Page 176 - ARM_19-1946_01

տ

ՄԵՐ ԼԵԶՈՒԻՆ Ե ս ծ ե է եմ ա է դ Ա ե ւ ա ս ո ւ մ ե Վ *լՀ™™^

աասարդ ա ԱԻԱՍ՜ԱՆԹՕ

կեանքը կարճ է , ու*տի մէկ տարին բայական քքվ դօւ մրրկօւշո*1»չ, շանթալեզու գ ո ս « յ ^
Դու երգեցիր միայն արիւն եւ կոտորած,–
երկարէ էԱորՀածը նոյնպէս արած Հաշուելով քա­ կռիւն՝ աստուածուհի, եւ կոիւը՝ աստուած ,
կյւիւն - ընդվզումի եւ քւսջութ եան յեսան :
իմ նպատակս Է ցո յց ւուս լ ու սղագրական րա– նի որ մտածումը սկիզբն է գործի՝ ի^նչ արած էք

րեփո խութ եան ց դժուար ո ւթիւննե ր ը , եւ այս՝՝ ի այս մէկ տարուան մէք, որ անցաւ աՀա ։ Եւ ի^է էք

Հեճուկս այն քերականագէտներուն , որոնք իրենց մտադիր այս եկող տարին։ Ա ւո ածեց էք • մէկ ան­ •թո աչքերը՝ մեռնող մարդ-անտառները տեսաճ
•քաղաքում ու գիլզում, դաշտում համատարած,
Համրաւին ումով եւ նոր Ա՝ ես րոպի մ ր յաւակնու - գամ միայն ձեզ տրուած է պատեՀութիւն այս շքեղ ճապաղիք ու նախսիր—անգթութեամբ վարած , -
Սուինահար սրտեր, սահմըռկիչ ու սասան :
թեամբ՝ Հրապարակ բերին ^ուղղագրուածդ լեզու տիեզերքի մէք մտածելու, զգալու եւ կամենալու։

մբ, առանց մոռնալու մեղքբ նետել կառավար ո ւ - Մի նոր տերեւ էք մարդկութեան ծառին , որ պի­

թեան մբ ուսին; Եւ ա յս՝ բսելու Համար թէ ուղ­ տի թոզնէք վաղ թէ ուշ; Նոր տերեւներ կբ բոլս–

ղագրական վէճբ ասուլիսի նիւթ չէ (եւ նման Հա­ նին ել կքլ նային ար ելին , բտյ՚ց դուք չէք ւվքկի * այլ Ռազմիդ կոչով ելան քաջ ու անօրինակ ,
Ինքնամոռաց լքաբգիկ,–- սրտերով բոցկլտուն,
ւաքս յթֆեբոլ եղբակացոլթիւֆլլ, թեբ կամ գէմ , ուրիշներ է Նոր տարին առիթ Է, ոբ մտածէք այս ձագուկներով երկաթ ու կբծքհյավ անագ • • .

չի կրնար ներկայացնել որ խւ է արժէք) , ոչ ալ մասին ։

մամուլի վիճաբանութեան առարկայ (անոր Հա - ձ՝Բանի որ բւբիշ առիթ չի լի"՝ի՝ Վ"*յ^ԺԽ

մար որ կարելի չէ Հարցը պարզել թէքսիկ պատ - կեանքբ։ ՀյաՀինք ու ծախսենք՛ Հաց ու կինդ ։ ԱՀա թայց եւ մէկ մէկ ընկան գօտեմարսաւմ ,
Ինչսլէս որ դու ընկար այն խելայե՜ղ օրին՝
ճառներով, յետո յ ոբովՀետեւ ժողովուրդին ան - մի վճիռ։ Բայց մեր պապերն ասում էին» Հ.եւ ար­

Հասկնա լի, իբրեւ ակագեմ ական կամ մ ասն ագի - քայութիւն՝» : Այս վերքին կէ^աբ ինչպէս։ Ջըն-ք թախուելով բռնութեան սուր տապարի՜ն , սրին:

տա կան նիւթ) : քե նք արդեօք աւանդական ծ՜րագրից եւ ւլ ո Հ ան ան ք ՍՈՂ.ՈՄՈՆ ՏԱՐՈՆՑԻ

Աշխատինք, սակայն, Հարցբ ներկայացնել իր երկուսով* Հաց եւ կին։ ԱՀա մի Հարցում , որին

պարզագոյն ձեւին մէք, Համառօտ ակի ։ պէտք է պատասխան տայ երիտասարդը ,եթէ լըրք\– եկ՛արրոբղ որ զենամ : Գաղափարակա՛՛ն ր . . . միայն
է խանգարել, ուսաի լաւ Է ձեռք քաչեթ–
Նախ , միա է ո Լ խոՀուն : Մ իքավա յրն օգտագործելով է,

է**"Լ Կ.ԼՀ նշանակէ ուղղագրութիւն : որ ապրում են մարդիկ։ Արա Համար մերոնք ա - աՀա մի լուծում : «Կինն կ կարեւոր • սլէաք Է չա–

Բառբ տարտամ է ել շփոթ՝ Հակառակ քերա­ սած են» Հ՝Աէ,Ի՚արՀլՀ դմակ, մարգը գանակ, Հիլ՝ նրանց վայելքր գանելու Համար։ Գազափս*–

կանութեան մեր գասագիրքեբուն կարճ ու պար - կաբիր ու կերդ։ Բայց այս կտրելուց կռիւ է ծա - րակա՛՛ն - ինչո՛՛ւ չէ, եթէ գրամով կիներ որսաց­

զուկ սաՀմանումին։ ի\ ւղղագր ո ւթիւն կբ նշանակէ դում ։ Պէտք չէ® մաածէք, որ կո~իւը չքանայ կամ ուին •» աՀա մի ո՚-րիչ լո՚-ծում : Այսպէս լուծում

Ոէյւէ*Լ ԳՍռլ1 Րայ$ ռԲԲ Կ.ԼՀ հարցնենք թէ ո0րն է մ ե էյ մ ան ա յ , մ ան ա լան զ. թէ ազնուանա յ, ինչպէս են խիզախները։ «.Մի Համեստ ապրուստ ել մի

այլխլ գրելու ձեւբ , ըստ աւանդութեանն թէ րստ ; Եւ աՀա դիմացն էք Հան - Համեստ կին. մի որոշ չափով, այնքան որ Համեստ
երկու ոտնաււնգի մրցութիւն
լսողութեան, իրարու դէմ կբ ճակատին
բային կեանքի վերա կա զմ ութեան ։ Ի՛՛՛նչ արած էք Հացր չտուժէ եւ շահած կինը ձեռքից գուրս
վարդապետ ութ իւններ X.
բան այս ուղղութեամբ կամ երբեւէ մ տածա^ծ էք ա յս չգայ» , այսպէս է վճռում՛ պարկեշտը : Եթէ Հացն է
իրականին մէ^, ուղղադբութիւնբ ուրիշ
կենդանի մասին : Աակայն այս՝ Հացի խնդիրն է միայն։ Իսկ գերակայ՝ կեանքը գառն ում է շուկայ, մանր պայ­
չէ՝ բայց եթէ ձայնը., գիտակցական
պաՀ ած ո յի , &ի շդ կնո^ք խոդիրը։ կաբծոթւմ էք թէ Հաճոյքի Համար քար , ցաւ ու սուգ իշխում են այնտեղ . նիւթականը
թրթռացում մը, վերածել
տուփի են ն րանք^աշխա րՀ ում , որ միքուկն ուտէք , կեգեւբ մղում է Հոգին եւ տանում է անբանութեան : Եթէ
ինչպէս թարմ բանջարեղէնը կբ պաՀ են
կբ կոչուի ԺւԱ– նետէք ։ Ջէ0 ք կա ր ծ՛ում , որ նրանք ոչ մ իա յն մ ար­ կինն է գերակայ՝ կեանքը գառնում է մի պարտ -
մէք։ ՊաՀածոյի տուփբ, այստեղ,
յաւիտե­ մին՝, այլեւ Հոգի ունին *էեզ նման։ Ի՚*նչ խորՀած Հանղէս , սակայն կարճատել եւ իբր մրուր թող -
11 անակ , ձայնը երկարաձգելու Համար
մէք ։ Այսպէս , Մ ես րոպ իր ուղղա­ Էք այս մասին եւ ի^նչ Էք արածէ ԶաբժԷ® մտածել նում է տրտում յուգնութիւն , ուր ցանկութիւնն
նականութեան
Հասցնեք նոր տարուան շեմ քին նաեւ այս մ ասին , քանի որ անցած է եւ որգր չէ մեռած։ Հանրային վերելքի
դրութեամ բ կը քանայ Ոսկեդարու ձայնը
մեզի։ Նոյն պաՀ ա՛ծ ո յի տուփը երբեմն կը կոչուի ամ էն նոր տաբի պտուղներ է բերում աշխարՀ ին՝ տեսակէտով այս երկու վճիռներն եւս կայական

աաբածաՀթ-իՆԹ, ձայնը Հասցնելու Համար մին­ Հիւթեղ ու գրաւիչ։ Եւ վերքապէս ^արքայութիւն արմէք ունին եւ ոչ ուժական . պահում են եղածը

չեւ Հեռուները։ Այսպէս, ընգունուած ուղղագրու– նլՀֆ , որ եբկնքինը չէ*, այլ մեզ վեր տանող գաղա– եւ մաշում են մարմինն ու Հոգին : Առանց իմաս -

թեամբ , եղբայրս կը քանայ իր՝ ձայնը Պո լիսէն փաբականբ։ Երկնքի արքայութեան մասին Տիսուս տասէբին՝ այս երկու պաՀուածքները այն Համոզ­

Հասցնել Փաբիղւ ասում էր թէ նա բռնաբարւում է էլ յափշտակւում է ման են թէ կեանքը պէտք է օ գտա գործուի նիւթա­

Ուրեմն , պատկերի կը վեր ածուի ձայնը (գՐ^լ) , Ղ*աղափա բական բ նո յնպէս բռնաբարում ով է յա - կան կամ Հաճոյալից բարօրութեան Համար։ Այս

յետոյ դարձեալ ձայնի վերածուելու Համար նոյն փբշտակւում , այսինքն ճիգով ։ Ա^՚յս ուղղութեամբ վճիռները փախչում են զրկանքից , որ Համարում

այդ պատկերբ (րնթեււԹոՆլ) : Այսինքն, ական քին իռն՝չ արած էք եւ ի^նչ էք մտադիր ; են չարիք :

եւ աչքին միքեւ կբ կատարուի զգա յ ա ր ան ա կա՚կ ԱՀ աւասիկ կեանքի Հիմնական խնդի րնե բ ը Բայց խիզախ պաՀոլածքի մէկ "՚-րիչԸ հ"յՏ »

Հաղորդակցութիւն մը։ Բնախօսական այս երեւոյ– Հաց , կին , գաղափարական որ դրուած են մար­ որ նո յնպէս կարծում է թէ մեր կեանքր պէտք է

թբ իր Հոգեբանական զարգացում բ ունի, որուն դու առք ել ել լուծում են պաՀանքում ։ Անգիտակից օգտագո բծուի , բա յց . . . ոգեկան վեբելքի Համ ար :

մասին յետ ադա յին ; Այմմ քննենք ուղղաղրութեան բազմ ութիւնը գնում է բն՛ազդի ճամբով ։ <ձԱշխա ր - Այս վերելքը նոյնպէս ճիգ է պա Հան Հու-մ ել տա -

առա քին պայմանները,՛— ուղղախօսութիւն ։ Հը այսպէս եկեք է, այսպէս էլ կ՚երթայի , այս է նում է գէպի խաղաղութիւնն աշխարՀի ել Հոգի -

Հիները շատ լաւ ըմբռնած էին ուղղախ&սու - իբ կենս իմ ացոլթինբ ։ Հքաա ճիգ կուշտ Հացի Հա - ների։ ՛Նա գնում է զրկանքի ճամ րով, որ մարդ

թեան արժէքը կամ դերը, Հբա բեյարմա բութ իւն մար , նուաղ մի ճիգ կնոք Համար , ոչ մի ճիգ գա­ յանձն է առնում կամովին ել տալիս է խոր Հա­

ձայնի՜ ի վերծանութեան բառից եւ բանից , եւս եւ ղափարական աշխաբՀի Համար, աՀա ընթացքը ճոյք, որ չեն կարող տալ Հացն ու կինը։ Մեծ ս*֊

վանկից յտյլ եւ Ա՛յլ լեզուս՝ ըստ ^Լ^՚-էլՀէՑ էեշտե– կեանքի : Բա յց գիտակից երիտասարդութեան վա­ ստեղծագործ ումեր կան մարդկային Հոգում, ոբ

լոյ եւ բթելոյ , եւ ր՛՛1Ո եղանակի առա քի կա յ իմաս­ յել չէ նաւս/պէս օրօրուիլ կեանքի բերմունքի վ ը– պէտք է արթնանան եւ օգտագո բծուին : Գբա Հա–

տիցն ։ Արդարեւ, բառերը այն ատեն միայն իմաս­ Ր ա յ * Նա պէտք է ղեկ ունենա յ եւ ոբոշէ թէ ուր եւ մար պէտք է ներքին աշխատանք եւ վեբելքի տենչ :

տաբանական յստակութիւն կը ստանան , երբ կ՚ար­ ինչպէս պէտք է անցնի իր ուղին այս աշխարՀում ։ Այս աշխատանքին ատակ է մարգ եւ այս տենչը

տասանուին ճշգրտոլթեամբ ; Եգիատաց իներբ , Եւ նախ պէտք է ոբոշէ թէ եռանդամ ծրագրի ո®ր նոյնքան բնածին է ել Հանուր , որքան տենչը Հացի

ինչպէս արեւելեան բոլոր ժ ողո վո ւը գեե ր ը , աւագ մի կէտն է ոբ պէտք է գերիշխէ եւ ոբոշէ միւսնեբի ել կնո9 , բայց նա մարդու մ ԷՀ մնացած է ան -

կարեւորութիւն կուտա յին ոչ միա յն խօսքին կամ դերն ու արժէքը : խլիրտ , ոբովՀետեւ Հացն ու կինբ խեղդում են նր­

բառին պա տ կեր ա գը ա կան ճշդութեան , ա յլեւ ար­ «Հացն է կարեւորը, կին կը գտնեմ ո՛ւր եւ բան։ Այս ճիդը չի մերժում Հաց ու կին, բայց նոր

տասանողին Հն չա բան ա կան ճ ա բ տ ա բ ո ւթ ե ան : Ա— արժէք ու Հմայք է տալիս նրանց։ Նա օրհնում է

ասա ուա ծներուն ընդունա կան եւ զգա յա թենէս , դատաւորներուն եւ քերականներուն աո քե լ ՀտցԸէ "Ր Հնար է տալիս մարմնին ապրելու ել վեր

շարժ դարձնելու Համար, կբ պաՀանքուէր արտա­ արտասանելով խս տաո֊ատ ել կուռ ճառ մբ, յան– տենչացող Հողին կրելու, նա օրՀնում է ել կինը,

սանել աւանդական ճշգրիտ եղանա՛կաւոր ում ով Հ կարծ գիտակցաբար սխալ չեշտաւո բումով որ ընկերանում է վերնատենչ ճիգին։ Այ" Ր՛՛՛Բ ՚պ

Աս տուտ ծն երէն ան գամ , չար ո գին եր ո ւն յ ազթե - լքի՚ՈթռաՈԱ կը կոչէ; այն որուն վրայ կը յաըձւ ձունքի վրայ մեղմանում է պայքարի պրկու -

լու Համար , կը պաՀանքուէր ձայնի ճշգրիտ թոն : կէր * - Ղ՚ատաւորներբ եւ քերականներ բ , մ իաբե - մը. բարձունքն անծիր է ել ամէն ոք կարող է վեր

Այնպէս որ ամենամեծ գովեստն էր արտասանող ին բան , սրբագրելու Համ ար արտասանութեան սխա– սլանալ։ Մրցումն այստեղ ստեղծագործ է եւ ոչ

տալ ճշգրտաձայն տիտղոսը , որ դարձած էր նաեւ լբ, կբ պոռան միսթՈԱա՚Ա , կարծես ընդունելով քայքայիչ. իրար նայելով աւելի վեր են սլանում 8

դրուատական մակդիը * &ատ աստուածներ եւ կամ իբրեւ վկայ Հաստատելո վ Գեմոոթենէսի 1լ ար՛­ Այստեղ կինը բորբոք զգացումներ չի յարուցա -

քուրմեր , Եգիպաոս ի մէք, կը կրեն տ յ դ մակդիրը, ծի քը , ա՛յգ էր արդէն Ղ՝եմ՛ո սթենէս ի ուզածն ալ։ նում . նա օգնական է վերասլաց ճիգի եւ ոչ միայն

մա-քր Օ՜ՈՆ , ԴՐԷ1 Աասփէրօ կբ թարգմանէ լ\ \տւ V01X Այս ամ էն էն կբ Հետեւի թէ ականքը կը մերմէ կողակից։ Օղը մաքուր է այս բարձունքի վրայ եւ

յստէշ , Հաւանաբար մեր ասողիկ բառը : զի քիլ որ եւ է իրաւունք բառերու ձա յնա կան կա - ապրելու խինգր ներզօր : Հանդարտ ու սիրով՝

Այսօր , քերականները €Աթհ0Ո1€ էլ անուանեն ռուցուածքին մէք։ Եւ ոչ մէկ քերական կ՚բնդունի մարգ նայում է նոր կեանքեբի ծիլերին, որ ցայ­

լեզուական նրբութեան պայման մբՏ որ կ՚աշխատի տեսակէտը թէ բառի մբ արտասանութիւնը ական– տում են անՀունութեան խորքերից , եւ Հանդարտ

բաղաձա յնեբբ նօսբացնել ձա յն ա ւո րն ե ր ո լ ներդաշ­ քի վարժութեան Հարց է , ականքը չի կրնար եւ անվախ նայում է կեանքի մարում ին է Բաբէ

նակ եւ բաղմակոՀակ ծփանքին մէք , (Արաբներու վաբժուիլ բառր փառ արտասանելու՝ սկիզբէն ի կամքն ու պատրաստակամ նուիրումն են միակ ձե–

ա1ւէւ(ւկ/ք օրէնքը նմանօրէն խաղեր կը յօրինէ վան - վեր բառ արտասանելէ վերք : ւը մարդկային առնչութեան , ել իր նմանի բարձ­

կա յին պա յմ անադրականութե ամ բ) , այԱ ամ էնբ Այժմ տեսնենք թէ աչքը ո բքան պաՀանքկոտ րացման Համար մաՀր Հաճոյք է ել սոսկում չունի։

Հին աւանդութեան մը Հետքերը։ է իր ի ր ա ւո ւնքն ե ր ո ւն մ էք , անցնելու Համ ար ուղ­ Երիտասարդը պէտք է ոգեկան բարձունք ու -
ՆԱՐԴՈԻՆԻ
• Վերքապէս , Հին ատեն , բառ մը անՀ ասկն ալի ղագրութեան բուն վէճին։ նենայ, որ մագլցի ճիգով; Այգ է րբ կոչՈլմն այս՝

կը դառնար երբ վանկին մէկբ կը կորսնցնէր իր Շ– աշխարՀի մէՀ. մնացածր Հող է ու մոխիրէ Արդ՝

շեշտբ կամ շեշտի տ եղա վա խութ իւն մը կը կատար­ ունի՛՛ք այդ բարձունքը , ել թէ չունիք՝ չէ՛ք կար­

ուէր վանկէ վանկ։ Պարագայ մը, զոր խստիւ կբ լեզռւտկան. այս պարագային, մահին ք կ՚առնեմ հա­ ծում , որ պէտք է ունենաք։ Ուտող ու վայեր՛դ
յերէն երեք բառեր–
դատապարտէ ին քերականները Հսկելով գա տա - երկոտանոլ վիճակից վերանալ գէպի մարգր սա -

ւորներոլ եւ Հռետորներու լեզուին վրայ : Մեր օ– Ղ՝ուե Հ սէ ո կերար : ւառնոդ, այս պէտք է լինի երիտասարդութեան

րերու անիշխանութիւնբ չկար այն ատեն, Հռե­ Յաջյւրդաբաբ հարցական դնելով այդ երեք Հոգն ու ճիգը, ոբովՀետեւ այս է նրա կոչումր
բսւոհրէն մէկուն վբայ , կր տեսնէք ոբ խօսքին ի–
տորներու բա ր ձրաց ած բեմին առ^եւ կբ նստէին մաստը կը վախ ուի. տիեզերքի մէչ–. Նիցչէն ասում էր. մարդը մի բան

քերականներ եւ ուշադրո ւթեամբ կբ Հետեւէի% է , որ պէտք է յաղթահարուի ; ճիշդ է այս , բայց

արտասանական ճշգրտութեան, աւելի խիստ քան Ղ՝սռւ֊ն Հաս կերար : պայքարր պէտք է փոխագրել ներաշխարհ ել այս­

տառասխալի որսորդ մեր ուսուցիչները։ Կը պատ­ Գուն Հա^ս կերար X տեղ Հարթրնթաց մարդուն ճիգով դարձնել վերա­

մուի թէ , օր մը, Ղ՝եմոսթենէս օգտագործեց այս Գուն Հաս կերակրէ սլաց : Աչ թէ բարձրանալ՝ միւսներին Համարելով

պարագան • ՚ Յունարէնի եւ լատիներէնի մէջ բառերը եւս ի– պատուանդան , այլ բարձրանալ ներապէս՝ միւս ~

Տունաբէնի մէք միսթՈսա՚Ա բառբ, Որ կբ մաաոի փոփոխութիւն կամ կորուստ կ՚ունենան ների Համար դառնալով ՀաՀ ու բարձունք է Ազու

նշանակէ վարձկան կամ լրտես, շեշտ կ՚առնէ վեր­ համաձայ ն շեշտին , որ կը դրուի վանկին վրայ : իւղը սպառելով ւուսաւորել ներքին վերելքի ճամ­

քին վանկին վրայ, եւ շեշտին փոխադրութեամբ Ս • Մալխասեանի հետ կ՚ընդունիմ , որ հայերէն բան նմանի աոքեւ,— այս է կոչումը երիտասարդ

տառասխալի Համազօր այնքան անՀ ասէին ալի կբ լեզուն եւս շեշտաւոր է հակառակ օմասց կարծի­ մ արգկո ւթեան :

մնայ ( * ) , որքան եթէ գրուէր վարձքան : Դեմոս– քին : Փաստ որ ունինք երկար եւ սուղ վանկեր (ա– Հայ երիտասարդբ .թո՛զ մտ՛ա՛ծէ այս մասին՝
ԱՂԲԱԼԵԱՆ
մանակին եւ շեշտին կապակցութեան մասին ուրիշ նոր տարուան շեմքփն :

Հ*) Աւելի յստակ գաղափար ս*ր աալոՆ համար անգամ) : ՆՒԿՕԼ

Fonds A.R.A.M