Page 50 - ARM_19-1946_04
P. 50
* ֊ , * Ժ1 .է
Տ1ՏԵՍԱԿԱ1, ԱՍՈՒԼԻՍ €ՍԽ՛ եւ գոլքգուոսՕր սկսաւ Հայերու նեբդադթը։ Այգ բրեբուՀ, երկու.
Հիմնական մտածում կամ զգացում տեղ կը գրաւէի
ՖՐԱՆՍԱՑԻ ԵԼՄՏԱԿԱՆ ՎԻՃԱԿԸ ռաԱգհպ քւեաս եւ աշխատունակ ին միտքէ րո ւ մէք։ Առաքին ՝ ա՛յն՝, որ Հարկ էր
ժողովուբգի
գուրգուրալ աշխատունակ եւ Հերոս
ռա) ժոդովռ^դիՕ մը վրայ, որոնց եւ մեզի Հաւասարապէս չարիք էր
ԱաՀմ անագէր ժ՛ողովեր Հոքլա » 5ին փակեց իր Հասցուցած իթթիՀ ատականներ ո լ բուն ատ իրական
Նիստեր Ա վաւերացնելով նոր ՍաՀմանագրո֊ոռթէւ– քաղաքականութիւնը^ Օսմանեան պետութեան ©•
*սքԼ՝> է՚"Լ "Բ ՛էր Գւ/"1"*^1^ գէ՚էՐ**՝^ Էր ։ *^^էՐՑաւ1 ~ս ա ՀԱԼհՊ, 23 Սեպտեմբեր (Ցաււաջ) - Այսօր, բերուն ։ Եբկբոբգ մտածումը ա՛յն որ գաղթական
/լայն լուծում մր գտնել երկրի տնտեսական եւ ել Եբկսւշաբթէ , Հալէպէ կառավարչատան մէք, Հա այգ Հայութիւն ը կրնար Հետամուտ գառ հա լ քա
մտական գժոլաբութիւննեբուն ։ Ազատագբութե - լէպի Մո՚-Հաֆբզ էմիր Աուսթաֆա է լ Հ^ԷՀապի , գաքական նպատակներու , ու նոյնիսկ լծոլվէլ մըր–
նէն ի Վեր իրարու յաքորգոզ գաՀ լէճները , Ընկեր յանուն սուրիական կառավարութեան եւ Հանր • ցակցութեան ախորժակներու, որոնք կրնային յո
վարական թէ Հանրապետական լիոգոՎրգական նախագաՀ ՀՀիւքրիւ ՛Բո լաթ լէ է , Հալէպի առաքնորգ ռի անգրագարձում ունենալ բնիկ ժողովուբգին
թարմումի գե կա Վա ր ո ւթ՜եան տակ ,մէ շա իրենց նա– ԶարեՀ ծ*. Վբդ*ի յանձնեց Արժա՚Աեաց &քս*&շաւ&^ վբայւ
թ ո րգնե րր պատ ասի։ ան ատ ու նկատեց ին տիրոգ Ա * կարգի պատուանշանը , իբրեւ վարձատրութիւն «Ք՝երեւս քԷէ^Բ խլայէն , որոձք անցեալէ ս*յգ
կացութեան ։ /՛ա յց , ի ւր ա քան շի ւր ր , Հակառակ իր երի ա աս ա ր գ Հ ո գ ե ւո բ ա կ անին Հա յրենանուէր ծա - օրերուն կբ Հաւատայ էն թէ մտաՀողութեան ոեւէ
խ ոս տ ոլ , անզօր եգալ իր նախորդներուն նման, ռայութեանց : պատճառ չկայ :/*֊/* անձնական Համոզումս ա՛յն էրէ
գարմ ան գանել ելմ տա կան ա՛ն բաղձա լի լԼէճակէն՝ , Հանգիս ո ւթեան՝ ներկայ էին Հալէպի ()սաիկ * •որ ցեզա յէն առաքէնո ւթէւննե ր ով օժտուած ազնէլ
այն պէս ո.ր գժո լար ո լ թ ի ւննե ր ը փոխանա կ ան Հե - Տեսուչը , ււ ս ա ի կ * զօրաց Հ բ ա ման ա տ ա ր բ , զինուո ժոզովուրգ մբ,որպիսին է Հայր,չէր կրնար չգնա–
ա անտ լո լ , աւելցան քէչ "^ԼՀ" ա Լ * րական ներկայացուցիչներ , Առոզք ՛Տնօրէնը , էքոր– Հատել մեր աղւլտյէն՝ պայքարը՝. Անտարակոյս, ան
ք1 բարու յաքորգոզ կառավարութեանց մտաՀ՚ո– Հրգարանի ներկայացուցիչ երեսփոխաններ , թա - պէտէ կանգնէբ մեր կ՚՚գքէ^՛՝ օտարին գէմ ։ Ու
գո ւթեան գլխաւո ր առարկան ելմ տաց ո յց ին րաց ր զա պետ * Տնօրէնը, Հայ երեսփոխաններէն Բ^կե-բ՝ մ ենք պիտի կարենա յի՛նք օգտ ո լիլ անոնց օժանգա ~
եզաւ , որուն՝ մասին սակայն մինչեւ վերքերս Հա Հրաչ Փափազեան, Հայ Հոգեւորական՛ ՛հասը, Ազգ* կութենէն թէ ծաո֊այութիւննե րէն ։ ԱպաՀով էի,
կասական տեզեկոլթիւններ միայն կրցանք ունե իշխանութեանց ներկայացուցիչներ , Բ^կ՛ Ա* էհ՛Ա թէ ա յգ տառապակոծ բազմ ո ւթ ի ւնն ե բ ո լ միա՛ կ
նալ ( հրովՀետել իւրաքանչիւր Ելմտական նախա– պա քե ան , ազգ * պաշտօնատա բներ եւ Հ ամ այնքնե– նպատակն էր Հանգիստ ու անվրգով կեանք ապրիլ
րար տա ր բեր ձեսե րով ու թուանշաններով կր ներ րոլ կրօնական եւ քագաքական նեբկայացու - ա յս Հողերուն վրա յ ։
կայացնէր զայն ։ Վեր քապէս , արգի նախարար Ռո– ցէչնէր է ՚Օաեւ Հոծ բազմութիւն, մը Հայ եւ արաբ «Տնտեսական գետն ի փբա յ , Աուբիա պէտք .ու–.
պէր Շ-ուման, ԱաՀմանագէր Ժ ո զո վ ի 24 Աեպտ* մամո ՚֊լի ներկա յա ցո ւց Է չե ե րո լ ե լ Համ ակէրներոլ % նէր աշխ ոոզ ձէռքերւ ււրՀ ե ս տ ա գի տ ա կան թէ
մ ասնագիտա կան
/նիստին մէք, յայտարարութիւններ բր՛աւ ( որոնք Կառավարչատան մուտքէն , ոստկանական ու– աւշխատան քներո լ Համ ար ։ Վբս–
լուսաբանեցին մեզ իրական կացութեան մասին ։ մ՜երու գումարտակ մ ր կատարեց յարգանքի արա տաՀ էի , թէ Հա յերբ լաւագոյն՛ արգիւնքով կրնան
Կբ յուսանք որ Ա՛յս տեզեկո ւթի ւննե րո՚լ ճշտութիլ— րողութիւնը * Ե՛֊ առաքխո բ գութ ե ամբ Ա էրայի ներ պսակել մեր ակնկալութիւնները ; Աոլրիոյ տնտե
նբ խնդրոյ առարկայ չբէէար յա ււ աք ի կա յին X կայացուցիչներուն՝ Ա,ռաքնորգ Հայրը եւ իր Հե– սական վերելքին Համար , գրաւական մը կբ կազ
տեւոբգներբ առաքնորգուեցան գաՀլիճ , .ուր տե մէր Հայ գաղթական ո ւթի ւնբ : Ւրօք ալ ,* Հազիւ
Ելմտական ն՛ախարարին Համաձայն –ուրեմն, գի ունեցաւ <Հ.Արմա՝ն եաց Հ/քանշան$>է յանձնումը ; քառորգ գարու շբքանէ մբ վերք աՀա իրականա
ներկայ կառա վա ր ո ւթեան կազմութեան ատեն Մ֊ԱւաՓըգին ֊առը 1914^֊ 1918, Ա. Աչ– ցած կը տեսնենք իմ եւ Ա ուր իո յ ժոգովոլրգի յոյ–
($՝ո՛լն ի սի վերքերը՝) , պետ.ո ւթեան՛ ծա իսքեր՚ը վճա խարՀամ արտէն վերք , քՒուրքէա յէն գէպի Ա ո ւր իա ււ եբը :
րելու Համար բացուած վարկերու բնգՀ * գումար բ « Հա յեր ը իրենց եբկբոբգ Հա յ բ են իքը կը նկա
473 մ իլէառ ֆրանք էր * բա յց , անկէ ի վեր , Ա աՀ - աէփաւււ^Ղ2աԱներու եւ քումիւնծ֊>//,ու պաշտօնեա– տեն՝ Աուրէան , ու կը մեըժեն. օտարներու փայլուն
մ անաղի ր քիոգովբ նոր վարկեր բացած Բէէաէո՝Վ) ներն .ալ մէքը բլլալով * ասիկա կը նշանակէ թէ խոստումները՝ ցց՛ուելու Համ ար մեր գէմ ։ Անոնք
ծախքերու բնգՀ • գո ւմ աբը Հասած է 584 միլիառ ամ բոզք բնակչոլթեան (40 ^էլէոն) 3.7'^հը պետու կբ բաժնեն մ եր ցաւերն ու ո ւր ախ ո ւթ է ւնն ե րր , ու
ֆրանքի : կՏ են թագր ո լի որ ներկա յ տարուան– Հա կը ծառայեն Աուրիոյ՝ բոլորանուէր եւ Հաւատար -
սո յթնեբբ 372 միլիառ ֆրանքի Հասնին , որով ել– թենէն թոշակ կր ստանայ ;
մ տա ցոյցին բացր 21 | –^– միլիառ ֆրանքի ի քած կ*ԲԼ~ Պատերազմէ նախընթաց տարիներուն Հետ մօրէն։ Ո՛չ մէկ խտրւթիւն , մեր եւ իրենց միքեւ։
լա յ է Աակայն, ամէնը աս չէ* այս գումարին \վր ալ ճիշտ բազգատոլթիւն ընել կարելի չէ , որովՀետեւ Հ֊ԿԲ ցաւինք , որ այսօր անոնց մէկ մասը կը
պէտք է աւելցնել 122 միլէառա ֆր * վեբակառուցա այգ տարիներուն , ա1^1Ա11Լթմս֊ն.^ ե. Տո՜մ^խ^ի պաշ մեկնի գէպի Հայաստան • ՚Հյերգազթողներոլ Հա
մ ան ծախքերու Համ ար , 48 մ իլիառ ալ զանազան՝ տօն եան եր ուն վիճտ կա գր.ո ւթի ւն բ գոյութիւն չու մար ի սրտէ կը մաղթենք երքանիկ կեանք, իրենց
կանխավճարներու Համար ԼԵրկաթուզխնեըոլ Ըն նէ ր : Լք ա կա յն , պետական ելմտացո յցէն միայն թո– մայր Հայրեն իքին մէք։ ՎստաՀ ենք, թէ Հոն պի
կերութիւն , Օգանաւտյին Ընկերութիւն (Է1*– - շակ ստացողներու թիլբ է բարու Հետ բաղգատե - աի յիշեն իրենց երկրորգ Հայրենիքս՝ Աուրէան,
լով, զը աեսնենք որ այղ թէւԱ 1936/֊ 697.000 էր,
Յօրա՛նս) , քաղաքապետարաններ ^ եւն) , որով ընդ– ու լաւագոյն յէշտտակներ պէտէ պաՀեն անկէ։
Հանուբ բացք 381 "^էլէաոլ ֆբ * ^Լ՝>ԼՀԼԼայ՛ մինչղեռ 1.1 15.0ՍՕ ե գա ծ է այս տար–ո ւան սկիղբբ , «Հա յ Համ ա յնքը Հալէպէ մէք ունէ ազնիւ ու
Պատերազմէն առաք, Հասոյթներու անբաւա– այսինքն՝ 60 առ Հարիւր աւելցած է տասը տար տրժանաւոբ ղեկավարներ , որոնց մասին մեր Հա՛
կանհւթենէն գոյացած ելմ տաց ոյց ի առժամեէՎ ք ուան մ էք X ւատքն ու Համակրանքբ կբ մնան անխախտ եւ զօ
բաց ե ր բ կր գո ցոլէ ին Գանձատոմսե բ (եօո ֊1ս X–՜–––՛ Աղատա գրութենէն ի վեր իրարու յա քո ր գոզ կա րաւոր ։ Ո՚֊րաիս եմ , յանձէն Զաւէն վբգ *է * ունի
ՏՕք) Հրապարակ Հանելով, գլխաւորաբար է Հիմա ռա վարո ւթ իւննե ր խոստացան այս վիճակին զար նաեւ իր նուիրեալ Հ ոգեւոր ^"ՎԷ՚՜Բ՝ " Ր Հ^էէ ~
ալ, անշուշտ այս ձեւբ պիտի շարունտկոլի , բայց ման տանիլ, քն քելով աւելռրգ պաշտօնն՛եր բx ք՝այց պէ իր պաշտօնավարութեան շր քանին միշտ եղբայ
սաՀմանափակ արդիւնք միայն՛ կրնայ ստացոլէլ , ս չ մէկբ էլԲՑալ՜ ԷՐ է – ^Բյոսսւոլ է կատարել, որովՀե– րութեան ու միութեան քատագով Հանգիսացաւ,
տիրոգ անվ ստաՀ ութեան պատճառով : ՚կախաբար բ տեւ գմոկար Է ճամբել պաշտօնեաներ որոնք քա– ո լ աշխատեց յօգուտ սուրիական Հայրենիքի
պիտի քան այ Համոզել տրամ ա գրելէ գո ւմ արն եր գաքա կան ա ւլգե ց\ի կ անձեր ո լ կ ամ կ ո ւսակ ցո ւ թիւն– V՛
ունեցոզ $) ր ան ս ա ց ին ե րբ , եւ մ ասնաւորաբաբ երկ– ներուէ յանձնարարութեամբ ծառայութեան կոէ չ– «Ուրախ ե լ Հպարտ եմ յ որ էնծէ կբ տրուէ
րտգոծներր , ար լայնօրէն մասնակցին Գանձատոմ– ուած են։ Պաշտօնատուներ կան, ուր մ՛էկ Հոգիի պ ա ր ա ա կանո ւթի ւնբ յանուն սոլբէական կառա -
սերոլ զնման՜* Հաւանական չէ .որ այս կո չբ սպաս– Գործը քան իմը Հ ոգի ի յանձն ուած է , ին չպէ֊ս կըգրեն
թերթերը* Գրասենեակներ կան ^ ուր այլեւս աշ վարութեան եւ նախագաՀ Հ^էլքրէլ փուաթլէի, 1^ •
•ուած արգիւնքբ տայ ։ խատանք չէ մնացած , սակայն, պաշտօնեանեբբ Գերապատուութեան ընծայել «ԱոԺաԹեայ (յքԱ1 -
Գանձատոմ սերէն զատ, կա ռավա բութիւն բ ու կը մնան , ստանալով իրենց թոշակը ։ Ամենաթան Օ֊շան»^ Ա . Կարգի պատուանշանը^ ։
նի գեռ վարկի քանի մբ աղբիւրն եր (ՔրԷաի ՛Նա֊.
կագին ծառայութիւն մը մատուցած պիտի ըլլա ք ԵՐԻՏԱՍԱՐԴ ԱՌԱՋՆՈՐԴԸ էր եւ Հալէաէ Հա–
սիոնալ^ պարտաթուղթէր , վճարման պայմանա - ե բկբին ա յն պետական մ արգը որ պիտի յա քողէ յութեան անունով շնորՀակալոլթիւն յայտնեց
մամ բ յետաձգէ լի , փոխանակագիններ , եւն * ) , ո– վերք գնել ա յս վիճակէն ; ՄուՀաֆըղին , ու իւնգրեց Հ որ թարգման Հանգի -
րոնցմէ կբ յուսայ ստանալ 281 միլիառի գումար > Ֆրանքէն ապագան մեծապէս կախում ունի ել սանայ, անգամ մը եւս, Հայ ժոզովոլրգի Հաւսւ–
մր, որով ելմ տաց ոյց ին բացք ի քած Բէէայ 100 մտական վիճակէն , մանաւանգ ո ր եր կիր ը գրեթէ տարմական զգացումներուն՝ Հանգէպ սուրիական
միլիառ ֆր *ի ։ ԱՀա՛ , ա յս գոլմ արն է՝ գ ո ր պ է տ ք տմ բո զքովին սպառած է իր ոսկին եւ յարգի գրամ կառավարութեան եւ անոր ղեկավար գէմքեր ուն ։
պիտի բ լ լ ա յ գտնե / մին չեւ ա յս տ ար ո ւան վերքը է ներ բ (աըվիզ) : Աղա տա գրովժ են էն մինչեւ այս ԶարեՀ & * Վրգ * շեշտեց , թէ իր ժոզովուբ -
Հակառակ պարագային , Հարկ պիտի բչլայ նոր տարուան Հմուլիս , Ա) ր ան ււ ա ծախսած է մէկ մ՛ի - գին ուղղուած պատիւ մը կբ նկատէ «Արժանեաց
քմզթագրամներ Հրապարակ Հանել եւ Ֆրանսական լէառ 678 միլիոն տոլար , որուն 422 միլիոնը սնըն– Շքանշան »^/ տուուչութիւն , եւ յա յտնեց իր իւ որ
՛հրամ ատ– ուն էն կանխավճար ստանալ ; գեզէն , 810 միլիոնը նախնական նիւթեր , Համ ողում բ թէ աղատ Աուրիան պիտի շարունակէ
Ենթադրելով նոյնիսկ որ պետութեան բնթա– եւ 446 միլիոնի ալ շինուած ապրան1ք - յարգել Հայ ժ ո զո վո ւր ղի ի ր ա ւո ւն քն ե րբ , Հնարա–
լոր ութ իւն ընծա յէ լով ազգա յին բարքերու , մ շս
*ք.իկ ծախքերը ելմտացո յցին սովորական Հասո յ թ –
ներ գնելու Համար X Մ իւս կոգմէ , եր կրին կութա յին եւ գաստիարա կչական ա ւան գո
ներովբ վճաբուին , կան ու կբ մնան վերակառուց
վճարումներու կշիոն ալ տեւականապէս բաց ու բոլ անխախտ պաՀպանումին ։
ման Համար րԱալիք ծախքերբ , որոնք մեծ փոխա
նենալով , կառավարութիւն բ , ֆրանքը պաշտպա Մ–
ռութիւննեքո վ միայն կրնան վճարուիլ։ Այս փո
նէ լու Համար , իր Հպատակներուն օտար արմե– -
խառութիւնն ե ր ո ւն տոկոսներբ չեն որ մտաՀոգու–
թ-ուզթերը գրաւած , ե լ օտար գրամով փոխառու֊֊
թիւն կբ պատճառէն ելմտական նախարարին , "-
թէւն կնքելու Հարկագրուած է ։ Այսպէս , 650 մէ– ՄՈՍԿՈՒԱՅԷՆ 1լր Հաղորդեն թէ Հիւոիոայէն
ր ովՀեաել անոնք , ներկա յիս , ելմ տացո յց ի ծախ
լէոն տոլար ստացած է | –մ՚փորսլ֊Լ՚ք սվարսւ Գրամա– Ուրարներու եւ կեգր * Աս իւ ււ յ երկրագործական շԲԲ՜
քերու բնգՀ * գումարին բազգատմամբ ձ^Հէի^ են է
տունէն , 500 միլէոն տոլար ալ պէտէ ստանայ Վե քաններուն մէք տեգի ունեցած քնն ոլթ\ի ւնն երէն կր
Ար գար եւ , մ ինչգեռ տոկոսներբ \ 938/՛֊/ այս գու
րակառուցման Աիքազգ* ՚հբամատունէն , չՀաշուե– Հ ետեւէ ո ր քազաքա յէն պա շտօնեաներ ը կ էոա տ
մարին 20 առ Հարիւր բ կբ ներկայացնէին , այսօր
լով 100 միլիոն սթեր լինի պարտքը զոր բրիտա
6 | առ Հարիւր բ միայն վր կազմեն % Անշուշտ , այս զեղծ ո ւմներ գո բծած են կոլխոզն եր ու մ էք ։
նական կա ռավա բութ է ւնբ Վերքերս Հաստատուն
պարագան մխիթարական է* բայց, խաբուսիկդ ո– Տեղէ ունեցած են Հոգեր ու անՀաւասար բաշ -
(ք ոճսՈլիտէ) փոխատուութեան վերածեց (տե՛ս
.րովՀետեւ խսգիրբ այսօր տոկոսի բեռին ծանրու իա Ս՛ևեր . ա գա ր ա կա պանն ե րէն ապօրէն է կերպով
Ցաււաջ, 1 Հոկտ* 1946)։
թեան կամ թեթեւութեան վրայ չէ, այլ փոխա ուտ ելէք եւ դրամ են ստացած եւ կեղծած են Հա -
տու գտնելուն վրայ է ; I՛"կ , փոխատուն աքն ա– Ելմտական առողք վէճ.ա կը եւ ուժեղ ղ րամ ր շի ւներ ր կա շա ռա կե բ ո ւթ ի լն բ պարտկելու Համ ար :
տեն մ իայն իր գրամ բ կր յանձնէ պետութեան , առոյգ ե լ զօրաւոր պետութեան մը յայտարար Ամ բա ս տ ան ե ա քն ե ր էն շատեր պիտփ. զատուին ,
երբ վ ս տ աՀ ո ւթ ի ւն. ունենա յ կառավարութեան ել նշաններն են։ կառավարական բոլոր վարչաձելե– ոլրէշնեբ իրենց պաշտօններէն պիտի արձակուին :
մտական քաղաքականութեան վբայ*. րը ան տ ես ական ՛եւ ելմ տա կան ան կար գո ւթեան Ջի Հաստատուիր այն կարհիքը թէ կառավարու -
պատճառով է որ կործանած են յաճախ, եւ քէչ թիւնբ ա յս կա ր գա պաՀ ական գործ ո զո ւթի ւնն եք ո մ
Այս վստաՀ ութիւնն է որ կբ պակսի աՀա* Գի անգամ, սաՀմանագրական տագնապէ Հեաեւան - կլուզէ բնգՀ անուր մ աքրա գործումի մբ ենթարկեք
ներբ երթալով կր լւաբձրանան , եւ ասոնց ու օրա քով* Աեծ յոյս կայ որ ԱաՀմ անագրական 0 րէնքէն Կ ո էխ ո ղի աշխ ա տ աւորն եր բ ։
վար ձեր ո լ մ ի քեւ. գո յ ութ իւն .ունէ ցող ան.Հ ա ւա ս ա - ընգունուելէն ետք կաղմուելէք նոր գաՀլէճը նոր
րակշիռ վիճակը տեւական՛ Հան գամ անք կ՚առնէ է ծրագրով եւ նոր ոգիով պէտէ գայ կարգ կանոն
Միւս կգմ Է 1 կա ռա վա ր ո ւթ ի ւն ր արմ ա տա կան մի– գնելու Ֆբանսայի ելմտական վարչութեան մէք ։ ԱՏԱՑԱՆՀ
քոցներ չէ առած կամ չի կրնար առնել պետու- այս երկրին մէք Հայրենասիրական վառ զգացում
թեան ծախքէ րբ պակսեցնելու Համար պաշտօ՚նեա - ներով տոգորուն ժոզովոլրգ մը կա յ , ինչպէս նա Խաշատւո ՏաԱ^տ, (Հրատ. Հաքկ. Գատէ Ազգ՛
Ներ .ու թոշակներբ մ ասնաւո րապէս ծանր կերպով եւ թագուն՝ բայց, առոյգ տնտեսական ուժեր, Կոմիաէի), թիԼ 7, Օղ ո աո ալ
կր ճնշեն ազգ* տնտեսութեան վրայ X Ասոնց թիւբ որոնք աո աքին աՀ ազան գին կբ սպասեն, յա յան ո ւե– 1946, ատւէ ձօ էհ–
ք ու Հ ամ ա ւ.
աննախբնթաց մեծութեան մբ Հասած է* 1946 ձաւշոաոտ ՝^<աէ ՝> (Ի՞նչ կ\ուղեն Հայերր) , գրեց՝
0 ուն ո լարէն վերքբ , 1,479,000 պաշտօնեայ կ^՚ր , ՀՐ՛ V ԹՈՐՈՍԵԱՆ յ֊ատտ աո–&1աո. Հրատ . %ոյն կոմէտէի , Նիւ հորք *
Fonds A.R.A.M
Տ1ՏԵՍԱԿԱ1, ԱՍՈՒԼԻՍ €ՍԽ՛ եւ գոլքգուոսՕր սկսաւ Հայերու նեբդադթը։ Այգ բրեբուՀ, երկու.
Հիմնական մտածում կամ զգացում տեղ կը գրաւէի
ՖՐԱՆՍԱՑԻ ԵԼՄՏԱԿԱՆ ՎԻՃԱԿԸ ռաԱգհպ քւեաս եւ աշխատունակ ին միտքէ րո ւ մէք։ Առաքին ՝ ա՛յն՝, որ Հարկ էր
ժողովուբգի
գուրգուրալ աշխատունակ եւ Հերոս
ռա) ժոդովռ^դիՕ մը վրայ, որոնց եւ մեզի Հաւասարապէս չարիք էր
ԱաՀմ անագէր ժ՛ողովեր Հոքլա » 5ին փակեց իր Հասցուցած իթթիՀ ատականներ ո լ բուն ատ իրական
Նիստեր Ա վաւերացնելով նոր ՍաՀմանագրո֊ոռթէւ– քաղաքականութիւնը^ Օսմանեան պետութեան ©•
*սքԼ՝> է՚"Լ "Բ ՛էր Գւ/"1"*^1^ գէ՚էՐ**՝^ Էր ։ *^^էՐՑաւ1 ~ս ա ՀԱԼհՊ, 23 Սեպտեմբեր (Ցաււաջ) - Այսօր, բերուն ։ Եբկբոբգ մտածումը ա՛յն որ գաղթական
/լայն լուծում մր գտնել երկրի տնտեսական եւ ել Եբկսւշաբթէ , Հալէպէ կառավարչատան մէք, Հա այգ Հայութիւն ը կրնար Հետամուտ գառ հա լ քա
մտական գժոլաբութիւննեբուն ։ Ազատագբութե - լէպի Մո՚-Հաֆբզ էմիր Աուսթաֆա է լ Հ^ԷՀապի , գաքական նպատակներու , ու նոյնիսկ լծոլվէլ մըր–
նէն ի Վեր իրարու յաքորգոզ գաՀ լէճները , Ընկեր յանուն սուրիական կառավարութեան եւ Հանր • ցակցութեան ախորժակներու, որոնք կրնային յո
վարական թէ Հանրապետական լիոգոՎրգական նախագաՀ ՀՀիւքրիւ ՛Բո լաթ լէ է , Հալէպի առաքնորգ ռի անգրագարձում ունենալ բնիկ ժողովուբգին
թարմումի գե կա Վա ր ո ւթ՜եան տակ ,մէ շա իրենց նա– ԶարեՀ ծ*. Վբդ*ի յանձնեց Արժա՚Աեաց &քս*&շաւ&^ վբայւ
թ ո րգնե րր պատ ասի։ ան ատ ու նկատեց ին տիրոգ Ա * կարգի պատուանշանը , իբրեւ վարձատրութիւն «Ք՝երեւս քԷէ^Բ խլայէն , որոձք անցեալէ ս*յգ
կացութեան ։ /՛ա յց , ի ւր ա քան շի ւր ր , Հակառակ իր երի ա աս ա ր գ Հ ո գ ե ւո բ ա կ անին Հա յրենանուէր ծա - օրերուն կբ Հաւատայ էն թէ մտաՀողութեան ոեւէ
խ ոս տ ոլ , անզօր եգալ իր նախորդներուն նման, ռայութեանց : պատճառ չկայ :/*֊/* անձնական Համոզումս ա՛յն էրէ
գարմ ան գանել ելմ տա կան ա՛ն բաղձա լի լԼէճակէն՝ , Հանգիս ո ւթեան՝ ներկայ էին Հալէպի ()սաիկ * •որ ցեզա յէն առաքէնո ւթէւննե ր ով օժտուած ազնէլ
այն պէս ո.ր գժո լար ո լ թ ի ւննե ր ը փոխանա կ ան Հե - Տեսուչը , ււ ս ա ի կ * զօրաց Հ բ ա ման ա տ ա ր բ , զինուո ժոզովուրգ մբ,որպիսին է Հայր,չէր կրնար չգնա–
ա անտ լո լ , աւելցան քէչ "^ԼՀ" ա Լ * րական ներկայացուցիչներ , Առոզք ՛Տնօրէնը , էքոր– Հատել մեր աղւլտյէն՝ պայքարը՝. Անտարակոյս, ան
ք1 բարու յաքորգոզ կառավարութեանց մտաՀ՚ո– Հրգարանի ներկայացուցիչ երեսփոխաններ , թա - պէտէ կանգնէբ մեր կ՚՚գքէ^՛՝ օտարին գէմ ։ Ու
գո ւթեան գլխաւո ր առարկան ելմ տաց ո յց ին րաց ր զա պետ * Տնօրէնը, Հայ երեսփոխաններէն Բ^կե-բ՝ մ ենք պիտի կարենա յի՛նք օգտ ո լիլ անոնց օժանգա ~
եզաւ , որուն՝ մասին սակայն մինչեւ վերքերս Հա Հրաչ Փափազեան, Հայ Հոգեւորական՛ ՛հասը, Ազգ* կութենէն թէ ծաո֊այութիւննե րէն ։ ԱպաՀով էի,
կասական տեզեկոլթիւններ միայն կրցանք ունե իշխանութեանց ներկայացուցիչներ , Բ^կ՛ Ա* էհ՛Ա թէ ա յգ տառապակոծ բազմ ո ւթ ի ւնն ե բ ո լ միա՛ կ
նալ ( հրովՀետել իւրաքանչիւր Ելմտական նախա– պա քե ան , ազգ * պաշտօնատա բներ եւ Հ ամ այնքնե– նպատակն էր Հանգիստ ու անվրգով կեանք ապրիլ
րար տա ր բեր ձեսե րով ու թուանշաններով կր ներ րոլ կրօնական եւ քագաքական նեբկայացու - ա յս Հողերուն վրա յ ։
կայացնէր զայն ։ Վեր քապէս , արգի նախարար Ռո– ցէչնէր է ՚Օաեւ Հոծ բազմութիւն, մը Հայ եւ արաբ «Տնտեսական գետն ի փբա յ , Աուբիա պէտք .ու–.
պէր Շ-ուման, ԱաՀմանագէր Ժ ո զո վ ի 24 Աեպտ* մամո ՚֊լի ներկա յա ցո ւց Է չե ե րո լ ե լ Համ ակէրներոլ % նէր աշխ ոոզ ձէռքերւ ււրՀ ե ս տ ա գի տ ա կան թէ
մ ասնագիտա կան
/նիստին մէք, յայտարարութիւններ բր՛աւ ( որոնք Կառավարչատան մուտքէն , ոստկանական ու– աւշխատան քներո լ Համ ար ։ Վբս–
լուսաբանեցին մեզ իրական կացութեան մասին ։ մ՜երու գումարտակ մ ր կատարեց յարգանքի արա տաՀ էի , թէ Հա յերբ լաւագոյն՛ արգիւնքով կրնան
Կբ յուսանք որ Ա՛յս տեզեկո ւթի ւննե րո՚լ ճշտութիլ— րողութիւնը * Ե՛֊ առաքխո բ գութ ե ամբ Ա էրայի ներ պսակել մեր ակնկալութիւնները ; Աոլրիոյ տնտե
նբ խնդրոյ առարկայ չբէէար յա ււ աք ի կա յին X կայացուցիչներուն՝ Ա,ռաքնորգ Հայրը եւ իր Հե– սական վերելքին Համար , գրաւական մը կբ կազ
տեւոբգներբ առաքնորգուեցան գաՀլիճ , .ուր տե մէր Հայ գաղթական ո ւթի ւնբ : Ւրօք ալ ,* Հազիւ
Ելմտական ն՛ախարարին Համաձայն –ուրեմն, գի ունեցաւ <Հ.Արմա՝ն եաց Հ/քանշան$>է յանձնումը ; քառորգ գարու շբքանէ մբ վերք աՀա իրականա
ներկայ կառա վա ր ո ւթեան կազմութեան ատեն Մ֊ԱւաՓըգին ֊առը 1914^֊ 1918, Ա. Աչ– ցած կը տեսնենք իմ եւ Ա ուր իո յ ժոգովոլրգի յոյ–
($՝ո՛լն ի սի վերքերը՝) , պետ.ո ւթեան՛ ծա իսքեր՚ը վճա խարՀամ արտէն վերք , քՒուրքէա յէն գէպի Ա ո ւր իա ււ եբը :
րելու Համար բացուած վարկերու բնգՀ * գումար բ « Հա յեր ը իրենց եբկբոբգ Հա յ բ են իքը կը նկա
473 մ իլէառ ֆրանք էր * բա յց , անկէ ի վեր , Ա աՀ - աէփաւււ^Ղ2աԱներու եւ քումիւնծ֊>//,ու պաշտօնեա– տեն՝ Աուրէան , ու կը մեըժեն. օտարներու փայլուն
մ անաղի ր քիոգովբ նոր վարկեր բացած Բէէաէո՝Վ) ներն .ալ մէքը բլլալով * ասիկա կը նշանակէ թէ խոստումները՝ ցց՛ուելու Համ ար մեր գէմ ։ Անոնք
ծախքերու բնգՀ • գո ւմ աբը Հասած է 584 միլիառ ամ բոզք բնակչոլթեան (40 ^էլէոն) 3.7'^հը պետու կբ բաժնեն մ եր ցաւերն ու ո ւր ախ ո ւթ է ւնն ե րր , ու
ֆրանքի : կՏ են թագր ո լի որ ներկա յ տարուան– Հա կը ծառայեն Աուրիոյ՝ բոլորանուէր եւ Հաւատար -
սո յթնեբբ 372 միլիառ ֆրանքի Հասնին , որով ել– թենէն թոշակ կր ստանայ ;
մ տա ցոյցին բացր 21 | –^– միլիառ ֆրանքի ի քած կ*ԲԼ~ Պատերազմէ նախընթաց տարիներուն Հետ մօրէն։ Ո՛չ մէկ խտրւթիւն , մեր եւ իրենց միքեւ։
լա յ է Աակայն, ամէնը աս չէ* այս գումարին \վր ալ ճիշտ բազգատոլթիւն ընել կարելի չէ , որովՀետեւ Հ֊ԿԲ ցաւինք , որ այսօր անոնց մէկ մասը կը
պէտք է աւելցնել 122 միլէառա ֆր * վեբակառուցա այգ տարիներուն , ա1^1Ա11Լթմս֊ն.^ ե. Տո՜մ^խ^ի պաշ մեկնի գէպի Հայաստան • ՚Հյերգազթողներոլ Հա
մ ան ծախքերու Համ ար , 48 մ իլիառ ալ զանազան՝ տօն եան եր ուն վիճտ կա գր.ո ւթի ւն բ գոյութիւն չու մար ի սրտէ կը մաղթենք երքանիկ կեանք, իրենց
կանխավճարներու Համար ԼԵրկաթուզխնեըոլ Ըն նէ ր : Լք ա կա յն , պետական ելմտացո յցէն միայն թո– մայր Հայրեն իքին մէք։ ՎստաՀ ենք, թէ Հոն պի
կերութիւն , Օգանաւտյին Ընկերութիւն (Է1*– - շակ ստացողներու թիլբ է բարու Հետ բաղգատե - աի յիշեն իրենց երկրորգ Հայրենիքս՝ Աուրէան,
լով, զը աեսնենք որ այղ թէւԱ 1936/֊ 697.000 էր,
Յօրա՛նս) , քաղաքապետարաններ ^ եւն) , որով ընդ– ու լաւագոյն յէշտտակներ պէտէ պաՀեն անկէ։
Հանուբ բացք 381 "^էլէաոլ ֆբ * ^Լ՝>ԼՀԼԼայ՛ մինչղեռ 1.1 15.0ՍՕ ե գա ծ է այս տար–ո ւան սկիղբբ , «Հա յ Համ ա յնքը Հալէպէ մէք ունէ ազնիւ ու
Պատերազմէն առաք, Հասոյթներու անբաւա– այսինքն՝ 60 առ Հարիւր աւելցած է տասը տար տրժանաւոբ ղեկավարներ , որոնց մասին մեր Հա՛
կանհւթենէն գոյացած ելմ տաց ոյց ի առժամեէՎ ք ուան մ էք X ւատքն ու Համակրանքբ կբ մնան անխախտ եւ զօ
բաց ե ր բ կր գո ցոլէ ին Գանձատոմսե բ (եօո ֊1ս X–՜–––՛ Աղատա գրութենէն ի վեր իրարու յա քո ր գոզ կա րաւոր ։ Ո՚֊րաիս եմ , յանձէն Զաւէն վբգ *է * ունի
ՏՕք) Հրապարակ Հանելով, գլխաւորաբար է Հիմա ռա վարո ւթ իւննե ր խոստացան այս վիճակին զար նաեւ իր նուիրեալ Հ ոգեւոր ^"ՎԷ՚՜Բ՝ " Ր Հ^էէ ~
ալ, անշուշտ այս ձեւբ պիտի շարունտկոլի , բայց ման տանիլ, քն քելով աւելռրգ պաշտօնն՛եր բx ք՝այց պէ իր պաշտօնավարութեան շր քանին միշտ եղբայ
սաՀմանափակ արդիւնք միայն՛ կրնայ ստացոլէլ , ս չ մէկբ էլԲՑալ՜ ԷՐ է – ^Բյոսսւոլ է կատարել, որովՀե– րութեան ու միութեան քատագով Հանգիսացաւ,
տիրոգ անվ ստաՀ ութեան պատճառով : ՚կախաբար բ տեւ գմոկար Է ճամբել պաշտօնեաներ որոնք քա– ո լ աշխատեց յօգուտ սուրիական Հայրենիքի
պիտի քան այ Համոզել տրամ ա գրելէ գո ւմ արն եր գաքա կան ա ւլգե ց\ի կ անձեր ո լ կ ամ կ ո ւսակ ցո ւ թիւն– V՛
ունեցոզ $) ր ան ս ա ց ին ե րբ , եւ մ ասնաւորաբաբ երկ– ներուէ յանձնարարութեամբ ծառայութեան կոէ չ– «Ուրախ ե լ Հպարտ եմ յ որ էնծէ կբ տրուէ
րտգոծներր , ար լայնօրէն մասնակցին Գանձատոմ– ուած են։ Պաշտօնատուներ կան, ուր մ՛էկ Հոգիի պ ա ր ա ա կանո ւթի ւնբ յանուն սոլբէական կառա -
սերոլ զնման՜* Հաւանական չէ .որ այս կո չբ սպաս– Գործը քան իմը Հ ոգի ի յանձն ուած է , ին չպէ֊ս կըգրեն
թերթերը* Գրասենեակներ կան ^ ուր այլեւս աշ վարութեան եւ նախագաՀ Հ^էլքրէլ փուաթլէի, 1^ •
•ուած արգիւնքբ տայ ։ խատանք չէ մնացած , սակայն, պաշտօնեանեբբ Գերապատուութեան ընծայել «ԱոԺաԹեայ (յքԱ1 -
Գանձատոմ սերէն զատ, կա ռավա բութիւն բ ու կը մնան , ստանալով իրենց թոշակը ։ Ամենաթան Օ֊շան»^ Ա . Կարգի պատուանշանը^ ։
նի գեռ վարկի քանի մբ աղբիւրն եր (ՔրԷաի ՛Նա֊.
կագին ծառայութիւն մը մատուցած պիտի ըլլա ք ԵՐԻՏԱՍԱՐԴ ԱՌԱՋՆՈՐԴԸ էր եւ Հալէաէ Հա–
սիոնալ^ պարտաթուղթէր , վճարման պայմանա - ե բկբին ա յն պետական մ արգը որ պիտի յա քողէ յութեան անունով շնորՀակալոլթիւն յայտնեց
մամ բ յետաձգէ լի , փոխանակագիններ , եւն * ) , ո– վերք գնել ա յս վիճակէն ; ՄուՀաֆըղին , ու իւնգրեց Հ որ թարգման Հանգի -
րոնցմէ կբ յուսայ ստանալ 281 միլիառի գումար > Ֆրանքէն ապագան մեծապէս կախում ունի ել սանայ, անգամ մը եւս, Հայ ժոզովոլրգի Հաւսւ–
մր, որով ելմ տաց ոյց ին բացք ի քած Բէէայ 100 մտական վիճակէն , մանաւանգ ո ր եր կիր ը գրեթէ տարմական զգացումներուն՝ Հանգէպ սուրիական
միլիառ ֆր *ի ։ ԱՀա՛ , ա յս գոլմ արն է՝ գ ո ր պ է տ ք տմ բո զքովին սպառած է իր ոսկին եւ յարգի գրամ կառավարութեան եւ անոր ղեկավար գէմքեր ուն ։
պիտի բ լ լ ա յ գտնե / մին չեւ ա յս տ ար ո ւան վերքը է ներ բ (աըվիզ) : Աղա տա գրովժ են էն մինչեւ այս ԶարեՀ & * Վրգ * շեշտեց , թէ իր ժոզովուբ -
Հակառակ պարագային , Հարկ պիտի բչլայ նոր տարուան Հմուլիս , Ա) ր ան ււ ա ծախսած է մէկ մ՛ի - գին ուղղուած պատիւ մը կբ նկատէ «Արժանեաց
քմզթագրամներ Հրապարակ Հանել եւ Ֆրանսական լէառ 678 միլիոն տոլար , որուն 422 միլիոնը սնըն– Շքանշան »^/ տուուչութիւն , եւ յա յտնեց իր իւ որ
՛հրամ ատ– ուն էն կանխավճար ստանալ ; գեզէն , 810 միլիոնը նախնական նիւթեր , Համ ողում բ թէ աղատ Աուրիան պիտի շարունակէ
Ենթադրելով նոյնիսկ որ պետութեան բնթա– եւ 446 միլիոնի ալ շինուած ապրան1ք - յարգել Հայ ժ ո զո վո ւր ղի ի ր ա ւո ւն քն ե րբ , Հնարա–
լոր ութ իւն ընծա յէ լով ազգա յին բարքերու , մ շս
*ք.իկ ծախքերը ելմտացո յցին սովորական Հասո յ թ –
ներ գնելու Համար X Մ իւս կոգմէ , եր կրին կութա յին եւ գաստիարա կչական ա ւան գո
ներովբ վճաբուին , կան ու կբ մնան վերակառուց
վճարումներու կշիոն ալ տեւականապէս բաց ու բոլ անխախտ պաՀպանումին ։
ման Համար րԱալիք ծախքերբ , որոնք մեծ փոխա
նենալով , կառավարութիւն բ , ֆրանքը պաշտպա Մ–
ռութիւննեքո վ միայն կրնան վճարուիլ։ Այս փո
նէ լու Համար , իր Հպատակներուն օտար արմե– -
խառութիւնն ե ր ո ւն տոկոսներբ չեն որ մտաՀոգու–
թ-ուզթերը գրաւած , ե լ օտար գրամով փոխառու֊֊
թիւն կբ պատճառէն ելմտական նախարարին , "-
թէւն կնքելու Հարկագրուած է ։ Այսպէս , 650 մէ– ՄՈՍԿՈՒԱՅԷՆ 1լր Հաղորդեն թէ Հիւոիոայէն
ր ովՀեաել անոնք , ներկա յիս , ելմ տացո յց ի ծախ
լէոն տոլար ստացած է | –մ՚փորսլ֊Լ՚ք սվարսւ Գրամա– Ուրարներու եւ կեգր * Աս իւ ււ յ երկրագործական շԲԲ՜
քերու բնգՀ * գումարին բազգատմամբ ձ^Հէի^ են է
տունէն , 500 միլէոն տոլար ալ պէտէ ստանայ Վե քաններուն մէք տեգի ունեցած քնն ոլթ\ի ւնն երէն կր
Ար գար եւ , մ ինչգեռ տոկոսներբ \ 938/՛֊/ այս գու
րակառուցման Աիքազգ* ՚հբամատունէն , չՀաշուե– Հ ետեւէ ո ր քազաքա յէն պա շտօնեաներ ը կ էոա տ
մարին 20 առ Հարիւր բ կբ ներկայացնէին , այսօր
լով 100 միլիոն սթեր լինի պարտքը զոր բրիտա
6 | առ Հարիւր բ միայն վր կազմեն % Անշուշտ , այս զեղծ ո ւմներ գո բծած են կոլխոզն եր ու մ էք ։
նական կա ռավա բութ է ւնբ Վերքերս Հաստատուն
պարագան մխիթարական է* բայց, խաբուսիկդ ո– Տեղէ ունեցած են Հոգեր ու անՀաւասար բաշ -
(ք ոճսՈլիտէ) փոխատուութեան վերածեց (տե՛ս
.րովՀետեւ խսգիրբ այսօր տոկոսի բեռին ծանրու իա Ս՛ևեր . ա գա ր ա կա պանն ե րէն ապօրէն է կերպով
Ցաււաջ, 1 Հոկտ* 1946)։
թեան կամ թեթեւութեան վրայ չէ, այլ փոխա ուտ ելէք եւ դրամ են ստացած եւ կեղծած են Հա -
տու գտնելուն վրայ է ; I՛"կ , փոխատուն աքն ա– Ելմտական առողք վէճ.ա կը եւ ուժեղ ղ րամ ր շի ւներ ր կա շա ռա կե բ ո ւթ ի լն բ պարտկելու Համ ար :
տեն մ իայն իր գրամ բ կր յանձնէ պետութեան , առոյգ ե լ զօրաւոր պետութեան մը յայտարար Ամ բա ս տ ան ե ա քն ե ր էն շատեր պիտփ. զատուին ,
երբ վ ս տ աՀ ո ւթ ի ւն. ունենա յ կառավարութեան ել նշաններն են։ կառավարական բոլոր վարչաձելե– ոլրէշնեբ իրենց պաշտօններէն պիտի արձակուին :
մտական քաղաքականութեան վբայ*. րը ան տ ես ական ՛եւ ելմ տա կան ան կար գո ւթեան Ջի Հաստատուիր այն կարհիքը թէ կառավարու -
պատճառով է որ կործանած են յաճախ, եւ քէչ թիւնբ ա յս կա ր գա պաՀ ական գործ ո զո ւթի ւնն եք ո մ
Այս վստաՀ ութիւնն է որ կբ պակսի աՀա* Գի անգամ, սաՀմանագրական տագնապէ Հեաեւան - կլուզէ բնգՀ անուր մ աքրա գործումի մբ ենթարկեք
ներբ երթալով կր լւաբձրանան , եւ ասոնց ու օրա քով* Աեծ յոյս կայ որ ԱաՀմ անագրական 0 րէնքէն Կ ո էխ ո ղի աշխ ա տ աւորն եր բ ։
վար ձեր ո լ մ ի քեւ. գո յ ութ իւն .ունէ ցող ան.Հ ա ւա ս ա - ընգունուելէն ետք կաղմուելէք նոր գաՀլէճը նոր
րակշիռ վիճակը տեւական՛ Հան գամ անք կ՚առնէ է ծրագրով եւ նոր ոգիով պէտէ գայ կարգ կանոն
Միւս կգմ Է 1 կա ռա վա ր ո ւթ ի ւն ր արմ ա տա կան մի– գնելու Ֆբանսայի ելմտական վարչութեան մէք ։ ԱՏԱՑԱՆՀ
քոցներ չէ առած կամ չի կրնար առնել պետու- այս երկրին մէք Հայրենասիրական վառ զգացում
թեան ծախքէ րբ պակսեցնելու Համար պաշտօ՚նեա - ներով տոգորուն ժոզովոլրգ մը կա յ , ինչպէս նա Խաշատւո ՏաԱ^տ, (Հրատ. Հաքկ. Գատէ Ազգ՛
Ներ .ու թոշակներբ մ ասնաւո րապէս ծանր կերպով եւ թագուն՝ բայց, առոյգ տնտեսական ուժեր, Կոմիաէի), թիԼ 7, Օղ ո աո ալ
կր ճնշեն ազգ* տնտեսութեան վրայ X Ասոնց թիւբ որոնք աո աքին աՀ ազան գին կբ սպասեն, յա յան ո ւե– 1946, ատւէ ձօ էհ–
ք ու Հ ամ ա ւ.
աննախբնթաց մեծութեան մբ Հասած է* 1946 ձաւշոաոտ ՝^<աէ ՝> (Ի՞նչ կ\ուղեն Հայերր) , գրեց՝
0 ուն ո լարէն վերքբ , 1,479,000 պաշտօնեայ կ^՚ր , ՀՐ՛ V ԹՈՐՈՍԵԱՆ յ֊ատտ աո–&1աո. Հրատ . %ոյն կոմէտէի , Նիւ հորք *
Fonds A.R.A.M