Page 146 - ARM_19-1946_02

Հ Ա Յ Կ Ա Կ Ա Ն ԱՆԿԱԻՈԻԹԻԻՆԸ ԻՄԱԿՆԵՐ ԼԻԲԱՆԱՆԷՆ Հայկական գաղութը

Պատասխան մը Պոլսոյ Միլլէթ պարբերակա - Խւատաոիմ ՖքաԽափ
նին (տե՛ս ՛Յառաք 10 Մայիս)։
Ապքխ 24-ի ՍգատօՕը.–
օ
Հ ա մ ա կ յ ա Ա ք Ա, կակաԱի ԽԱ-բ.֊ Մարսեցի մ՛եր ընկերվարական պաշ­
^ռլք^ ^ինկիզխանի ել Լէնկ թի մ ո ւր ի ցեղակից տօնակիցը, Լ՚&ՓՕԱ–, Մայիս ւ ց ի թ ի ^ ն մէջ հրա–
տարակած է հայանպաստ գրութիւն մը, այս իա -
Թուրքերդ, բա ււս կան վարպետ էք յե բիլ բահ ո յ եւ, վագրին աակ, եւ ա*ոստ 8 օ Տ 1 ստորագրութեամբ :
Մեր բարեկամը աաոջիԹ անգամ չէ որ այսքան
մ աա ցանին դէպքեր շինելու, եւ ջարդի պա ամ ու — Այս տարի բովանդակ գաղութը ապրեցաւ &- ջերմօրէն կ ՚ ա ր տ ա յ ա յ ս ա ւ ի –

իժի ւնն եր վերագրելու, Ա՚ոլսեբուն ։ զեռն ապատ ումի տարեդարձի տօնակատարութիւ­

Ջարգն ո ւ աւաբա ռութ իւնը , ղուլումն ու Հ ա– նը։ կադմակերպուեցան շատ մը սգաՀանգէսներ ,

ր սա աՀա բութի ւնբ Ա ոլլթաններ ր ստեղնեց ին , ի թ– սկսեալ Անթիլիասի Աայր Տաճարէն մինչեւ Հայ - Աւելի երկար չեմ կրնար գիմագրել մեր թեր­

թիՀատը կաաարելագո րնեց եւ թուբք ցեղին մաս­ կական Հիւղաւանները , եւ ամէն Հայ այս տարի թին մէ1 գրելու ցանկութեանս ի նպաստ մեձ ել

նագիտութիւնը մնաց ։ Թուրքը Հայոլ արիւնք իբ զգաց թէ ապրիլ 2/նը Համազդային , սուգի ա յ ս ազնիւ Հայկական գաղութի մասին։ Կ ուղէի որ

երկու ափով բ խմեց : (Ականատես եղան ենք) Հ թուականը, կը պատկանի բոլորին, ու ամէնուն բոլորն իմանային մեր Հայ ընկերներուն ինծի ը–

ք*այց , փնէո0լ քաՐղի պատմութիւններ վերա­ պարտականութիւնն է տալ աո ա ւ ել ա զ ո յն յարգան­ րաձ խոստովանութիւները։ Այն ատեն ամէն

գրել քիոլսին : Ե*~ նախ , է՚նէ էր այն անկախութիւ­ քը նաՀատակներու յիշատակին ։ մարգ կրնար Հասկնալ թէ Հայոց պատմութիւնը

նը , ՛լո ր Հ ետ ա պնդան է Հ ա յ ք Լ ։ ՚իմբախտաբար Հոս եւս գտնուեցան պղտոր ֆրանսականին պէս շինուած է զոՀողութեամր ,

Այոօբ , Համ աշխարՀա յին պատերազմ էն վեր^ , մի տքեք , որո նք ո ւզ ե ց ին ա բ ատ աւո ր ել Ղ՝ ու շն ակ - վշտով, արիւնով, եւ գաղափարական պայքարով,

երբ աշխաբՀ ի Հզօ բներն անգամ իր արմ է կախում ց ո ւթեան անունը Հ որոնք երբեք դադար չեն ասած:

ունին, անկախութեան գաղափարը է ր , է, եւ կը Աայիս 4 յ շաբաթ երեկոյ, ^.Համազգային Երբ կր ծանօթանանք այս ժողովուրդին քա -

մնայ յ արարերական: Զարմանալի չէ , եթէ անկա­ ընկերութիւնը կազմ ակերպան է բ Համ ակրանքի ե– իւթեանը, Հտյրենասիրութեանը, ազգ֊մը որ Հը–

խութեան ըմբռնումն ալ անՀատէ անՀատ տար - րեկո յ մը, ն ո ւի ր ո ւան մ ենտնուն գրագէտ 3 ակ" լ՛ պարտ է իր պզտիկ Հայրենիքով եւ ո՛ր այնքան մեծ

բերի : 0շականի ։ եւ սքանչելի մարդիկ ունէր, որո՛նք ստիպուեցան

ք1 ււ կ , անցեալ գարու փերքին քառորդէն սկըս– Հալէպ տուաւ ի բ տուրքբ , կազմ ակե բպելով լքել ամէն ինչ ճնշումի եւ Հալածանքի տակ, մենք

եալ , Հա յերոլ ըղձացան ու ե բազան անկախոլ — աննախընթաց Հ ամ ակրանքի երեկո յ մբ քաղաքին Հաւատ արմ օրէն կր խոնարհ ինք անոնց ճակատա -

թիւնբ ուրիշ բան չէր * Րայ" եթէ , ապրիլ մ արգո ւ մ ենադո յն ս րաՀներ էն իք՝ էմ օբիըլ Հօլի մ էջ , մեն գրին աս֊չեւ :

պէս , ԿԵԱՆ՚ԲԻ, ԻՆՀ-ԲԻ ԵՒ ՊԱՏՈՒԻ ԱՊԱՀՈՎՈՒ ֊ բազմութեամբ : ք* ա ն յոբելեանը յետաձգռւան է Աւելի քան 25 տարի առա չ մեր Հայրենիքը

ՒԵԱՄԲ ։ աշնան։ Օրուան նաիւագաՀ ր , ռնկ*<իառնիկ *Իիւղալ~ լա յն կը բանար իր դռները բոլոր ճնշուածներուն

Հայը, Թուրքերու եւ Թա թ ա րն ե ր ո ւ ամենազօր եան , իր բացմ ան խօսքին մ էջ բացատրեց թէ ու - աո.չեւ որոնք ապաստան կը փնտռէին ժողովրդա -

գեբիշխանութեանը տակ, այս մարդկային ամե - նինք երկու Հայրենիք,–— Ա . այն որ մեր Հայտս - վար երկիրներուն մէչ֊, ԱՀա այս այրերը , կթնե*

ն ա՛պար զ ի րաւունքնեբէն ղբկուան էբ > Հա ձԼՀ " I՛ տանն է* եւ ք* * այն որ մեր Հոգեկան Հայրենիքն է, րբ եւ երիտասարդներն են որ Հազարներով տա -

մշակոյթով իր շրջանակին մէջ գերազանցապէս գաղթաՀ տ յ գրականութիւնը , ո բուն կը նառա՛յէ ր ածու ած են մեր երկրին մէչ, աշխատելու խա -

բարձր էր , ոչխար մբ չէր եւ իրաւունք ո՜ւնէր Հա­ Յակոբ Օշական , աւելի քան 40 տարիէ ի վեր ։ ղաղութեամբ եւ Հանդարտութեամբ։

ւասարէ Հաւասար իրաւ ուն քներ վայելելու ղբկից () շա կան ուսուցիչի եւ քննադատի մասին խօ - ԱՀա այս մարզիկն են որ մեր քարոզչական

այն ցեղերուն Հետ , որոնք ն պա ս տ աւո ր ո ւան էին ււ Լ ցաւ ընկեր Ա ուշեղ ^էնտէբէճեան (Ա . իշխան) , պտոյտներու ատեն ճանչցանք, Հ ա ր ցաքննե ցինք եւ

սուր ու զէնք գորնանելու եւ իրենց ամենապարզ ի բ աշակ եր տներ էն , իսկ գրագէտ ի մ աս ին ՝ ըն կ եր որոնց լեզուն միեւնոյնն էր, «Ֆրանսան մեզի

քմաՀաճոյքին առարկան գար ձնե/ու անզէն Հայը, կարօ Աասունի։ Երկուքն ալ շեշտեցին թէ գազ - Համար ապրելու երչանկութիւնն է, կեանքն է ,

ռայան, որ կը Հետապնդուէր , եթէ իւ ո Հ ա՛հ ո ց ի գա­ թա շիւ ար Հր պա րտ աւո ր է ի բ ա րման ի գնա Հ տտան– արդարութիւնն է , կատարեալ ազատոլթիւձնն Է՝Տ> Հ

նակ մը ունենա բ ; քր տալու այս մարդուն, որ ճանչցաւ միայն մէկ ի՛՛նչ բառեր, ի՛նչ նա խագասո ւթ իւննե ր այր ե–

Հայը կը շաՀէբ, կը տատէր\ ու շրջանի Մւէ՜– ճշմ ա ր տ ո ւթ ի ւն , ել ապրեցաւ անով , Հա յ ^իրա^– րու, կիներու, երիտասարդներու բերնին մէչ, ո–

րէպէյին կուգաբ կիսել անոր ար իւն — քրտ ինքով կան ութ իւնը ։ Հայ գաւառէն բոպիկ քաղաք եկաւ րոնք 25 տարիէ ի վեր կը սպասեն որ մեր երկիրը

ձեռք բերան աբգիւնքբ : Հայր իր կեանքին տէրբ այս պատանին , այսօր ղարձաւ ոստաններու ՀւՈ - զիրենք ճանչնայ ել ընդունի ֆրանսական Հասա

չէր I Հտյուե կինբ , աոջիկբ ան-պատուըուան էին X մ ակրանքի առարկան : րակութեան մէչ։

Հա յո ւն Հարսանեկան առագաստն անգամ իր ս ըր - Ա՝ասնաւոր գնաՀատանքի ու ջերմ նափերու Իրենց նոր Հայրենիքին փարած Ըձլալով Հան -
իրաւամբ
բութիւնն ու նուիրականութիւնը կորսնցուցան էր * արժանացաւ նուաղի մասը։ ՝$ոյր ել եղբայր 1էքան– գերձ, անոնք– կբ մնան Հայրենազուրկ եւ
թէ
Հայուն կրօնական զգացումներ բվի բա լոքո ւանէին ։ ճեաններ տուին Հա յկտկան պարերու շարք մ բ, Հարց կոլտան իրենք իրենց անձկութեամբ որդե­
չունե -
Ամէն կողմ սբբապզնուան սՐՐավայբեր ^ ցցաՀան , ընկերակցութեամբ դաշնյակի ել ջութակի , խոր $)րանսան ե^րբ պիտի ճանչնայգիրենք իբրեւ արդար

նա խատուտն եկեղեցիի պաշտ օն եան եր ։ կաթողի - տպաւորութիւն գորնելով ։ գիր զաւակ : Ա՝ենք դուլ ու գադար պիտի

կոսը ստրուկ ու կա թո ղի կո սա բան բ ապօրէն՝ Եւ աՀա տե դա տարափ նափե բու մ էջ խօսք նանք այս թերթին մէչ, մփնչել որ անոնց

տուրքերու եւ նանրանան ր վաշխերու բեռան տակ կլառնէ Օշական ։ Ա եղմ , ՀեզասաՀ զետ մ րն է որ տրտոլնչը նկատի առնուի :

կքան . . . կը խօսի , կը բարբառի : Զէք տեսներ այն միւս 0– Մենք առանց յուղումի չէ որ կը մտածենք

Ա՛յսպէս կ՚ապրէր Հայը աղաներու եւ փաշա - շա կան բ, խարազանող, Հուժկու, անզիջող։ Այլ այն երիտասարդներուն մասին որ աշիւատեցան ել

ներու , խաներու ել տէբէպէյինեբոլ ամենագօր տարիներու բեռան տակ , արուեստ ի նանրութենէն մեծցան իրենց ֆրանսացի ընկերներուն Հետ , ղըա–
գեբիշխանութեանը
տակ քլւ1Լ|Ո՚՜ւմ անպատում : յոգնաբեկ Օշական մը։ Բառերը կշռոյթով , ու Հա­ րոցական միեւնոյն սեղաններուն առչեւ, որոնք ա–

X տիկ Հատիկ, ու շատ կամաց : Ամէն մարգ ականջ ւելի ուշ իրարու Հանդիպեցան միեւնոյն Համ աղ -

Ըմբոստութիւնբ մարդկային է ։ Ըւ անդէն Հա– կտրան եւ շունչբ բռնան , չուզեր բառ մը փախ - դեստին տակ, պատերազմի միեւնոյն դաշտին

յՐ երազեց ադա տ ո ւթ ի ւն ը , զինուեցաւ ու ըմ բոս– ցնել անոր բերն էն ։ /* բ շն ո րՀա կա լո ւթեան խօսքբ վըայ , միեւնոյն տառապանքը եւ միեւնոյն վտանգ­

տացաւ : ՏԼարկալ ու զա ր կո լաւ ։ ԱնՀաւասաբ ու ունի Հայ ժոդովուրդին , որ այսպէս եկան է ար - ները կրելով եւ միեւնոյն զոՀողութիւններն ընե­

զարՀ ուրելի եղաւ սլա յ քա ր ր եւ անչափէ լի իր զոՀ Ա՛­ ժանաւորելոլ զինքր Արիւններու եւ արցունքներու լով : Անոնք իրարու Հանդիպեցան թերեւս աւելի

ղութիւնն եր ո ւն եւ ղոՀաբե բութիւննեբուն չավւբ յ « //* ՚՛ ՛ւ– ց " ք՛ ՛լ աւյ» մ րն ալ ինք, պարտականութիւն ու­ Հեռուն ալ, Հռենոսէն անգին ,փշաթելերուն ետին,

Մ՚ինակ էր եւ մեկուսացան , Հարկաւ իբ աչքերը նի իր ուսեբուն , իր իսկ խոսովանութեամ՛բ , շա– ֊– ուր արմուկ արմուկի մնացին Հինգ երկար տարի­

ուղղեց Հեռաւոր լոյսի շամ ան դա գի մբ դէպի րունակելու ինչ որ կտակեցին իրեն իր երէց եզ - ներ : Գա շս ակից բանակնեբոլ կոդմէ միասին ա -

կրօնակից է, լր ո պան ու մ ան աւանդ Հ իւս իոի ամ ե– բայրները , որոնք ոչ եւս են ; Աւ , ինչո^ւ չէ , ունեք– զատուեցան ել միասին վերադարձի ճամբան բռնե­

նաղօր ցարը ; ցան է նաեւ իր մխիթաբանքը ։ իր տարիներու աշ­ ցին։ իրարմէ բաժնուեցան երբ Ֆրանսս,յի Հողին

Հայր սխալածն էր։ խատանքը պտղաւորուան է,՛ու աՀա այսօր իր իսկ ՚ Լ ս ա ձ Հասան իրինց սիրտերը ուռած, աչքերր ար­

Ո՛չ > Հազար անգամ ո՛չ ։ աշակերտն է որ ղողով Համակուան կուգաբ ղբբ — ցունքով, սրտով եւ Հոգիով յալիտենապէս բաժ -

Ակսեալ նորա յէ լ Օրիէն, մինչեւ ՛Ներսէս Աշ– ուատել ի ր ուսուցի չը ։ նուած։ Մէկր գտաւ իբ Հայրենիքը , իր ծնողքը։

տարակեց ին ու մ ինչեւ Լոռիս Ա ելիքով ու Տէր– Հոս ալ լկա ի պայքար մր։ ՀՀ.Յ առաջգիմ ական՝% Միւսը գտաւ իր ծնողքր բայց մնաց Հայրենա -

Ղ^ոլկասով, Հայերն էին, որ ցարին զինուոբներբ կո չուան փողոցա յին մամ ու լ ր իշ|ակա|ք^ կոչեց զուրկ : Այսպէս անոնք իրարմէ բաժնուեցան մին -
մինչեւ
առաջնորդեցին մինչեւ Արաքսի ափերը, այս մենադոյն գրագէտր, որ Համարձակութիւնը չեւ իսկ ֆրանսական Հասարակութեան մէչ :

կարին եւ Երզնկա ։ ունեցան էր քնն ա գա տ ե լո լ Հա յ ասա ան ի կարգ մբ ԱլՐԻլ րնկերներ ենթարկուեցան նացինե -

ւճիշգ է ՚՛ ր ցարերը դրժեց ին իրենց խոստում բ դրական գէմքեր բ ։ () ւ յետոյ՝ ի՛նչ 1լուդէք ո բքնեն , րու տարագրութեան Օրէնքներուն , Գերմանիս ք

ու Հա յուն զլա ց ո ւե ց ա լ ներքին ինքնավաբութիւնր ստորնագոյնը, նամակ մը խմբագրուան ու ստո– մէչ պարտագիր աշխատանքի տարուեցան : Անոնք

\ո չ թէ անկախութիւնէ , բա յց (ք՛ո ւս ի ո յ գերիշխա– րադբուան այս անորակելի թշուառականներէն , ալ վերադարձան այն երկիրբ որ մերն է եւ ոչ թէ

ն ո ւթե ան տակ ապրող Հայոց վիճակ բ շ ա՛՜տ աւելի ոլզզուան Եբուսադէմվւ Պատրիարքին , ո րպէ սղի իրենցը:

տանելի ու մարդկային էր , քան ԹրքաՀայոց կա - դուրս նետէ դա յն վանքէն , անարժան գտնելով . Ուրիշներ միացան «մ աքիսներուն , Գիմադրա–
վա րժա րա– ազատու­
ցութիւնը : քիուսաՀայը շունչ առաւ ու տիրացաւ զայն ի բրել ո ւս ո ւց ի չ ա ռտն գա ւո րաց կան ճակատին մէչ զինուորագրուեցան , էր որ
ԹՂ.ԹԱԿԻՑ արժանա­
տնտեսական բարգաւաճ վիճակներու, մինչ Թ/ււր– նին • • . թեան պայքաբին մասնակցեցան : Պէտք վրայ ,

քիոյ մէջ Հայր միշտ կը ճնշուէր պարբերական Մեկնութիւններր աւելորդ են : Ֆրանսացի ազգին երաիստա գիտութեան

ջարզեբ ու թալաններ ու գեռ այսօր՝ ուն եւս րու - նային : Ուրիշներ մեռան պատնէշներուն

թեան տուրքը ։ Գէսլի Թուրաջն .* . փողոցին մէչ–. Մեռան Հպարտութեամբ ծառայած
ըլլալով
Անկախ է ազդ մր ,՛ որ իր սեփական լեզուն ո ւ Ասլասեայէք, յաւակնութիլնր չունինք ձեզի առանցքն մեծ երկրի մը որ քաղաքակրթութեան

մշակոյթն ունի եւ Հաւասար իրաւունքներ կր վա<– իւորՀուրդ տալու, բան մր, որ շա՛՛տ ուշ է արգէն։ է աշխաբՀի աչքին։

յելէ ղՐացի ազգերոլ Հետ։ ԱՀա ներկայ Հայաս­ Եթէ Հ ա յ ը քարդելոլ եւ ՀաբստաՀարելու տեղ,ար­ Այս բոլոր օրինակները , այս բոլոր զոՀողոլ -

տանի իրական վիճակը, ԱՐ ԲՆԱԿԱՆ ՀԵՏԵՒԱՆՔՆ մ՛անի չափով գնաՀատէիք զայն, եթէ գիտնայիք թիլններր պէտք է նպաստաւոր ըլլան Հայկական
գաղութին։ Այն սէրը, եռանդը,
է ՀԱՅՈՒՆ ՀԵՏԵՒԱԾ ԳԱՐԱՒՈՐ ԱԶԳԱՅԻՆ ՚ՐԱ– շաՀիլ անոր Համակրանքր, բարեկամութիւնն ու Հաւատքը որ ու­

Ո.Ա-ԲԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ : Ապրի՜ լ ու անոր Համար աո - հ՜ասա յո ւթ իւն ը , կրնար ճամբան բաս մնալ։ նին անոնք Ֆրանսայի Համար , բաւական 1.ն որ -

կալ։ ՛ճիշդ Հ > Հայր շա՛՜տ տառապան է ու շա՛տ Զափազանց միակողմանի եղաք ստ որա գնա - պէոզի անոնք ինքնաբերաբար, առանց դժուա -
Հայր։
ջաբգուան, բայց ան կայ այսօր, ոտքի է եւ ոչ Հատելով ել արՀամաբՀելով է՛" ւթե ա՛հ , այր , կին թէ երիտասարդ մտնեն ֆը -

միայն ՀԱՅԸ ԿԱՅ , այլեւ պատկառանք կ՚ազդէ , Գոլք երազեցիք կարգել ու ցրոլել Հայր։ իսկ ր անս ական Հասարակութեան մէչ :
Ասոր Հա­
՚ր " լ Վասնդի Հիմա այլեւս մինակ չէ Հ ա յ Ը Ղ՝"լ՚Լէր աաՐէլ " լ կ՚ապրի այսօր։ Մենք վսաաՀ ենք որ անոնք իրենց քա^ւ -
ՀայԸ.) պատմական ամենաՀին շրջաններէ
մար է որ ակ ո տ յ կը կճրտէք մեզի : իԴեամբ , աշխատանքով , յարատեւութեամբ պիտի

սկսեալ, անկախ , Հզօր պետութիւն մը գրեթէ չէ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ԿԱՅ ԱՅՍՕՐ նպաստեն Ֆրանսայի վերածնութեան , ո րով Հետե լ

եզան, բայց, օմտուան չնաշխաբՀիկ կեն ս ո ւն ա - Խ– Ն– ՀԱԼԱՃԵԱՆ վերչնապէս գտած պիտի րլլան մայր մը որ զիրենք

կո ւթ ի ւն ո վ մ բ, իր գար աւո բ կեանքի ընթացքին պիտի պաշտպանէ երկրի մը մէչ որ իրենց Համար

տեսան է բազմաթիւ Հղօրներու ան կումբ ։ անՀրաժեշտ դարձած է , իբրեւ մարգ ապրելու

Աարգանաբադ , Կիլրոս , ԳարեՀ , Մենն Ա - ՍՏԱՑԱՆ-Բ Համար ;

զեքսանդբ , Հռովմի, Բիւդանգիոնի , Արաբ խալի - ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԺԱՄ , Հրատարակութիւն Հ ա յ կ ա յ աաստ 8օշւ

ֆաներու ա շխարՀասասան ա շխա բՀակա լութիւե - կան Րատիօժամի , Ա. Հ ատոր 1943, Բ– Տ ատոր

ներր ու վերջապէս մեր օրերու Օսմ *պետութիւեբ 1945։ Նիւ Եորք, խիստ շաՀեկան , որուն մէչ ամ­ 1.րգ, թատրոն, Հայկ. Գատ , պատմական, Հա, -
վասելն
ատ V տն ո ւ ան Վ՚իէննայէն Պարսից նոց ու էք բ իմ էն - փոփուած են\943–45ին ամերիկեան անթելի վրայ րենասրիակտն ելն.–. Հայկական ժամին

Եթովպիա •»• ; ձայնարձակուահ– րոլոր նիկթերը,—Հայերէն ճառ, Կ Տիկին Տիանա Սարզփս ։

Fonds A.R.A.M