Page 207 - \ARM_19-1946_03

Ա ք1 1հԱ Ջ

ՊՈԻՏ՚Մ ԾԻԾԱՂ ցէք.։.
- Իսկականը մերինն է:
ԳԼՈԻԻ ՍԻԱԼԱՑ

Կո Ագակամաէտ - Ո՛չ, մերինն է ։ Տ ե ս է ք մ ի օ ւ ա 1 կը եոտ|ի,
իսկ գ ե ր ի ն ե ր է ն լավանտա^\Լ եոտ կ ո Ն գ ա յ :

բ.–, ՀՈԳԵԲԱՆԱԿԱՆ - Այս կոնգակամաբաբ այնքան տաքցած է,

Ըսուած Է թէ կաբելի չէ միշտ յ***ֆոդիլ Վ՛էմ՛՜ Եր1անի՚կ պոլսաՀ այ թե ը թեր։ Կեըհսսյ թէ որ սկսած են գբաւի դնել անոր իսկական բլլալ -
< ըլլա լո ւ պարագան :
աո փա յակահ ԼինչպԷս գիտավան) բարգ Հարցեր ԳաԲԳ ու –ռ ա ւ չունին, որ ելեը Հայրապետական
— Մենք 3000 ոսկի գրաւի կոլգաւԱք:
ժ ո ղովյէգւս կանացն ելու փորձին մէ^ առանց մ ե– Անգրանիկ կոնդակին ձ՜այըէն ըռձւաձ– Հա կը քա­
— Մ ե ն ք ալ 3000 ոսկի ե ւ մ է կ զ բ ո ւ շ ալ աւ1ղի
ղթձնչխլոլ, փիլիսոփայութեան՛ Լկամ գիաոկթհան) լեն– կը քաշքշեն : կը դսեԱք: -

գԷ&Հ֊Հակաքւակ մեղանչումի այդ վտանգին՝ պի–

սւի փորձեմ աւելի պարզ գաբձնել վանգիր տախ֊ Հա՛յ եկեղեցւոյ րնդՀանըական Հայըապեաը,. Այսպէս , այգ նուիրական թուղթբ , լքեալ

տակի» տեսութիւնբԼ\) , աշխաաելով մնալ ճշգ­ ամբողջական աշխարՀի Հայ ^եկեղեցիներուն միշՆւ– Գոյքի մբ պէս աճուրգի Հանած են Հրապարակաւ։

րիտ, այսինքն Հարազատ՝ ժողովուբգին–, Հաւա­ ո ուի իր ցիրուցան ժողովուրդին Տիրաւանդ ողջոյ­ Փէշեբուն ծայր երբ մ էմքերը խոթած՝ կեցած

տարիմ՝ փիլիսոփայութեան ; նով օրՀնաբեր գիր մը ղրկաՆ է Հսէը ել խաղա - գէմ գիմաց, կուտան ԼլՀառնեն իրարու Հետ։

Աւսրգկային Հոգիս կբ նմ անցնեմ պարապ իւ. ղոլթիւն^ մաղթելով բոլորիս : Վէճին առանցքը կաղմ֊ող բուն կոն գա կը մէֆր

անշուք սենեակի թէ*բ^ րր տակաւ աքւ տակաւ կա– Պոլսաձայ մամուլը, այղ « ս է ր ե ւ խաղաղՈՆ– տեգ 1/էայ% ^բոտյ բլլալ որ Ասլանեան սրբազան,

Հաւոբոլելով կբ գառն այ Հարուստ ու շքեղ^ իսՀ~*՛ թ ր ւ ս » աւետարանական բաո-եբը , թրքօբէն՝ թ–շն.ա– այգ կոնգակն ալ, \,արոյետնի կտակագրին պէս գ

պէս արքունի գաՀլիճ մբ։ Անշուշտ այգ է, ոբ կբ օքաԱք ՛եւ խւավւււթիւն. թարգմանելով Հրապարակը թխած է իր անյատակ գրպան բ ։

Հաստատէ Աբիստոաէլ, երբ կբ գրէ թէ գիտակ– աղմուկի կուաայ , յիշեցնելով Ակէւաարի նաւա -

ցոկթիւնբ յաւիտենական կերպով փոփոխման մէ^ 11 ատ/ւ յց ի ճամբուե վրայի մաղադյւրհ՜նե ըյււ դիմառ­ Ան ժամանակ չունի այս չպիտոյ խնգրով

է. կամ իր իսկ բառով^ 6Ոէ€16շհւ6^ մէէ\, գէպի կա՜ նական կռիւը գունաւոր եւ նկարուն որակումնե­ զբաղելու։ Սքեմին քոանցքբ վեր քաշած , խանու­

աարե լութ իւն իր ձգտումով։ Բայց քԲնչպէս. ւռ6սե1& րով։ Եթէ ոԳլ\ են այս մարգի կը, ականթները խօ­ թէ խանութ կբ վազէ , Պոլսոյ եկեղեցիներու «ա–

կբ գառն ա յ ա յգ սենեակբ : \,ախ զգայ ո ւթ ի ւնն եբն սին։ ւելոբգ» եւ կռա պա շտ ական անօթները գրամի վե֊–

են– , որ գիրար կբ Հալածեն սենեակ—Հ ոգիթե մէ^ , Թուրքը, մեր գոյք ու կայքը Հաշոլեյարգա– բածելոլ Համար ։ Անկէ աւելցած ժամանակն ալ

է , նոր զգայութիւն մբ կր վանէ Հինբւ Օրինակ. րի ենթարկելէ վեր^ը, ձեռք ղարկաօ՜ է Հիմա մե— յատկացնելով՝ թաղերու մատաղօրՀնութեան կամ

օ՜ագիկբ , գոր Ք՝1՚լ\ առա^ տեսայ պարտէզին մէ^, րիններուն Հոգիներն ալ լուծարքի ենթարկելու... 2/12^ե բ ու սեղաններ ո ւն ն ախագա Հ ելո ւ աստ ո լա ծա–

չեմ տեսներ այլեւս՝ ՝Հ իմակ որ տուն վերա գար - ՛Այգ ճիւղին Համար, իրեն փոխանորդ ընտ — Հաճո յ գործեր ո ւն • * •

ձած եմ : Ւ^նչ եղաւ ձ՜ագի կին գա յ ութիւն բ * նոր եւ րաձ– է էրլքէնի պաշ-փափսպ վ է ք ի լ ի հ յ ի ւ ր մ է թ լ ւ ւ ւ Աղգօգո ւտ գո րծ մբ կատար ած կ *ԲԼԷա ր

ուրիշ զգա յո ւթի ւնն եր սրբեցիԲն Հանգի ր տախտա­ փ ի ս ք ո փ ո ս Ասլանեան Գէոբգ Է Փ Է ն տ ր Թ : ՎեՀ .

կեին վրայէն, գո^լրս վանեցին սենեակէն։ էքաղի– Ա բբա դան կաթողիկոսը ,իր Անդրանիկ կոնդա­ Հայրապետը, եթէ վար գնէր է^միածնա յ մէ^ ա յո

կին զգտյութիւնբ ան շուշտ չանՀետացալ բոլոր։ կով, սլգտիկ մը մշտվեր է այս ՀՀշնարՀալի՛ֆն , կար­ ժիր Հւ ճարպիկ մարգբ իբբ գործակատար 1ւ բա–

վի՚1՛ 1 ա ձ Լ միայն տկարացաւ ասա իճան առ աստ Ւ գի բերելու Համար ղայն։ Հալա՛՛ բ՛, րեկարգիչ ։

ճան ,—. այգ տկար վիճակը կը կոչուի պատկեր — Աո-ի՞ր , Ասլանեան. ս ր ր ա զ ա ն , կաթ–ալ|ւկո,ււր , Ան, նախ վանքբ լ ի կ վ ի դ ա ց ի ա ^ ենթարկելով,
քեզ ազւոր մր վլացհր է : Մենք չէի՞նք ըսեր որ
(ւոտցշ) : Հէրպըրթ Ափէնսըր , մեկնելով այս ի ր ո– արժանի չես այդ դիրքին։ կարեւոր գումար մը ձեռք պիտի բերէր , որուն

ղոլթենէն , զգտյութիւնբ կբ կոչէ գօրԱ1Ս1ր վ ի - մէկ մասբ թերեւս , իբր բ ա գ ա յատկացնէր ճեմա­

ԱԱ^կ , պատկերբ՝ տ կ ա ր վ ի ճ ա կ : Առաչին աո թիւ — Ծօ՛, «նորին ստափաոռլրփւն» , — կ՚երեւայ րանին ;
•Դոլսոյ մ է ջ , ս տ ա խ օ ս ո ւ թ ի ւ ն ը փ ա ռ ք ի կ ա մ փաշա–
կբ կորսուին ծաղիկին նկարագրական մանրամաս– յութհան սատինան ստացած է • • •—կոնդակին մէջ Երուսազէմի Ա . Տակոբայ վանքն ալ կրնայ
ա յ ս տեսակ բան չ կ ա յ : Մ ե ր Ասլանեան սբթազաւ -
նոլթիւններբ. ատոր Համար Թէն պատկերբ կը նին անունը յարգանքով յիշաաակուած է Խոն: յաճախորգ ներկայանալ։ Հոն ալ պէտք կայ կա~

կոչէ մ ն ա ց ո ր դ (ւ֊շտսԽ): բող Հաշուեյարգարի մբ : Ասլանեան սրբազան ,

ԱյԱաէս , զգա յոլթիւննե ր ր ոչ միայն կ՝օժս1են Վանքին պատերուն վրայէն սպունգ քաշելէ ետքբ՝

Հոգին զգա յնութեամբ( \ ), այլ ե. կբ մարզեն գի­ — Ահա բնագրին լուսանկարը, որուն մէջ անոր անօթներ բ եւ կա լուահներն ալ գրամ ի կբ
բ ա ց ա յ ա յ տ կ՛երպով գ ր ո ւ ա ծ է, « մ ա ղ թ ո ւ մ ե ն ք Ա–
տակցութիւնը, իմացականս ւթ իւն բ; Անշուշտ ա ֊ մենակարոզէն ձեղ հոգի իմաստութեան հւի)ոհե– վե ր ած է ր : ք*սկ փանքն ալ ճգնաւորական ան ապա—
մոլթհանւ, հոգի հաննարոյ • • •» Այս տող՛երը հա­
ռանց յաջողելու բո լո ր Հոգիներուն մէ^ Հալա ս ա ֊ յերէն ե՞ն թ է ո չ ։ Եթէ հայեվար չէք հասկնար, ա ի փ ո իւ ակեր պելով իսկական քրիստոնէական
սա ք ո վ ի պախալէճ ս ո ր վ ե ց է ք ։
րապէս : Ախտաբանական - բնախոսական ել կեն ֊֊ վայք կբ գարձնէր զայն;
— Ահա մենք ալ ունինք ա յ գ կ ո ն դ ա կ ի ն լ ո ւ -
սաբան ակտն բազմաթիւ արգելի չ ազգակնե ր մ էկ սանկաբը , կարդացէք եւ ե թ է ամչնալ չէք գիտեր, Պոլս ո յ Հա յ լբագբողնեբն ալ , վէճի սէլ(^
ք ո վ ի մ ա ն բ ա վ ա ն ա ռ է ն քիչ մ ր կ ա ր մ ի ր ներկ գն|ե–
կողմ ձգելովդ կ՛՛ուզեմ առածին կարգի լիրայ գնել չգտնելով, թերթերուն սիւնակներբ պիտի լեցնեն

ժառանգականութեան օրէնքներ բ ։Պէաք չէ կարծեք մ ա ատ ղօբ Հնութեան ն կա ր ա գր ո ւթ ի ւննե ր ո վ եւ իբր

թէ մաբգիկ կը ժառանգեն իրենց ծնողքներէն ազգա յին պարտականութիւն՝ «տեղատարափ» ի

Հոգւոյն ամբողջ ՈՂՇսհ\շբ, ո՛չ , բայց եթէ «Հոգի­ ծան\ո լցումներ ուէ * • •

ները Հոգիներ» չեն • այսինքն չունին նոյն կաՀա– Կ– Պ Ե Տ Ո Ւ Շ

ւո բումբ կամ Հարստութիւնը , պատճառն այն է

՛որ Հոգեկան պաստառը ԼշՕէ&ո) կբ տարբերի ան֊ Հ ոս թէ տառապանքը կամ ցաւը մեր «քաղաքակր­ րատին : Երկուքն ալ հոգեբանական բ ա ռ ե ր են,
բ ա յ ց տշոտւեԽոտ հ ո գ ե բ ա ն ա կ ա ն բ ա ռ չ է , ա յ լ գրա­
Հատէ անՀատ , բ ս ա իր ժառանգական ո ւթեան Լեւ թութեան ծաղի կն» է , ցեղեր կան , որոնք լուր կան։

ա յ Լ աԳգակներու) ։ Հ$՝առանգա կանո ւթի ւևբ , օրՀ– իսկ չունին թէ ի՛նչ է ց՛ու լ, , կրնաս շերա մը միս (3) Այս «նուազ» բառը որոշ չափով կը դաբ^
մանէ Պաբսամեանի սխալը: Վասնզի բարձրագոյն
նեալ պայմաններու մէ^, կր սրէ,կը նրբացնէ, կբ կտրվեք իրենց թիկնոսկրին վրայէն առանց գոյ՛էն հոգիներր, իրենց զգացական նրբութեամբ եւ ի -
մ ա ց ա կ ա ն շ ն ո ր հ ն ե ր ո վ , հ ա ր կ ա տ ո ւ ե ն բ ա ր ձ ր ք աւ–
քաղաքակրթէ Հոգեկան պաստառր , աւելի ընգու­ ցաւ պատճառելու : ղ ա ք ա կ ր թ ո ւ թ ե ա ն ց : Ո՛չ զ գ ա ց ո ւ մ ի , ո՛չ զ գ ա յ ո լ -
թ ե ա ն ց , ո՛չ ալ իմացական կ ա ր ո ղ ո ւ թ ե ա ն ց տեսա­
նակ գարձնելով տպաւորուելոլ ել ծաղկելու, իւ­ Վ%ասնղի «Հ ոգիները Հոգիներ» չեն: կէտով՝ հասարակ հոգի մը չի կրնար ապրումներ
ունենաւլ կամ մ տ ա ծ մ ա ն մարզանքներ կատարել
րացնելու եւ ճոխանալու ։ ԱՀա թէ ինչո՛ւ , Պ "լի­ այնքան նրբութեամբ կամ խորութեամբ, որքան
բ ա ր ձ ր ք ա ղ ա ք ա կ բ թ ո ւ թ հ ա ն ց հետ հ ա ղ ո ր դ հոգփւ
սէն մ ինչեւ Փարիզ վարունգները մ իեւն\ո յն վա - Եզրակացնելով, Տ* Օշականի խօսքը , թէ մ ր : Հոգէ-ախտաբանութհան մէջ եւս երեւոյթներ
կան , նոյնքան հետաքրքրական,—• օրինակ՝ սիֆի–
րունգներն են բոլո՛ր պարտէզներուն Ա°Է2.) Բ՜ա4ռ «գարալհր ստրկութեամբ մբ տպազնուտցած» Հա­ լիզը հաննար կը ստհզծէ երբեմն եւ հիւծախտր՝
արուեստագէտ,— բ ա յ ց ասոնք նիւթեր են, որոնց
մաբգկային պարտէզին մէ^ Հոգիները միեւնոյն սարակ Հ՛ոգիներու զանգուածէ մը կարելի չէ առ­ ո ւ ս ո ւ մ ն ա ս ի ր ո ւ թ ի ւ ն ը չ ի կ ր ն ա ր կ ա տ ա ր ո ւ ի լ օրա.
թերթի մէջ։
Հոգիները չեն երբեք, ՜մին օժ՜տուած է արտա— նել մեծ տ իպարներ., «Հողձե բան ո ւթ ե ան Հ ա կա ռակ
(4) Թորգոմ «վիշտ եւ հանոյք» կը թարգմա­
կարգ զգա յնութեամբ մ բ, մ իւս բ սլա յծառ իմ ա– վարկած մ բ» չէ , աւյլ մ իա յն վիճելի տեսակէտ նէ : Հոգեբանութեան հին գիրքհրու մէջ , արդա -
ր ե ւ , թտտշ կ բ գ ր ե ն ի ն չ ո ր հ ի մ ա կ ս ո վ ո ր ո ւ թ ի ւ ն
ցականութեամբ մբ, մին Հարուստ ներքնաշխւար– մբ։ Հոգեբանութեան Հակառակ խօսողբ Պ ա լ։ ս ա //- է գրել շ1օս16սւ՚,— հ ա յ ե ր է ն ը կ ը ն ա խ ը ն տ ր ե մ ըսել
տառապանք , թ է ե ւ ՛սխալ չ է ըսել նաեւ ց ա ւ :
Հով մբ, միւսբ՝ աղքատ մտածումներով ։ Հոգինե– հանն է;

րբ Հարկատու են իրենց ապրած կեանքին , գտրա–

շբքանի քաղաքակրթութեան , ազգային ւլ ա ս տ ի ա– Ախալներոլ այս գլուխբ չաւարտած Լգեռ պի՜

րակո ւթեան եւ մի տժամ ան ակ տ խ տ ա բան ա կան , տի խօսինք քե բականո ւթեան ն֊ Հասկացողութեան

կենսաբանական ու բնախօսական պայմաններու ։ սխալներու մ ասին ) , յա Փոր գ ս վ կը բանամ փակա–

Երբ կբ պարզէի «ամբողջական գբականու - գիծ՜ մբ : Ա եր ա յս յօգո՚Լածա շար քին յա ^որ գա կան՛

թեան» տ ե ս ո ւթի ւն բ , յատկապէս կանգ առի մտա– գլուխն երբ պիտի կազմ են Հ՝ետեւե ա լ Հտրցերը * 1

յին. տ ա ր ի ք աշՈէ&1) բացատրութեան վրայ\, Անձբ գրականութեան ո^է^ ԼՊարսամեան, նեղը

\ո ր գլխաւոր լծակն էր ա յգ տեսութեան , ով որ մնացած , շատ կր գբագի իմ անձովս ՚ այգ գլու­

ծանօթ է այգ երկու բառերուն իմաստին՝ սլիա ի խս վ շատ մբ բաներ կբ սոբվի ել կբ սրբագրէ իր

Հասկնայ անշուշտ թէ ինչո՛ւ,Հին ե. նոր սերունգ– գիտցածը) • 2 ^իւղբ գրականութեան մէ^* 3

նեբոլ պայքարին մէ^, մասնաւտոր կարեւորութիւն՛ Ղ՝ա ս բն թացք գրական քնն ագատ ո ւթեան . 4 • •

մբ 1լբնծայեմ մտային տարիքին ։ ԱնՀատներբ, Գրական Հ ին եւ նոր սերուն գնե բու վե րաղնաՀա -

ինչպէս ժողովուբգներբ ,ունին իրենց մտային տա– տ ո ւթ ի ւն\բ : իւրաքանչիւր գլուխ պիտի բագկանա յ

րիքը ,որ ցոյց կուտայ քաղաքակրթութեան նպաս­ քանի մբ յօգուածներէ Հ ՊԵՐՃ ԹԻՒՐ-ԲԷՐԻ ԿԱՐԾԻ-ԲԸ ՆԵՐԳԱ՚ԼԹԻ ՄԱԱԻՆ
—Օ
տը, ցեղին Համագրող եւ ստեղծտգործող ագիին Ա ինչ ա յգ՝ կր յուսամ թէ կր պատրաստուին

բաբե շրշում բ ,աղգա յինգաստ իա բակոլթեան տուր– անոնք ո ր «գրաւոր ՝ել բերանաց ի Հ ամ ակր անք» «էիամանակ» կբ Հրատարակէ Աֆիոնի նախոբգ

քը , գ արա շրջանի կն իքՐ՝ միշտ ժամ անակէն աււաՀլ ; յ ա յ ան ած են Պաբսամեանի , եւ չեն սլաՀեր այլեւս երեփոխան Պերճ քՒիւրքէբի ուշագրաւ յայտարա­

0,եղի ծանօթ են , ապաՀովաբար , պատանին՝եբ, ո– իրենց գլուխը, մինակ ել անպաշԽսլան չձգելու րս ւ թ ի ւնն ե ր ր Հայերու ներգաղթի մասին։ Ատոբեւ

բոն ք , Հակառակ իրենց տար իքին (ֆիզիքական Համար մեբ պատուական բնգգիմաիւօսբ : կուաանք այգ յայտաբարութիւնբ , արտատպուած

կազմ ութեան) , մտա յին պատրաստութեան տ*եսա– շ • արդոԻ՚ՆԻ այգ թերթէն.

կէտ\ով գաբ մ անք պա աճառելու աստիճան 6\՚օ1ս6, Այս խսգիբբ միայն իսթանպոլլի Հայերուն

կբ գերազանցեն տարեկիցներ բ Լեւ մեծերը) իրենց ( 1 ) Դ ժ բ ա խ տ ա բ ա ր կ ա ի ե լ ի չ է ն ե ր կ ա յ ա ց ն ե լ , յատուկ չէ . քիուսեբբ աշխարՀ ի մ իւս երկիրներու.

Հ ասուն ո ւ թ՛ե ամ ր : ա յ ս տ ե ղ , « ա ն գ ի ր տ ա խ տ ա է » ի տ ե ս ո ւ թ ե ա ն հ ա մ ե - Հա յերն ալ կհուզեն օգտագործել։ Այս խնգիբնե–

Ուրեմն սխալ է բո ել որ «Հոգիներբ Հոգիներ ր ա շ խ ո լ թ ի ւ յ ն ր փ ի լ ի ս ո փ ա յ ա կ ա ն ե ւ գ ե ղ ա գ ի տ ա - րուն գործիք գարձողները սապէս կաբելի է յոԲ՜

են , *ուբ որ ալ բԱան անոնք» ։ կան զանագան վարդապետութեանց հետ: Հետա - 1»րՐլ>
ք րրքրական է, օրինակ , ներշնչման հելլենական
*իա լո վ «ն ո լա զ քտղաքա կր թոլած մ ի^ավա յրի տեսութեան հետ կապը: «Անգիր տախտակ»ը հա­ 1) Անոնք Հայրենասէր մարդիկ չեն։
մ ե ր ա շ խ չ է , ս ա կ ա յ ն , հյ՚բօտէ&տշի քրի՚ստ՚ոսագիտա–
մբԼՅ՝) ո^է^ տպբողփբենց տառապանքով մեծ Հոգի՛­ կան վ ա ր դ ա պ ե տ ո ւ թ ե ա ն հետ , — « բ ա ն ն (1օ§օտ) Էր 2 ) Իբրեւ մարգ ալ արժէք մր չեն ներկայաց­
ի սկզբանէ աո Ա ս տ ո ւ ա ծ » ե ւ շօհսուՅա, ի ն չ պ է ս հ ւ
ներու» Հարուստ ներքնաշխարՀին, պէտք է գիտել արտաբնակ ( « յ ի ւ ր ս ն ՛եկն , ե ւ ի ւ ր ք ն զնա ոչ ընկա– ներ, որովՀետել թափառական մարդիկ են։
լան») ։՛
տալ , թէել առանձին նիւթ, թէ սխալ է նա՛և մեր 3) Օտար քարոզութենէ տարուած խեղճեր են.
( 2 ) Զ գ ս ւ յ ն ո ւ թ - ի ւ ն կ ը թ ա ր գ մ ա ն ե մ Տ6ոտւեւ1ւէշ1/
զգա յնութեամբ չափել նուազ քաղաքակրթուած (Թորգոմ կը թարգմանէ զգացողութիւն) , իսկ Հետեւաբար չարժեր անոնց կարեւորութիւն ընծա­
զ գ ա յ ՚ ն ո ս ա ւ թ ի ւ ն ՝ տշոտւէ^ւէտ ն , զ ո ր կ ե ր տ ա ծ Է Փ ո ­
մ իֆավա յ բեր ո ւ մ է^ ապրող Հոգիներու «մ եծ» տա– յել, միայն թէ խստիւ «ոչ» պիտի պատասխանենք

աս սլան քբ ։ Հոգեբանութեան մ է^ բնգա րձակ գլուխ եթէ պղտոր չ՝ուրի մէ^ ձուկ որսալու Հետամուտ

մբ կբ կազմէ, եւ այս՝ Արիստոտէլէն ի վեր , տ ա– կարգ մը յոռեմիտ թերթեր գրեն թէ «իսթանպոլ–

ռապանքի եւ Հաճոյքի տեստւթիւնբ ( 4 ) : Շ ատ եր– լի բոլոր Հայերը սովետ Հիւպատոսարան դիմած

կար ՚Ր9 ա յսյշանը միւ ՛յ յն կյուղեմ ԸԱեք են»։

Fonds A.R.A.M