Page 35 - ARM_19-1946_01
P. 35
լւ. ր ա ա ա Չ ս օ ւ ա ա Ի ւ & ա ա տ ո տի| ք ւ ա օ ք Միացեաւ ԱզգԽ՚ը
եւ ԻոսՕի խՈղիդ
յ Օւո*&աւՎ^թՈ^ս* : ՏՕ֊1. աՏՏձ&1/և\
17, 11ս6 0&ա6տա6 - (13=)
I ա.; 008. 15-70 - 0. 0. Բ. Բ*հտ 1678-63 Մի՚եչ Միացեալ Ազգերու ըեգՀ * ^՜ո՚Լո4յԼ հ.ԼՀ
^ԱԺնԵԳԻն–– Տար. 750, 6սւս*ս. 400, Յաւքս. 200 ֆրանք շարունակէ իր աշխատանքները , վերջնական Հեւի
մը վերածելու Համար կազմակերպութիւնը, աՀա
5«Ո6<Ա 19 ձտաա 1946 Շաբաթ 19 Յունուար խնդիր մը որ կը սպառնայ պղտորել մթնոլորտը։
թէՀրանի կառավարութիւնը ՀրաՀանգած է իր
Ժ Ը - Տ Ա Ր Ի - 18» ձոո66 « ° 4513-Նոր շրջան թիւ 242 Խմբագիր՝ Շ • ՄԻՍԱՔԵԱՆ ԳԻՆ՝ 3 Ֆթ պատուիրակութեան՝ ԱպաՀովութեան քՍորՀուր–
գին ներկա յացնել Ատ ր պա տ ա կա Նի խս գի ԸԷՀ ։
ինչպէս գրած էինք երէկ , իրանի գլխաւոր
պատուիրակը , թ*աղիղատէ ընգՀ • մողովին ու*
ՄԵՐ ԽՕԱք-Ը Ի՛Ն Ջ Շ Ո Ւ Տ ՄՈՌՑԱՆ շագրութեան յանձնէ ց այս խսգիըԱ) յայաաըարե*
էով թէ ի Հ ա ր կին ան ո ր ա ջա կց ո ւթ եան պիտի դի*
ՄԻԱՆԳԱՄ ԸՆԳ ՄԻ€Տ մեն, եթէ լուծում մը չգանոկի աւելի կանուխ։
ԽՄԲ Լոնտոնի մեր աշխատակիցը , որ մի Այժմ իր կառավարութիւնը կը ՀրաՀանգէ անմի–
եւնոյն ատեն հայկական շահերու միակ ներկայա ջապէս ներկայացնել վէճը^ ին՛չ որ մեծ մտաՀո–
ցուցիչն է. Անգլիոյ մէջ , կանոնաւորաբար կը ստա
Ազդարար ուիժիւնր 1լո ւգա՛յ Լոնտոնէն : նայ , խորհրդային տեղեկատու դիւանէ մը, ամէն գոլթիւն կը պատճառէ մաււնաւորապէս անգլ • կա֊
մասնաւոր տեղեկութիւն որ կր հասնի Խ • Միու
« ճինկօ » (գեղին) մ ամ ուլի Հ ան ր ած ան օթ թեան մայրաքաղաքէն հայկական հարցի մասին։ ււավա ր ո ւթ ե ան : Լոնտոնի մէջ կը նախընտրեն յե
Երկու օր առաջ ստացած է Անգլհւոուս խորհրդա
օբէլաններէն «Տէյլի Մէյր^ որ միեւնոյն օբբ Փ---- տաձգել այս կարգի խնդիրները, մանաւանդ որ Ա–
բիղի "°էջ ա Լ կը Հ բաաա բա կուի , Տ ունուաբ 1Vհ պաՀովութեան ք$որՀուրդը դեռ նոր կը կաղմակերա
խմբագրականը նուիրած կր Արեւելեան Հարցին . պոլի եւ Ա իացեալ Ազգերու ընգՀ • քարտուղարը
Թերեւս աւելի կուզ իա արաա քա յա ութ իւններ րանական յանձնախումբին կողմէ հրատարակուած չէ ընարուած տակաւին յ
եղա ծ են X ք+ա յց , այս լ/՝Է^Լր նշանակալից է շատ մը թււուցիկ մը որուն մէջ լայն տեղ տրուած է մեր Թէ Հ բանէն ստացած ՀրաՀանգին վրայ , իրան
շոգե
աեսակէանեբուի ։ Աանաւանղ որ , կր ղուգագիպի հււղայ ին պահանջներուն: Աւելորդ է ըսել որ օր եան պատուիրակութիւնը գործի ձեռնարկեց Տա
եան
Ա՝իացեալ Ազգերու ՛ընգՀ • մոդովին գումարման՝, ուան մամուլը կ՚անաեսէ այս կ ա Ր գ ի լ Ո լ ր 1 ՚ Ր Ը * պինդ, պատրաստելու Համար թղթածրարը։ նիստը
ուղղէ
Խմ բա գր ա կ ան ր ուզզուած է քք*ուս իո յ դէմ , Թուրքերուն սիրտը չկոտրելու համար : Իսկ մենք կաւին յա յանի չէ թէ անմ իջա պէ ս ԱպաՀ ովութ
իրանեան եւ թրքական Հարցե բուն առթիւ։ ամբողջոլթեաԱ՚բ կր ներկայացնենք րոուցիկին ԽորՀուրգթն պիտի դիմէ, որ իր առաջին
Տ եղի անձ կութ եան պա աճ աո ո վ , սա իպուսւծ բովանդակութիւնը մեր պատմութեան համար : Ա– գումարեց Հինգշաբթի օր , թէ կոչ մը պիտի
ենք Հ իմԳւական մ ասե ր ր ամփովւե լ ա յս նեղ սիւնս։– հաւասիկ.—- ընդՀ * ^՜Ո*ԼՈ1ԷԻԱ ։
կին մէջ.֊– Շատ բան գրուեցաւ վերջին շաբաթներս բրի ՄԱԿ ի դաշինքին 34ըդ յօ դո լածին Համ աձա յն ,
1. Մեծն կաաարինէի օրերէն ի վեր, քհո. ֊տի ա տանական եւ օտար մամուլին մէջ Խ » Մ իութեան ԱպաՀ ովութ եան ք(յ որՀուրգր իրաւունք ունի քննե
բուռն ճնշՈւմ մը ի գործ կը դնէ դէպի Հարաւ ։ \ կողմէ Թուրքիա յ ներկայացուելիք Հոդային Հա լու֊ ո եւ է վէճ որ կրնա յ մ իջա զգա յին ընդՀաըում
2. 1774/./. Ռուսերր Հ ասաաաա պէս I լ։ ա ց ւ ւանական պաՀանջներուն մասին։ Հանրութենէն յառաջ ըերել կամ որ ել է կացութիւն որ կրնայ
էին Աեւ (քովու Հիւսիսային ափերուն վրայ եւ ամ– շատ քիչեբր տեղեակ են այն իրողութեան որ վտանգել խաղաղութիւնը ։ (1լըիչ յօդուածի մր
դարու ընթացքին , /Թուրքիա , էք՝ ւր ո սլա իսնղրոյ առարկայ Հողերուն մէկ մասը իրականին տրամադրոլթեամբ , եթէ ԱպաՀովո ւթեան հ որ–
յի Հիւանդ Մարդը, կը շարունակէր ընդունիլ մէջ Ոլուսիոյ կը պատ կտնէ ին աոաջին պատերազ– Հուրդը այս կամ այն պատճառով կանուխ էն չքննէ
ցարական Հարուածները Տ մին սկիզբը , իսկ մնացեալները իիուսաստանի աշխարՀ ի խաղաղութեան վերաբերեալ խնդիր մը ,
3. Պարսկաստանի կարգը եկաւ աւելի վ^ը^ը* խոստացուած՜ էին Դաշնակից կառավարութեանց գանգատող պետութիւնը կրնա յ ուղղակի ^*ք
*Լրա սա ան ը կո ր ս ո ւե ց ա լ \ 302,ին : ր ա գո ւն եւ ամ - կողմէ \9\Հ>ին։ ընգՀ * մոդովին ։ իրանեան պա տ ո ւի բ ակո ւթ ի ւն ր
բող՛ջ Պարսկաստանը Հայաստանի Հիւսիսակող եթէ ուղղակի ԱպաՀովութեան քՏորՀուրգին դիմէ ,
մը՝ քիուսիոյ ձգուեցան | 81 Յին ՚, ՝Րիէ վեր^ը կասսլ– Ամենայն Հայոց կաթողիկոսը *իէորգ Զ* էէ կըոար րնդՀ • մողովին ալ դիմել, մինչեւ որ Ա՛
եան ծ՜ովը, որ միշտ պարսկական լիճ մբ եղած էի , ^,անցեալ Դեկտեմբեր Յին տեսակցութիւն մր տուաւ քք/ որՀ ուրդը բաւ արար մամ անակ ունենա յ խսգիրը
բոնի բացա եցաւ ռուսական նաւերուն առ^եւ ։ Ռու մա/1 ու լի ներկայացոլցիչնեբլլւն ել յայաարարեց * մ ան ր ա մ ասն՚օրէն քննելու :
ս ա կկ անա թափանցում ր շա ր ո ւնա կո ւե ց ւ ՚Լիքթ"– Ա եր մ տած ումնե րր Արա ա սա Հ մ անի Հա յերու
բազմաթիւ
րիայի թագաւորութեան ամրուլ^ շրջանին, կարճ ճակատագրիս մասին եւ մեր ստացած քքէ՜րիչ փափուկ պարագայ մը , ՝ք՝անի որ
ձաիլոզանքնեբով ։ /ք՛ուսիսյ նպատակն էր աաք նա– նամակներն ու Հեռադիրները այս վեր ջինն երէն , խսդի Լ՛ Բ ^Լաս1 իո լ ս & ՚ V իութեան Հետ , այս վերջի–
ւաՀանդիստ մր Պարսից ծոցին վրա յ եւ ի վերջս յ Համոզեցին մեզ թէ պէտք է գիմում կատարենք նր կրնայ վէթօ գնել (մերմել) , եւ այն ատեն
Հնդկաստան : թ՝ ո ւր քե ս ա ան ր նուաճուեցաւ. նո լն Բ&՚Ք Ս եծ պետութեանց Առաջնորզնեբուն • Աթա– ծան ր ւի ո ր ձո ւթե ան մ բ պիտի մ ատնուի ընգՀ * ժ ո–
էլ արու կիււո՝ւն ել ՏՕսւկան թուականն ե բու ^ * լօէւոքհ-ա ֊* լինի , Փր^֊մընի եւ. կթէի ի " խնդրելով *ր վեր9 չ՚՚վը ՝ Լրոէնտւոէնլնիեր թերթերը կը գրեն թէ շատ մը
պւ աւի րապէս փոքր ազգե
բոշ երեւցան քք-ուսիոյ դիտումները Աֆղանիստանի տան բազմաչարչար Հայ մողոլէուրդին Հանդէպ , եւ մ ասնաւո խնդի
մասին է դո բծուած մ եծ ու պատմ ական անարդարութեան % րու ներկայացուցիչները էլ ուզեն որ իրանի
Մեր դիմում ին մէջ մենք խնզրեցինք որ թուրքի ո յ րը քննուի օր առաջ, արդար եւ գոՀացուցիչ կար
4. Այս ԵըէքաԸ թավւանոումը դէպի Հարաւ եւ կողմէ բռնադրաւուած Հ ողեր ր ետ առնուին եւ գադրութեան մը յւ ն գե լո լ Համար : Անոնց կարծի–
դէպի արեւելք պատճառ եղաւ որ ցարերը ընդՀա– վերադարձուելով իրենց օրինաւոր տէրերուն, Քով, Իրանի ներկայ դիրքը կենսական Հարց մրն Է
ըիս ԱԱԴք1։ոյ Հետ՝. ք\չ միայն սպառնալիքի տակ էր կցուին Ի)* Հ այաստանի : Այո կարգագրութեամբ Միացեալ Ազգեր ուն Համար։ Իրանցիները չեն ու
Մ օտաւոր Արեւելքի ել Հնդկաստանի ապաՀ ո լիու ԸՈԷՈԲ Հ ա յ ռ ը ը պիաի կարենան ապրիլ մէկ ընտա ղեր ծանրացնել կացութիւնը, եւ այժմ Համաձայն
թիւնը , այլեւ կայսրութեան կենսական • դէ°^սՐս նիքի մէջ, աշխատելու եւ իրենց ազգային մշւ են որ քննիչ յանձնամողով մը ն շան ա կուի , մինչ
ալ վ տան դո ւած է ին ։ Ան գլի ա պա րզասլ էս Լէ ր կրր՜ կոյթր զարզացնելու Համար : Ա յս պիտի ըլլա յ ար դեռ նախապէս կր մերմէին։
նար Հանդուրժ՜ել որ Թ՜ուրքիա ռուսական իշխան ու– դար Հատուցում ր այն զարՀուրելի տառապանքնե
թ ե ան տակ իյնայ, ել տեղի ու՛նեցաւ քՏբիմի պա րուն զոր կրեց Հայ ^՝ոԳովուԸԳ(Լ » յանուն մողո–
տերազմը ; վրգավար Միացեալ Ազգերու դատին, յանուն ժո րացոլեցաւ Մինսքի մէջ֊. Ամբ աստ ան ո լած են 18
Նիքոլայելի
5. Խրիւքի պատերագմր ծանր ձախողանք մը ղովրդապետութեան յազթանակին »: Դերմաններ որոնց երեքը զօրավար։
ինը Դերման
ե զաւ ցարական ձ աւա լման Համար , բա յց վեհ/^ ԸնգՀ ան ուր տպաւորութիւնը այն էր որ Կա մէջ կա խաղան ի դատապարտուեցան
շտուաւ Արեւելեան Հարցին , ոբ աւելի սուր Հան թողիկոսը քլ ակնարկէր կարս ի եւ Ար տաՀ ան ի նա– ներ , իբրեւ ջարդարար ;
գամանք ստացաւ ։ Հանգներուն որոնք (ք՝ուսաստանի մաս կր կազմէին
6. Պարսկաստա նի մէջ ել աւելի անդիս, Անգ– մ ինչեւ 1 9 I 4 1 Տի Համ աշխարՀ այ ին • պատերազմ ր իւարարը)՝ 1918 Նոյեմբեր \&ին , խորՀրղարանին
լիա եւ.. //•... /.//.// շարունակ սլա Աւարի մէջ եղան; եւ որոնք թ՚ուրքիո յ կողմ է գր ա լո ւե ց ան 1մ ե ԿՐ յայտարարէր .
Միայն դեր մ ան ակա՛հ ա շիսա րՀ ակա լո ւթեան ,քար ա– այսինքն այն օրերուն երբ Խ • իիուսիան աոմամա– « Խօսելով իմ մասիս եւ կարծեմ այս
ճոլհ սսլառնալիքն եր որ ի Վերջոյ։ յանդէք սալ առ– պէս տկար էր : - հարցին մէջ կրնամ արտայայտուիլ նաեւ կառա
ժամեայ կարգադրութեան մբ, \907ին: Այղ թ ա֊ա կտնին Դաշնակից պետութիւննե րր վարութեան անունով մեծապէս յուսախաբ պի–
7. 191 7 էն վերջ, Ռուս իա վերականգնելով ան– Հայաստանի Հանդէպ ունէին բարոյական պարտա
իշխանոլթենէն ել յեգափոխութենէն , իր ներքին "՚1՚ էԼԱ""^ )եթէ թրքական վարչութեան նշոյլր կամ
գործերով զբաղած էր եւ ի վիճակի չէր յարձա– կանութիւն մը զոր չյարղեցին ել տուին խոստում ստուերը մնայ Հայաստանի մէջ$ :
կոզական գիրք մր բռնելու իր Հարաւային դրա ներ որոնք չիրականացան : Աեվռի դաշնագրով Ա– Ի. ՊէիոՀոֆըր որ )920ին Հ այաստան այցե
ցիներուն Հանդէպ ; Կր թոլէր թէ Արեւելեան Խրն– ոը ստորաղրուեցալ 1920 օգոստոսին Դաշնակից լելով մանրամասնօրէն կր նկարագրէր Հայերուն
դիբբ վերջապէս փակուած է: ներուն եւ Թոլրքիոյ միջել ա յս վերջինը յանձն Հերոսական կռիւը Թուրքերուն գէմ, կը գրէր Հե
8. Այսօր գէպքերբ կր ցուցնեն թէ որքան իէու կ՚առնէր, ի մէջ այլոց, պարպել Հայկական Հոդե տեւեալ բառերը .
րո։ սիկ էին հրել.ոյթներր՝: քհուսիա , անդամ մր րը։ Հայաստանի ապագայ սաՀմաններր պիտի « Բրիտանական կառավարութիւնը խոս
եւս զօրացած , վերադարձած՜ է իր աւանդական ճշդէր նախագաՀ Ո՚-իչոըն : տումներ ըրաւ Հայերուն ու Հիմա չի յարգեր զա
քաղաքականութեան; Ան Հին ճնշումը ի գործ կը Լորտ ՚Բրոֆըրտ 1918 Նոյեմբեր \3ին Լորտե– նոնք : Գուլիս 27ին Պոնըր Լօ կը յայտարարէր
գնէ դիմադրութեան ակար կէաին, Հարաւային րու մոդովին մէջ կը յայտարարէր՝ յանուն կառա իսո րՀ բղա բանին մէջ թէ Անդլիա միւս Դաշնակից
սաՀմաններուն վրայ։ Արեւելեան հ)նդիրր յարու վարութեան • ներէն օրինակ, Ամերիկայէն աւելի խոստում
թիւն առած է մէկէն, իր ամրոդ՚է մոայլ բարդու «Ն • ՀԼեՀաւիառոլթեան կառավարութիւնր բրած չէ Հայերուն, այս բառերը Համարժէք էին,
թեամբ : Արդարեւ , վերադարձած ենք հոն ուր կը լիովիս աեդեակ է կացութեան ծանրակշիռ Հանգա անշուշտ , ըսելու ոը Հետեւաբար Անգլիան ի՛րար
գտնուէինք 30 տարի աոաջ : մանքին , ինչպէս նաեւ այն ազգային ու մարդա անցնելու պէաք չունի ,եթէ տրուած խոսւոոլմներր
9. /իուսիոյ սլաՀանշՊեերր եւ յաւակնութիւննե– սիրական շաՀհրուն որոնք կապ ունին այս (Հայ չյարգուին : Ու արդարեւ շատ ալ իրար անցած
վճռած
րը այսօր նուագ արդարանալի են քան Փալմէրս– կական) Հարցին Հետ : կառավարութիւնր չոլնինք, Բայց պէաք է յիչենք ոը մեր քիչ մբ
Հայաստանի
թընի կամ •թըրզընի օրով : Անոր արարքները Պարս է ոչ մէկ ջանք չխնայել, որպէսզի դոՀացում շատ ցուցադրած բարեկամութեան պատճառով էր
կաստանի մէչ՝ կը Հակասեն այգ երկրին Հոգային արդար պահանջները ամբողԼութեամբ ոը Հազարաւոր Հայեր, աշխարհի չորս կողմէն ,
ամբողջութեան որ երկու անդամ երաշխաւոր ոտանան՚ծ : Դաշնակից բանակներուն մէջ մտան պատերազմ ին
է՛ ւած Է 40 Լորտ Պալֆըը (արտաքին նախաբար) 1918 սկիզբը եւ այղ բարեկամութիւնն էր որ կատղե–
Նոյեմբեր ()ին կը յայտարարէր
տաբու ան ընթացքին : Թոլրքիոյ մէջ իր մէջ– խորՀրղարանին ցուց Հայերու թշնամիները իրենց գէմ :
կամայական պահանջները կո վերաբերին շրջաննե Համաձայն ինծի տրուած ճիչգ հաշիւներուն,
րու որոնք ջախջախիչ մեծամասնութհամբ իսլամ - « Ւնչ կր վերաբերի Հայաստանին , բաւա Հայերը իրենց \914ի չորս միլիոն համրանքէն
են հ Օսմ. կայսրութեան պատկանած են դարերով : կան է , թերեւս , յիշեցնել ոբ մենք՝ Հայ ժողովուր պատերազմին ընթացքին կորսնցուցած են կռիւով
10. Արեւելեան Խնգիրր Եւրոպան թունաւորեց դին ազատագրում ը թրքական յոռի վարչութե թէ Թուրքերու, Թաթարներու եւ ՚Րիւրտերսլ
լման Հարիւր աարի։ \*)րգ գարուն Անդլիա մինսւ– նէն , միշտ նկատած ենք մեր Մօտաւոր Արեւելքի կողմէ սարքուած ջարդերէն , մէկ միլիոն այր,
կր պաՀպանեց քհուրքիոյ ել Պարսկաստանի ան քաղաքականութեան էական քայլերէն մէկը ել կին ու երախայ։ Ուրեմն ժողովուրդին մէկ քա
կախ գոյութիւնր։ Այսօր, սակա –ն կայ Միացեաք վստաՀօրէն կը յուսանք որ այղ ազատագրում՛ր ի– ռորդը, վեց տարուան մէջ, եւ ըսել թէ անոնց
Ազղերու կաղմակերս/ոլթիւնր Հ Պէաք է Հոն տանիք րաղործուի» : փրկութեան ժամր հասած չէ դեռ՜»։
Արեւելեան խնդիրը եւ այնտեղ թաղել «չտր ողի՝Խ Լորտ Րոպըըթ Սիոիլ (Արտաքին փոթ ^ նա– (Մնացեալը յաջորդովդ
միանդամ րնգ միշտ՚ֆ։
. . .իյ որՀրղ ածու թ իւ նները աւելորդ չե*% ։ Տ ՚
Fonds A.R.A.M
եւ ԻոսՕի խՈղիդ
յ Օւո*&աւՎ^թՈ^ս* : ՏՕ֊1. աՏՏձ&1/և\
17, 11ս6 0&ա6տա6 - (13=)
I ա.; 008. 15-70 - 0. 0. Բ. Բ*հտ 1678-63 Մի՚եչ Միացեալ Ազգերու ըեգՀ * ^՜ո՚Լո4յԼ հ.ԼՀ
^ԱԺնԵԳԻն–– Տար. 750, 6սւս*ս. 400, Յաւքս. 200 ֆրանք շարունակէ իր աշխատանքները , վերջնական Հեւի
մը վերածելու Համար կազմակերպութիւնը, աՀա
5«Ո6<Ա 19 ձտաա 1946 Շաբաթ 19 Յունուար խնդիր մը որ կը սպառնայ պղտորել մթնոլորտը։
թէՀրանի կառավարութիւնը ՀրաՀանգած է իր
Ժ Ը - Տ Ա Ր Ի - 18» ձոո66 « ° 4513-Նոր շրջան թիւ 242 Խմբագիր՝ Շ • ՄԻՍԱՔԵԱՆ ԳԻՆ՝ 3 Ֆթ պատուիրակութեան՝ ԱպաՀովութեան քՍորՀուր–
գին ներկա յացնել Ատ ր պա տ ա կա Նի խս գի ԸԷՀ ։
ինչպէս գրած էինք երէկ , իրանի գլխաւոր
պատուիրակը , թ*աղիղատէ ընգՀ • մողովին ու*
ՄԵՐ ԽՕԱք-Ը Ի՛Ն Ջ Շ Ո Ւ Տ ՄՈՌՑԱՆ շագրութեան յանձնէ ց այս խսգիըԱ) յայաաըարե*
էով թէ ի Հ ա ր կին ան ո ր ա ջա կց ո ւթ եան պիտի դի*
ՄԻԱՆԳԱՄ ԸՆԳ ՄԻ€Տ մեն, եթէ լուծում մը չգանոկի աւելի կանուխ։
ԽՄԲ Լոնտոնի մեր աշխատակիցը , որ մի Այժմ իր կառավարութիւնը կը ՀրաՀանգէ անմի–
եւնոյն ատեն հայկական շահերու միակ ներկայա ջապէս ներկայացնել վէճը^ ին՛չ որ մեծ մտաՀո–
ցուցիչն է. Անգլիոյ մէջ , կանոնաւորաբար կը ստա
Ազդարար ուիժիւնր 1լո ւգա՛յ Լոնտոնէն : նայ , խորհրդային տեղեկատու դիւանէ մը, ամէն գոլթիւն կը պատճառէ մաււնաւորապէս անգլ • կա֊
մասնաւոր տեղեկութիւն որ կր հասնի Խ • Միու
« ճինկօ » (գեղին) մ ամ ուլի Հ ան ր ած ան օթ թեան մայրաքաղաքէն հայկական հարցի մասին։ ււավա ր ո ւթ ե ան : Լոնտոնի մէջ կը նախընտրեն յե
Երկու օր առաջ ստացած է Անգլհւոուս խորհրդա
օբէլաններէն «Տէյլի Մէյր^ որ միեւնոյն օբբ Փ---- տաձգել այս կարգի խնդիրները, մանաւանդ որ Ա–
բիղի "°էջ ա Լ կը Հ բաաա բա կուի , Տ ունուաբ 1Vհ պաՀովութեան ք$որՀուրդը դեռ նոր կը կաղմակերա
խմբագրականը նուիրած կր Արեւելեան Հարցին . պոլի եւ Ա իացեալ Ազգերու ընգՀ • քարտուղարը
Թերեւս աւելի կուզ իա արաա քա յա ութ իւններ րանական յանձնախումբին կողմէ հրատարակուած չէ ընարուած տակաւին յ
եղա ծ են X ք+ա յց , այս լ/՝Է^Լր նշանակալից է շատ մը թււուցիկ մը որուն մէջ լայն տեղ տրուած է մեր Թէ Հ բանէն ստացած ՀրաՀանգին վրայ , իրան
շոգե
աեսակէանեբուի ։ Աանաւանղ որ , կր ղուգագիպի հււղայ ին պահանջներուն: Աւելորդ է ըսել որ օր եան պատուիրակութիւնը գործի ձեռնարկեց Տա
եան
Ա՝իացեալ Ազգերու ՛ընգՀ • մոդովին գումարման՝, ուան մամուլը կ՚անաեսէ այս կ ա Ր գ ի լ Ո լ ր 1 ՚ Ր Ը * պինդ, պատրաստելու Համար թղթածրարը։ նիստը
ուղղէ
Խմ բա գր ա կ ան ր ուզզուած է քք*ուս իո յ դէմ , Թուրքերուն սիրտը չկոտրելու համար : Իսկ մենք կաւին յա յանի չէ թէ անմ իջա պէ ս ԱպաՀ ովութ
իրանեան եւ թրքական Հարցե բուն առթիւ։ ամբողջոլթեաԱ՚բ կր ներկայացնենք րոուցիկին ԽորՀուրգթն պիտի դիմէ, որ իր առաջին
Տ եղի անձ կութ եան պա աճ աո ո վ , սա իպուսւծ բովանդակութիւնը մեր պատմութեան համար : Ա– գումարեց Հինգշաբթի օր , թէ կոչ մը պիտի
ենք Հ իմԳւական մ ասե ր ր ամփովւե լ ա յս նեղ սիւնս։– հաւասիկ.—- ընդՀ * ^՜Ո*ԼՈ1ԷԻԱ ։
կին մէջ.֊– Շատ բան գրուեցաւ վերջին շաբաթներս բրի ՄԱԿ ի դաշինքին 34ըդ յօ դո լածին Համ աձա յն ,
1. Մեծն կաաարինէի օրերէն ի վեր, քհո. ֊տի ա տանական եւ օտար մամուլին մէջ Խ » Մ իութեան ԱպաՀ ովութ եան ք(յ որՀուրգր իրաւունք ունի քննե
բուռն ճնշՈւմ մը ի գործ կը դնէ դէպի Հարաւ ։ \ կողմէ Թուրքիա յ ներկայացուելիք Հոդային Հա լու֊ ո եւ է վէճ որ կրնա յ մ իջա զգա յին ընդՀաըում
2. 1774/./. Ռուսերր Հ ասաաաա պէս I լ։ ա ց ւ ւանական պաՀանջներուն մասին։ Հանրութենէն յառաջ ըերել կամ որ ել է կացութիւն որ կրնայ
էին Աեւ (քովու Հիւսիսային ափերուն վրայ եւ ամ– շատ քիչեբր տեղեակ են այն իրողութեան որ վտանգել խաղաղութիւնը ։ (1լըիչ յօդուածի մր
դարու ընթացքին , /Թուրքիա , էք՝ ւր ո սլա իսնղրոյ առարկայ Հողերուն մէկ մասը իրականին տրամադրոլթեամբ , եթէ ԱպաՀովո ւթեան հ որ–
յի Հիւանդ Մարդը, կը շարունակէր ընդունիլ մէջ Ոլուսիոյ կը պատ կտնէ ին աոաջին պատերազ– Հուրդը այս կամ այն պատճառով կանուխ էն չքննէ
ցարական Հարուածները Տ մին սկիզբը , իսկ մնացեալները իիուսաստանի աշխարՀ ի խաղաղութեան վերաբերեալ խնդիր մը ,
3. Պարսկաստանի կարգը եկաւ աւելի վ^ը^ը* խոստացուած՜ էին Դաշնակից կառավարութեանց գանգատող պետութիւնը կրնա յ ուղղակի ^*ք
*Լրա սա ան ը կո ր ս ո ւե ց ա լ \ 302,ին : ր ա գո ւն եւ ամ - կողմէ \9\Հ>ին։ ընգՀ * մոդովին ։ իրանեան պա տ ո ւի բ ակո ւթ ի ւն ր
բող՛ջ Պարսկաստանը Հայաստանի Հիւսիսակող եթէ ուղղակի ԱպաՀովութեան քՏորՀուրգին դիմէ ,
մը՝ քիուսիոյ ձգուեցան | 81 Յին ՚, ՝Րիէ վեր^ը կասսլ– Ամենայն Հայոց կաթողիկոսը *իէորգ Զ* էէ կըոար րնդՀ • մողովին ալ դիմել, մինչեւ որ Ա՛
եան ծ՜ովը, որ միշտ պարսկական լիճ մբ եղած էի , ^,անցեալ Դեկտեմբեր Յին տեսակցութիւն մր տուաւ քք/ որՀ ուրդը բաւ արար մամ անակ ունենա յ խսգիրը
բոնի բացա եցաւ ռուսական նաւերուն առ^եւ ։ Ռու մա/1 ու լի ներկայացոլցիչնեբլլւն ել յայաարարեց * մ ան ր ա մ ասն՚օրէն քննելու :
ս ա կկ անա թափանցում ր շա ր ո ւնա կո ւե ց ւ ՚Լիքթ"– Ա եր մ տած ումնե րր Արա ա սա Հ մ անի Հա յերու
բազմաթիւ
րիայի թագաւորութեան ամրուլ^ շրջանին, կարճ ճակատագրիս մասին եւ մեր ստացած քքէ՜րիչ փափուկ պարագայ մը , ՝ք՝անի որ
ձաիլոզանքնեբով ։ /ք՛ուսիսյ նպատակն էր աաք նա– նամակներն ու Հեռադիրները այս վեր ջինն երէն , խսդի Լ՛ Բ ^Լաս1 իո լ ս & ՚ V իութեան Հետ , այս վերջի–
ւաՀանդիստ մր Պարսից ծոցին վրա յ եւ ի վերջս յ Համոզեցին մեզ թէ պէտք է գիմում կատարենք նր կրնայ վէթօ գնել (մերմել) , եւ այն ատեն
Հնդկաստան : թ՝ ո ւր քե ս ա ան ր նուաճուեցաւ. նո լն Բ&՚Ք Ս եծ պետութեանց Առաջնորզնեբուն • Աթա– ծան ր ւի ո ր ձո ւթե ան մ բ պիտի մ ատնուի ընգՀ * ժ ո–
էլ արու կիււո՝ւն ել ՏՕսւկան թուականն ե բու ^ * լօէւոքհ-ա ֊* լինի , Փր^֊մընի եւ. կթէի ի " խնդրելով *ր վեր9 չ՚՚վը ՝ Լրոէնտւոէնլնիեր թերթերը կը գրեն թէ շատ մը
պւ աւի րապէս փոքր ազգե
բոշ երեւցան քք-ուսիոյ դիտումները Աֆղանիստանի տան բազմաչարչար Հայ մողոլէուրդին Հանդէպ , եւ մ ասնաւո խնդի
մասին է դո բծուած մ եծ ու պատմ ական անարդարութեան % րու ներկայացուցիչները էլ ուզեն որ իրանի
Մեր դիմում ին մէջ մենք խնզրեցինք որ թուրքի ո յ րը քննուի օր առաջ, արդար եւ գոՀացուցիչ կար
4. Այս ԵըէքաԸ թավւանոումը դէպի Հարաւ եւ կողմէ բռնադրաւուած Հ ողեր ր ետ առնուին եւ գադրութեան մը յւ ն գե լո լ Համար : Անոնց կարծի–
դէպի արեւելք պատճառ եղաւ որ ցարերը ընդՀա– վերադարձուելով իրենց օրինաւոր տէրերուն, Քով, Իրանի ներկայ դիրքը կենսական Հարց մրն Է
ըիս ԱԱԴք1։ոյ Հետ՝. ք\չ միայն սպառնալիքի տակ էր կցուին Ի)* Հ այաստանի : Այո կարգագրութեամբ Միացեալ Ազգեր ուն Համար։ Իրանցիները չեն ու
Մ օտաւոր Արեւելքի ել Հնդկաստանի ապաՀ ո լիու ԸՈԷՈԲ Հ ա յ ռ ը ը պիաի կարենան ապրիլ մէկ ընտա ղեր ծանրացնել կացութիւնը, եւ այժմ Համաձայն
թիւնը , այլեւ կայսրութեան կենսական • դէ°^սՐս նիքի մէջ, աշխատելու եւ իրենց ազգային մշւ են որ քննիչ յանձնամողով մը ն շան ա կուի , մինչ
ալ վ տան դո ւած է ին ։ Ան գլի ա պա րզասլ էս Լէ ր կրր՜ կոյթր զարզացնելու Համար : Ա յս պիտի ըլլա յ ար դեռ նախապէս կր մերմէին։
նար Հանդուրժ՜ել որ Թ՜ուրքիա ռուսական իշխան ու– դար Հատուցում ր այն զարՀուրելի տառապանքնե
թ ե ան տակ իյնայ, ել տեղի ու՛նեցաւ քՏբիմի պա րուն զոր կրեց Հայ ^՝ոԳովուԸԳ(Լ » յանուն մողո–
տերազմը ; վրգավար Միացեալ Ազգերու դատին, յանուն ժո րացոլեցաւ Մինսքի մէջ֊. Ամբ աստ ան ո լած են 18
Նիքոլայելի
5. Խրիւքի պատերագմր ծանր ձախողանք մը ղովրդապետութեան յազթանակին »: Դերմաններ որոնց երեքը զօրավար։
ինը Դերման
ե զաւ ցարական ձ աւա լման Համար , բա յց վեհ/^ ԸնգՀ ան ուր տպաւորութիւնը այն էր որ Կա մէջ կա խաղան ի դատապարտուեցան
շտուաւ Արեւելեան Հարցին , ոբ աւելի սուր Հան թողիկոսը քլ ակնարկէր կարս ի եւ Ար տաՀ ան ի նա– ներ , իբրեւ ջարդարար ;
գամանք ստացաւ ։ Հանգներուն որոնք (ք՝ուսաստանի մաս կր կազմէին
6. Պարսկաստա նի մէջ ել աւելի անդիս, Անգ– մ ինչեւ 1 9 I 4 1 Տի Համ աշխարՀ այ ին • պատերազմ ր իւարարը)՝ 1918 Նոյեմբեր \&ին , խորՀրղարանին
լիա եւ.. //•... /.//.// շարունակ սլա Աւարի մէջ եղան; եւ որոնք թ՚ուրքիո յ կողմ է գր ա լո ւե ց ան 1մ ե ԿՐ յայտարարէր .
Միայն դեր մ ան ակա՛հ ա շիսա րՀ ակա լո ւթեան ,քար ա– այսինքն այն օրերուն երբ Խ • իիուսիան աոմամա– « Խօսելով իմ մասիս եւ կարծեմ այս
ճոլհ սսլառնալիքն եր որ ի Վերջոյ։ յանդէք սալ առ– պէս տկար էր : - հարցին մէջ կրնամ արտայայտուիլ նաեւ կառա
ժամեայ կարգադրութեան մբ, \907ին: Այղ թ ա֊ա կտնին Դաշնակից պետութիւննե րր վարութեան անունով մեծապէս յուսախաբ պի–
7. 191 7 էն վերջ, Ռուս իա վերականգնելով ան– Հայաստանի Հանդէպ ունէին բարոյական պարտա
իշխանոլթենէն ել յեգափոխութենէն , իր ներքին "՚1՚ էԼԱ""^ )եթէ թրքական վարչութեան նշոյլր կամ
գործերով զբաղած էր եւ ի վիճակի չէր յարձա– կանութիւն մը զոր չյարղեցին ել տուին խոստում ստուերը մնայ Հայաստանի մէջ$ :
կոզական գիրք մր բռնելու իր Հարաւային դրա ներ որոնք չիրականացան : Աեվռի դաշնագրով Ա– Ի. ՊէիոՀոֆըր որ )920ին Հ այաստան այցե
ցիներուն Հանդէպ ; Կր թոլէր թէ Արեւելեան Խրն– ոը ստորաղրուեցալ 1920 օգոստոսին Դաշնակից լելով մանրամասնօրէն կր նկարագրէր Հայերուն
դիբբ վերջապէս փակուած է: ներուն եւ Թոլրքիոյ միջել ա յս վերջինը յանձն Հերոսական կռիւը Թուրքերուն գէմ, կը գրէր Հե
8. Այսօր գէպքերբ կր ցուցնեն թէ որքան իէու կ՚առնէր, ի մէջ այլոց, պարպել Հայկական Հոդե տեւեալ բառերը .
րո։ սիկ էին հրել.ոյթներր՝: քհուսիա , անդամ մր րը։ Հայաստանի ապագայ սաՀմաններր պիտի « Բրիտանական կառավարութիւնը խոս
եւս զօրացած , վերադարձած՜ է իր աւանդական ճշդէր նախագաՀ Ո՚-իչոըն : տումներ ըրաւ Հայերուն ու Հիմա չի յարգեր զա
քաղաքականութեան; Ան Հին ճնշումը ի գործ կը Լորտ ՚Բրոֆըրտ 1918 Նոյեմբեր \3ին Լորտե– նոնք : Գուլիս 27ին Պոնըր Լօ կը յայտարարէր
գնէ դիմադրութեան ակար կէաին, Հարաւային րու մոդովին մէջ կը յայտարարէր՝ յանուն կառա իսո րՀ բղա բանին մէջ թէ Անդլիա միւս Դաշնակից
սաՀմաններուն վրայ։ Արեւելեան հ)նդիրր յարու վարութեան • ներէն օրինակ, Ամերիկայէն աւելի խոստում
թիւն առած է մէկէն, իր ամրոդ՚է մոայլ բարդու «Ն • ՀԼեՀաւիառոլթեան կառավարութիւնր բրած չէ Հայերուն, այս բառերը Համարժէք էին,
թեամբ : Արդարեւ , վերադարձած ենք հոն ուր կը լիովիս աեդեակ է կացութեան ծանրակշիռ Հանգա անշուշտ , ըսելու ոը Հետեւաբար Անգլիան ի՛րար
գտնուէինք 30 տարի աոաջ : մանքին , ինչպէս նաեւ այն ազգային ու մարդա անցնելու պէաք չունի ,եթէ տրուած խոսւոոլմներր
9. /իուսիոյ սլաՀանշՊեերր եւ յաւակնութիւննե– սիրական շաՀհրուն որոնք կապ ունին այս (Հայ չյարգուին : Ու արդարեւ շատ ալ իրար անցած
վճռած
րը այսօր նուագ արդարանալի են քան Փալմէրս– կական) Հարցին Հետ : կառավարութիւնր չոլնինք, Բայց պէաք է յիչենք ոը մեր քիչ մբ
Հայաստանի
թընի կամ •թըրզընի օրով : Անոր արարքները Պարս է ոչ մէկ ջանք չխնայել, որպէսզի դոՀացում շատ ցուցադրած բարեկամութեան պատճառով էր
կաստանի մէչ՝ կը Հակասեն այգ երկրին Հոգային արդար պահանջները ամբողԼութեամբ ոը Հազարաւոր Հայեր, աշխարհի չորս կողմէն ,
ամբողջութեան որ երկու անդամ երաշխաւոր ոտանան՚ծ : Դաշնակից բանակներուն մէջ մտան պատերազմ ին
է՛ ւած Է 40 Լորտ Պալֆըը (արտաքին նախաբար) 1918 սկիզբը եւ այղ բարեկամութիւնն էր որ կատղե–
Նոյեմբեր ()ին կը յայտարարէր
տաբու ան ընթացքին : Թոլրքիոյ մէջ իր մէջ– խորՀրղարանին ցուց Հայերու թշնամիները իրենց գէմ :
կամայական պահանջները կո վերաբերին շրջաննե Համաձայն ինծի տրուած ճիչգ հաշիւներուն,
րու որոնք ջախջախիչ մեծամասնութհամբ իսլամ - « Ւնչ կր վերաբերի Հայաստանին , բաւա Հայերը իրենց \914ի չորս միլիոն համրանքէն
են հ Օսմ. կայսրութեան պատկանած են դարերով : կան է , թերեւս , յիշեցնել ոբ մենք՝ Հայ ժողովուր պատերազմին ընթացքին կորսնցուցած են կռիւով
10. Արեւելեան Խնգիրր Եւրոպան թունաւորեց դին ազատագրում ը թրքական յոռի վարչութե թէ Թուրքերու, Թաթարներու եւ ՚Րիւրտերսլ
լման Հարիւր աարի։ \*)րգ գարուն Անդլիա մինսւ– նէն , միշտ նկատած ենք մեր Մօտաւոր Արեւելքի կողմէ սարքուած ջարդերէն , մէկ միլիոն այր,
կր պաՀպանեց քհուրքիոյ ել Պարսկաստանի ան քաղաքականութեան էական քայլերէն մէկը ել կին ու երախայ։ Ուրեմն ժողովուրդին մէկ քա
կախ գոյութիւնր։ Այսօր, սակա –ն կայ Միացեաք վստաՀօրէն կը յուսանք որ այղ ազատագրում՛ր ի– ռորդը, վեց տարուան մէջ, եւ ըսել թէ անոնց
Ազղերու կաղմակերս/ոլթիւնր Հ Պէաք է Հոն տանիք րաղործուի» : փրկութեան ժամր հասած չէ դեռ՜»։
Արեւելեան խնդիրը եւ այնտեղ թաղել «չտր ողի՝Խ Լորտ Րոպըըթ Սիոիլ (Արտաքին փոթ ^ նա– (Մնացեալը յաջորդովդ
միանդամ րնգ միշտ՚ֆ։
. . .իյ որՀրղ ածու թ իւ նները աւելորդ չե*% ։ Տ ՚
Fonds A.R.A.M
