Page 31 - ARM_19-1946_01

ւ ը բ ա ա * <շսօւււաւ /սատոաո օտւ ո ա ւ շ տ Միացեաւ Ազգեաւ ժողովը

- քՕՈԱ<5 1925 - օ
ա ս ւ / օ ՚ օ ւ Ո. Շ. .Տ 376.286
0ւք6Ըէ6Աք–Ւ\օբո€էտհ֊6 : Տ Օ Լ ա Տ Տ Ճ Ճ Ա ա Մ • ՆԱՀԱՆԳՆԵՐՈՒ ՏԵՍԱԿԷՏԸ

17, Տա; 0»ա6տաշ - Բձ1ԱՏ (136) Միացեալ Ազգերու րնգՀ • մոգովը կը շարու­

7տ1.։ Շ08. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բ&ոտ 1678-63 նակէ իբ նիստերը, ՀետգՀետէ ոգեւոր ո լելով;

ԸնգՀ . քաբտուզարի խնգիրը չէ կա բղա գրուահ

ԲԱԺՆԵԳԻՆ•- Տար. 750, 6աս՝ս. 400, Յամ՛ս. 200 ֆրանք տակաւին : Լոնտոնի թերթերը կը գրեն թէ պիտի
յշաե 17 ձ&ՈՀճՀէ 1946 Հինգշաբթի 17 Յունուար
առաջարկուի Անգլիո յ նա խորգ վարչապետը, Ջըր–

լԻէ՝ թելագրութեամբ Հարաւ» Ամերիկայի 20 ազ­

գերու։ իրազեկներ չեն Հաւատար թէ 2ըրէԻԼ "էԻ՜

Ժ֊Ը • ՏԱՐԻ - 189 ձաւ66 « ° 511-Նպւ շրջան թ ի ւ 240 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱ*ԵԱՈւ ԳԻՆ՝ 3 Ֆթ տի ընգունի , եթէ պաշտօնապէս առաջարկեն :

Միւս կոզմէ, պայման է որ հինգ մեձ֊երը Հաւա­

նութիւն յայտնեն միաձայնութեամբ։ Ով որ ալ

ընտրուի , պիտի բնակի Մ • ՆաՀանգնեբը , ուր տեղ

ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԼՈՆՏՈՆկՆ ԶՌՐՍ ՆԱՀԱՏԱԿՆԵՐ կը փնտռեն Հաստատելու ՄԱԿի կեգբոնը։ ԸնգՀ •
քաբտուզարի
տա րեթոշակն է 9000 Սթերլին ,

պաշտօնավարութեան շրջանբ՝ Հինգ տարի :
ԸնգՀ * ժ ո զովին
Հ Ա Ր Գ Ա Ր է Ջ Ե Ր ԳԱՏԸ, ԲԱ88աա> Անցեալ տաբի, ՛դեկտեմբեր \ \ի իրիկուան, երկուշաբթի օրուան նիստին
մեր ան­
երկու դաւադիր Հա յեր կբ ներկա յանան

մոռանալի ընկերո^Հ ՄիՀրան Փափազեանի բնակա­ Հ* Կ* էՕաչի ատենապետուՀի Տիկին Արշալոյ­

(ք*. եւ վերջին մաս) րան բ ու զինք կբ Հ բաւի բեն պարզ Հ ա ր ց աքնն ո լ– սը ընդունեցինք նաել Դաշնակցութեան շարքերը։

թեան մբ Համար 1շԱՄի ոստիկանատունը։ խուսա­ Մեր Ֆիքսի կազմին առաջին ընկերուհին եղաւ։

թղթատեցէք , եթէ Համրե բութիւն ունիք , ա– փելու պատճառ մը չունէր ան։ Գերման տիրապե­ Համակրելի եւ կարելիէ Է ըսել զուարթ Արշալոյսի

ռա^ին Մեձ– Սպանգին «Հայանպաստ գրականու­ տութեան շրջանին Ա իՀ բան մեծապէս աջակցածէ բ կեանքը տառապալից եղաւ։ Ընտանեկան Հոգերով

թիւնը» ու. պիտի տեսնէք որ ԼաՐՔ մը պատմա­ ազատագրական շարժման , իրական մաՀ է ազա­ բեռնաւորուած , ան տարիներով աշխատեցաւ օգ­

րանն եբ գր ա գաք անն ե ր էն աս գին չէ՛ին գար , ապա­ տած էր բազմաթիլ Հայեր ու Հելլէններ : ք*ոլորբ նութեան Հասնիլ գժբախտնեբու եւ կարօտեալնե­

ցուցանելու Համար թէ ո՛չ ա շխաբՀագրութիւնր ծանօթ էին այդ իրոզութեան ։ Աուր իմացականոլ– րու։ Ոչ մէկ կին այնքան տառապած է իր աս ու­

կբ ճանչնայ «0՝ուբքիա» անունով երկիր մբ, ո՛չ թեամբ օժտուած ՄԻ^ ՐասԷՀ » ոՐ Ղէտէս գաւագիբ– սինին Համար, որքան Արշալոյսը։ &ւ ճակատագի­

ալ պատմութիւն բ՝ «թուրք» կոչոլահ՜ աղգ ։ ներու Հոգին կարդալ , այգ պաՀուն դարձաւ միա– րը ուզեց որ րարոլթեան եւ ազնուութեան մարմ­

Հի մ ւ ւկա. "յդք՛ յն բա րա կր մանող միտ աղաւնի մը * իր կնոջ եւ գաւկին ընկերակ­ նացում այգ կինը սպաննուի իր գաւկին ու ամու­

չկա յ : Հասնողը թբքանպասա յօգո ւահ կբ ստորա­ ցութեան՝ ը կ երթայ ոճիրին բոյնը, ուրկէ անոնք սինին Հետ* ոճրագործները գոնէ խիզճ ունեցածն

գրէ " ՚ Հ եղին ա կա ւոր կարծիք կբ յա յանէ օրուան՝ այյեւս չեն ւԼե րագառնար ։ սպաննելու ամէնէն առաջ զինքը , որ չտեսնէր իր

վէճին առթիւ՝ անտարակոյս , ներշէյչու ած Անւլո–– Կռիւներ բ կբ զազրին (Յունուարի մէջ, սար– զաւկին յօշոտում ը * * *

րայի \զաշերէն , ու մանաւանդ պայակներէն։ : սափաՀար մարդիկ գուբս կ ելլեն տուներէն , կբ ՄիՀրանը Հայ գաղութի ամէնէն ժողովրդա­

Պատերազմին ոկԼ՚ՂՐՐ երիտասարդ այլ տա– պատմ են անլուր ոճիրներու մ ան րամ ասն ու թ իւն­ կան գէմքը, Զաւարեանի տիպով աէրվիշ մբ ու

ղանղաւոր երեսւիոիյան մբ ՚ ը/՝ւ կե ր>վ արա կան նե րը * թագին մէշ կը զանուի այն փոսը, ուրկէ անոր Հետքերէն քալող մը եղաւ։ կրթութեան ու

Հատոր մը Հրատարակեց թուրքիո յ մ ասին : կար­ խոշտանգուած մարմիններ գուբս կը բերուին * զարգացումի տէր այգ տզան զզուանք ունէր դէպի

դացի շն չա ս սլա ռ՝ նորութիւն մր գան ե լո լ Կսյմ մեր չորս ընկերներն էին՝ Միհրան, Արշալոյս (|)ա– պերճանքը , չէր ախորժեր Հարուստներէն , իր յա­

Չլուսաւորուելու» յոյսով։ Մէկն էր ա յ ն գիրքերկն Փազեսւն> իրենց ցաւակը՝ Սերգօ Օնպաշեան ե ւ ճախած վայրը միշտ գաղթակայանն էր, իր սեղա­

որոնք կբ ծնին, կ՝ապրին ու կր մեռնին երեք ամ­ ուսուցիչ բանաստեղծ Մանուկ Մանոլկեան : Ակա­ նակիցները միշտ Հասարակ բանուորներ էին, ա–

սուան ընթացքին : (իամանակ մբ վերջ ծանօթ ացա լ նատեսներ կը վկայեն թէ գիշեր մը չորս նաՀա– նոնց մէջ կը գտնէր ցեղին ազնուագոյն կար ո գու­

իրեն, ուրիշ երեսփոթանի մը բարեխօսութեամբ : տակնեբբ ի զուր օգնութիւն աղաղակեր էին : \ւա– թի ւն՛ն Լ րլլ ։ Անուշ բնաւորութեամբ, կատակասէր

Հարցուցի թէ ինչո՞ւ եւ ի՛նչպէս գրած էր իր ՛էիր՜ Հատակներու մարմինները վւո սի մր մէջ թաղելով , Մ իՀրանը նոյն ատեն սուր Հեգնող ոլ խայթող

քբ : Պատասխանեց ամենայն անկեղծու թեամր * ոճրագործները ենթադրած էին ծածկել իրենց էր ։ Ան Հալածեց՝ խօսքով եւ գրէով այվասերած

թոլրքիան չէի ճանչնաբ բնաւ* 1939/՛ ամրան ինքնութիւնը ։ Հարուստը, աննկարագիր մտաւորական ը , գաւ ա–

արձակուրդով Անգաբա կբ գտնուէի * խնգրեցին որ Հունաստանի ամբողջ -»ա յութիւնբ անխտիր նափոխ Գա շնա կցականը ։ «Նշդրակ» ստորագրու­

բան մը գրեմ, իրենց մասին ; Լթիւթեր տուին * վե­ եւ Հելլէն բարեկամներ սգացին մեր չորս նաՀա– թեամբ իր երգիծանքները Աելանիկի «Ալիք»ին ,

րադարձիս , երկու շաբաթուան մէջ դրե՚ոի* յս՚ Հ "՚ տտկնեբը։ ՈրովՀետեւ կորուստ բ բո լոր ինն էր եւ « Հո ր ի զոն» ին եւ մ անաւանգ Աթէնքի «Նոր Օր»ին

ղա& չեմ, բայց չ բան մբն էբ եղաւ*** ել զոՀեբը թանկարժէք ; մէջ՝ խարազանում մըն էին տգեզ բարքերու, «Ու–

Ջ եմ Հ աւատ ար իմէ թ բ քա ս իր ո ւթ ի ւը րուն բ Ա | -՝ Ամ էն էն կրտսերը Ա եբգօն ունէր տ իւղ ար ^ այ րաի։ եւ Տխուր» ընգՀանուր խորագրին տակ։ (յա–

որն է բացատրելու Համար այսօբուան երեւոյթբ , տզամարգոլ մր արտաքինը եանբիծ Հոգի մը ։ Ա ՚ ՚ ւ – եւ Հաճելի խօսող էր ՄիՀըանը, գիտէր ունկնդիր­

ո ր ո վ Հ ե տ հ ւ ո * լ՛ի շ աղգ սի ր ել ո ւ ըն գ ունակս ւթ իւն րատ Ո*աֆայէլեան վարժարանի աշակերտ , Գաշ– ներս ւ Հա յ բեն աս իրական զգա ց ո ւմնեըո ւն Հ ետ Հա­

ունեցող ժ/էզովա րգնԼրբ կէս ճամբան կբ մնան : նա կցական էրիս՛/* Ա իութենէն անւլած էր կուսակ­ ՛լ ՚ ֊ " 7 /•/ կ ի ո ղ առնալւ Երկար տարեներ Տ ո ւն ասա ա–

՛ի ի ւան ագի տա կան լեզուն ճարած է ուրիշ որա­ ցական շարքերը։ Աերւլօն եւ իր քոյբբ՝ Աէի՚՚ը ա֊ նի Գա շնա կցական կազմի գործիչն էր * ան աւելի

կում մը քաղաքական անՀրաժեշաութիւն կամ զատուած էին Եգմիրի եղեռնէն եւ մանուկ տարիքի անձն ո լի բութեամը շարունակեց ա յդ պարտակա–

պատշաճութիւն (բօ1ւէ1Շծ1 Չճթ^^Ո^) որ կբ նշանա­ մէչ էրենս մօր Հեա եկահ– էխ Աթէնք։ Տիկի՛ս Ար– նութիւնբ, երբ իր աներձագին մօտ Հիւսուածեղէ–

կէ , աւելի մ ատ չ ել ի բարբառով , սեւին «ճեբմ ակ շա լո յս Օնպաշեան աղէտ ի ք՚նթացքին կո րսն ցու­ նի արՀ եոաանոցի մ ը կառավարիչ դարձաւ ։

է» բսել կամ գա՚Հիճբ իբրեւ դ ո Հ ներկայացնել, ե– ցած էբ ամուսինը; 1930^5՛ ամուսնացաւ մեր Ա՚իՀ– ՋոՀերէն չորրորդը՝ ուսուցիչ Մանուկ Մա–

թէ ա յգ արտառոց կեղծիքբ Համապատասխան է րանին Հետ : կնքա Հա յր եղա յ իրենց ու չէ ի գիտեր նՈլկեանր , Տիարպէքիրի որբերէն ։ Պոլս ո յ Գուլէ–

սեվաական շաՀերոլգ։ Եւ կամ, ոտնակոխ բնել ինք­ թէ անոնք կեանքին , ին չպէ ս նաե լ մաՀ ո ւան մէջ լիի որբանոցէն ետք, ուսուցիչ (Հունաստան՝ Լո ւթ -

նապաշտ պան ո ւթեան սովորական ձեւեր էն ՂՐՐ՜ մ ի ան ա լու Հ արս անիք բ կը կ-աւո ա ր է ին ք իրենց նոր բաքի ի ո ր բան ոց ը , ապա ՖիքԱ ի աւլւլա յին եւ կա­

կուտծ փոքր ժողովուրդի մբ գտար Հեթէ այգ ան­ բնակարանին մէջ, ներկայութեամբ մէկ քաՀանա– թոլիկ վարժարաններուն մէջ ՚ Ամրոգջ Քառ՝ոՐԳ

պարկեշտ քայլբ մի9ոց մ րն է իրաւունքներդ ապա­ յի եւ առա ջ» ի խմ բազիբ րնկեբ Հքաւարշ Մ իսա ք ֊ դար Հայ լեզու ուսոյց ել Հա յրենաս ի բութիւն

հովելու եւ արժեւորելու Համար։ եանի, որ այգ օրերուն Աթէնք կբ գտնուէր։ ներշնչեց մատաղ սերունդին։ Տաքարիւն, Հաւա­

Անցեալ Ա ե պա եմ րե ր ին , Հինգերու խոբՀբգ ա– տաւոր Գաշնակցական մը եղաւ Մանուկեան ։ (\չ

մ ո գովին օրերուն տեսակցութիւն կ՚ունենայի շատ անցէք, սիրելի բարեկամ , նեբկայացուցիչբ մե, մէկ կոմիտէի , Ա արմն ի մէջ գործօն գեր չունեցաւ

յա յանի Անգլիացիի մ բ Հետ որ մ օտէն կը ճանչնա ք շա՛՛տ սիրելի թուբքիոյ *• * ան , բա յց գաւանավաիս Գաշնա կցականն եր կ՚ատէ­

մեոՀ ժողովուրդն ու մեր ղատբ։ ք^տբեկամ է եղած Անքթիթ՝ աչքերուն մէջ նայեցայ։ Տեսա՛*ւ ին Մ ան ո ւ կը , որովՀ ետ ել ան կը զզուէր իրենց մ է

մեղի յիսունէ տարիէ ի վեր, թէեւ թշնամի ալ չէ արդեօք կրակը որ կբ բռնկէր ակնարկիս մէջ՛. Ջեմ ել չէր Քաչուեբ իր գարշանքը յայտնելոլ ամէն ա–

միւսներուն ։ կբ վերյիշէի մեր դառնութիւններն ու կարծեր , ոբովՀեաեւ Հանդէսը չաւարտած , ձեռ– ռիիձով ։ Միւս կողմ էն Մանուկը յարգանք եւ սէր

յո լսախաբութ իւննե րբ՝ առանց բառերս ծամ­ քէս բռնեց ու եկեղեցիի գերագոյն պետին քով ա– ունէ բ ՄիՀ բանի Հանգէպ , իբրեւ լաւագո յն ըն­

ծմելու ։ ռաջնորդելով , զի" ներկա յացուց այս ՛Լեր ջինին կերոջ ։

Զեղի չափ ես ալ ղիտեմ անշուշտ թէ Ի"Հ ձիրրեւ ղաւակր մ եր շատ "իրելի Հա յ ժողովուր­ Տարիներ առաջ, Ֆիքս , տախտակէ հիւղակի

սեւ օրեր տեսած էք, պատասխանեց խօսակիցս ։ դին^ ։ մբ մէջ, նշանախօսութիւնը կատարեցինք Մանու–

Արդար Է ձեր Դասւը , բայց մի՛ արծարծէք , որով– Երր պատասխանատու զէմքեր ոլ լրագրողներ կի ։ Մեր Հրաչ Փաւիազեանին վիճակուեցաւ Մ ՛՛՛­
հեաեւ մեր շահերուն նպաստաւոր չ է : Զեր ական­
ջին օղ րբէք հեաեւեալր *— Դուք կը տաոապիք անդադար կը յիշեցնեն թուբքիոյ Հոգային տմ– ՛ն ո ւ կ ի եւ Մ ենտուՀ ի ի մա տ ան ին ե ր ը անց ընել ։
որպէսղի մենք ապրինք * • •
բոէլջութիւնբ անվթար պաՀելու անՀրաժեշտ ու­ Ղթերկաներբ Հազիւ ոտքի կանգնած , Հիւղակի

թիւնբ , մարգ կը փորձուի Հարցնել թէ ո^Ք֊ը էբ ար– ա ա խ տ ա կա մ ած ը կը կքէ ր ու պաՀ մը կ*ընգՀ ատ­

ատ բարի, սակայն քան թ* տարի եւս 1լու– զարաւիճիռ էւբոպայի խելքը 1915 1920 շրջանին, ուէ ր նշանախօսութիւնբ ւ Այսպիսի պայմաններու

ոէք որ մենք ձեզ «ապրեցնենք» , սանկ վեր - վար երր ո չ նա ու ։լ քան Հինգ գազանի կամ յա յանի մ էջ ան բնտանիք կազմ եց եւ երկու զաւակներ ու­

Հաշիւ մբ կբնա^յիք տալ, Հարցուցի կէս - կատակ , գա շնագի բներով բաժան - բաժան 1Լ բնէին Ա ուլ֊ նեցաւ ։ Պատերազմի նախօրէին է որ յտջոզեցաւ

կէս - լՈւրշ: թաննեբու էր դաց Հայբենիքբ ԼՊոլոոյ դաշնագիր վարձել քարաշէն տան մ բ մէջ երկու սենեակներ

Զպատասիսանեց եւ նիւթը փոխելու Հ ամ ւ 18 Մայիս 1915 , Լոնտոնի գաշ^ւագիր 26 աարԼ՚Լ ոլ այնքան ո ւրա իւ էր , որ շաբաթը անգամ մբ

ուզեց իմանալ թէ քանի շաքար կ1 ո լ զ է ի թէյիս մէջ 1915, Սայքս - Փի՚քոյի դաշնագիր 16 Ս՛ա յիս 1916, իյմ բտկան ժ ո զ ո վն ե ր ո լ Հ ամ ար կրնար տրամ աղբել

* * * $ետոյ խօսեցանք Լոնտոնի օգին , արեւին ու Սէն ժան տը Մորիէն ի դաշնագիր 17 Աաբիլ 1917 ի բ բն ա կ ար ան ր :

մշուշին մասին։ եւ ամէնէն կարեւոր ը , Աեվռի դաշնագիրը 10 օ– Մ անուկեան զգայուն բանաստեղծ մբն էր ,

,ԼԳամբան յիչռսի ուր1՚Լ Հանդիպում մ բ նո յն գոստոս 1920) : ա շխատակցե ցաւ ար ա ա ս ա Հման ի գրական րազմ ա–

անձին Հետ , պատերազմի ՚ի°՜րջին տարին , պաշտօ­ Եթէ արդար էբ այն օրերուն առնուած քայ/ր^ թիւ֊ պա բրեր ականներու֊ ; Առանձին Հ րատա րակեց

նական ընդունելութեան մ բ բնթացքին որուն ներ­ ուր եմ ե տրամ աըտնօրէն , անտեղի է ա յսօբուան բանաստեղծութիւննեբոլ– փունջ։ Ունէր պատ–

կայ էին օաաբ վեՀապետ մը, Անկլիքան եկեղե­ վայնասունը : Եթէ Ռուսաստանբ Մ իջեր կրական ի մուածքներու ձեռագիր մը, որուն տպագրութիւնը

ցիին Հայրապետը , Գաշնակից դեսպաններ ՈԼ. աւազան ր տեղաւորելու քաղաքականութիւնք վր~ մի չտ ե բազե ց Հ Մ ֊կրս1սք,է իր ետին ձգեց ան մխ ի–

գա շնա կից ազգեր էն «ընտրեալ» բազմ ո ւթիւն մը ։ տ անգաւոր է այժմ արեւմտեան ազգեր ո լկայ սերա­ իքՀտր ա յր ի մ ր երկու զաւակներով ։

Մօտս եկաւ եւ բարձրաձայն * «& ա տ ուրախ եմ կան շաՀերուն տեսակէտէն , վտանգաւոր էր նաեւ Մեբ չորս ղոՀերԷն ՄիՀրանի Հանգէպ է որ

որ եկեր ես» ,բսաւ ,Հաւանաբար ինքնասիրութիւնս 1 9 1 5 ^ ; Եթէ Ուիլսընեան նաաանգնեբբ Հայ ժողո­ զ աւագի րնե բբ մասնաւոր ատելութիւն ունեցան։
վայրկեան չէ ին , ինչո^Կ
փարիայելու միամտութեամբ : Հինդ վ՛* ՛բդի բացարձակ սեփականութիւնը Ան իր բազմաշնորհ կաբոզո ւթիւններով եոաւ
բացում ր կա­ գաշնազիրր։
չանցած բեմ ին վրայ էր Հանդէսին ստորագրեցին Աեվռի անփառունակ ուղղամիտ, ճշմարտախօս ազգային գ"րՆիչր :

տարելու Համ ար : Ոաքի վրա յ էր բազմ ութիւն ը ո– Անգլիացի բարեկամս սլա ատ ս խան մը ունի Հ. 8. Գ. կեգր • կոմիտէի մնալուն անղամ,

բուն Հրմշտուքէն քշուեր էի բեմին ճիշդ առջեւբ ։ "՛յգ Հարցումին \920ին դուք ուրիշ բան կր պա– Փարիզի 11/"^ Ը՝"գհ • ֊ժողովի պատգամաւոր , խրմ–
Հանջէիք ու մենք բագիր , ազգային
Մ օտեցէ՛ք , մ օտեցէ1 ք , սկսաւ բարեկամ ս , Հա&ջէք բոլորովին ձեզի Հետ էինք։ Այսօր կը պա֊ ցալ իր Ժողովուրդէն Մարմիններու անղամ, սիրուե–
ծոլմբ աննպաստ Հակառակորդներն
- մօտեցէ1 ք բարձրապատ իւ դեսպաններ ԼեՀաստա– տարբեր բան մբ որունիրազՈր– անխտիր : Իր կուսակցական

֊ նի , Չեխոսլովաքիոյ , (Հունաստանի , $1 ելճիքայիեւ , է մեզվւ ։ ՛Քիչ բսեմ, շատ Հաս– ալ զինք յարգեցին :

Սպասեց վայրկեան մը ոլ աւելի ոգեւորա ած կցիր ... Գոնէ ինձ Համար անըմբռնելի պիտի մնայ

ու խանդավառ աւելցուց*—- կլ դուք, մեր սի* քքւ Հիմա միասին կարդանք թերթ երբ ; ւչոր&ուահ– Հրէ՛ային ոճիրը;

րելի գեսպանը $*Ուը՝քիոյ, տեղ բացէ՛ք, առջեւ ԺԻՐԱ6Ր Գ– ԼԱՋԵԱՆ

Fonds A.R.A.M