Page 120 - ARM_19-1945_04

6 ԱՌԱ*

մեր յաղթական Հարենփքր պիտի չմոռնա յ իր Հա­

խԴՐՀՐԳԱԾՈԻԹԻԻՆՆԵՐ խ. Հ Ա Յ Ա Ս Տ Ա Ն Ի ՅՏԱՄԵՈԸ րազատ ղաւաելնե^բը, երր վաղլՀ կարելի՛ ԷԼԱայ է"

խ. շ ա Ս Տ Ա ն հ շ Տ Ա Մ ե Ա Ա Ւ Ն ԱՌհԹՈ^. րա/լանացնել մեր դարաւոր յոյսերն ու երաղներբ ։

խ « Հայաստանի քբանրՀինգամեայ տ֊աբեդաբ– կ՝՝ ո ղ2ո ւնեն ք քսանրՀ ինւլամ եա յ տարեզարձբ

ձր բացառիկ ել յատկանշական իմաստ մր կրէՍ , Հայաստանի , ոբովՀետեւ ան Հաստատուն կո֊

Ժողովուրդէ մր կեանքին մէջ , աարեդարձ­ ստանայ այս տաբի, ոբովՀետեւ կր զուգադիպի բիզն Է մեբ աւանդական Հայրենիքին որուն շուրջ

ներ ր ու՛յն չափով կարեւոր են որ չափով որ նոր մեծ յաղթանակի մր, որուն Համար մեր Հայբենի­ տիտի Հաւաքուին բոլոր կամքերն ու. բարի կամէտ–

թուական կր րանան անոր պատմութեան մէջ, կր քբ ամ բողջ չորս դժնդակ տարիներ պա յքարեցաւ ^ ո ղո ւթ ի ւննե րր :

Հանդիսանան անկիւնադարձ մր, կռուան մր ուր՛­ անկարելի ղո Հ ո ղո ւթ ի ւնն եր ո վ ։ կ՝ողջունենք քսանրՀ ինղամ եա յ ա ա բ ե դա բ ձ բ

կէ կր հ՜նի ա յ դ ժողովուրդի սեփական եւ մ չտն կե­ Որքան որ Հայ ժողովուրդի ս տ եզծաւլ ործ՜ հ) • Հայաստանի , ոբովՀետեւ ան ելենղ անի ժ աո ան–

նական իտէալներուն իրականացման ձգտող՝ նոր Հանճարին եւ շինարար ող իին կբ պարտինք * դրն Է մեբ պապենական փառքին եւ Հարստութեան

ո լժ մր ։ Հայաստանի բարզաւաճ եւ ծաւալուն յառտջդի– եւ մ ե՛նք անոր մ իջոցաւ կր յուսանք կբկէս տիրա­

Հա յաս տան ի խո րՀ րղէ։՛ յոացմ ան այս տօնակա– մ ութ իւննե բր , այլ սա կա յն ան ո բ ներկայ բացա­ նալ մեր բոլոր կո բ ս ո ւած իրաւունքներուն ։

աարոլթիւնր այսօր , քսանեւՀինդ տարի վեր^^ի^նչ ռիկ փեբելքր ունի ուրիշ կարեւոր ազգա կն եր ալ , Կ՝1 ո ղջո լնենք քսանրՀ ինդամ եա յ տ ար ե դա ր ձ ր

արժէք եւ ի^օչ իմաստ ունի մեղի , Ափիւռքի Հա­ քազաքաելան րնկեբային եւ տնտեսական ։ Խ * Հայաստանի , ոբովՀետեւ ան անբնգՀատ աշ­

յութեան Համար: /Ս * Հայաստան քստնրՀինգ տարիէ ի վեր կբ խատեցաւ , լուռ ու մունջ եւ յամառօբէն ճդնեցաւ

Կր կարծեմ թէ չաւադո յն առիթն է եւ ժ ամա­ վայեք լէ ռուս մեծ ազդին բարեկամութիւնն ու Օգ– կերտելու Համ ար ա յսօբուան մ եր սիրելի Հա յրե–

նա կր , Հանդարտ եւ անկեղծ բացատրութիւն մր նութիւնր, որոնց շնոբՀիլ ունեցաւ, յա բ ա բե ր ա - "իքբ ոբ տ իբ ա կան դիրք մ ր զ բաւած է պա ամ ու­

ունենալու «մրրկաւք իրարմէ բաժնուած այս եր­ բաբ , Հանդաբտ շրջան մր , լծուելու Համար ներ­ թեան առջեւ , իբրեւ օբրանբ Հերոսական ժողո­

կու եղբայրներուն , Երեւանի շուրջ Հաւաքուած քին շինարարական աշխատանքնեբու ։ վուրդի մբ ։

Հայութեան եւ աշխարՀի չորս ծաղեբուն ցրուած , Ոչ մէկ դրացի ազդ չՀամարձակեցաւ ա * Հայաստւսնբ իբրեւ յաղթական եւ պետական
ծուռ ի բա ելանութ իւն
առաւելապէս Թր քաՀ ա յեբէ բաղկացած Հ ատուա– ուլ ե ւո բ ութեան անսպառ աղբիւր
նայէլ իրեն : ԸնգՀա կառա ելն , իր նման վ՚ոքր ազ­ մ բն ե՜ բոլոր այլասեբետլու
ծին մէչեւ , եանթակայ Հայոլթեսւն
գեր , իսե լացի ել խոՀեւմ ղբացնութետտմ բ վւոիւա–
Ո եւ է վէճ ք արա ցանելու ո՛ չ մ իաք եւ ո չ աք Տ ամ ար , որ ւլրելու ած է իր Հայրենիքի բաբո յական
ղաբձաբար օղտուե*ցան ել Հայ ժողովուբդր այղ
տ բամ աղ բութ իւն ունիմ ։ եւլ Հ ոգեկան բարիքներէ ն , եւ ե ր բ բն դա բ ձա կո լին
իւ ա զա ղո լ թեն էն նպաստաւորուելով կերտեց, թե­
Հյն ո բ Հ ա կա լ եմ Հհ(Հ ա ռ ա ի խմ բագրու իժենէն , ժ եր երկրին սաՀմաննեբր , Հայրենաբաղձ դաղթա–
րեւս ւոարապա յմ անօրէն նեղ միջոցներով , իր
Հւսյութիւնբ, որ կր Հիւծի ել կբ սպառի օտարու­
որ իոծի էլրնծայէ այս աղատ բեմբ, բռելու ի՛նչ սլատմուվժեւան ամենամեծ վերելքներէն. մին ։
թեան մէջ , ՝•> ոն իր Հողին վ րա յ ե ոբ պիտի վեբա–
որ կբ խոբՀ իմ :
Ան շինեց իր քայքայուած Հայրենի բո յն բ , եւ հ բն ի ե* լ խ ել ա յեղ խ ան դա վ ա ռ ո ւ թ /> ամբ սլ իա ի տօ­
Այս վայբկեանիս ես իսքգէսքս կէՀ նկատեմ ,
նուիրուեցալ ւքշա ել ո ւթ ա յին , անտ ե սական , ճաբ– նէ յ ս՛ քո Ր Ղ աարեղ աբձներր մեր կաբօտալ ի Հայ­
առանց յաւտ ելն ո ւթե ան , կո ւս ա ելց ո ւթ ի ւնն ե<բ էն
տ ա ր ա ր ո ւե ս տ ա ելան , Հ ո դա դո ր ծա յին , շ ի ն արաբա֊ րենիքին ։
դուրս։ Անանուն մէկ ղաւակբ այն բազմութեան որ %

քՒրքաՀայ կբ կոչուի։ Անպիտան մակդիր մբ ոբ ելան եւ զինուորական աշխատանքնեբու : ՀՐԱՉ ԱԱՐԳԻԱԵԱՆ

(Հետոյ՝ րնկեբա յին նոր ելարդուսաբքբ ե։Լ
սա կա յն ամ էն յո բ^ո բ^ում է աւելի մ եղ կր յատկա– իւ ի սա ելա ր գա պա Հ ո ւթ ի ւն բ բա րե խառնեց ին
նաեւ
նշէ ճ շզբտօբէն ։ Այդ Հողէն ծնած , օտար երկինք­ Հայ ժողովուրդին վիճող ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԶՈՒԻՑԵՐԻԱՑԷՆ
բնականէն կրքոտ ետլ
ներու տակ Հասակ նետած , Հակառակ բոլոր լոյ– տ րամազր ո ւթ ի ւնն եւրբ ել կապեցին
իր րմբոստ
սերուն , ճշմարիտ թէ իւ արուս ի կ , իսոբապէս Հայ նկար աղի բ բ Հաւ տքա կան պաբտա դի ր աշխատ ան -

մնացած , ամուր կառչած կոբուսեալ Հայբենիքբ քի ։ Այսպէս ստեղծուեցալ • Հայաստանի մէջ Նոր ս ե ո ռ ք պ ի Օ

վեբաղտնելոլ ե»ւ վ ե բ ա ելանղն ե լո լ անշէջ յ ո յ " ի " եւ աննախնթաց նուիրում ի մթնոլորտ մբ ուր երեւան

Հաւ ա աքի ն , ես ձ եք ղ ի ելբ խօսիմ Հազարաւոր եղ– եւ ելան մեաբ ժոզովուբղին բոլոր դրական ղիծերր, փբքրււթեաՕ ռամաք

բայբնեարուս անունով, ձեզի ,Հ եււաւս բ եղբայրներ , աւելի քան երբեք շեշտ ուած ։

որոնց ոտքեբուն տաել Հ ա յ բ եանի Հոզբ կայ, ել Հրաշալի եբե*ւոյթ մ բն է այս եւ այդ Հրաշ­ Մեր նոր սերունդր Հայ պաՀելու խնդիբբ գա–

դլուիսնե, բուն վերեք լ նորէն Հա յկական եր ելինքբ : քք պիտի շա ր ո ւն ա կո լի անկասկած » որքան ատեան ղուքԺնեբբ զբաղեցնող գլխաւոր ՛֊» արցեր էն մին կր
որ տի րէ խաղաղութեան
Ամէն բանէ առա՛ջ Հ ա յ րենասէ բներ ենք մենք Համար։ շբջանլւ Հայ ժոզովուբղին ելագմէ ։ տակ քբն–
ծաւիե րով առաջարկուած
ո՛ չ իժէ խօս քով , ցուցարարական աժան Ա փիւռքի Հայութիւնբ Այս Հ ա ր ցր իր զ ա ն ա ւլ տ ն ձեւե բուն

ել Ժպիտներով, այլ Հոզիով։ մեծ յոյսեր ղրած է Խ % ո՛ւած է եւ բաղմ աթիլ մ իջոցներ

Գաղափարապաշտ ան Հ ա շիւ. նուիրումով, ան­ Հայաստանի վրայ ել ելբ Հաւատայ ոբ այսօբուտ ն են։ Իրականին մէջ, չկայ գերբնական միջոց մբ,

կաշառ սիրով) Հպարտութեամբ ե»ւ գեղեցելու– որ կարենա յ ձուլումէ փրկել նոբաՀաս սերունդր ։

թեամբ առլցուն, ճակատաբաց Հա յբենասէ բնե ր յուսանք ել Հաւատանք։ Օ ա ա մբ միջոցներու Հ ամ ա էսմ բում ով է որ կաբելի
մեր նոր սե­
ենք յ Հա յբնասէ բնե բ ենք ո չ մ իա յն դրամ ի եւ կեանքբ իսոստում մ բն է աբղէն % Աերմբ որ պիտի րլլայ իրապէս պաշտպանել
լ՛ ունդ բ : քննութիւնր,
սա ամ ոքս ի , ա յլեւ արեան չափով , կեանքբ մ ա Հ - Հողին մ էջ կ՝ իյ ն ա յ , իսոստում մ բն է , խո սա ու մ ր

սւամբ պսակող Հզօր , դեբադոյն չափով ։ ծիլին , թուփին , ծառին, ծաղիկին եւ պտուղին։ (ֆաբղ , այս կարեւոր Հարցին

Մ ենք ա յսսլէս ենք , լալ գիտցէք , ել այսպէս Մ անուկբ խոստումն։ է տպազ այ մ արդուն , անոր բնգՀանբապէո եղած է Հարտաքինֆ տուեալներէ

ալ կր լենանք ։ Այդպէս պէտք է բնղ ունիք մեղ ; ֆիզիքաելան ել մտային բարձրացումին ել արգա­ մ ե (լնելով , է" չ որ մեզ ելբ տանի , շբջանա ելբ քա–

Այժմ եկէք խօսինք աւելի մտեբմօրէն , ուրիշ քուրջ սաւորութեան , ինչպէս ծիբունի կո լ տ բ խոստումն ռակուսելու նման ^ ան լուծ ե* լի կացութեան մբ ։

Հարց եր ու մտ ս ի ն , իԲ ն չ ունի նք ել ա տարելիք , ի0 ն չ է ծիրանի պտուղին ։ իչ մր աւելի բաբդ ձեւով, խնդրոյն մօտենանք ուրեմն զներքինդ տուեալ­

բանն է մեզ բսւժնողր եւ ի՚նչԳւ Է մեղ միացնողբ։ սա ելա յն ւլբեթէ նո յնն է ե բ ե ւո յ թ ր ժողովուրդնե­ ներով եւ թերեւս ելա բեքն անք լուծում մբ ղտնել ։

Գետի մր երկու ճիւոե բն ենք , բխած նո յն ա– րու Համար։ Յոյն, Հռոմ ա յեց ի կամ ուրիշ Հին ազ­ Միջն՛ադարեան նշանաւոր ղիտուն մր, Փ ա րա–

կէն ։ ք՝ աժն ո ւած ենք իրարմէ այնքա՛ն երկար ժա­ դեր, իրենց իսոստում բ յաբդա^– են, փաստօրէն ի– սէ լ , րսած է թէ ճԾարգր եւ իր սնունդ ր պէտք է

մ՛ան տել եք լ ա յնպիսի տա բածո ւթիւննե րով որ ,/–"7~ բականացոլցած , տուած են ինչ ոբ ունէ ին , պար– միեւնոյն Հողէն գանէֆ ։ Այսինքն՝ ամ է ն անՀատ

ճախ իրարու լեզու քենռ Հասկնար՛ Մենք Հոսած սլած իրենց Հողին ; իտալացին կամ Ֆրանսացին պարտի իր ցեղին օրրանին , Հայրենի Հողին վրայ

դէսլի արեւմուտք , մեբ Հողին բացած արեւմտեան տուած են իրենց ունեցածր , է,լր/՚լ^յեր տալու ապրիլ։ Այլապէս՝ Հեռու իր Հայրենի Հողէն, ուշ

եւ միջեբկբականեան քաղաքակրթութեան , ղուք վրայ են։ կանուխ ել ուծանա յ ու ելբ ձու լուի ։

Հիւսիս ուղղած ձեր ա չքեւ ր ր , ղուք արեւելեան դե– Հայ ազդր 3000 տարիէ ի վեր դեռ կբ մնայ Եթէ ժ ո ղ ո վո ւբ գն եր ո ւ սլա ամ ո ւթ ի ւնն ե ր բ քրն–
Բայ*ք տարբեր , այնքա՚ն բարդ ե,ն
տբ, ստեղծած ենք, նոյն Հունով, խոստում մբ ։ նենք , պիտի տեսնենք թէ միեւնոյն ցեղին պատ­
սաՀանքով մշա­
աբտտ յա յտոլթեամ ր ել տարբեր Պատճառները չփնտռենք կանող երկու Հ ա ւո ո լածն ե բ , երբ գա ցած բնակած

կոյթներ ։ ե/ն տարբեր կլիմաներու եւ֊ երկիրներու մէջ, տ–

անոնք եւ Հասկնալի։ նոնք վւոխու ած եւ կազմած են իրարմէ բո լո րով ին

Այ" երկու տարբեր ուղղութեամ բ Հոսող նո յն Հողին յանձն ո ւած Հունար բարձրացեր է,

դետ ին բա ղ ո ւելն ե ր բ , եթէ չունին նո յն ափեբր եւ տարբեր ժողովուրդներ ։

իրենց վբայ ձդուած նոյն կամ ո լր^ւե բ ր , եթէ ի– կանանչցեր ,չաբ քամիներ շարունակ Հողմածեծ Ուրեմն, կլիման որուն տակ ել ապրինք, եր–

րենց կրած աւադն ու ս իկր նո յն բաղադբոլ թիլնբ են բ րս՚ծ զա յն եւ չորցուցած անոր ծ ազի կներր ա– ելիրր ուր ելբ բնաելինք, այդ երկրին օղբ , ջ"Լ ք՛ Ր եէ~

չեն պարունակելէ , ունին սակայն նոյն ջուրբ , մէկ մէն դարնան ։ Բայց ի0նչ է պտուզբ որ պիտի ^ ւս– ա ր տագր ած սնունդ նհրր , հոզր , մեր վրա յ յատ­

ակէ բխած ել նոյն պա շտօնր , ո ո ոգել Հա լկա կան սուննայ վերջ ի վերջոյ անոր ճիւղերուն ^Րայ^ կանշական աւլղե ւյ ո լիք ի ւն մր ի ղոբծ կր գնեն ժ՜ա­

դաշտերր , բերք Հասցնելու Համար ։ խնձո՞ր , գե՞ղձ թէ ծիրան ։ Տստակօրէն չենք, զի" մանակի րնիքացքին եւ աււանւյ շրԳասլաաուԼ րնիկ–

ԱՀ ա՛ թէ ուր բաժնուած են ք իրարմէ եւ ո՛ ւբ տեւ ր ։ ԱՀ ա՛ թէ ինչու չենք զ իա եր ճ շգրտօր էն մեր ՚եերուն օրէնքներր, լեզուն ու վարքն ու րարքր

պէ տք է միանանք ; իսոստում ին թաքուն ծալքեր բ եււ մեբ միաքեբբ իւրացնելու, քանի մ լ։ սերունդ վեր^ մեր յա^որգ–

Այս երկու զետակն/*րու միացումով է որ պի­ յաճաիս շւիոթութեան մէջ են եւ Հակասական ։ ներր արղէն իսկ պիաի տարրերին ցեղին Հայ­

տի ստեղծուի ա յն խո բութեամ բ եւ լա յն ա– Աս տ ո լած բ զոր կբ պաՀ ենք մեբ+Հ ոգիներու տմպ– րենի երկրին րնակիչներէն :

փե. բով զետբ որ նաւաբելե լի պիտի ղ առնա յ ,ուբկէ Հովանիին տաել , չենք գիտեր թէ ի՞նչ անուն կր Եթէ " ՛ յ " «ներքին» ազգեցութիւններուն վրայ

մարդելա յին ազնուազո յն մ տա ծ՝ ո ւմնե* բով բեռ– կրէ , ԱնաՀի՞տ , Աստղիկ թէ ՎաՀաւլն % աւելցնենք Հարաաքին» ադգեց ո ւթ իւններ չւ, որ­

ցուած նաւեբր սլիտի կրնան անցնիլ անարզել։ ԱրԳ » ամէն դէպք որ ելբ պարզէ մեր չփոթր , պիսին .են մեր բնակած երկրին րնակիչԳւերուն լե­

Ի՞նչ պիտի բեռցնենք այդ նաւերուն .; ի՞նչ Է եւ մ անաւ անդ ամէն գէպք յ եւ ա յս է է ականր , զուն , վարք ու րարքերր , օրէնքները , դիւրաւ

մեր ազզային ղիմազիծն ու կոչումբ։ Հաւաքական ոբ կբ ստեղծ է լաւաղոյն պայմաններ ազգա լին Հասկնալի կ րլլա յ թէ ինչպէս ձուլում ր անիւոլււա–

՜ի^նչ իտէտլ ունինք , ինքնատիպ ել վաւեբաելան : ինքնորս շմ ան , կր նպաստէ մ եր տզզա յին ծառին վէհ լի կր դառնայ;

Խօսքբ մեբ մէջ, ո՛չ մեծ բան։ Հայ աղդր մինչեւ ուռճացումին եւ պտղաբերութեան , արժանի է Ներկայ սերունդի Հայերս, տակաւին մեր մէքէ
այսօր , Հակառակ ԲոեոՍ մեր սիրոյն եւ յտրդանքին։
բոլոր բսուահնեբուն ել ունինք մեր հայրենի երկրին, Հայաստանի մեր

եղածներուն, կբ մնայ Մեծ խոստՈւԱ՛ |քը : կլ միայն կուսակցութիլննե®ր , ֆէաայինե^ր , Անղբա– մէք ամբարած ցեղային ոյմերր, որոնց շնորհիւ

այդ : Մեր պատմութեան բնթացքին , առաւել կամ նի՞կ, է) ր իմ եա՞ն, Զէյթո՞ւն, Վա՛՛ն , –Բրիսաա– տակաւին կրնանք մնալ Հայ; Բայց պարաղան

նուաղ չափով աշիստտած ենք մ արմ ին տալ ա յ դ վա՞ր , Ա իասնիկեա^ն , բոլոր անուննեբբ անձեւ– ՚^՚՚յ՚՚Ր մ> օտար հողի վրայ ծնած ու մեծցած նոր

իսոսաումին, սաելայն ե ր բե. ք , նոյնիսկ մ ե* ր ամէ­ բուն ել քաղաքնեբուն ։ սե րունզին եւ ալ աւելի վեր^ր ղա/իք սերունդնե­

նէն ւիաււաՀ ե ղ շրջաններուն ան իրտկանութիւն չէ ԱՀա՛ թէ ին չ ձեաւով կ բ մ օաենանք մ ենք այս րուն համար:

դարձած , շօշավւե*լի ել տեւական ելեաանք մր չէ ու­ օրուան ւոօնին ; ԱՀա թէ ին չ մ ա աՀ ողո-ւթ իւննեբով Հայաստանի հողկն վւա րսախնե րով հեռու,

նեցած , որպէսղի կարենայինք անոր բոլոր մ ասնա– ել.յոյսերով կբ մօտեանք ալս տարեդարձին ։ տարրեր կլիմ այի , ուր ի չ սնունդի , կենցաղի տակ

յատկութ իւննե ր ր քննել եւ ճանչնալւ Եթէ քսանեւՀինդ տաբի առաջ մեբ ժուլովուր­ ծնաչ, եւ մեծցած մեր ղաւակներր, սերունդէ սե­

Մեր գոյդ ղրակաոլթ իւննե բ ր , Հին թէ նոր , դի մէկ մ ասր Համ ակեբպելո վ խոբՀրդա յին կաբ– րունդ պիտի ուծանան ու վերջապէս ձուլուին ան–

մ եր ա բ ո ւե ս ան ե ր ր , մեր թաղաւ ո րական պետու­ ղուսաբքին , նպաստած է կամ պիտի նպաստէ մեր ՂԲէ՚Ղ՝ Հ ՚ ս յ 1 ՚ ր 1 ն ի ղա"ր)՚թ"՚ցքներբ, տունր հայե­

թիւն բ , մեր Հ ե ր ււ ս ամ աբտնե բբ , նո յն ի ս կ մեբ վ ե*ր– դարաւոր յոյսերր իրականացնելու , իժող Հ)րՀ– րէն խօսիլ, Հայոց պատմութիւն ել դրականու­
ն ո ւաՀծ րէէա յ ա յգ
ջիւն 25 տարիներու նոր ելեանքբ, ցոլքեր են միայն մ ա յբ դետին երկու օր բ է Եթէ ան պիտի մ իա ցնէ թիւն սորվիլ եւ կամ «ազգային հպարտութիւն»
պիտի տայ միացեալ
որ մեղ կբ մզեն ենթաղբելու թէ մր կայ պաՀ– ցավառ ,յ՚ք ջ ո յն ւ անջատ բա զո ւելն ե ր բ եւ ծնունդ ներշնչել , ասոնք արտաքին միջոցներ են որոնք

ուած մեբ ժողովուրդի Հոզիին մէջ զոր պէաք է ներդաշնակ կեանքի մր, բո­ թերեւս քիչ մը հեռացնեն անխուսափելի վախճա­

երեւան բերել ամ րոզջով ին ։ Հա յոց պա ամ ութի՞ լ– նը , բայց երբեք պիտի չկարենան քնքել ձուլումի

նլՀ) վւառաՀեղ իսոստում մր; Եւ այո կր թաւէ որ Կ. ՓՈԼԱՏԻԱՆ վտանգը որ կր սպաււնէոյ գալիք սերունդնեբուն ք

Fonds A.R.A.M