Page 139 - ARM_19-1946_02

ւտ բ ա ւ ւ ա ՉՍ07աւԹւ / ս ա տ ր ա ւ Թւ ք & ա շ ը Մ Ո Լ Ո Թ Ո Վ ԿԸ ՄԵ՚ԼԱԳՐԷ

- հ՚օռճՓ 1824 - ԱՆԳԼԻԱՆ ԵՒ Ա Մ Ե Ր Ի Կ Ա Ն

8. Շ. .Տ 376.28* Խ * Մ ի ո ւթեան արտաքին գո րծավա բ ր Մ ա յիս՛
Օ^շէշա-ԲւօթոշէՅե-տ : ՏՇ9. ա Տ Տ ծ ճ ա ՝ 1
2 / ի ն շատ կաբեւո բ յա յա ա բ ա բ ո ւթ ի ւն մը ըրաւ Օ–
17 , &Ա6 Օաոօսատ - Ր ձ » 1 Տ ( 1 3 տ )
161.։ 008. 15-70 - 0. €. Բ. Բւատ 1678-63 ա ա ր եւ իյո րՀ րդային մամուլի նեբկայացուցիչնե -
ԲԱԺ՛Ն. Տար. 750, 6սյւքս. 400, Արաասա1)ւ1՝ան 1000 ֆրանք

Տէց՚աէճւ 1946 Չորեքշաբթի 29 ՄԱՅԻՍ րուն առկեւ, Փարիզի խորՀ րգաժո զովին եւ ուրիշ

մ ի կա զղա յին Հ ա ր ց ե ր ո լ մ ասին ։Տ ա յաա բա բութ իւ­

նը , որ 5000 բառէ կը բաղկանար , ամ բո ղկո լ -

ԺԶ– ՏԱՐԻ - 186 Ճոո66 8 ° 4712-Նպւ շրջան թ ի ւ 351 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱ՚Ն ԳԻ՜ն՛ 3 ֆթ. իժ I. ա մ ր Հրատարակուեցաւ կուսակցական պաշտօ »

նաթերթին՝ «Փրավտա»յի մէկ, եւ միաժամանակ

հաղորդուեցաւ Մոսկուայի անթելէն , ի լուր աշ -

ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ խաբՀի ։

Մ ո լոթով ամբաստանեց Անգլէան եւ Մ * Նա -

ՌՐՊԷՍԶԻ ԿԱՐԵՆԱՆ* ՕԳՆԵԼ Հանգները թէ կր փորձեն ահաբեկել Ի). Մէոլթէւ–

Հայ|ասաանի պեաակաքԶ ձեռագրատան (Մա­ նը եւ էբենց կամքը պարտագրել անոր։ Եւ աւլգա -

տենադարան ) ձեռազէ րներուն մ էկ երեւան Հ ան - րարեց . «Ինքզէնքր յարգող ոչ մէկ դաչնակէց

Ինչպէս իմացաք երէկ , ՖրանսաՀայերու Ներ– ուած է որ 650 տարի առակ ծնած՜ է Երեւանէ ա - պետութիւն կրնայ Համակեբպէլ այդպէս է ռաղմա–

գաղթի Կեղբ * կոմ իտէն զանազան ա եգեկո ւթիւն ՝-՝ ռակէն բանաստեղծ՜ր, որ յետոյ քաՀանայ ձեռնա­ իւաղերոլ» * իր կարծիքով, Փարիզի խորՀրդաժո -

՛ներ Հ ա զ ո ր ւլ ե լ ո վ փարիզաՀայ թերթերու ներ կա յա» դրուէ քով , ապաստաներ է ///րէմ , ան յայտ պատ - գովէն գե րն էր պա տ ր բա ս տ ե լ Հա շտ ո ւթեան դա շն ա–

ց՛՛րիչներ ուն , մ ամուլէն ակլս կց ո*ւթ իւն ր խնդրած ճառներով։ Այս բանաստեղծր էնքզէնքր կր կոչէ գիյւներ որ պիտի վաւերացուին երեք մեծ պետու -

է , արձանագրութեանց եւ Հանգանակութեան զար^ եղեր Տէրաէր Երեւանցէ (երբեմն ալ քաՀանայ, թեանց կողմ է , իսկ Իաալիո յ պարագա յին՝ նաեւ

տալու Համ ար % երէց^ ։ Իրմէ մնացած են քանէ մք ձեռագէրնեբ ւ1) ր ան ս ա յ ի կոզմէ, Համաձայն Մ ո ս կո ւա յ ի խոր -

Տարրական պաՀանկ մր, րոլորին Համար՝ ։ Մա­ զոր գրհր է 1330-1345 թուականներուն ել քանի մր Հ բ դաժ ո ղո վին ո ր ո շո ւմն ե ր ո ւն որոնք իրենց կար -

նաւանդ որ , ինչսլէս գէտ ել տուան՝ է ն ե ր գա զ թ ի չափածոյ կտորներ։ Այս բանա ս տեղծո լթիւննե րէն գէն ներշնչուած էին Փ՝ոցտամի որոշումներէն :Ու­

լիազօր ներկա յացուց է չր , Պ . Հէնայեկեան , մէկր րնդարձակ ողբեբդութիւն մրն է ուր կր վի­ լ՛է շ որ ել է մեկնութիւն պիտի նշանակէ ր մէկի

«շատ դանդաղ» կ՚եբեւան այստեզ կատարուած– ա շ» ճաբանէն խաղոդր, դին էն եւ իմասաասէրր։ Երե– ա1զ երկու դաշնադիր յօրինել , օրինակ , իաալիո յ

էւ ա տ անքն երր ւ ա նի թ երթ երք կր գրեն թէ այս ար տադ բութէ ւնր Համ ար, մ է կը՝ ^Րռք Մ եծերուն կողմ է ստորագրե­

Զ ե նք ուզե ր որ ել է բանալիէ ճ յարո լցան ել շատ շաՀեկան է պատմագրական տեսակէտով։ լէ , մ էւսը 21 պետութեանց կողմ է , «էնչ որ կա -

պրպտելով մատնանշուած գանգազութեան պատ ) Հ Երեւանէ ժողովրդական կրթութեան թան - ւոարեալ ձախողանք մր պէտէ ըէէար» ւ Որ ել է

ճաոներր : Թոզ սլա ա ա ս թ ան են անոնք որ տէբ-տէ– գարանր ձեռնարկած է Հաւաքելու պատերազմէ ա– ձեռնարկ որ կր ձգտէ 21 պետութեանց խոբՀբդա—

րական զարձած են Հայաստանի Հետ կապուած ա են Հանրային զպրոցներու աշակերտներուն եւ ժ ո դո վին նե բկա յացնե լ անկատար դաշնադիրներ

րոլո ր իյն գի րնե րուն , եւ կ1 ո լ զ ե ն պար զա պէս «ւլո-4 ուս ո լց է չնե րուն Հ ա յրենա ս իրական բանա սա եղծ ու» ի՛աալիո յ , քիում ան ի ո յ , ^ուլկարիո յ , Հո ւն գա ր ի ո ք

լամ»ի գեր կատարք*լ տալ միւսներուն։ թիւններր , արձակ գբուածքներր , Հ ա կ աֆ ա շա կան եւ Ֆէն լան տա յէ Հ ետ , պէտէ յանդի Հ աշտ ութ եան

Թե րթեր ր մէկտեզն են, ամէն մարգ կրնայ նո­ ծաղրանկարներ , ճակատի ռազմիկներէն եւ Հրա -֊ ոչ թէ մէկ , ա յլ երկու ժոդովնե ր դում ա րե լու :

րէն կարգալ ել իմանա լ թէ ո՛վ ի ՚նչ ըսած կամ մ ան ա տ ա րն ե ր էն ստացուած նամ ակներ , պատի <ձԽ * Մ էոլթէւնր չէ կրնար ընդունի լ որ Հաշտու­

թերթեր եւն.։ թեան վերկնա կան խո բՀ րդաժողովր դում արուէ

բրած է ։ Հակառակ գաշնագէրնեբոլ պատրաստութեան Հա—

Մենք այստեզ կ՚ուղէէնք Ներգա՛ղթէ էէազօբին՛ Պետական հեռագրատան ՛աշխատաւորներէն մար կնքուած Համ աձայնո ւթեանց ։ Ն-ման ա պէ ս

Աւշագրութեան յանձնէ լ կարգ մր պարագաներ* Աս ա տ ո ւր իքնացականեան մ իկն ա գա ր ե ան գբակա - բաց ո բոշ է թէ ամ երիկեան պատուիրակութեան

1. Բոլոր ւի ա ստեր ր կ՚ապացուցանեն թէ Երե— նութեան մ ա տ են ա գր ա կան ցանկր կազմ ել ուլ , ս աս» այս ա ււ.ակա ր կ ր , որուն ձա յնակցեցալ բրիտանա -

ւանր վաւերական տեզեկութէւներ շունէ գազութ­ ն ա ւո ր ա պէ ս զբաղած է ՛Ներսէս Շնո բՀա լիի ( (իք* * կան պա աո լիր ակութ ի ւնր , առ Հասարակ ո չ-ց տն­

նե ր ու կա ց ո ւթ ե ան , Հ ո գեբան ոլթեան եւ բաղձանք» գար ) Հ անելոլկներով ։ ՀյնորՀալին մ ին չեւ Հիմ ա կալի Հետեւանքներ պիտի ունենա յ զար լրացնելու

նե բու մասէն % իր աղբէւրներր ոէ միայն պակասա՛­ ծ անօթ էր 146 Հանելուկներով , որոնք տպուած են Համ ար բա բեկամ ական յա ր ա բե ր ո ւթ ի ւննե րր ա յն

ւոր են, ալլել պղտոր։ Եթէ իրենք պրպտումներ 1 5 1 2>ին ւ Հա ՚ յ ե ր ՛ է ն առակին ա պա դիր տաղարանին ազգեր ուն միկել որոնք կ՛ուզեն Հաստատուն խա -

կատարեն անձամբ, աոանց կւսնիէա կա լ կարծ՜իք - մ էկ ։ Ո ւս ումնա ս իրոլթեանց ատեն պարզուած է որ զազոլթիւն մր Հիմնել»։

նե բու, ինքնին կր Հարթուին շատ մր թիւր իմա -՝ ձեռագիրնեբուն մէկ կր գտնուին նաել 150 Հանե - Պ* Մոլոթով յետոյ բացատրեց թէ այն պե -

ցոլթէւններ Հ լոլկներ , որով րնգՀ * լ^ի^էՀ ^ԷԼՀ Հասնի մօտ 300\է : սաւթիւններր որ ստանձներ էին յօրինել Հինգ պե­

2. Երեւանր պարզապէս էր վարկէն կր վնասէ Այս անտէպ Հանելուկներ ր ունին բա ց ա ս ա ոլ է ս ա շ– տութեանց դաշնադիրներ ր , Համաձայնեցան բո լո րէ

թոյէ աալով որ շե րաաւո րումնե ր կազմուին Ար - իւա րՀ ա կան բովանդակութիւն ել կվարտա յա յտեն

ա ա ս ոտ Հ մա ն ի մէկ , « Հա յ ա ս ա ան ի բարեկամ » , կենդանիներու , թռչուններու , ծազիկնեբու , րոյ - էական խնդիրներ ու մասին զինուորական սեզ —

« Տ առակդէմական» եւն • ։ (Հետին գա զութ է աէբա– սերոլ եւ բնդՀ ան ր ա պ է ս բնութեան ն կա ր ա գի բ ր ։. մ ում , Հ ա տ ո ւց ո ւմն ե բ եւն ։ Գալով ՛հ ան ո ւր ի նա »

ցուն եւ մամ կոչն ւսնւք ամ կ սնան մ կա յել քմ Լ Ի՚1ՀՀ Հանելուկներէն եբեքր Հ ա յ րէննե րով դրուած– են , ։ա րկ ո ւ թե ան , այղ. խնդիրը քանի մր անգամ քըն–

կր ներկա յացնեն այգ առանձնաշնորՀ եա լ աա րրե - որմէ կր Հետելի թէ մէկնադաբեան Հ այրէններու նու ա ձ է եւ եթէ կ ուզեն բարեկամական յարա բե —

րր , իրենց մ՚եծամ՚ասնոլթեամ՛բ : Աենք վստաՀ ենք ծագումր ետ կ՚երթայ մէկ գար, քանի որ մինչեւ բ ո ւթ ի ւննե ր ր ամ բա պնդել գանուբեան եր կի րնե բու

թէ օր մր իրենք պատասխանատուութեան պէտէ ա յսօ ր բանաս է ր ո ւթեան մ էկ Հա յ րէննե բու առակէն Հետ , կարելի չէ Հարցր քննել առանց անո՛նց մաս­

կան չեն շատ շատ երր ։ Ե րանի՛ թէ Ներգաղթը եւ գործածոզր Համարուած է Ֆրէկր (Ժ*հ • գաբ^ ։ նակցութեան է «կպա ա ա կա յարմ ար չէ որ կարգ մր

ուրիշ կենսական ձեռնարկներ լինա ս ո լած ՀՐԷԷան , Հայասս։| սւնի Գժտութեանց Ակադեմիայի վեր– ոչ - գանուբեան երկիրներ իրաւունք ունենան

մ էն չեւ ա յն ատեն ; կէն րնգՀ • ժոզովէն մէկ (12 ապրիլ) , անգամներէն պարտագրելու կարգուսարք մր որ Հա շուի չառներ

3. Այգ շե բ տ ա ւո ր ո ւմնե ր ո ւն Հ ետեւանքով , Վ* Համ բարձում եան զեկուցում տալով \ 946/՛ տա– այգ պետութեանց շաՀերր, մանաւանդ մեր Գ ա շ՛­

դադթաՀայ մամուլն ալ բաժնուած՜ է երկու մ աս է : Ր ե շ ր կ ան ի առակագրութեանց մասին , յա յտնեց թէ նա կի ց ն ե ր ո ւն շաՀերր (Ջեխոսլովաքիա եւ Եուկո—

Հաւատաց եա լնե րր « Հաււակդիմ ակա՛ն թերթ պատմութեան «ինստիտուտ» ր պիտի ձեռնարկէ ս լաւ իա ) ;

եւ յօգուած՜ կր ստանան Եբեւանէն , միւսնեբր Հ այ ժ՜ողովրդէ պա ամ ո ւթեան եօթր Հատոր կազ - «Կ՛ՈՒԶԵՆ ԻՐԵՆՑ ԿԱՄ՝ԲԸ ՊԱՐՏԱԳՐԵԼ»

.Հեթանոսնե՛ր գեռ կբ սպասեն որ կա՛մ բաժա­ մ ելու, պէտէ շարունակէ Հայաստանի եւ Հայ ժո­ իտալական Հատուցումներուն ակնարկելով ,

նորդագրեն , եւ կամ փոխանակեն , ինչպէս պատե­ ղովուրդի պատմութեան տարբեր շրկաններու մե­ Մ ո է" իմ ո վ րսալ թէ ֆաշական զինուորնեբը արշա­

րազմ էն առակ : Երբ ձեռքէ տակ չունիս թերթ , նագրական ո ւս ո ւմն ա ս իբ ո ւթ ի ւն ր եւ պիտի զբաղէ ւեցին խորՀրգային եր կի րը , Հ իթ լէ ր ա կանն ե ր ո ւն

գիրք , որեւէ նէւթ , է^ն չպէ ս կրնաս էր իւ կատարել ուրէշ Հարցերով՝. «Մ * Աբեղեան» ինստիտուաբ Հետ եւ աՀռելի աւերներ գործեցին։ ($ետոյ Եուկո–

պաբտականոլթիլնգ : ի^նչպէ ս պէտէ ծ՜անօթացնես ( կաճառ ) ոլ իա է շարունակէ Հա յոց գրականութեան սլաւիա , Ալպանիա եւ Հունաստան արշաւելով ոչ

Հայրենիքէն մէկ կատարուած՜ աշխաաանքներր, ա՛­ պա ամ ո ւթեան վ եց Հ ատ ո ր եա կ ԷՅ րգ եւճբգ Հ ատոր– նուազ աՀռելի վնասներ պատճառեցին այդ երկիր–

մ՛էն ճակատի վրայ։ (Պատերազմէն առակ Երեւանէ ներր կազմելու աշխաաանքր եւ պէտի կազմէ Հայ նե րուն * Հեաե ւա բա ր Իտալիա պարտաւոր է Հա »

թե րթե ր ք կր ստանա յէնք լի ո խ ան ա կո ւթ ե ա մ ր ։ առանձին գրողներու ստեղծագործութեանց եւ ա ո ւց ո ւմն ե ր վճարելու ։ 1$ * Մ էոլԻ^ի*–1՚Ր նկատի առ­

Ա*ասնաւոբ խմ բա գիր մ բ կր Հ ետեւէր - անոնց , եւ գրականութեան պատմութեան զանազան փուլերու նելով ի տա լի ո յ ա կա կց ո ւթի ւնր Գաշնակիցներու

«Տ առակ» ի Հա յաս ա ան եան բամ ին ր «ա րտածե էէ» մենագրական ուսումնասիրութիւնը ։ ղատին, «Հարիւր միլիոն տոլարի շատ Համեստ

նէւթ էր զ արձած ուր էշ գաղութներոլ Համար, 10 Այս տարի «\, . Մառ» լեզուի կաճ աո բ պէտէ գումարին իկեցուց իբ Հատուցման պաՀանկր» ,

- 1-5 ՛յրէ ու ՛երն էլ Հ ա ա ) * ուսումնասէրէ Հին Հայերէնի եւ ժամանակակից բա յց մ իեւնո յն ատեն կր պաՀ անկէ որ 200 միլիոն

4. Երեւան ամ սագէ ր մր կբ Հ բատարակէ \ 945 դրական լեզուի , ինչսլէս ել բարբառներու ձեւա - տոլար վ ճարուի Ե ո ւկո ս լաւիո յ , (ֆունաստանէ եւ

Տուլէսէն ի վեր ։ Առակին երկու թէւերր գնեցինք ւորմ ան ոլ ա ա մ ութիւնր ։ ^ II.լ ււ/ " ՛ ն ի ո յ ։ Փարիզի խո բՀ ր դաժ ո զո վ ին մէկ խոր՝–

ա յստեղ , երկու թիլեր ալ գեռ նոր ճարեց ինք Հե­ ՝^Հ Չորրորդ Հ նդամ եա կ ի ընթացքին Հ այ աս - Հբդայէն պաՀանկներուն ձայնակցեցաւ մէայն

ռաւոր գաղութ է մր։ (4 եւ 5 յ Հոկտեմբեր - նոյեմ– տանի թեթեւ արգիւնաբերութեան նախաբարու - ֆրանսական պատուէ բա կութ է ւնր ։ «Եթէ գուբս էն

բեր 1945): թիւնր պիտի տրամ աղբէ աւելի քան 50 միլիոն մէկամտութէւն Լ\Րէէա յ * Խ* Մէութէւնր եւ իտա–

Ամ սագէրր երեւութապէս կոչուած՜ է Հայրե - րուբլի , նոր գործարաններու եւ րնակարաններու էէա կրնան առանց մասնաւոր դժուարութեան Հա­

նէքբ ծ՜անօթացնելու ԱրտասաՀմանէ , բայց էրա - շինութեան Համար։ կիրովականի եւ Գորիսի մէկ մաձայնութեան մբ յասգէէ Հատուցումներու մա­

կան ին մէկ կր ձգտի մոլեռանգ պայքար մր վարել պիտի շինուին տրիկոտաժի ( Հ ի ւ ս ո ւ ա ծ է զէն) նոր սէն » ;

՛դաշնակցութեան ղէմ : Ա՝ եծ՜ պատ իւ պէտէ րլ - գործարաններ : էէն ին ական ի մէկ պիտի շինուի Ուրէչ դանզատ մբ անգլեւսաքսոն գա շնա կ էց–

լար, եթէ փորձուէ էնք արտատպել կարգ մր ան - կանացի րնտիբ զոլլպաներոլ զործաբան։ Հնգամ­ ներուն գէմ * «կարգ մր ամերէկեան շբկանակնեբ

կէբթ * ՂԳոլ*^՛ էի ցնդաբանութիւնէն եր : յակի վեբկր գուլպայի բոլոր գոբծարաններր պէ - կբ ձզ տին օզ անաւ ա յին եւ նաւա յին խարիսխներու

Երբ այնքան խորարմատ եւ յաբաճուն կազ — տէ արտագրեն 14 միլիոն զ ո յ գ ։ Երեւանի մէկ պի» Համ ա շիսաբՀա յին ցանց մր Հաստատել, ակակցու -

մակերպոլթէւն մր էր գաղափարական սլա ք քարն աի շինուի գործարան մը ապակեղէն ամաններու ։ թեամբ իրենց բրիտանացի բարեկամներուն։ Մէնք

՛լնգամ գագբեցուցած է , յանուն գ ե ր ա գ ո յն շաՀ ե– Նոյն շրկանին պիտի աւարտի Երեւանի կօշիկի եր­ պատերազմէ ատեն, Եաէթայէ, ԹէՀրանի եւ Փ Ո ց–

բու, եւ կր գոՀանայ զանազան քննադատութէւն - բորդ մեքենա շարժ գործարանին շինութիլնր : Երբ տամի մ էկ տեսակէտներու ն ե ր գա շն ա կց ո ւթ ի ւն

նեբով, ոզբալէ է որ էշխանութէւն մր կր շարու­ գոբծաբանր բանի եւ Ա* եւ Բ* գործարանները Հաստ ատուեցաւ եւ ո ր ո շո ւմնե բ տրուեց ան կա -

նակէ սէբտ եւ աբէւն պղտորել, այս ճակատագրա­ վերաշինուին , կօշիկի ա ր ւո ա զ ր ո ւթի ւնր պիտի ւո ա ր ե ա լ ազատութեամբ –եւ բոլորէն մա՚սնակցու —

կան օրերուն ։ բարձրանայ \ .200.000 զոյգի , փոխան 1940 թուա­ իժ ե ւա կ՛ , ՀետզՀետէ բացորոշ կ՚երեւայ թէ կարգ

Գաշնակցութէւնր որ եւ է վնաս չէ կրեր այգ կանի 460.000 զո յղին։ Ամ բողկ երկրին մէկ կը յոլ» մբ պետութէւններ այժմ կր կան ան իրենց կամքը

անմ էտ խա չակբութենէն : Ըն գՀ ակառա կն ։ Հայրե– սան արտագրել մինչեւ 2.550.000 Գոյգ ։ պարտագրել ու րի շն ե բու . . *» ; Եւ մասնաւո րապէս

նէքր բան մր կր չաՀէթ։ Գազութնեբր կր շաՀԷԲն։ Հիմնովին պիտի վ ե րակառո ւց ո լին Լէնինակա– շեշտեց թէ Մեծն Բրէտանէա եւ Մ ՚ ՆաՀանգնեբը
ել Նոր
Պ ա ա ա ս խ ան բ թող փնտռեն Լ, ե բ գա զ թ ի բոլոր նի գուլպայի ել Հ ի ւս ո ւած ե զէն ի , ինչպէս «ո Հ թէ իսազաղոլթեան յարձակոզական մր կր վա­
ր;
լէազօրնեբր, Ֆբանսայէն մինչեւ Սուրէա—Լէբա - Բա յաղէտէ Հ է ւս ո ւածեղէն ի դո բծարաններ րեն , այլ յա րձակոզական պայքար մր հ). Մի ու -

նան եւ այլուբ ։ թեան գէմ : թաոորոշ կ ՝այԳ աՀ ա բե կո ւմնե րուն

ո լզէ էնք Հաւատալ թէ սնա մէկ խօս քեր չեն Մ • ՆԱՀԱՆԳՆԵՐՈՒ երկաթուղիներու դորՆա– կատարեալ վրիսլումբ։ Միաոեալ Ազգերա. կազմա­
արձակուած՜ «մ է սանա­
Երեւանէն եւ կկմիածինէն Ղ"լԼ1Լ Հաղի՚– գագրած– վերսկսալ հանքագործներու կերպութիւներ Հաշտութեան խնդի րնե րոլ կարզա -

կանս ւ թ եան» ^"ձ^ՐէԼ ։ գորհ՜ադուլր ։կաոավարոլթիւձւր գրաւած է ահ՜իսա– դրութեան մէչՀ խրելու փորձերր ուրիշ Հետեւանք

Ար տա սաՀմ ան ր մէայն պ ար ա ական ութէ ւնն ե® ր Հանքերր –.Բանթողներուն թիւր կր հաւսնի 400000^։ չեն կրնար ունենալ եթէ ոչ իսաիստել անոր Հեզի -

ունէ, թէ իրաւունքներ ալ ։ 4/#

Fonds A.R.A.M