Page 111 - \ARM_19-1946_03
P. 111
Սոոաոպ Իուկօ Ա*ամ Յ հ է ե Լ Ո Հ ՍՒՋեքԱ^ԱԿւա– ԱՓեՐԸ ՁԱՑՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ

(Տսւրօնի Հերոսամարտին աոթփւ) Կը մըււըլտան ա լ ի ք օհրն,կը շ ա ր ժ ի ն ծ ռ վ ն ո ւ ափերն. ԿԱՊՈՅՏ ԽԱԶԻ ԳԱՇՏԱՀԱՆԳԷՍԸ
Երկնի բացէն ասպերն են կ՚անցնին հանդարա ու
֊—0
մսայլ •
(իա մ ան ա կա կից պատմութիւնը փառքով կը յի­ Հորիզոնէ հռրիզոն փայլատակոՆւք ու գեհեն– ՎԱԼԱՆՍ Անցեա, կէրակէ, 21 Ցուլիս, պայ–
կեան­ Կը մ ը ռ ը լ տ ա ն ա լ ի ք նեբն,կը շ ա ր ժ ի ն ծ ո վ ն ո ւ ա փ ե բ ն :
շատակէ բոլոր այն Հերոսները որոնք իրենց ու մ֊ո– ծառ առաւօտով մը Հասանք որոշուած վ ա յ ր ր , գե­

քի գնով պայքարեցան իրենց Հայրենիքին ղատեսիլ անտառ մը ։ք*ս կապէ ս էք ա չո ւՀ ինե րբ ժրա­

ղովուրղին ազատագրութեան Համար : ջան աշխատանքի լծ՜ուած– են ։ Հայկակներն ու Հա յ–

Գյ֊բաիտարար մինչեւ այսօր անծ՜անօթ կր կանգնած ժայոի կաաարին կ՚ըլքբոշխնեմ պահս այս կ ոլՀ ինե բը վե ր վա բ կր ճռուողեն մա յբի կն ե բո ւն
աննենգ–
մնայ ճշգրիտ կենսագրութիւնը շատերուն. քաշեր լոլրէր :
Ներսըս կ՚ռւււի ներշնչլքանց բարձունքներուն վրրայ
որոնք կռուեցան առանց կուսակցական խտրու­ լոյծ • Կէս օրը անց, պատառիկ մբ կբ սկսիմ ծ՜ամել

թեան, միայն ու միայն Հայ մ֊ոգովոլրգին փրկու­ %սրգէ՚, սիրտ իմ, քերթ-ուր-եա՚նդ աոագաստներւն 2ւ11^2. °Գով ո լ արելի Համն ըմըոշխնելով, Հանգի -
հովին դէմ,
թեան Համար։ Այգ Հայդուկներէն ինչո՞ւ չյիչել սլա կաց բլրակներու կշտին կ՛որոնեմ յաւէտ– ող -
Կը մ ը ո ը լ տ ա ն ա լ ի ք ներն,կը շ ա ր ժ ի ն ծ ո վ ն ո ւ ա փ ե բ ն :
Աորտարայ Խոլկօ Արամը։ բացեալ գիւղի ս ճամբան •

1 9 1 5 / * Տարժնի աշխաբՀը հրդեհի մէչ\ էր– (իա–մը 2,էն վերջ արդէն կոկիկ բազմութիւն մբ

թուրք բռնակալս ւթիւնր վճռած՝ էբ մի անգամ Հաւաքուած՜, վայիի Հաւքերու պէս Լուք կէ\ գրա­

ընգ միշտ բնաքնշԴլ Հա յո ւթիւնրւկ ոտո րած՜ր սկս ած­ Գըլուիա առած կը շրջիմփոր-որկինմէջ –աւագուտն՝ ւեն խումբ խումբ։ Բարձրախօս՛ը բոէոքիս տրտրամ մ ա՛ա–
Հ ո վ է ն ս ա ր ս ռ ե ա լ ՝ կը փ ա խ չ ի գորշ օ դ ի ն մ է ջ – ա. դրութեան
էր արդէն , ել Վանի շրջանէն ռուսական յառաջա­ տակ է, եւ մեծ՜ ու աԳտիկ մինչեւ երե–
մէն կողմ
ցող բանակներէն յաղթուած՛ թրքական բանակնե­ Ո գեվաբում ու կոտտանք ողբերգական եւ հըգօր: հ"ձ՝> մինչեւ ուշ գիշերին, իրենց շնորՀներր ցոյց

րը ու քիւրտ ել չէրքէզ խոլէեանբ եկած՜ էին Ա՝՛շոյ տուին կա ր գա պա Հա լթեամբ , ա ր տ ա ս անո ւթի՚լնն ե–

դաշտը, իրենց գազանութիւնը ի գործ– գնելու ան­ րով , մանաւանգ երգերով : « 0 ա ռ " ՚ ^ » ր չ ա ա ճիշգ

զէն Հայ յ-ողովոլրղին վրայ։ Կը ս ո ւ լ է հովն– ջ ո ւ ր ե յ ա ւ ն բանակներն են շարժ - էր 1 երբ կբ շեշտէր, իր մէկ խմ՛բագրականին մէջ
ման մէջ •
ԱյԳ օրհասական օրերուն Ս որտար գիւղացի– բաց գա շտ ի առաւելո ւթիւններ ը • /* ս կապէս՝ Գոռ
Ու դ ը բ օ շ ն ե բ օդն ի վեր որոտմա© մ է ջ փողփողուն–
ները նախատեսելով գալիքը, մ֊ոզով գումարեցին Կը մ ը ռ ը լ տ ա ն ա լ ի ք նեբն,կը շ ա ր ժ ի ն ծ ո վ ն ո ւ ա փ ե բ ն : սրաՀնեբու մէջ տՀաճութեամբ լսուող ձայներ ,

Աբամի գլիսաւորութեամբ եւ միաձայնութեամբ ո– բնութեան ծ՜ոցին մ էջ կարծ՜ես կեր պար անափ ո խ -

րոշեցին Ա . կարապետի չեռր ապաստանիլ // սպա­ ՛ո ւաօ՜ են ֊, Հ ամ արձակութիւն, սաՀունութիւն • ՂյՈ–

սել ճակատագրին : Ուզողը Աբամի ղեկավար ո լ - Միլան ԱՐԱՄԱՅԻՍ ՍՐԱՊԵԱՆ րավա՚րժներոլ Համար որքան օգտակար են բա ց

թեամբ լեռր բարձրացաւ, իսկ չուզողը թրքական դաշտն ու բարձրախօս ը ։

«քաղաքակրթութեան» ղոՀ դարձաւ. •• Ա՛Խ դ ա * ը եւ ՚Աձճք Աիրելի <Հ($աոս՚ջ՝Հ> թոյ\ պիտի տաս անշուշտ
Լեռր վւախած եկաՆ էին նաեւ Կվարսէն
, Պոկ– որ անուններու շարք մր թուեմ առ ի քաջալերու —

լան էն , Բազուէն , Աեղրիէն, ՏԼիարէթէն բաւա­ թիւն դերակատարներուն ։ (Iա 9ուլ աոտասասոլ
կան թիւով Հայեր , զէնքով կամ անզէն; Որոշուե–
Ա ակաւախօս ենք մ ենք , բայց ո չ խուլ֊Համ ր թիւննեբ ըրին՝ Ա* Ո՚շաունի իր գրած՛ներէն , ՜ Տ՛*

ցաւ զինուորական մարմին մր կազմել, ու բոլորբ կամ անտարբեր մեր Հայրենիքի եւ մեր ժողովոլբ~ Ա՝ատթէոսեան՝ Աիամանթո քէն ել Զարենցէն ,ՀքաՀ֊

միաձայնութեամբ Արամբ ղեկավար ընտրեցին, գի կենսական պաՀան^ներուն մասին : Մ եր անցեա­ պազեան՝ ԱՀարոնեանէն , Վ^իէնէն երիտասարդ մբ

լաւ ծ՜անօթ Ըէէաէով անոր անցեալին ; Արամր եր՝– լը եւ ներկան մեզ կբ ստիպեն մ եր պա բ տ ա կան ո ւ– (անունը չեմ յիշեր) Տ * Թումանետնի «թ՚մբկա -

կա ր մամ ան ակ ո ւսո ւց չա կան սչաշտօն վարած՜ է ր թիւններուն ել անժխտելի իրաւունքներուն էիա - բերդի առումբ^էն կտոր մը , կօշկա կարեան քո յ–

Ս . կարապետի մէ^ եւ Վարդան վարդապետին կատաբ, յստակ գի տա կց ո ւթ իւն բ ունենա լ, չեշտել բեր, փոքրիկն քՍաչերեան, եւայլն։

Համ ա կր ո ւթ ի ւն ր վա յելած՝ , Հետեւաբար օրուան թէ՝ է^՚^է. 1է ուզենք եւ ինչու էլ ուզենք , եւ ըստ Երգոզներէն յիշենք այրի տիկին Փերզիկեան

մարդն էր։ (իողովուրդր Ար ամ ով զտած՜ էր իր այնմ գործ՜ի լիուիլ։ եւ Զ * <հ՚՚ւս Լ ան , որոնք մասնաւոր գնաՀատան քի

արման ի ղեկավար բ ։Այգ պա յմ աննե բուն մ էջ Հրա­ Մեր Հազազներ ուն լման ուժովբ կ ազաղա– արժանացան , Տ իկիններ Լուսինեան եւ Բալա ե ան ,

մանատար ԷՀԼԼաէն ալ շատ Հեշտ չէր : Այնտեղ կա­ կ ենք եւ ար գա ր ութիւն կը պ աՀ անջենք ։ &լ պի տի Օրիորդներ Եզիկեան , Տօնիկեան եւ ուրիշներ ։

յին կիներ , ծերեր ու երախաներ , որոնց ուտելիք չլռենք, ո ր ովՀ ետեւ չենք կրնա ր լռել, չենք կրնար Տի՛կին Կօշկակարեան խանդավառ մթնոլորտի

պէտք էր : Ա* շո յ դաշտր խռնուած՜ Րէէա ԷՈՎ քիւրա , անշարժ կեցուածք մը ունենալ, միայն սպասել, մէջ, տեղեկութիւննեբ սէուաւ Փարիզի պատգմ. ժո–

^էրքէգ ել թուրք Հ՛որդան ե րով , անկարելի էր Համբերել ոլ տոկալ, սպասել որ ուրիշներ, օ– զովէն , յիշեց Կապո յտ հ)ա չի կատարած գործվեր ը ,

՛՛Ի աշտ իջնել եւ ուտելիք բերել * Ըւրեմն ի®ն չպէս տարներ գործ՜են ի նպաստ մեր իրաւունք նե րուն ։ պատերազմի շրջանէն մինչեւ Հիմա* ՛սոյնպէս Վ^ա–

կարելի էր այդ թշուառ ու անպատսպար ժողո~ Ա՝ տա բերեց էք պաՀ մբ ԹբքաՀ ա յա սա ան բ լանսի մասնաճիւղի 8 ամսուան գո րծ՜ո ւնէո ւթեան

վու^րդբ կերա կրել ։ <Հ թշուառ ՛անտէր ^ մեր թշնամեաց ոտնակոխ Հ ամ առօտ պատկերբ ներկա յա ցուց ։ \, եր կան եր բ

Ար ամ ատոր *^ի^ք $ ԷՀ շուտ գտաւ ։ Ամէն իրի՜ « անմ ա ր գա րն ա կ եւ ամայի , միշտ լքուած եւ ա– ծ՜ափերով կը գնաՀատէին։

կուն քանի մբ զինուած տղաքներ Հետր առնելովդ լերակ » ԼՏ ողան \,ատի) յ. Փնտռեցէք պատճառնե­ Շիշ մը շամփանեը ել խորոված՜ նապաս-տակ

Կ՚երթար քրտական գի*–"եըը, կր թալանէ ր կով, րը եւ եթէ կրնաք , ղսպեցէք ձեր ցասումը, "(ԷՀ^՜՜ մբ աճուրդի դրուելով , կէս ժամ ո լան մէջ գոյացաւ

ոչխար , ալիւր, կարագ, ամէն տեսակ ուտելիք կր գանքը, երէ կո լան ջար դ տ րա րն երր ան պա տի ժ տասը Հազար ֆրանքէ աւել ի գումար մը : Ա՝աս -

բերէ ր : Ան ա ս ո ւնն եր բ մ ո րթե լով Հաւասարապէս ձգողներոլ երեսին ։ նա լոր գնաՀ ատո ւթեան ա րժան ի է Պ * Զ իէինկիր -

կր բաժնէր բոլոր ժողովուրդին ։ Այսպէս մէկ եր­ Սակայն կը թուի թէ այսօր արեւելեան եւ ա– եան Ո՚օմանէն ՚ որ աճուրդի բացում ր կատա­

կու ամիս՝ ; Երբ ամ բող^ էի ուշի դա շտ ին գործ^բ րեւմտեան կողմն աշվսարՀի բան մբ փսխուած է ։ րեց 1 500 ֆրանք միանուագ վճարելով : Ակամա ք

վեր ջացա ւ , թբքա կ ան կ առավա ր ութիւն բ իր ո լշա՚ա Փ աստ՝ ՚քյիլրէնպէ բ կի գղրգագին դատավարու ֊ բացակայողներ ալ նոլէրներ ղրկած՜ էին ։

գբ ո ւթ ի ւն ը կեդրոնացտ ւց Ա . կարապետ ի լեր ան թիւնր ուր կր դատուին նոր Հրէշներ։ ք*մ ացիր, ազնիւ ընթերցող, դաշտ ին 1ճ\աամԱ բթւ ան

վրա յ , քաջ գիտնալով որ Հոն զինուած– Հայեր Ոճ րա գործն եր էէի^՚ե թ 1ու 1 ը ջարդարարները , 7Գ 3 ուռ ատ տի՚ւխտատա կներ ր աւր ուա ծ՛ էէն
կան ։
քաղաքներ֊ ել գիւղեր Հրկիզողները, դաւառներր •յ յղ պատճառաւ շատեր ՚յլ ետ վ եբ ա գա ր ձ ա ծ՜ են ֊.

Առտու մբ , երբ արեւբ նոր էր սկսած՜ իր ճա– ա ւե բո զն երր, Հա բիւր Հազար աւ որ եր իտ աս արդն եր, էՍ ու շ ո ւՀ իները աւելո րգ ն կա տ ե ր Էին պաՀնո րգ

ռագա յթներով մեր ն ի Հա րց ած ՛ու տանջուած՜ ո ս~~ ծ^եբունիներ, կիներ , մանուկներ , ծածկեր երախա­ դնել ։ Տեղին չԷՈ յէլ\եէ ծ՜անօթ առած՜ը, լՐ՝էԼէ*

կորնեբը տաքցնել, լուր Հասալ թէ էռո՜(* լ\" Ր11 ներ գազան ա յին մ ի ցց՛երով բնաջնջողներ , ։ Ա էկ իքն չսլէ ս գիտես , սրտիդ պէս ։

կոզմէն պաշաբուած՜ էէ Ժողովուրդին յանձնարարէ* ու կէս միէիոն ժողովուրդ , Հ ողի ու մ աքի շինա­ կապոյտ ք(է ա չո ւՀ ին եր ը սակայն առանց վՀա–

աւեցալ որ իրար՝ չանցնին ու քաջ կենան , իսԿ րար մ շակներ, բնա ջնջուած՜, ծ ո ւիամ ո յն, Հ ո լրով, տելու միշտ նոր թափով կ՚աշխատին , րՕգլայեելով

զինուած՜ տզաքը , Աբամի ղեկավարութեամբ , դիր՜ սուրով, երկաթ ի կտորներով, քա բերով, քա ղա քն ե– Համակիրներու շրջանակր ; ԶգՕԱ

քերոլ բաժնուեցան ։ Հոն Էին նաեւ Զ իար ա թա / բու մէջ , քաղաքներէ դուրս , ճամ բաներ ու եզեր­

էհբա Է ե ան Աւետ իս ր ու Ս արգիս բ , ու Պա զլոց ի 0— քը , դաշտերալ վրայ , անապատներու մէք* • • Տէր ԿԱՊՈՅՏ ԽԱԶԻ ՀԱՆԳԷՍԸ
օ
վօն , իրենց գիւզաց ի քան ի մբ զինուած տզան Հ>– ,Զ°Ր * * • Տա՛կաւին Հոն չթաղուած՛ ոսկրակոյաներ

րով Հ ՕրՀասական կռիւ տեղի ունեցաւ մեր բուռ կան * ան տ ա ր ա կո յս իմ Հօրս , քու եղբօրդ , ուրիշի ՄԱՐՍԷՅԼ, 29 Յուլիս կապոյտ Խաչի \0բգ

մբ քաջերուն եւ բազմաթիւ թշնամի զինուորներոլ ՚^ԼՀ ՔԲոլ\ կամ մ է կ Հա րաղատին ։ Բ ոպէ մր մտած՜է Պատդմ . Ժողովէն վեք՚ջ , աոաջին ձեռնարկն էր

^•Ւշյ**– ։ ՚՚հրիկոէ-նբ կռիւը դադրեցաւ ։Աենք բաւա­ եւ եթէ կրնաս՝ սանձէ ցասումդ * ոV ^ ԷՀ^Էր Պօմոնի վարչութիւնբ, գոբծ՜ի մղելով

կան կորուստ ունէինք , ի"կ թշնամին տուած՝ էր Մենք, արիւնի սերունդ , կը Հաւատանք խօսքի իր անզամուՀիները , որոնք օրերէ ի վեր տենդա­

կրկնապատիկը ։ ուժին եւ խոՀեմ գործի բեզնաւորութեան ։ կ՛ու­ գին աշխատանքի լծուած՜ էին ։ Հանդէսը տեղի ու–

Այսպէս քանի մը շաբաթ։ կռիւը առտուն կր զենք ըլլալ զգաստ եւ պատեՀ առիթ ին ա րժեցնե ք նե ցաւ Տ ուլիս 2,7ին, բացօթեայ ։ *ի՚ե զարուեստ ա–

սկսէր ու իրիկունբ կր վերջանար ։ ԱաՀու եւ կե­ մեր իրաւունքները, որովՀետել մեր սիրտերուն կան բաժ ինբ պ ատ բաստ ուած՜ էր Կ • Խ ա Լ\ի Դ ա Ր " $ Ի

նաց պայքարն էր որ տեղի կ՛՚ունենար։ Այս երկար մ էջ , մեր բռնագր աւուած՜ ան փ ո խա ր ինեք ի Հ այ ր ե– երկսեռ աշակերտութեան կողմէ , որու յ ա ^ ո զո ւ —

տագնապը ազդեց ժողովուրդին վրայ * Ո փաելիքի սիքի կորուստին կսկիծէ1 կբ °դա<սՔ* Մեր նաՀա– թեան Համար ջանք չէին խնայած՝ Տիկիներ Բ.րմո–

նեղութիւնր սկսաւ, ռաղմամթերքր նուաղեցաւ։ տակները , Հ ե ր ո ս ա մ արաները եւ Հ երոսներ ը մ եղի յեան եւ Տէօքմէճեան , Համեմելով յայտագիրը

Պէաք էր ելք մը գտնել։ կը Հ րաՀ անդեն ըէէալ պարտաճանաչ ։ զանազան գեղեցիկ կտորներով խմբական պարեր ,

իրիկուն մը , ոզջ մնացող ժ ողով ուր զ ր Հաւա­ Ուխտեցինք եւ երբեք պիտի չդաւաճանենք տրամ աիսօսոլթիւն , ար տ ա ս ան ո ւթ ի ւն , ուղերձ, են :
մեր ուխտին Հ
քեցին ՇէՀետ կոչուա՛ծ անտառին մէջ։ Աբամի զե­ Պատրաստուած՝ Համեղ կա՛ր կանգա Էլն եր ը , ո–

կուցումէն Հասկցանք որ մեր ունեցած՛ փամ­ Ոճիբր կր գագրիք ոճիր ըլլալէ երեսուն տարի րոնց բաղկացուցի չ մասերբ (ա լիւր , շաքար, կաթ,

փուշտներով անկարելի էր երկար գիմադրել, ուս­ վերչ՝ր : Ի՞նչպէս կարելի է արգարացնել ոճիրով իւղ, Հաւկիթէ ն ո լիր ո ւած՜ է ին անդամ ոլՀ իներռւ

տի որոշուեցաւ (հբպէեաններբ ու Օվօն, իրենց բռնագրալուած– մեր Հայրենի Հոզերուն վրայ մեր կոգմէ, դարդը կը կազմէին պիւֆէին։ ԱնՀատ ըն­

զինուած տղաքներով , գրկել Ս ասուն , կոմ սին եւ էեոզովօւրգի գաՀիճներուն տիրապետոլթիլնր : կերներ եւս գործեի լծ՜ուած՜ է ին , դիւրացնելու Հա–

իիուբէնին իմացնելու մեր ճգնաժամը , ռրպէսզի ԱրտասաՀմանի եւ 1\1 • Հայաստանի անբաժա­ մ ար րն կե ր ո ւՀ ին ե ր ո լ ծանր աշխատանքը Հ ս կե լո վ

կարելի եզաձին չափ շուտ օգնութեան Հասնին ։ նելի Հայ յ֊ողովուբղր միակամ կր պաՀանչ^է որ կա ր գա պաՀ ո ւթ ե ան եւ Հա յթա լթե լով գա՛ւաթներ ,

Ալդ գիշերն իսկ անոնք ճամբայ ինկան։ Ու՜ (ծ՝րքաՀայաստանր կցուի այսօբուան Հայաստանին, աթոռ , սեղան, ել ա յլն ։ \թ ե ր կան ե բ էն շատեր դնտ–

եւ վեր1 տրուի Հալ էեոզովոլրգի ՀանգԷպ գոր& - Հատական խօսքե ր ըր ին կապո յտ Խաչի գոր ծխու­

բեմն մնացինք մենք, ժոգովուրգը եւ Արամբ իր ուած– քստմնելի անարդարութեան : նէ ութ եան Համար ել փա փա քեց ան յաճախ վայե–

քանի մը կտրիճներով։ Բոլորս ալ սրտատրոփ օգ­ ՕՇԻ՚օ ԵՐԱՆԳՈՒՆԻ էել նման

նութեան կբ սպասէինք։ Ոչ մէկ մխիթարական իթներ ։

լուր։ Գտցողներ ր կոմ սին եւ Ո՚ուբէնին Հետ ապա– Գե զարուեստական ճոխ բաժինէն վերջ , ՎԻ՜

Հով կ՚անցնին ռուսական բանակբ, իսկ մենք ակըն– աո կան թնդանօթի ձայներ։ Ո՛ Հ , էն չ երքանկոլ– ճ ա կաՀ աֆ ո ւթ ի ւն մը կազմ ա կեր պ ո ւե ց ա ւ Լնուիր–

գէտ կբ սպասէինք։ Այգ յոյսն ալ մարեցաւ։ թէւն : « ՛Բեռէն եկաւ » ըսելով , ուրախոլթենէն ա– ուած՝ գեղեցիկ խմորեղէն մ բ) ղո ր շաՀեցաւ Պ*

կտրուած աշխարՀէն ու մարդկութենէն , մաՀը կը մէն մարգ կբ Համբուրուէր : Իսկ Արամր խորՀե– Ա իմ ոն ^իասպարեան : Բո լո ր ներկոտները անխտիբ

վ/նտռէինք , այդ ալ կ՚ուշանար ։ լով որ ռուսական րանակբ կրնար գետէն աս դէն մ սւսնա կցեցան , ա յն խոր գիտակցութեամբ թէ ի<–

Արամ իր բուռ մբ քաջերով սկսաւ աՀ ու չանցնիլ, որոշեց իր քանէ մր տզոց Հետ երթալ եւ րենց տրամ ադրած՝ գում ար%եբով պիտի դարմ ան­

սարսափ ձգել շրջանիս քիւրա գիւղերուն վրայ։ իմաց տալ, որպէսզէ օր առաչ^ օգնութեան Հաս– ուին Հ ի լանգն ե ր ո ւն վէրքերը , պիտի ս բրուին որ­

Ծերերն ու մանուկները ուտելիք կը պաՀանջէին : նէն : ԳէՒբախտաբար , Աոլլուխ գէւգրն քով, կռուէ բին ա րցունքբ , պիտի ս փոփոլին ո ր բե ւա յ ր ին եր ը ։

ՀնորՀիւ Արամին, այդ քաջ ռազմիկին, շատ անօ­ բռ%ոլելով բոլորն ալ կր նաՀատակուէն : Հանդէստ Կ՛ հէաչխ վարչութեան Հ բաւէ րով խօսեցաւ ըն­
գերբ
թի չմնացինք։ Այս վիճակը շարունակուեցաւ մին­ էրենց տանշ\ււաՆ ոսկորներուն եւ յարգանք իրենց կեր ո ւՀ ի Բիպրիթճեան, պարզելով Հայ կնոջ Հայ

չեւ. 1916 Յունուար , ու աՀա օր մը լսեցինք ռու– յէչատակէն։ ՍՈՐՏԱՐ8Ի Հ ա յ ա պա Հ պան մ ան գործ՜ին մէջ ։ &եշտեց թէ

Fonds A.R.A.M
   106   107   108   109   110   111   112   113   114   115   116