Page 305 - ARM_19-1946_04

# 1 ք էԼ«

թ*– Համա՞ր իլձց իքքէն։ Ի * ն չ կը նլսճակՀր եր. ահա ԾԻԾԱՂ եղանակին Հբամմէին անոնք։ Արեւին շնորհ ա բա չ–

կար ամիսներու, լռութենէ վերՀ ա՛յս, որմէ՞ն Հաս­ խ ո ւթեան շրջանին ։

կնար այս բոլորը : Ու կեանքին մէշ մէկ անգամ ըլ­ ՀաթւԱ Կաղտեղը Հգիգ սիրեմ, Լուսաւորիչ Հայրիկ, թնչ կ՚ըլ­

լալու/ յիշեց մօրը պատմութիւնը Հռրը մասին, լար, գոնէ սա կաղանդն ու Ծնունդը տաք օրերուն

այսինքն այն մարգը, ար զինք ստեղծեր էր, ու մէջ նշանակէիը , ինչպէս ըրած ես Վարդավառը

չտեսած– ինկած Էր սահմանին վրայ։ ՆորԷն եր - Ամէն ժաման ա կաչբ^ան իր կրօնքը ունի եէ* ի պատիլ մեր *է,աւասարգեան տօնեբուն ;

շանփկ զգաց ոը էլիան ոզշ է , Հեռու է ու անօթի , պ ի տի ունենա յ : : Ս արղիկ , աիաէկ ընել չեն գի - Որքա՛ն իմաստուն եղած են մեր նախնիքը ,

բայց ո ՚ զ շ է; ուեր ւ Կրօնքէ կրօնք կը ցաակռաեն • Այսօր քբիս - •որ իրենց ստեղծած աստ ուածները կր պատուէ ին

մօրը արցունքները, ել կուրծքին տակ աոնէութ իւն , վաղը մաբքսականոլթիւն ,միւս օր*» գարնան բողբոջէն կամ ամրան պտղաբերին։ լՀոխ

չաըմում մը սկսաւ թեւաւոր ո լի լ , ոսկրուտ մատ– Բայց կրօնքները, իրենց Հետ կը քաշեն կը բե­ ու Հ ա բո ւս տ եղանակին ։ իբրեւ մ արդ մարդոց

նեբով ուզեց բռնել թռչունը ,եւ տեսա՛ւ սրտին վե­ րեն իրենց սուրբերու կարաւանը, իրենց տօները, վիճակէն կր Հասկնային անոնք։

րադարձը իր վանդակին մէշ–. Այլեւս մինակ չէր ՛ոը կը պարտագլ, ո ւի ե Հ եաեւորգե երուն ,իբրեւ սըր– Հբէ՚ածփն մենակեաց ԵՀ ո վան եկաւ, դաժան եւ

քուն կամ արթուն, նոր թռչունին Հետ կը խօսէր։ բադան գործ : լբջագէմ , ամէն ինչ տակնուվրայ ըրաւ։ Աաըեց

Ի՞նչ ըրաւ էլիան իրեն, ի՛նչ, ինչո՞ւ այսքան Ամրան տօները բարով են եկեր , բայց ՚ սա՛ զուարթութիւնը դէմքեբէն • ք*բ որդին, քրիստոսն

ճամբարդութիւն • Գեռ կը սիրէ" զինք արդեօք, ու­ ցյւլբա - ձմհռին Հանդիպողները, քիէ մը ան Համ ալ Հետեւեցաւ իբ Հօրը։ ԱշխաբՀ եկաւ անյարմար

րեմն ինչո՞ւ չի վերադառնար . ինչո՞ւ, ինչո՞ւ։ են։ Տ Է՛՛՛ք կարծեք։ եղանակի մը մէջ, Մեծ ՊաՀքի սեւ վ արագոյրն աւ

ԱՀաւոր , ղաման իր ական ութի ւնը տուաւ պա­ Տարեգլուխ Է՛ քրիստոսի ծննդեան աաբե - Հ ետը : իՒեբեւս քր իստոնեա յ Հա յրապե տները ա յն–

տասխանը, այս բոլոր ինչոլներոլն , երբ՝ օր մը դարձը։ Աւրախութի՛ւն մեծ՝ րոլոը մանուկնե - պէս որոշեցին ։ Ասոնք ածուխի , կազի խնդիր Հու-

թշնամիին ձիերը թրիքով ծեփեցին իր թաղի պո­ բոլն , ի՝սկ տխրութիւն Հա յր իկնե բուն ; կաղանդի նեն՝ալէ զատ , կնիկ եւ երախաներ կազընտելու

ղոտաները , ել զբօսանքի պարտէզը ճակնդեղ ու ծառ կյուղեն է 1$ աղա լի կ կյուղեն ։Ա բդեղէն կյ՛ուղեն։ մտաՀսղութիւնն ալ չունէին ։ *ֆ*ոնէ մեղքնային նո^

շողգամ մշակելը օրէնք դարձաւ, գոյն զգոյն խա­ Կզուգեն ու կյուղեն , րածին աղքատիկ Տ ի ս ո ւս ին , •որ մ ս-ուր ի մ էք ծնաւ

ղիկներու տեղ : Փլաւ շատրուանր եւ յատակի տիղ­ Հապա*՛ սա միւսները։ ՜Նշանած , նախկին սի եւ մանաւանդ չքաւո ր ե բա խաներուն , որոնք ն եր–
կը տոկան
մին վրայ աշխարՀի նոր քարտէսը գծ՜ուեցաւ , լպր­ րուՀինեբ , պաշտօնական կնիկը եւ անոր անպաշ­ կուած փայտէ իսազալիկի մը սիրոյն

ծուն ու թնճուկ ։ Այլեւս քաղքցին ա ռաշին– անդամ տօն փո խան ո բդուՀ ին ; Այս բո լո ր ը պէտք է գոՀա– շատ մը զրկանքներու*

միայն Հասկցաւ ար՝ նոյն աղբով կ՚աճին ծ՜աղիկն ցնել ։ Ա ա ցուրտին - Հով ին , խան՛ութներու առ^եւ Աիրուելիք բան չեն ձմրան տօնեբբ։ Ւ ՚ ն չ լաւ

ու շողգամը։ դողալէն - դողդղալէն Հերթի սպասել, Լս ո չ բոնել։^ են Ձ.ատիկն ու Վաբգտվառբ –.Բնութիւնն իսկ Քթէ՛*–

Երբ յաղթական թշնամին եկաւ՝ Լիլան աւելի Սովորութիւն է ։ Եթէ չե ս ՛ուղեր ընկեըութե - ա ո ՛Իւ ե՜ ա յ կը դառնայ ՛այգ տօներ-ուն՝ ծիծղուն ու

կծկուեցաւ ինքն իր մէշ, ու չորցած թիթեռնիկի նէն կապէ խզել, պաա\իւղ բարձր պաՀել, Հայբա - խայտուն՝ մ ա սն ա կց ե լո վ մ արգոց ուրախութեան ։

"՞Ը "էէս փակաւ պատին, անհամար գնդասեղներ կան կամ սիրողի իրաւունքդ ոտքի տակ չտալ, Ուրախութեան օրեր էին, թէեւ, մեզի Համար

կուրծքին : Ոչ լ " յս 1 ոչ կրա՛կ, ո՛չ ալ նոյնիսկ՝ պէտք է կաշառել բոլորը։ Աջ - ձախ"բաժնել նուէր կաղանդն՝ ու Հքնունդը։ Աեբ քաղաքը, խաղալիկի

առատ չոր Հաց; Ջուրը խնայեցէք, գրեցին օր - ոլ մաղթանք. $՝պիտ եւ ձեռքի սեղմում ։ Հ.Ա իբադ սովորութիւն չկար ֊ Եթէ պէտք ըլլար , մենք կը

ո լա՛ն խայտաբղէտ թերթերը, երբ գետը անայլայլ տխուր , երեսդ ժպիտ» ։ Այսպէս կը պաՀանֆէ ըն­ Հնարէ ինք , կը շինէինք մեր խաղալիկները :

քաղաքը կր ճեղքէր ու կ՚անցնէր ինչպէս միշտ : կերական , Հանրային °րէսՔԷ\ ։ Մարդկութեան գըլ– Հիմըկուան տղաքը , ամէն ինչ պատրաստ կը

Հազարաւոր պոչեր բռնեց Լիլան, ու ամիսը խուն մեծ բռռնակալը, ^ֆաշէւԱ\Ռչլ . . . Աստուած իսկ գտնեն : Աժեմ ֊ չաժեմ խաղալիկներն ալ էբռնց

երկու անգամ ՛ուտելիք ու Հագուստ ղրկեց : էլիան կը վախնա յ ՀՀ ան բ ա յին կա քծիքֆէն ։ ք թ ին չեն տ ան իր ։

ՀետզՀետէ պաՀ ան շ կոտ կը դառնար ; <Հ.Այսպէո կը պաՀան^է ընկերութեան օրէնքը, Կաղանդին մենք ունէինք ստամոքսը պատուող

«Ախ , Լիլա՜ , եփած Հրէշներդ յիշելով մա - սովորութիւնը^ ոը ըսին, ամէն է\ԱԳացք կլ\ ԼՈ֊Է ։ նիւթե ր միայն ։ Ա՝ ըղեղէն , խմո բեղէն կամ ան ու -
Օգաակար ուրախանալ,
ղերս ճերմկեցան» , կը գրէր ան, ՛ու Լիլան . .քրէփ են տօները ։ Լաւ է գոնէ ամրան շեղէն : քի)ազալիկի գրա^մ կը տրուէր ։
ղուարճանալ,
աչ զրկեց ու առատ ծխախոտ : ինչ­ պարել - ցատքել։ ք*այց Ա* եր ամենամեծ Հաճո յքն էր ժամ երթաք

Ամիսները տարիներ դարձան, թշնամին Կազանգի եւ \ք՝նունգի գիշերները, մեր իսկ շինած

պէս եկաւ , անանկ ալ փախաւ : նակնեբ , բաղմ աղան ճաղեր կը լեցուին սենեակը ։ գունաւո ր թուզթի լապտեբնե ր բ վառելով ։ Զի ւնը
ՍըտՀաանում օրեր։ -
Ափսո՛ս , խեղճ Լիլա ։ էէիան կերպարանավա կճռտացնելով մեր նոր կօշիկներուն տակ։ Հոն շա­

Ն՛որութիւն էր Հիմա «մեր սիրելի բացա կան ե– խուած է թիապարտի մը ։ պիկ Հագնիլ , մոմ բռնել եւ կամ երգել ;

ր ը1> Հոլովել, երբ դասալիքներ կ՚ան՛ուանէին զա­ — Կլիա % էմ սէբս 5 Ա՝անաւանդ Ծնունդ գիշսրխն յ մոմեղինօք լու -

նոնք։ Շատ բան՝ չէր՛ Հ՛ասկնար սակայն վաղաթա­ է՝այ ւ մը մ իա յն կը բաժնէ ղի ըենք. բա յց ան սազարդեալ , Հհհպ^եոՆրդ օՕւծ» եւ «քրիստոս

ռամ ծաղիկ-Լիլան : Անխօս ՛ու անցնո՛ղ կապտորակ շատ Հեռու կը կարհ՜է ինքղինք, վ՚շաթելերով սթա– ծնս1Ն»Հւ երգելէնճ երկինքի Հրեշտակներն իսկ նա -
լակին մէջն է գ ե ռ կարծես յ
աչքերդ, Համբուրեմ Լիլա՛ , փնչպէ.ս ՛ալ գտար խանձի կը բերէ ինք ;

Կարմիր Խ՛ա չի կարճ ճամբան։ Տնծութեան օրերբ Ականջին մէջ պիծ՜ակի պարսեր կան, ծեծ, ա– Ո՛չ սինէմա ունէինք ո՛չ ւ ւ | ւ Ն ր փ բ ի զ - փարթփ:

Հասան , իրը • ն՛ո՛ր՛ Հարսանիք ու նոր պսակ * ան­ նարգանք, տաժանակիր աշխատանք , նուասաոլ - Մեվլէվի ՍւէրվիշԹերՈւ պէս , մինչեւ լուս , փոշե -

ի՞նչ էր որ, երկու վկայ, չորս շիշ գինի, առանց թիւն , սով, Հիւանդութիւն , եւ անՀամաբ մեռե, - պատ սբաՀնեբու մէջ խեւօրէն դառնալէ վերջ, Հե­

քողի պս՛ա՞կ կ՚ըլլայ, ու քանի մը ամսուան փե­ ներս ւ Հ ռն դո ո ; Լքուած քաղաքա կբ թո լթենէն , տեւեալ առտուն , յխ կա ծ՜ (ո I է կի պէս Հանբակառ -

սա՛յ : լքուած ու մոռցուած , ն՛ոյնիսկ իր Լի լա յ էն , ու Հի­ քին մէջ քնանալով տուն չէինք վերադ՛առնար •• •

էլիան ՛երբ ՛որ գայ՛*՛ Ու աՀա ՀՀեռագիր - մ՛ա ալ շղթա յա կապ , անկարող քա յլ մը յառաջա­ Պարզ եւ երջանիկ էր մեր կեանքը։ Ընտանե -

նամակ՛ը, ճեպընթաց ինչպէս չորցած տերեւ մը կը նա լու անմեղ Լիլային % Ղ*եռ կը մտրակեն ղինք կան ե ւ Հա յ էր մեր «շնորհաւոր \>որ Տարի հւ II •
կա - Ծնունդ»ը :
զատուի միւսներէն, ՛ու Հովին առշեւ առագաստ անգթօրէն յ ինք որ նշոյլ մը կարեկցութեան

կը բանայ, սեղանին վրայ է ։ Լիլան թեւ առեր իր րօտ մնաց տաբինեըով, այժմ «ս/ ղա սւ ա 5 » են զինք, Կ. ՊԵՏՈՒՇ

թռչունին Հետ պ՛ար կուգայ : բայց ինչո ւ չեն քանդեր բազմ ազան շղթան ե րը ,

Դ՛ուռ գբացի իրենց մեղքը կ՛ուզեն քաւել : որոնց ցանցին մէջ կաշկանդած, ու կերպարանա­ ՀԱՅԱՍՏԱՆ
փոխ ըրած են զինքը յ
Մսավաճառը կտոր մը միս «կը ճարէ» մութ գն՛ով,
Ոչ ոք կը ճանչնայ ղինքը , աչ իսկ իր Լիլան ;
գինեպա՛ն՛ը շիշ մը կարմիր շուր , քսան անգամ
ԱՀա իր առջեւն է ան , Հադուած ու ղաբդարուահ՜,
սուղ գնով կը շնորՀԷ : Ամէնքն ալ զոՀ՚ողութիւն -
փափուկ ու գեզագէմ , կեղծ ու նենգաւոր ։ Ան ին– (Ամփոփուած խորհրդային թերթ֊երէ)
ներ\ կ՚ընեն, իրենց թազի « սիրելի բացական »,
չոռւ ՛իրեն պէս չէ եւ չէր սպասեր իր ՛անակնկալ ե– օ–•-
էլիան կուգայ, ու խղճի բոլոր վաճառր՚ոդ փերե­
րեւալուն , այնպէս չէ1* . . . Աս .ո բո0 ւն Համար է,
զակները կյուղեն քաւել իրենց մեղքերը՛» էլիայի Հայ ուսուցիչը իր ժողովուրդի Հարազատ զա­

սեղանին պատրաստութեան Համար։ բ ՛ւ ղ, կը պոռթկա յ յանկարծ՜ էլ\իան ՛ու կը խո յա– ւակն է : Ան իր ՛ուժերը ի սպաս է դրած յանուն

աղկեվաճառր լքուած պարտէզներէն , շար - նայ իր ամբողջ Նանրութեամբ Լիլայի կոկորգինգ ժողովուբղի զարգացման ։ իր գիտցածը սորվե -

ղուած փունշ մը լիլա կը ծախէ « խիստ աման» ու գոՀունակ դաժանութիւնով մր երբ դուրս կը ցուցեր է սրտանց , Համ ակուած Հա յբեն՚ասի լ՛ու ^

գնով, մէկ ճիւղ ալ աւելի : խո յան այ , զինք սնուցան՛ող երկու խոշոր կոշտ թեան վեՀ գաղափարներ՛ով, ձգտեր է դաստիարա–

Ո՛՛վ չի ճանչնար Լիլան, այղ սրբակեաց բա - գիրեր գ ե ռ կը Հետապնդեն կռնակէն : կ ել մեր մ ան ուկ սեր ո ւնդը նոյն ոգիով եւ զգա -

ցառութ իլն ը : ԽորՀուրգի սեղանը շրջուած է, ք ը է փ ն ե բ բ ան– ցումով՛ Անցեալին մէջ չոլնենալվ Հանդերձ ինք­

Գո յն՚եր՚ոլ խան՛ութպանը Հապա զոյգ մը մոմ աէր՛ թափուած գինիին Հետ վէճ\ի են բոն ուեր , նուրոյն՝ պետականութիւն եւ երկար գարեր տա­

ւծախած է անոր, իր գողցածներէն : Մեր մ ամ ունա­ տլ ծազիկնեըու ճիլղեըը ինկած են Լ ի լ ա յ ի Կա^^իր ռապելով օտար պետ ութ իւննե բու լուծին տակ ,

կին ծախելը շնորՀել ըսել է, եւ ի՜նչ զիներով, ժապաւէնին վ բ ՚ ^ յ * ՛ու առն ու ելով պտպտուն Հայ ժողովուրդը միշտ պաՀեբ ու զարգացուցեր է։
են կւ է զմեր
ամա՜ն ամա՜ն . . • ; կտաւէ Հագուստին ածու իր գրականութիւնն ու մշակոյթբ։

Ղ՝ուբս.ը* բայց ո^ւր է Հոս ւ֊ելի դաժան քան Հայ մտաւո րականութիւնը գո րծո լնէ ո ւթեան

Լիլան ՚աննիւթացած է՛ ոչ մէկ թերութիւն Հեռւտււոր փշաթելերը\ Էլիան փողոցէ վազոց կը միակ ՛ասպարէզ ունեցած է դպրոցը, ուր Հանդի­

սենեակին մէշ֊. Վերշին անգամ կ՛աղա չէ յամառ թափառի, եւ կաբօյոը կը զգայ գերութեան։ ԱՀա սացեր է ո՛չ թէ իբրեւ պարզ դասատու կամ պաշ­

ճանճի մը, որ զինք մինակ թողու, ու սեւ վարա­ շուրջը^ Բ ՚ ա յ ռ եւ այնպէս նոյն մարդիկն են, Հին տօնեայ , ա յլեւ տոգոր ուած է վեՀ գաղափարնե­

գոյրը արագօրէն կ՝իշ*է ազդարար սուլիչի ՛աղ - օրերու պէս եւ աւելէ ւուրախ ՛ու գո Հ ս ւն ա կ ։ ԱՀա րով եւ ունկնդրելով բարոյական պարտքի իր ներ­

մուկով : մսավաճառը գիրցած՛ ու փքացած : Ազնուազարմ քին ձայնին , նուիրոլած է մատաղ սերունդի կր­

Լիլան Հագած է իր նոր շքազգեստը, կարմիր Տիկին մը լողացող տիկի "լէս իբ Հետ, գնումի թութեան գործին։ Հայ գործիչներ՛ու մեծ մասը

մապաւէնր շա դա հակէ մ աղե բուն մէշ, ՛որ՛ուն շու­ կ՚երթայ , զրկուածներու մէԱերը անոր երբեք չեն մանկավարժական ա շ խ ա ւոանքո վ է սկսած իր գոր–

քը Րկեր է իր դալուկ շրթներուն վրտյ։ Սիրուն է մերժոլիր, օրէնք է ։ Կ՛՛անցնի կլավւի ծալքերով ՛անէութիւնը, Համբաւ շաՀտծ է կրթական ասպա­

Լիլան խնայուած աղո լոր ո ւթեամն : Պար է բռներ մրգավաճառին աոջեւէն ։կը դիտէ նպաբածախն ու րէ ղիս մէջ, ինչպէս Ալամգարեան , Խ - Աբով^.

կլոր սեղանին չուբշը։ Ծաղիկին Հետ կը Համբուր­ /՛Ր ^.Ւ^ԼՀ ՈՐ"նց երեսներէն կարագի սուղ կաթիլներ եան ^ Ատ • Նա զար եան , Ո՛ * Պա ակ ան ե ան , Պ • 7յան–

՛ուի , եւ անոր Հետ կը նոյն ան այ յանկարծ։ Ամէն կը ծորան ։ Այս պզտ\իկ մ ան րավաճառնեբ ը » խղճի շեան , Պ • Պուօշեան , ՛Լ * Աղա յեան , Ա * Պալասան–
եան , Ա . Ա ամ ուրեան , Գ * Բար խո լղար եան եւն . յ
ինչ պատրաստ է, նոյնիսկ քրէփ^ զոր այնքան կը սնանկները , ամէնքը կը ճանչնտն ղինքը , նոր օրե­

սիրէր էլիան։ ճիչդ ու ճիշդ Հարսանիքի սեղան, րը կը մօտենան եւ նոր կէիժայի օգ կը փնտռեն , Ա*յԳ Գոլ՚ծ՜իՀները կրած են մեծ դժուաբութ իւննե ր ,

՛ու կբ սպասէ իր փեսին , աւետիս - Հեռագիրն աւ ամէն մէկր իրական գովասանք մը ունի էլ1ԼէԱյք՛ նոյնիսկ զրկանքներ , սա կա յն անոնք անտրտունջ

ծաղկեփոլնշէն կախ : Հ աս ց Էին , ու ամ Էն գո վա սան ք սուին մը կ՝ ԼՀԼԼԱ ՚ տարած են բոլոր դաոնութիւննե րը ։ Անոնք մ ոռ­

Խե՜նդ Լիլա՛– Էլիա յի սրտին մ Էջ : Անոնք մասնաւո ր նկատում ով ցած անձնական ե բջանկո ւթ իլն բ ^մէկ կոզմ թողած

Ո՞վ է ան ՛որ ներս կը սողոսկի, որ իր ծիա­ Է լ ի ա յ ի ^ընդունելութեան սեղանին» Համար տըր– բարեկեցիկ կեանքի մտաՀոգութիւնը, ամբողջս -

ծան աչքեր ուն մէշ է՝ երկարէ տասը նիզակներով ուած ՀտնուԷըներըֆ կը յիշեցնեն , բաժակ առ բա - վին ապրեր են Հայ Հանրային կեանքով , մեր

ձեռքերը : Ո՞վ է այս թիապարտը , աչքերը լայն ժակ թունաւորելով էէիայէ բզկտուած սիրտը։ երիտասարդութեան յառաջդիմ՚ութեան Հեռա -

բացած , մաՀուան անՀոլն ճերմակով։ Իրեն կը մօ. Ղ՚էպի տուն կր փոթորկի կեր պա բան ափ ո խ - նկարներով *

տենայ, քայլերը Հաշուուած, բիրտ, անձայն, տա­ ուած կիսամերկ էլիան, ու նոր կբ տեսնէ, իր ժա– Այգ ուսուցչութեան ջախջախիչ մեծամասնոլ^

տանո՛ւմով , ու ինք որ կը սպասէ ր էլիային, իր մ անում ը աւետող ՀՀ եռագի բ-ն ամա 1լը ինկած » թիւնը, ծանր ղոՀ սղութիւնն եր ով գործեր է խոլք

միակ էլիային։ - էլիաս, կը պոռայ օգնութեան ճէ1Գ ԼԻւամԻ սրտէն վրայ ։ ու մունջ գիւղական վայրերուն մէջ, ներկայացնել,
Ան է, էլիան, օրն ի բուն կատղած, կը զռա ւ
կանչի պէս տ լք՚Վ ապրհւստի նուաղագ՛ոյն պաՀանջնեբ , որոնք
բռնա շապիկին մ էջ , յիմ արանոցի մ ութ նկուղէն Հ
Հազարաւոր 1րվէմնեբ կը խափանեն իր աղա. Աս ոքո^լն Համար է , որո^ւն • • • : շատ յաճախ դոՀացում չեն ստացած։ Ան միշտ

ղակը, փոթորիկներ կբ պայթին ու իր ճիչր կը կախուած է եղեր դպրոցական Հոգաբարձութենէն ,

խառնով, կը ըուծուի անոնց մէէ .Գմոխային եղա - ԽՈՍՐՈՎ ՎՇՏՈՒՆԻ կամ զանազան աղան ե րէն , •որոնք օստա,ելոմ ու^

Fonds A.R.A.M