Page 52 - ARM_19-1945_04

2 ՀԱՌԱՋ

ՄԻ€Տ ԿԱՆԳՈԻՆ րոսներ : Հ* Տ* Գա շն ակց ութեան Հիմնադիրներու ԳԱ€ՆԱԿ8ՈԻԹԻԻՆ

պանծալի փազանգբ , մանաւանդ ՝Բրիստափոբ -

/իոստոմ - Զա լա ր ե ան երրորդութիւնը մինչեւ այ­

Հ* 6՛ Գաշնակցութիւնբ ծնաւ. Հայ ժողովուր­ սօր ալ յուզիչ խանգավառութեամբ կբ լեցնէ Հո - Օիսու%շՀինգ տարիներու րե*ր շալակին, ա -
Հաւոր սպիներով ծածկուած կեցեր է Ան՝ կիրքե–
դի ցաւէն ու֊ տառապանքէն ։ գինեբբ բոլոր երէց ու կրտսեր Գաշնակցականնե - րոլ ովկէանոսին մկլ\–.

Ու֊ էր ամբողջ գո րծունէութ իւնը Հ.–՛ Տ՝ Գաշ– բուն։ Ա֊նոնք լուսաւոր փարոսի մբ նման կը ցցուին

նաէլցութ–իւնր նուիրեց Հայ ժոգովուրգի ցաւն ու մ եր պատմ ութեան մ ութ ղի չերին մ էջ աղատու - ԿԻՐՔ՝ ^77* արիւնոտ երկունքով աշխարհ կու

աաււա սլանք ր ամ ոքերու : թեան եւ ազատ Հայրենիքի ճամբան ցուցնելով : գար եւ իր երակները կր բանար , միւռոնի պէս

\)՝ ա ե լ. Էր ու պա տ ա ս խ ան ա տ ո ւ՝ առաքելու - Տակաւին այսօր ալ, Գա շնա կց ո ւթեան Հիմնա­ մաքուր արիւնովը Հալեցնելու գարերու, ստրկոլ .

թիւնր որ վիճակեցաւ անոր. Հայոց սլա ամ՛ութեան դրութենէն 55 տաբի վերջ , անոնց քարոզած գա - թեան մանգբ, Հայութեան Տակտին քսուած վախ­

ամ ենա գառն մ Էկ շրջանին : դափա րնե ր բ սուրբ են եւ ն ո ւի ր ա կան ու կ՛ ոգել կոտութեան արատբ : Կիրք՝ այսօր , երբ քսան

Գարերով օաար բռնակալութեանց լուծին բեն ազատութեան սիրով տենչավառ բոլոր Հոգի­ տարիէ աւելի, գաշոյնր պատեանին մէչ՝, գրիչն է

աակ ճնշուած Հայուն Հոգիին մէջ ստրկամաու - ները ։ Տ ա կաւին այսօր ալ իբրեւ խորՀ բգանշան եւ ձեռք առած , ի խնդիր Մնացո բղաց ի անարիւն

թիւնր բ ո յ ն էր գրած : Գաշնակցութիւնը եկաւ իբրեւ ներշնչման աղբիւր կ՚ոգեւորեն մեզ Խանա– կարգին փրկութեան :

մ աքրագործելու Հա յ մ ո գո վո ւր գի Հոգին , անոր սոբի արշաւանքը , Պանք Օթօմանը, Աասունի կռիւ­ Հաճոյքներու յաջորդականութիւն մբ չեղաւ

մէջ ներարկելով աղա աո ւթե ան եւ Հայրենիքի սբր– ները , Երէաըզի մաՀափորձբ , & տոլին ԳարաՀ իոա– իր կեանքը : Ընդհակառակն : Մանուկ՝ կաթի փո–

բաղան կրակը։ Անկերպարան, ան ի ւո է ա լ , Համա - բի , Ո*֊բֆայի , Մ ուստ Տազի , 1Լասպո լրականի Հե– իսարէն արիւն ծծեց : կրիտաոաբղ՝ չճանչցաւ բե–

կեր պող ղան ղո ւածն ե ր ո ւն կերպարանք , իաէալ եւ բոսամ արաները , ^Լաբաքիլիսա յի , Բաշ Արա բան ի Հեւլներու խշրտուքը եւ տաք ան կո գինն եբ բ : Զա -

ըմբոստ ողի աո լաւ * Խաւարի մէջ աո լա յա ալ ու - եւ Աաբտարասլատի կռիւները՝ որոնք ի վերջո յ փաՀասութեան միայն,՛ կատաղի կռիւէ մբ վերշ^,

ղեկորոյս Հայութեան յո յս ի ու լո յս ի ճամ բաներ բ յանգեցան Մայիս 2Տի վ/առապանծ եւ անմոռանա­ Հանգստանալու իրաւունքր ձեռք բերած ըէլալ կր

ցոյց աո լաւ : լի թուականին : կարծէր, հբբ նոբէն օտարութեան մաիսաղբ իրեն

Գա տնակցութիւնն էր որ կորաքամակ Հայ գիւ­ Հայ յեգափո խութ եան տուած ղոՀերը, թա - րամին ինկաւ։ ի\բքա*ն կը յարմարի իրեն պարսիկ

ղացիին մէջքըլ Լտկէ*3 1 անոր Հոգին լուսաւորեց եւ փած աբիւնբ ի զուր չանցան հ 1918^5> արիւնի եւ մեծ բանաստեղծին խօսքը,—«//՚/ Հ լ " ^ ՚ Ղ ա Ց ՚^էգ ԴՐ՜

բազուկը ղինեց : Ա՛ն էր որ անՀայբենիք ու Հպա­ աւերակներուն մէջէն փիւնիկի մբ նման ծնաւ Հա­ շեր , որ լաց չեղաւ մէկ ա ա ր ի ձ :

տակ Հայու Հոգիին մէջ վերարծարծեց անկախու­ սնի Հանրապեւ ւթիաՖը իբրեւ աղամարդ, եթէ ինքն իրեն չթոյլատրեց

թեան այն Հուրբ որ մեր պատմութեան առասպե­ Այսօր երբ կբ տօնենք <էԳաշնակցութեան Օր^բ , լալ, չէր կրնար նաեւ իսնդտլ։ Ի՛ւրաքանչիւր քայ­

լական ար շա լո յսին մէջ Հ բաշքն եր գործել տուած յարգանքով կ՛ոգեկոչենք յիշատակր մտքի եւ բա­ լափոխին՝ սիրելիի մր գիակբՀ ի)ր կողմր դառ -

ԷՐ ՀայԿ ղի^ցաղներու ։ զուկի այն բոլոր Հերոսներ ւն, որոնք ինկւ նար՝ կախաղանի մբ չարաշուք Հա սակր կբ ցըց -

ի ղուբ էէ ր որ մեր պաամաՀայբ Խորենացին Տ * Գ • սուրբ դրօշին տակ աւելի քան կ է ս դարէ ի ոլէր՛, Եւ այս՝ Հայրենիքին ^՚էք^) Հայրենիքէն

Հայոց Պատմութիւն բ կբ սկսէր բռնակալութեան վեր , յանուն Հայ մ ո դո վո ւր գի ազատութեան ; դուրս Հ.

գէմ ազատատենչ նաՀապետ ի մ բ րմբոստացմ ան եւ Ք՛ո՛ զ անոնց յիշատակր կենդանի օր ինակ մը Վիտօ՞շ, ՚Բրիստավւորր պառկած, սիսեռի մե­

փառաւոր յաղթանակին պանծացումով է Գարեր ըլլայ մեր նոր սերունդին Համար, որ կբ ծ՚ադկի ծութեամբ մետաղ մբ սրտին։ Կէլիկիլզա՞ն • Աղ­

վերջ՛֊ մեր աննման Հայկերու, Տիգրաննեբու, ա յս օաար աստդերուն տակ : Մ եր նաՀատակներր բիւր - Աերորր թոյնէն ումասպառ։ Ցրօ՛՛նք. Գուր–

Վաբղաններու, Արշակնեբու եւ Ո՚ուբԷններու Հո - լաւագոյն քարոզիչներն են մեր գադափարներուն ; դէնն ու բնկերներր ճարճատող մարագին կրակէն

գին ոգեւորող եւ բաղուկբ պողպատող ազատոլ - ՛Բանի՛ ա լդ դագա փա բներ բ վերջնապէս չեն ի բա - կիսաիւանձ։ Աամաթիա" . Աուբէնն ու Գնունին։

թեան շունչբ պիտի վերա րծա բծուէր Հոգիներուն կանաց ած , մենք եւ մեր նոր սեբո ւն դր պիտի քա­ Եգիպտո՞ս. Աբտա չէս Գեւեսլնր՝ Եգիպտացին :

մէջ Անգրանիկներու , Ա ոլրատներու , Աղբիւր Աե– լենք մ եր անմ աՀ նաՀ ատակներս ւ գծած ճամ բէն : Ո՛ր մէկր յիշել, ո՞ր մէկը թուել։ Համալսարանա­

բոբներու, քեռիներու , Գէորգ Զավոլշնեբոլ եւ Հա յ Գատր կրկին արծարծուած է այս օրերս : կան ուսանողէն մինչեւ յետին գիւղացին։ Մի՛"

անթիւ ու անՀ ամար , անուանի ու անանուն Հե - մ իւս էն մեծ արիութեամբ եւ մտքով։ Մին մ իւս էն

րոսներու եւ Հայգուկներու , որոնք Հայոց ժամա­ Հ. 8 • Գաշնակցութիւնբ 1890/.5/ կեանքի կոչ. իսոր Հոգեկան աղեուութեամբ :։ -

նակակից պատմութեան էջեր բ զարդարեցին ան - ուեցաւ՝ Հայ Գտար իր տրամ ա բան ա կան լուծ ու - Իր տօնն է այսօր, սակայն շա՛տ թեթեւ է
ր իր
նմ ան դիւցազնութեանց Հ ր ա շա պա տ ո ւմ ղրուագ - մին յանգեցնելոլ Համար % Մայիս 2,$ով իրագոբ - յարգանքը, բաղգատմամ գոՀ ո ղո ւթ իւննե -

ներով։ Այս նոր Հերոսնեբբ ճԱ՚աՀ կամ Ազատու - հ՜եց իր ծրագրին մէկ մասբ այսօր Հայաստան բուն։ Ուրիշ ձել պէտք էր րլլաբ . բուռն , անսա -

թիւն » նշան ա բան բ արձանագրեցին իրենց պա յ - անունու/ հր կիր *^ Ր իրապէս գոյութիւն ունի աշ ՝- կարկելի, միաձոյլ :

քարի դրօշակին վրա յ եւ <Տ.Եարի էիս խան զէնքը խարՀ ի քարտէսին վ բա յ : կ բ մնայ ի բ ա կան ա - Օիսունբ Հինգ տարիներու բեռբ շալակին , ա–
Հաւոր սպիներով ծածկուած կեցած է Ա՛" ։ ք ՚ ա յ ռ ՝
գրկածդ լեռ բարձրացան՝ յանուն Հնադարեան ա– ցնել ծրագրին միւս մասբ իսկական բ —- , $՝ՐՐ՜ ղոՀ է :

ղաաապաշտ Հայ մողովուրղի փրկութեան ։՝• ՈԼ– ի՜ քաՀա լաստան ի ազատագրում բ գա ր ա ւո բ թշնամ ի ի

ր են ց անձը ո ո^ա կ իոելով ազատ ո ւթե ան սուրբ ս ե– ձեռքէն ել կցում բ ներկա լ Հայաստանին կորի– Գ-ոՀ , որ Լեւոն Ե-ի գերութեամբ փրցուած
Հայկական է կապեք
ղանին վրա յ , մ աքրեցին Հա յոլ երեսին նեւոուած զբ Աւ.րաղուած Հա լաստանին Արարարտի պատմութեան թելր կրցած
*Լեոերորգ. Հայկական
ստրկութեան նախատինքբ։ Մէջ՚ոեղ Հանեցին Հա–, Հ ա յ ր են,. րաղ ձ Հ, ւթիւնբ ւմ ենւ ւրոք մայռերուն եւ Հիմը ղեել
կը սպասէ այգ
յուն աղատաթռիչ Հոգին, որ դարերու խսրէն կու­ յո բավ ու Հաւատքով բարաիսուն՝ Հարստութեան :

գա բ եւ ո բ անթեղուած էր անյիշատակ մամ տնակ­ ՜երջանիկ ––՛օր ո լան հ Մինչեւ չիրականանալ այդ դա­ ՕրՀնեալ բլրաս ղուն, ՀԼարպետ :

ներէ ի վեր Հ րաւոր ՛երազը , Գաշնակցութիւնբ մ ի շա կանգուն Ունայնռւթեանց այս աշխարՀին մէ^ ^ՐՐՔ^՚ԲՐ
ԱԿՈՆԱՑԵԱՆ
Գաշնակցութիւնբ բազուկի Հերոսներէն առաջ պիտի մնա յ Հայ մոդով ուրդի կողքին : կր մարին օր մր։

եւ անոնց Հետ զո ւգբն թա ց տուաւ նաեւ մ աքի Հե­ ՀՐԱՆՏ - ՍԱՄՈՒհԼ Գործս կը մնա յ :

ՀՐԱՆՏ

ՓԱ՛ Ռ՝Բ * եԶ թ իւննե ր կամ խմ բա կց ութ իւննե բ , որոնք ունեցած

են ժամանակաւոր շրջան մը ։ Գաշնակցութիւնը մար պայքարած ախոյեանին , Հ. ($• Դաշնակցու­
թեան :
ապրած է եւ կ՚ապրի , ոբովՀետեւ իր միտքերը ե–

Փա՜՛ռք քեզ , Հ - Տ • Գաշնակցութիւն ; ղած են միշտ կենսունակ իր ժողովուրդին Համար։ Ակնարկ մբ նետենք մեր Հերոսական էգերուն

Փառք քոլ յիսունըՀինդամեայ Հերոսական ինչպէս ժողովուրդներն են ծնունդ եւ կեանք եւ գիտակցութիւնբ ունենանք ս՛եր սա ան ձնած

գործունէոլթեանգ : տուողբ կուսակցութե անց , նո յնսլէ ս ա յ դ նո յն ժ ո– պա բ տ ա կան ո ւթ ե ան :

Փա՛ռք քեգ , ադաաագր ո ւթեան ոգին մարմնա– զովուբդներն են մաՀուան դատասլարաողբ կու - Հաւաքուինք միասին , երրեակ գաղափարա -

ցնոգ կազմակերպութիւն : սակցութիւններբ ։ Հ • Տեդափոխական Գաշձէակցու֊- կան խորՀրդանշաններոլ (՚Բբիստափոր , քհոստոմ ,

ՏիսունբՀինդ տարի պայքարեցար անխոնջ , թիւնբ ապրեցաւ , փաստ յիսունբՀինգ տարին , ո - Զաւարեան) երրեակ տառերու (Հ. Տ– 7 ՛ – ) Հ.Օր»ր

վաՀան դարձար քու ժողովուրդիդ , գիմադրելով րովՀետեւ մեր ժոզովուրդբ զ՛լաց անոր պաՀանջն յսււե րմ լսցնելու :

բոլոր տեսակի յարձակումներուն հ ու անՀ բաժեշաոլ թիւնր : ԱսլրԼզաւ ան իր ժ ո զ ո - ինչպէս երգած է մեծ բանաստեղծը «Յաղթա­

՛Բանի քանի անգամներ , ուզեցին քեզ ղդետ - վ՚՚ւ բ՛լին Համար , իր ժողովուրդին Հետ , տալւա - նակի Օբֆը, մենք ալ միասին ,ձեռք ձեռքի տուած,
սանա­
նե լ , արմատախիլ ընել , ըաժնել քեզ ժողով ուր - պեզաւ միասին եւ միշտ ջ ա՚1ւ ա ց ստեղծել իր ժողո– պանծացնենք՝ « Դ ա շ ն ա կ ց ո ւ թ ե ա ն Օրն ա յ ս

դէն , բայց գուն մնացիր անխախտ , եղար աւելի վոլրզին Համար աւելի լաւ պա լմաններ։ Եւ ատոր կան • • • » :

Հզօր եւ աւելի խրոխտ : Հ ամար Է որ մեր ժ ո զո վո ւր ղ բ ամ Էն անգամ ինք - ՆԵՐԱԷՍ

Տիոունբ Հինգ տաբի բոլորած է քու ծնունդգտ զ ինքր զգացած Է աւելի մ օտիկ ա յ դ կո ւս ա կց ո լ -

& ատեր ըսին թէ ծերացած ես ա յլեւս , բա յց երբ թեան ; ԹԱՏՐՈՆ ւ

կբ պրպտենք քու էջերդ , Ք^զ կբ տեսնենք , ամէն Գաշնակցութիւնբ յիսունըՀինգ տարի պայքա– օ

անգամ աւելի երիտասարդ , աւելի աշխոյժ : րեցալ, յանուն Հայ ժողովուրդի ազատազրոլ -

՝ք*ու ծրագիրդ եւ տեսակէտներդ , ամէն ան - թ եան , պա յքաբեցաւ ւսնրնղՀատ իր գա՛ ուս վւա բնե­ Այս միջոցին Փարիղի բեմերէն 1հշտձՀՀ Տէ.

գամ որ կր կարդանք, աւելի Հ պարտ կբ ղդանք րը արժեցնելու եւ գ իւր ամ ատ չել ի դար ձնե լու իր ՇՏՕ^ՇՏ/» մէջ կբ ներկայացոլիՖասլիէնՌէնիէի մէկ

մ ենք մեզ , քան ի որ եղած ես պա յծառ եւ մ ի շա ժոդովուրգին : Ե՛– այսօր, երբ կբ տեսնենք որ զա­ իսազբ, հ. 1'ճթբաշհտ շ1ս Տ օ մ <1ս 1\/1օա16, բեմադրու–

նուի րուած ժողովուրդին : Ամ էն մէկ Հար ո լած ի նազան ազգեր նոր Է միայն որ իրենց վարչաձեւե– թես/մր Մորիս կսքանաի եւ (իաք Հանրի Տի*–վա -

կրցած ես գիմ ագրաւել ել ամ էն պա յքարէ գոլրո րով կամ կարգուսարքով կր Հակին գէպի ընկեր - լի։ 1Աաղր, միջնադարեան , իբրեւ դերակատար ու­

եկած ես աւելի կենդանի : վ ար ո ւթ իւն , ԳաշԿւակցոլթիւնբ վաղուց իր ծ բա - նի խումբ մր երիտասարդ ուսանող - ո I սան ո ղու ~

կու ս ա կց ո ւթ ի ւնն ե րբ ծնած են ծառայելու ժո­ դի րնե բուն մէջ մ տցուցած է եւ զո րծազբած ժո– Հիներ, քանի մր բացառութեամբ։ Մորիս Լ*սքան–
ղով ուրդ ին :
դովբղավաբ ոկզբունքներբ , իր կարելիութեան ւոի դւղրոցէն :

^ ՛իա շնակց ո ւթիւնբ կրցած է մեր կեանքին մէջ, սաՀմաններուն մկջ անշուշտ եւ րորմարելով կա­ Մեր հոլտասէկբ չկ , այո քանի մբ սազ յիշա -
աակոլթ եամ բ տսւլ խաղին նիւթբ , ոչ ալ ներկա -
արտայայտիչբ դառնալ ժողովուրդի Հաւաքական ցութեան ։ յա լ ա ց մ ան ու բնդՀ ան րապէս դեր ա ս անն ե ր ո ւն խա­
ղա րկո ւթի ւն բ ; ՝
ձգաումներուն ; ժողովուրդները կբ մասնակցին Երբ կր բազ դատ են ք , ա յսօրուան ամ ենա յա -

կուսակցութեանց , Համաձայն իրենց քաղաքական ռաջա գէմ կազմակերպութեան Հետ ,կը տեսնենքոր Հոն Հաճելի անակնկալ մբ ունեցանք, նախ

եւ դաղափարական ձգտումՂւե բուն : Մենք ալ, ըն­ Գա շն ակց ո ւթեան ծ բագի բները շաաոնց ըն զ զրկած տեսնելո՛վ յայտագբին վրայ սիրուն անուն մբ ,Ժ *

կերներ , մեր ձգտումնեբուն ամենամօտիկը գտած են այգ տեսակէտներ բ ։ Վարուժան, ու յետոյ այդ պատանին ինքր ֆրան–՛

ենք Հ * 3՛ Գաշնակցութիւնը, իբր Հայ մողովուր­ Կ ո ւ ս ակց ո ւթ ի ւննե բ բ , ինչպէս րսինք , ի էէ ական բեմին վրայ։ Գերասան Տ՛ Ո*֊ղունեանի

ղի եդձերու աբտայայաիչն ել ամէնէն գործօն սպաս գրուած են ժողովուրդին , Գաշնակ՚ցութիւ - երկրորդ^ որդին Է Վարուժան որ կբ Հետեւի ֆրան­

կա ււ ակց ո ւթիւնբ : նբն ալ իր բոլոր ուժեր բ միշտ տրամադրած է իր սական թատերական դպրոցին եւ որուն փոՔրԷԿ

Ոչ մէկ կուսակցութիւն կրնայ պարծենալ թէ ժողով ուրդի բաբւոքման ։ զեր մբ բաժին Է ինկեր այս խաղին մէջ% Գղեակի

ինք եղած է անսխալ։ ինչպէս անՀատներբ, նոյն - Կը յիշէ0ք ազատ ա գ բութ ե ա ն պայքարնեբբ , մը մէջ ծառայ է Ֆրետեբիկը, Հազիւ կբկու երեք

պէս կուսակցութիւները իրենց պատմութեան երբ իր նշանախօսքեբն էին Մահ կ ա մ Ա զ ա ա ո լ - ելք ու մուտք ունի բեմլի, բայց, ո՛՛րքան յաակա -

մէջ կրնան գործել սխալներ, կամքէ անկախ ։ թ-իւն : Գաշնակցականին Համար սուրբ պաբաա - նշական եւ ինքնա յատուկ։ Պատանին Վարուժան

ԳաշԳյակցութիւնբ իր Հաւաքականութեանը մէջ> կանո ւթ ի ւնն է եդած՝ աայքարիլ եւ զոՀուիլ Ազա­ կրցած էր իր աննշան բաժէլնբ դարձնել շաՀեկան

կրցած է մնալ իր բարձրութեան վրայ եւ միշտ տութեան Համար : եւ գրաւել Հասարակութեա ուշադրութիւնը ՚

մեզ առաջնորդել ղէպի չիաակ ճամբան։ Աարիլ աղատ, այս է եղած իր ն շան ա բան բ : Տաջոզութիւն կր մաղթենք իրեն սրաադին։

Աեր կեանքին մէջ եղած են կաղմակհրպու * Այսօր , ընկերներ , տօնն է ա զա տ ո ւթ ե ան Հ ա–

Մ՛Տ՛

Fonds A.R.A.M