Page 151 - ARM_19-1946_01
P. 151
ՍԵԻ էՈԻԿԱՆ ՊԻՏԻ ԽՈՐՏԱՀՈԻԻ
0/\11>./% 1 Գ - ՚ Ո Ո. 0. Տ. 376.286 Նախարարական խոըՀուրղը առէի օր վաւերա–
Օ^շէշսւ-^օբհտէա™։ : ՏՇհ. ա Տ Տ ծ ճ ա ՝ * օրինագի
լլուց պա րենաւոբմ ան նախարարին մէկ սեւ շու
17, &Ա6 Օտւատտա* - ՐՃ1ԱՏ (13°) որ եւ է
ա.։ 008. 15-70 - 0– Օ ք– Բ&ո* 1678-63 ծը ք որ խիստ պատիժներ կը տրամագրէ ր ան ե ր ո ւ
Բ&ԺնեԳԻՆ–– Տաք. ՞օՕ, 6աս>. 400, Յամս. 200 ֆրանք կացի ն եր ո լ դէմ ։ 0 րիոագիծը կը մերժէ
մեղմացուցիչ պարագայ եւ յան ց ա պա
1946 Հինգշարր-ի 14 Մարտ առժամ եայ արձակում բ ։ Յետոյ, կբ տրամագրէ
առեւ
Խյւձւ 14 Ոէտս՚տ ոչ միայն արգիլել դատապարտեալներուն
տուրի կամ ճարտար ագո րծ ութ եան կի բա բկում ը յ
*Ը–. ՏԱՐՓ՛ ֊ – 18* ձ ո ւ ձ Ո" 4559–՚եոր շրջան թ ի ւ 288 զմրադիր ՚ Շ ֊ Մ ^ ա * « 1 % ԳԻ՚ն* 3 & այլեւ անոնց արտաքսումը իրենց բնակած փայ ~
բերէն։ Այդ արտաքսումին
ենթակայ են նաեւ յ ան
ցա սլա րա ին կինբ եւ զաւակները։ Ո՚֊րիշ թօսքով^
ՄԵՐ Խ 0 Ս * Ը ամ բողէ ընտանիքը Հաւաքաբար պա տ ա ս խ ան ա -
ՊՈՒՏ ՄԵ Ր Գ աու պիաի Համարուի*. Եթէ յանցանքը կրկնուի ,
առեւտուրի կամ ճարտարագործութեան կիր ար *-
ՄԻԱՍԻՆ ԷԻՆէա •Բանի հայրենի Հողը հեռու է տակաւին մեր կումը վեբէնապէս պիտի արգիլուի եւ բնակարանէ
ո աքերէն , պէաք է փոխարինել զայն ուրիշով մ ը , արտաքսումը պիաի դառնայ պարտաւորիչէ
շոգիի վրայ պահելու համար մեր տոհմային Թերթերը կը գրեն թէ ա յս նախագիծը քիչ մը
Ահա նորեն արձագանգ մը մեր մամ ան ա/լա քչից հոգին : ծայրայեղ գտած են քանի մը նա խա րա րնե ր եւ
պատմութենէն : Շ աւո կարճ, րայց ո՛՛րքան խօսուն : Եւ ես , ամէնէն ամուրը եւ կախարղականը կը մասնաւորապէս դատականը ։ Յանձնարարուած է
« Նիւ Եորք Հէրըլտ» չար ունակէ լով իր ամե– գտնեմ երգը։ Հայ երգը։ Անով մթնոլորտենք մեր դատական , պաբենաւոբման ել Հողագործութեան
նօրեայ արտատպումները 25 կամ 50 տարի առւո^ օտարերկրեայ կեանքը։ նախարարներուն վեր էն ական ձեւի մը վերածել
հրատարակած՜ կարեւոր լուրերուն, աո^/ւ օր կը Հարուստ ենք այդ տեսակէտով։ Լուսերու մէջ զայն։
հրամցնէր Հետեւեալ տեղեկութիւնը՝ հանգչի Մեծն կոմիտաս։ Ի*Աչ կ ՝ ո ւ գ ե Իա ՄիութինՕ^
1896 ՄԱՐՏ 12.— Ռուսիա որոշ փոխարինու– Տարին քանի հեզ, հայ երգը կուգայ, մեզ կան
թիւննհր ստանալով Եգիպտոսի եւ Պալքաննհրու չելու, փարիզեան սրս^հներու մէջ՝ եր գա լոգանքի :
մասին, պիտի օգնէ Թուրքիոյ , խաղաղութիւնը Անոնք, տեսակ մը կրօնա—ա շխարՀ ի կ Հանգրուան Ձըրչիլի ծանօթ ճառին առթիւ , Ա՝ ոսկուա յի
պահպանելու համար Հայաստանի մէջ : ներ են։ Պէտք է կրկնել զանոնք, ինչպէս մեր եկե կուսակցական պաշտօնաթերթէն վերէ կաււավա -
Յիսուն տարի վեր^ը, ամէնքս ալ քիչ - շատ ղեցական տօնեբը՝ խնկաբոյր շարականներով չքե բա կան օրկանբ՝ զի զվե ս տ ի ա՝$> եւս յօդուած մը
ղացած՝ :
րան գիտենք ա յ գ «օգնութեան» մասին։ Բայց ա յ ն ՝ Հրատարակեց , աԱյՐՂ^՚Լո*ւ\ ^ * ^ ի ո ւթեան տեսա -
ատե՛՛ն, երր մարդիկ Հողէն քարէն օգնութիւն կր Այս կիրակի, Հայ մողովուրղր կոչնագիր կէտները : Յօդուածագիրն է 70 տարեկան ա կա–
սպասէին , փրկուելու Համար անլուր տառապանք սա աո ած՜ է , «Աիփան - ԿՈՄԻՏԱՍ» երգչախումբէն՝ դեմական մը, Տարլէ յ որ մեծ Հեղինակութիւն կը
ներէն , յարաճուն Հալածանքներէն ու խորգերէն : հաղորդուելու համար հայրենի երգերով։ վայելէ երկրին մէէ։ Անգամ Գիտութեանց Ակադե
Օգնութիւն «խաչապաշտ քեռիէն» , ամենազօր Հոն պիտի ըլլան մեր մ ի ր մշակները իրենց միա յին եւ պատուակալ անգամ Աոբպոնի , Տարլէ
զինկ իլի զ» էն եւ միւսներէն : իւ ուի ու արօրով, իրենց հուավհլՏ»^յ/յյՀ եւ լուսնեղ վարձատրուած է Լէնինեան շքանշանով, իբ պատ–
Ալ «օգնութիւնը^ չուշացաւ : Դիմումներ Բ* ջիւր գոմշուկներով^ ակօսելով հայրենի Հողը, օ– մ ական մ եծաբժէք ո ւս ո ւմն ա ս իր ո ւթե ան ց Համ աբ :
Պ՛րան : Բարենորոգման ծրագիր (1895 Մայիս՝) : հ-ելով - արգասաւորելով զայն, Հայ ճակաէն կա Ուսուց չապետ բ վեր լուծելով Ձ ըր չիլի ճառը ,
Երկու, ճակատ եւ ներքին գաւեր՝ վեռ Ա՝ եծեբու մի թող միւռոն - քրտինքով։ Հայ աշխատանքի երդը, գիտել կուտայ թէ անոր նպատակն է կասկածներ
էեւ : էթ ւ ասչա նորէն էարդ ։ Սանձարձակ սպան՚գ սիրաբորբ ու հեզաճկուն աղջիկներու ձ֊եքօ՜եքոլն յարուցանել քԱ • Մ ի ո ւթե ան գէմ , թշնամական
Պոլսէն մինչեւ Փոքր Աս իա եւ ^արեւելեան նա - ու ծ՚աղկեգրոլադ զգեստն՛երով Հարսնո ւկներոլ իսմ բա կց ութ իւններ կազմ ել եւ Համեղի Հանդէպ թըշ՜"
Հանգնեըը՝^ ։ պարերգները պիտի ոգեւորեն մեզ, պիտի կլայե ն ամ ո ւթ ի ւն գրգռել մ եր Հաբաւա յին սաՀմ աննե -
Արիւնկզակ Աուլթանը երբեք ինքզինքը այն - կեն - փայլեցնեն , ու պիտի ՀրղեՀեն մեր Հոգի - բուն վրա ^» : Յետո յ կբ յա յա արարէ թէ քՍ * Մ իու
քան զօրաւոր զգացած չէր որքան 1895/՚2> եւ մա– ները՝ Հայաստանեայց Հադներգոլթիւններով։ թիւնր «Հաւ/՛ա շիաւ ր Հ ա յին տիրապետութեան չի
նաւանգ 1896/՚Տ՚, Պանք Օթոմանի դէպքէն ՚Լեբէյր Տարականաոճ Հարսներգներն ու Մէգ Աիփա– ձգտիր , բա յց վճռած է վերէնապէս ապաՀ ով ել իբ
( 0 գո ստ ո ս ) , ուր կայէնի գերբ կբ կատարէ բ ցարա նայ կտրիճներու արիական դոփիւնները, պիտի բոլոր ս աՀ մանն ե բ ը եւ տեղի պիտի չտա յ ոբ եւ է
կան գեսպանատան ներկայացուցիչը, Ա՝ աքս իմով : սթափեցնեն մեզ, ընդոստ արթնցնելով մեր մէջ սպառնալիքի առէեւ ։ Խ • Մ ^ " ՚ - թ է ՚ ^ ՚ Ր փ՛Ր՚^ռԼռւԼ
Այն ո լՀ ետ ե ւ տեսանք ուրիշ ս ար ս ա ւին ե ր : Ու ընգարմացաձ՝ Հայ ոգին։ ի՚ոքզինքբ եւ ցամաքային Եվրոպան ու ԱՀկդլիան ,
վերշապէս 1915—1922/»։ Միշտ միեւնոյն երեւոյթ– Մենք, այդ երդերուն մէջէն, Հոտը պիտի շրն– գետ ե ր ո վ ար իւն թափեց եւ ա յնքան սրտակեղեք
ներովւ Մէկբ թռր \ միւսը գէմ Օսմ . կայս բու - չենք մեր Հայրենի Հողին, երփներանգ Նազիկնե տառապանքներ կրեց ոբ չեն կրնար եր աղե լ արեւ -
թեան եւ քէմ ա լապետր ւթեան : Եւ կամ մէկբ միձ– րուն ու Մասիսէն փչող հ"վփս "՚ զեփիւռին : Պիտի մւոեսէն Եէ֊ըոպա յի ամէնէն աւելի տառապած մ ա–
սէն ապիկար երբ գազան բ արեան մէէ կր իսեզ^Լր լուանք մեր ներքին մարդը : Զարմացած , ՝֊• ող /.- ոեիր ։ Աենք թ ո յ լ պիտի չտանք որ կրկնուին 1941/^1
•՛խմբողէ ժողովուրդ մբ՛. ւշի&ո; աձ– ղք։ւրս պիտի գձյնվ* Հոնկ^ : թ՚ոյ՝Լ% սլիաի չաասք նոյն իսկ յարձակման ամէնէն
Ե^րբ միասին չեղան , Հաւաքաբար կամ կար Բերենք մեր զաւակունքը, մեր մատղաշ տուն Համ եստ պատրաստութիւնը մեր սաՀմ աններ ո ւն
գով, ամէնէն ճակատագրական պաՀեբուն % Ա՝ինչեւ կերը հոն , մխրճելով մկրտելու զանոնք՝ հայրենի վբայ » ։
անգամ իշխանութիւնն եր , վարդապետ ութի ւնն եբ , սրբազան երդերու աւագանին մէջ* . . \9ոբՀրգային ակադեմականբ կ^ըսէ թէ Ջրրէ/1՜
սերունդներ փո խ ուե լէ վերէ : Կանչէ՛ , կռո՛ւնկ , կանչէ ... լի ետեւը կեցած է Ան դլի ո յ աշխատաւո րական կա
ԱաՀմանային սրբագրութեան, բուն բառով Կ– ՊԵՏՈԻՇ ռա վար ո ւթ իւնբ , Հակառակ վարչապետին Հեր -
նախկին սաՀմ՛տնագլուխ ի վերաՀաստատման խ բն աւ^*^աաաաաաաաաաաաաաաւտւպ§ա^ա™՝՝*՚՝՝՚՚՚^է՚,է 11111111 --» քումնեբուն : «Ջրրչի՚լ եւ արտաքին նախաբար Պէ՜
դի ր մբ, կարս - ԱբտաՀան ի*սէ պատմական ճբշ– ԵՐԿՈՒ ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐ ԿԸ ԽՕՍԷԻՆ–. • վին միեւնո յն փուռէն ելած՝ են : Զըրչիլ տիրական
մարտոլթ իւննե ր խոստովանի լ կուտայ թուրք 0՛ յ բաբեւ, այ տղայ, շատոնց Է չեմ. տե - դէմք մըն է մամանակակից պատմ ութեան մէջ եւ
մամուլին » սած քեղ* էՐնչպԷս ես, իԲնչ կայ չկայ։ մանաւանդ մէկը որ զորհ֊է քաշուած֊ չէ։ Միայն
- «Ռա֊սիա ռ լ միայն տկար չէր այգ շրջա -— Բաբե՛ւ, բարեաւ* շնոբՀակալ եմ , չլսեցթբտ թէ ան այմմ կը գործ՜է ա շխատաւո բակլան կառա
նին; այլեւ զէնքով եւ ենչուն դրամով կ՚օգնէր Ներգաղթ ի Հարցարաններ բ սկսան բաժնել ։ վարութեան կեղձ-անունին տակ» : նաեւ
Թռւրքիոյ : («Վագբթ» , 5 Փէար– 1946) : ւթեանց
Այո , ա չքեբնիս լո յս , բա յց քեղի րան մ ը Յօդոլաձ՜ը շատ երկար է եւ կր խօսի
6 ատ բաս փսխուած է անկէ ի վեր (1920—21) : պիտի Հարցնեմ : Գրուի^մ , թէ չդրուիմ , թնչ կ՛՝բ– անդլեւամեր իկեան , անգլեւռուս յա րա բեր ո
Եւ մինչ Մ ոսկուա յի անթելն ու մամուլը շանթեր սես ։ • Ամէն Հայ պէտք է գրուի։ ել ուրիշ միջազգային խնդիբնեբու վրայ։
կբ տեղան Անգաբայի գլխուն , այս անգամ ալ Աեծն Ապա1 , եթէ գրուիմ ու չկրնամ երթալ՝ ի^նէ Ա ղ դ > ս ո ա ա թ խ Ա մը Մոսկուափ
Բբիտանիան է որ ծուռ կբ նայի իբ զինակցին նոր Կ՝աայ վԻճաևս
քաղաքականութեան : «ի^նչպէս կարելի է 1 Ջ^Ր Շիտակը ես ալ չեմ գիտեր , զաւակներ ու–
Ա պա ր ա պե ւոբ չէ՛* ր որ գն՜եց ա յգ սաՀմ անա - նիմ Հպատակ , կբ խոբՀիմ թէ անոնք թնչպէս Աքի" Ա* « \,աՀանգնեբու ծեբակոյտին արտաքին յա
գլուխը.*.*։
աի տանիմ : րաբ եր ո ւթե ան ց յան ձն աժ ո ղո վին նա ի/աղ աՀ բ յա յ–
Առ նուաղն Հինգ - վեց վիճելի (մեգի ր՚եեբ նո Ե ՛ւ ալ կբ խորՀիմ թէ , քսան տարուան մէէ Հա տարա բե ց թէ Խ* Մ իութիւնր Մ՝ ՆաՀանգնեբու
րէն դէմգիմաց Հանած են օրուան յաղթականներբ : զիւ բո յն մբ կրզա յ շինել , ա յլեւս տար իքս առած բնգգիմութեան պիտի Հանդիպի , եթէ չՀբաժարի
Իւրաքանչիւրը իր ե տեւէն կբ քաշէ այս կամ այն եմ, չեմ կրնար նոր տոլն մբ շինելու մասին մտա մ իա կո զմանի գո րծ ո գութ իւննե րէ , բռնի ուժով ել
իշխանութիւնը, խմրակցութիւնբ, ժողովուրդը , ծել ։ Հա յաս ա ան կ՚երթամ , պա յմ անաւ որ ա յս քաղաքական կամ տնտեսական ճնշումով : «^/ »
շագանակներ Հանելու Համար կրակէն ։ տունիս պէս տուն մբ տան այնտեղ ինձ֊ի։ Մ իութիւնր կրնայ խաղաղութիւն *ԼաձեԼեԼ ուժ
Ու մեր չար բախտէն , գլխաւո ր կռուախնձոր՛ը Անցեալ կիրակի ժողովի գա ցած էի , շատ տալով եւ գործակցելով Ա*իացեալ Աղգեբուն։ Ցոր
նորէն Արեւելքն է, Պալքաններէն մինչեւ Միջերկ բաներ խօսեցան , սակյն գլուխս չմտաւ ։ \,եբկա– չափ քիուսիա, Անդլիա եւ Ա * \,աՀանղնեբբ Հաւա
րական եւ աւելի անգին : Մ ինչեւ Պ ա ր " կա կան Ծոց : ներէն մէկբ Հաբցուց թէ , եթէ Հոս ունեցած տունս տարիմ կբ մնան Մ ՛ Ա ՛ Կ * գաշթոքթե պարտաւո -
^^^^Ք^եբեւս բոլորող՛ին անՀ իմն չեն այն լուրերր չկրնամ մինչեւ գա ցած օրս ծախել, թ*սչ պիտի լք րութեանց , խաղաղութիւն ը ապաՀովուած է՚՛քիս ւ–
թէ՝ Լոնտոն կր փորձէ արաբական ճակատ մը նեմ , ի^նչ 1լ րլլա ք ւիէ ճ ա կո : \քա խագաՀ ին քով նբս– ս իա ի րաւունք ունի իբ սեվւական կաբղուսաբքբ
կազմել Մ ի ^ին Արեւելքի մէջ, գլխաւորութեամբ տոգ կարճլիկ մարդբ, այս Հարցումին պատասխա– Հաստատելու առանց ո եւ է օտար ազդի միէա–
թ՜ուբքիոյ , որ իսկապէս նոր ել զօրաւոր յենարան ոհլով բսաւ թէ< հթէ չես կրնար ծախել, կամ մ տոլթեան ։ Ա * ՚ՀյաՀ ան ղն ե ր բ եւ Մ իաօեալ Աղդե–
ներ կը փնտռէ ։ Ազգ* (ճակատին կբ ձգես եւ կամ Հիւպատոսին բոլ միւս բոլոր անդամներբ նոյն անձեռնմխելի
Այս այն աշխարՀամասն է ուր ամէնէն աւելի ձգելով ստացագիր մբ կ՛՚առնես , եւ երբ Հա լաստան իրաւունքներն ունին ։ Ա՝ . ՛էյ աՀ անդն երբ պիտ ի դի՜
կ՝ընգՀարին անգլիական ել ռուսական շաՀ երր : երթաս , ւսյգ ս ։ււ ա ց ա էլի ր ր կր ցուցնես , Հոն քեղի մադրեն զինեալ նախայաբձակման ։ Անոնք պիտի
Մանաւանգ ներկայ պատերազմէն վեր^ր; Հող կուտան , վրան տուն մ բ կը շինես , բայց , ա - բնդդիմ ան ան տնտեսական կամ քաղաքական ճբն–
Բոլորն ալ ՀԼապաՀ ովոլթեան» գօտիներ կր սոր բնաւ խելքիս չի պառկիր։ Ո՚֊րիշ պարոն մբ բ– շումի ել ռազմախաղեր ու։ Պէտք է զգուշանալ
փնտռեն , իրենց սաՀմաններուն վրայ։ Եւ, զանոնք սալ թէ մ ենք արձանագրուէ լով ցո յց պիաի աանք կասկածի եւ անվստաՀ ութեան ա յն ամ պերէն որ
ապահովելու Համար , պատրաստ են նոր անակըե– թէ մեր Ղ՛ատին տէրն ենք ու պատրաստ զայն Հե բարձրացան Ո՛ ո լսի ո յ եւ աբեւմ տեան ժողովրդա -
կա/ներ սարքելու։ Մինչեւ անգամ նորէնոտքի Հա տապնդելու, քանի 1լ ապրինք։ Մ ՛ոքէս քսի՛ Ապ - պետութեանց միէեւ, պղտորելով մեր յաբաբե -
նելու ամրողխ իսլամական աշխարհը։ Ն՝ա՝խա\ւշաՈն րիս , ատոր խելքս 1լը պառկի ։ , բութիւններբ »:
կը պակսի Տ Առեցեալ օր^ իմ բարեկամիս մէկն ալ ըսաւ Եզրակացնելով , ծերակուտականը առաէար -
Այմմ հայ մողովուրգ չկայ թրքական Հայաս թէ՝ աշխատասէր Հ շինարար ժ ո ղո վ ո ւ ր գ ենք, բայց կեց որ Երեք կամ Հինդ Աեծերու արտաքին նա -
տանի մէջ, "րպէսզի օգնեն , « խաղաղութիւնր եթէ մեր գործը Հայու պէս սկսելով, Անգլիացիի խարաբներ բ պարբերաբար Հաւաքուին , սրտաբաց
պահպանելու համարի։ Բայց, գոնէ մէկ անգամ պէս վեբէացնենք, միշտ կբ յաէողինք ։ ոննե
էու Համար բոլոր
միասին ըլլային, արդարութիւնը վերահաստատե Ո ՛է , ո՛չ, կբ սխալիս , այս անգամ մեր կ ր ո– ԽՈՐՀՐԳԱՅԻՆ վիճելի թ^՚գիրոեըը։
լու համար։ նակը ՝Բեռին կայ, մի վաիսնար , սլիաի տեսնես վա– ԶՕՐ֊Բ ԳԷՊԻ ԹԷՀՐԱՆ
իրենց միլիոնաւոր զոհերուն արիւնն անգամ Ղ ԼՀ 1 շ ա ա ուշ չէ , այդ ՄԷՀմէտճ իկներուն գասբ պի Ուոշինկթընէն կը հեռագրեն թէ ռուսական
այգ կը պահանջէ : Իբրեւ տարրական հատուցում : տի տայ, Հայաստանը պիտի ընդարձակուի եւ աշ– կարեւոր զօրամասեր կը յառաջանան գէպի Թէհ՜
5 6• խաբՀի չորս կողմը ցրուած Հայու֊թիւնբ Հոն Հա - րան, անցնելով թալրիզէն : Ամերիկա բացատրու
ւսյքուեշով սլիաի ծս*վկեցՆԷ ոճ շէնցնէ իբ պատ - թիւն պահանջած– է :
մական գրախսէը յ Օսէկէւգի՚ր
Fonds A.R.A.M
0/\11>./% 1 Գ - ՚ Ո Ո. 0. Տ. 376.286 Նախարարական խոըՀուրղը առէի օր վաւերա–
Օ^շէշսւ-^օբհտէա™։ : ՏՇհ. ա Տ Տ ծ ճ ա ՝ * օրինագի
լլուց պա րենաւոբմ ան նախարարին մէկ սեւ շու
17, &Ա6 Օտւատտա* - ՐՃ1ԱՏ (13°) որ եւ է
ա.։ 008. 15-70 - 0– Օ ք– Բ&ո* 1678-63 ծը ք որ խիստ պատիժներ կը տրամագրէ ր ան ե ր ո ւ
Բ&ԺնեԳԻՆ–– Տաք. ՞օՕ, 6աս>. 400, Յամս. 200 ֆրանք կացի ն եր ո լ դէմ ։ 0 րիոագիծը կը մերժէ
մեղմացուցիչ պարագայ եւ յան ց ա պա
1946 Հինգշարր-ի 14 Մարտ առժամ եայ արձակում բ ։ Յետոյ, կբ տրամագրէ
առեւ
Խյւձւ 14 Ոէտս՚տ ոչ միայն արգիլել դատապարտեալներուն
տուրի կամ ճարտար ագո րծ ութ եան կի բա բկում ը յ
*Ը–. ՏԱՐՓ՛ ֊ – 18* ձ ո ւ ձ Ո" 4559–՚եոր շրջան թ ի ւ 288 զմրադիր ՚ Շ ֊ Մ ^ ա * « 1 % ԳԻ՚ն* 3 & այլեւ անոնց արտաքսումը իրենց բնակած փայ ~
բերէն։ Այդ արտաքսումին
ենթակայ են նաեւ յ ան
ցա սլա րա ին կինբ եւ զաւակները։ Ո՚֊րիշ թօսքով^
ՄԵՐ Խ 0 Ս * Ը ամ բողէ ընտանիքը Հաւաքաբար պա տ ա ս խ ան ա -
ՊՈՒՏ ՄԵ Ր Գ աու պիաի Համարուի*. Եթէ յանցանքը կրկնուի ,
առեւտուրի կամ ճարտարագործութեան կիր ար *-
ՄԻԱՍԻՆ ԷԻՆէա •Բանի հայրենի Հողը հեռու է տակաւին մեր կումը վեբէնապէս պիտի արգիլուի եւ բնակարանէ
ո աքերէն , պէաք է փոխարինել զայն ուրիշով մ ը , արտաքսումը պիաի դառնայ պարտաւորիչէ
շոգիի վրայ պահելու համար մեր տոհմային Թերթերը կը գրեն թէ ա յս նախագիծը քիչ մը
Ահա նորեն արձագանգ մը մեր մամ ան ա/լա քչից հոգին : ծայրայեղ գտած են քանի մը նա խա րա րնե ր եւ
պատմութենէն : Շ աւո կարճ, րայց ո՛՛րքան խօսուն : Եւ ես , ամէնէն ամուրը եւ կախարղականը կը մասնաւորապէս դատականը ։ Յանձնարարուած է
« Նիւ Եորք Հէրըլտ» չար ունակէ լով իր ամե– գտնեմ երգը։ Հայ երգը։ Անով մթնոլորտենք մեր դատական , պաբենաւոբման ել Հողագործութեան
նօրեայ արտատպումները 25 կամ 50 տարի առւո^ օտարերկրեայ կեանքը։ նախարարներուն վեր էն ական ձեւի մը վերածել
հրատարակած՜ կարեւոր լուրերուն, աո^/ւ օր կը Հարուստ ենք այդ տեսակէտով։ Լուսերու մէջ զայն։
հրամցնէր Հետեւեալ տեղեկութիւնը՝ հանգչի Մեծն կոմիտաս։ Ի*Աչ կ ՝ ո ւ գ ե Իա ՄիութինՕ^
1896 ՄԱՐՏ 12.— Ռուսիա որոշ փոխարինու– Տարին քանի հեզ, հայ երգը կուգայ, մեզ կան
թիւննհր ստանալով Եգիպտոսի եւ Պալքաննհրու չելու, փարիզեան սրս^հներու մէջ՝ եր գա լոգանքի :
մասին, պիտի օգնէ Թուրքիոյ , խաղաղութիւնը Անոնք, տեսակ մը կրօնա—ա շխարՀ ի կ Հանգրուան Ձըրչիլի ծանօթ ճառին առթիւ , Ա՝ ոսկուա յի
պահպանելու համար Հայաստանի մէջ : ներ են։ Պէտք է կրկնել զանոնք, ինչպէս մեր եկե կուսակցական պաշտօնաթերթէն վերէ կաււավա -
Յիսուն տարի վեր^ը, ամէնքս ալ քիչ - շատ ղեցական տօնեբը՝ խնկաբոյր շարականներով չքե բա կան օրկանբ՝ զի զվե ս տ ի ա՝$> եւս յօդուած մը
ղացած՝ :
րան գիտենք ա յ գ «օգնութեան» մասին։ Բայց ա յ ն ՝ Հրատարակեց , աԱյՐՂ^՚Լո*ւ\ ^ * ^ ի ո ւթեան տեսա -
ատե՛՛ն, երր մարդիկ Հողէն քարէն օգնութիւն կր Այս կիրակի, Հայ մողովուրղր կոչնագիր կէտները : Յօդուածագիրն է 70 տարեկան ա կա–
սպասէին , փրկուելու Համար անլուր տառապանք սա աո ած՜ է , «Աիփան - ԿՈՄԻՏԱՍ» երգչախումբէն՝ դեմական մը, Տարլէ յ որ մեծ Հեղինակութիւն կը
ներէն , յարաճուն Հալածանքներէն ու խորգերէն : հաղորդուելու համար հայրենի երգերով։ վայելէ երկրին մէէ։ Անգամ Գիտութեանց Ակադե
Օգնութիւն «խաչապաշտ քեռիէն» , ամենազօր Հոն պիտի ըլլան մեր մ ի ր մշակները իրենց միա յին եւ պատուակալ անգամ Աոբպոնի , Տարլէ
զինկ իլի զ» էն եւ միւսներէն : իւ ուի ու արօրով, իրենց հուավհլՏ»^յ/յյՀ եւ լուսնեղ վարձատրուած է Լէնինեան շքանշանով, իբ պատ–
Ալ «օգնութիւնը^ չուշացաւ : Դիմումներ Բ* ջիւր գոմշուկներով^ ակօսելով հայրենի Հողը, օ– մ ական մ եծաբժէք ո ւս ո ւմն ա ս իր ո ւթե ան ց Համ աբ :
Պ՛րան : Բարենորոգման ծրագիր (1895 Մայիս՝) : հ-ելով - արգասաւորելով զայն, Հայ ճակաէն կա Ուսուց չապետ բ վեր լուծելով Ձ ըր չիլի ճառը ,
Երկու, ճակատ եւ ներքին գաւեր՝ վեռ Ա՝ եծեբու մի թող միւռոն - քրտինքով։ Հայ աշխատանքի երդը, գիտել կուտայ թէ անոր նպատակն է կասկածներ
էեւ : էթ ւ ասչա նորէն էարդ ։ Սանձարձակ սպան՚գ սիրաբորբ ու հեզաճկուն աղջիկներու ձ֊եքօ՜եքոլն յարուցանել քԱ • Մ ի ո ւթե ան գէմ , թշնամական
Պոլսէն մինչեւ Փոքր Աս իա եւ ^արեւելեան նա - ու ծ՚աղկեգրոլադ զգեստն՛երով Հարսնո ւկներոլ իսմ բա կց ութ իւններ կազմ ել եւ Համեղի Հանդէպ թըշ՜"
Հանգնեըը՝^ ։ պարերգները պիտի ոգեւորեն մեզ, պիտի կլայե ն ամ ո ւթ ի ւն գրգռել մ եր Հաբաւա յին սաՀմ աննե -
Արիւնկզակ Աուլթանը երբեք ինքզինքը այն - կեն - փայլեցնեն , ու պիտի ՀրղեՀեն մեր Հոգի - բուն վրա ^» : Յետո յ կբ յա յա արարէ թէ քՍ * Մ իու
քան զօրաւոր զգացած չէր որքան 1895/՚2> եւ մա– ները՝ Հայաստանեայց Հադներգոլթիւններով։ թիւնր «Հաւ/՛ա շիաւ ր Հ ա յին տիրապետութեան չի
նաւանգ 1896/՚Տ՚, Պանք Օթոմանի դէպքէն ՚Լեբէյր Տարականաոճ Հարսներգներն ու Մէգ Աիփա– ձգտիր , բա յց վճռած է վերէնապէս ապաՀ ով ել իբ
( 0 գո ստ ո ս ) , ուր կայէնի գերբ կբ կատարէ բ ցարա նայ կտրիճներու արիական դոփիւնները, պիտի բոլոր ս աՀ մանն ե բ ը եւ տեղի պիտի չտա յ ոբ եւ է
կան գեսպանատան ներկայացուցիչը, Ա՝ աքս իմով : սթափեցնեն մեզ, ընդոստ արթնցնելով մեր մէջ սպառնալիքի առէեւ ։ Խ • Մ ^ " ՚ - թ է ՚ ^ ՚ Ր փ՛Ր՚^ռԼռւԼ
Այն ո լՀ ետ ե ւ տեսանք ուրիշ ս ար ս ա ւին ե ր : Ու ընգարմացաձ՝ Հայ ոգին։ ի՚ոքզինքբ եւ ցամաքային Եվրոպան ու ԱՀկդլիան ,
վերշապէս 1915—1922/»։ Միշտ միեւնոյն երեւոյթ– Մենք, այդ երդերուն մէջէն, Հոտը պիտի շրն– գետ ե ր ո վ ար իւն թափեց եւ ա յնքան սրտակեղեք
ներովւ Մէկբ թռր \ միւսը գէմ Օսմ . կայս բու - չենք մեր Հայրենի Հողին, երփներանգ Նազիկնե տառապանքներ կրեց ոբ չեն կրնար եր աղե լ արեւ -
թեան եւ քէմ ա լապետր ւթեան : Եւ կամ մէկբ միձ– րուն ու Մասիսէն փչող հ"վփս "՚ զեփիւռին : Պիտի մւոեսէն Եէ֊ըոպա յի ամէնէն աւելի տառապած մ ա–
սէն ապիկար երբ գազան բ արեան մէէ կր իսեզ^Լր լուանք մեր ներքին մարդը : Զարմացած , ՝֊• ող /.- ոեիր ։ Աենք թ ո յ լ պիտի չտանք որ կրկնուին 1941/^1
•՛խմբողէ ժողովուրդ մբ՛. ւշի&ո; աձ– ղք։ւրս պիտի գձյնվ* Հոնկ^ : թ՚ոյ՝Լ% սլիաի չաասք նոյն իսկ յարձակման ամէնէն
Ե^րբ միասին չեղան , Հաւաքաբար կամ կար Բերենք մեր զաւակունքը, մեր մատղաշ տուն Համ եստ պատրաստութիւնը մեր սաՀմ աններ ո ւն
գով, ամէնէն ճակատագրական պաՀեբուն % Ա՝ինչեւ կերը հոն , մխրճելով մկրտելու զանոնք՝ հայրենի վբայ » ։
անգամ իշխանութիւնն եր , վարդապետ ութի ւնն եբ , սրբազան երդերու աւագանին մէջ* . . \9ոբՀրգային ակադեմականբ կ^ըսէ թէ Ջրրէ/1՜
սերունդներ փո խ ուե լէ վերէ : Կանչէ՛ , կռո՛ւնկ , կանչէ ... լի ետեւը կեցած է Ան դլի ո յ աշխատաւո րական կա
ԱաՀմանային սրբագրութեան, բուն բառով Կ– ՊԵՏՈԻՇ ռա վար ո ւթ իւնբ , Հակառակ վարչապետին Հեր -
նախկին սաՀմ՛տնագլուխ ի վերաՀաստատման խ բն աւ^*^աաաաաաաաաաաաաաաւտւպ§ա^ա™՝՝*՚՝՝՚՚՚^է՚,է 11111111 --» քումնեբուն : «Ջրրչի՚լ եւ արտաքին նախաբար Պէ՜
դի ր մբ, կարս - ԱբտաՀան ի*սէ պատմական ճբշ– ԵՐԿՈՒ ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐ ԿԸ ԽՕՍԷԻՆ–. • վին միեւնո յն փուռէն ելած՝ են : Զըրչիլ տիրական
մարտոլթ իւննե ր խոստովանի լ կուտայ թուրք 0՛ յ բաբեւ, այ տղայ, շատոնց Է չեմ. տե - դէմք մըն է մամանակակից պատմ ութեան մէջ եւ
մամուլին » սած քեղ* էՐնչպԷս ես, իԲնչ կայ չկայ։ մանաւանդ մէկը որ զորհ֊է քաշուած֊ չէ։ Միայն
- «Ռա֊սիա ռ լ միայն տկար չէր այգ շրջա -— Բաբե՛ւ, բարեաւ* շնոբՀակալ եմ , չլսեցթբտ թէ ան այմմ կը գործ՜է ա շխատաւո բակլան կառա
նին; այլեւ զէնքով եւ ենչուն դրամով կ՚օգնէր Ներգաղթ ի Հարցարաններ բ սկսան բաժնել ։ վարութեան կեղձ-անունին տակ» : նաեւ
Թռւրքիոյ : («Վագբթ» , 5 Փէար– 1946) : ւթեանց
Այո , ա չքեբնիս լո յս , բա յց քեղի րան մ ը Յօդոլաձ՜ը շատ երկար է եւ կր խօսի
6 ատ բաս փսխուած է անկէ ի վեր (1920—21) : պիտի Հարցնեմ : Գրուի^մ , թէ չդրուիմ , թնչ կ՛՝բ– անդլեւամեր իկեան , անգլեւռուս յա րա բեր ո
Եւ մինչ Մ ոսկուա յի անթելն ու մամուլը շանթեր սես ։ • Ամէն Հայ պէտք է գրուի։ ել ուրիշ միջազգային խնդիբնեբու վրայ։
կբ տեղան Անգաբայի գլխուն , այս անգամ ալ Աեծն Ապա1 , եթէ գրուիմ ու չկրնամ երթալ՝ ի^նէ Ա ղ դ > ս ո ա ա թ խ Ա մը Մոսկուափ
Բբիտանիան է որ ծուռ կբ նայի իբ զինակցին նոր Կ՝աայ վԻճաևս
քաղաքականութեան : «ի^նչպէս կարելի է 1 Ջ^Ր Շիտակը ես ալ չեմ գիտեր , զաւակներ ու–
Ա պա ր ա պե ւոբ չէ՛* ր որ գն՜եց ա յգ սաՀմ անա - նիմ Հպատակ , կբ խոբՀիմ թէ անոնք թնչպէս Աքի" Ա* « \,աՀանգնեբու ծեբակոյտին արտաքին յա
գլուխը.*.*։
աի տանիմ : րաբ եր ո ւթե ան ց յան ձն աժ ո ղո վին նա ի/աղ աՀ բ յա յ–
Առ նուաղն Հինգ - վեց վիճելի (մեգի ր՚եեբ նո Ե ՛ւ ալ կբ խորՀիմ թէ , քսան տարուան մէէ Հա տարա բե ց թէ Խ* Մ իութիւնր Մ՝ ՆաՀանգնեբու
րէն դէմգիմաց Հանած են օրուան յաղթականներբ : զիւ բո յն մբ կրզա յ շինել , ա յլեւս տար իքս առած բնգգիմութեան պիտի Հանդիպի , եթէ չՀբաժարի
Իւրաքանչիւրը իր ե տեւէն կբ քաշէ այս կամ այն եմ, չեմ կրնար նոր տոլն մբ շինելու մասին մտա մ իա կո զմանի գո րծ ո գութ իւննե րէ , բռնի ուժով ել
իշխանութիւնը, խմրակցութիւնբ, ժողովուրդը , ծել ։ Հա յաս ա ան կ՚երթամ , պա յմ անաւ որ ա յս քաղաքական կամ տնտեսական ճնշումով : «^/ »
շագանակներ Հանելու Համար կրակէն ։ տունիս պէս տուն մբ տան այնտեղ ինձ֊ի։ Մ իութիւնր կրնայ խաղաղութիւն *ԼաձեԼեԼ ուժ
Ու մեր չար բախտէն , գլխաւո ր կռուախնձոր՛ը Անցեալ կիրակի ժողովի գա ցած էի , շատ տալով եւ գործակցելով Ա*իացեալ Աղգեբուն։ Ցոր
նորէն Արեւելքն է, Պալքաններէն մինչեւ Միջերկ բաներ խօսեցան , սակյն գլուխս չմտաւ ։ \,եբկա– չափ քիուսիա, Անդլիա եւ Ա * \,աՀանղնեբբ Հաւա
րական եւ աւելի անգին : Մ ինչեւ Պ ա ր " կա կան Ծոց : ներէն մէկբ Հաբցուց թէ , եթէ Հոս ունեցած տունս տարիմ կբ մնան Մ ՛ Ա ՛ Կ * գաշթոքթե պարտաւո -
^^^^Ք^եբեւս բոլորող՛ին անՀ իմն չեն այն լուրերր չկրնամ մինչեւ գա ցած օրս ծախել, թ*սչ պիտի լք րութեանց , խաղաղութիւն ը ապաՀովուած է՚՛քիս ւ–
թէ՝ Լոնտոն կր փորձէ արաբական ճակատ մը նեմ , ի^նչ 1լ րլլա ք ւիէ ճ ա կո : \քա խագաՀ ին քով նբս– ս իա ի րաւունք ունի իբ սեվւական կաբղուսաբքբ
կազմել Մ ի ^ին Արեւելքի մէջ, գլխաւորութեամբ տոգ կարճլիկ մարդբ, այս Հարցումին պատասխա– Հաստատելու առանց ո եւ է օտար ազդի միէա–
թ՜ուբքիոյ , որ իսկապէս նոր ել զօրաւոր յենարան ոհլով բսաւ թէ< հթէ չես կրնար ծախել, կամ մ տոլթեան ։ Ա * ՚ՀյաՀ ան ղն ե ր բ եւ Մ իաօեալ Աղդե–
ներ կը փնտռէ ։ Ազգ* (ճակատին կբ ձգես եւ կամ Հիւպատոսին բոլ միւս բոլոր անդամներբ նոյն անձեռնմխելի
Այս այն աշխարՀամասն է ուր ամէնէն աւելի ձգելով ստացագիր մբ կ՛՚առնես , եւ երբ Հա լաստան իրաւունքներն ունին ։ Ա՝ . ՛էյ աՀ անդն երբ պիտ ի դի՜
կ՝ընգՀարին անգլիական ել ռուսական շաՀ երր : երթաս , ւսյգ ս ։ււ ա ց ա էլի ր ր կր ցուցնես , Հոն քեղի մադրեն զինեալ նախայաբձակման ։ Անոնք պիտի
Մանաւանգ ներկայ պատերազմէն վեր^ր; Հող կուտան , վրան տուն մ բ կը շինես , բայց , ա - բնդդիմ ան ան տնտեսական կամ քաղաքական ճբն–
Բոլորն ալ ՀԼապաՀ ովոլթեան» գօտիներ կր սոր բնաւ խելքիս չի պառկիր։ Ո՚֊րիշ պարոն մբ բ– շումի ել ռազմախաղեր ու։ Պէտք է զգուշանալ
փնտռեն , իրենց սաՀմաններուն վրայ։ Եւ, զանոնք սալ թէ մ ենք արձանագրուէ լով ցո յց պիաի աանք կասկածի եւ անվստաՀ ութեան ա յն ամ պերէն որ
ապահովելու Համար , պատրաստ են նոր անակըե– թէ մեր Ղ՛ատին տէրն ենք ու պատրաստ զայն Հե բարձրացան Ո՛ ո լսի ո յ եւ աբեւմ տեան ժողովրդա -
կա/ներ սարքելու։ Մինչեւ անգամ նորէնոտքի Հա տապնդելու, քանի 1լ ապրինք։ Մ ՛ոքէս քսի՛ Ապ - պետութեանց միէեւ, պղտորելով մեր յաբաբե -
նելու ամրողխ իսլամական աշխարհը։ Ն՝ա՝խա\ւշաՈն րիս , ատոր խելքս 1լը պառկի ։ , բութիւններբ »:
կը պակսի Տ Առեցեալ օր^ իմ բարեկամիս մէկն ալ ըսաւ Եզրակացնելով , ծերակուտականը առաէար -
Այմմ հայ մողովուրգ չկայ թրքական Հայաս թէ՝ աշխատասէր Հ շինարար ժ ո ղո վ ո ւ ր գ ենք, բայց կեց որ Երեք կամ Հինդ Աեծերու արտաքին նա -
տանի մէջ, "րպէսզի օգնեն , « խաղաղութիւնր եթէ մեր գործը Հայու պէս սկսելով, Անգլիացիի խարաբներ բ պարբերաբար Հաւաքուին , սրտաբաց
պահպանելու համարի։ Բայց, գոնէ մէկ անգամ պէս վեբէացնենք, միշտ կբ յաէողինք ։ ոննե
էու Համար բոլոր
միասին ըլլային, արդարութիւնը վերահաստատե Ո ՛է , ո՛չ, կբ սխալիս , այս անգամ մեր կ ր ո– ԽՈՐՀՐԳԱՅԻՆ վիճելի թ^՚գիրոեըը։
լու համար։ նակը ՝Բեռին կայ, մի վաիսնար , սլիաի տեսնես վա– ԶՕՐ֊Բ ԳԷՊԻ ԹԷՀՐԱՆ
իրենց միլիոնաւոր զոհերուն արիւնն անգամ Ղ ԼՀ 1 շ ա ա ուշ չէ , այդ ՄԷՀմէտճ իկներուն գասբ պի Ուոշինկթընէն կը հեռագրեն թէ ռուսական
այգ կը պահանջէ : Իբրեւ տարրական հատուցում : տի տայ, Հայաստանը պիտի ընդարձակուի եւ աշ– կարեւոր զօրամասեր կը յառաջանան գէպի Թէհ՜
5 6• խաբՀի չորս կողմը ցրուած Հայու֊թիւնբ Հոն Հա - րան, անցնելով թալրիզէն : Ամերիկա բացատրու
ւսյքուեշով սլիաի ծս*վկեցՆԷ ոճ շէնցնէ իբ պատ - թիւն պահանջած– է :
մական գրախսէը յ Օսէկէւգի՚ր
Fonds A.R.A.M
