Page 175 - ARM_19-1946_01

է յԼՈ1\^Ո. 1 \ < 0 Ո. Շ. .Տ 376.2Տ6 Տ| Հ Ա Ց Ա Ս Տ Ա Ն ԵԻ Ի, ՄԻՈԻԹԻԻՆԸ
17; &Ա6 Օօատտաէ - ՐՃ&1Տ ( 1 3 )
«Ն*Հհճ7Շյ> °Րաթռբթբ երէկուան թիւով , առա­
Յաա ա.։ 006.^ ^ 7 0 ^ – ^ յ ^ . ^ ^ » ա 167ծ<3
էին էէին վբայ Հրատարակած է Պ* Արշակ Զօպան–

եանի մէկ յօդուածը <, Հետեւեալ խոր ագի բներ ուն

Ր11ԺՆեԳԻ1).— Տ">ք. 750, 6ամս. 400, Յամս. 200 ֆրաեք տակ «ՀԱՅԱՍՏԱՆ ԵԻ Ի> • ՄԻՈԻԹԻԻՆԸ ։ Հա–

Մասռօհշ 24 1ւ1ա*տ 1946 Կիրակի 24 Մարտ յեբը կը պա Հ ան էեն (հ ո ւս ի ո յ կցել թրքաՀա յ նա–
Հ անգնեըըֆ Հ

0օգուածը կը պարզէ Հայկական Հարցին զա­

ՏԱՐԻ - 18" Խաէէ Ո՛ 4568–1որ շրջան թիւ 297 «մթագիր* Շ ՄԻՍԱ*ԵԱ\ ԳԻ\՛ Տ ծ» նազան երեսներ բ , Դաշնակիցներու Հանդիսաւոր

խոստումները 1914ի պատեբաղմ ին ատեն , ռուսա­

կան յեղափոխութիւնը <֊ Հա յկական Հանրապետու­

ՄԵՐ ԽՕՍ"^ թեան Հաստատում բ \ 91 Յին ել անոր ճանաչում ր

Դաշնակիցներուն կո լմէ , նախ՝ փաստօբէն , յետոյ

Սեվռի դաշնագրով , ՝Ո լիլս ընի սաՀմ անա գծումը ,

ԹՇՆԱՄԻՆ ՄԵԶԻ ՕՐԻՆԱԿ յետոյ «թրքասիրական նոր աէիք մը Եւրոպա յի
Թուրքե­
մ էէ% ո րուն Հ ետեւանքով Ֆրանսացիները

րուն կը վերադարձնեն Կէէիկիան, Թուրքեր ը ան -

Փետրուար 4ին նոր Տանձնախումբ մբ վաղ - գամ մը եւս կը յարձակին կովկասեան Հայաստանի

մուեցաւ Փարիզի մէէ, Հետապնդելու Համար Հայ­ Վրայ եւ կը գրաւեն կարեւոր շբէան մբ զոր կը պա–

կական Գատբ։ Միեւնոյն ատեն որոշուեցաւ պար­ Հեն մինչեւ այսօր , Լոգանի տ խ բաՀռչակ խոր Հ բդա–

բերաբար տ եղեկութ իւններ Հաղո՚բգել մ ամ ուլին , ժոզովբ (1923) ուր Գաչնակից պետութեանց ներ­

պաշտօնական զեկոյցներով, որպէսզի Հակասու - կա յաց ո լցիչն երբ «խոնաբՀ եցան Թուրքերուն առ -

թիւննեբ չծագին : էեւ , իբրեւ թէ ասոնք ըլլա յին յաղթա կաննե բ Հ7» ,

Ոչ մէկ վաւերական տեղեկութիւն՝ ա յգ օրէն այգ առթիւ ստոբադրուած դաշնագիրը որուն մէէ

ի վեր։ Գիտենք , միայն, որ Տտնձնախումբը նիստ Հա յաստանի անունն անգամ չի յի շուի բ , Պ ոլսո ք

կբ գումարէ , ամէն Չորեքշաբթի , իր դիւանով պարպում բ ելն * ւ Տետոյ կը ներկայացնէ Հարց ին

կամ խառն ։ Տետոյ, իմացանք թէ երեք անգամ այսօբուան վիճակը»–—

փա բ թամ սեղաններ սարքեր են , ի պատիւ օտար « Խ * Մ իութեան կեդրոնական կառավաբու -

Հիւրերոլ ։ Վարէին երկուքը՝ մասնակցութեամբ թիւնը, որ այսօր կը պաՀանէէ կարսի եւ ԱբտաՀա–

Տ)Ա՚նձնտիւոլմ րին Հատբնտիր Լյառաէգիմ ակա՛՜ն) նի չրէսէննեբբ, ի վիճակի չըլէալով ընդդիմանալու

անղամնեբուն ։ ն ր բ Թուրքերը կր գրաւէ ին զանոնք , առժամ ապէս

անոնց թոզած էբ Անգարայի Հետ կնքուած բաբե -

Եթէ մ եր աեղեկութիւննեբբ ս խալ չեն , ա յժմ կամ ական գա շնագրո վ մը% ։

կր խորՀ ին փառաւոր երեկո յթ մբ սարքել լ՚Ք՚^՚Գ Տետոյ շեշտելով ք՚Յ ֊ Հայաստանի զարգացումը

սբաՀի մբ մէէ, ի խնդիր Հանգանակութեան ոբ պի­ 25 տարուան բնթացքին , շն որ Հիլ հ) ՚ Մ իու թեան

տի կատարուի ճառերով, պարերով ել գինարբու­ աէակցութեան, կը յիշէ կարգ մը վիճակագրական

քով ։ «Բաժակներբ լիքր էիքը^> * թիւեր, Հայկական Հանրապետութեան այսօր —

Ուրեմն, միշտ «ի ձայն փողոյ ել թմբկին։ ուան նեղ սաՀմ անն երուն վրայ, ուր միայն 750.000

Վեբէապէս ոտքի Հանելու Համ ար Ե՚ւրոպան , որ բնակիչներ կային առաէ, այժմ կը դտնուին 1.250–

դժբախտաբար շաա քիչ բան կբ Հասկնայ մեր Հ ո– ա,.Հոգի ո րոնց աւելի քան մ էկ մ իլիոնը Հա յեր

դերէն եւ պաՀ ան էն եր էն ։ Որ ձեռքդ կբ սեգմէ սի– են ։ Այս երկրորդ Համա շիյաբՀ ա յին պատերազմին

Րալիր եւ ժպտագին կը բարեւէ , կէս ժամ *Լ^՚1՚լ\ր մ էէ ալ Հա յեր ը կռո ւե ց ան քաէա բա ր , կարմ իր բա­

մ ոռնալով անունդ անգամ : ինչպէս անկիւն ի ծիծ– նակին տուին 70 զօբավաբնեբ եւն * ։ Ե զբ ա կա ց ո լ -

ղուն ցնծ Հին : ՍՊԱՐԱՊԵՏ ՍԹԱԼԻՆ թիւն , Հա յեր ը միաձա յնութեամբ կբ պաՀանէեն
(փիչ անգին՝ իր յ այ տարարա թիւննհրը)
Թերեւս ուրիշ ծրագիբնեբ այ մշակած են, ո– որ կովկասի Հանրապետութեան միացուին Թուր -

րոնց մասին լուր չունինք ։ քիոյ Հայկական նաՀ ան գները , գոնէ Ռւիլսրնի

Անշուշտ ծուռ չեն մեկներ, եթէ իրենց ուշա­ սաՀմ աններով։ Այգ նաՀանգներուն մէէ Հայեր

դրութեան յանձնենք մէկ - երկու նկատողութիւն­ չկան , էաբդուած կամ տար ագրո ւա ծ ԼՀԷԼա՝էՈէԼ ՝>

ներ : «ի պէտս զաբգացելոց՝^ ; ՄԻՏ* ԵԻ Ա Ր Ո Ի Ե Ա Տ բայց Թուրքերն ալ աննշան թիւ մը կը կազմեն , եւ

Մեր ուղածր մէկ բան է, գործել ճիշդ այն­ աւելի շատ Բիւբտեբ կը տեսնուին , սաՀմանավւակ

պէս ինչպէս կբ գործէ թշնամին , տարիներէ ի վեր , ՀԱՄԱՍՏԵՂ, Համրանքով։ Արդարութիւնը կը պաՀ անէ Է տզա -

եւ մանաւանդ Հիմա՛. Ցանցեր լարելով ամէն ս1 ^ , տագրել այգ մար ւո իր ո սաց ե ալ Հոգերը եւ կցել Ե՜

զարնելով բոլոր բանալի - գուռները* բայց զգու­ <Տ.Հայրենիք»ի այս տարուան տարեգրքին մէչ ըեւանի Հանրապետութեան եւ Հրաւիրել թրքական
Համաս­
շանալով ցուցամոլութենէ եւ խուժանավարռւթե– (Գ .) կը գտնենք անգիր տեզեկութիւններ կառավարութիւնը որ Հայ ժողովուրդին վերա -

նէ է Նոլիբուելով ծրագրեալ, մ ե թ ո տ ի կ աշխատան­ տեղի մասին, Մ՛Ա– ստորագրութեամբ։ դարձնէ յափշտակուած Հանրային եւ անՀ ատ ա կան

քի մր, որ Հետքեր ձգէ, եւ ոչ թէ օճառի աէ" Երիտասարգ գրագէտը օ՜նահ՜ է ՚ Խարբերգի ստացուածքները ;

փրփրելով, անոր պէս ալ ցնդի յ Փէրչէնճ գիւղը, 1895/<5՛։ Իր պատանութիւնը ան­
*Բ ա գա քա կան ո ւթ ի ւնն ալ ծ՜ով մ րն է ուր
կրնայ ցած֊ է գիւղին մէչ՝, որ խո րապէս ազղահ՜ է իր ման­ ՊԱՏ&4ԱԶՍԻ ՀԱԻ> ԶԿԱՏ,

յ ա է ո զ ի լ , մ էկ ափէն միւսբ Հասնի լ մ իա յն ա՛ն որ կական երեւակայութեան վրայ իր Հեռաւոր լեռ– Կ՚ԸՍԷ ԱԹԱԼԻՆ
կա­
գիտէ լողալ, ւիաբպետօբէն խաղս։լ ծփուն ալիք - ներով, եկեղեցիներով, սուրբերով, քարաշէն

ներ ուն Հետ ։ մուրջներով, մշակներով։ Գիւղական գպրոցր լրա­

ԱՀ ա տեսէք , թուրք մ ամ ուչբ շանթեր կբ ցնելէ վերչ\, մաաօ– է Մէզրէի Կեգր • վարմարանը , Ամ եր ի կետն գոբծա կա լութիւն մը եբ եք Հ ա բ–
պատաս­
տեղայ ամէն օր ։ Կբ ծաղրէ , կբ մրոտէ , կբ զրպար­ որուն տեսուչն էր Արաբկիրի նախկին Աերուման ԱՈ ւմներ ուղղելով սպարապետ Աթալին ի,
կ՝ընծա­
տէ , կբ սպառնայ : 0աճախ ալ կբ փչէ * «Թօ1Լր– վարգապետը (յետոյ Տիգրան ԱշխարՀունի՝) , զոՀ խանն ստացաւ գրաւոր . , իր -
պաՀ -
քեբը պատրաստ են կւաւելու մինչեւ ո բ միակ 1915/» Հայա՚էինԳ Աարսափներուն։ Այգ վարմարա– Ա– հարցում Ի՞նչ կարեւորութիւն

զինուոր մը մնայ տունի մը վրայ , մինչեւ որ մեո– նին մէջ է որ կր սկսի առա9ին գրական վարձերը , յէք Մ իացեալ Ազգեբու կազմակերպութեան

քփ վերջին Թուրքի աղան» , ինչպէս կ^ադդարաբէր ոտանաւորներու տետրակով մը : րեւ միջոց մը աշխարՀի խազագութիւնը

Անգարայի անթելը։ կեգրոնականր աւարտելէ վերչ*, մէկ տաբի ու­ սնեւ

Աակայն այս բոլորը՝ իր երկրին մէէ։ Երր սուցչութիւն կրնէ գիւղական գպրոցի մը մէշ՝, 60 Պատասխան Ես ամենամեծ կարեւորութիւնը

կարգբ կուգայ աբտասաՀմանի , գործունէութեան աշակերտներով։ Հայրր, որ 19 1 Ղին Ամերիկա գտ­ կ^ընծա յեմ Մ իացեա լ Ազգեբու կազմ ակեբպու -

եղանակներն ալ կբ փո խութն % ցած էր, իր ՔՈՎ ՂԸ կանչէ տղան, ել Համաստեղ թեան , որ արժէքաւոր ազդակ մբ կբ կազմէ խա­

Եւրոպայի թէ Ամերիկայի մէէ , աւելի շատ \9\3ին կը գագթէ Հոն։ Գմոլարութեամբ կը վար– ղաղութեան եւ միէազգային ապաՀովութեան պաՀ–

անոնց գործն է որ կբ տեսնես , եւ ոչ թէ մերկա­ մուի խորթ միջավայրին, ել անրնգՀատ կը կար– պանում ին Համար ։ Ա յ դ կազմ ակեր պո ւթեան ուժը

պարանոց կերպարանքը ։ գայ, միեւնոյն ատեն Հետեւելով զանազան դասըն­ կը կայանայ անոր մէէ որ Հիմնուած է պետու -

Ամէն ւեղ են •ւնոնք : Դիւանա գի տա կան ւք ր/ թացքներու։ Կը մտնէ Օ.Հայրենիք՝»ի շրշ\սնակր, եւ թեանց Հաւասարութեան սկզբունքին վրա յ , եւ ոչ

սենեակներէն մինչեւ լրագրական խուցեր բ ։ Փար­ կը վերսկսի գրական վարձերը։ 1917/՛^/ առածին թէ կարգ մբ պետութեանց կողմէ ուրիշներու

թամ Հիւրանոցնեբէն մինչեւ գաղտնի նրբանցքնե– անգամ Ըէէալով կը Հրատարակուի իր մէկ րանաս– տիրապետութեան վրայ։ Եթէ Մ՛ Ա՛ Կ ՛ը ձա^"Ղ է

րբ : Պողոտաներու սրճարաններէն մինչեւ սեղա - տեզհ-ութիւնր ՀձՀայրենիք» օրաթերթին մէշ՝։ Տե­ պաՀ պան ե լ Հաւասարութեան ա յս ս կղբուն քը , ան­

ն ա ւո ր ա կան Հաստատութեանց ս բաՀնե բ բ ։ Ամ էն տոյ կը գառնայ մշտական աշխատակից «<Ւի՚ ՛եի1լ՝/> կասկած դրա կան մեծ Գ^՚ր մը պիտի կատարէ , ե–

տեղ են՝ գործքով : Չեն երեւար , չեն պոռար , ճար­ ամ սագր ին , շա րո լնակե լով գրել նաեւ ^Հայրենի– ր ա շիւ ւս ւ որ ե լո ւ Հ ամ ար տիեզերական խաղաղս լ -

տասանական մարզանքներ չեն փորձեր, բայց կր ք՝Տ>ի ւ Այգ երկու թերթերուն մէջ գրաձ՜ կտորներր թիւնր եւ ապաՀովութիւնը է

գործեն է ՛Լքեր կայ են ամէն ժամ, եւ կբ գործեն է կրնան Հատոր մր կազմել։ հարցում Ջեր կարծիքով, թնչ Է պատ­

Մինչ դուն կբ յաւակնիս դատ, գոնէ գետին շաՀիլ Ապա նորէն կր սկսի թարթափումներու , ե- ճառք պատերազմի այն վախին որ 1լ ա ր տա յա յտուի
կ՝անցրնէ
գոռում - գոչումնեբով ։ րազներոլ շրջանր։ 1920^5՛ մէկ տարի շատ մը ժողովուրդներու եւ աղգերու մԷԷ։

Ո՛՛՛րքան պերճախօս փաստեր , այստեղ եւ ամէն Նիւ Եորքի մէջ, ուր կը ծանօթանայ Շի(՚՛վանգագէի Պատասխան կս Համոզուած եմ թէ ոչ ազ­

տեղ ։ Տարիներէ ի վեր յ ել առաջին օրէն կր մտերմանայ անոր Հետ։ Հան— դերը * ոչ ալ անոնց բանակներ բ ուրիշ պատերազմ

Դեռ այս շաբթու փա րիզեան շաբաթաթերթ գոլցեալ գրագէտին ազգեցո ւթ իւն ր վճռական կ՛՚ըլ­ մր կյուղեն ։ Անոնք խաղաղութիւն կհուզեն եւ կբ

մը* ՕտՈ՚շքօա* , ոբ Դիմադրական ^ակատին մաս կբ լայ Համաստեղի վրայ, որ այնուՀետեւ կր նուիր– էանան ապաՀ ով ել խաղաղութիւն ր ։ Կը նշանակէ

կազմէ, սկսած էր յօդուածաշարք մբ ի փառս նոր ուի իրապաշտ գրականութեան՛. Այգ շրջանին իր թէ «պատերազմի ընթացիկ վախլէ% ա յս կողմ էն չի

թուբքիո յ , — « Մայրր հարէմի մը մէջ կ՚ապրէր, ամէնէն յաջող գորհ֊ր «Տալիան Մարզարք> , կը գաբ։ Ես կը կարծեմ թէ «պատերազմի ներկադ

աղջիկր Կեսար կը կարդայ եւ. Մ՚ոլիէռ կ՚արտասա­ Հրատարակուի ^Հայրենիք» օրաթերթին մէջ։ Ւսկ վ աիսբ՝ֆ կ՛՛ա րծ սւ րծ ո ւի կարգ մբ քաղաքական թրմ-

նէ» : (21 Մարտ)։ երբ– Լ " յ " կը տեսնէ «Հայրենիք» ամստգիրր, Հա– բակ ցու թեանց կողմ է որոնք քա ր ո զո ւթ ի ւնն ե ր ֆր

Տօգուած-տգիրը, Ո-օման 3)աման , վիպաշունտ մաստեզ կր գառնայ անոր մնայուն աշիսաաակիցր, կատարեն նոր պատերազմ ի մը Հ ամ ար եւ ա յսպէս

տողեր կր ստորագրէ , ապա ո ու գ անել ո ւ Համար թէ միելնոյն ատեն գրելով զանազան թերթերոլ ել սէնմ ի ա բան ո ւթ ե ան եւ անստուգութեան սերմ եր կը

քՒուրքրան բոլորովին րարԼ փ ո իա լյա հ , անճանա - տարեգիրքերու մէջ (աշխատակցած՜ է նաեւ «Տա– ցանեն ։

չելի գարձած՝ Է 25 տարուան մէջ , թէ անիրաւու­ ռաջ»ի) ։ աաբա0էաէ|Ո1ւ^քււ 6քւ կտոդւա. Դ . է * )

թիւն է ֆաշական կոչել զայն, թէ... (թգթակի– Եր վիպակներէն լոյս տեսած են երկու Հ աւո որ–՛

ցր «Արեւելեան նաՀանգները» , Կարին , Կարս , Ար– ներ միայն, <$Գիւղր1> եւ Հ.Անձրելր-% ։ Ունի ըանաս–

աս/Հան եւն» գացած՝ է ել յաֆորգով պիտի գ։րէ իր տեղծութիւններ , թատրերգոլթիւններ ել «Ապի - գերը շատ քիչ ժամ ան ակ կ ուտ ան գեղեցիկ բանե–

տպաւորութիւններրլ) : տակ ՋիաւորրՖ վէպը, որ մնաց կիսաւարտ , «Հայ– բու մասին մ՛տածելու եւ կամ նոյն իսկ վյ>բէալո րւ

Գուե Հո՛վ կր ց՛անես բարձրաձայն , ան ցոր են րենիքգ ամ սագրին մ էջ ։ մը տեսնելու՝^։

կը րաւքէ անա՛ղմուկ: Տու՚չիկ - քո՚ւչԳկ : Վերջին տարիներս նորէն կր տառապի ներքին Անշուշտ ժամ անա կաւ որ է այս տագնապն ալ ,

գժգոՀւռթենէ մը՛. Հ... Առօրեա՛յ կեանքն ու Հո– Հետեւանք՝ Հայրերի Հո՛ղէն Հեռու ապբե՝լու% ;

Fonds A.R.A.M