Page 173 - \ARM_19-1946_03
P. 173
տաա Լէ տասա օաւտւօ* *8&&*ւտո ր&տշտ ՌՈԻ&ԱԿԱՆ աՐԺՈԻՄՆՆՐ
սձօ \դ^րյւ - քօօճ© 1925 -
1 Ո. Օ. Տ. 376.386 ԱՐԻԱԿԱՆ Ս Ա Հ Մ Ա Ն Ի է Հէ՚է 81
- 0^6Ըէ6սւ––ք)աբւ–16է&հ6 : ՚ՏՇՒԼ 1^1ՏՏՃՃ1/\1Տ1
17, &Ա6 Օ&տտտտշ - քձ1ԱՏ (13 )
1 Ա ։ 008. 15-70 - 0. 0. Բ. Ր&ոտ 1678-63 Անզաբայէն «Տէյլի Թէլէկրաֆ»ի ուղղուած
հ ե ռ ա գ ի ր մ ը (21 Օգոստ •) կ ՚ ը ս է թ է ռուսական
ք՚ԱԺ-՚ե. արՏ. 750, 6ամս. 400, Արտասա^ան 1000 ֆրանք | հ ր ե տ ա ձ ի գ զօրամասեր թ ն դ ա ն օ թ ա ձ գ ո լ թ ե ա ւ ն վար
ձեր էւկսած են ռ ո ւ ս ե ւ թ ո ւ ր ք սահմանին վ ր ա յ ,
մտսճւ 22 ձօսէ 1946 Հ ի ն գ շ ա բ թ ի 22 Օգոաաա «ջիղերու պատերազմ մը մզելու համար, քաղա -
ք ա կ ա ն հ պ ա տ ա կ ն ե ր ո վ »:
* * • Տ Ա Ր Ի - 18* ձ ա ձ « 4 7 8 1 - Ն ո ր շրշան թ ի ւ ֊ 420 Խ մ բ ա գ ի ր ՛ Տ– Մ Ի Ս Ա Ք Ծ Ա Ն
Իո^դաժողովի պալատիճ Վկ ՕՐԸ ՕՐԻՆ ՛ԵԹԷ աՐՏԱՆԷԼԸ
ԶՐՈՅՑ ՀՆԴԻԿԻ ՄԸ ՀԵՏ ՀԱ8ՐԵՆԻ-Բ Ե Ի ՀՈ % ՀայաստաԱ ծ ւ ՝Բի^$իստաԱ
Հեռաւոր Հնդկաստանէն Է խոսակիցս ։Երիաա– Ա մ է ն ա ն գ ա մ ար կ ր կ ա ր դ ա մ լ ո ւ ր մ ր Հ ր է ա ս ՌՈՒՍԵՐԸ ՊԻՏԻ ՕԳՏԱԳՈՐԾԵ՞Ն
տա՛նէն թ է Արաբիստանէն,— ջարդ, աւար, ահա
սարդ տնտեսագէտ մ\ր որ քննական պտոյտի ե լա՛ն բեկում, ըմբոստութիւն — միշտ բաղդատութիւն
մը կ՛ընեմ ակամայ :
Է ուսումնասիրելու Համար կարգ մր եւրոպական։ ՓՈ-ԲՐԱՄԱՍՆՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ
«Տօնական է » , պիտի ը ս է ք : 2 է՞ որ ճակատա
երկիր՛ներու տնտեսական վիճակր : Արեւելեան Եւ– գիրը այնքա՜ն է մօտեցուցեր մեզ ա յ դ դէպքերուն : Լռ)նււանի « Օ պ գ ը բ վ լ բ յ փ ն Պ է յ ր ռ ւ ֊ թ - ի թ ղ թ ա կ ի ց ը
հեւոեւ֊եալ տեղեկոլթ^իւնւօյյրը կ ը հ ա ղ ո ր դ է 0<յոսա.
րոպայէն վերջերս Յքրանսա Հասա՛ն, ուզեր է Հաշ > Ր-աղդատռւթիւն մըն ալ ր ր ա ծ ե մ բ ա ն ի ւ բ ե – 18 յթ-ուակաւնով. —
րանոյ այդ հալածական ժողովուրդին մէկ անդա
տութեան Խ ռրՀրգամողոմին աչ տեսնել Հայրենիք մին աոջհւ, ասկէ շատ առաջ , ե ր բ կը հարցնէր ին
ծի,— Ի՞նչ է տարբհյրութիլյնը ձեր եւ մեր միջեւ,
վերադառնալէ առաչ1, որպէսզի Հասկնայ թէ աչ ն ո յ ն իւելացւի, աշխատասէր, ճարպիկ ե ւ քիչ մ ը Համաձայն քիւրտ ականաւոր առաջնորդի մը,
աչքը բաց ժողովուրդներ ենք :
իս ար Հի երեւելիներ ր ի՚նէպէս «կր կարգադրենք ի– Նեղուցներու պայմանագրին վերաքննութեան խն–
— Կը ն հ ր է ք , շատ մ ե ծ է մ ե զ բ ա ժ ն ո ղ ա ն ջ ր
րենց վէճերր կամ ինչ ձեւեր կր մտաօ՜են ա յ գ պետը : Ցեղայինը չ է կաբեւոբը • բարոյական|ն է ։ գ ի րբ պ իտ ի առաջն ո բդէ պ ետ ո ւթի ւննեբը ո՛ չ թէ
Դուք իտէալ չունիք, երբեք հայրենիքի, սհփա -
վէճերր չկարգադրելու Համար; կան հողի ղաղսսիարը չ է խաԹդավաասծ ձ ե զ : Մոնթրէոյ Տ ա յ լ Ք ի ս ր ա ի ո ա ս ա եւ Հ ա յ ա ս տ ա ն :
«Ուր հաց, հոն կաց», ահա այս է հղած ձեր նշա–
Մեր զրոյցին գլխաւոր նիւթր կրնար րԱալ ան ՚նաբա1նբ։ Ոտքով ձ հ ո ք ո վ կ ը մ տ ն է ք ձ՛եզ հիւրը1նւ– Քիւրտ վարիչներու կարծիքով* Հաւանական չէ որ
կալող երկրին քաղաքական թ է տնտեսական ու
շուշտ Հնդկաս տանր) ՛որուն ներկայ քաղաքական ընկերային կեանքին մ է ջ : Մ ի ն չ դ հ ո մենք , ի՛նչ ալ /Ի ուս իա աւելի երկար սպասէ քրտական խնդիր բ
ը ն ե ն ք , ո ՛ ւ ր ալ րլլաւնք , մ ի շ տ վ ա ո է մեր. մ է ջ մ ե ր
կացութիւներ ՛օրուան ամէն՛էն Հրատապ խնդի րնե - հայրենիքին պ ա տ կ ե ր ը ։ Անոր կը ձգտինք, արհւա– սեղանի վրայ բերելու Համար։ Այն երկու կէտե -
ծ ա ղ կ ի ն պ է ս հ ո ն կը դ ա ռ ն ա յ մ ի շ տ մ ե ր դ է մ ք ՛ու:
րէն մէկն է, մանաւանդ Ան գլի ո յ Համար։ բու վբայ ուր ռուսական եւ բրիտանական շաՀեբբ
Ի վերջոյ համաձայնեցանք : Եւ ահա այսօր
Ի՞նչպէս կը բացատրէք վերջին դէպքերը , այդ բաղդատութեան եզրերը կը մօտենան իրա իրարու կբ Հանգիպին Միջին Արեւելքի մէջ • Ի–
րու : Հրեաներն ալ իրենց կեանքը դ ր ե ր են նժարին
ՀարԱոլցի , էրա ղեկ անձի մ\ը բերն էն անտիպ նո՛ մէջ : Ըմբոստ ու յանդաւզն, հազարաւոր երիտա րաք եւ ոլրքիա փ իւրտե ր բ կը գրաւեն ռազ
սարդներ կը զոհուին ափ մ ը հողի համար,:
բութ իւննե ր իմանալու ա էլն կա լո ւթեամբ ։ մագիտական Հիմնական Հոզամասբ որ կիշիոէ թր
Մ ե ն ք ալ ի ՜ ն չ հազարներ տ ո ւ ի ն ք ա յ դ ափ մ ր
Ոուռն պայքար մ բն Է որ տեղի էլունենայ չոր հողին համար : Ու այլե՛ւս չ ե մ ց ա ւ ի ր որ մ ե ր քական ք բ ա ք ^ ել փրաքեան քա ր իւղի շրջաններուն
մամոնան դեղին չ է ր , մեր գա|նձեբը պարարտ չ է
ներկայիս Հնդիկներուն եւ իսլամնեբուն միջել ։ ի ն ։ Ա յ ս մ ի ւ ս ի ն զ ա ն ձ ր , ոսկին, խ ե լ ք ը ո ւ հարտա– Վբայ։ քիւրտերո՛ւ այս տեսակէտին ուժ կուտա յ
բ ո ւ թ ի լ ւ ն ը ի՞ւնչ տ ո ւ ա ւ ի ր ե ն : Ահա աւնոբ ալ արիւ
Գիտէք անշուշտ ո ր Հնդկա ստ ան ուն ի Համագու նը կը հոսի, ի ն չ պ է ս հաւհցաւ մ ե ր ի ն ը ՝ Թուիրա– այն ենթադրութիւնը թէ իիուս իա բաւականաչափ
կա՚ն ու սուրբ ա յ դ շերտ մ ը Հողին համար որ բ ո
մար մբ որ տեսակ մբ խո րՀ րգա րան էէ եթէ էլու– լոր բ ա ռ ա ր ա ն ն ե ր ո ւ մ է ջ մ է կ ա ն ո ւ ն ու1նի — Հ ա յ իրատես է ըմբռնելու Համար ՛որ յաջողելու յոյս
րենիք • • • :
։ ձ" կեդրոնական Հ ի մնա ր կո ւթ ի ւն ք, որուն չունի * եթէ Նեղուցներու իսնգբին՛ մասին բանակցի
ՍՕՍԻ
նախագաՀն է \թէՀբուն, իք ա՜լամբ կբ յաւակնի թէ Անգլիացիներուն եւ Ամ եբիկա ց ին եր ո ւն մ ասն ակ -
ինք կբ ներկա յացնէ ամբող^ Հն գ կա ս ա ան բ ՝ առանց ց ութ ե ամբ ։ քիուսիա գիտէ նո յնպէս որ քԻուրքիո լ
լեղային ու կբ օն ա կան խտ րութեան ։ իսլամներ ո լ ն ե բ կա յ կառավարութիւնը պիտի չընդունի առան
Գա շն ա կց ո ւթ ի ւն\բ բոլորովին տար բե ր տեսակէտ ձին բանակցիլ Ո՛ ու ււի ո յ, Պոլլկա ր իո յ >1ւ քիումանիոյ
ունի Համագումարի Հեղինակութեան մասին* ան Հետ ։ Գիտել կը արուի նաեւ որ եթէ ՚քհուքքիո լ՝
կբ պնդէ որ տ յս վեր^ինր Հնդիկ կազմակերպու տնտեսական վիճակը աւելի չծանրանա յ, երկրին
թիւն մ բն է եւ չի ներկայացներ ՛իսլամ ժողո նե բքին կա՛ց ո ւթ ի ւն\ը բաւական զօ րաւոր է գիմ ա–
վուրդը։ ճիշտ է որ իսլամական Գաշնակցոլթիլնբ նալոլ Համար այնպիսի ճնշումի մբ որուն նմանք
իրաւասու է խօսելու մ աՀմ ետականնե բուն Հարիւր ի գործ գրուեցաւ իրանի վրայ ։
րին՛ 70ի անունով , բայց Համ աղում արբ կր ներ Եթէ (իո ւս իա օդա ա գո բծ է թյուրքի ո յ փոքրա -
կայացնէ մնացեալ 3 0 ^ ։ ՆէՀրու կբ բացատրէ թէ մ ասն ո ւթի ւնն երբ. օրինակ Հ ա յ ե ր ն ո ւ Ք ի ւ ր տ ե ր ը
մեր «^/ ոբՀրգաբանբ» ամբոզՓ Հնղկաստանի •Ո.՚Հ– եւ "թերեւս գժգոՀոլթիլնը Աո ւր ի ա ց էն ե բ.ո ւն , որոնք
մ է բնտրուած մարմին մ բն է։ ԱաՀմ՛ետականնեբք թ ո ւր քի այ էն կը պաՀ անջեն Ալէ քս անտ րէ թի վերա–
կբ պատասխանեն թէ իրենք ^Համայնք» չեն , այ լ դարձբ, այն ատեն, Համաձայն Հեզինա՚կաւոբ կար
անջատ ազգութիւն մ բ, ինքնոքոշման իրաւունքով ։ ծիքներու, ո՛չ միայն ք^ոլրքիոյ ներքին կացութիւ
Մ աՀմ ե տ ա կաններ ը ո® ր նաՀանգնե ր\ը կը նը կրնայ տկարան՛ալ^ աձէ եւ պիտի խախտի Անգ–
պաՀանջեն իբրեւ իրենց սեփական Հայրենիքբ ։ էէոյ ԳէՐՔԸ^ "՛Ր՛ Մեբձաւոր Արեւելքի մէջ Հիմնուած
Հնդկաստան քաժն՚՚ո ւած է 13 ՛լ ՛լի""՛ "(՚ նա– սերունդը աւելի մտաւորական է ու կը պաՀան^է է ա բաբա կան եր կիրն եր ո լ վբ այ : Այսպէս պիտ ի
Հ անգն եր ո լ կամ տեղական Իձխաո ութեա նց : Այ" շարք մը բարեկարգութիւնն եր է մասնաւորաբար տկարանայ նաեւ թ՝\ուրքիոյ սպասած միջազգային
նաՀանզնեբէն Հինգբ ԼԱինտ , Փունճապ , Հիւս * աւանդական կարգուս՛արքի փոխաքինումբ աւելի աջակցութիւնը ։
ար ե ւմ տ ե ան շրջանք , Պէնկալ եւ Ասս ամ) մաՀմե - ազատամիտ ու արդար վարչաձեւով մը\ : Քիւրտերը տակաւին Համաձայնած չեն թէ ո՛ր
տական բն ա կչո ւթ ի ւն ունին ։ Ասոնց ամ բո ղջ՚* *–~ Համ ագում արին մ Էջ Հ ամ այնավար ունիմք : աստիճան պիտի Հետեւին քիուսիոյ։ Աոկէ զա՛տ,
թիւնր Հ^Փտքի ստանան է զոր իս լամ Գա շնա կց ո լ – -4 Մինչեւ 1944 անգամ Էին. Հիմա ներկայա– անոնք աւելի շատ կա զմ ա կե ք պո ւած են ցեղապե
թիւնբ կ՚աշխատի պետութեան մբ վերած՛ել ; տական քան թէ ազգային շաքժումի վրայ։ ք*այց
- ԲայՏ Ի՞ն չ՛՛լէ ս կր՛եայ յաիղիլ այղ ճրագի– 9 ո * ֊ Յ Ի ւ չոլ՝"Ին ՚–
րբ % եբբ այդ նաՀանգհերբ սաՀմանակից չեն։ Որոինք են Հ ի մնա կան կէտե րբ ա յն ա ո ա– Ատրպատականի փորձը էլ ապացուցանէ թէ անոնք
Առաջին երեքք, սաՀմանակից են Հնդկաս– ջա բէլնեուն զորս բրիտանական կառա վար ո ւթի ւնբ ալ կրնան փսխուիլ արագօրէն։
տանի ա ք ե ւմ տ եան կոգմբ * իսկ միւս եբկուքք ներկա յացուց է Հնդկաստանի սաՀմ անա դր ո ւթի ւն բ ԵԹԷ Ք Ի Ի Ր Տ Ե Ր Ն ՈՒ Հ Ա Յ Ե Ր Ը Յ Ա Ջ Ո Ղ Ի Ն
թէեւ իրարու սաՀմ ան ակից բայց նախորդն ե « բարեփոխելու Համար : ՀԱՍՏԱՏԵԼ ՀՈՂԱՅԻՆ ԻՆՔՆԱՎԱՐՈԻԹԻԻՆ ՄԸ,
րէն բաժնուած են կեդրոնական Հնդկաստանով : Համաձայն այդ առաջարկներուն, Հնդկաս ԿԱՄ ԱՆՈՐ ՊԷՍ Ր-ԱՆ Մ Ը , ա յ ն ա տ ե ն թ է Թ ո ւ ր -
Եւ այտեղ է աՀաւասիկ գլխաւոր դժուարութիւներ։ տան պիտի ըչլա ը անբաժանելի ու ամբո գրական քիան ե ւ թ է Ի բ ա ք ր պ ի տ ի ք ա յ ք ա յ ո ւ ի ն ։ կր կարՆ–
Հիւս .՛արեւմտեան նաՀանգին եւ Պէնկալի մէջ իս պետութիւն մը Փ ա քի ս տ անն ալ մ իաս ին : Պ իա ի ուի թէ ՛տակաւին \մօտ մէկ միլիոն ՛քիւրտեր կ՝ ա սլ֊
լամն ե ր բ ջախջախ ի՛չ մ ե^ծամ ասն ո ւթիւն ունին , Իս^Լ կազմ ուէր կե գր ոն ա կան՛ կառավարութիւն մը որ րին քհ՚ո՚լրքիոյ մէշ\, ԲՐրեւ «լեռնային քՒուրքեր» *
մնաց եա լ շրջանն ե բուն բնակ չ ո ւթիւն բ խառն է եւ պիտի վարէ բ պաշտպանութեան է փոխագրական իսկ Իրաքի մէք իրենց թիւն է 600.000։ Այդ պ՛ո–
կուսակից Համագումարի քաղաքականութեան ։ միջո՛ցներու ել արտաքին նաիսաբա ր ութիւնն եր բ ։ րագա յ ին Անգլիո յ մ իջոց ո վ Մ երձաւոր Արեւելքի
ի՞նչտրամադբութիւններ ունին իսլամներն Անաց եա լ նա իւ ար ար ութի ւնն երբ պիտի վա ր էի՛" մէջ Հաստատուած ՛ամբողջ –կարգուսարքը կրնայ
ու Հնգի կն եր բ բրիտանական կառավարութեան նաՀանգային ի շխանոլթ իւննե ր բ ։ Համագումարը տ ա կն ոլվր ա յ ըլլալ ։ Կը կարծուի թէ Իրաքի եւ
Հանդէպ ։ \րսռո լնե ցաւ ա յս ա ռաջա բ կն ե ր բ : // աՀմ անա էլ րու - Անգր յորդանան ի կառավար ո ւթ ի ւնն ե ր ը արգէ^ն՛
թ իւն բ պիտ ի քննուէ ր Ա աՀմ անագի ր Տ՝ ո գով ի մ ր յանձն առած են ամ էն ա ա կց ո ւթի ւն ընծայել
իսլամնեբուն մ էջ շեշտուած է անգլիասի– կոզմ էճ իւրաքանչիւր Համ ա յնքի մ եծամ ասն ո ւթե ան
ր ո ւ թի ւն բ * իսկ Հսդէ կնե ր ր աւելի ազգա յն ա կան քո ւէ ո վ : Ա աՀմ անագի ք կողովին բնտր ո ւթ ի ւնն եր ր թուրքերուն ։ Քրտական շր՛ջան ա կն՚ե բո ւ մ էջ այն
գիս՜ ունին Հւ կբ պաՀանջեն ամ բո զբտկան Հնդկաս կատարուեցան ։ Համ ագո ւմ ա րբ Հէզոք նեքկա յ ա– կարծիքըւ կբ տիրէ թէ այն ատեն աւելի վճռական*
տան՝ մը յ առանց ՚ ցեդային ու կրօնական բաժա - ցուցիչներ նշանակեց ։ ք*ա յց իս լամ Գաշնակց ու - միջոցներ ձեռք պիտի առնուին * զսպելու Համար
ն ո ւմն Լ ր ու ։ Իրողութիւն մ բն է որ բրիտանական թ ի ւնը, —- իննայի զե կա վար ո ւթեամ՝ բ վերա– քրտական ազգային շարժումը։ Նեղուցներու սլա յ–
կառավարութիւնք Վ^՚Ր^է*" ՛ո Ա՛սր տարին ուղղակի ՚սլաՀ ո լգզո ւթ ի ւն մ\ը բռնեց * առարկէ լով թէ Հա– մ ան ագրին վերաքննութեան ռուսական պաՀ ան ջ ր
կամ ան ո ւղղա կի ձեւերով * կբ քաջալերէ ր Ի սլամ– մ ագում արին նպատակբ Ա աՀմ ան ագր ո ւթիւն քուէ ա յստեզ կր Համ ա բուի շարունակութիւնբ մէկ տա
ներք* երեւոյթ մբ ոբ անվերջ պայքարի գուռ բա արկել չէր* այլ իր կամքբ պարտագրել։ Ան– բի առաջ իրանի մէջ ի գործ գրուած քազաքակա–
ցաւ ։ Ա ա կա յն Անգլիա Հ իմն ա կան փոփոխ՛ութիւն կարելի եղաւ գործակցութեան ծրագիր մը մ շա -
մբ մ տցոլց իր քաղաքականութեան մ էջ եւ կք կել ։ Ատոր վրայ էբ ոբ Հնդիկներբ որոշեցին կա ( Լ ո ւ ր ե ր ո ւ շ ա ր ո ւ ն ա կ ո ւ թ ի ւ ն ը կարդալ Դ– է ջ )
թուի թէ Հիմա Համաձայն է որ Հնդկաստան բ ըլ ռավարութիւն մը կազմել իրենց Հաշւոյն։ իսլամ
լայ անբաժանելի ամբողջութիւն մբ : Բայց չեն Գա էակցութիւնը բողոքեց եւ սպառնաց I Մնաց ԵԻԲՈՊԱՅԻ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԱԿԱՆ ՊԱՏՈԻԻԲԱԿ
ուղեր գմ՚գո՚Հութիւն սլատճառել այս կամ այն ժո~ եալին ծանօթ էք արդէն ։ Ա ր տ ա ւ ա գ դ արք. Ս ի ւ ր մ է ե ա ն , ո ր Մ ա ր ս է յ լ է ն
զովուրդին ։ —- ՀյնորՀակա լ եմ ա յս տ ե դե կո ւթ ի ւնն երո ւն՝ քւամրայ ելաւծ է ր ե ր է կ , չ ո ր ե ք շ ա բ թ ի , Փ ա ր ի զ * կ ը
ինչո՞ւ
այգ րարեչրչՀումր : հասնի այսօր, հինգշաբթի առաւօտ։ Այս աււթիւ
ՈրովՀետել Անգլիա չուզեր որ իսլամներ\ր Համար։ իմացա՞ծ էիք թէ աշխարՀի վրայ ^ա,ք Ե կ ե ղ ե ց ւ ո յ մ է ջ ժ ա մ ը 10ի1ն պ ի տ ի կ ա տ ա ր ո ւ ի մ ա ս
յոլսաՀատին իր՛՛է եւ իրենց աչքերր յառեն գէպի ժողովուրդ մք կայ։ նաւոր ր ն դ ո ւ ն ե լ ո լ թ ի ւ ն : Կր հ ր ա ւ ի ր ո ւ ի հասարա
Մ ո ս կո լա : Անշուշտ իմացս^ծ եմ* կովկասի մէջ Հան կութիւնը :
-ւ Համայնավարներ կա՞ն Հնդկաստանի մէշ^Հ րապետութիւն մբ ունիք եւ շարունակ վէճ՝ թուր
- Այո՛, սալա կհանա շօշափելի Համրանքով քերուն Հետ ։ կրնայի՞ք ծանօթացնէ լ ձեր Գատբ ։
Հաւանական է որ անոնց դո րօ֊ունէութիւնր Հետղ Հնդիկ բարեկամ իս յանձն ե էլ ի յուշագիր մ բ ու ՎՐԻՊԱԿ—• « Յ ա ո ա ջ » ի հին շրջանի թիւ֊Ր, որ
անուշադրոլթեամր 9 հազարով կր սկսէր Օգոս -
Հետէ հ֊աւալի եւ արմատանայ . որոշ պատճառներ պատմեցի իրեն այնքան բան մեր ՀոգերԷն ու ի– առս 6էն ի վեր, պէտք է րլլայ
րեմն այսօրուս^ն թիւր՝ 4781։ 4 հ ա զ ա ր ո վ ։ Ու
կան ի Հարկէ։ Ա Երկիրը շատ աղքատ է, ու րաւունքնեբէն որքան ինք ուզեց։
րեմն պատրաստ Հող կայ. Ի Այսօրուան նոր ԺԻՐԱ8Ր
Fonds A.R.A.M
սձօ \դ^րյւ - քօօճ© 1925 -
1 Ո. Օ. Տ. 376.386 ԱՐԻԱԿԱՆ Ս Ա Հ Մ Ա Ն Ի է Հէ՚է 81
- 0^6Ըէ6սւ––ք)աբւ–16է&հ6 : ՚ՏՇՒԼ 1^1ՏՏՃՃ1/\1Տ1
17, &Ա6 Օ&տտտտշ - քձ1ԱՏ (13 )
1 Ա ։ 008. 15-70 - 0. 0. Բ. Ր&ոտ 1678-63 Անզաբայէն «Տէյլի Թէլէկրաֆ»ի ուղղուած
հ ե ռ ա գ ի ր մ ը (21 Օգոստ •) կ ՚ ը ս է թ է ռուսական
ք՚ԱԺ-՚ե. արՏ. 750, 6ամս. 400, Արտասա^ան 1000 ֆրանք | հ ր ե տ ա ձ ի գ զօրամասեր թ ն դ ա ն օ թ ա ձ գ ո լ թ ե ա ւ ն վար
ձեր էւկսած են ռ ո ւ ս ե ւ թ ո ւ ր ք սահմանին վ ր ա յ ,
մտսճւ 22 ձօսէ 1946 Հ ի ն գ շ ա բ թ ի 22 Օգոաաա «ջիղերու պատերազմ մը մզելու համար, քաղա -
ք ա կ ա ն հ պ ա տ ա կ ն ե ր ո վ »:
* * • Տ Ա Ր Ի - 18* ձ ա ձ « 4 7 8 1 - Ն ո ր շրշան թ ի ւ ֊ 420 Խ մ բ ա գ ի ր ՛ Տ– Մ Ի Ս Ա Ք Ծ Ա Ն
Իո^դաժողովի պալատիճ Վկ ՕՐԸ ՕՐԻՆ ՛ԵԹԷ աՐՏԱՆԷԼԸ
ԶՐՈՅՑ ՀՆԴԻԿԻ ՄԸ ՀԵՏ ՀԱ8ՐԵՆԻ-Բ Ե Ի ՀՈ % ՀայաստաԱ ծ ւ ՝Բի^$իստաԱ
Հեռաւոր Հնդկաստանէն Է խոսակիցս ։Երիաա– Ա մ է ն ա ն գ ա մ ար կ ր կ ա ր դ ա մ լ ո ւ ր մ ր Հ ր է ա ս ՌՈՒՍԵՐԸ ՊԻՏԻ ՕԳՏԱԳՈՐԾԵ՞Ն
տա՛նէն թ է Արաբիստանէն,— ջարդ, աւար, ահա
սարդ տնտեսագէտ մ\ր որ քննական պտոյտի ե լա՛ն բեկում, ըմբոստութիւն — միշտ բաղդատութիւն
մը կ՛ընեմ ակամայ :
Է ուսումնասիրելու Համար կարգ մր եւրոպական։ ՓՈ-ԲՐԱՄԱՍՆՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ
«Տօնական է » , պիտի ը ս է ք : 2 է՞ որ ճակատա
երկիր՛ներու տնտեսական վիճակր : Արեւելեան Եւ– գիրը այնքա՜ն է մօտեցուցեր մեզ ա յ դ դէպքերուն : Լռ)նււանի « Օ պ գ ը բ վ լ բ յ փ ն Պ է յ ր ռ ւ ֊ թ - ի թ ղ թ ա կ ի ց ը
հեւոեւ֊եալ տեղեկոլթ^իւնւօյյրը կ ը հ ա ղ ո ր դ է 0<յոսա.
րոպայէն վերջերս Յքրանսա Հասա՛ն, ուզեր է Հաշ > Ր-աղդատռւթիւն մըն ալ ր ր ա ծ ե մ բ ա ն ի ւ բ ե – 18 յթ-ուակաւնով. —
րանոյ այդ հալածական ժողովուրդին մէկ անդա
տութեան Խ ռրՀրգամողոմին աչ տեսնել Հայրենիք մին աոջհւ, ասկէ շատ առաջ , ե ր բ կը հարցնէր ին
ծի,— Ի՞նչ է տարբհյրութիլյնը ձեր եւ մեր միջեւ,
վերադառնալէ առաչ1, որպէսզի Հասկնայ թէ աչ ն ո յ ն իւելացւի, աշխատասէր, ճարպիկ ե ւ քիչ մ ը Համաձայն քիւրտ ականաւոր առաջնորդի մը,
աչքը բաց ժողովուրդներ ենք :
իս ար Հի երեւելիներ ր ի՚նէպէս «կր կարգադրենք ի– Նեղուցներու պայմանագրին վերաքննութեան խն–
— Կը ն հ ր է ք , շատ մ ե ծ է մ ե զ բ ա ժ ն ո ղ ա ն ջ ր
րենց վէճերր կամ ինչ ձեւեր կր մտաօ՜են ա յ գ պետը : Ցեղայինը չ է կաբեւոբը • բարոյական|ն է ։ գ ի րբ պ իտ ի առաջն ո բդէ պ ետ ո ւթի ւննեբը ո՛ չ թէ
Դուք իտէալ չունիք, երբեք հայրենիքի, սհփա -
վէճերր չկարգադրելու Համար; կան հողի ղաղսսիարը չ է խաԹդավաասծ ձ ե զ : Մոնթրէոյ Տ ա յ լ Ք ի ս ր ա ի ո ա ս ա եւ Հ ա յ ա ս տ ա ն :
«Ուր հաց, հոն կաց», ահա այս է հղած ձեր նշա–
Մեր զրոյցին գլխաւոր նիւթր կրնար րԱալ ան ՚նաբա1նբ։ Ոտքով ձ հ ո ք ո վ կ ը մ տ ն է ք ձ՛եզ հիւրը1նւ– Քիւրտ վարիչներու կարծիքով* Հաւանական չէ որ
կալող երկրին քաղաքական թ է տնտեսական ու
շուշտ Հնդկաս տանր) ՛որուն ներկայ քաղաքական ընկերային կեանքին մ է ջ : Մ ի ն չ դ հ ո մենք , ի՛նչ ալ /Ի ուս իա աւելի երկար սպասէ քրտական խնդիր բ
ը ն ե ն ք , ո ՛ ւ ր ալ րլլաւնք , մ ի շ տ վ ա ո է մեր. մ է ջ մ ե ր
կացութիւներ ՛օրուան ամէն՛էն Հրատապ խնդի րնե - հայրենիքին պ ա տ կ ե ր ը ։ Անոր կը ձգտինք, արհւա– սեղանի վրայ բերելու Համար։ Այն երկու կէտե -
ծ ա ղ կ ի ն պ է ս հ ո ն կը դ ա ռ ն ա յ մ ի շ տ մ ե ր դ է մ ք ՛ու:
րէն մէկն է, մանաւանդ Ան գլի ո յ Համար։ բու վբայ ուր ռուսական եւ բրիտանական շաՀեբբ
Ի վերջոյ համաձայնեցանք : Եւ ահա այսօր
Ի՞նչպէս կը բացատրէք վերջին դէպքերը , այդ բաղդատութեան եզրերը կը մօտենան իրա իրարու կբ Հանգիպին Միջին Արեւելքի մէջ • Ի–
րու : Հրեաներն ալ իրենց կեանքը դ ր ե ր են նժարին
ՀարԱոլցի , էրա ղեկ անձի մ\ը բերն էն անտիպ նո՛ մէջ : Ըմբոստ ու յանդաւզն, հազարաւոր երիտա րաք եւ ոլրքիա փ իւրտե ր բ կը գրաւեն ռազ
սարդներ կը զոհուին ափ մ ը հողի համար,:
բութ իւննե ր իմանալու ա էլն կա լո ւթեամբ ։ մագիտական Հիմնական Հոզամասբ որ կիշիոէ թր
Մ ե ն ք ալ ի ՜ ն չ հազարներ տ ո ւ ի ն ք ա յ դ ափ մ ր
Ոուռն պայքար մ բն Է որ տեղի էլունենայ չոր հողին համար : Ու այլե՛ւս չ ե մ ց ա ւ ի ր որ մ ե ր քական ք բ ա ք ^ ել փրաքեան քա ր իւղի շրջաններուն
մամոնան դեղին չ է ր , մեր գա|նձեբը պարարտ չ է
ներկայիս Հնդիկներուն եւ իսլամնեբուն միջել ։ ի ն ։ Ա յ ս մ ի ւ ս ի ն զ ա ն ձ ր , ոսկին, խ ե լ ք ը ո ւ հարտա– Վբայ։ քիւրտերո՛ւ այս տեսակէտին ուժ կուտա յ
բ ո ւ թ ի լ ւ ն ը ի՞ւնչ տ ո ւ ա ւ ի ր ե ն : Ահա աւնոբ ալ արիւ
Գիտէք անշուշտ ո ր Հնդկա ստ ան ուն ի Համագու նը կը հոսի, ի ն չ պ է ս հաւհցաւ մ ե ր ի ն ը ՝ Թուիրա– այն ենթադրութիւնը թէ իիուս իա բաւականաչափ
կա՚ն ու սուրբ ա յ դ շերտ մ ը Հողին համար որ բ ո
մար մբ որ տեսակ մբ խո րՀ րգա րան էէ եթէ էլու– լոր բ ա ռ ա ր ա ն ն ե ր ո ւ մ է ջ մ է կ ա ն ո ւ ն ու1նի — Հ ա յ իրատես է ըմբռնելու Համար ՛որ յաջողելու յոյս
րենիք • • • :
։ ձ" կեդրոնական Հ ի մնա ր կո ւթ ի ւն ք, որուն չունի * եթէ Նեղուցներու իսնգբին՛ մասին բանակցի
ՍՕՍԻ
նախագաՀն է \թէՀբուն, իք ա՜լամբ կբ յաւակնի թէ Անգլիացիներուն եւ Ամ եբիկա ց ին եր ո ւն մ ասն ակ -
ինք կբ ներկա յացնէ ամբող^ Հն գ կա ս ա ան բ ՝ առանց ց ութ ե ամբ ։ քիուսիա գիտէ նո յնպէս որ քԻուրքիո լ
լեղային ու կբ օն ա կան խտ րութեան ։ իսլամներ ո լ ն ե բ կա յ կառավարութիւնը պիտի չընդունի առան
Գա շն ա կց ո ւթ ի ւն\բ բոլորովին տար բե ր տեսակէտ ձին բանակցիլ Ո՛ ու ււի ո յ, Պոլլկա ր իո յ >1ւ քիումանիոյ
ունի Համագումարի Հեղինակութեան մասին* ան Հետ ։ Գիտել կը արուի նաեւ որ եթէ ՚քհուքքիո լ՝
կբ պնդէ որ տ յս վեր^ինր Հնդիկ կազմակերպու տնտեսական վիճակը աւելի չծանրանա յ, երկրին
թիւն մ բն է եւ չի ներկայացներ ՛իսլամ ժողո նե բքին կա՛ց ո ւթ ի ւն\ը բաւական զօ րաւոր է գիմ ա–
վուրդը։ ճիշտ է որ իսլամական Գաշնակցոլթիլնբ նալոլ Համար այնպիսի ճնշումի մբ որուն նմանք
իրաւասու է խօսելու մ աՀմ ետականնե բուն Հարիւր ի գործ գրուեցաւ իրանի վրայ ։
րին՛ 70ի անունով , բայց Համ աղում արբ կր ներ Եթէ (իո ւս իա օդա ա գո բծ է թյուրքի ո յ փոքրա -
կայացնէ մնացեալ 3 0 ^ ։ ՆէՀրու կբ բացատրէ թէ մ ասն ո ւթի ւնն երբ. օրինակ Հ ա յ ե ր ն ո ւ Ք ի ւ ր տ ե ր ը
մեր «^/ ոբՀրգաբանբ» ամբոզՓ Հնղկաստանի •Ո.՚Հ– եւ "թերեւս գժգոՀոլթիլնը Աո ւր ի ա ց էն ե բ.ո ւն , որոնք
մ է բնտրուած մարմին մ բն է։ ԱաՀմ՛ետականնեբք թ ո ւր քի այ էն կը պաՀ անջեն Ալէ քս անտ րէ թի վերա–
կբ պատասխանեն թէ իրենք ^Համայնք» չեն , այ լ դարձբ, այն ատեն, Համաձայն Հեզինա՚կաւոբ կար
անջատ ազգութիւն մ բ, ինքնոքոշման իրաւունքով ։ ծիքներու, ո՛չ միայն ք^ոլրքիոյ ներքին կացութիւ
Մ աՀմ ե տ ա կաններ ը ո® ր նաՀանգնե ր\ը կը նը կրնայ տկարան՛ալ^ աձէ եւ պիտի խախտի Անգ–
պաՀանջեն իբրեւ իրենց սեփական Հայրենիքբ ։ էէոյ ԳէՐՔԸ^ "՛Ր՛ Մեբձաւոր Արեւելքի մէջ Հիմնուած
Հնդկաստան քաժն՚՚ո ւած է 13 ՛լ ՛լի""՛ "(՚ նա– սերունդը աւելի մտաւորական է ու կը պաՀան^է է ա բաբա կան եր կիրն եր ո լ վբ այ : Այսպէս պիտ ի
Հ անգն եր ո լ կամ տեղական Իձխաո ութեա նց : Այ" շարք մը բարեկարգութիւնն եր է մասնաւորաբար տկարանայ նաեւ թ՝\ուրքիոյ սպասած միջազգային
նաՀանզնեբէն Հինգբ ԼԱինտ , Փունճապ , Հիւս * աւանդական կարգուս՛արքի փոխաքինումբ աւելի աջակցութիւնը ։
ար ե ւմ տ ե ան շրջանք , Պէնկալ եւ Ասս ամ) մաՀմե - ազատամիտ ու արդար վարչաձեւով մը\ : Քիւրտերը տակաւին Համաձայնած չեն թէ ո՛ր
տական բն ա կչո ւթ ի ւն ունին ։ Ասոնց ամ բո ղջ՚* *–~ Համ ագում արին մ Էջ Հ ամ այնավար ունիմք : աստիճան պիտի Հետեւին քիուսիոյ։ Աոկէ զա՛տ,
թիւնր Հ^Փտքի ստանան է զոր իս լամ Գա շնա կց ո լ – -4 Մինչեւ 1944 անգամ Էին. Հիմա ներկայա– անոնք աւելի շատ կա զմ ա կե ք պո ւած են ցեղապե
թիւնբ կ՚աշխատի պետութեան մբ վերած՛ել ; տական քան թէ ազգային շաքժումի վրայ։ ք*այց
- ԲայՏ Ի՞ն չ՛՛լէ ս կր՛եայ յաիղիլ այղ ճրագի– 9 ո * ֊ Յ Ի ւ չոլ՝"Ին ՚–
րբ % եբբ այդ նաՀանգհերբ սաՀմանակից չեն։ Որոինք են Հ ի մնա կան կէտե րբ ա յն ա ո ա– Ատրպատականի փորձը էլ ապացուցանէ թէ անոնք
Առաջին երեքք, սաՀմանակից են Հնդկաս– ջա բէլնեուն զորս բրիտանական կառա վար ո ւթի ւնբ ալ կրնան փսխուիլ արագօրէն։
տանի ա ք ե ւմ տ եան կոգմբ * իսկ միւս եբկուքք ներկա յացուց է Հնդկաստանի սաՀմ անա դր ո ւթի ւն բ ԵԹԷ Ք Ի Ի Ր Տ Ե Ր Ն ՈՒ Հ Ա Յ Ե Ր Ը Յ Ա Ջ Ո Ղ Ի Ն
թէեւ իրարու սաՀմ ան ակից բայց նախորդն ե « բարեփոխելու Համար : ՀԱՍՏԱՏԵԼ ՀՈՂԱՅԻՆ ԻՆՔՆԱՎԱՐՈԻԹԻԻՆ ՄԸ,
րէն բաժնուած են կեդրոնական Հնդկաստանով : Համաձայն այդ առաջարկներուն, Հնդկաս ԿԱՄ ԱՆՈՐ ՊԷՍ Ր-ԱՆ Մ Ը , ա յ ն ա տ ե ն թ է Թ ո ւ ր -
Եւ այտեղ է աՀաւասիկ գլխաւոր դժուարութիւներ։ տան պիտի ըչլա ը անբաժանելի ու ամբո գրական քիան ե ւ թ է Ի բ ա ք ր պ ի տ ի ք ա յ ք ա յ ո ւ ի ն ։ կր կարՆ–
Հիւս .՛արեւմտեան նաՀանգին եւ Պէնկալի մէջ իս պետութիւն մը Փ ա քի ս տ անն ալ մ իաս ին : Պ իա ի ուի թէ ՛տակաւին \մօտ մէկ միլիոն ՛քիւրտեր կ՝ ա սլ֊
լամն ե ր բ ջախջախ ի՛չ մ ե^ծամ ասն ո ւթիւն ունին , Իս^Լ կազմ ուէր կե գր ոն ա կան՛ կառավարութիւն մը որ րին քհ՚ո՚լրքիոյ մէշ\, ԲՐրեւ «լեռնային քՒուրքեր» *
մնաց եա լ շրջանն ե բուն բնակ չ ո ւթիւն բ խառն է եւ պիտի վարէ բ պաշտպանութեան է փոխագրական իսկ Իրաքի մէք իրենց թիւն է 600.000։ Այդ պ՛ո–
կուսակից Համագումարի քաղաքականութեան ։ միջո՛ցներու ել արտաքին նաիսաբա ր ութիւնն եր բ ։ րագա յ ին Անգլիո յ մ իջոց ո վ Մ երձաւոր Արեւելքի
ի՞նչտրամադբութիւններ ունին իսլամներն Անաց եա լ նա իւ ար ար ութի ւնն երբ պիտի վա ր էի՛" մէջ Հաստատուած ՛ամբողջ –կարգուսարքը կրնայ
ու Հնգի կն եր բ բրիտանական կառավարութեան նաՀանգային ի շխանոլթ իւննե ր բ ։ Համագումարը տ ա կն ոլվր ա յ ըլլալ ։ Կը կարծուի թէ Իրաքի եւ
Հանդէպ ։ \րսռո լնե ցաւ ա յս ա ռաջա բ կն ե ր բ : // աՀմ անա էլ րու - Անգր յորդանան ի կառավար ո ւթ ի ւնն ե ր ը արգէ^ն՛
թ իւն բ պիտ ի քննուէ ր Ա աՀմ անագի ր Տ՝ ո գով ի մ ր յանձն առած են ամ էն ա ա կց ո ւթի ւն ընծայել
իսլամնեբուն մ էջ շեշտուած է անգլիասի– կոզմ էճ իւրաքանչիւր Համ ա յնքի մ եծամ ասն ո ւթե ան
ր ո ւ թի ւն բ * իսկ Հսդէ կնե ր ր աւելի ազգա յն ա կան քո ւէ ո վ : Ա աՀմ անագի ք կողովին բնտր ո ւթ ի ւնն եր ր թուրքերուն ։ Քրտական շր՛ջան ա կն՚ե բո ւ մ էջ այն
գիս՜ ունին Հւ կբ պաՀանջեն ամ բո զբտկան Հնդկաս կատարուեցան ։ Համ ագո ւմ ա րբ Հէզոք նեքկա յ ա– կարծիքըւ կբ տիրէ թէ այն ատեն աւելի վճռական*
տան՝ մը յ առանց ՚ ցեդային ու կրօնական բաժա - ցուցիչներ նշանակեց ։ ք*ա յց իս լամ Գաշնակց ու - միջոցներ ձեռք պիտի առնուին * զսպելու Համար
ն ո ւմն Լ ր ու ։ Իրողութիւն մ բն է որ բրիտանական թ ի ւնը, —- իննայի զե կա վար ո ւթեամ՝ բ վերա– քրտական ազգային շարժումը։ Նեղուցներու սլա յ–
կառավարութիւնք Վ^՚Ր^է*" ՛ո Ա՛սր տարին ուղղակի ՚սլաՀ ո լգզո ւթ ի ւն մ\ը բռնեց * առարկէ լով թէ Հա– մ ան ագրին վերաքննութեան ռուսական պաՀ ան ջ ր
կամ ան ո ւղղա կի ձեւերով * կբ քաջալերէ ր Ի սլամ– մ ագում արին նպատակբ Ա աՀմ ան ագր ո ւթիւն քուէ ա յստեզ կր Համ ա բուի շարունակութիւնբ մէկ տա
ներք* երեւոյթ մբ ոբ անվերջ պայքարի գուռ բա արկել չէր* այլ իր կամքբ պարտագրել։ Ան– բի առաջ իրանի մէջ ի գործ գրուած քազաքակա–
ցաւ ։ Ա ա կա յն Անգլիա Հ իմն ա կան փոփոխ՛ութիւն կարելի եղաւ գործակցութեան ծրագիր մը մ շա -
մբ մ տցոլց իր քաղաքականութեան մ էջ եւ կք կել ։ Ատոր վրայ էբ ոբ Հնդիկներբ որոշեցին կա ( Լ ո ւ ր ե ր ո ւ շ ա ր ո ւ ն ա կ ո ւ թ ի ւ ն ը կարդալ Դ– է ջ )
թուի թէ Հիմա Համաձայն է որ Հնդկաստան բ ըլ ռավարութիւն մը կազմել իրենց Հաշւոյն։ իսլամ
լայ անբաժանելի ամբողջութիւն մբ : Բայց չեն Գա էակցութիւնը բողոքեց եւ սպառնաց I Մնաց ԵԻԲՈՊԱՅԻ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԱԿԱՆ ՊԱՏՈԻԻԲԱԿ
ուղեր գմ՚գո՚Հութիւն սլատճառել այս կամ այն ժո~ եալին ծանօթ էք արդէն ։ Ա ր տ ա ւ ա գ դ արք. Ս ի ւ ր մ է ե ա ն , ո ր Մ ա ր ս է յ լ է ն
զովուրդին ։ —- ՀյնորՀակա լ եմ ա յս տ ե դե կո ւթ ի ւնն երո ւն՝ քւամրայ ելաւծ է ր ե ր է կ , չ ո ր ե ք շ ա բ թ ի , Փ ա ր ի զ * կ ը
ինչո՞ւ
այգ րարեչրչՀումր : հասնի այսօր, հինգշաբթի առաւօտ։ Այս աււթիւ
ՈրովՀետել Անգլիա չուզեր որ իսլամներ\ր Համար։ իմացա՞ծ էիք թէ աշխարՀի վրայ ^ա,ք Ե կ ե ղ ե ց ւ ո յ մ է ջ ժ ա մ ը 10ի1ն պ ի տ ի կ ա տ ա ր ո ւ ի մ ա ս
յոլսաՀատին իր՛՛է եւ իրենց աչքերր յառեն գէպի ժողովուրդ մք կայ։ նաւոր ր ն դ ո ւ ն ե լ ո լ թ ի ւ ն : Կր հ ր ա ւ ի ր ո ւ ի հասարա
Մ ո ս կո լա : Անշուշտ իմացս^ծ եմ* կովկասի մէջ Հան կութիւնը :
-ւ Համայնավարներ կա՞ն Հնդկաստանի մէշ^Հ րապետութիւն մբ ունիք եւ շարունակ վէճ՝ թուր
- Այո՛, սալա կհանա շօշափելի Համրանքով քերուն Հետ ։ կրնայի՞ք ծանօթացնէ լ ձեր Գատբ ։
Հաւանական է որ անոնց դո րօ֊ունէութիւնր Հետղ Հնդիկ բարեկամ իս յանձն ե էլ ի յուշագիր մ բ ու ՎՐԻՊԱԿ—• « Յ ա ո ա ջ » ի հին շրջանի թիւ֊Ր, որ
անուշադրոլթեամր 9 հազարով կր սկսէր Օգոս -
Հետէ հ֊աւալի եւ արմատանայ . որոշ պատճառներ պատմեցի իրեն այնքան բան մեր ՀոգերԷն ու ի– առս 6էն ի վեր, պէտք է րլլայ
րեմն այսօրուս^ն թիւր՝ 4781։ 4 հ ա զ ա ր ո վ ։ Ու
կան ի Հարկէ։ Ա Երկիրը շատ աղքատ է, ու րաւունքնեբէն որքան ինք ուզեց։
րեմն պատրաստ Հող կայ. Ի Այսօրուան նոր ԺԻՐԱ8Ր
Fonds A.R.A.M
