Page 297 - \ARM_19-1946_03
P. 297
ււ ա ա ւ ա սսօււաա ձ ա ա ա տ ոսաօճ ՀԱՄԱԶԱ8Ն11Ի ԹԻԻՆ
ՍԱՀՍԱՆԱԳՒՈԻ0ԵԱՆ ՍԱՍԻՆ
- քՕՈճծ 1925 -
քէ. Շ. Տ. 376.286 Ֆբանսայի «Երեք Մեծերը » , ժողովրդական
0ե6Շէ6ա–Րւ–օթո6էաւ՚6 : ՏՕՒԼ ա Տ Տ ձ 1 0 ծ Ա
4 17, 8ատ Օաոտտաք ֊ Բձ1ԱՏ (136) Շարժում Ա. ք.) , շնկիբվաբակաֆ իւ Համայ ֊
761.։ 003. 15-70 - 0. 0. Ր. հատ 1678-63
նավար ( վերջապէս Համաձայնեցան ԱաՀմանա -
Տալւ. 1000, 6ամս. 500, Ե"–Ա»քս. 500, ֆր., Ալւտւսս. 10 Տ»Լ–
դրութեան նոր նախագծի մասին , տքնաջան բա -
Տտւաօա 28 Տ6բէ€ւոհք6 1946 Շաբաշ> 28 Սեպտեմբեր
նակցութիլննե րէ վերջ։ Հինգշաբթի օր , 41,զգ * ժո–
գովին Ա աՀմ անագը ո ւթեան 3անձնա<հողովյբ 33
ՏԱՐԻ ֊ 18° ձա.6-6 4813-1ՈՐ շրջան թ ի ւ 452 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻԱԱՔԵԱն ԳԻՆ՛ 4 ձայնով վաւեբացուց նոր նախագիծը ։ Զ, եռն պա Հ
մնացին վեց Հոգի^ զանազան Հոսանքներէ Լարմա–
աական եւն • ) *
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ՕՐԸ ՕՐԻՆ Այս Համաձայնութեամբ կը փարատի ծանր
մղձաւանջ մը , որ շաբաթնեբէ
ի վեր կը ճնշէր թէ
Աղդ՛՛ ժոգուէին եւ թէ Հանրային կարծիքին վրայ։
Գ Ր Ե Լ ԵՒ ԻԱ՚ԼԱԼ ԶԱՓԻ ՀՐԱՑ ԳԻՐՔ ԵԻ ԳՐԱԴԱՐԱ՛Ն Վերջին լուրերէն կբ Հետեւի թէ Ազգ* <ք՜ողո*քԲ նոր
նախագիծը պիտի քուէարկէ շաբաթէն կիբակի ,
ԸնդՀ անուր մ ա քրագո բծ ո ւմ ին առթիւ յ Մ ոս - — Խելք ւքը սպւվեցա֊ցէք, մեծ մտմտուքի ուրիշ խօսքով՝ զօր * աբ Կոլի կիբակէ օրուան՝ ճա
1լուա յի սլա շտօնաթ ե րթ ը մ ասնաււոր խսաութեամբ մէջ եմ •• • ռէն առաջ ։ Իսկ Հ ան ր ա քո ւէն տեղի պիտի ունենա յ
խարանեց Է*ոբՀբգ՝ թատրոնին թեբութիւսնե բը ; ֊ Պատմէ տեսնենք : Հո կտեմբեր 1 Յին ;
ինչպէս բացատրեցինք երէկ , առածին մեղքն — Քանի մր հարիւր կտոր գիրք ունիմ • սեւն - Գո յացած Համ աձա յն ութ ի ւնբ մ եծ յաջողու -
եակիս մէկ անկիւնը գրադարանի պէս բան մը շի
այն է որ խոբՀբդային իրականոլթենէն՝ ներշոն - նել կ՛ուզ՛եմ, կր չափեմ, կը ձեւեմ, մէջէն չեմ թիւն մ բ կը Համ արուի վար չապետ ին՝ Պ • Պիաո յի
կրնար ելլել • • •
չուած՜ նիլթերբ շատ փոքր տեգ կբ գրաւեն տբր– Համար։ Ղյախապէս երեք գլխաւոր Հոսանքներբ կբ
— Ա՛տ ալ մտածելիք բան ըլլար, մէկ - երկու
ալած ներկայացումներուն մէջ։ Եւ եռածներն ալ կտոր տախտակ, քիչ մը գամ, յղկիչ մ ը , սղոց մ ը , խորՀէին յետաձգել իրենց որոշումը , սպասելով
եղաւ լմնցաւ : Գիրքերդ քով-ք ով|ի կը շարես ե ւ
Հետկար գործեր են, գաղափարներէ զուրկ» : Եւ յե~ կ՚ունենաս աղուոր գրադարան մը • • • տը կոլի ճառին յ բայց վերջին պաՀուն ընկերվա -
ա՛՛յ , այնպիսի գործեր ուր խո րՀ րգային քաղաքա — Ըսելը դիւրին է • եր֊է դիրքերս ֆրանսերէն րականնեբբ եւ Հտմայնավարնեբբ փոխեցին իրենց
կամ ստգլերէն ըլլային, (իրաւ ալ բան մր չէր,րայց
ցին երբ «Հ ր՛է շա՛յ ին ծ ա ղր ան կարն ե ր ոււէե բ ա ծ\ո ւե լուի, եկուր տես որ ես միայն հայերէն գիրք ւուն1իմ : ԳէԲՔԲ1 ^է^Լ ՚ " յ ս ^Է՚սէ. այլ՚՚* ^ոբ խօսակցութիւն -
կբ ներկայաց՛ուիս իբրեւ նախնական ե լ անմշակ Լեզուն գրադարանին հետ ի՞նչ կապ ունի , ներ տեգի ունեցած էին զօր* տը կոլի խոբՀրգա.–
մարգիկ է Փղշտացիներու ճաշակներովդ եւ Բա՝Բ ՜ ե Դ Բ ա յ բ > # ր ք ը գ ի բ ք է– • • կանին Հետ : Երկար խորՀրգակցութիւեներէ վերջ *
քերով »; — Շատ կը սխալիք • հայերէն դիրքերը ս՛եւ ընկերվարականները ե լ Համայնավարները այն եզ
չունին: Գիրքհր ունինք մէկ միլիմեթ-ր հաստ, ե–
Փբավտա բարձրաձայն կբ յայտարարէ /^է րեսուն սանրփմեթր բարձր, չորս սանթիմեթ-ր րակացութեան յանգեց ան թէ նոր յետաձգում ը
լայն– դիրքեր ունինք 3
խ ո բ Հրգա յ ին կեանքն ալ իտեզաթ իւր ուած՛ է ա յգ պիտի ծ՜առայէ աւելի պաՀանջկոտ դարձնելու Ժո
առա $ի մէկ քառորդին ծա
խազերուն մէջ* թէ լեզուն շիտակ չէ է էսկ բեմա - ւալով եւ տասնըվեց էջ : Գիրքեր ունինք քաոակու– ղովրդական ՚էյաբժոլմը* Հետեւաբար նախընտրե -
սի եւ բարակ ։Գիբքեր ունինք քառակուսի և հաստ:
գրութիւնը ողորմելի է* յաճախ յանձնուած՜ Բ/Լա~ Վ՚ենետիկր կը հրատարակէ դիրքեր որ կր կոր սուին ցին Համաձայնիլ կարգ մը զիջումներ կատարելով ,
ափիդ մէջ : Ամերիկայէն կուգան դիրքեր որոնք չէ–
լով մի^ակ բեմ ա վարն եր ո ւ ; քի տետրակի ձեւ ունին : Աաննիկ Պէբպէրեանի քան թէ ձգել աբ Ժող* կարժում բ զօր.* ար Կ՝–Ա՝էի
«Արձակ երգերը» ի՞նչպէս կրնամ Վահրամ Սօֆէա–
Աւելի ծանր պարագայ մբ* նի «Նոր Գարունին» քով գնել : Եզնիկն ու ՚Լազար կողմն անցնի , անոր իւօսելիք ճառէն վերջը X Մ՚եաց
Փարպհցփւն ի՞նչպէս Ա– Ալպօյահհանի «կեսա՛ ֊
— Տ նօրէննեբուն մէջ տակաւին կուսակիցներ րիա»ին քովը շարեմ • հապա՞ պարբերաթերթե՞րը • որ , Ժող * ^արժո ւմն ալ գոՀ է Համաձայնութենէն ,
խենթենամ պիտի • • •
կան այն տեսութ՛եան որուն համաձայն թատրոնը որովՀ ետ եւ կարդ մբ շօ շափելի ղիջո ւմնե ր ստա -
Իրաւ ալ խենթենալիք բան է :
պէտք է զարգանայ իրեն յատուկ օրէնք ներով * ո– Եր֊է այսպէս շարունակենք , մօտ ատհնէն կ՚ու ցաւ* իսկ է՝^Լ "Ր ա*~ելի կարեւոր է* կբ Հաւատայ
նենանք եռանկիւն, կլոր , բազմանկիւն գիրք ե ր :
րոնք որ եւ. է կապ չունին երկրքին քաղաքական ճիգ մբ եւս , եւ լ ո յ ս պիտի տեսնեն հայ՛երէն գիր - թէ եղած զիջումնեբբ կրնան գոՀաց նե, զօբավա -
քեր որոնք վարէն վ՛եր պիտի կարդացուին • • • առա
կեանքին հ ե տ ։ Այս մ՝արդ|իկը չեն հետաքրքբուիր ջին էջն ալ հատորին ետեւբ • բը X Իրենց կարծ՜իքովդ Հաւանական է որ զօբավա–
Արդիական ենք , վերջապէս • • •
ժողովուրդին կեանքով եւ ծուռ սամրու մր վրայ րը ետ առնէ իր բացասական գիրքը ՚ " ո բ ԱաՀմա -
ՃԱՆԿ
կ՚ւասսջնորդեն խորհրդային թատրոնը» : նագր ո ւթեան մասին– :
Ուրիշ 1^՚սձ ճեղքեր կբ մատնանշումն; Ի" չ կը վերաբեր ի զօրավարին տեսակէտնե -
Աոաջին Զ բուն յ լոլբեբբ Հ ա կա ս ա կան են ; իր մ տեր իմներէն
ափազանց Հատ են պատմական մէկն ըսեր է * - «Իմ տպաւորութիւնս աքն է թէ
թատերախաղերբւ Եւ յետոյ^ կան պատմական զօրավար բ դարձեալ «ոչ» պիտի ըսէ» * մանաւանդ
էս աղեր <«ո րոնք իբրեւ գաղափարական պատկեր կբ որ արմատականները եւ կոլեստն իսմբակցո ւթիւնբ
ներկա յացնեն ց ա ր ե բո լ օխաներ ու , տանո ւտ էրն եր ո լ վճռապէս մեբժած են ընդունիլ Երեք Մեծեբուն
կեանքբ » ; միջել գոյացած՜ Համաձայնութիւն բ ։ Անոնց կար -
Այ ււ մեղադրանքին իմ աստ բ Հասկնալու Հ ՜՛ս - ծ իքով յ քո ւէ ա բ կո լած՜ նախագիծ բ էական երաշ -
մար գ կր բաւէ բսել թէ պատերազմէն առաջ ե– մա խաւո բութ իւններ չբնծ՚այեր ս աՀմ՝ անագր ական ա -
նաւանդ պատերազմի բնթացքին / " յ ս տեսան բազ զատութեանց մասին ;
մաթիւ պատմական վէ՛գեր եւ թատերախաղեր * Ամէն պարագայի մէջ^ ւիիճակը ձգուած՜ է։
բոլոր Հանրապետութեանց մէջ X քիուսեբը ունեցան Երեք մեծ Հոսանքները վերջնապէս Համաձայնած
իրենց «իվան ԱՀեզ»ըէ «Մեծն Պետրոսը» , «իշխան Ըլլալով , եթէ զօր * ո՛բ Կո լ նո րէն ընդդիմ անա յ *
Մինինը» եւ Ալեքսանդր \,եվսկին X ինչպէս Հա - ՄԱ-ԲՐԱԳՈՐԾՈՒՄԸ ՎՐԱՍՏԱՆԻ ՄԷՋ այն ատեն լո ւրջ փո ր ձի մ բ պ իտ ի են թա բ կուին ի ր՛
յաստ ան ը իր « Պապ թագաւորը », «Վարգանանքը» Մ ո ււ կա ււ։յ ի \«Փրավաա» եւ «իղվեստիա» թե բ– անձնական Հմայքը եւ ժողովրդականութիւնը*
եւ «Արայ Գեղեցիկը»։ թերբ կը գրեն թէ Աեպտեմբեր \ 7՛ին վերջացած է Հոկտեմբեր 1 Յի քուէարկութեան ատեն ։ կարգ մ բ
ԵբկրոՐդ ԽորՀրգային թատրոնբ չափէն ա– Վրաս ա ա ն,ի գրողնե բու Համագումարը։ Այս առթիւ թ՜երթեր արդէն շեշտակի գիրք բռնած են զօրավա
ւելի տեղ կուտայ օտար թատեբախաղերոլ յ ՝«դռե– խստօր էն քննադատ ո ւա ծ են քան ի մը գր ո զնեբու րին դէմ ։ Գիմագրական ճակատի օբկաններէնՀ* )*<աՇ
Հիկ ե լ առեւտրական խազեր, որոնք բացէ ի բաց սխալներբ ։ Գատապարտուած է «զուտ քնար եր դո լ– ՚1՝Մ61Մ երէկ ուան թիլով կ1՚աղգա բաբ էր Հետեւեալ
քաղքենի կարծիքներ եւ քաղքենի ( սլ ո ւ ր (քու ա ) բա թիւնբ» որ պատճառ է դարձած՛ «ա պո լի տ ի կ» ( ա– խորադիրներուն տակ , երեք սիւնակի վր՛ա յ *
բո յա կան կբ քարոզեն» X պաքաղաքակտն^ եւ գաղափարազուրկ դրոլածքնե– « Զօր՛ տը կոլ վտանդ մրն է Հանբապետու -
թ^եան համար։ Այլեւս կասկած չկայ Այյս մասին–
Պաշտօնաթերթբ կը յիշէ լսյգ խազերուն գըլ ՜ բու Հրատարակութեան ։ ան կը տենչայ անձնական իշխանութեան ՛եւ կը
պատրաստէ իբ գահակալութիւնը ։ Ժ՝ամա1ւակ է որ
խաւո բներն ալ * • «Վտ ան գա ւո բ տար իքը1> ( Փինէ– դ՛ատապարտուած են բանաստեղծ՜ Մաշաշւե - հանրապետական կուսակցռւթ1իւննեքը միանան եւ
գործեն, եթէ կ՛ուզեն փակե| դիկտատուրայի սամ–
բօ) , «Փոքր Աբճարանը» (Բ՝րիսթան Պէրնառ) , լին իր թախծոտ , էսկ երկու ուրիշ բանաստեղծ - թան » :
«Աչքերս լ փոշի» (Լապիշ) եւայլն, որոնք բոլորն ներ՝ յոռետես ս տ եղծա՚գո րծութի ւննեբու Համար :
ալ կբջատադովեն դրամատիրական կարգուսարքը* ՝^ Հա յ գրողներու Համ ագում արին առթիւ*
վարգադոյն կը ներկայացնեն քազքենի բնկեբո՝լ - պետական Հանբ * գր ա դա բ անին մ էջ պատրաստած՜
թի ւնը» եւն * X է մեծ ցուցաՀտնդէս մբ Հայ գրքի առաջին տպա ՜^՛ ո լէ ար կո ւա ծ նախագծին Համ աձա յն ,
Կարճ խօսքով* Արուեստներու վարչութիւնն գրութենէն մինչեւ մեր օրերբ : Պիաի ցուցադրուին Հ անրապետութեան նախագաՀ բ պիտի ընտբոլի
ալ ամբաստանեալի աթոռին * Լ բ ա յ դամ ուած՜ է, նաեւ Հա յկական Հնագո յն ձ եռագիրներ բ ։ դագտնի քոլէարկութեամբ * ինչպէս կբ տրամագրէ
«փորձած Ըէէա՝էով թունաւորել խոբՀբդային քա՝ - 1875/– սաՀմանադրոլթիւնբ ; Երկըորդ ժողովը ^
ղաքացիներու դիտակցո լ թ ի ւ ն բ է վեբակենգանա - 1939/> ՌՈՒԱԵՒԳԵՐՄԱՆ ԳԱ%ՏՆԻ ՀԱՄԱ2ԱՅ– Հանրապետութեան քՍ որՀ ուրդ , պիտի ընտբոլի
ցնել դրամատիրութեան մնացորդները^ քաղաքա - ՆՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ պիտի Հրատարակուին Մ • Նա - երկաստիճան քուէար կոլթեամբ ։ Վարչապետը նա
ցիներու միտքին ե լ բարքերուն մէջ» ։ Հանգներոլ արտաքին նախարարութեան կողմ է : խապէս խորՀ ր դա ր ան ին՛ պիտ ի ներկա յացնէ իր
Օրուան լուրեր էն իմացաք թէ ի՛նչ կը Հրամա ԹԷՀՐԱՆԷՆ կր Հեռագրեն թէ գին ադա գաբ մը կազմ՛ելիք գաՀ լիճին քագաքա կան՛ո լթի ւնը 1 եւ
յէ ամենազօր կեգր * կոմիտէն^ մտտնանշոլած՜ թե– կնքուած է Շ իր աղի ապստամ բնե բուն եւ կառավա գործի կրնայ ձեռնարկել երբ վստաՀութիւն շաՀի
բ\ո ւթեանց առթ իւ9 տնտեսականէն մ ին չեւ գրական– րութեան միջեւ : Ուրիշ լուրի մբ Համաձայն ա- Հրապարակային քուէարկու.թեամբ եւ մեծամաս -
դեղա ր ուես տա կանբ I պըստամները կբ սպառնան Հ*էբագէ ։ նութեամ բ է բացի ա յն արտակարգ պա ր ագան ե բ Էն
Պատուէրներ բ ՛շատ խիստ են , եւ պարտաւո - ՄՈՍԿՈՒԱՅԷՆ կր Հեռագրեն թէ կոփողներու, ուր կաբելի չէ գումարել Ազդ* ^՜ոԳո՚Լբ եւն*։
բիչ% ե* Միութեան մէկ ծ-այրէն միւսը։ Ամենա - մաքրագործումը կը շարո լնակոլի ։ \յ ա խ ար արա -
մեծ՝ Հան բա պետութենէն մինչեւ յետին ինքքնավաբ կան խոբՀճոլբդբ Հաստատած՝ է մասնաւոր յանձնա
շրջանը ։ խումբին տեղեկադիրը է որուն Համաձայն «եղեռ - ԼԵՀԱՍՏԱՆԻ
Գրել եւ խազալ չափի վրայ ։ կեդր * կոմիտէին եական գործեր կատարուած են ) արջառի ^ ոչխա՛ փոխ - վարչապետը , Ա թանիս լաս
պարտագրած գիծն է գերագո յն օբէնքբ ե ւ խմ՜ րի * Հաւեզէնի եւ ուրիշ արտագբութեանց բացա՝ - Մ է իա լա յ չ ի ք * նախագաՀ գիլգացիական կա սակ -
բագրին * ե՛ւ գրագէտին ե՛ւ բանաստեղծին Հա — յայտ գողութենէն մինչեւ պետական Հողերու ա - ցոլթեան , յայտարարեց թէ «պիտի կռուի մինչեւ
մա՝բ ։ Եւ տեսանք ոբ բոլորն ալ երեսանկեալ խո - պօբէն բաշխում անՀատներու» եւն * ։ Գա սւի յանձ վ եր թր , որպէսզիԼեՀաստան ունենա յա զատ բնտրոլ–
նարՀեցան անոր սաստերուն առջեւ , մեղայագիր - նուած են ութ շրջանային բարձրաստիճան պաշ - թիւններ ; Ամբաստանելէ ետք թէ .ոստիկանութիւ–
ներ ստորագրելով։ ինչպէս 1936 37ին ։ տօն ատ ար ներ նըհ ու բանուորական կո լսա կց ո ւթիւնբ սկսած են
Այսօր մանր լուր մբ պիտի կարդաք Վ^բաոտա ՈԱՏԻԿԱՆՈՒԹԻԻՆԸ ա^ի օր պաշարեց աւա - սարսափի նոր պայքար մըէ Միխոլայչիք ըսաւ թէ
նի մէջ կատարուած մաքրագործում ի մասին։ զակներու որջ մր Հքամփինյիի մէջ (Փարիգի մօտ) , իր կուսակցութեան անդամն եր էն շատերը առե -
Մ ա գթենք ոբ մեր մինուճար Հայաստանն ալ ղեկավարութեամբ >ո ս տ ի կան ո ւթե ան վերատեսու - ւան զ ուած , յարձակումի ենթարկուած կամ ձեր -
աժ՜ան ագատի այս նոր Հաշուե յա րգա րէն % չին։ Զաբագործ-ներէն Ա՞էկը սպաննուեցաւ է մէկը բա կա լո ւա ծ են ։
Ջե՞ն բաւեր 1936 37^ զոՀեբը.– մեծ մասով վիբաւձորուեցաւ * եօթը ձերբակալուեցան ( երեքբ ՍԹԱԼԻՆԻ «Համայնավար կուսակցութեան
ծնունդ խոբՀբդային կարգուսարքի ; փախան ։ Որջը սրճարան մ բն էր , յարակից՛ շէնքով ։ սլատ մութ ի ւն Հւ» որ լո յս տեսաւ 1938 Հոկտեմ րե -
Մուրգիկ բնգՀանրապէս աւելի մոլեռանդ կ՚ըլ Աւագակներ բ փոխանակ անձն ատ ո լր ըլլալու , կ ո ա կ րին , ութ տարուան՛մ՝է^ հ՜աիյուահ– է 31.317.000 օ -
լան ծայրագաւառնեբու մէջ։ կամ ստորադաս բացած՜ էին գնդացիրներով եւ Հրացաններով ։ Կբ րինակ։ թ՛արգմանուած– է 61 ի ՚ ո ր Հ ր գ 1 " յ ի ն ե լ 16 օ–
պաշտօններու վրա յ • կարծուի թէ այս այն աւա գա կա խումբն է որ վեբ– ա ա ր լեղուներոլ :
Երանի թէ իմ աստ ակ մ արգիկ «վազէ» չՀ աս ջերս յարձակեցաւ թղթատարական կա ռքեր՚ո լ (ԼոՆրհուււ շարռւնակութիւնք կարդալ .գ է շ )
կն ան * երբ Ա՝ոսկուան «քալէ՛» կ^Ը"է*
Ծ– ՛ե** ՚ ... • ^
Fonds A.R.A.M
ՍԱՀՍԱՆԱԳՒՈԻ0ԵԱՆ ՍԱՍԻՆ
- քՕՈճծ 1925 -
քէ. Շ. Տ. 376.286 Ֆբանսայի «Երեք Մեծերը » , ժողովրդական
0ե6Շէ6ա–Րւ–օթո6էաւ՚6 : ՏՕՒԼ ա Տ Տ ձ 1 0 ծ Ա
4 17, 8ատ Օաոտտաք ֊ Բձ1ԱՏ (136) Շարժում Ա. ք.) , շնկիբվաբակաֆ իւ Համայ ֊
761.։ 003. 15-70 - 0. 0. Ր. հատ 1678-63
նավար ( վերջապէս Համաձայնեցան ԱաՀմանա -
Տալւ. 1000, 6ամս. 500, Ե"–Ա»քս. 500, ֆր., Ալւտւսս. 10 Տ»Լ–
դրութեան նոր նախագծի մասին , տքնաջան բա -
Տտւաօա 28 Տ6բէ€ւոհք6 1946 Շաբաշ> 28 Սեպտեմբեր
նակցութիլննե րէ վերջ։ Հինգշաբթի օր , 41,զգ * ժո–
գովին Ա աՀմ անագը ո ւթեան 3անձնա<հողովյբ 33
ՏԱՐԻ ֊ 18° ձա.6-6 4813-1ՈՐ շրջան թ ի ւ 452 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻԱԱՔԵԱն ԳԻՆ՛ 4 ձայնով վաւեբացուց նոր նախագիծը ։ Զ, եռն պա Հ
մնացին վեց Հոգի^ զանազան Հոսանքներէ Լարմա–
աական եւն • ) *
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ՕՐԸ ՕՐԻՆ Այս Համաձայնութեամբ կը փարատի ծանր
մղձաւանջ մը , որ շաբաթնեբէ
ի վեր կը ճնշէր թէ
Աղդ՛՛ ժոգուէին եւ թէ Հանրային կարծիքին վրայ։
Գ Ր Ե Լ ԵՒ ԻԱ՚ԼԱԼ ԶԱՓԻ ՀՐԱՑ ԳԻՐՔ ԵԻ ԳՐԱԴԱՐԱ՛Ն Վերջին լուրերէն կբ Հետեւի թէ Ազգ* <ք՜ողո*քԲ նոր
նախագիծը պիտի քուէարկէ շաբաթէն կիբակի ,
ԸնդՀ անուր մ ա քրագո բծ ո ւմ ին առթիւ յ Մ ոս - — Խելք ւքը սպւվեցա֊ցէք, մեծ մտմտուքի ուրիշ խօսքով՝ զօր * աբ Կոլի կիբակէ օրուան՝ ճա
1լուա յի սլա շտօնաթ ե րթ ը մ ասնաււոր խսաութեամբ մէջ եմ •• • ռէն առաջ ։ Իսկ Հ ան ր ա քո ւէն տեղի պիտի ունենա յ
խարանեց Է*ոբՀբգ՝ թատրոնին թեբութիւսնե բը ; ֊ Պատմէ տեսնենք : Հո կտեմբեր 1 Յին ;
ինչպէս բացատրեցինք երէկ , առածին մեղքն — Քանի մր հարիւր կտոր գիրք ունիմ • սեւն - Գո յացած Համ աձա յն ութ ի ւնբ մ եծ յաջողու -
եակիս մէկ անկիւնը գրադարանի պէս բան մը շի
այն է որ խոբՀբդային իրականոլթենէն՝ ներշոն - նել կ՛ուզ՛եմ, կր չափեմ, կը ձեւեմ, մէջէն չեմ թիւն մ բ կը Համ արուի վար չապետ ին՝ Պ • Պիաո յի
կրնար ելլել • • •
չուած՜ նիլթերբ շատ փոքր տեգ կբ գրաւեն տբր– Համար։ Ղյախապէս երեք գլխաւոր Հոսանքներբ կբ
— Ա՛տ ալ մտածելիք բան ըլլար, մէկ - երկու
ալած ներկայացումներուն մէջ։ Եւ եռածներն ալ կտոր տախտակ, քիչ մը գամ, յղկիչ մ ը , սղոց մ ը , խորՀէին յետաձգել իրենց որոշումը , սպասելով
եղաւ լմնցաւ : Գիրքերդ քով-ք ով|ի կը շարես ե ւ
Հետկար գործեր են, գաղափարներէ զուրկ» : Եւ յե~ կ՚ունենաս աղուոր գրադարան մը • • • տը կոլի ճառին յ բայց վերջին պաՀուն ընկերվա -
ա՛՛յ , այնպիսի գործեր ուր խո րՀ րգային քաղաքա — Ըսելը դիւրին է • եր֊է դիրքերս ֆրանսերէն րականնեբբ եւ Հտմայնավարնեբբ փոխեցին իրենց
կամ ստգլերէն ըլլային, (իրաւ ալ բան մր չէր,րայց
ցին երբ «Հ ր՛է շա՛յ ին ծ ա ղր ան կարն ե ր ոււէե բ ա ծ\ո ւե լուի, եկուր տես որ ես միայն հայերէն գիրք ւուն1իմ : ԳէԲՔԲ1 ^է^Լ ՚ " յ ս ^Է՚սէ. այլ՚՚* ^ոբ խօսակցութիւն -
կբ ներկայաց՛ուիս իբրեւ նախնական ե լ անմշակ Լեզուն գրադարանին հետ ի՞նչ կապ ունի , ներ տեգի ունեցած էին զօր* տը կոլի խոբՀրգա.–
մարգիկ է Փղշտացիներու ճաշակներովդ եւ Բա՝Բ ՜ ե Դ Բ ա յ բ > # ր ք ը գ ի բ ք է– • • կանին Հետ : Երկար խորՀրգակցութիւեներէ վերջ *
քերով »; — Շատ կը սխալիք • հայերէն դիրքերը ս՛եւ ընկերվարականները ե լ Համայնավարները այն եզ
չունին: Գիրքհր ունինք մէկ միլիմեթ-ր հաստ, ե–
Փբավտա բարձրաձայն կբ յայտարարէ /^է րեսուն սանրփմեթր բարձր, չորս սանթիմեթ-ր րակացութեան յանգեց ան թէ նոր յետաձգում ը
լայն– դիրքեր ունինք 3
խ ո բ Հրգա յ ին կեանքն ալ իտեզաթ իւր ուած՛ է ա յգ պիտի ծ՜առայէ աւելի պաՀանջկոտ դարձնելու Ժո
առա $ի մէկ քառորդին ծա
խազերուն մէջ* թէ լեզուն շիտակ չէ է էսկ բեմա - ւալով եւ տասնըվեց էջ : Գիրքեր ունինք քաոակու– ղովրդական ՚էյաբժոլմը* Հետեւաբար նախընտրե -
սի եւ բարակ ։Գիբքեր ունինք քառակուսի և հաստ:
գրութիւնը ողորմելի է* յաճախ յանձնուած՜ Բ/Լա~ Վ՚ենետիկր կը հրատարակէ դիրքեր որ կր կոր սուին ցին Համաձայնիլ կարգ մը զիջումներ կատարելով ,
ափիդ մէջ : Ամերիկայէն կուգան դիրքեր որոնք չէ–
լով մի^ակ բեմ ա վարն եր ո ւ ; քի տետրակի ձեւ ունին : Աաննիկ Պէբպէրեանի քան թէ ձգել աբ Ժող* կարժում բ զօր.* ար Կ՝–Ա՝էի
«Արձակ երգերը» ի՞նչպէս կրնամ Վահրամ Սօֆէա–
Աւելի ծանր պարագայ մբ* նի «Նոր Գարունին» քով գնել : Եզնիկն ու ՚Լազար կողմն անցնի , անոր իւօսելիք ճառէն վերջը X Մ՚եաց
Փարպհցփւն ի՞նչպէս Ա– Ալպօյահհանի «կեսա՛ ֊
— Տ նօրէննեբուն մէջ տակաւին կուսակիցներ րիա»ին քովը շարեմ • հապա՞ պարբերաթերթե՞րը • որ , Ժող * ^արժո ւմն ալ գոՀ է Համաձայնութենէն ,
խենթենամ պիտի • • •
կան այն տեսութ՛եան որուն համաձայն թատրոնը որովՀ ետ եւ կարդ մբ շօ շափելի ղիջո ւմնե ր ստա -
Իրաւ ալ խենթենալիք բան է :
պէտք է զարգանայ իրեն յատուկ օրէնք ներով * ո– Եր֊է այսպէս շարունակենք , մօտ ատհնէն կ՚ու ցաւ* իսկ է՝^Լ "Ր ա*~ելի կարեւոր է* կբ Հաւատայ
նենանք եռանկիւն, կլոր , բազմանկիւն գիրք ե ր :
րոնք որ եւ. է կապ չունին երկրքին քաղաքական ճիգ մբ եւս , եւ լ ո յ ս պիտի տեսնեն հայ՛երէն գիր - թէ եղած զիջումնեբբ կրնան գոՀաց նե, զօբավա -
քեր որոնք վարէն վ՛եր պիտի կարդացուին • • • առա
կեանքին հ ե տ ։ Այս մ՝արդ|իկը չեն հետաքրքբուիր ջին էջն ալ հատորին ետեւբ • բը X Իրենց կարծ՜իքովդ Հաւանական է որ զօբավա–
Արդիական ենք , վերջապէս • • •
ժողովուրդին կեանքով եւ ծուռ սամրու մր վրայ րը ետ առնէ իր բացասական գիրքը ՚ " ո բ ԱաՀմա -
ՃԱՆԿ
կ՚ւասսջնորդեն խորհրդային թատրոնը» : նագր ո ւթեան մասին– :
Ուրիշ 1^՚սձ ճեղքեր կբ մատնանշումն; Ի" չ կը վերաբեր ի զօրավարին տեսակէտնե -
Աոաջին Զ բուն յ լոլբեբբ Հ ա կա ս ա կան են ; իր մ տեր իմներէն
ափազանց Հատ են պատմական մէկն ըսեր է * - «Իմ տպաւորութիւնս աքն է թէ
թատերախաղերբւ Եւ յետոյ^ կան պատմական զօրավար բ դարձեալ «ոչ» պիտի ըսէ» * մանաւանդ
էս աղեր <«ո րոնք իբրեւ գաղափարական պատկեր կբ որ արմատականները եւ կոլեստն իսմբակցո ւթիւնբ
ներկա յացնեն ց ա ր ե բո լ օխաներ ու , տանո ւտ էրն եր ո լ վճռապէս մեբժած են ընդունիլ Երեք Մեծեբուն
կեանքբ » ; միջել գոյացած՜ Համաձայնութիւն բ ։ Անոնց կար -
Այ ււ մեղադրանքին իմ աստ բ Հասկնալու Հ ՜՛ս - ծ իքով յ քո ւէ ա բ կո լած՜ նախագիծ բ էական երաշ -
մար գ կր բաւէ բսել թէ պատերազմէն առաջ ե– մա խաւո բութ իւններ չբնծ՚այեր ս աՀմ՝ անագր ական ա -
նաւանդ պատերազմի բնթացքին / " յ ս տեսան բազ զատութեանց մասին ;
մաթիւ պատմական վէ՛գեր եւ թատերախաղեր * Ամէն պարագայի մէջ^ ւիիճակը ձգուած՜ է։
բոլոր Հանրապետութեանց մէջ X քիուսեբը ունեցան Երեք մեծ Հոսանքները վերջնապէս Համաձայնած
իրենց «իվան ԱՀեզ»ըէ «Մեծն Պետրոսը» , «իշխան Ըլլալով , եթէ զօր * ո՛բ Կո լ նո րէն ընդդիմ անա յ *
Մինինը» եւ Ալեքսանդր \,եվսկին X ինչպէս Հա - ՄԱ-ԲՐԱԳՈՐԾՈՒՄԸ ՎՐԱՍՏԱՆԻ ՄԷՋ այն ատեն լո ւրջ փո ր ձի մ բ պ իտ ի են թա բ կուին ի ր՛
յաստ ան ը իր « Պապ թագաւորը », «Վարգանանքը» Մ ո ււ կա ււ։յ ի \«Փրավաա» եւ «իղվեստիա» թե բ– անձնական Հմայքը եւ ժողովրդականութիւնը*
եւ «Արայ Գեղեցիկը»։ թերբ կը գրեն թէ Աեպտեմբեր \ 7՛ին վերջացած է Հոկտեմբեր 1 Յի քուէարկութեան ատեն ։ կարգ մ բ
ԵբկրոՐդ ԽորՀրգային թատրոնբ չափէն ա– Վրաս ա ա ն,ի գրողնե բու Համագումարը։ Այս առթիւ թ՜երթեր արդէն շեշտակի գիրք բռնած են զօրավա
ւելի տեղ կուտայ օտար թատեբախաղերոլ յ ՝«դռե– խստօր էն քննադատ ո ւա ծ են քան ի մը գր ո զնեբու րին դէմ ։ Գիմագրական ճակատի օբկաններէնՀ* )*<աՇ
Հիկ ե լ առեւտրական խազեր, որոնք բացէ ի բաց սխալներբ ։ Գատապարտուած է «զուտ քնար եր դո լ– ՚1՝Մ61Մ երէկ ուան թիլով կ1՚աղգա բաբ էր Հետեւեալ
քաղքենի կարծիքներ եւ քաղքենի ( սլ ո ւ ր (քու ա ) բա թիւնբ» որ պատճառ է դարձած՛ «ա պո լի տ ի կ» ( ա– խորադիրներուն տակ , երեք սիւնակի վր՛ա յ *
բո յա կան կբ քարոզեն» X պաքաղաքակտն^ եւ գաղափարազուրկ դրոլածքնե– « Զօր՛ տը կոլ վտանդ մրն է Հանբապետու -
թ^եան համար։ Այլեւս կասկած չկայ Այյս մասին–
Պաշտօնաթերթբ կը յիշէ լսյգ խազերուն գըլ ՜ բու Հրատարակութեան ։ ան կը տենչայ անձնական իշխանութեան ՛եւ կը
պատրաստէ իբ գահակալութիւնը ։ Ժ՝ամա1ւակ է որ
խաւո բներն ալ * • «Վտ ան գա ւո բ տար իքը1> ( Փինէ– դ՛ատապարտուած են բանաստեղծ՜ Մաշաշւե - հանրապետական կուսակցռւթ1իւննեքը միանան եւ
գործեն, եթէ կ՛ուզեն փակե| դիկտատուրայի սամ–
բօ) , «Փոքր Աբճարանը» (Բ՝րիսթան Պէրնառ) , լին իր թախծոտ , էսկ երկու ուրիշ բանաստեղծ - թան » :
«Աչքերս լ փոշի» (Լապիշ) եւայլն, որոնք բոլորն ներ՝ յոռետես ս տ եղծա՚գո րծութի ւննեբու Համար :
ալ կբջատադովեն դրամատիրական կարգուսարքը* ՝^ Հա յ գրողներու Համ ագում արին առթիւ*
վարգադոյն կը ներկայացնեն քազքենի բնկեբո՝լ - պետական Հանբ * գր ա դա բ անին մ էջ պատրաստած՜
թի ւնը» եւն * X է մեծ ցուցաՀտնդէս մբ Հայ գրքի առաջին տպա ՜^՛ ո լէ ար կո ւա ծ նախագծին Համ աձա յն ,
Կարճ խօսքով* Արուեստներու վարչութիւնն գրութենէն մինչեւ մեր օրերբ : Պիաի ցուցադրուին Հ անրապետութեան նախագաՀ բ պիտի ընտբոլի
ալ ամբաստանեալի աթոռին * Լ բ ա յ դամ ուած՜ է, նաեւ Հա յկական Հնագո յն ձ եռագիրներ բ ։ դագտնի քոլէարկութեամբ * ինչպէս կբ տրամագրէ
«փորձած Ըէէա՝էով թունաւորել խոբՀբդային քա՝ - 1875/– սաՀմանադրոլթիւնբ ; Երկըորդ ժողովը ^
ղաքացիներու դիտակցո լ թ ի ւ ն բ է վեբակենգանա - 1939/> ՌՈՒԱԵՒԳԵՐՄԱՆ ԳԱ%ՏՆԻ ՀԱՄԱ2ԱՅ– Հանրապետութեան քՍ որՀ ուրդ , պիտի ընտբոլի
ցնել դրամատիրութեան մնացորդները^ քաղաքա - ՆՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ պիտի Հրատարակուին Մ • Նա - երկաստիճան քուէար կոլթեամբ ։ Վարչապետը նա
ցիներու միտքին ե լ բարքերուն մէջ» ։ Հանգներոլ արտաքին նախարարութեան կողմ է : խապէս խորՀ ր դա ր ան ին՛ պիտ ի ներկա յացնէ իր
Օրուան լուրեր էն իմացաք թէ ի՛նչ կը Հրամա ԹԷՀՐԱՆԷՆ կր Հեռագրեն թէ գին ադա գաբ մը կազմ՛ելիք գաՀ լիճին քագաքա կան՛ո լթի ւնը 1 եւ
յէ ամենազօր կեգր * կոմիտէն^ մտտնանշոլած՜ թե– կնքուած է Շ իր աղի ապստամ բնե բուն եւ կառավա գործի կրնայ ձեռնարկել երբ վստաՀութիւն շաՀի
բ\ո ւթեանց առթ իւ9 տնտեսականէն մ ին չեւ գրական– րութեան միջեւ : Ուրիշ լուրի մբ Համաձայն ա- Հրապարակային քուէարկու.թեամբ եւ մեծամաս -
դեղա ր ուես տա կանբ I պըստամները կբ սպառնան Հ*էբագէ ։ նութեամ բ է բացի ա յն արտակարգ պա ր ագան ե բ Էն
Պատուէրներ բ ՛շատ խիստ են , եւ պարտաւո - ՄՈՍԿՈՒԱՅԷՆ կր Հեռագրեն թէ կոփողներու, ուր կաբելի չէ գումարել Ազդ* ^՜ոԳո՚Լբ եւն*։
բիչ% ե* Միութեան մէկ ծ-այրէն միւսը։ Ամենա - մաքրագործումը կը շարո լնակոլի ։ \յ ա խ ար արա -
մեծ՝ Հան բա պետութենէն մինչեւ յետին ինքքնավաբ կան խոբՀճոլբդբ Հաստատած՝ է մասնաւոր յանձնա
շրջանը ։ խումբին տեղեկադիրը է որուն Համաձայն «եղեռ - ԼԵՀԱՍՏԱՆԻ
Գրել եւ խազալ չափի վրայ ։ կեդր * կոմիտէին եական գործեր կատարուած են ) արջառի ^ ոչխա՛ փոխ - վարչապետը , Ա թանիս լաս
պարտագրած գիծն է գերագո յն օբէնքբ ե ւ խմ՜ րի * Հաւեզէնի եւ ուրիշ արտագբութեանց բացա՝ - Մ է իա լա յ չ ի ք * նախագաՀ գիլգացիական կա սակ -
բագրին * ե՛ւ գրագէտին ե՛ւ բանաստեղծին Հա — յայտ գողութենէն մինչեւ պետական Հողերու ա - ցոլթեան , յայտարարեց թէ «պիտի կռուի մինչեւ
մա՝բ ։ Եւ տեսանք ոբ բոլորն ալ երեսանկեալ խո - պօբէն բաշխում անՀատներու» եւն * ։ Գա սւի յանձ վ եր թր , որպէսզիԼեՀաստան ունենա յա զատ բնտրոլ–
նարՀեցան անոր սաստերուն առջեւ , մեղայագիր - նուած են ութ շրջանային բարձրաստիճան պաշ - թիւններ ; Ամբաստանելէ ետք թէ .ոստիկանութիւ–
ներ ստորագրելով։ ինչպէս 1936 37ին ։ տօն ատ ար ներ նըհ ու բանուորական կո լսա կց ո ւթիւնբ սկսած են
Այսօր մանր լուր մբ պիտի կարդաք Վ^բաոտա ՈԱՏԻԿԱՆՈՒԹԻԻՆԸ ա^ի օր պաշարեց աւա - սարսափի նոր պայքար մըէ Միխոլայչիք ըսաւ թէ
նի մէջ կատարուած մաքրագործում ի մասին։ զակներու որջ մր Հքամփինյիի մէջ (Փարիգի մօտ) , իր կուսակցութեան անդամն եր էն շատերը առե -
Մ ա գթենք ոբ մեր մինուճար Հայաստանն ալ ղեկավարութեամբ >ո ս տ ի կան ո ւթե ան վերատեսու - ւան զ ուած , յարձակումի ենթարկուած կամ ձեր -
աժ՜ան ագատի այս նոր Հաշուե յա րգա րէն % չին։ Զաբագործ-ներէն Ա՞էկը սպաննուեցաւ է մէկը բա կա լո ւա ծ են ։
Ջե՞ն բաւեր 1936 37^ զոՀեբը.– մեծ մասով վիբաւձորուեցաւ * եօթը ձերբակալուեցան ( երեքբ ՍԹԱԼԻՆԻ «Համայնավար կուսակցութեան
ծնունդ խոբՀբդային կարգուսարքի ; փախան ։ Որջը սրճարան մ բն էր , յարակից՛ շէնքով ։ սլատ մութ ի ւն Հւ» որ լո յս տեսաւ 1938 Հոկտեմ րե -
Մուրգիկ բնգՀանրապէս աւելի մոլեռանդ կ՚ըլ Աւագակներ բ փոխանակ անձն ատ ո լր ըլլալու , կ ո ա կ րին , ութ տարուան՛մ՝է^ հ՜աիյուահ– է 31.317.000 օ -
լան ծայրագաւառնեբու մէջ։ կամ ստորադաս բացած՜ էին գնդացիրներով եւ Հրացաններով ։ Կբ րինակ։ թ՛արգմանուած– է 61 ի ՚ ո ր Հ ր գ 1 " յ ի ն ե լ 16 օ–
պաշտօններու վրա յ • կարծուի թէ այս այն աւա գա կա խումբն է որ վեբ– ա ա ր լեղուներոլ :
Երանի թէ իմ աստ ակ մ արգիկ «վազէ» չՀ աս ջերս յարձակեցաւ թղթատարական կա ռքեր՚ո լ (ԼոՆրհուււ շարռւնակութիւնք կարդալ .գ է շ )
կն ան * երբ Ա՝ոսկուան «քալէ՛» կ^Ը"է*
Ծ– ՛ե** ՚ ... • ^
Fonds A.R.A.M
