Page 149 - \ARM_19-1946_03
P. 149
է4 ճ ճ ՊՐք*%3 - &ա&է ւա - ՌՈՒՍԱԿԱՆ ԾԱՆՈԻՏԱԴԻՐԸ
–~է\ա\ք\. 1 կքէԼա, ս. Ա. .տ ա՚օ* ՆեղուցԱեյու մաււիԱ
Օսշօէօա-Բքօբոօէտւեշ : ՏՇՒ1. ա Տ Տ ծ ճ ա Տ
17, Տ ա Օ ա ա ա ս - ք ձ Տ 1 Տ (13")
՚ ք Տ Լ ն ^ ^ ւ ^ . ~ ™ 9 Շ– ք • ք ^ " > 1678-63 ԹՈՒՐՔԻԱ ՊԻՏԻ ՄԵՐԺԷ՞
ԲԱԺՆ– Տ՛՛՛ո . 750, 6աս"ս. 400, Արտասահման 1000^ֆոան». Երէկ Հաղորդած էինք թէ Խ ՝ Մ իութիւնր ծա
յ«սճւ 15 ձօսէ 1946 Հ ի ն գ շ ա բ թ ի 15 Օգոստոս նուցագիր մ բ ուղղած է թուբքիոյ , Նեղուցներու
պա յմ անադրին վերաքննութեան մ ասին *
Մ ո ս կո ւա յ ի անթելբ Օգոստոս \3ին Հաղորդեց
Տ Ա Ր Ի - 18* ձ ա & 8 ° 9 7 7 6 - Ն.սր շրջան թ ի ւ 415 Խ մ թ ա գ հ յ * է՛ Մ Ի Ս Ա Ք Ե Ա Ն ԳԻՆ՝ 3 *ք> արտաքին նախարարութեան մ՛էկ զեկոյց ր՛, որ կ բ՛՝
||
սէ թէ Օգոսա • Ցին Անդարայի խոբՀբդ . դեսպա՜
նատան գործակատարը ծանուցագիր մբ ուղղած է
ՕՐԸ ՕՐԻՆ թրքական կառավարութեան , պաՀ անջե յ ով վերա
1*աԽդաժոտվի պաբստիԱ Ակ քննել Մ ոնթրէո յի պա յմ անադիրը, Համ աձա յն Փ ոց–
տռմի մէջ տրուած որոշումներուն : ԱՀ աւասիկ •
ԼԵԶՈՒՆ «ԿՈԼԽՈԶ»Ի ԱՐՏ Ջէ Մի ՛՛ւթեան առաջարկած նոր վարչաձեւը *
ԶՐՈՅՑ ՉԵԽ ԼՐԱԳՐՈՂԻ ՄԸ ՀԵՏ | , Նեղուցները ԼՎոսփոր եւ Տարտանէլ) պէտք
առել–
Ը ն թ ե ր ց ո ղ ւքը, Հ . Հրա՛նա, երեք անգամ է ո ր է մշտապէս րաց ԸԼլա~* Բ՜ո ԼՈՐ երկիրներու
Հ՛ ր կրո րդ ղր ււ յ ց " տեղի .ունեցաւ չեխ լրադրո՛ղի Գահփբէի «Արեւտփն զանագան թ ի լ ե ր ը կը ղ ր կ է տրական նւ ԴՈ ւն առ չեւ։
«8աոաջ»ի, կարմիր նշանակելով օտար բաոհրը :
մր Հետ որ «ՍվոպոսւնԷյ Ջ ե ս ք ո ս լ ո վ է ն ս ք օ » օրա - (Խ– Հ ա յ ա ս տ ա ն ի թ ե բ թ ե ր է ն ն ո յ ն ո ւ թ ե ա մ բ արտա 2. Պէաք է բաց րլլ ան Ա եւ ծովե ան երկի րն ե*
առջեւ :
թերթին թղթակիցն է : Հազիւ 35 տարեկան, բարձ– բու բո լոր մ ա ր տ ան ա ւե ր ո ւն
ր աՀ աս ա կ ու խարտեաշ : իրաւական ս ա Հ՛ո ւն է իր տպուած լուրեր եւ ուրիշ գրոլթիւննհբ) : 3. *$՝աԼով միւս եր կիրն եր ո ւն , անոնց մ արտա–
անգլերէնբ, քիչ մր ամչկոտ։ Մեր երկիրն ու քա՝– Այս ստթիլ, ո՜րքան կծու դիտողոլթիւններ նաւերբ կրնան Ն ե գո ւցն ե ր էն անցնի լ մ իա յն մ ւսս–
լուսանցքի վրայ :
/լաքա կան Գտար անծանօթ նիւթեր են իրեն Հա*֊* նաւորապէս նախատեսուած պարագաներ՛ու մէջ։
մար Հ Վերջին տարին քանի մր տարտամ բաներ իր « ՚Ասզէ յիսուն աարի առաՓ, Պոյււոյ մէթ 1լր 4. Նեղուցներու կարգուսարքին Հ աստատու —
ական ջին Հ աս ե ր են մեր Հ ո դա յին սլա՛Հան թն ե րո ւն օ՜աղրէին առօրեայ խօսակռ ուիմիւննե ր է քաղոլաօ՜ •մը իբրեւ միակ ծովային ճամբայ Աեւ ծով մտ
մասին եւ միայն գի ոչ ո ւած ուի է որ միտքը մնացեր բաոաարոլթիւններ .- «խսւլպ չ է յ բ է կ ր ճէլվասիիւն նելու եւ դուրս ելլելու կր պատկանի թուրքիո յ
են ֊քարս եւ ԱրաաՀան անուններր։ Լսեր է նաեւ ե ո լ թ տ ո լ բ մ ի շ ըրի»։ Իսկ այսօր ինչո՞ւ այս խառ եւ Աեւ ծովեան միւս պետութեանց :
՛որ թուրքերս ւն ձ եռքէն «շա ա բան քաշեր ենք^ ու նիճաղանճ չեղուն՛ քՍորՀրգային Հայաստանի ել 5. թուրքիա եւ ե) * Աիոլթիւնր, իբրեւ ամէ
քր իսաոնեա յ ենք ; Այսքան : արտասաՀմանի մէ^ » : նէն աելի շաՀագրգռուած պետութ իւննե ր ել րն -
Անմիջապէս իրեն յանձն Լցի ինչ գրաւոր նիւթ ՔտՐփ մ ը ւռող ալ , իր մասին - ղունակ ե ր ա շյխաւո բ ե լու առեւտրական նաւաբկոլ -
որ ունէի սլա յուսակիս մէջ, բնդՀանուր գաղափար ՚՚՜ Տ՚սրրներռվ ֆրանսակէք.,1 բանակին մ՚ԷՓ թ՜եան ազատոլթիւնբ ել Նեղուցներու ապաՀ ո վո լ -
մր տալու Համար մեր Հարցի մասին, խնդրելով սչարաականոլիյիւնս կատարեցի սկսեալ \*)\4էն ել՝ թիւն՚բ, միասնաբար պիտի կա՛զմակերպեն անոնց
որ քան ի մ բ տողուէ ներկայա ցնէ իր թ եբ թին մ էֆ : •յբձրացայ յիսնապետի աստիճանին , րւ պա շտ պան ութ իւն բ , ոբպէքյզի ուրիշ ոեւէ երկիր
Ի՞նչ Հոսանքի կր պատ կանի ձեր թերթը : երբեք չմոռցայ Հայութիւնս : Բա լ՛ե ր,լ ց ի եմ եւ չկարենա յ օգտագործել զան՛՛ոնք , թշնամական գ ո ր–
Պետական է ու բանա կին քաղաքական օր՝– նախանձախնդիր, մայրենի լեզուիս % Ջեմ ուզեր ծոզոլթիւննեբ կատարելու Համար. Աեւ ծովեան
կանը : Պ ատ ե ր տգմ էն աո ա ^ բանա կբ քաղաքական Հա յեր էն սր բառեր կ ա բղա լ 5 բառ եր պե տ՛ո ւթեան ց գէմ ;
պայմաննեբբ Այս պայմաններէն
Հարցերով չէբ զբազեր, բայց Հիմա որոնց Հա յեր էն՛ր՛լ՛՛՛ո՛էւնինք, նոյն իս^Լ կրնանք շինել, վերջ* ծանուցագիրբ կ^ա–
Հիմնովին փոխ ուած են։ քանի ՛որ ո ւնինք լեգո լ աղէտն եր ե գի ան ակ ան ն ե ր : ւելցնէ * *Լ^ր2.է"^ Ա1ատե բազմ ին դէպքերը լիովին
՛Բանի՞ կո ւսակց ո լթիւննե ր ՛ունիք : Հասկցոզին եգբայրական րՀսրեւներս » : տպացուց ին թէ Ա ոնթրէո յի պա յմ անագրով Հաս*
• Զ՛որս կո ւս ա կց ո ւթ ի ւննե ր * ՊոՀեմ իո յ ել Ծ ա ղ կ ա ք ա ղ մ ը ՝ իր նշանակած օաար բ ա բ ե ր է ն տատ ո լած կարգուսարքր չի Համ ա պատասխաներ
Մոբավիոյ մէչ — հ ա մ ա յ ն ա վ ա ր ն ե ր ը — ամէնէն (ամէնէն կոպիտներէն) • - Աեւ ծովեան պետութեանց ապաՀ ո ւի ո ւթ ե ւսն շաՀե–
գօրաւորր. ա զ գ ա յ ի ն ընկերվարականները, կաթ-ռ - ՛կոմիսարների սովետ . ՚ Մին֊իստր * Մինիս– բուն ել երբեք չտպաՀովեր անՀբամեշտ պայման
լ լ^–1լ ն 1յ յ ՛որոնք կբ Համ ա պա տ ա ս խ ան են ֆ ր ան ո ա՜ տրրնեբի սովետ (նախարարական խոբՀուրգ) * նեբբ , ո րպէ սգի արգիլուի Նեզո լցնե բուն օգտա -
կան ԳձԱՐին եւ Սռցիալ դ ե մ ո կ ր ա ա ն ե ր ը : Այս չորսբ ւհիլմ • • ի^կրան ––~ է ք ա փ օ ո տ I ՛ * & ոնումենտա/. գործում բ^ թշնամական նպատակներով։ Արգա —
կր կագմեն Ազգային ճակատր։ կաթոլիկներու կու Կաբինետ, քհեսպոլրլիգա. -—• կուլտուրա. Գի" րեւ , կբ բաւէ իբրեւ օրինակ յի՛շել Ն եզո ւցն ե բ ո ւն
սակցութիւներ տեսակ մր պաՀպանոզական Հոսանք վիգի,ա Լզօրաբամին^ * ք*լլո ւստ բաց իա * ( Ա ր ե ւ օգտագործումր, վերջին պատերազմ ի բնթացքին,
է, իսկ մնացեալ երեքք կարե լի՛ է կոչել ընկեբվա– 1 Աուլիս) Առանցքին պետութեանց կողմէ, ապաՀովելու դա
բական խմբակցութիւն։ &աա քիչ զանազանութիւն Պլան Աենթեթիկ կաուչուկ * ՛Բ ո ս ա ի կ սո մար իրենց մարտանաւերուն եբթեւեկբ Աեւ ծովու
կու յ անոնց քազաքական ու բքնկերային ծրադիբնե– ղա .— Մեխանիկ*— Ֆապրիկա Թ ի ւ ֊ բ ա ի ն (ջրա մէջ ՝* Այս առթիւ 1Ա * Մ իութիւնր մամանակին բո
բուն մէջ: նիւ, փոթորակ). ՝կոլրորտ,ոլոդիա .են. (1 1 Աուլ*) : ղոքած է թրքական կառավարութեան :
Ո՚֊րի՚շ Հոսանքներ ալ կա՞ն * • » ք)՝ե վո լո ւց իա. կ ոն ս տ իտ ո ւց իա ( 1)աՀմ ան ադրս ւ - 0 իշելէ վերջ կարգ մ բ դերմ տնական եւ իտա–
Զ վե ր ջա ց ո ւց ի * Ս Լով ս՛քի՛՛՛յ մ էջ ուն՛ինք ու– ՛թիւն) ե՛ւն. ԼՀ0 Տու/իս) : չ^յվան մ ա բ ա ան ա ւե րո լ անց քր Նե գո ւցն եր էն , ծա
րի շ Հորս կազմակերպս ւթիւններ եւս * Հ ա մ ա յ ն ա - Որ՛քա՜ն պիտի վհատէր սբտցալ րնթերցողը, նուցագիրբ անգամ մր եւս կբ շեշտէ թէ Մոնթրէո–
վարները, Ռ ա մ կ ա վ ա ր կ ո ւ ս ա կ ց ո ւ թ ի ւ ն ը — ամէնէն ե թ է որ՛եւէ խորհրդային թ ե ր թ անցնէր ձեոք ր : յի պայմանագիրը չկքոաւ արգիլել որ Գերմաննե–
ւումեզբ ել քիչ մբ պաՀպանոզական Հ ե տ ո յ եր՛կու ՚Նախադւհսռւթիւն մը, իբրեւ սաշակ • ր բ Նեղուցն երը օ գա աղ ոբծեն զին ո լո բակ ան ն պ ա–
մ ան ր կո ւս ա կց ո ւթֆ ւննե բ՝ Աշիյ ա տ ա ւո ր ա կանն ե ր բ « Ս՛ա րքսի ո աա՛կան սչարաիայի գաւլավւա րա տակներով րնդղէմ ք§ * Մ՛ի՛՛ութեան եւ միւս էլաշնա–
եւ Ազատութեան կո ւս ա կց ո ւթ ի ւն բ * երկուքին աւ կան Հիմ՚ո ւնքնե ր՛ր գի ա լե կտի.կա կան՝ եւ ՛սլ ա՛տ - կից երկիրներ ո լ : Բան մ բ որուն կաբելի չէ պա -
քազաքական վարկը շ ա ա աննշան է. Հազիւ երկու մական մատերիալիզմը, սոցիալի՛ստական ռեվո– տասխանատոլ չբռնել թրքական կառավա րո ւթ իւ
երեք երեսփոխան ունին * լոլցիայի եւ սլր ո լետա բ՚իատ ի գիկտատոլբայի Հար նբ։ Աետոյ կը յիշեցնէ թէ Փոցտամի խոըՀբդամո–
֊ Ո՞րն է ամէնէն ոլմեգ Հոսանքր իո ո ր Հ ր դ ա՛ ցերը, մարքսիստական պարտ՛ի՛այի » եւն է ղովր Հաստատած էր որ Մ ոնթրէո յի պայմանագի
րան էն նե րս : Տարիներէ ի վեր կր թ ա ր գ մ ա ն ե ն ք ե ւ դ ե ռ պի րր չի Համապատասխաներ օրուան պաՀանջնեբուն
՚ ինչպէս գիտէք , մ ենք միտ յն Երեսփ * մո տի թարգմա՛նենք։ Բայց, ի՞նչ օգուտ։ Մարդիկ եւ թէ այս՛ խնդիր բ պէտք է ՝.ոլզզակի բանա կց ու -
զով ունինք : ծերակոյտին պէտքբ զգացուած չէ : վսռեբ են բան չսոբվիլ, հետզհետէ անսանաչելի թեանց առա ր կա յ բլլա յ երեք մ եծ պե տ ո ւթի ւննե -
նյ որՀ րգա բանին 300 ան գամն ե րր բամնո ւած են դարձնելով մայրենի լեզուն: րէն իւրաքանչիւրին եւ թուրքիո յ մ իջել : Ի)զրա -
մ օտաւո րապէս Հ ետեւեա լ Համ եմատ ո ւթե ամ բ Դարմա՞նր, — անխնայ հեգնել եւ հարուածել կացնելով, ծ ան\ո ւց ա գհ՝ր բ կբ ճշտէ թէ՝ Մ * Նա ՚
Համ ա յնավաբ՚ներ բ \ 20, Ագգ –Ընկեբվաբակ սձննե ր բ հասկցնելով թ է դեռ շատ հաց - պանիր կ՛ուզեն: Հանգներոլն 1945 նոյ\ 2 թ ո լա կի ր ե Անգլիոյ 1945
55, Կ ա թ ո լի կն ե րբ 40, Ա՝ՈԱ ––՛հեմ ոկրատներբ՝ 35 I Հոգ չէ թ է Ակադեմիաներ ույնենան: նո յ * 21 թուակիր ծանո ւց ագի րն երո ւն աեգեկանա–
Աւե լցո ւցէք նաեւ Ալովաքիո յ Ո՚ամկավարնեբը փ՝– Մեր մայրենի լեզուն «կոլխոզ»ի արտ չէ, ոբ– լէ վերջն է որ խորՀրգային կառավարութիւներ իր
րենց 50 երեսփոխաններով : պ է ս զ ի ա ռ տ ո ւ ն կ ա ն ո ւ խ ա բ թ ն ց ո ղ ր ա գ ռ ա ւ ի հալ. .կարգին ձեռնարկ մբ կը կատարէ : Այս մասին տե
կ ի թ մ ը ածէ, ըստ հրամանի կամ տ գ ի տ ո ւ թ ե ա մ բ : ղեկութիւն՛ տրուած է Լոնտոն եւ Ուոշինկթրն :
կարծեմ ձեր եբկիրր գրաւման տակ չէ ;
Այո1 , ռուսական բանակ չ կ ա յ մեր եբկիր՛ր։ ՎԱՀԷ Ի՞ՆՉ ԿԸ ԽՈՐՀԻՆ ԱՆԳԼԻԱ ԵԻ ԱՄԵՐԻԿԱ
քյ » Միութիւն ր ունի միա յն զինուորական պատ կ– Գի՚ւանագիտան շրջանակնեբու մէջ դիտել կու
ուիրակութիւն մբ ; Լաւա՛գոյն յաբաբերութիւննե– փոքր , բայց շատ յառաջադէմ թէ ճարտաբաբուես– տան թէ այս ծանուցագրով, ք0 * Մ իութիւնր Նե -
բը կր մ շտ՛կենք գրաց ի մ եծ պետութեան Հետ : տի եւ թէ մշակոյթի մարզերուն մէջ : Բնակչու - Գ ո լցներ –ո լ խնգ իրր կբ նկատ է ոչ թէ մ իջա զգա յ ին
. Զ կարծէք որ միա յն քազաքական խնդիր - իմիւնբ գրեթէ մէկուկէս միլիոն։ •կամ նոյնիսկ Միջերկրականեան խն՛դիր, այ/ Հարց
ներով կբ Հետա քրքրուինք : Իյնդրեմ րսէք * ՚ո^վքեբ ՚ Այդքա՞ն է միայն աշխարՀի Հայութեան մբ որ կապ ունի Աեւ ծովեան պետութեանց , մաս
կրնաք յիշեէ Հեր երկրին յայտնի գրագէտներէն։ թիլը։ նաւոր՚ապէս քհ՚ուսիո յ եւ թուրքիո յ Հետ : Որով, Խ*
Ունէինք Վո չուր ան որ սպաննուեցաւ Գ՚ե բ– ՚ Ո՛չ* Խ * Հայաստանի սաՀմաննեբէն դուրս , ( Լ ո ւ ր ե ր ո ւ շ ա ր ո ւ ն ա կ ո ւ թ ի ւ ն ը կ ա ր դ ա յ Դ– է ^ )
մաննեբուն կոգմէ։ Բաբէ լ Չավւէքր >որ բնական մասնաւորաբար կով կասետն դրացի երկիրներու
մ աՀ ուի մեռաւ \ 939^5/ , բայց իր եզբայրը, Եօզէֆ մ էջ ունինք մ է կ միլիան Հա յեր եւս : ֆ ս՝կ արա ա - ո ւե ցաւ Լոգանի դաշնագիրբ։ Մ երերար ե կամներ բ
մեզ լքեցին : Այս բոլոր դէպքերու մասին Համառօտ
Զափէք , ծանօթ մտաւորական, զոՀ գնաց Նացի սաՀմ անի մէջ կ՚ապրին մօտ մէկ մ իլիոն Հա յեր ՝ տեզեկութիլներ պիտի գտնէք
մէչ: այս թուգթերուն
ներու բարբարոսութեան Աուշվիցի մէջ։ կրնամ թրքական ջարդերէն.ե տարագրութենէն փրկուած :
յիշել նաեւ Եան Տբս-օ ժէզածբ , Ֆրս՚նթիշէք Հա– Ւ^նչ են ի սկապէս ձեր պաՀ անջներբ այսօր :
լասբ ի՛սկ կին գբողնե րէն Մ արիա Մ այէ բովան : Այս քանի մբ թռուցիկներ բ որոնք ձեզի կբ իսկ այսօր կր պաՀան9էք կարծեմ կարսբ
Գիտէ՞ք որ շատ Հարուստ գրականութիւն ո մնին ք յան ձնե մ կ րնան մ օտաւո ր գա զա փա ր մ ր տալ մեր եւ***
ու տասնեակներով անուններ կարելի է Համբել : Հարցին մաս՛ին։ Երկս՛– մեծ պատերազ մներ ու բն՛ 1 ԱրտաՀանը* այո՛ , աւելի ճիշտ՝ կը պա -
որոն ց մ էջ են
Լսա՞ծ էիք որ Հայեր կ՝ապրին ձեր եբկիրր։ թացքին կռուեցանք Գաշնակիցնեբոլ կողքին : Ա - Հ անջենք Ուիլսըն եան սաՀ մ աննե բ ր
Ատեն մր մ ին չեւ 70 ^ ա յ ուսանողներ րնդ՚ո ւ1ն ո ւա ծ ո աջին ին աՀ ա ւո ր տգէտն եր տես անք ու կո բ սն ցոլ– արդէն կար սն ու Ար ա ա Հ ան բ *
էին Փրակայի Հտմալսաբանր, շնորՀիւ նախադաՀ Ց էսՔ մ եր րնդՀանո ւր Համրանքին մէկ եբբորդբ : —- Աո յսեբ ուն ի՞ ք * • •
Մազար1՚ք1ք բարեիսօսութեան : 191 Տին ունեցանք ան կա խ Հայրենիք մբ մեր պատ • Այնքան որքան փոքր մոգովուրդ մբ կրնայ
Գմբախաաբար չէի գիտեր * ինչպէս քիչ ա– մական Հողերուն մէկ մասին վրայ * * * ունենալ* Մեր մեծ բարեկամներէն կախուած է մեր
ռաջ բացատրեցի , Հայ մողովուրդբ բոլորռվին ան– Այսինքն ներկայ քյ . Հա յասաա՞նր* * * Գ ա ա ին յաջոգոլթիւնր :
ծս/նօթ է ինծի։ Բայց ի՛՛նչ լաւ է որ այս տեսակ - Այո՛ , մ օտաւո րապէս * Գաշնակիցներր շատ Ամէնէն վերչը անխո ւսափելի եւ օրուան ամէ–
առիթներով վ՚ոքր մողովոլբգն երբ Հնա րաւո բու - մր բարիքներ խոստացան մեզի։ 1920^5> Մ * Նա - նէն բնթացիկ Հարցում բ *
թիւն կ՝ունենան իրար ճանչնալու, Հոդ չէ թէ Հա Հանգնե բու նա խագաՀին իր ա լա ր ար ո լիմ եա մ բ որո Համայնավա՞ր էք թէ ընկերվարական :
Համոզուա՛ծ
րեւանցի : ՒՊնչ վիճակ կր ներկայացնէ ձեր երկի շուեց ալ մեր կովկասեան Հանրապետութեան կցել Պ ա շտ օն ա կի ց ս բնկերվարական ** *
յացնել իր թերթին
րը այսօր։ թրքաՀայաստանի մեր Հոզեբր։ Անացեալր թերեւս խոստացաւ մեր Հարսբ ներկա
Մեր մանրանկար Հայբենիքբ իք* Մ իութեան լսած էք Հեռոլէն Հեռու : թուրքերբ բմբո սա ա ց ան մէջ, առաջին պատեՀութեամբ :
Հանրապետութիւնն եր էն մէկն է * տաբածութեամբ Աեվռի դաշնագրին դէմ ու \923ին իրենց քնոբՀ - ԺԻՐԱՅՐ
Fonds A.R.A.M
–~է\ա\ք\. 1 կքէԼա, ս. Ա. .տ ա՚օ* ՆեղուցԱեյու մաււիԱ
Օսշօէօա-Բքօբոօէտւեշ : ՏՇՒ1. ա Տ Տ ծ ճ ա Տ
17, Տ ա Օ ա ա ա ս - ք ձ Տ 1 Տ (13")
՚ ք Տ Լ ն ^ ^ ւ ^ . ~ ™ 9 Շ– ք • ք ^ " > 1678-63 ԹՈՒՐՔԻԱ ՊԻՏԻ ՄԵՐԺԷ՞
ԲԱԺՆ– Տ՛՛՛ո . 750, 6աս"ս. 400, Արտասահման 1000^ֆոան». Երէկ Հաղորդած էինք թէ Խ ՝ Մ իութիւնր ծա
յ«սճւ 15 ձօսէ 1946 Հ ի ն գ շ ա բ թ ի 15 Օգոստոս նուցագիր մ բ ուղղած է թուբքիոյ , Նեղուցներու
պա յմ անադրին վերաքննութեան մ ասին *
Մ ո ս կո ւա յ ի անթելբ Օգոստոս \3ին Հաղորդեց
Տ Ա Ր Ի - 18* ձ ա & 8 ° 9 7 7 6 - Ն.սր շրջան թ ի ւ 415 Խ մ թ ա գ հ յ * է՛ Մ Ի Ս Ա Ք Ե Ա Ն ԳԻՆ՝ 3 *ք> արտաքին նախարարութեան մ՛էկ զեկոյց ր՛, որ կ բ՛՝
||
սէ թէ Օգոսա • Ցին Անդարայի խոբՀբդ . դեսպա՜
նատան գործակատարը ծանուցագիր մբ ուղղած է
ՕՐԸ ՕՐԻՆ թրքական կառավարութեան , պաՀ անջե յ ով վերա
1*աԽդաժոտվի պաբստիԱ Ակ քննել Մ ոնթրէո յի պա յմ անադիրը, Համ աձա յն Փ ոց–
տռմի մէջ տրուած որոշումներուն : ԱՀ աւասիկ •
ԼԵԶՈՒՆ «ԿՈԼԽՈԶ»Ի ԱՐՏ Ջէ Մի ՛՛ւթեան առաջարկած նոր վարչաձեւը *
ԶՐՈՅՑ ՉԵԽ ԼՐԱԳՐՈՂԻ ՄԸ ՀԵՏ | , Նեղուցները ԼՎոսփոր եւ Տարտանէլ) պէտք
առել–
Ը ն թ ե ր ց ո ղ ւքը, Հ . Հրա՛նա, երեք անգամ է ո ր է մշտապէս րաց ԸԼլա~* Բ՜ո ԼՈՐ երկիրներու
Հ՛ ր կրո րդ ղր ււ յ ց " տեղի .ունեցաւ չեխ լրադրո՛ղի Գահփբէի «Արեւտփն զանագան թ ի լ ե ր ը կը ղ ր կ է տրական նւ ԴՈ ւն առ չեւ։
«8աոաջ»ի, կարմիր նշանակելով օտար բաոհրը :
մր Հետ որ «ՍվոպոսւնԷյ Ջ ե ս ք ո ս լ ո վ է ն ս ք օ » օրա - (Խ– Հ ա յ ա ս տ ա ն ի թ ե բ թ ե ր է ն ն ո յ ն ո ւ թ ե ա մ բ արտա 2. Պէաք է բաց րլլ ան Ա եւ ծովե ան երկի րն ե*
առջեւ :
թերթին թղթակիցն է : Հազիւ 35 տարեկան, բարձ– բու բո լոր մ ա ր տ ան ա ւե ր ո ւն
ր աՀ աս ա կ ու խարտեաշ : իրաւական ս ա Հ՛ո ւն է իր տպուած լուրեր եւ ուրիշ գրոլթիւննհբ) : 3. *$՝աԼով միւս եր կիրն եր ո ւն , անոնց մ արտա–
անգլերէնբ, քիչ մր ամչկոտ։ Մեր երկիրն ու քա՝– Այս ստթիլ, ո՜րքան կծու դիտողոլթիւններ նաւերբ կրնան Ն ե գո ւցն ե ր էն անցնի լ մ իա յն մ ւսս–
լուսանցքի վրայ :
/լաքա կան Գտար անծանօթ նիւթեր են իրեն Հա*֊* նաւորապէս նախատեսուած պարագաներ՛ու մէջ։
մար Հ Վերջին տարին քանի մր տարտամ բաներ իր « ՚Ասզէ յիսուն աարի առաՓ, Պոյււոյ մէթ 1լր 4. Նեղուցներու կարգուսարքին Հ աստատու —
ական ջին Հ աս ե ր են մեր Հ ո դա յին սլա՛Հան թն ե րո ւն օ՜աղրէին առօրեայ խօսակռ ուիմիւննե ր է քաղոլաօ՜ •մը իբրեւ միակ ծովային ճամբայ Աեւ ծով մտ
մասին եւ միայն գի ոչ ո ւած ուի է որ միտքը մնացեր բաոաարոլթիւններ .- «խսւլպ չ է յ բ է կ ր ճէլվասիիւն նելու եւ դուրս ելլելու կր պատկանի թուրքիո յ
են ֊քարս եւ ԱրաաՀան անուններր։ Լսեր է նաեւ ե ո լ թ տ ո լ բ մ ի շ ըրի»։ Իսկ այսօր ինչո՞ւ այս խառ եւ Աեւ ծովեան միւս պետութեանց :
՛որ թուրքերս ւն ձ եռքէն «շա ա բան քաշեր ենք^ ու նիճաղանճ չեղուն՛ քՍորՀրգային Հայաստանի ել 5. թուրքիա եւ ե) * Աիոլթիւնր, իբրեւ ամէ
քր իսաոնեա յ ենք ; Այսքան : արտասաՀմանի մէ^ » : նէն աելի շաՀագրգռուած պետութ իւննե ր ել րն -
Անմիջապէս իրեն յանձն Լցի ինչ գրաւոր նիւթ ՔտՐփ մ ը ւռող ալ , իր մասին - ղունակ ե ր ա շյխաւո բ ե լու առեւտրական նաւաբկոլ -
որ ունէի սլա յուսակիս մէջ, բնդՀանուր գաղափար ՚՚՜ Տ՚սրրներռվ ֆրանսակէք.,1 բանակին մ՚ԷՓ թ՜եան ազատոլթիւնբ ել Նեղուցներու ապաՀ ո վո լ -
մր տալու Համար մեր Հարցի մասին, խնդրելով սչարաականոլիյիւնս կատարեցի սկսեալ \*)\4էն ել՝ թիւն՚բ, միասնաբար պիտի կա՛զմակերպեն անոնց
որ քան ի մ բ տողուէ ներկայա ցնէ իր թ եբ թին մ էֆ : •յբձրացայ յիսնապետի աստիճանին , րւ պա շտ պան ութ իւն բ , ոբպէքյզի ուրիշ ոեւէ երկիր
Ի՞նչ Հոսանքի կր պատ կանի ձեր թերթը : երբեք չմոռցայ Հայութիւնս : Բա լ՛ե ր,լ ց ի եմ եւ չկարենա յ օգտագործել զան՛՛ոնք , թշնամական գ ո ր–
Պետական է ու բանա կին քաղաքական օր՝– նախանձախնդիր, մայրենի լեզուիս % Ջեմ ուզեր ծոզոլթիւննեբ կատարելու Համար. Աեւ ծովեան
կանը : Պ ատ ե ր տգմ էն աո ա ^ բանա կբ քաղաքական Հա յեր էն սր բառեր կ ա բղա լ 5 բառ եր պե տ՛ո ւթեան ց գէմ ;
պայմաննեբբ Այս պայմաններէն
Հարցերով չէբ զբազեր, բայց Հիմա որոնց Հա յեր էն՛ր՛լ՛՛՛ո՛էւնինք, նոյն իս^Լ կրնանք շինել, վերջ* ծանուցագիրբ կ^ա–
Հիմնովին փոխ ուած են։ քանի ՛որ ո ւնինք լեգո լ աղէտն եր ե գի ան ակ ան ն ե ր : ւելցնէ * *Լ^ր2.է"^ Ա1ատե բազմ ին դէպքերը լիովին
՛Բանի՞ կո ւսակց ո լթիւննե ր ՛ունիք : Հասկցոզին եգբայրական րՀսրեւներս » : տպացուց ին թէ Ա ոնթրէո յի պա յմ անագրով Հաս*
• Զ՛որս կո ւս ա կց ո ւթ ի ւննե ր * ՊոՀեմ իո յ ել Ծ ա ղ կ ա ք ա ղ մ ը ՝ իր նշանակած օաար բ ա բ ե ր է ն տատ ո լած կարգուսարքր չի Համ ա պատասխաներ
Մոբավիոյ մէչ — հ ա մ ա յ ն ա վ ա ր ն ե ր ը — ամէնէն (ամէնէն կոպիտներէն) • - Աեւ ծովեան պետութեանց ապաՀ ո ւի ո ւթ ե ւսն շաՀե–
գօրաւորր. ա զ գ ա յ ի ն ընկերվարականները, կաթ-ռ - ՛կոմիսարների սովետ . ՚ Մին֊իստր * Մինիս– բուն ել երբեք չտպաՀովեր անՀբամեշտ պայման
լ լ^–1լ ն 1յ յ ՛որոնք կբ Համ ա պա տ ա ս խ ան են ֆ ր ան ո ա՜ տրրնեբի սովետ (նախարարական խոբՀուրգ) * նեբբ , ո րպէ սգի արգիլուի Նեզո լցնե բուն օգտա -
կան ԳձԱՐին եւ Սռցիալ դ ե մ ո կ ր ա ա ն ե ր ը : Այս չորսբ ւհիլմ • • ի^կրան ––~ է ք ա փ օ ո տ I ՛ * & ոնումենտա/. գործում բ^ թշնամական նպատակներով։ Արգա —
կր կագմեն Ազգային ճակատր։ կաթոլիկներու կու Կաբինետ, քհեսպոլրլիգա. -—• կուլտուրա. Գի" րեւ , կբ բաւէ իբրեւ օրինակ յի՛շել Ն եզո ւցն ե բ ո ւն
սակցութիւներ տեսակ մր պաՀպանոզական Հոսանք վիգի,ա Լզօրաբամին^ * ք*լլո ւստ բաց իա * ( Ա ր ե ւ օգտագործումր, վերջին պատերազմ ի բնթացքին,
է, իսկ մնացեալ երեքք կարե լի՛ է կոչել ընկեբվա– 1 Աուլիս) Առանցքին պետութեանց կողմէ, ապաՀովելու դա
բական խմբակցութիւն։ &աա քիչ զանազանութիւն Պլան Աենթեթիկ կաուչուկ * ՛Բ ո ս ա ի կ սո մար իրենց մարտանաւերուն եբթեւեկբ Աեւ ծովու
կու յ անոնց քազաքական ու բքնկերային ծրադիբնե– ղա .— Մեխանիկ*— Ֆապրիկա Թ ի ւ ֊ բ ա ի ն (ջրա մէջ ՝* Այս առթիւ 1Ա * Մ իութիւնր մամանակին բո
բուն մէջ: նիւ, փոթորակ). ՝կոլրորտ,ոլոդիա .են. (1 1 Աուլ*) : ղոքած է թրքական կառավարութեան :
Ո՚֊րի՚շ Հոսանքներ ալ կա՞ն * • » ք)՝ե վո լո ւց իա. կ ոն ս տ իտ ո ւց իա ( 1)աՀմ ան ադրս ւ - 0 իշելէ վերջ կարգ մ բ դերմ տնական եւ իտա–
Զ վե ր ջա ց ո ւց ի * Ս Լով ս՛քի՛՛՛յ մ էջ ուն՛ինք ու– ՛թիւն) ե՛ւն. ԼՀ0 Տու/իս) : չ^յվան մ ա բ ա ան ա ւե րո լ անց քր Նե գո ւցն եր էն , ծա
րի շ Հորս կազմակերպս ւթիւններ եւս * Հ ա մ ա յ ն ա - Որ՛քա՜ն պիտի վհատէր սբտցալ րնթերցողը, նուցագիրբ անգամ մր եւս կբ շեշտէ թէ Մոնթրէո–
վարները, Ռ ա մ կ ա վ ա ր կ ո ւ ս ա կ ց ո ւ թ ի ւ ն ը — ամէնէն ե թ է որ՛եւէ խորհրդային թ ե ր թ անցնէր ձեոք ր : յի պայմանագիրը չկքոաւ արգիլել որ Գերմաննե–
ւումեզբ ել քիչ մբ պաՀպանոզական Հ ե տ ո յ եր՛կու ՚Նախադւհսռւթիւն մը, իբրեւ սաշակ • ր բ Նեղուցն երը օ գա աղ ոբծեն զին ո լո բակ ան ն պ ա–
մ ան ր կո ւս ա կց ո ւթֆ ւննե բ՝ Աշիյ ա տ ա ւո ր ա կանն ե ր բ « Ս՛ա րքսի ո աա՛կան սչարաիայի գաւլավւա րա տակներով րնդղէմ ք§ * Մ՛ի՛՛ութեան եւ միւս էլաշնա–
եւ Ազատութեան կո ւս ա կց ո ւթ ի ւն բ * երկուքին աւ կան Հիմ՚ո ւնքնե ր՛ր գի ա լե կտի.կա կան՝ եւ ՛սլ ա՛տ - կից երկիրներ ո լ : Բան մ բ որուն կաբելի չէ պա -
քազաքական վարկը շ ա ա աննշան է. Հազիւ երկու մական մատերիալիզմը, սոցիալի՛ստական ռեվո– տասխանատոլ չբռնել թրքական կառավա րո ւթ իւ
երեք երեսփոխան ունին * լոլցիայի եւ սլր ո լետա բ՚իատ ի գիկտատոլբայի Հար նբ։ Աետոյ կը յիշեցնէ թէ Փոցտամի խոըՀբդամո–
֊ Ո՞րն է ամէնէն ոլմեգ Հոսանքր իո ո ր Հ ր դ ա՛ ցերը, մարքսիստական պարտ՛ի՛այի » եւն է ղովր Հաստատած էր որ Մ ոնթրէո յի պայմանագի
րան էն նե րս : Տարիներէ ի վեր կր թ ա ր գ մ ա ն ե ն ք ե ւ դ ե ռ պի րր չի Համապատասխաներ օրուան պաՀանջնեբուն
՚ ինչպէս գիտէք , մ ենք միտ յն Երեսփ * մո տի թարգմա՛նենք։ Բայց, ի՞նչ օգուտ։ Մարդիկ եւ թէ այս՛ խնդիր բ պէտք է ՝.ոլզզակի բանա կց ու -
զով ունինք : ծերակոյտին պէտքբ զգացուած չէ : վսռեբ են բան չսոբվիլ, հետզհետէ անսանաչելի թեանց առա ր կա յ բլլա յ երեք մ եծ պե տ ո ւթի ւննե -
նյ որՀ րգա բանին 300 ան գամն ե րր բամնո ւած են դարձնելով մայրենի լեզուն: րէն իւրաքանչիւրին եւ թուրքիո յ մ իջել : Ի)զրա -
մ օտաւո րապէս Հ ետեւեա լ Համ եմատ ո ւթե ամ բ Դարմա՞նր, — անխնայ հեգնել եւ հարուածել կացնելով, ծ ան\ո ւց ա գհ՝ր բ կբ ճշտէ թէ՝ Մ * Նա ՚
Համ ա յնավաբ՚ներ բ \ 20, Ագգ –Ընկեբվաբակ սձննե ր բ հասկցնելով թ է դեռ շատ հաց - պանիր կ՛ուզեն: Հանգներոլն 1945 նոյ\ 2 թ ո լա կի ր ե Անգլիոյ 1945
55, Կ ա թ ո լի կն ե րբ 40, Ա՝ՈԱ ––՛հեմ ոկրատներբ՝ 35 I Հոգ չէ թ է Ակադեմիաներ ույնենան: նո յ * 21 թուակիր ծանո ւց ագի րն երո ւն աեգեկանա–
Աւե լցո ւցէք նաեւ Ալովաքիո յ Ո՚ամկավարնեբը փ՝– Մեր մայրենի լեզուն «կոլխոզ»ի արտ չէ, ոբ– լէ վերջն է որ խորՀրգային կառավարութիւներ իր
րենց 50 երեսփոխաններով : պ է ս զ ի ա ռ տ ո ւ ն կ ա ն ո ւ խ ա բ թ ն ց ո ղ ր ա գ ռ ա ւ ի հալ. .կարգին ձեռնարկ մբ կը կատարէ : Այս մասին տե
կ ի թ մ ը ածէ, ըստ հրամանի կամ տ գ ի տ ո ւ թ ե ա մ բ : ղեկութիւն՛ տրուած է Լոնտոն եւ Ուոշինկթրն :
կարծեմ ձեր եբկիրր գրաւման տակ չէ ;
Այո1 , ռուսական բանակ չ կ ա յ մեր եբկիր՛ր։ ՎԱՀԷ Ի՞ՆՉ ԿԸ ԽՈՐՀԻՆ ԱՆԳԼԻԱ ԵԻ ԱՄԵՐԻԿԱ
քյ » Միութիւն ր ունի միա յն զինուորական պատ կ– Գի՚ւանագիտան շրջանակնեբու մէջ դիտել կու
ուիրակութիւն մբ ; Լաւա՛գոյն յաբաբերութիւննե– փոքր , բայց շատ յառաջադէմ թէ ճարտաբաբուես– տան թէ այս ծանուցագրով, ք0 * Մ իութիւնր Նե -
բը կր մ շտ՛կենք գրաց ի մ եծ պետութեան Հետ : տի եւ թէ մշակոյթի մարզերուն մէջ : Բնակչու - Գ ո լցներ –ո լ խնգ իրր կբ նկատ է ոչ թէ մ իջա զգա յ ին
. Զ կարծէք որ միա յն քազաքական խնդիր - իմիւնբ գրեթէ մէկուկէս միլիոն։ •կամ նոյնիսկ Միջերկրականեան խն՛դիր, այ/ Հարց
ներով կբ Հետա քրքրուինք : Իյնդրեմ րսէք * ՚ո^վքեբ ՚ Այդքա՞ն է միայն աշխարՀի Հայութեան մբ որ կապ ունի Աեւ ծովեան պետութեանց , մաս
կրնաք յիշեէ Հեր երկրին յայտնի գրագէտներէն։ թիլը։ նաւոր՚ապէս քհ՚ուսիո յ եւ թուրքիո յ Հետ : Որով, Խ*
Ունէինք Վո չուր ան որ սպաննուեցաւ Գ՚ե բ– ՚ Ո՛չ* Խ * Հայաստանի սաՀմաննեբէն դուրս , ( Լ ո ւ ր ե ր ո ւ շ ա ր ո ւ ն ա կ ո ւ թ ի ւ ն ը կ ա ր դ ա յ Դ– է ^ )
մաննեբուն կոգմէ։ Բաբէ լ Չավւէքր >որ բնական մասնաւորաբար կով կասետն դրացի երկիրներու
մ աՀ ուի մեռաւ \ 939^5/ , բայց իր եզբայրը, Եօզէֆ մ էջ ունինք մ է կ միլիան Հա յեր եւս : ֆ ս՝կ արա ա - ո ւե ցաւ Լոգանի դաշնագիրբ։ Մ երերար ե կամներ բ
մեզ լքեցին : Այս բոլոր դէպքերու մասին Համառօտ
Զափէք , ծանօթ մտաւորական, զոՀ գնաց Նացի սաՀմ անի մէջ կ՚ապրին մօտ մէկ մ իլիոն Հա յեր ՝ տեզեկութիլներ պիտի գտնէք
մէչ: այս թուգթերուն
ներու բարբարոսութեան Աուշվիցի մէջ։ կրնամ թրքական ջարդերէն.ե տարագրութենէն փրկուած :
յիշել նաեւ Եան Տբս-օ ժէզածբ , Ֆրս՚նթիշէք Հա– Ւ^նչ են ի սկապէս ձեր պաՀ անջներբ այսօր :
լասբ ի՛սկ կին գբողնե րէն Մ արիա Մ այէ բովան : Այս քանի մբ թռուցիկներ բ որոնք ձեզի կբ իսկ այսօր կր պաՀան9էք կարծեմ կարսբ
Գիտէ՞ք որ շատ Հարուստ գրականութիւն ո մնին ք յան ձնե մ կ րնան մ օտաւո ր գա զա փա ր մ ր տալ մեր եւ***
ու տասնեակներով անուններ կարելի է Համբել : Հարցին մաս՛ին։ Երկս՛– մեծ պատերազ մներ ու բն՛ 1 ԱրտաՀանը* այո՛ , աւելի ճիշտ՝ կը պա -
որոն ց մ էջ են
Լսա՞ծ էիք որ Հայեր կ՝ապրին ձեր եբկիրր։ թացքին կռուեցանք Գաշնակիցնեբոլ կողքին : Ա - Հ անջենք Ուիլսըն եան սաՀ մ աննե բ ր
Ատեն մր մ ին չեւ 70 ^ ա յ ուսանողներ րնդ՚ո ւ1ն ո ւա ծ ո աջին ին աՀ ա ւո ր տգէտն եր տես անք ու կո բ սն ցոլ– արդէն կար սն ու Ար ա ա Հ ան բ *
էին Փրակայի Հտմալսաբանր, շնորՀիւ նախադաՀ Ց էսՔ մ եր րնդՀանո ւր Համրանքին մէկ եբբորդբ : —- Աո յսեբ ուն ի՞ ք * • •
Մազար1՚ք1ք բարեիսօսութեան : 191 Տին ունեցանք ան կա խ Հայրենիք մբ մեր պատ • Այնքան որքան փոքր մոգովուրդ մբ կրնայ
Գմբախաաբար չէի գիտեր * ինչպէս քիչ ա– մական Հողերուն մէկ մասին վրայ * * * ունենալ* Մեր մեծ բարեկամներէն կախուած է մեր
ռաջ բացատրեցի , Հայ մողովուրդբ բոլորռվին ան– Այսինքն ներկայ քյ . Հա յասաա՞նր* * * Գ ա ա ին յաջոգոլթիւնր :
ծս/նօթ է ինծի։ Բայց ի՛՛նչ լաւ է որ այս տեսակ - Այո՛ , մ օտաւո րապէս * Գաշնակիցներր շատ Ամէնէն վերչը անխո ւսափելի եւ օրուան ամէ–
առիթներով վ՚ոքր մողովոլբգն երբ Հնա րաւո բու - մր բարիքներ խոստացան մեզի։ 1920^5> Մ * Նա - նէն բնթացիկ Հարցում բ *
թիւն կ՝ունենան իրար ճանչնալու, Հոդ չէ թէ Հա Հանգնե բու նա խագաՀին իր ա լա ր ար ո լիմ եա մ բ որո Համայնավա՞ր էք թէ ընկերվարական :
Համոզուա՛ծ
րեւանցի : ՒՊնչ վիճակ կր ներկայացնէ ձեր երկի շուեց ալ մեր կովկասեան Հանրապետութեան կցել Պ ա շտ օն ա կի ց ս բնկերվարական ** *
յացնել իր թերթին
րը այսօր։ թրքաՀայաստանի մեր Հոզեբր։ Անացեալր թերեւս խոստացաւ մեր Հարսբ ներկա
Մեր մանրանկար Հայբենիքբ իք* Մ իութեան լսած էք Հեռոլէն Հեռու : թուրքերբ բմբո սա ա ց ան մէջ, առաջին պատեՀութեամբ :
Հանրապետութիւնն եր էն մէկն է * տաբածութեամբ Աեվռի դաշնագրին դէմ ու \923ին իրենց քնոբՀ - ԺԻՐԱՅՐ
Fonds A.R.A.M