Page 211 - \ARM_19-1946_03

3 Ա 1հ,Ա Հ Տ

Ո՞վ հ ՚Բեազիմ ՝Բաէապհքխ Թուքք թ ե դ Խ ո ւ Ա պատասխա Ա նկարագրելով 200 Աբմենականնե բու սպանութիւ–

՚սբ եւ կարօ Զ°բեանի կատարած գերբ քնանաս ո ր ի

Լ& Լւհւ-6 8ք1§ւզս6 ( 2 7 Օ գ ո ս տ – ) ի մ է կ աշխատա­ Արշաւանքի բնթացքին։ Ե՛– ս՛ յ ս բո է" ր ր ազատա -

կիցն1 ա յ ս պ է ս կը ներկայացնէ թ ո ւ ր ք զօրավարը.— տ ենչ

Թրւրքիոյ Ազգ՛ Ժողովի նախագահը, ղբ ր • Սաորհւ նայնութհամբ կ՛արտատպենք «Սոն Հայ ժ՛ողովուրդի ծոցէն բխած մարտական՛
Փոսթա»յի լրարեր Մարտիրոս Գօչի խմբագրակա­
Բեաղիմ Գ"՚րապէքիրը, թրքական նոր բանակին նը, որ հրատարակուած Է «ժամանակ»ի մէջ ՚ կուսակցութեան՝ Հ . 8 • Գա շնա կց ո ւթեան ղեկա­

ամէնէն ականաւոր պետերէն մէկն է, եւ ճանչ­ վարութեամբ : Յաջորգաբար արտասանեցին ընկ *

ցուած է իբրեւ հերոս մր իր, երկրին մէչ–. Ան էր «Բանի մը օրէ ի վեր մեր թուրք պաշ­ Վ. Գասեան , ընկ. Շ՚սհպալեան, ընկ. 3– Մատ–

որ (հիւսերուն ել Հայերուն ձեռքէն առաւ Կարս ի, տօնակիցները վերստին արձագանգ կուտան իժէոսեան (Վիէնէն)։ Փարիզէն Պ– Խաչիկ Պալեան

ԱրսւաՀանի ել Արգոլինի նահանգները, խ , Միու– կարգ մը լրլրիբու, որոնց համաձայն իսթանսլբւ– երգեց Օմար խայեամէն , յետոյ «Խորհ. Հայաս -

Բեան, Հայաստանի եւ ՎրաբԽանի հ՚եա 1 9 2 0 / ՚ ձ եւ լաբնակ բոլոր Հայերը գիմում կատարած են խոր– տան»ը։ Հանդէսին խ ան դավա ռութ իլն ը կբկնա -

ատ կնքեց Կարս ի ել Աղ ե քո ան գր ա ա ո լի դաշ­ ^ Ա Դ ՚ ՚ ՚ յ է ՚ ե հիւպատոսարանը, Հայաստան ներգաղ­ պասւկոլեցաւ, երբ մեր մէջ գտնուող Փարիզի Հ,"*յ

նադիրները ; թելու մտօք արձանագրուելու Համար։ Արիներու փոքրիկ իւումբբ իր մասնակցութիւնը

Այսօր Հեռացած է բանակէն եւ նուիր՚ուած Ինչպէս յայտնի է Հինգ-վեց ամիս առաջ եւս բերաւ ու պար՛եց «Թամզարան» :

քաղաքական գործերոլ եւ Ազգ՛ ժողովին երես ֊ մեբ թուրք պաշտօնակիցները իրենց սիւնակնե - Պ* Աղասի ջութակով նուազեց Հայերէն եւ

փոխանի իր Հանգամանքովը, կր պատկանի (իո– բուն մէջ, մերթ կշտամբանքի , մերթ ալ զուտ ա– եւրոպական կտորներ։ ԱՀա եր՚իտասարգ արուես­

•լովրգական կուսակցութեան (Հալքի) : Այգ ժողո­ ււ ար կա յա կան շեշտով անգրագարձան այս Հարցին տագէտ մը, քաջալերութեան արժանի՛.

վին մէջն էր որ անցեալ Դեկտեմբերին խօսեցաւ եւ նոյնիսկ Ներքին Գործավարութիւնը զեկոյց մը Ընկ • Յակոբ Տէր Սարգիսեան յԱրտէշէն կա–

ի,ր նշանաւոր ճառը Արեւելեան Նահանգներուն եւ Հրատարակեց, յայտարարելով թէ մեկնի լ փափա– թընտոլ այծ մը բերած ըլլա լո վ նոլիրե ց տեգի ու­

ռուսական պահանջներուն մասին, զգայացունց քողները կրնան դիմել պատկան իշխանութեանց , նե՛նալիք աճուրդին : կնքաՀա յր ութիւն բ ստանձնեց

ճառ մը, որուն՛ մէ9 բսաւ թէ թուրքերը, կը նա­ ստանալու Համար անցագիր : Պ8- Սէվլեան 3000 ֆրանքով։ Աճուրգէն գոյակ­

խընտրեն մինչեւ իրենց վերջին մարդը, մեռնիլ ցաւ 8,000 ֆրանք եւ շաՀեցաւ Օբ– Կբկբվեան, >ոբ

քան թէ զիջիլ Կարսը , Արտահանը ել Արդուինը : Եթէ էենք սխալիր , այդ թուականներուն եւ իր կա,րզին նոլիբեց 200 ֆրանք ;

Թղթակիցին Հետ իր ունե ցած տեսակցութեան ոչ ալ անկէ յետոյ, ոչ անցագիր ստանալու Հա— Կէս գիշերբ վաղուց անցեր էր*, երբ խուռն

ընթացքին , Գարապէքիր ըսած է , Հկէլիպօլուի մար դիմում կատարող Հայ գտնուեցաւ եւ ոչ ալ րաղմութիւնբ շատ ուրախ ՛Լ ւ գոՀ տրամագրու -

մեր եբկրէն ղէպի ի). Հայաստան գաղթող գոյու– թեամ բ մ ե կն ե ցա ւ ս րաՀ էն–. Թղթակից

ճակատամարտէն վերջ՝ նչանակուեցայ թրքական թիւն ունեցաւ:

սպայակոյտի պետ Պաղտատի մէջ , աւելի վերի Այս կերպով վերջ գտան նաեւ թուրք թեր -

ալ բանակի մը Հրամանատար ։\9\%ի վերջերը կռ­ թեր ու տեղի ել անտեղի Հ րատա րակոլթ իլններ ը ի
մասին թրքաՀ այո ւթեան , որ շատ գառն ել անա­
ուեցայ Հայերուն եւ Վրացիներուն դէմ Բրզրոլ– Բ՚ԼԵՑԻՆԵՐՈՒ ԳԱՇՏԱՀԱՆԳԷՍԸ

մԻ* Երզնկայի ել կարս ի մէջ, իսկ թոփրուքի մէջ խորժ դրոլթեան մը մատնուած էր այգ Հրատա—

ալ Անգլիացիներուն դէմ։ \9\9ին էրղրումի բա - բա կութ ի ւննե րո ւն Հ ետ ելան քով : ՄԱՐՍԷՅԼ ՛Բզի ի Հայր. Մի՛ութեան դաշ

նա կին Հրամանատարն էի : \920ին արեւելեան ճա­ տաՀանգէսը տեղի ունեցաւ 0 ղ ո ս ա . 2,3 ին Աէն—Լուի

կատին Հրամանատար նչանակոլելով , գրաւեցի Թ՛ուրքիս յ մ էջ ա յլեւս , ամ էն ոք պաշտօնական էքօթնեղբայբեան պարտէզը մեծ խանգավս

Կարս ր , ԱրտաՀանը եւ Արդուինը ել դաշնագիր - մարմինները թէ նոյն ինքն Հայութիւնը , այս Հար­ թեամբ եւ շն ա իւ ա տԼ ս ո ւա ծ բագմ ութեամբ :

ներ կնքեցի Ռոլսերուն , Հայերուն ել Վրացինե ֊ ցը փակուած կը նկատէ ին : Բայց ահա մեր թուրք Առաւօտուն կանտ ւխ Հա յ ր ենա կի ցն ե բ բ իրենց

բուն Հ ետ : պաշտ՛օնակիցները վերստին կ՝ արծարծեն զայն, կերակուրներով սեղաններբ գրաւած էին, Հայ1լա"

յայտնելով թէ հինգ Հարիւրի չափ Հայեր նորէն կան երգ՛երով Տւ պարերով մամ ան ակ կ*անց ընէ ին՛

Զինուորական տեսակէտէն բացառիկ կարեւո­ ՛նոր խռրՀ . Հիւպատոսարան դիմած են արձանագր­ Հան գէսին պաշտօնական բամ ին բ սկսաւ կէււօքէ

րութիւն ունին այգ շր՛ջանները մեղի Համար։ կաը­ ուելու Համար։ Զենք գիտեր թէ որքան ճիշտ է ետքը։ Օրուան նա իւ ա գա Հ Գ * Անգ իկեան բեմ

սը Թուրքիս յ ողնայարն է. Բարոյական թէ ռազ­ յա ս Լ՛1 ՚ I՛I՛ ՚՛ ՐայՏ գիտենք բան մը որ կատարելա– ւիրեց Ա Էն—Լուի ՝\յոր Ա երունգի եբգչախումբչ՜) ո0

մական տ՛եսակէտով,անընդունելի է թողուլ զայն։ պէս ճիշտ է ։ Ասիկա Ամենայն Հայոց ՎեՀ • Հայ­ յ ա ղ կե րպ ով երգ եց «՛Օ" աղ կիր ազատ իմ է^ձԲ^՜՜

Հանրապետոլթեպն ստեղծումին ատեն, Թուրքիա րա՛պետին պատուէրն է զոր կը քազենք իր անդ­ նիք» եւ »Մարսէյէզը»։ Ապա Գ .կոփսյեան ^աւոր

հրաժարեցաւ նախկին Օսմ .կայսրութեան այն նա­ րանիկ կոնդակէն եւ որուն վրայ կլարժէ կանգ զեկս յց մը ատ լաւ Աի ո ւթեան ս գո բ ծ ո ւն է#–ք^եա–

հանգներէն , որոնք խնդրոյ առարկայ էին։ ինչ առնել՛. մասին * Ա արս իլիո յ մասնաճիւղբ կազւՏ՛11՜*1՛0^ ^

՛որ կր մնայ մեզի երբեք շատ՛չէ, եւ զանոնք կը «Պատուէր տամք նաեւ պանդխտեալ Հայոց որ \924ին։ Այժմ ունի 60է աւելի անգամներ։ Յունէ"

պահենք մեր բոլոր դրացիներուն Հետբարեկա - ի սփիւռս , լինել Հաւատարիմ Պետութեանց , յո­ 22 ՛եւ 23 Բ անատ այի Պբանֆիլտ քաղաքին մՎ

մական Համաձայնութեամբ» : րոց գտեալ է նոցա ասպնջականութիւն եղբայրա­ տեղի ունեցաւ Աիութեանս \2,րգ Պատգ՛

Գարապէքիր յետոյ անցնելով այս Հողերուն կան» : մասնա՛կցութեամբ 9 մասնաճիւղեբու , որ
տարիէ
պատմականին կը շարունակէ . «Հազար ինչպէս կը տեսնուի այս տո՛ղերէն ՎեՀ . Հայ– ոնց Ո 1
Իււսոոլմ,ր Վկ^ւգբ՜Հ.Այ՛­ ՝ե$ավ.հցյիյԼայւչսքաէւյո/րրնլ՛ե.րո(վն/»ո ղււ վր;0գնետլ ոՀ֊ածՀայէաստանաիբՈ-^մմ^կէԽ^ ^^,՝$ղ՜ի ,.
ի վեր կարսբ , Ար՛տաՀ ան ո . Արռոլրնր . (քեղա -
եւ Տրապիզոնր կը պատկանին Թռւրքէոյ։
նութթ, \ր էեԳա՚$%ա,7դթ1

գրական տեսակէտով քառասուն տարուան գրա - րուն , ՛որ հաւատարիմ ըլլան բոլոր այն պետու - աւանին շինութեան; Օգնեք աբտասաՀւէանի մեֆ

լումի շրջանին , (հուսերը չկրցան նոյնիսկ ռու­ թեանց , որոնք եղբայրական ասպնջականութիւն կարօտ Հայրենակիցներու ել անոնց զալլկկներուն

սացնել վայրերու անունները , որոնք քանի մը բա– ընծայած են իրենց։ Հայեցի կրթութեան ; Հայրեն. Աիոլթիւնլլ պիաի

ցառութիւններէ զատ, թրքական են, ՛ոչ ալ կրցած Արզ, Թրքահայերը, որ գարերէ ի վեր այս մնայ, ինչպէս միշտ, բացարձակապէս չէզոք ել

են ազդել լեզուին եւ ժողովուրդին բարքերուն՛ երկրին բարօրութեան համար նիւթական թէ բա– անկախդ :

վրայ։ Այսօր Հոն չէք գտներ նոյնիսկ Հար ի սրին ոյական ոչ մէկ ղոհողութեան ավել ընկրկած են, Օբոէ֊ան բանախօս ը , Հայր՛ենակից 91 • քԻոլ֊
ինչո՞ւ Համար Հաւատարիմ չմնան
5 ազգային փոքրամասն ութ իւններ Հ այս երկրին; ր իկեան նախ կարգ մ բ խրատական խօսքեր բրսյլ

Յ՛ետոյ յօդուածագիրը կը Հարցնէ թէ ճի՞շտ Ատենին ըսած ենք,բայց կը կրկնենք դարձեալ ետքը անցաւ ՝ւ՝ղիի պատմութեան : Հայրենակիցներ

է որ (հումերը ստիպուած էին՛ կնքելու Ալեքսան - թէ՝ Հայ նկարագրին մէջ կեղծաւորութիւնն ու քծ­ րԲ պաՀ մը փոխագրուեցան մեր՝ բնագաւառը ^ թէլ

գրապոլի , Մ՚ոսկուայի եւ կարսի դաշնադիրները, նանքը տեղ չունին : ՎեՀ . Հայրապետը իր պատ­ եւ թոիչք տալով անոնց երելա կայ ո ւթեան ե մ աղ­

թէ այգ շրջանին շատ տկար Րլէալով էէ էն կրնար ուէրով կոլգայ Հաստատել մեր այս խօսքը\ իւ ե ց որ Համերաշխ ոգիով շարունակեն՛ Աիութեան

ուրիշ կերպ վարուիլ։ Հայ Առաքելական եկեղեցւոյ բոլոր հարազատ շինարար գործուն Է ութիւնբ ։ ի)օսք արուեցաւ նաԱ

«Սխալ է», կը պատասխանէ Գարապէքիր։ Ես զաւակներուն վրայ պարտականութիւն կը ծան­ Փս՚՚րիզԷն Հայրենակից Ա * Ամ ի ր խ ան՛ե ան ի , ո՛ր

վարեցի բան ակց ո ւթիւնն եր ը և ինքս ստորագրեցի րանա յ անսալ Վեհ. Հայրապետին պատուէրին»։ յուղուա՚ծ մաղթեց մօտ ատենէն ր ո յ ո ր §^եզցիներս

Ալեքսան դրա պո լի՛ եւ կարս ի Համաձա յն՚ութիւնն ե– Հաւաքուած տեսնել մայր Հայրենիքին մէ^, վե–

րր , ել Հաստատ՛եցի որ բանակցութեան Համար բաշինելով մեր ՆՈ։ր *ք՝ոիս ՚. Նո/նպէս Փարիզէն

մթնոլորտը բարեկամական էր : Այգ թուականին ՁԱՅՆԵՐ ԳԱԻԱՌԷՆ գրաւո ր ոլղ^երձ մբ ղրկած էր Հտ յրենակից Տար­
(խուսե­
Պաթումը մեր ձեռքն էր ե բարեկամաբար րութիւն Փափազեան ։

րուն տութք։ \92)ին, Աո ո կռայի մէջ, միասին ^իեղարո ւեստական բաժ՜ն ին փայ լ տուաւ Հայ­

Հաստատեցինք որ թուրքեւոձուս թչնամութիւնը ԳՊՐՈՑԸ ԿԸ ՎԵՐԱԲԱՑՈՒԻ րենակից Ղ^եղտմ & եր եբեան՝ երգելով Հ^փրան ի

ցարերու ել սուլթաններու շրջանին կը պատկա– ծա ո» եւ կտոր մը Ա ա յեաթ \թո՛վայէն ։ Ա Էն—Լուի

նէր և կրնանք յաւիտ՚ենապէս թաղել զայն : Թրքա­ Տ Է Ս Ի Ն • Ֆր * կապոյտ 1& ա չ ի Աասնաճիւղբ

կան ճնշումի մասին խօսք չի կրնար ըլլալ, քանի սա ան ձնած է վերաբանալ գպրոոբ ։ ՛Ար ձ ան ագրո ւ– Հ.ՆՈ ր—Ս երունգի՝^ անգամներէն օրիորգներ Մ ար -

որ դաշինքները ստ՛որ՛ագրելէ վերջ , երկար տարի­ թիւններ՛ր սկսուած են ։ \^նոգքներէն Աբ խնգրուի գար իա եւ ՀԼա րգուՀ ի Գ*աբրիէլեաններր իրենց եր*

ներ (հ՛ուս իա անկեղծ բարեկամութիւն ցոյց կա­ իրենց երա խաներուն արձանագրութեանց Համար գերով մ ո ղովո ւր գէն ծափեր խլեց ին : քյրգչախում–

տար եւ մինչեւ 1945 ռուսական պաՀանջի խօսք գիմել ամէն օր Տէր եւ Տիկին Փավւավեաններուն ։ բբ իբ «Աղ$\ի Նազօ» ՛երգով, կ. Ա՚ելոյեան իր ^ու–

չկար մէջտեզը : Կը յուսանք թէ ինչպէս նա խորգ տա րեշր^ա — թակով, Խ* Գալուստեան իր կ\0^\՝^–\\ճ"\ւո\վ, օր* Տ*

նին, այս տարի եւս բոէոբբ անխտիր պիտի քաֆա– իա ֆչիկեան իր ա բ տ ա ս աո ո ւթեամբ, Սէն-ժեռոմէն

ւերեն գպրոց բ նո ր սեբունգի փրկութեան Համ ար : կարպիս Տ՚արոլթիլնեան ծիհ՜ազաչարմ երգերով եւ
կրնա՞յ
ՀԱՅ ՄԸ ՖՐԱՆՍԱՑԻ ԶԻՆՈՒՈՐ Հա յրենակից Ա . Տ աբո ւթ իւնեան ան ա կն կա լո Վ մբ

նկտտուիլ* Այս Հ ար ս ո ւմբ եգած է (<)՝ա լադի գա– ծափերու արմանացան :

ա ար աՆի ն մէ^ յ ուր Ա տեփան Ա* ար դա րԼ ան ան՛ու­ եԱՆԱՍՈՐԻ ՏԱՐԵԳԱՐՋԸ Նոր Սեբունգի անգամներբ, ղեկավաբոլ -

նով Հա յո լ մր պարագան կր քննուէր։ Օի^եալբ թեամբ Ն * Ա ա բ գի ս ե անի եւ մ ասնակցութեամբ Օ–

կամ աւոր՛ կ՚արձանագրուի Հպատակութիւն ձեռք ՎԱԼԱԾՍ Իյանասորի Արշաւանքի 49բգ տա– ր իորգներ Զ * Ղ՝աբրիէլեանի , Ա * Համբարձումեա–

բերելու Համար ։ Կ ր խոստանան , բայց խոստում բ բեգարձբ տօնեց ինք անց հ ա յ շաբաթ եիԼկո յ , ՚ / ՚ Հ Օ – նի եւ Տիգրան Հուբոյետնի , յա^ող կերպով ներ -

չի յարգուի ր : Տղան բանակէն կբ փախչի \944ին : Յյիւ֊ղէնի բնգարձակ եւ օգասոլն պարտէզին մէ^է կայացուցին «Աամտթիացի Աբիկ Աղա^ն ։

Կբ ձեր բա կա լեն եւ 1լ ամ բաս տան են թէ գա սա լքու– Այս տարի նա էսա ձեռն ո ւթ ի ւն ը ս տանձն ած էբ

թիւն քար ոգած է շուր ^լինն ե բ ո ւն ՛դատարանին մ է^ տեղւոյս Հ* Տ* ՛հ՛ Ն"ր Աերունգը, մասնակցու - Աճուբգի գրուձեցաւ մէկ ափսէ թերթանուշ,

1լարդարաոնէ իր արարքը քան^ի որ ՛էէ" թեամբ Ռ"մանի կապ * իյաչի ԱանուՀինեբուն եւ որ Մ իութեանս նուիրած էին Տէր եւ Տիկ * ՝$ան֊~

ֆրանսացի չէք նկատեր , ուր եմն ես դասալիք զին­ Հ ովանաւո բութ ե ամ ր ՝^ր իստափո ր կոմ իա էին : տոյեան ։ կարճ մամանակուան մէ^ գումարբ

ուոր չեմ : Ազատ ար՛ձակ՛ուած է% Օրուան նախտգաՀբ բնկ * Արսէն Տէր Սաբգիս– բարձրացաւ 8300 ֆրանքի ՚. ՀքԱ՚Հ եցաւ Պ * ^բիգոբ
եանի բացման խօսքէն ետքը սկսաւ
գեղաբուես - Աւետեան , նուիրելով 200 ֆբ*մԱՔ եւս ։

ՍՏԱՑԱՆ* տա կան բամ ին ը ։ ՏաԳոզութեամ բ մ են երգեց ին Օր. Գեզա բո ւեստական բաժ՜ինը երկար ԲէլաԼո՚ք

Եղիկեան , 0/7. Գրիգոբեան (քիոմանէն) , Օր* եա– Հայկական ել եւրոպական պարերը մնացին գիշեր–

Ա Ն Ա Հ Ի Տ , հանդէս մտածման եւ արուեստի , չերեան, Օր– ԱլաշաՀին <, Պ * Սէվլեան, բնկ. Զ՛ ուտն ։ ժողովուրգը խանգավառած լէ Ր Ոէ֊"եր

խմբագիր Ա. Զօպանեան, թիւ 4—6 ( 1 9 4 0 ) եւ թիւ Գաս՚հան եւ Տիկ * Բէբչիկեան ։ մեկնիր

1 (1946) միացեալ, ինչպէս միշտ, այս անգամ ՛եւս մեր յաբգեէի ՀԼիճակաՀանո ւթենէն շաՀ ո լած պարգեւներն են
բեմ
Ա ն ա հ ի տ , որ ղաղրած էր պատերազմին սկիզ­ բար եկա մ ո ւՀին՝ Տիկ– Օ՚ոէթ Աիքայէլեան 136, 728, 831, 833, 781, 563, 500, 3 6 0 ։ Սաանտլու
բա -
բը , պիտի վերՀրատարակուի այսուՀետել տարե­ Հրաւիրուեցաւ եւ ֆր ան ս ե ր էն ուղերձով մբ Համար գիմել վարչութեան Հ

կան երկու անգամ միացեալ թիլերով։ Գիմ ել ցատբեց օրուան նշանակութիւնբ ;

ճ. 1օհօէաուՅՈ, 9, Տտւյ՛, Բ&ոտ. Ապա խօսեցաւ բնկ* Գ* ՝Բիրէճճեան, Հակիրճ

Fonds A.R.A.M