Page 299 - \ARM_19-1946_03

Ց Ա /Ի Ա Զ 3

ՑուԱառաքևաւ Ա ա տագԱապը հՑԱՌԱՋ»Ի ՊԱՏՄՈՒԱԾՆԵՐԸ

օ. (Ա– ԱոՆէիա֊ԼիրաԱաԱխ Վկ ԳկՊԻ ԼԻԹՈՒԱՆԻԱ

ԽՄԲ -— «Աղատ Օը »ի մէջ կը կարդանք օ
թ է ն ք , 27 (կասսաս) —

Ընթերցողները կարդացին անչրւ֊չտ երէկուան ԽՄԻ Հ Մ Ը Մ փ ՍուրիաՎիբանանի Շրջ •

^ՐԼոյԼ ՛Ո՛ր Հաղորդած– ցաւալի մէվ Լ"՚–քԸ.է որուն Վարչութիւնը եեսւեւեալ շրջաբերականը հազոր - Կային ւ֊ր երկու անգամ կուգային, էս^Լ ու­
դած է մամուլին,,—
համաձայն՝ մեր Հայրենակիցներէն 10 ղե ղագոր Շ՜– րիշն իր՝ բնաւ, բա\ն չկեր թլի կը բողոքէին։ Այք*

նեբու. կ^արգիլուի ոչ միայն իրենց աբՀեսաը ի Հ*Մ *Ը՝Մ *ի Շըքանային Վարչութիւնը ցալով խա յտ առակո ւթ ի ւնն եր ը չկր կն ո ւե լո ւ Համ ար Գեր–

դո գոել յ ա յլեւ. դեղարան սլա Հ ելու֊ իրաւունքն ականախես քւէ\Լլայ եւ կը նկատէ թէ Ներգաղթ ի մանացիներո սկսան Հսկխլ, փայտերը ձեռքերուն

ալ։ Պէտք Է նկաւոի \ո լնեն ալ, որ այս Հայ երր Բ՝րա– առթիւ քաղաքական կուսակցութեան մը գէմ շ ղ ­ մէք ։ Անօթութեան դէմ պայքար մը կար ։ Ամէ"

քւէբյ բնԷկՀւիըն են–,֊ յունական գրաւումէֆ շատ ա - թա յաղերծ՜ո ւած֊ պայքար ին մէք Հ *Ա՝ .Ը *Մ *ը թի՜ մէկը իր Հասկցած՝ ձեւով կ՚ուղէր անօթի չմնալ ։

ւււսքՀոն Հաստատուած եւ Հելլէն Հսլատակճութիլնչլ րախ կը Հանդիսանա յ կարգ մը անարդար եւ ան­ էէ ատերը արտերու մ էք կը թափառէին՝ գետնա -

ընդունած֊ առա քին իսկ օրէն։ Տաքորդական զանա­ տեղի վերադրումներ ո ւ : իբրեւ Հետեւանք ասոր , խնձոր ճարելու եւ նո յնիսկ կ՛ երթա յին Հեռաւոր

զան պատերազմներու ընթացքին եւ անոնց յաքոր– Ե-Ր^իր վե բ*սգառնալ փա փա քող իր եղբայրներուն գիւղացիներու քով ճարպ կամ երշիկ մուրալու :

Գող դժբախտ օրերուն, մեր այդ դեղագործ– Հայրե­ կր պաբտադրուին Հրաժարականներ , որոնց մէք Պէտք էր ապրիլ , ամօթխաՆութիլնը կամ անՀո -

նակիցները չեն վար ան ած՝ իրենց կարելին փորձել, անընդունելի բառեով կ՚որակուին Ա՝ ի ո ւթեան ս իր գոլթիւնը աւելորդ բաներ էին ։ Ե լ °բեր ^ԼԼ\էէաԲ՝ I

մեղմելու Համար տիրող թշուառոլթիւնները եւ անդամներուն քամ բա & Հայեցի կրթութիւնը, եւ որ երր շերեփով ապուր կը լեցնէինք ԼեՀի մը,

օգնութեան ձեռք կարկառելու ամ էն անգամ, որ. որոնք են թ ական եր ո ւն անՀ ատ ա կանո ւթի ւնը 1ւ ար­ (հուսի մը կամ իտալացի ի մը պնակին մ էք, փըս–

Հրաւէր եղած՜ է այդ ուղղութեամ բ տեղական իշ - ժանապատուութիւնը վիրաւո րելու Հանդամ անք փսոլք մը կը լսէինք*
ունինհ
խանութ իւննե բէն կամ Հելլէն կաղմակերպո ւթիւն– -—• Մէկ չերեփ աւելի լեցուր,վաղը Հինգ գլա­

ներէն։ Անոնցմէ մէկն է միայն , որ ան ալ անի­ Ա եր Համոզումով, Աայր Հայրենիքը, լայն նի կ /լուտամ :

րաւ կերպով թշնամիին Հետ գործ՜ակցած՝ ՐաԼԼա~~ բացած՝ իր դռները բոլորին , նախանձախնդիր պի­

լու յանցանքով դատապարտուած^ է։ տի ըլլայ իր զաւակները տեսնելու նկարագրի եւ կամ աչքէ խփում ով կը Հասկցնէին իրենց

Եբէկ, պարզ աշխատաւոր դասին էր որ կար­ բաբո լական ի ուժեղ կազմ՚ակերպութե ամբ ։ նպատակ բ ։ Ա յգ բանը ամ էն ատ են չէի՚^Ք ^Բ^՚աԲ

գիլս ւէր աշխատանքը, կնքելով անոնց աշխատան­ Հյրքանային Վարչութիւնս կուգա յ անգամ մը տալ, որովՀետեւ գերման Հոկիչ մը կար մեր վը–

քի արտօնագրէ բը , երկրորդ օրը Հայ արՀեստա - եւս Հաստատել թէ Հ .//* ,Ը .Ա՝ ,ը իր Հիմնադբու - բայ։ Մեր օգնութիւնը կ՝ըսէիսք գաղտնի , ան ալ

լորն էր, որ կ՚տրգիչուէր իր արՀեստը ի գործ՝, թեան թուականէն իսկ եղած՜ է ու կը մնայ այսօր Հ.ծ՝անօթ$> բարեկամներու միայն։ Այգ օրերուն

դնելու, ուրիշ օր մը մասնակի տեզաՀանութեան ալ Հեռու բոլոր քաղաքական Հոսանքներէ եւ պայ­ ռուսական օդային տորմիզները յաճախ կ՚անցնէին

ենթարկուեցան արեւելեան Աակեդոնիո յ գիւղերէն քարներէ հ ղեր ազան ցա պէս Համ ազգա յին կազմ ա - մեր վրայէն ղէպի Գերմանիա ։ քՒիլսիթ եւ ո * ֊ բ ի շ

ոմանց մէք տարիներէ ի վեր տեղաւոր ուած՝ մեր, կերպութիւն մը ե լ ազռապաՀպանմ ան անժ խտե լի քաղաքներ ռմ բա կոծ ո ւած՜ էին արդէն , եւ շյրքան

երկրագործները։ Այոօր կ՚արգիլուի մեր դեղա - ո լ թանկագին ազդակ մըն է Ա փիւռքի մէք^, իբր բրած՜ ղբոյցները մխիթարական էին մեզի Համար ,

գործներուն ի գործ դնել իրենց արՀեստը , վաղր Հիմնական առա քաղբ ութի ւն ը ունենալով իր խնամ­ իսկ ախուր՝ Գե րմ անն ե րո ւն ;

անշուշտ , կարգը պիտի գայ բժիշկներուն եւ վա քին՝ վստաՀ ուած՜ Հայ երիտասարդութիւն ը կրթե յ Առաւօտ մը, իբրեւ մսագործ՛, ձիակառքով

Բառականներուն , որոնց գէմ ս րդէն լռելեայն ֆիզիքապէս ե լ բա ր ո յա պէս , ո րպէ սղի ան առաւե– գացինք շրքակա լ ղիւդեր ը կով կամ խոզ բերելու ,
միքոցներ՛ ձեռք
սկսուած՜ է մասնակի արգելիչ լա դո յն Հնարաւո ր ո ւթիլններ ով օժտուի , ծ՜առայե­ երկու ԼեՀեր եւ Գերման մը միասին ։ Գի՚֊զ Հա ՜

առն ո ւիլ : լու Համար Աայբ Հայրենիքին։ սանք, Գերմանացին \Հշնապս՝ֆ գտաւ եւ սկսաւ ճն–

Թէ այս բոլոր Հա կա Հա յ քայլերն ու ձեռնարկ– կել։ Մեզի ալ կ ուտ ար երբեմն ։ Ո՛– քանի խմեց
Կ՛ աւելցնենք նաեւ թէ, Իթր աԳԳայ1՚ս մ ւս ր մն ա– աւելի սիրտը բացաւ,
աւելի ճ ի շգ՝ բեր ան ր բա­
^երը պիտի ա ար ահ ո լի՞ ն նաեւ թ՝րակիայէն եւ Մա­ կրթական՝ կազմակերպութիւն , Հ *՝Մ ՚Ը՚Մ՛ *ը ՈՀ
ցաւ եւ սկսաւ խօսիլ բաներ , որոնցմէ մենք էոլ–Բ
կեդոնիտ յէն դուրս դտնուաՆնե գէմ , կա - մ էկ ատեն գէմ եզած^ է Ներգաղթ ին եւ կրնա ք
չունէինք։ Անկէ իմացանք թէ Հէթչէբի գէմ մաՀա–
1՚եԼէ լէ այժմէն վճռականապէս յայտարարել մտա ծ ե յ գէմ րլլալ անոր : Մեր եղբայրներն ու քոյ­
փորձ ս ա ր քո ւած՜ է ու կացութիւնը ծ՜ ան ր ա ց ած՛ է :
Ինչսչէ ս ուրիշ առիթներով ալ ըսած՜ ենք, ձեռք րերը արձանագրուած^ են արդէն, ոմանք մեկնած՝
Կար նաեւ գերմ ան բանակներ ու նաՀանքը , որուն
առնուած՜ այս պաշտօնական եւ անպաշտօն խիստ եւ ուրիշներ պատրաստ մեկն՛ելու։ թրքանային
արդէն տեղեակ էինք ։ ,(՝ան մը կը դառնար որ
Վարչութիւնս մեկնողներուն սրտանց բաբի ճանա–
էնոՅԱեըլ\ 1 ուղղուած՝ Հիւսիս* (Հունաստանի սաՀ– ուղղակի կապ ունէր մեր ճակատագրին Հետ ։ Ազա՛­
մ եր
մ ան ամ երձ շրջաններու Հայրենակիցներուն սլարՀ եւ յաքողութիւն կը մաւլթէ ։ Ան վստաՀ եւ տութեան եւ տուն վերադառնալու Հաւատքն էր որ

դէմ , որոնք բնիկներն են այգ վայրերուն ի- Համոզուած՛ որ անոնք Մայր Հայրենիքին՝ մէք լի­ 1լ ոգեւորէր մեզ, այնքան դաժան կեանք մը ապրե–

րենց խոր պատճառները ունին, որոնց պէտք է լաւ ովին պիտի արժեցնեն իրենց չղլացոլած՝ խնամ - լէ վերի

կերպով թավւանցած՜ ըլլայ իւրաքանչիւր Հայ , քը , որուն փոխարէն պիտի Հատուցանեն Հոն ի–

մասնաւորաբար թրակիս յ եւ Մ ակեդոնիո յ մեր եղ­ բենցմէ ակնկալուած՜ բարոյական աոլրքր աւելիով^ Մ եղի Հ ետ եկող Գեբմ անաց ին այնքան խմ եց
բայրները
Հ անդիս ան ա լով տ ի պա ր քաղաքաց ին եր եւ առաւե– որ, արդէն ծ՜ունկերը կը ծ՜ալլուէին ու կը խօսէր

Կբնա^նք դատապարւ քել եղւ ՝ծ՜ը , չենք կար - լագո յն չափով նպաստ ե լով \) բկրին դեղեց ի կ վե - Գէոլխ(Լ կախ ։ Գիւղացին կով չունէր , տարած՝ է–
րելքին :
ծ՜եր , երբ իրողո ւթիւն ներբ դիտենք ներ կայ միքաղ– ին , փոխարէն՝ երկու խոզեր տուաւ : Պէաք էր

ղա յին կաց ո ւթ եան եւ Հ ելլէն կ առա վար ո ւթեան Հարկ կը զգանք նաեւ աւելցնել թէ Հ • Մ * Ը * սպաննել խոզեբբ։ Ատոր Համար , Գերմանացին եր­

Հետեւած՝ ներքին եւ արտաքին քաղաքականութեան Մ ՛ը ռ ա Լ՚ղ ան Հա զո րգ չէ ր եւ չուզեր մնալ ազգա­ կար ՚– բարակ չմտած՜եց , Հրացանը քաշեց եւ կրա­

դիտարանէն ։ Ջարիքը արգիլելու կամ կանխելու յին որեւէ կարեւոր ձեռնարկի եւ իր մասնակցու– կեց խոզին վբայ ։ Իր չար բախտէն՝ խոԳԷ\ վիրաւոր,

գլխաւոր միքոցը ներգաղթն է անշուշտ ։ թիւնր բերել Համ ա սլա տ ա ս խ ան ա յն մեծ՝ վա ր կին սկսաւ խոնչել ու Հոս - Հոն ցատկել, գնգակր ւիլւի—

Ու֊բախ ենք, որ մեր լիազօրները լիապէս ղի - ո ր իրը եղած՝ է դազթաշխարՀ ին մ էք : Գ՛ա զա փար ի ւ/լ ա ծ բլլալով կենսական տեղին ։Գինովը չորս գբն–

տակ՝ Հիւսիսի մեր Հայրենակիցներուն Հանդէպ այս զո լգորդո ւթեամբ է որ Միութիւնս փափա - դակով, Հազիւ կրցաւ խփել խոզը։ Առա քին անգա–

սա ե զի ուած՝ խիստ տա գնա պա լի կացութեան , որո­ քեցաւ իր մասնակցութիւնը բերել ներգաղթի ա շ– մըն էր որ , Հրացանով խող* , ,. մորթելը կը տես -

շած՝ են ներգաղթի երկրորդ կարաւանը ամ բո զքո ւ– խտտանքներուն ու դիմեց առ որ անկ է, բայց ^ նէ ի :

թեամբ կազմել անոնց շարքերէն , ինչպէս մենք մեր այս փափաքին ընթացք չտրուեցաւ այն պատ­ Գինովին Հետ միասին , դարձայ մեր կեգրոնա–

բազմիցս պաՀանքած էինք ալս սիւնակներէն։ Ա- ճառաբան ո ւթեամ բ թէ Ներգաղթը արդէն իսկ տեղին ։ Անիկա , խմ ի չքի ազգեցութեան տակ , շատ

բեւելեան Մ ակեդոնիո լ ե լ Ք՝րակիոյ ներգաղթի կազմակերպուած՝ ,• լաւագոյնս կ՛ընթանա յ ; մ ր բաներ ըսաւ մեզի , նո յնիսկ դերման բանաէլեե–

ցանկերուն մէք արձանագրուած– մեր 4000 Հայրե - Վարչութիւնս սակայն՝ իր առաքելութիւնը վեր– րու. անխուսափելի պարտութ՛եան մասին կը խօսէր ,

նակիցներէն արդէն մօտաւորապէս 1000 ^ոգէ քացած՜ չ ի նկատեր ու կը Հաւատայ թէ , ժ ամա - Հակառակ Հիթլէրական մը ըլլալուն ։

մեկնած՛ էին, եթէ 2000 մը եւս երկրորդ կարաւա - նակի ընթացքին կը փարատի իր երամ եբժ պայ քա­ ք& միչքը զի նքը աաքց ու ցած՝ ու ան ո ր բերանբ

վս ո մեկնի, արդէն տագնապը բաւականին կան - րին ստեղծ՜ած՜ ծ՜անր ու ճ՛նշիչ մթնոլորտը եւ Հնա­ լայն մը բանա լ տուած՜ էր ։ԼեՀ ընկերներս ինծ՜ի կը

խուած՜ կ^էՀէէայ ։ Մնացեալ Հազարը մեծ՝ թի՛– մը չէ րաւորութիւն կր արուի ամէն անկեղծ՜ Հայրենա - նայէին ու գաղտնի կը Հասկցնէին իրենց Հրճուան­

եւ եթէ նո յնիսկ երրորդ կարաւանով մը անոնց աք սէ րի իր մասնակցութիւնը բերելու Ներգաղթի քը, իրենց յոյսերուն իրականացումը I

Հայրենիք առաքումը Հնարաւոր չըլլայ , կարելի է. գործ՜ին : Ու– այս անդամ եւս Հ *Մ *Ը ՛Մ *ը իր եզ– Եօթը շաբաթ մնացինք Լիթուանիա ։ Մ եր

ս՝ իքոցներ խոբՀ իլ, յառաք ի կա լ ձմեռուան րնթաց– բայբական ճիգերր ի սպաս ղնելռվ , թել ու թի - բանուոր ընկերներէն վեց ԼեՀ , ե լ երկու Ու֊֊կրայ -

քին անոնց Համար տանելի կեանք մը ստեղծ՜ելու։ կունք կր Հանդիսանա յ իր մ իւս եղբա յրնեբուն՝ , նացիներ՝ փախած՜ է ին եւ Գերմ անաց իները ի զուր

Ւ՚սկ Հազարի մօտ մեր այն քՒրակիոյ եւ Արե - Համերաշխ մթնոլորտի մը մէք գլուխ Հանելու Հա­ փնտռեց ին զիրենք : Անոնք գացեր էին միանալու

ւելեան Ա*.ակեղոնի,ո յ Հա յ րենակիցները , որոնք չեն մար սկսուած՜ պատ մ ական ու Հ ա յ բեն աս իրական այն փաիսստականնեբուն որոնք գերման բանա կն ե–

արձանագրուած– ներգաղթի ցանկերուն մէք, պէտք մեծ՜ դո րծ^ը : բու Համ ար պատուՀաս դարձան իբրեւ Հ^փարթի -

է որ լբքօրէն խորՀին այն միքոցներոլ մասին , ո - զան » ;

բոնք պիտի փրկեն զիրենք աւելի անախորժ եւ Գերման զօրաբաժիններ նաՀանքի ճամբան բռ­
տագնապալի
կացութենէ մը։ Անցեալ կիրակի , 22 Սեպտեմբեր , կէսօրէ վերք նած՝ ետ կը վերադառնային մեր ա չիքերուն առք ե լ հ

թաղս այցելեցին Փտրիզէն, Հ՛ Մ՛ Մ՛ի Կեդբ. թնդանօթի Հռնդիւնը սկսաւ էս ելի դառնալ մեղի եւ

ՑԱ8ՆԵՐ ԳԱԻՕՌքէ վարչութեան անգամներէն ատենապետ 9*՛ ՚էյաՀին– վստաՀ էինք արդէն , ռուսական րանակներր մօտ
ժպտունին : Առա ք ինը ատենէն Նոր
Հ. Մ– Ը– Մ– եան եւ ընգՀ քարտուղար Պալթեան երկրրներրլ կր մանեն։

պա բդեց այս կազմակերպութեան ծ՜ա աս յ՛ո ւթ ի ւնն ե– դէպքերու նախօրեակին կ՝ասլրէինքՀ Մեր Հետ ե–

րը երեսունելՀինդ տարիներու ընթացքին եւ չնոր– ղող Գերմանացիները տխուր էին ու ոչինչ բանի

Հաւորելով ա յս փոքբիկ ղաղութին ձիգերը , յո բն­ Համար մարդ կբ հ՜եօ՜էին:

դորեց որ մեր Հայ մանուկներ ը ըլլան պա ր կեշտ Հա­ Իրիկուն մր , լիթուանացի

ՄԱՐՍԷՑԼ Սէնթ Անթուանն ալ ունեցաւ յեր եւ Հայրենասէր, սիրեն իրենց աւլգը եւ Հայրե– գիւղացիին քով

Հ» Ա* • ԷՀ • Ա* *ի իր սկաուտական կազմը, երեսունի սիքը • Ապա տասնեւՀինդ Հազար ֆրանք նուիրեց գացի , լուրեր առնելու Համար; իրեն Հետ բաւա­

Հասնող աբենոյշեերռվ Լկայաք եւ գայլուկներով , թաղիս սկաուտական կազմին։ Նոյն ձեւով արտա­ կան խօսեցանք։ Յարական կառավարութեան օրով

որոնք այս անցեալ յունիսէն ի վեր կը Հետեւին յայտուեցաւ նաեւ քարտուղարը , շեշտելով թէ Հ * զինուոր եղաձ– էր եւ իր անցեալր չուրանալով Հան­

կանոնաւոր դասընթացքներու , խմբապետ Պերճ Մ– Ը. Մ– ը զուտ մարմնակրթական ե լ չէզոք մի - դերձ՝ գոՀ կԳրեւաբ : Հարցուցի թէ գո՚°Հ է Գեր–
ութիւն մըն է որ կը քանայ Հայը Հայ պաՀել եւ ս ա ններէն ;
Ֆ՚է րՀատեանի ղեկավարութեամբ ։ Ակաոլտական

ծնողական խորՀուրդը այս տարի կրցաւ բանակու­ պատրաստել առողք մտքով եւ առողք մարմնով սե­ —՜ , պատասխանեց : Ռուսերէ՞ն : ն= ք\< X

մի ղրկելու 34 փոքրիկներ Ա էն Սիրի դեղա&իծ՜աղ րունդ մը։ 500 ֆրանք ալ Պ* Պադրճեանը նուիըեց ։ ինչ.ո՛՛^ւ . , X֊ =ո=. Ո. չք 1 մ֊ էկ,բ , եւ ոչ ալ միւսբ , -մեն ••քշենք

ափերուն վրայ, տասնութ օրուան Համար, Հովա - Տետոյ խօսք /որու ե ցաւ թաղիս ծ՜նողական ուզեր որ օտար ու<եեր մեր երկիրը գրաւեն X

նաւորութեամբ Մարսէյլի Հ . Ա . Ը . Մ՛ի ենթա - խորՀուրդի ատենապետ Մ * Խրալեանի որ շնորՀա– Հայրենիքի եւ ազատութեան գաղափարն էր

շբքանի աւադ խմբապետ Ա * Փափազեանի եւ խըմ– կա լո ւթ իւն յայտնելով եղած՛ քաքա լերանքնե բոլն որ արթուն կր մնար իր մ էի Ան կը ճանչ -

բապետ Պերճ ՖէբՀատեանի ։ Այս բանակումին մա­ եւ նուէրներուն Համար , ըսաւ թէ ամէն քանք պի­ նար երկուքն ալ . . .

սին ժամ տնակին գրուեցաւ «$առաքէի մ էք ։ Մ եր տի թափեն , որպէսզի մ եր մ ան ո ւկնե ր ը սորվին ինձ՜ի Հետ աւելի բարեկամացաւ ^ երբ իմա -

աղա քները վերադարձան կա զգուբ ո լած՜ ֆիոիքա ՜ մայրենի լեզուն , ըլլան առողք մարմնով եւ արժա­ ցուցի թէ հ՛ագումով Հայ եմ ու մեր երկիրն ալ ,

սլէս եւ բար ո յա պէս , շնորՀիւ ծնողական խորՀուր– նաւոր՝ յաքորդնեբր մեր ծ՜նոզքներուն որոնք իրենք իրենց Հետ , ազատութեան խրախճանքի օրեր տե­

դի անդամնեբէն Տէր եւ Տիկին Գալուստ ԱՀարոն– կեանքբ զոՀեցին ազատութեան Համար ։ խօսեցաւ սած էx Անկէ իմացայ թէ, Հայ զօրավար մը ,

եանի Հ ո դատ ար ութ եան ; նաեւ Պ՛Ա* Տնկոյեան ։— Սուրհանդակ Բազրամեան , ռուսական աոս/Օին բանակին Հրա -

Fonds A.R.A.M