Page 149 - ARM_19-1946_01

ՕՄտօէաւէ-ՐաթհտէՅատ : Տ04. տՏՏծճԼԳ1Տ

ՅԱքՒԱձէէ.., &&6 նաո6ւա« - ք^աՏ (Ա")
ստ ո < ա ւ ա օ ա ա ւ տ ո ^սաաատ ա »աօ Պ%ՏՈՐ ՄԹՆՈԼՈՐՏ

ԼՈՆՏՈՆ ԵՒ ՈԻՈՇՒՆԿԹԸՀ

ԿԸ ՄԵՂ.ԱԳՐԵՆ ՄՈԱԿՈՒԱՆ

Անգլիական եւ ամ երիկեան թերթերը կը գրեն

ք լ ժ ՚ և ե Գ Ի Ն - Տար։ 750, 6աԱս. 400, Յամս. 200 ֆրանք թէ յաբաբե բութիւննե բ ը լաբուած կը մնան մէկ

կողմէ Անգլիոյ եւ Մ • ՆաՀանդներուն , միւս կողմէ

ա « « 6 ճ ւ 13 Ատւտ 1946 Չււրհքշարթհ. 13 Մարւո ե * Մ իութեան միջեւ , Մ ան չուր ի ո յ , Պուլկարիս յ

եւ իրանի խնդիրներուն առթիւ։ Առ այժմ ամէնէն

* Ը ֊ ՏԱՐԻ ֊ 1# ^ 4558--ԱՈՈ շրշան թիս 287 Խմսագրր՛ Շ • Մ Ւ ք ^ ա ն ««VI»» աւելի մաաՀ ո գութի ւն կը պատճառէ Մ ան չո ւր ի ան ,
<Հուբ առած՜ տարած՝ են ամէն ինչ^ եւ երկիրը այլ
եւս չէ ա յն Հարուստ ՀՐջան ը ղոր
ճափոնցիները

շինեցին \93\էն սկսեալ» : Նոյն աղրիւրնեբուն Հա–

ՄԵՐ Խ 0 Ս * Ը ՄԵԾ ԳԱՂՏՆԻՔԸ մ աձա յն ,Հ աղա րաւո բ գործ՜արաններ պար պո լած՛
են

մասնաւո րապէս Մուքաէնի շրջանին մէջ որ Մ ան–

ՄԱՐԳ Ա ՀԱ Մ Ա Ր ԱԼԺԷ , 4 Մարտ* Ամիսներէ ի վեր լրագրա­ չուրիս յ ճարտարագործական կեդրոնն է ։ Այդ քա­

կան մենամարտ մը կը ծ՜ածկէ ռուսեւթուրք ղաքի 5000 գրեթէ բոլոր գործարանները , մեծ՛ թէ

Դմույս"ր Է գաղութիս մարդահամարը կաղմեք դիւանա ղի տա կան լաբուած՜ յարաբերութեանց իս­ Փ"ՔՐ՛) այնքան քակուած՝ , անպէտ վիճակի մը վե–

այս տարի; Մանաւանդ հիմա որ արձանագրու­ կական վիճակը ։ Լաբուած՝ յարաբերութիւն ոչ ք ած ո ւած են որ , Չինացիները կը զարմանան թէ

թիւներ կը կատարուին ներգաղթի Համար : միայն անոր Համար որ մեր ազգային շաՀերր այդ­ ^ ՐԲ ^.աՐռԼէ *Ղէաէ ՐԼԼայ վերաշինել։

պէս կը գունաւորուին ,ա յ լ իրապէս լաբուած ,քան ի Ա յս յա յան ո ւ թ ե ան ց վրա յ , Մ ոսկուա յի անգլ •

Առ Հասարակ անՀոգ ենք թուանշաններու Հան - ո ր ի), Ա՚իութիւնը Հրապարակաւ կը յայտարարէ գործ՜ա կատարին յանձնարարուեցաւ իր կառա վ ա -

դէպ։ Բաց ի շուկայէն , ուր ՛օրն ի րուն կր գումա­ իր Հոգային կցումնեբու անի՛՛՛ւխտ դիտաւոբու - րութեան տեսակէտները յայտնելԱ՝անչոլրիոյճաբ–

րենք ու կր բազմապատկենք, շեղու տալով յետին տար ագո բծական կազմ ածնե բու ապագա յ գործ՜ա -
են որ ձեւ թիւնր :
կոտորակին ։ Աինէգեռ , թուանշաններն ԹրքաՀայ Հողերու իրական եւ իրաւական պա– ծ՞ութ եան մասին։ Արտաքին նախարարն ալ ՜ այս

ու մարմին կ՚ընծ՜այեն ազդեր ու կեանքին , ի^ձս1^ ս Հանջատէ ր ր մ ենք ենք , իսկ քաղաքական սլա Հան - տեսակէտնե ր ը պա բզեց եբեսփ • ժոզովին մէջ , ր–

անոնց Հիմնական ւղս/ՀանՓներուն ։ . ջատէրը՝ ե1 * Ռուսաստանը ։ Ափ ինքս ի պէս լուռ է սելով թէ որ եւ է մեքենայ եւն* պէտք չէ տեղա­

Թերթերը յաճախ մ իճա կա գրական տեզեկու - Ռուսաստանը։ Ե*- Հոտ է բուն գաղտնիքը։ փոխել , մ ինչեւ որ կարգագրութիւն մը լ1 քլա յ

թիւններ կր Հաղորգեն այս կամ այն գաղութի մ ա– (ծ՝ուրք մամ ուլը ա յսաՀար , իր գա յրո յթի բո» \)՝այբ* Արեւելքի Հատուցումներուն Համար եւ թէ

սին՝. Անցեալ տարի, Վա լ ան ս ի մեր ք^գք^ա^.ԷՏ(1 վանդակ թոյնը կը թափէ Հայ կոմիտէներու գբլ– ա յ Գ ՐՈԷՈՐ կազմածները պէաք է իբրեւ աւանդ

կ՚ամփոփէր շաՀեկան մարգաՀամար մր, ղոր կա - խուն։ « Ա ս ա ր լ մ յ քԷսԷրըմ» : Գաբերու քաղա - պաՀ ո լին այն երկրին կողմէ ուր կյը գտնուին : Մ *

տարած՜ էր Հողեւոր Հովիլբ, փողոցէ փողոց, տա­ քա կան ութիւն մը, որ Թուրքիան անդամատեց եր­ ՆաՀանգնե րն ալ այս տեսակէտն ունին։

նէ տուն պտտելով ։ կու ե բ բո բդով եւ այսօր ալ կը ձգտի վերածնել զան­ Գալով պուլկաբական Հարցին , Մ * ՆաՀ ա ն գն ե՜­

Ա ուր իա - Լի բանանի Առաջնորդարաններ ր ցառելի քանակութեան մը , Հայութիւնը պէտք չու­ լ՛ ո ւ արտաքին նախարարը վճռապէս Հերքեց Մ""—

պարբերաբար կր Հրատարակեն զԼիճ ա կադր ութի ւ.ւ– նի Թ՛ուբքը ճանչնալու ։ Անոր դիտցած՜ր կր բաւէ կուա յի ա յն մեղադրանքր թէ Ամ երիկա խախտած՜

ներ , պսակ , ծնունդ , մաՀ , դպրոց ել եկեղեցի , բոլոր գա ր ե ր ո ւն Հ ամ ար ; Առիւծ՜՝ տկարի գլխին , է Երեոնե բու Համաձայնութիւնը։ Նախարարը իր

աշակերտ - աշակերտուՀի եւն * : ^.Հայրենիք» տ;ւ– սողուն՝ Հզօրի առջեւ։ Թարմ օրինակ մը եւս։ «մեծ՜ զարմանքը» յայտնելով, 1լ ըսէ թէ «Մ * Նա–

րեգրքի այս տարուան Հատորին մէջ տեսանք <Հ.Աղ– Պատառ մը Հա յո ւթ իլն ունինք Պո լիս եւ Անա– Հանդներու կառավա բո ւթ իւն ր երբեք չէ կատարած՛

դակ»էն արտատպուած՜ վիճակագրութիւն մր (1943 տ ո լուի խորերը։ Թուրքեր ք ի՛նչ լեզու կր դնեն այս որ եւ է ձեռնարկ որ Հակասէր բարեկամական գոր­

յունուար \ Գեկտ . 31) որ անշուշտ քաղուած է անճար բեկորներուն բե բան ը , ոբ ուժղնօրէն բողո– ծակցութեան» ։ Ծանուցագիրը , որ Ուոշինկթընի

ազգ* իշխանութիւններէն ։ ոեն արտասաՀմանի Հայ Հլոմիտէներու շարժում - իւորՀրգային դեսպանատան յանձնուեցալ Մարտ

Այդ *լոլցակին Համաձայն , Գ ա մա ս կո ս ի ^/՚^"– ներուն դէմ ։ Հայը Հայուն դէմ ••• Միշա նոյն 11 ին , կէա առ կէա կը պատասխանէ ռուսական բո­
Թու֊րքն
նին մէչ կային 13.249 Հայեր, Հալէսլի չրի՚նճէ՝ է որ կը գործ՜է յ ֆո յն մ եթ ո տնե բ ո վ , ծ՜ած­ լոր առարկութեանց ։

71.821 , Լի կելու Համար իր ոճրած՜ին դէմքը։ Եւ վերջապէս իրանի խնդիրը* բրիտանա­

բանան՝ 60,000 * Համագումար 145.064 կա^ն Հ աւատաց ողներ ել ականջ գնողներ կան կառավարութիւնը երկուշաբթի օր ՀբաՀան–

> Հոգի ։ Աինչգեռ սովորութիւն եղած՝ է երկու դա– թուրք մամուլի զառանցանքներուն ։ Անշուշտ : Բա­ գեց Մոսկուայի գործ՜ակատարին՝ շուտափոյթ

ղոլթներուն Հա յեր ու թիւը Հաշուել \ 50 1 75 ւական է Եւրոպացի բԱալ, քիչ մբ ԳՐԻէ բռնել պատասխան խնդրել խորՀրգային կառավարութե­

200.000 հոգի : սորվիլ –ռլ քանի մր անՀեթեթ բառ թոթովել Արե­ նէն իր վերջին ծանուցագրին , որով բա ց ատ ր ո լ -

՛Բանի որ ներգաղթի արձան աղբ ութ իւննե բբ ւելքի մասին եւ յաւիտենապէս ՏԳԷՏ մնալ։ Եւրո՛­ թ իւն կը պաՀանջէ ր թէ ռուսական զօրքը ինչո՛ւ կը

Ա ուր իա - Լի բան ան էն սկսան , ա յնտեղ ալ դիւրին պացին ծ ո յլ է մ տքով , երբ խ"դիրբ կբ էՍ*Րաբերի մնայ Հիւս * իրանի մէջ ։ Այս առթիւ կը յիշեցնէր

է ճշդել մօտաւոր թիւը : Համրել գացողներր եւ Արեւելքին։ Ամէն տասը տարին անգամ մը պէտք է թէ՝ \942ի համաձ այնութեամբ , իրանի բոլոր օ -

մնացոզներր : արմատապէս նորոգես իր յիշոզութիւնր, որ չմոռ­ սլար ղին ո ւո րն ե ր ը պիտի քաշուէ ին պատերազմ ին

Եւ այսպէս ամէն տեղ։ Ոէ ք^է*1՚ԲՐռլ– մարզանք, նա յ իր գիտցած ը ք առնուազն սեւը ճերմակ եւ դադարումէն վեց ամիս վերջը* այսինքն 1946

այլ իբրեւ անՀ րաժե շա պաՀանջ։ ճերմակբ սեւ չներկայացնելու Համար ։ Տ աճա խ էք արտ 2ին ։

Ամէն տեղ այ կան ազգ * իշխանս ւթ իւննե ր եւ այդ ալ չր յա՝Լո,լ1՚Րէ որողՀեաեւ, աաոր կբ խաո– Հեռագրի մր Համաձայն, իրանի վար Հա -

ձեռնՀաս սւնՀաաներ , որոնք եթէ բան - զ ործ՝ ^7– նուին յետին միտքերն ու օրուան պետբ Մ ոսկուա յէն վերադարձին պատմեր է թէ

կառավարու Մո 1ո$"՛է ԹէՀրան պիտի գայ քսան օրէն ։

նեն , կրնան գլուխ Հանել այս գ՚՚րօ՜ը * թեան շաՀեբը։ Փաստ՝ մեր քիատը։Տաճախ ձախա­

Ամ էն տեղ ալ , մ արգաՀամ աբներբ կբ ներկա յ ան­ կողմ եան կառավար ութ իւննե րն ու մ ամուլը կը Մ ո ս կ ո ւ ա էը Ա ս պ կ հ ՋըփչԻւը

ցնեն մօտաւոր թիւեր , նոյնիսկ երբ կբ կատար­ պաշտպանէն ուժգնօրէն , երբ աջակողմեանները կը

ուին պետութեանց կողմէ % Անոնց շնոբՀիւ, կ՚ունե­ դաւեն ։ Տ աճա խ աջակողմեանները կը պաշտպա -

նանք ոչ միայն Համրանքը, այլեւ շաՀեկան տեղե– նեն, իսկ ձախերբ կր լքեն մեղ։ ք* շարս այլոց, եր­ Մ ոսկուա վերջապէս խզեց լռութիւնը, Ձբրչի–

կութ իւննե ր ժողովուրդի ընկերային եւ տնտեսա­ կու դասական երկիրներ կան այգ տեսակէտէն ,—- լի ճառին առթիւ ։ Հ^Փրւսվւոա» , կուսակցական

կան կեանքի մասին ; Եւ կը դիանանք, մանաւանզ , Անգլիան ու Այրանս ան : պաշտօնաթերթը , Մ արտ \ \ ին Հրատարակեց Մ ոս­

թէ ի՛նչ կ՚աւելնայ եւ կր կորս ուի ամէն տարի , այս Անգլիոյ Հանրային եւ ՜քաղաքական բմբբռ - կուա յ ի անթելի խօսնակին երկար մէկ տեսութիւ­
նումներուն նախսր,դ
կամ այն գաղութին մէջ : մէջ անբացատրելի խոբՀուրդ մր կայ։ նը , որ խստօրէն կր քնանդատէ Անգլիոյ

Տաւելմ ան մ աս ին կասկած չուն ինք : Մ եր ժո­ Աջ թէ ձախ , բոլորն ալ ՝\յ • ՎեՀափառութեան կա - վարչապետր , այդ ճառին առթիւ : կ՛ամփոփենք

ղովուրդը բազմած՜ին է միշտ, Հ ա կառ ակ որոշ գ ա– ռա վար ութ եան պաՀ անաւեր ու ներկա յա ցուց իչներն Հիմնական կէտերը •

սերու քաղքենի բարքերուն Հ Ե՛– մ աՀ ե րն ալ սովո­ են ։ Այդպէս է պաՀ պան ո զա կան ր , ա յդպէս է լւն - Երբ մարգ կը կարդայ այդ ճառը, ակամայ կր

րականէն աւելի չեն : Բա յց , կա յ միւս կորուստը , կեր վա ր ա կան ր եւ կը կարծ՜եմ թէ ա յդպէս պիտի յիշէ այն Չըրչիլր որ կր գործ՜էր առաջին Համաշ -

անվիճելի եւ անպարտկելի , • այլասերում : ըլլայ Համայնավարը։ Թի*–երոլ եւ վիճակագրա - խարՀային պատերազմէն վերջըւ Այդ շրջանին իսկ

Տետոյ, մարգաՀամար ի շն ո ր Հ ի լ է որ կբ սլա ր– կան տուեալներու կը կառչին , վւոխանակ ժոզո - ան չէր րմբռներ պատմութեան ՛ընթացքը եւ ոգոր–

զուի գազութներու ընկերալին կազմ ը է Ո^ ր ղասե­ վ ոլրգներու սլատմ ական ի րաւո ւնքնե բուն ։ Եթէ մելի փորձեր կ՚ընէր կասեցնելու Համար դէպքերու

րը կը զօրանան , որոինք տեղի կուտան , եւ որո^նք Գերմանիա յաջողէր թռչուն ռումբերով ոչնչա - ընթացքը։ Ան ԴՐդիչ^* էր Հակախո րՀ րգա յին պայ -

նորութիւն մ ը կր ներմուծ՜են մեր կեանքին մէջ։ ցնել Լոնտոնը , ո^ ր վիճա կագի ր ր պիտի բսէբ թէ քարին եւ գլխւսւո ր կազմակերպիչը զինեալ մ իջա -

Այս ուղղութեամբ աշխատանք մը երեւան պի­ Լոնտոնբ Անգլիոյ չ ի պատ կանի ր յ կարսի , Արտսւ– մտութեան ընդդէմ եք* Միութեան։ Բրիտանացի

տի Հանէր նաեւ ուրիշ պատկեր մը, այսպէս Հ ան ի , Ար ղուին ի , Վ^ան ի , Տ ար օնի եւ մ իւս թրքա– ժողովուրդրշատ սուղ վճարեցյետագիմականներու

կո չուած ^.ուսումնական» դասին բաբո յա կան եւ Հա յ նաՀանգնեբու բնակիչներբ , Հողմ ացրիւ ին - ա յս ա րկած՜ախնդրո ւթիւնը , որ խորտակուեցաւ

տնտեսական վիճակը ։ Վ^եբելքն ու ան կումբ , այլ կած զանազան պետութեանց Հոգատարութեան շառաչալից ,Հա կառա կ Չըրչիլներու եւ Չէյմպբլէն–

. մանաւանդ կազմական կսւպր ցիրուցան բաղմու ֊– տակ , իրենց քագաքացիական եւ զինուորական ներու ճիգերուն ։ Այդ °րէ^ Ւ՚Լ^՚Ր շատ ջուր Հոսե -

թեանց Հեա ։ սլա բ տ ա կան ո ւթ ի ւնն ե բ բ լա յնօրէն կատարեց ին ա յս ցաւ կամուրջնեբուն տակ, բայց Ձրբչիլ Հաւատա­

Արդարեւ, ի^նչ արժէք ունի, եթէ գրոց-բրոց– աշխարՀաւեր պատերազմին մէջ եւ այսօր իրենց, րիմ մնաց ինքն իրեն։ Գժ բա խաւս րա ր ոչ բան մբ

ներու նախանձե լի շքախում բեր կան , բա յց Հետ­ արեան դինն է որ կը պաՀանջեն ։Թուրք Հրսւպարսւ– մոռցած՜ է*, ոչ ալ բան մը սորված՜։ Ան նորէն իր

զՀետէ կը Հեռանան ժողովուրդէն , ասպարէզը կագիր մ ր նո յնիսկ Հ Հինգեր ո դ գունդ» կբ կոչէ մ անրուկ ձին նստած՜ , կը փչէ ո/ • Մ իութեան

ձգելով թափթփուքներու X պարտաճանաչ Հալութիւնբ, ծածկելու Համար դէմ, իր դիւանա թուղթե րէն դուրս Հանելով բոլ -
ժամուն շեւիկեան վտանգին եւ ծաւալմ ան խ ր տ ո լի լա կը ։
՜Ներգաղթին շնորհիւ, եթէ 35—40.000, նոյն Թուրքիոյ մթին դիբքր * Մետասաներորդ

իսկ Հարիւր 1000 Հոգի դառնան Հայրենիք, յառա– Գերմանիս ք դէմ պատերազմ Հռչակող Թուրքիան Երբ պատերազմ բ կը շարունակուէր , երբ մաՀացու

ջիկա յ տ ա րին ե ր ո լ բնթացքին , անգին պիտի մ*//ան արդեօք քանի® սպաննուած՜ , վիրաւոր եւ գերի վտանգ մր կը սպառնար Անգլիոյ եւ Ե՚֊բոպայի ,

Հարիւր Հազարաւորներ , սպասելով Հողերու րն— ձգեց ռազմ ադա շտին վ բա յ • . - Հանրած՜անօթ մի ա կ ^ՐՐւՒւ "*է ք^Է ՚^Էէլ անգամ, այլ շատ անգամներ

գա ր ձ ա կմ ան : Այս բաւլմ ութ իւննե ր բ պէտք ունին «Հինղերո րդ Գ ո ւն գ»բ թո լր ք ս^ետո ւթի ւնն է , ո - շեշտեց.եյ * Մ իութեան տիրական գերը ։ Այն ատեն

Հագեւոր, եւ մտաւոր սնունդի։ Պ էաք ունին գուբ - բուն վերջնական անգամ ա Հ ա տ ո ւթ ե ան ժամ ը կը բարեկամ կը ձեւանար խորՀ րգա յին ժողովուրդին

գուրանքի , քանի որ Հեռու են Հայրենիքէն։ կարծենք թէ Հասած՜ է ։ եւ Հաւատարմութիւն կ՚երդնուր անգլեւխո րՀ ր գա­

ի0նչպէս կարելի է կանդուն պաՀել զանոնք, Մեզի կբ մնայ կուռ ու Հզօր մէկ ճակատ կազ­ յին բարեկամութեան , ինչսլէս եւ անգլեւխո րՀ ր գա­
մած՝ կր^՚ռ1 » Մէկ Գատ , մէկ Հայաստան եւ
առանց կենդանի մշակոյթի եւ մանաւանդ առանց յին - ամերիկեան միաբանութեան։ Բայց վտանգը

խանդավառ մշակներու։ մէկ ժողովուրդ։ ԱնՀ ամ բեր պիտի չր/լանք, երկար անցաւ, Հիթլէրական մաՀացու վտանգը որ կախ–

Որքան որոշ գաղափար ունենանք մեր իսկա­ պիտի չգտնենք անցնող ժամանակը։ Պիաի աո– ուած էր Ասգլիոյ եւ Եվրոպայի գլխուն՝ անՀ ե սլա­

կան Համրանքի ել անոր ներքին բո վան դակու - դո ր ո լին ք քաղաքական լա յն Համբերոլթեամբ , ցաւ եւ Ձբրչիլ նորէն Զրբչիլն է ։ Արդարեւ, ի՛՛՛նչ

թե ան մասին, այնքան լաւ։ մինչեւ որ բաց ո լին մեծ գաղտնիքին խորՀրզաւոր րսել կ՛ուղէ Չբրչք՚լ* ռՐՐ $ունաւոր եւ ատելավառ

՝ԲսանրՀինգ տարիէ ի վեր տաք ու ՛կագ ^*ՈՎՈՐ խօսքեր կ՚արտասանէ ե) • Միութեան ծաւալապաշա

կր քշեն կր տանին յարգն ու տաշեղր ։ իՈն չ մնա - գուոներր; վ. ՀԱՄԲԱՐՋՈՒՄԵԱՆ ձգտումներուն , «Եւ֊րոս1այի վրայ ձղ ուած՜ երկաթ–

ցած՝ է բուն ցորենէն• • • 1.ա I վարագսյրի» եւն * մասին ։ ինչպէս անցեալին

Ե*– ա յ դ ցորենը ո՛րքան կրնայ դիմանալ, եթէ ՊԵԼԺԻՈՑ նոր դահլիճը կազմեց <1). Ափաք , մէջ, ան կր ջանայ աՀաբեկել ամբողջ աշխարՀը,

իւրաքանչիւրը իր պատեանին մէջ քաշուի , պա - միայն րնկերվ արականներ ել մասնագէտներ աո– էխէՎր՚Հբզային հ՜աւա՝լո՚ւմբէ» ներկայացնելով վտ՛անգ

տուՀանէն գիտելով ամէն բան։ նելՎ :

Fonds A.R.A.M