Page 3 - \ARM_19-1946_03
P. 3
8 Ա » ԱԶ էէ
ՕՐՈՒԱՆ ԳԻՐէԵՐԸ ԸՆԿԵՐՎԱՐԱԿԱՆ ԿԱՐՕՆ »
(Բայիս 28ը Եգիպտոսի Վկ
«Աքհմղքի Տղաքը» ՄԱՍՆԱԿՑՈՒԹԵԱՄԲ ԱԶԳ– ԻՇԽԱՆՈՒԹԵԱՆՑ Այսպէս կբ կոչէինք զէնքը, ընկերական չրի՛֊
( Կ– ՓՕԼԱՏԵԱ՚ն) նակի մէր, երբ Հաւաքաբար պտոյտի կ՚ելլէինք :
ԳաՀիրէի Ս . Ղ՝ըիգոր Լուսաւոր ի չ եկեղեցիին Եւ իրօք աք այդպէս էր՛– Համեստ նպարավաճառի
մէՐ, 28 Մայիս Երեքշաբթի օրը, Հանգիսաւորա ֊ խանոլթբ, մեր բոլորիս Հաւաքավայբը, ՛Լ"Ր ^\էՀ
Լեր ան ղողն ի վար, Հոսուն, առոյգ աղբերա պէս տօնուած է Հայաստանի Անկախութեան 2,Տրգ կո չէինք նաեւ , «կէնճո յենց խ որՀ ր դար ան ը» , լե
կը, խիճերուն Հետ իյնալով, ելլելով, կը Հասնի տաըեգաբձը՝. եկեղեցին լեցուած է մեծ բազմ ու - ցուն էր դրական , այլ մ ան ա լան գ ընկե բային
մ բքին պատուանդան , ուր ճամբան Կ^եըՎճԸքլԻ ։ թեամբ մը՛. \թերկայ եղած են Ազգ* իշխանութեանց Հրատաբակոլթիլններով՝. Կարօն խանդավառ Դաշ
Մին՝ ոտ հա չափ ւՀեւ յեղմուաձ միւսը , ներկայ՛ացուցիչները , ուսուցիՀները , աշակերտու նակցական մբ բԱալով, կը Հաւատար նաեւ ընկեր–
լայնախոր կ՝ ընթանայ թեւաբաց
ձոր մր, ուսկից թիւն եւ բազմաթիւ այլ մաաւորականներ ։ վարութեան ,1լ ըհդգիմ տ խօսէ ր անոնց որ կբ ժխաէ–
մինչեւ ծով, իբ Հունը գտած ։ Արարողութեան նախագաՀած է Եգիպաոսփ ա– ին անՀատական ազատութիւնը՛. Մ երթ ցասումով,
«Արեւելքի Տզաքը» կ՝ աւետէ վերջապէս իր ււ արն ո լւգ Մ ամ բքէ արք* Աիբունեան , իր շուրթն մերթ Հեգնանքով կ՛՛ըսէր , թէ անոնք Մարքսի <ձԿա–
Հունը զտած աղբիւր ի մը ցայտքը, որ կրնայ ընել ունենալով քաՀանայ Հայրերը ։ Ե րգեց ո զո ւթի ւնն ե– պիտալ»ինվրայ յետ գրութեան մը աւելցուցած են X
անդաստանը մեր արձակագիր գրականութեան։ կ. Րը եզած են Ղ՚պրաց ղասին կոզմէ ։ Տեղի ունեցած Երբ \934ին Մարսէյլ կ՚երթայինք , բնկերաբան
Փոլատեանի ստեղծագործութիւնը կ՝արձանագբէ է գոՀա բա նա կան աւլօ թ ք եւ Առ ա^նո բ գը , եւ տեսաբան Մ * Վաբանգեանի թաղումին ներկայ
որակի փոփոխութիւն մը, ի նպաստ իրեն ու Հայ շրՐապատուած եօթը քաՀանաներէ , բարձբացած է բ յ լսւ յ ո ւ , ^իըակի առտու , կայարանէն ելած ատեն
գրին : հյորան եւ կարղաց՚ած Հայկ . Հանրապետութեան առտրին գործբ եղաւ, Վարանգեանի գէմքբ տես -
«.Արեւելքի ՏղաքՀ>ը, այս օտար, փորձանաւոր նուիրուած օրՀնեըղութ իւնը , խո բա պէս յուղե լով նել : Երբ Հանդուցեալին սենեակբ բարձրացանք ,
ափերուն վրայ, ափ մը ուսանողներու բախտա - Հաւատացեալ բազմ ո ւթ ի ւն բ՛. ՕրՀ նեբգոլթեան պա– Կարօն աղու պէս կոլլար , «ես իմ Հօրս վքայ այս
նկարն է , սեւ շրջանակի մ ր մ էէ առնուած : Մ աք - Հուն եկեղեցիին րաՀերը լուսավառուած են եւ քան չլացի» ըսելով ։
լօբէնի ել Թէյլըբի Համեմատութիւնը, դատարկ զանգակնեբբ դօղանրած , Հանղիսութեան տալով Իրեն Համար սրբութիւն մ ըն էր Ազատութեան
գրպանի սարսուռը, Հեռաւոր , անշօշափելի Հայ - տօնական մեծ օրերու տպաւորութիւնը։ ղազափաբբ, եւ կը Հաւատար անոր վերՐնական
րենիքը, մառաիսուղի մէէ կոբսուած : Ու գեռ երի Ղ՝պրաց ղասը երգած է Հայաստանի նուիբ - յաղթանակին :
տասարդական, գազանամ ռուս չ աբիւնբ; Համա - ուած Հայրենասիրական երգեր։ Ժ " զ " վ " ւր ՛ք բ / « / ֊ իրեն Համար սբբութիւենեբ էին նաեւ մեր
դրութիւնը՝ Տառապանքի հնոց մը, անէծքի կայծ զումով Հետեւած է ար՛արողութեանց եւ մեկնած տօներ բ, «Ապրիլեան եղեռնը» , «Մայի՛ս 28»^, տա
քարերով բորբոքած ու բռնկած : իսո րփն գո Հ ո ւն ա կո ւթ ե ա մբ է րագիր Հայութեան Հետ, նաեւ տարագիր այգ գոյդ
Ինչո՞ւ կ՛՚աշխատինք , ըսէ, Մ տրտիկ, կբ Աղեքսանղբիոյ Ա . Պօղոս - Պետրոս եկեղեցիին տօները X
կարծե՞ս թէ պիտի ձգեն քեղ, որ շէնքեր շինես, մ ԷՐ ալ տեղի, ունեցած Է ղոՀա բանական աղօթք Պատերազմէն շատ առար, մենք, Զոմերս , ա՛
կամուրջներ , ճամբաներ : Յետոյ՝ որո՞ւն շէնքեբն Մայիս 2Տի անկախութեան տօնին առթիւ։ ՝Լ,եբկա ք մէն տարի կանոնաւորապէս եւ վայելուչ Հանդի -
ու ճամբաները . . . : Եթէ Ր Ա՛" ,1 խ՛ ք մեր Հայրենիքին գտնուած են Աո ո՛քն . փոխանս բ գ Պսակ ՝Լ(՚զ • Թա~ սութեամ բ կբ տօնէ ինք Ապրիլեան Սգատօնբ X Տ Աւ
մՀ 0 . . . . ԱՀ, թափառաշրջիկ ազդի մը կտորները։ մայեան , բոլոր քաՀանանեբբ , կարեւոր բազմ ու - լէ ի մ րն ալ Հ բալի ր ած Էինք , ընկերվարական 1\1յ.–
֊ Ի՞նչ կ՚ուղէք ընել... ըսէք ինծի։ Իքնե՞, թիւն մբ, ինչպէս նաեւ Պօղոսեան Ազգ– վարժա ոստ 1\1օսէշէօ որ այգ օրերուն ֆրանսական խոբՀբր–
փողոց, պզծե՞լ ձեր կոյս ու ՐինՐ Հոգին, "՛յն տե րանի եւ Հայկազեան Կրթարանի վեր Րին ղասա - դաբանին մէՐ֊, սլա շտ սլան ահ՛ էր ֆրանսաՀա ք շա -
ղի ռեիսին մ՛էր՛. կր կարծէ՞ք թէ պիտի կրնաք ապ– բաննե բու ո լ սան ո ղութի ւն բ X ՛Հյ երկայ եղած են նա ղութին շաՀեբբ՛, Հանդէսը երբ արդէն սկսած էր ,
րիչ Հոն։ ՏԼղուանքով պիտի չփախի՞ ք ւ\Րէ\էս 1 " ՚ ~~ եւ Ազգ * • իշխանութեանց անգամներ , «կամք»ի , ֆրանսացի քանի մբ Համայնավարներ , որոնք , ի՛
սլաս տան ե լո լ Հա մար ձեր Հողե կան աշխա րՀ ին <ձ$առաՐգփմասէր»ի , «Համ ազղա յին» ի , Հ* Կ* III տ– րենց արտաքինէն դատելով , «խնկարկած» երե -
մէՐ՛. Կր պատասխանէ միշտ Մարտիկ, որպէս Հով չի վա բ չո ւթ եան անղամնեբը : Դ*ոՀ ա բանա կան ա - ւոյթ մբ ունէին , պատիւ այդ օրուան մեր Հե -
ուապետ ր անոնց , զգաստացուցիչ յորդորներով X Աղօթքէն վերՐ վարդապետը օրուան նշանակութեան բոսնեբուն ուզեցին սրաՀէն ներս մտնել, խօսք
Այո, Հ՛ոգեկան աշիտարՀ մը, ուրիշ աշխաբՀի մասին ճառ մը խօսելով, ըսած է*—- առնելու Համար , Մարիուս Մոլ–թէէ գէ*^՛ ՚՛ Ըսի"Ք
թէ այստեղ վիճաբանական ^՜ոզով
մր մէր կերտուած , ԱոլրիաՀայ անխառն ծեփով ու 1 «Վեց գաբերու ստրկային եւ ՛անբաղձալի չէ , այլ յար -
շաղախով, ամրախարիսխ, ամրաշէն, Հայաշէն ^ կացութենէն վեբՐբ, 1918 Մայիս 2$ին մեր ժողո գանքի երեկոյ մբն է, մեր մեռելներու Համար X
Անմ իրապէս գուբս ելան*. Հանդէսը վեբՐանալէ
որ կր ծառայէ ո րպէս յենակէտ , անոնց իլբաքան– վուրդին Համար առատութեան եւ անկախութեան ետք, մեր կարօն, եքբ իմացաւ դէաքը,
զսպել իբ ցասումբ X է)էՍՅաւ՜
չիլՐ փորձանաւոր անկում ին : լո յս բ ծադեցաւ , անսաՀման ճիգերու , արցունքնե
Մէկ բան միտքղ պաՀ է , Ջէյթունցի մօր րու եւ զոՀողոլթեանց շնոբՀիլ »:
գաւակ ես ՝. Հ այ վե րագա րձի ր ինծի , Հա՝ յ , Հա՛ յ *
կր Հասկնա՞ս , ինծի Համար կք մեռնիս այն ատեն, Պանդուխտի տա րին երբ որքան կ՛եր կա րին ,
երր կր մ ոռնաս այգ :. Իա Մ ի ո ւ թ հ ա Ա դի^քը մեզմԷ ի սպառ Հ եռացողներուն յիշատակք այնքան
Ալ էէրուանգ թիկունքր կր դարձնէ ծովին , ուր կբ պայծառանա յ : Այս քանի մբ տողերը իր այն -
ծովամ ո յն բլ յալ կր վւո բձէ ր , պոռնիկ՛ին * որ իր ԹոՆէքիպ ԽԱդԱպ քան սիըելի«Տառար»ինմէՐ թող բէլան ծաղկեփունր
կուսութիւնք պիտի ալբէբ սի րամ ո յն ; օ ՚ ՜.. մր, քանի որ մենք, իբ բնկերնեբր, աեղափոխու —
Պատմութիւնք յու֊°իէ էր իր անցքերով, գրր– թեան դժուարութեանց պատճառով չկրցանք մեր
ուագնե րով ՛ու պատկերներով : Պ ո սն ի կ Մ աբսէլ «ժուռ&ալ ար (|՚|ւ,նհւ »|ւ Ուոշինկթ-ընի թ ղ ր ֊ ա - յարգանքի տուրքը տալու, իբ վեցեբոքգ տարելի -
կիցը դիսւել կուտայ , ւնշաւնակալից գրութեամբ մը
Արեւմուտքի սովորական ւլոՀերէն , որ Արեւելքի ոշւ արտատպուած է Պոլսոյ թուրք թերթեբուն ցին առթիւ՝. (թ՝ ազու ած է հ\ոշ1լՄ6 վ1ոՀէըԻ\ գք՚լղԼՀ 1
մէյ։
աղոց կապուած է , քրոՐական անբծութեամր , ա&ւոշի նաՀանդ) ։
Տ ատրագոմ ի Հարս ք *. Ա» ԱՀարոնեանի « կարապի Սիրե՜լի Կարօ , քու յիշատակդ միշտ պիտի
երգ»ը, Պբէպանի մէր, ուր պոռնփկն ալ ներկայ է ւ Ղ՝եռ մամ ուլին մէր չեն պարզուած բուն ապրի մեզի Հետ , որքան ատեն որ կբ տեւենք X
կամաւոր Աամուէլ։ Աւ վերՐա\պէս ղգայացունց, շարժառիթները ա յն պաՀ ան^ներուն , որոնք ներ ՛հուն մեռար ֆրանսայի Համար , որպէսզի ան տե
անակնկալ յա յտնութիւն մր • • • Մ "՚ I՛ս է ք I՛ Հտբա — կայացուեցան իՒուրքիոյ , Վ^բաստանի եւ Հայաս ւէ X 3 ի չէ մեր այն բոլոր նաՀատակները ՛որոնք ան
3լա ա քո յր Մ արտիկին ... Աստղիկ Ա րասլեան , կա՝ - տանի յատուկ ինը նաՀտնգնեբու մաս\ին X՝ Եթէ ՛այս կիւն մը իսկ չունեցան , իրենց ոսկորներուն Հա -
ս ա ւո րին Կիլիկեան նաՀանքփ եղե ռնապատում ով , պա Հ ան րնե բ ո ւն գոՀացում արուի եւ իք ՚ քիուսիա մար, իսկ գուն կը Հանգչիս ֆրանսական փոքրիկ
լուսանկարով մը, ել յետոյ, նօտարով վաւեր աո — ձեռք անցընէ այն Հո քէ^՛ Լ՛ Հ՛ Րօո ս ՆախագաՀ Ուիլսըն գիւ-գի մը մէր՝. Մխիթարութիւն չէ որ կը փորձեմ ,
ուած Տ խոստացած էր վերակա նգնուտ ծ Հայաստանի մը, ոչ ալ ըաղդատութիւն մը : Ղ * Ղ " 1 * ™ 1 ^ 1 1 1 ^
Վերքին վարագոյրը , որպէս &է յքսվլիբեան ող– ապաՀոված պիտի բլ լա յ Հակակշիռը Մ Ի2.Է" Արե
ճ ամ բաներ էն
րեբգութիւն , կ՝իքնէ Աստղիկի աղիաալուր նամա - ւելքի կա ր ե ւո ր ա դո յն առեւտրական ՀԱՆՐՕԳՈՒՏ ԶԵՌՆԱՐԿ ՄԸ
եբկաթուդին
կով, ամէնուն ուղղուած ։ Այգ էք/1 սրտառուչ է \ոլ բան եւ Ի բաք : Ւրաքի ս ա Հ մա ն ամ ե րձ
ամէնէն յազողը , իր ձեւով, խորքով, օբՀա - զո ր ուր քերբ ծրագրած են կառուցանել դէպ ի /*- Պոմոնի ԼՄարսէյլ) թաղական ԽորՀրդի Ատե
նապետ Տոքթ * ՏովՀ ՝
սա կէս ււ ի րարգ ապրումներով ։ ինկած աղքկան մբ բան եւ յ՚բաք : իբաքի սաՀմանամերձ երկաթուղին, փափազե ան լիազօր ուած
ցաւատանջ ինքնաճանաչումը իր ընտանեկան , ա ղո բ դա կց ո ւթի ւն բ պիտի ապաՀ ովէ քՒոլքքիո յ է Պ ոմ ոնի նո րակառո յց ՚իպբոց—Ս ր ՛՛յ Հ ի շինութեան
աոՀմիկ ծնունդին , որ կբ յայտնուի յանկարծ , մ էր վ երրեբս երեւան Հան ո ւած Ո՝ամ անահս ղի նաւ– ի նպաստ նուի րաՀաւաքութ իւն մ բ կատարելու ,
մոլորած մոլորակի մր նման, զոր կբ մարէ իր իսկ թաՀ ո բե բու շբՐանին Հ ետ *. Այդ Հ^ըՐանը ՛ին՝ չպ է" Փարիզի. մէՐ։ Լիայոյս ենք թէ լաւագոյն ընդունե
շունչով ։ , Անգլիան , նոյնպէս Ամերիկան խստիւ կբ շաՀա - լութիւնը պիտի գտնէ իր դիմումներու բնթացքին ։
« ... Կը յիչէ^Ք Տ ատրագոմ ի Հարսը ... Հա - գրգռէ : Արդարեւ , Ատբպատականի , խո բՀ ր գա յին Արդարեւ, կ՛՛արժէ քարալերել այս թագական հյ ո ր–
գործբ
մողուեցայ թէ մէկ ելք կար, միակ պատուաւոր շա բմ ում բ Հրատապ խնդրի մը աո ^ե ւ թողուց Պաղ Հ ուրդը ո ր չորս տարփէ ի վռր լա լա գո յն
ելքը... մեռցնել Մ տրսէլը։ Ա եռցնել իմ մէջ բո - ատտի կառավար ութիլնբ եւ անոր բաժնեկից իբաք կատարեց եւ որուն Ատենապետբ Ազգ* Միութեան
զը, ստոր, աղտոտ կինբ... որպէսզի Հին անուշա Փէթրօլիումը ; Հիմա կը րանան վւաբատել մղձա– առա Րին կորիղբ կազմած էրէ
բոյր աղքիկր, Աստղիկ կարենար քեղի Հետ ըլլտթ ։ ւանրը \ք ովիէ թնեբուն պա շտ պան ո ւթ ի ւն ը վա յ ե լ ո զ
Ու ծառի մը տակ թոյնին սրուակը պարպած , կր ՝$՝ ի ւր տ ի ս տ՛ան ի մը որ ի բանի Հ իւս ի սա յին Հ ո զա– ԼԵՀԱՍՏԱՆԻ ԳԵՐՄԱՆՆԵՐՈՒՆ ՎՏԱՐՈՒՄԸ
վտարմ ան
գոչէ - Արմենիա՛, Արմենիա՛ • • • Հ մասէն պիտի երկարի մինչեւ Ա՚իրեբկրական եւ կը շար ունակս ւի ՚. 500.000/»^ Գերմանին
Վէպին աո ա ջին մասը կ՚ընթանայ սաՀուն , Հո Պասբա յ ի ծոց : էբզր ում էն անդին տա բածուող եւ առթիւ արարողութիւն մը տեղի ունեցաւ սաՀմա -
գեբանական բնական վերլուծումներով։ Արդէն
այգ մասը է Հեղինակին թ ուբքիոյ երկաթուղիներուն $0 քիլմ *նոց մէկ մա– նագլոլխին վրայ։ Տակաւին աւելի քան մէկ միլիոն
վերցուած ուսանողական
սբ պաբփակոզ Հողամաս՛ը ձեռք անցընելու վերա– Գերմաններ կը մնան ԼեՀաստանի մէր՝. Միւս հ.ոՂ~
կեանքէն ։ Իսկ միինցքին , երբ իրականը կբ փո բե րեալ Ա ո վի է թ - վր ա ց ա կան պաՀ ան րներ բ խստիւ մ է 1.150.000 ԼեՀեր Հայրենիք փոխագրուած են
խանցուի կբ մ տատանրեն ա յս շրՐանին մ էր աշխատող անգլ–
վիպականին, քիչ մը կը տժգունին թէ Խ՝ Միութենէն ։
Հոգեյատակ , թէ գործողութիւն : Ամ բո զքո լ թ ի ւնր եւամեբիկեան խմբակնեբը X
Հարուստ է միսոփ, արիւնով ու ջիղերով, իսկ քիչ ք՛ուն իսկ Ամերիկացիներբ տնտեսական շաՀեր
,ղքս զգէ լեզուն : կարճառօտ , կրկ– ունին Աեւ ծովու շբՐաննեբուն մէՐ զորս կը պա– կազմածներուն մեծ մասը Ամ ե ր ի կայէն ծախու պի
Հա - պա–
նո ւած նա իսաղասութիւններ ք , տւելորգ Հանրեն ^Լր՚ացիները : ԱովիէթեւՀա յ կա կան տի առնուի ։
սարակ կոճակներ են , կռնակին վրայ կտրուած : Հանրնեբուն ակնկալած շաՀ երէն նուազ կարեւոր Նկատելով ոբ
Մինչեւ ծունկերը ՚իՐնոզ ղեղածալ պատմուճան մր այս շաՀ եբը Հետեւեալ ներն են* ֊ Մոսկ ուա շատ ՚ \ ՚ ՚ / 1 ՛ I ՛ ՚ ո I Ո ՚ (՚ հI՛
պիտի փրկէր ղ ա յ ս » նախնական Հիւսուածքի մը 1 . Տրապիղոն—կրզրում֊իրան երկաթուղին . ստանաք, չի կրնար անգիտանալ ոբ այս նոր պ ա ֊
պատկերէն ՚. Կ* Փօ լատեանի մատները ճարտար են, 2. ՀՀաՀագոբծել Տըապիղոնի նաւաՀանդիստը : Հանջնեբր մեծ վնասներու պիտի ենթարկեն ամե–
անպայման պիաի տայ մեզի յաՐորղին , ճոխն ու 3. Սեւ ծովու ափը Կասպից ծովուն կապող թըր– րիկեւանգլիական խմբակները։ Աովիէթներր թէեւ
խնամ ուածը X քական երկաթուղիի մբ շինութեան նախագիծբx մեծ գորով մը չեն տածեր փրենց Հարեւանին՝
« Արեւելքի Տղաքը» կարելի է ղասել «ՆաՀան– Տօգուածագիըը ապա էլըսէ ոբ Ամեբիկացինե– Թուրքերուն Հանդէպ, բայց չեն ուզեր անոնց Հետ
պատերազմ
Րր աո ան ց եր ղի »ին քո վ, երկո լքն ալ սփ իւռք ի բբ Հրաւիրուած են բարեկարգել Տ րապիղոնփ նա– ի մտնել։ Անոնց գլխաւոր նպատակն Է
տարաՀալած , մռայլ կեանքէն առնուած : Մա տար ւաՀանգիսա բ : Մ իւս ^"գմէ ալ քՒուրքիո յ տաս - ամհբիկեւանգլիական շահերուն պէտք եղած չա
բերութեամբ ոբ փեբՐինր իրապաշտօբէն կբ քալէ նամետ յ ծրագիրր կբ նախատեսէ Աեւ ծովու շրՐա փով սպառնալէ վերջ , այս պահանջներէն հրաժ՚ա-ւ
ւ1|ա|ա վ բայէն, իսկ առարինբ բարձրօրէն Հոգինե նին երկաթուղիները ելեկտրաշարժ դարձնել ։ Մ ի՜՜ րելու փոխարէն իրագործել իրենց պահանջը *լ,հ^
րու մէրէն , իբ անբծութեան ասպետներով։ Գիմա– այն էրզրումէն Սովիէթ ստՀմանր երկարող երկա ղուցներու մասին եւ անգլելսաքսոն կառավա բու -
դիծր՝ ազգային, առէրներբ ցեզաքին ու աւքւշբ՝ թս ւզ ին ե յ ե կ տ բ ա շա բմ գար ձնելու Համ ար 30 մի թեանց .աջակցութիւեբ ապաՀովել, որպէսզի եթէ
թոՀմտյին։ ՏԻԳՐԱՆ ՓԻՐԱՆԵԱՆ լիոն տոլար պիտի ծախսոոի X Երկաթուղիի այս Հնարաւոր րԱայ ետ առնեն ռուսական Հին ք ա -
ղւսքներ՝ կարսն ու ԱբտաՀանը։
Fonds A.R.A.M
ՕՐՈՒԱՆ ԳԻՐէԵՐԸ ԸՆԿԵՐՎԱՐԱԿԱՆ ԿԱՐՕՆ »
(Բայիս 28ը Եգիպտոսի Վկ
«Աքհմղքի Տղաքը» ՄԱՍՆԱԿՑՈՒԹԵԱՄԲ ԱԶԳ– ԻՇԽԱՆՈՒԹԵԱՆՑ Այսպէս կբ կոչէինք զէնքը, ընկերական չրի՛֊
( Կ– ՓՕԼԱՏԵԱ՚ն) նակի մէր, երբ Հաւաքաբար պտոյտի կ՚ելլէինք :
ԳաՀիրէի Ս . Ղ՝ըիգոր Լուսաւոր ի չ եկեղեցիին Եւ իրօք աք այդպէս էր՛– Համեստ նպարավաճառի
մէՐ, 28 Մայիս Երեքշաբթի օրը, Հանգիսաւորա ֊ խանոլթբ, մեր բոլորիս Հաւաքավայբը, ՛Լ"Ր ^\էՀ
Լեր ան ղողն ի վար, Հոսուն, առոյգ աղբերա պէս տօնուած է Հայաստանի Անկախութեան 2,Տրգ կո չէինք նաեւ , «կէնճո յենց խ որՀ ր դար ան ը» , լե
կը, խիճերուն Հետ իյնալով, ելլելով, կը Հասնի տաըեգաբձը՝. եկեղեցին լեցուած է մեծ բազմ ու - ցուն էր դրական , այլ մ ան ա լան գ ընկե բային
մ բքին պատուանդան , ուր ճամբան Կ^եըՎճԸքլԻ ։ թեամբ մը՛. \թերկայ եղած են Ազգ* իշխանութեանց Հրատաբակոլթիլններով՝. Կարօն խանդավառ Դաշ
Մին՝ ոտ հա չափ ւՀեւ յեղմուաձ միւսը , ներկայ՛ացուցիչները , ուսուցիՀները , աշակերտու նակցական մբ բԱալով, կը Հաւատար նաեւ ընկեր–
լայնախոր կ՝ ընթանայ թեւաբաց
ձոր մր, ուսկից թիւն եւ բազմաթիւ այլ մաաւորականներ ։ վարութեան ,1լ ըհդգիմ տ խօսէ ր անոնց որ կբ ժխաէ–
մինչեւ ծով, իբ Հունը գտած ։ Արարողութեան նախագաՀած է Եգիպաոսփ ա– ին անՀատական ազատութիւնը՛. Մ երթ ցասումով,
«Արեւելքի Տզաքը» կ՝ աւետէ վերջապէս իր ււ արն ո լւգ Մ ամ բքէ արք* Աիբունեան , իր շուրթն մերթ Հեգնանքով կ՛՛ըսէր , թէ անոնք Մարքսի <ձԿա–
Հունը զտած աղբիւր ի մը ցայտքը, որ կրնայ ընել ունենալով քաՀանայ Հայրերը ։ Ե րգեց ո զո ւթի ւնն ե– պիտալ»ինվրայ յետ գրութեան մը աւելցուցած են X
անդաստանը մեր արձակագիր գրականութեան։ կ. Րը եզած են Ղ՚պրաց ղասին կոզմէ ։ Տեղի ունեցած Երբ \934ին Մարսէյլ կ՚երթայինք , բնկերաբան
Փոլատեանի ստեղծագործութիւնը կ՝արձանագբէ է գոՀա բա նա կան աւլօ թ ք եւ Առ ա^նո բ գը , եւ տեսաբան Մ * Վաբանգեանի թաղումին ներկայ
որակի փոփոխութիւն մը, ի նպաստ իրեն ու Հայ շրՐապատուած եօթը քաՀանաներէ , բարձբացած է բ յ լսւ յ ո ւ , ^իըակի առտու , կայարանէն ելած ատեն
գրին : հյորան եւ կարղաց՚ած Հայկ . Հանրապետութեան առտրին գործբ եղաւ, Վարանգեանի գէմքբ տես -
«.Արեւելքի ՏղաքՀ>ը, այս օտար, փորձանաւոր նուիրուած օրՀնեըղութ իւնը , խո բա պէս յուղե լով նել : Երբ Հանդուցեալին սենեակբ բարձրացանք ,
ափերուն վրայ, ափ մը ուսանողներու բախտա - Հաւատացեալ բազմ ո ւթ ի ւն բ՛. ՕրՀ նեբգոլթեան պա– Կարօն աղու պէս կոլլար , «ես իմ Հօրս վքայ այս
նկարն է , սեւ շրջանակի մ ր մ էէ առնուած : Մ աք - Հուն եկեղեցիին րաՀերը լուսավառուած են եւ քան չլացի» ըսելով ։
լօբէնի ել Թէյլըբի Համեմատութիւնը, դատարկ զանգակնեբբ դօղանրած , Հանղիսութեան տալով Իրեն Համար սրբութիւն մ ըն էր Ազատութեան
գրպանի սարսուռը, Հեռաւոր , անշօշափելի Հայ - տօնական մեծ օրերու տպաւորութիւնը։ ղազափաբբ, եւ կը Հաւատար անոր վերՐնական
րենիքը, մառաիսուղի մէէ կոբսուած : Ու գեռ երի Ղ՝պրաց ղասը երգած է Հայաստանի նուիբ - յաղթանակին :
տասարդական, գազանամ ռուս չ աբիւնբ; Համա - ուած Հայրենասիրական երգեր։ Ժ " զ " վ " ւր ՛ք բ / « / ֊ իրեն Համար սբբութիւենեբ էին նաեւ մեր
դրութիւնը՝ Տառապանքի հնոց մը, անէծքի կայծ զումով Հետեւած է ար՛արողութեանց եւ մեկնած տօներ բ, «Ապրիլեան եղեռնը» , «Մայի՛ս 28»^, տա
քարերով բորբոքած ու բռնկած : իսո րփն գո Հ ո ւն ա կո ւթ ե ա մբ է րագիր Հայութեան Հետ, նաեւ տարագիր այգ գոյդ
Ինչո՞ւ կ՛՚աշխատինք , ըսէ, Մ տրտիկ, կբ Աղեքսանղբիոյ Ա . Պօղոս - Պետրոս եկեղեցիին տօները X
կարծե՞ս թէ պիտի ձգեն քեղ, որ շէնքեր շինես, մ ԷՐ ալ տեղի, ունեցած Է ղոՀա բանական աղօթք Պատերազմէն շատ առար, մենք, Զոմերս , ա՛
կամուրջներ , ճամբաներ : Յետոյ՝ որո՞ւն շէնքեբն Մայիս 2Տի անկախութեան տօնին առթիւ։ ՝Լ,եբկա ք մէն տարի կանոնաւորապէս եւ վայելուչ Հանդի -
ու ճամբաները . . . : Եթէ Ր Ա՛" ,1 խ՛ ք մեր Հայրենիքին գտնուած են Աո ո՛քն . փոխանս բ գ Պսակ ՝Լ(՚զ • Թա~ սութեամ բ կբ տօնէ ինք Ապրիլեան Սգատօնբ X Տ Աւ
մՀ 0 . . . . ԱՀ, թափառաշրջիկ ազդի մը կտորները։ մայեան , բոլոր քաՀանանեբբ , կարեւոր բազմ ու - լէ ի մ րն ալ Հ բալի ր ած Էինք , ընկերվարական 1\1յ.–
֊ Ի՞նչ կ՚ուղէք ընել... ըսէք ինծի։ Իքնե՞, թիւն մբ, ինչպէս նաեւ Պօղոսեան Ազգ– վարժա ոստ 1\1օսէշէօ որ այգ օրերուն ֆրանսական խոբՀբր–
փողոց, պզծե՞լ ձեր կոյս ու ՐինՐ Հոգին, "՛յն տե րանի եւ Հայկազեան Կրթարանի վեր Րին ղասա - դաբանին մէՐ֊, սլա շտ սլան ահ՛ էր ֆրանսաՀա ք շա -
ղի ռեիսին մ՛էր՛. կր կարծէ՞ք թէ պիտի կրնաք ապ– բաննե բու ո լ սան ո ղութի ւն բ X ՛Հյ երկայ եղած են նա ղութին շաՀեբբ՛, Հանդէսը երբ արդէն սկսած էր ,
րիչ Հոն։ ՏԼղուանքով պիտի չփախի՞ ք ւ\Րէ\էս 1 " ՚ ~~ եւ Ազգ * • իշխանութեանց անգամներ , «կամք»ի , ֆրանսացի քանի մբ Համայնավարներ , որոնք , ի՛
սլաս տան ե լո լ Հա մար ձեր Հողե կան աշխա րՀ ին <ձ$առաՐգփմասէր»ի , «Համ ազղա յին» ի , Հ* Կ* III տ– րենց արտաքինէն դատելով , «խնկարկած» երե -
մէՐ՛. Կր պատասխանէ միշտ Մարտիկ, որպէս Հով չի վա բ չո ւթ եան անղամնեբը : Դ*ոՀ ա բանա կան ա - ւոյթ մբ ունէին , պատիւ այդ օրուան մեր Հե -
ուապետ ր անոնց , զգաստացուցիչ յորդորներով X Աղօթքէն վերՐ վարդապետը օրուան նշանակութեան բոսնեբուն ուզեցին սրաՀէն ներս մտնել, խօսք
Այո, Հ՛ոգեկան աշիտարՀ մը, ուրիշ աշխաբՀի մասին ճառ մը խօսելով, ըսած է*—- առնելու Համար , Մարիուս Մոլ–թէէ գէ*^՛ ՚՛ Ըսի"Ք
թէ այստեղ վիճաբանական ^՜ոզով
մր մէր կերտուած , ԱոլրիաՀայ անխառն ծեփով ու 1 «Վեց գաբերու ստրկային եւ ՛անբաղձալի չէ , այլ յար -
շաղախով, ամրախարիսխ, ամրաշէն, Հայաշէն ^ կացութենէն վեբՐբ, 1918 Մայիս 2$ին մեր ժողո գանքի երեկոյ մբն է, մեր մեռելներու Համար X
Անմ իրապէս գուբս ելան*. Հանդէսը վեբՐանալէ
որ կր ծառայէ ո րպէս յենակէտ , անոնց իլբաքան– վուրդին Համար առատութեան եւ անկախութեան ետք, մեր կարօն, եքբ իմացաւ դէաքը,
զսպել իբ ցասումբ X է)էՍՅաւ՜
չիլՐ փորձանաւոր անկում ին : լո յս բ ծադեցաւ , անսաՀման ճիգերու , արցունքնե
Մէկ բան միտքղ պաՀ է , Ջէյթունցի մօր րու եւ զոՀողոլթեանց շնոբՀիլ »:
գաւակ ես ՝. Հ այ վե րագա րձի ր ինծի , Հա՝ յ , Հա՛ յ *
կր Հասկնա՞ս , ինծի Համար կք մեռնիս այն ատեն, Պանդուխտի տա րին երբ որքան կ՛եր կա րին ,
երր կր մ ոռնաս այգ :. Իա Մ ի ո ւ թ հ ա Ա դի^քը մեզմԷ ի սպառ Հ եռացողներուն յիշատակք այնքան
Ալ էէրուանգ թիկունքր կր դարձնէ ծովին , ուր կբ պայծառանա յ : Այս քանի մբ տողերը իր այն -
ծովամ ո յն բլ յալ կր վւո բձէ ր , պոռնիկ՛ին * որ իր ԹոՆէքիպ ԽԱդԱպ քան սիըելի«Տառար»ինմէՐ թող բէլան ծաղկեփունր
կուսութիւնք պիտի ալբէբ սի րամ ո յն ; օ ՚ ՜.. մր, քանի որ մենք, իբ բնկերնեբր, աեղափոխու —
Պատմութիւնք յու֊°իէ էր իր անցքերով, գրր– թեան դժուարութեանց պատճառով չկրցանք մեր
ուագնե րով ՛ու պատկերներով : Պ ո սն ի կ Մ աբսէլ «ժուռ&ալ ար (|՚|ւ,նհւ »|ւ Ուոշինկթ-ընի թ ղ ր ֊ ա - յարգանքի տուրքը տալու, իբ վեցեբոքգ տարելի -
կիցը դիսւել կուտայ , ւնշաւնակալից գրութեամբ մը
Արեւմուտքի սովորական ւլոՀերէն , որ Արեւելքի ոշւ արտատպուած է Պոլսոյ թուրք թերթեբուն ցին առթիւ՝. (թ՝ ազու ած է հ\ոշ1լՄ6 վ1ոՀէըԻ\ գք՚լղԼՀ 1
մէյ։
աղոց կապուած է , քրոՐական անբծութեամր , ա&ւոշի նաՀանդ) ։
Տ ատրագոմ ի Հարս ք *. Ա» ԱՀարոնեանի « կարապի Սիրե՜լի Կարօ , քու յիշատակդ միշտ պիտի
երգ»ը, Պբէպանի մէր, ուր պոռնփկն ալ ներկայ է ւ Ղ՝եռ մամ ուլին մէր չեն պարզուած բուն ապրի մեզի Հետ , որքան ատեն որ կբ տեւենք X
կամաւոր Աամուէլ։ Աւ վերՐա\պէս ղգայացունց, շարժառիթները ա յն պաՀ ան^ներուն , որոնք ներ ՛հուն մեռար ֆրանսայի Համար , որպէսզի ան տե
անակնկալ յա յտնութիւն մր • • • Մ "՚ I՛ս է ք I՛ Հտբա — կայացուեցան իՒուրքիոյ , Վ^բաստանի եւ Հայաս ւէ X 3 ի չէ մեր այն բոլոր նաՀատակները ՛որոնք ան
3լա ա քո յր Մ արտիկին ... Աստղիկ Ա րասլեան , կա՝ - տանի յատուկ ինը նաՀտնգնեբու մաս\ին X՝ Եթէ ՛այս կիւն մը իսկ չունեցան , իրենց ոսկորներուն Հա -
ս ա ւո րին Կիլիկեան նաՀանքփ եղե ռնապատում ով , պա Հ ան րնե բ ո ւն գոՀացում արուի եւ իք ՚ քիուսիա մար, իսկ գուն կը Հանգչիս ֆրանսական փոքրիկ
լուսանկարով մը, ել յետոյ, նօտարով վաւեր աո — ձեռք անցընէ այն Հո քէ^՛ Լ՛ Հ՛ Րօո ս ՆախագաՀ Ուիլսըն գիւ-գի մը մէր՝. Մխիթարութիւն չէ որ կը փորձեմ ,
ուած Տ խոստացած էր վերակա նգնուտ ծ Հայաստանի մը, ոչ ալ ըաղդատութիւն մը : Ղ * Ղ " 1 * ™ 1 ^ 1 1 1 ^
Վերքին վարագոյրը , որպէս &է յքսվլիբեան ող– ապաՀոված պիտի բլ լա յ Հակակշիռը Մ Ի2.Է" Արե
ճ ամ բաներ էն
րեբգութիւն , կ՝իքնէ Աստղիկի աղիաալուր նամա - ւելքի կա ր ե ւո ր ա դո յն առեւտրական ՀԱՆՐՕԳՈՒՏ ԶԵՌՆԱՐԿ ՄԸ
եբկաթուդին
կով, ամէնուն ուղղուած ։ Այգ էք/1 սրտառուչ է \ոլ բան եւ Ի բաք : Ւրաքի ս ա Հ մա ն ամ ե րձ
ամէնէն յազողը , իր ձեւով, խորքով, օբՀա - զո ր ուր քերբ ծրագրած են կառուցանել դէպ ի /*- Պոմոնի ԼՄարսէյլ) թաղական ԽորՀրդի Ատե
նապետ Տոքթ * ՏովՀ ՝
սա կէս ււ ի րարգ ապրումներով ։ ինկած աղքկան մբ բան եւ յ՚բաք : իբաքի սաՀմանամերձ երկաթուղին, փափազե ան լիազօր ուած
ցաւատանջ ինքնաճանաչումը իր ընտանեկան , ա ղո բ դա կց ո ւթի ւն բ պիտի ապաՀ ովէ քՒոլքքիո յ է Պ ոմ ոնի նո րակառո յց ՚իպբոց—Ս ր ՛՛յ Հ ի շինութեան
աոՀմիկ ծնունդին , որ կբ յայտնուի յանկարծ , մ էր վ երրեբս երեւան Հան ո ւած Ո՝ամ անահս ղի նաւ– ի նպաստ նուի րաՀաւաքութ իւն մ բ կատարելու ,
մոլորած մոլորակի մր նման, զոր կբ մարէ իր իսկ թաՀ ո բե բու շբՐանին Հ ետ *. Այդ Հ^ըՐանը ՛ին՝ չպ է" Փարիզի. մէՐ։ Լիայոյս ենք թէ լաւագոյն ընդունե
շունչով ։ , Անգլիան , նոյնպէս Ամերիկան խստիւ կբ շաՀա - լութիւնը պիտի գտնէ իր դիմումներու բնթացքին ։
« ... Կը յիչէ^Ք Տ ատրագոմ ի Հարսը ... Հա - գրգռէ : Արդարեւ , Ատբպատականի , խո բՀ ր գա յին Արդարեւ, կ՛՛արժէ քարալերել այս թագական հյ ո ր–
գործբ
մողուեցայ թէ մէկ ելք կար, միակ պատուաւոր շա բմ ում բ Հրատապ խնդրի մը աո ^ե ւ թողուց Պաղ Հ ուրդը ո ր չորս տարփէ ի վռր լա լա գո յն
ելքը... մեռցնել Մ տրսէլը։ Ա եռցնել իմ մէջ բո - ատտի կառավար ութիլնբ եւ անոր բաժնեկից իբաք կատարեց եւ որուն Ատենապետբ Ազգ* Միութեան
զը, ստոր, աղտոտ կինբ... որպէսզի Հին անուշա Փէթրօլիումը ; Հիմա կը րանան վւաբատել մղձա– առա Րին կորիղբ կազմած էրէ
բոյր աղքիկր, Աստղիկ կարենար քեղի Հետ ըլլտթ ։ ւանրը \ք ովիէ թնեբուն պա շտ պան ո ւթ ի ւն ը վա յ ե լ ո զ
Ու ծառի մը տակ թոյնին սրուակը պարպած , կր ՝$՝ ի ւր տ ի ս տ՛ան ի մը որ ի բանի Հ իւս ի սա յին Հ ո զա– ԼԵՀԱՍՏԱՆԻ ԳԵՐՄԱՆՆԵՐՈՒՆ ՎՏԱՐՈՒՄԸ
վտարմ ան
գոչէ - Արմենիա՛, Արմենիա՛ • • • Հ մասէն պիտի երկարի մինչեւ Ա՚իրեբկրական եւ կը շար ունակս ւի ՚. 500.000/»^ Գերմանին
Վէպին աո ա ջին մասը կ՚ընթանայ սաՀուն , Հո Պասբա յ ի ծոց : էբզր ում էն անդին տա բածուող եւ առթիւ արարողութիւն մը տեղի ունեցաւ սաՀմա -
գեբանական բնական վերլուծումներով։ Արդէն
այգ մասը է Հեղինակին թ ուբքիոյ երկաթուղիներուն $0 քիլմ *նոց մէկ մա– նագլոլխին վրայ։ Տակաւին աւելի քան մէկ միլիոն
վերցուած ուսանողական
սբ պաբփակոզ Հողամաս՛ը ձեռք անցընելու վերա– Գերմաններ կը մնան ԼեՀաստանի մէր՝. Միւս հ.ոՂ~
կեանքէն ։ Իսկ միինցքին , երբ իրականը կբ փո բե րեալ Ա ո վի է թ - վր ա ց ա կան պաՀ ան րներ բ խստիւ մ է 1.150.000 ԼեՀեր Հայրենիք փոխագրուած են
խանցուի կբ մ տատանրեն ա յս շրՐանին մ էր աշխատող անգլ–
վիպականին, քիչ մը կը տժգունին թէ Խ՝ Միութենէն ։
Հոգեյատակ , թէ գործողութիւն : Ամ բո զքո լ թ ի ւնր եւամեբիկեան խմբակնեբը X
Հարուստ է միսոփ, արիւնով ու ջիղերով, իսկ քիչ ք՛ուն իսկ Ամերիկացիներբ տնտեսական շաՀեր
,ղքս զգէ լեզուն : կարճառօտ , կրկ– ունին Աեւ ծովու շբՐաննեբուն մէՐ զորս կը պա– կազմածներուն մեծ մասը Ամ ե ր ի կայէն ծախու պի
Հա - պա–
նո ւած նա իսաղասութիւններ ք , տւելորգ Հանրեն ^Լր՚ացիները : ԱովիէթեւՀա յ կա կան տի առնուի ։
սարակ կոճակներ են , կռնակին վրայ կտրուած : Հանրնեբուն ակնկալած շաՀ երէն նուազ կարեւոր Նկատելով ոբ
Մինչեւ ծունկերը ՚իՐնոզ ղեղածալ պատմուճան մր այս շաՀ եբը Հետեւեալ ներն են* ֊ Մոսկ ուա շատ ՚ \ ՚ ՚ / 1 ՛ I ՛ ՚ ո I Ո ՚ (՚ հI՛
պիտի փրկէր ղ ա յ ս » նախնական Հիւսուածքի մը 1 . Տրապիղոն—կրզրում֊իրան երկաթուղին . ստանաք, չի կրնար անգիտանալ ոբ այս նոր պ ա ֊
պատկերէն ՚. Կ* Փօ լատեանի մատները ճարտար են, 2. ՀՀաՀագոբծել Տըապիղոնի նաւաՀանդիստը : Հանջնեբր մեծ վնասներու պիտի ենթարկեն ամե–
անպայման պիաի տայ մեզի յաՐորղին , ճոխն ու 3. Սեւ ծովու ափը Կասպից ծովուն կապող թըր– րիկեւանգլիական խմբակները։ Աովիէթներր թէեւ
խնամ ուածը X քական երկաթուղիի մբ շինութեան նախագիծբx մեծ գորով մը չեն տածեր փրենց Հարեւանին՝
« Արեւելքի Տղաքը» կարելի է ղասել «ՆաՀան– Տօգուածագիըը ապա էլըսէ ոբ Ամեբիկացինե– Թուրքերուն Հանդէպ, բայց չեն ուզեր անոնց Հետ
պատերազմ
Րր աո ան ց եր ղի »ին քո վ, երկո լքն ալ սփ իւռք ի բբ Հրաւիրուած են բարեկարգել Տ րապիղոնփ նա– ի մտնել։ Անոնց գլխաւոր նպատակն Է
տարաՀալած , մռայլ կեանքէն առնուած : Մա տար ւաՀանգիսա բ : Մ իւս ^"գմէ ալ քՒուրքիո յ տաս - ամհբիկեւանգլիական շահերուն պէտք եղած չա
բերութեամբ ոբ փեբՐինր իրապաշտօբէն կբ քալէ նամետ յ ծրագիրր կբ նախատեսէ Աեւ ծովու շրՐա փով սպառնալէ վերջ , այս պահանջներէն հրաժ՚ա-ւ
ւ1|ա|ա վ բայէն, իսկ առարինբ բարձրօրէն Հոգինե նին երկաթուղիները ելեկտրաշարժ դարձնել ։ Մ ի՜՜ րելու փոխարէն իրագործել իրենց պահանջը *լ,հ^
րու մէրէն , իբ անբծութեան ասպետներով։ Գիմա– այն էրզրումէն Սովիէթ ստՀմանր երկարող երկա ղուցներու մասին եւ անգլելսաքսոն կառավա բու -
դիծր՝ ազգային, առէրներբ ցեզաքին ու աւքւշբ՝ թս ւզ ին ե յ ե կ տ բ ա շա բմ գար ձնելու Համ ար 30 մի թեանց .աջակցութիւեբ ապաՀովել, որպէսզի եթէ
թոՀմտյին։ ՏԻԳՐԱՆ ՓԻՐԱՆԵԱՆ լիոն տոլար պիտի ծախսոոի X Երկաթուղիի այս Հնարաւոր րԱայ ետ առնեն ռուսական Հին ք ա -
ղւսքներ՝ կարսն ու ԱբտաՀանը։
Fonds A.R.A.M
