Page 155 - ARM_19-1946_02

ւշ ա ա \ ա փ տ ւ ն ա տ ա ա ո ա ռ ա ս տ | | թ11Ւ€Ի ՇԱՐԺԻՆ ԱհԵՐՆնՐԸ

տատ 500-600 Ա&ճԽղ

17 , &ատ Ստսատտոստ - ք ձ&1Տ (13°) ՝%ւլսէն կը ե՚եււագրես Յուսիս Յ^աւակասսվ ֊
161.: 0 0 8 . 15-70 - €• 0– է3– Բ ս » 1678-63
ԲԱԺ՛Ս • Տար.750, 6Ա՛՛քս. 400, Արտասածս/և 1000 ֆրանք Գեռ նոր կը Հասնին ահռելի ման բա " ^ լ ն ո ւթի լն -

1946 ՉորեքշԽրթի 5 ՑհԻ՜եԻՍ ներ ուրբաթ օրուան երկրաշարժի մաս՝խ ^ ո^ 1Տէ1յ–.

ղի ունեցաւ արեւելեան նահանգևերուն ւ)^Չ։ Մեռ­

եալներուն թի^-ը Հաւանաբար կ՛անցնի ^ՕՕք տ

Շարժր տեւած Է եօթը երկվայրկեան , մասն^յ ֊

* Զ • ՏԱՐԻ ֊ 18» ճ ւ ա « ^ 4 7 1 7 ֊ ս"Ր շրջան թիւ 356 Խմրագիր՝ Շ • ՄԻՍԱ*0Ա"ե ԳԻ\»՝ 3 ֆր րապէս ցնցելով Ա ուշի եւ էբղրումի նաՀանդն\^.

Ազատարար խումբեր որոնք ուժ՜ասպառ վիճակ

ունին, կ՚ըսեն թէ ամենամեծ աղէտներէն մէկն

|քէ)Ր ԽՕՍ՚քԸ ա յս ։ ԱնՀ ամ ար գիլզեր աւերակներու վերածս ւած
են* անհամար բնակիչներ
ՀԱՅԱՍՏԱՆ կը մնան անպատսպար հ

Հազ ո րդա կց ո ւթի ւննեբ ը իւղուած ՐԱալրվ 1

Ր Տ Ա Պ Ա $ Ռ ԻՄ պէտք է սպասել, բոլոր մ անրամ ա սն ո ւթ ի ւննե րը

ԵբհւաԱի Ս՚ատեԱէեդւա՚աԱը ստուգելու Համար ; Մինչեւ այսօր ստացուած տե­

(փւալուա՚ծ Երեւանի թերթեբէն) ղեկութեանց Համաձայն , մեռած են 390 Հոգի ,

Մ իֆաղգա յին մ ամ ուլը Վ^Ր^Ր" քրաական օ ինչպէս կը ծանուցանէ ներքին նախարարութիւնը ։

խնդիր մ ըն ալ կը քրքրէ , իրան եան ՝ե՝ի ւրտի սա ան ի Երեւանի Մաաենադարանը աշխարՀի Հնագոյն Այ" մեռեալներէն 260հ» գտնուած են ք) ւս կո լա ան ^

մէջ կազմուած ինքնավարութեան առթիւ։ գրադարաններէն մէկն է ։ Իր ս կզբեալո բո ւթ իւն բ գիւզախումրին մ էջ , բա յց կը կա բծուի թէ բուն

Իրականին մէ^, անոնք որ կր յուղեն այդ կր Հասնի առ նուագն ԺԲ—ԺԳ՝ դարերուն եւ կապ­ թիլը կրկնապատիկը պիտի ըլլայ։ Հինդ տարեկա­

էմնղիրր շատ Հարեւանցի գաղափար ունին քիւրա նէն վար 39 մանուկնեը կը գտնուին Վ^արդոյի 48

մ ո ղո ւէո ւր ղ ի կացութեան ել անոր քազաքա - ուած է ԱանաՀինի , Հա ի, սլա ւս ի եւ Աադմոսավանքի մեռեալներուն մէջ ։ Այս գիլոսյՔաԳաՔԸ կործանած

կան տենչերու մասին։ Անոնց ամէնէն իրազեկն ալ Հարուստ գրադարաններուն Հետ։ Եթէ խորՀրդա– է 95 առ Հարիւր Համեմատութեամբ ։ Որ եւ է լուր

առասպելական րաներ կր պատմէ , նախ ին ր մի­ յին իշխանութեան Հաստատման առածին տա բինե– չէ ստացուած տակաւին ուրիշ շատ մր դիւղա -

լիոն Հաշուելովդ քիւրտերու թի՚֊ր*, յետոյ անոնց րուն Մատենադարանին մ՚է9 կային 66 Հայերէն ձե­ խում բերէ։ Բազմաթիւ դիակներ մնացած են ա ւ Ա—

վերադրելով ա յնսլիսի հ՛րագիրներ որոնք առ ռագիր, այսօր միայն Հայերէն ձեռագիրներու թի­ ր ա կ ն եր ո ւն տակ ;

նուաղն վիճելի են : ւր կբ Հասնի 10.000/՛, առանց Հաշուելու մօտ 3500

ինչպէս մեր ժ՜ողովուրղը, քիւրտերն ալ բաժ– Հայերէն պատառիկներ եւ 500՛^ աւելի արաբատառ ՅուԱիս 2ի ըԱտաւբեսաց

նուահ են երեք երկիրներու մէջ, Թուրքիա , ի– ձեռագիբներ եւ ուրիշ բազմաթիւ լեզուներով Հին

րաք եւ իրան։ խոլորը միասին Հաշուելով, անոնց պատառիկներ ։ վԽրշԱակաԱ ագդխԱքը

թ ի ՚ ֊ Ք դժ՜ուար թէ անցնի 3 Յուկէս միլիոնր ։ Ա աաենադա բանին մէջ պաՀ պան ուած են եւ

Թուրքիս յ մէջ, անոնք եւս աՀաւոր վարդերու կ՚ուսումնասիրուին Հայ պատ մ ագի րնե րու , փի էի՜

եւ ա եղա Հան ո ւթեանց մատնուեցան 1925/՛ ապրս - ս ո վւանե ր ո ւ , բան ա ս ա եղծն ե ր ո լ , մ աթեմ ատի կո ս - Մինչեւ Հիմա Հրատարակուած տեղեկութեանց

տամ բութ են էն ասղին ։ իրանի մէջ, անոնց թիւ֊ր ներու, տիեզերագէտներու , ալքիմ իկոսնե բու , Համ աձայն , 553 երեսփոխաններու ՛էրա յ ( ամ բոզ–

ևւՂ Հ Ա ՚ չ ք " – ե ն 1 1 ուկէս միլիոն, իրաքի մէջ՝ աւելի բժ՜իշկներու եւ ուրիշ ասպարէզի ներկայացուցիչ - ջը՝ 586 է ) ժ՜ողովյւդա կան -4 Հան ըապետա կանները

քան կէս միլիոն, բոլորն Խ լ նախնական կարղու - ներու Հարուստ ժ՜առանգութիւն ր , ինչպէս եւ մեր շահած են 162 աթոռ։ 1945 Հոկտեմբե­

սարքով։ Աիայն իյ * Հայաստանի մէջ է որ անոնք միջնադարեան նկարչական արուեստի պարծանքը1 րին ունէին 145 * որով Ա՛յս անգամ շահած են 17

լա յնօրէն կ՚օգտոլին իրենց ինքն ու լա յն մ շակո յթի մ ան բ՛ան կա բները : աթոռ աւելի : Համ ա յն ա վա րն ե ր ը շահած են \ 4է4է

ղարղացման Համար ։ ՝ /»ա ց ի Հա յ Հեղինակներու ինքնագիր դոբծե - ( կորուստ՝ 4) , ընկե րվարա կաննե ր ը՝ \ 20 ~*

կարգ մր քաղաքական շրջանակներոլ մէջ կր րէն , Ա աաենադա բանին մէջ կը պաՀ ուին Հնագո յն բուստ՝ 1 6) , Աախակողմ եան Համ ախմբում ր՝ ո րուն

կարծեն թէ իրանի նւ իրաքի ՝Բիւրտերուն պարբե­ թարգմանական աշխատութիլններ , որոնք կա - գլուխ՛ր կը գտնուին արմ ատա կաննե ր ր 47 Լկո ՜

րական շարմումներր պիտի ազգ են նաեւ Թուրքիո լ տարուած են յունական Հ ին փ ի լի ս ո փ ան ե ր էն , ա - բուստ՝ 7) եւն * :

քիւրտերուն վրայ, եւ միացեալ ճակատ մր պիտի ս ո ր ա կան մտածոզն1Հբէն եւն* ։Անոնց մէչ կան նիւ– ՚ՐուԷնեբու Համեմատութիւնը* .Տ. ք*. շա–

կազմ ուի , Ա ե ծ ՝Բ ի ւ ր տ ի ս տ ան Հ ա ս տ ա տ ե լո լ Հա - թեր որոնց բնադի րնե ր ր կորսա ած են եւ դոյու — Հած է 5.589.213 քուէ ։ք*աղդատելով անի

մար, սկսելով Բազէ շէն ել Վաս պո լրականէն : թիւն չունին որ եւ է լեղուով , Րա3 է ^ ա յ ^ ՚ բ է ^ ընտրու­

(*Բ իւրտ տզզայն ա կաննե ր ո ւն քարտէսք կք տա - թարգման ո ւթի ւննե րէն ։ Օրինակ յո յն փիլիսոփայ թեանց Հետ, ՜քուէներու Համեմատութիւներ 23.9

րածուի կաբինէն մինչեւ Կիլիկիա***) ։ Զ են ոնի «Տ աղագս րն ո ւթեան» ա շխաա ութի ւն ը ։ առ Հար իւր էն բարձրացած է 28.22 առ Հարիւբի %

Ո0րքան Հիմնաւոր են այս ենթադբոլթիւններր ։ Մատենադարանր ունի նաեւ 500 Հազարէ աւե­ Համայնավարները ստացած են 5.145.325 (25.98 առ
լի զ իւանաթոլզթեր (Ա1ր|սին.) , ռուսերէն եւ այլ Հարիւր , մինչդեռ \*)45ին 26.1 առ Հարիւր էր) ։Ըն–*
ք՝ո լո ր տրամադրելի տեղեկոլթ իւննե րր կր Հաս­
, Հ&յլախւյլ .֊ ^լեզուներով։ Այս փա ս տ ա թո լզթե ր ր Հարուստ գան– կեր վար ականները 4.187.747 (21.14 առ Հարիւր,
տատեն թէ՝ իրանի մէջ Հռչակուած
ւն ը : հթ% 1» ՚ չ ՛յ՛է– / ն Ժ >• զտ1 վտ՛ ւու– ներ էէ 1> անցեալ կեանքլշլուսա– 1 9 4 3 ^ ՝ 23.4
թիւնր շատ սահմանափակ Հ ա՚գռւսճ-անք իրենց ՚. բան ելու , ինչպէս եւ անցեալի Հա յ-ռուսական յա -

իսկապէս լաւ կազմակերպուածեն^րթերեւս ինքեա - ր ա բե ր ո ւթ ի ւնն ե րը պա բզելու Համար ։ առ Հարիւր) :

շարժումը յանգի տեղական - վարչական , Ուրեմն, Յքրանսայի առաջին կուսակցութիւն ր
ԽոբՀբդային իշխանութեան 25 տարին՛երու ըն­ կը դառնայ
վարութեան մր։ ԼԱյս տեսակէտէն աւելի րա խաստի­ ^1, ք^, ք*.5> , փոխան Համայեավյսրնե -
, իբրեւ գրկից Խ * թացքին եւ մասնաւորապէս վերջին տասնամեակին բուն եւ Հաւանաբար
ւս ր է իրանեան Ատրպատականր նոր կառավարութեան կազ -
Մատենադարանի դիտական աշխատողներու խըմ– մոլթիւնն
Միութեան) : ալ պիաի յանձնոլի անոր ։ Վերջին լուրի
բակըկրցած է կազմել բոլոր Հեռադիրներու մէջ ե–
իրաքի մէջ, շարժում ր ալ ե լի * շատ ցեղտսլե - մը Համաձայն , 560 շրջաններու թիլը ճշդուած ըչ–
զած նիլթերոլ ել դիւանա թո լղթ ե բ ո ւ ց ուցա կներ.ը
տակտն պայքար է , որ պարբերաբար կր բսնկի : չալով, ժո ղո վյւ դա կաննե ը ր շահ ած են 163 աթոռ ,
եւ քարտերը , որոնց *նորՀ իւ կբ դիւրանայ ա յդ
Գա լո վ Թուլւքիո յ քիւրտերուն , ասոնց մասին Հ ամ այեավյս րնե րը ՝ \ 48 յ ըն կ երվա բա կ ան նե րը ՝
ամբողջ Հարստութեան ուսումնասիրութիւնը եւ
կարգ մ ր շաՀեկսւն տեոե կութ իւննե ր կր Հաղորղէբ 123, չափաւորներ ը 42 ք Ազատութեան կուսակ -
օգտագործումը ։
փարիզեան ԷՐաԳՐոԳ ^ԷՀ » (հո մ ան $)սւժան : ցութիւնր (ք>. Լ., ծայրագոյն աջ) 37 * Ալմերիո ք

Այս թգթ՚ա՛կ/՛§՛ր » ծնունդով ԼեՀ , վերջերս Մ աաենադա բանին Հ բատարակո ւթեամ բ վեր -> անկախութեան կուսակցութիւնը՝ \\ եւն*։

պտոյտ մ ր կատարած էր մինչեւ կարին - կարս , ջին պատերազմի տարիներուն լոյս են տեսած ութ ինչպէս կ՛եր եւա յ , մեծ տար բերութիւննեբ

եւ տեսակ մր Հեղինակութիւն կր Համարուի արե­ աշխատութիւններ * Ա* Հյիրակացիի «Մատենա֊ չկան երեք մեծ Հոսանքներու գիրքերուն միջեւ։

ւելեան խնդիրնեբու Համար։ դ ր ո ւթ ի ւն ը» , 0 ովնան Մ ամ իկոնեանի « Պ ա ա մ ու - Տետոյ , երկրին քաղաքական դիմագիծը այմմ կր

Լշ ԲտւՈՏւՇՈ Լւեձճ Հարցումներ ուղղած ըլլալով թիւն Տ՚արոնո յ» եւն • : Շահեկան է նաեւ Մ ատենա– ներկայանայ Հինգ մեծ Հոսանքներով։

ա յս մ ասին *, Պ * ւՅ)աժ՜ան կր պա ամ է , կարճ յ°Գ ՜ դարանի «Գի տ ական նիւթ եր ո լ ժոզովածո ւն» , որ իրազեկներու ^աԸ^իքո/ի * նոր դա Հ լիճն ալ

ուածով մբ (24 Մայիս) լո յս տեսաւ \ 942^5՛ : պիտի ըլլայ եռա թ եւ , ժ՜ողովրդական , հ ամ ա յ -

1 • իբրեւ փոքրամասնութեանց խնդիր , ՝Բիւր– ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆԻ ՆՈՐ ՇԷՆՀԸ նա վար եւ ընկերվարական , նախագահ ութեամ ր

տերր կր կազմեն միակ Հարցբ զոր չէ կրցած լու - ճարտարապետ Մ * Գրիգորեանի ծրագրին Հա­ արտաքին նախարար Պ* Պիաոյի։ Ամէնէն զարմա­

ծել նոր Թուրքիան մաձայն , Երեւանի նոր մ ատենա զ ա ր ան ր կր շինուի նալին ընկերվարական կուսակցութեան կրած կո­
։ «Տ ո յն եւ Հայ փո քրամասնո լ - ՝ք՝անաքեռի
թիւններր, որոնք այնքան Հզօր էին ժ՜ամանակին, պողոտային բարձրաւանդակին *էրայ » Ատալինեան րուստն է , մանաւանդ որ րնգ՛Հ ան րապէս կր կար–՛

գրեթէ գոյութիւն վերջը : \ք աաենադա բանին շէնքր ունի ծուէք թէ ամ երիկեան փոխառութեան յ աջո զո լ -
չունին։ Արդարեւ, 70.000 Հա­ 18 մեթր բարձրութիւն
, Հաշուելով դէպի լԷ"ՔԼՀ թիւնր պիտի նպաստէր այդ Հոսանքին ։ Մինչդեռ
յեր կամ քանի մր տասնեակ Հազար 3ոյներ որոնք տանող սանդուղի
առաջին աստիճանէն ։ Պողոտա­ ընդՀ անուր Հոսանքը ձախէն անցած է գէպի կեդ­
տակաւին կ՛ ա պ ր ին երկրին մ էջ եւ գրեթէ ամ բող– յին կողմէն մուտքը
կը սկսի դարպասով մկվ ։ Այն րոնը , որ նախապէս ուժ՜ կուտար Շէ°Ը * աէ\ ^°լՒ 5
ջովին կեդրոնացած են իսթանպոլլ, չեն կրնար որ
տեղէն 130 մեթր երկայնութեամբ կանանչազաբդ (Լարերու շ՚աոանակոլթ-իԱւը կարգաւ Դ • է * )
եւ է կարեւոր խնդիր ներկայացնել թրքական Հան­
ծառուղին կր Հասնի մինչեւ այն աստիճանները ո– քեր , այսինքն սենեակ մը գրացուցակի Համար ,
րապետութեան Համար»։
բոնք կր տանին շէնքին առջեւ, մինչեւ Հարթակը, սենեակ մը օժ՜անդակ գրականութեանց , ւոեզեկա -

2* Թդթակիցր Պոլսոյ մէջ Հանդիպեր է քանի եւ ապա կը Հասնի գլխաւոր ճակատը % աո ւ– մ ատենա զ ր ա կան բաժ՜ինը , վա ր ի շի առանձնա­

մր երիտասարդ քիւրտերու, շառաւիղները Վանա յ ^եռագիրներու եւ Ոէ~րիշ հնադար եան վւաստա– սենեակը եւն * ։

լճին չոլրջր Հաստատուած Հին դերգաստաններու ։ թուղթերու պահպանման միջոցները մշակուած են Ջորրորգ յարկին վրա յ պիտի գտնուին Հին

Անոնք պատմեր են թէ \Դ2>0էն ի վեր կ արեւոբ թէ խորհ րդա յին եւ թէ օտար դիանա կաննեբու գիբքերու ցուցադրութեան բաժ՜ինը , Հ աւաքածս -

խռովութիւններ պատահած չեն ։ «\թախ , չունինք կողմէ։ հէնքին մէջ պէտք է տիրէ այնպիսի խո - ներու բաժ ին ը , դիտա — մ ա ա են ա գ ր ա կան բաժ՜ինը

վարիչներ որոնք բոլորն ալ ս պանն ո ւեց ան նաւոլթիւն ել ջերմաստիճան որ ապահովէ եւ օժանդակ սենեակներ ։ Վերոյիշեալ սրահները

Լ, | 930/ քրաական ապստամբութեանս ատեն; Յե­ նպաստաւոր մթնոլորտ ձեռագի րնե ր ր պահ ււլ ան ե - եւ շքամ ուաքր պիտի շինուին Համ աձայն Հա յկա -

տոյ, մեր վերջին ապստամբութեանս զսսլումբ լու Համար ։ Աիջոցներ իարհու ած են նաեւ ձեռա - կան Հին ճարտարապեաութեան եւ արդիական պա–

այնքան արիւնալի եւ անողորմ եղաւ որ, քիւրտ դի րնե րր փրկելու փո շիներ էն , բորբոսներէն եւ Հանջնեբու ։

զանգուածներ բ երբեք չեն մ ոռցած ել խո րապէս ՀրդեՀնեբէն ։ քամ ուտքի ճա րտարապեաութեան մէջ պիաի

պիտի մտածեն , վերսկսելէ սա ախ : հէնքին վերի յարկերր յատկացուած են Ա ա - օդտադոբծուին ԱանաՀինի վանքին առաջին գաւի­
. իյօսակիցբ տ են ադա բան
այս առթիւ Հաստատեր է թէ՝ քա­ վրայ պիտի ի յաճախորդներուն : Առաջին յարկին թի ճարտարապետութեան ձեւեր ր ։ Գա սա խօսու -
նի մր տարի ցուցադրական
պաՀովութեան աո աք, թրքական վարչութիւնը ՀՀա - տեղաւորեն գլխաւոր շքամուտքը , թեանց դաՀ լիճին ճ ար տ ա ր ա պե տ ո ւթ ի ւնր յարմ ար–

գօտի» մր Հաստատած էր ամբոզշՀ դահ լիճը , լսարանր , տնօրէն ին ա– ցոլած է \ \բդ ել \2–ըդ դարերու գաւիթներու ծրա­

իրանեան սաՀմանաղլուխին վրայ, 50 քիլոմեթր ռանձնասենեակր ել գբասենեակնեբ ։ էբկրորդ գրին։ Առ Հասարակ բոլոր մասերուն մէջ պիաի

տարահ-ութեամբ , ուրկէ բոլոր ՚Բիւրտերբ տեղա - յարկը պիաի տրամաղրուի գի ան ա կաննե ր ո ւ , ու - օդաադոբծուի \ \րգ եւ 1 Յրդ դարերու ճարտարա -

Հան եղած են դէպի երկրին ներսերը։ Միւս քրաա­ սումնասիըոլթեան Համար ; Այնտեղ պիտի դրա - պետութիւնր ։

կան շրջաններուն մ էէ՝, վար չութի ւնր կր գտնուի նուին 10 առանձնասենեակներ որոնց պատերը պի­ Գալով չէնքի ճակատին , նկատի առնուած են

թուրք նախկին սպաներու ձեռքբ։ Բնա^ն^ում տի ըլլան անթափանցելի աղմուկի Համար։ Ան ի ի յիշաաակարաններր, Առաքելոց եկեղեցւոյ

չկայ, թայՏ "՚ո՞էն տեսակ միզողներ կբ գործս, - Երրորդ յարկին վըայ պիտի գտնուին դաստ - Հարաւա յին գաւի թ բ X
, խօսու թեանւլ
գրեն, քիւբ՚ո Հասաբակութիւնբ կազմալուծելու ընթերցարանը եւ Հայագիտութեան սըաՀներր եւ Նախագծին Համաձայն, ճակատը պիտի ծած -
քարերով։
ապազգայնացնելու Համար»։ , որոնց պիաի կցուին յարակից շէն– կուի Երեւանի բազալտի սրբատաշ

կբ Հետեւի թէ Թուրքիոյ •Բիլրտեբբ է վիճակի

չե՛՞ն ոբ եւ է շարմ֊Ում վարձելու : 6.

Fonds A.R.A.M