ Գն դապետբ Հարցուց* «Վերջին րսեէիք մր «՝Բիչ մր ձխենք, ես ձեզի կ՚ըսեմ թէ երբ պիտի
ունիմք» ։ քիիպպընթ րոփ չՀ աս կցաւ եւ անձկոլ - մարենք» : Շատերը մէկ մէկ գլանիկ վառեցինք Ե՛–
է ^ւՒ**՛ԷՀ \եԼ 1.աՐ" Փ կ է Ր Հ էւանգ ձեւանալ , ա յս թեամբ Հարցուց * «կրնա^մ բան մը ըսել» ։ Տե– ւսՀա գնդապետը Հրամայեց , «Մարեցէք գլանիկ
անգամ ամուր փա թ թ ե լով գի շերտն ո ցը , ի բրել թէ
ները»; Երեք վայրկեան վերչը, կախաղան առաչ -
տոյ աղաղակեց ամուր ձայնով մբ*
ամօթխածութենէն * *ի՝ննէշբ խնգրեց քէձ մբ բանա՛լ նորգուեցալ Կէսթափոյին վաբիէբ » ՝Բա՚լթէնպրուն–
Հագուստներ բ եւ ներքէն ծալքերուն մէ^ գտաւ եր « Վ^եր^ին բաղձանքս այն է ո՜ր գերմանական նըբ , ետելէն՝ ֆբաչիսկեան կրօնաւոր մը : Մ աՀ ա -
կու երկար փաթաթներ , էւբաքանէէւրբ 100 ԳՈԱ–Է - մ իոլթիւնը անվթար մնա յ , Համ աձա յնոլթէւն մբ պարտը յայտարարեց տարօրինապէս մեղմ ձայ ֊
ցերէական 20 ֆրանքնոցներով , էն<չ որ սել շուկա֊ գոյանայ արեւելքի եւ արեւմուտքի մ ի^եւ եւ խա նով մը .
յին մէչ կ՝արմէ մէկ միլիոն։ Այգ պաՀուն Ափէլ - ղաղութիւն տիրէ աշխաբՀի մէթ» ։ Հ Ես ի խոԲո3 սրաի բիբ^տէ է1^ գերման ժո
պաում ներս մտաւ եւ ոստէկաններբ տեսնելով ու֊ Տետոյ դաՀիճբ գլուխբ ծածկեց սեւ կնգուղով ղովուրդս ել^Հ այրեն իքս • Ես իմ պա ր ա ա կան՛ո լ -
ղեց փաէ*էէէ՚> Րայ° ՚ ո լ ւ \ էր1 է0ուղարկելով վրան մը եւ վզին անցուց խեղդկապբ։ Կէս վայրկեան թիւնս կատարեցի Համաձայն ՛իմ երկրիս օրէնքնե
գտան ձոյլ ոսկի մբ մէկ քէլօ ծանրութեամբ որ վեբ^ը սպան ձեռքով նշան բբաւ , էծակը քա > ո ւե - րուն : Կը ցաւիմ որ ոճիրներ ^ գո բծ՜ուած՜ են .որոնց
պիտի ծախուէբ 700.000 ֆրանքի : Այս անգամ ամ - ցալ, եւ դաբանակբ Լքէփէսկ՝) բացուեցաւ խու/ մէչ ես բաժին չունիմ : Ես կռուեցայ պատուաւո
թող2^ տունյչ Հ ս կռղո ւթեան տա կ առնուելով , իրա ձայնով մբ : /Բացարձակ լռութիւն տիրեց մօտ 30 րապէս։ Գերմանիա, յաչողութիւն »;
րու ետեւէ ձերբակալուեցան մեղսակիցնեբբ, ո- երկվայրկեան ։ 2յոլկէս վայրկեան սՓցած էր Երբ կնգուղը կչանցընէին դատապարտեալի գըլ–
րոնց երկուքը մանկամարդ դեղոլՀիներ են , էտիթ Հէթէէրի արտաքին նախարարին կախաղան Հասնե֊ խուն , կրօնաւորը կ^աղօթէր :
ՀիԳթ* 28 տարեկան, եւ քոյբբ՝ 23 տարեկան : Ա– լէն մինչեւ մաՀացումբ % Գլանիկները նորէն վառեցին։ Զվայրկեան վերչր
Տետո լ երկու դաՀիճներբ գացին ա^ կողմի երեւցաւ ԱլֆրԷտ ՌոգԷնպԷթկ , նացիականութեան
սոնց կաչէէ Ավայուսակներուն մէ^ զանուեցաւ երկրորդ կաէյտզանէն քով։ Երեք վայրկեան ան՝ ֊
498 ցաւ եւ կրկնուեցաւ նո յն գո րծողութ էւնբ ։ Այ՛՛ ւիիլիսաիան , գունաթափ ե լ ընկճուած : Միակն էր
\ոսկի սթեբլէն գ որ սեւ շուկային վրայ կ՝արմէ 3 անդամ կախաղան 1լ առաջնորդուէ ր ՎիլՀ ելմ ՝ք^տ յ– որ «ոչ» պատասխանեց , երբ Հարցուցին թէ րսե–
միլիոն ֆրանք : Ուրիշ խուզարկոլթէւններ ալ կա– թ րլ * Հագած էր մ առէ շալիբ Համ տաղղզգսեսստըտ ը ,, բաբյաց լիք մը ունի" ; Հանս Ֆրանք յ ԼեՀ աս տանի չարղս
^ ՝ ••"""՛ասր շարգտ
տարուելով, բռնուեցան բազմաթիւ օտար ոսկե - առան •ց որ եւ
,չանի, կօչիկները ներ . "7Լ^^ա^^
գրամներ եւ թղթադրամներ %
Fonds A.R.A.M