Page 111 - ARM_19-1945_04
P. 111
տսա ԻՐԱՆԻ ԴԷՊՔԵՐԸ
ԱԱգւիպ հ ւ Ամեէիկափ
17, ճ ո « Օաոտտո» - ք ձ ա (13«) է\աէցուՎէ1հդ Ռուսիոյ
ք«. . Շ08. 15-70 - Շ. Շ. Բ. ք & ա 1678-64
•ժ
՛ԱԺ՛ՍԵԳԻն–– Տար. 150, 6աւքս. 400. Յաււս. 200 ֆրանք
Անգլիա եւ Մ • ՆաՀանգներբ նանուցագի րնե բ
Ո Խ ո ռ ճ 28 Ի Խ ^ ա ե ռ 1945 Չ ո ր ե ք շ ա բ թ ի 28 ՚ օ ո յ հ մ բ •
ուղղեցին ֆյ • Ա՝Էութեան, բացատրութիւն պաՀան–
թելոաէ իրանի վերթին գէպքեբուն առթիւ ։
Մ ոսկուա յի ան զ–լի ա կ սան դեսպանը Լոնտոնէն
17՛ Խաէա Ո 4469-Նոբ շրջան թիւ. 198 Խմբագիր՝ Շ ՄԻՍԱ*ԵԱՆ ԳԻ՛Ն՛ 3 ստացան ՀբաՀանգնեբուն վրայ երկուշաբթի օր
Պ * Մ ոլոթուէի յան ձնեց նաւէ ակ մբ, որ կբ պարզէ
իրանեան կառաաէ ա ր ութեան կրան դժ՛ուարութիւն֊
ՆԱՄԱԿՆԵՐ ՀԱՐԱԻ– ԱՄԵՐԻԿԱՑԷ՚ե €ատ գ ի տ ց ո ղ ը շ ա տ կը ս խ ս ղ ի ներբ , իբրեւ Հետեւանք ԷսորՀ րդային զինուորա
կան ի շխան ո ւթե ան ց չկամ ութեան՝ Հ իւս • իրանի
ՁԵՌՆԱՐԿՆԵՐ ՛քէշ,։ (Ռուս Հ րամ անատաբ ութիւնբ կէս ճամբան
Ժէռօմ եւ Ժան թ՝առօ եղբայրները յօդուան մբ կեցուցան էր այն իրանեան զօրամաս բ որ ԹէՀ բա
Հայկակ ԳատիՕ ռամաէ Հրատարակելով եբէկուան Հ&3)ի կառօ^չի մէթգ կբ նէն Աաբպաաական կ՚երթար , ապստամբութիւնբ
նկարագրեն ^.յեղափոխական Թաւրէւզբ» ։ ՛Բանի մբ զս աւլելու Հ ամ ար ) : \թ ան ո ւցա զէ։ րը այս առթիւ կբ
Տ ա ա ո ւա ններ. յէ՛ շե ցնէ անդլեւռո ւսեւի րանեան դա շն ա դի ր բ ես
ՊՈՒԷՆՈՍ ԱՑՐԷՍ, 12 Նոյ ինչպէս աչիար– •—• « Զինուորական տեսակէտով, է՛րանի մէթ ԹէՀ բանի մէթ եգան յա յտա բարութիւն բ \ Գ43ին ,
Հի ամէն վայրերու, մէթ ուր բուռ մր աարագիը չկայ քազասք մբ որ բաղդատուի Թ աւր ի զի Հետ։ եւ թ իլրիմ ացութեան ւէերադրելով Ատբպատակա
Հա յո ւթիւն կայ , նո յնոչէս եւ Հարաւա յին Ամ ե ր ի– Ա յգ քաղաքէն կր սկսի ա յն ճամբան որ կբ տանի նի խորՀ ր դա յ ին ի շխան ո ւթե ան ց բռնան գՒԲՔԼՀ *
կայի Հեռաւոր ափերուն վրայ այ ի ր ո ւո ան րաղմ ու (՝^՝ու.ր քիա , Անգաբա, Տ րապիզոն , Աամսոն՝ Ա եւ յոյս կը յա յանէ թէ Ա՛ ոսկուա պիտէ։ ՀբաՀանգէ որ
թեան ո կողմ է մ իաՀ ամ ուռ թանքեր $Լ (ՀէէաԱ նպաս– 1/ովու վրայ * ուրէշ ճամբայ մբ կբ տա նի Մ շխան գա բեն իրանեան գ°րքին շաբմումները ։
ասելոլ Հայկ • Դատին ։ ուս ուլ , Անդլեւռո ւսեւէյ րանեան դաշնագրին Համ ա–
Դեռ անցեալ տարի , երր ամբողթ մարդկութեան -— յ՚րաքի քարիւզին, երրորդ ճամբայ մբ 1լ ուղ ձա յն , խորՀ րդա յին եւ անգլիական ղօրամ ասերու
դլխուն Դամ ոկլեան սուր ր կաթուտն էր եւ պատե– ղուի դէպ էէ $՝Է1ֆլիս ռ ւ ք՝ագու (նորէն քարէււղ) , ներկայութիւնը իրանի մէթ երբեք զինուորական
րագմ՚ր առատօրէն իր անողորմ Հունձքբ կբքաղէր^ կովկաս եւ (հուսիա , վերթապէս քՒաւրիզէն կբ սկսի գրաւում շի նշանակեր ։ ԸնդՀ ա կառա կն , բացոբո–
կարելի եղաւ գա ր կ տալ բանաւոր քարողոլթեան , այն ճամբան որ կբ տասնի $՝Է.Հրասն, իրանեան լեռ շապէս Համաձա յնութիւն գո յացան էր թէ իրան
աւելի մօտ էն ծանօթացնելու Հ ամ ար մ եր ագդ • նադաշտին սիրտր ։ Ո՛վ որ կր գրաւէ քՒասւրէւզբ , եան ղինուորներբ պիտի կրնան ագաաոօ րէնգո րնե լ։
տենչերը ։ Առա թին առթիւ ս սլան եր էն ի թարւլմուն տէրն– է ամբոգթ է՛րանի , կբ տիրապետէ Աիթա– Ուոշինկթբնէն կբ Հեռագրեն թէ Ա * ՆաՀ ան գ–
ուելով լոյաա տեսսաւ Բ^Տկեր Ա • Վրացեանի անգլեր էն գեաքի , Ա օտաւոր եւ Ա էլի՛" Արսլ–ռ էքէ ճամբանե– նե րն ալ նո յն իմ աս աո նանուցագի ր մ բ ուղղան են ,
Հրաաարակութիւնբ , Հայկ* Դ՛ատի մասին։ րուն , ինչպէս եւ Հնդկաստանի գլխաւոր ճամ բա նո յն ատեն թե լադրելով Անգլիո յ եւ 1$ • Ա ի ո ւթ ե ան
Առանց նիւթական դժուաբութիւննեբէ խու ներ էն մէկուն ։ Այս է պատճառր որ ք։րանի ^Իռ որ երեք պե տութ իւննե ր ր պարպեն իրենց Ղ°ՐՔԲ
սափելու, անմիթասլէս քանի մբ Հագար Հատորնե Հ/աՀերբ շեշտելու ՀամարԹաւրիզի աբժէքբ, իրենց մինշեւ 1946 յունուար : \Բ՝ անուցագի ր բ , որ Պ * Մ ո–
րու նախաւգատ բաստ ութ իւն բ սկսաւ , որու 1՚^՚~ անդրանիկ զա լկին Լ գաՀ ամառան գին ) կբ յանձ լոէժովի յանձն ո ւան էր շա Րա Ի^ °Ր » կ* աւելցնէ թէ
թացքին շպասկսեցան խրախուսանքներ ։ Յետոյ երբ նէ ին ա յգ քւսզաքբ կառաւէտ բե լու պատ իւբ : ամ երիկեան կառաւէտ բութ իւն բ ետ պիտի քաշէ իբ
Հատոր ր արդէն Հբապա բակի վրայ էր , շեղաւ Հայ ^1 ա ա իւ. ել միանգամայն ապերախտ պաշտօն ղօ ր քր ն շասն աս կ ո ւա & թուականին , առանց սպասե
մր որ չլուսէր քանի մ ր օրինակներ ունենալ ։ Լա մ բ , որովՀ ետեւ իբ խասռն բն ա կչո ւթ ե ան պատճա լու է՛ժ * Ա էութեան եւ Անգլիո յ պատասխանին ։
Փլա թայ՛ի այս ափերուն վրայ, աո սաթին լուրթ փոր– ռով , երբեք դիւր ին չէ եզան կառասաէա րել Ատ բ– ԱՊՍՏԱՄԲՆԵՐԸ ԻՆ֊ԲՆԱՎԱՐՈՒԹԻՒՆ
ձբյէւ էր աաբ կ՝՛ր յ լա չ՛ , փոքր ասգգի մբ անկախութեան պատականբ ։ Ա՝անաւանդ որ , ^արսիկներբ սիբ– ԿԸ ՊԱՀԱՆՋԵՆ
խո յանքն ու անասելի աէե րիաէա յրումնե ր ր Հանրաս– ուան չեն այդ շրթանին մէթ։ Այս պարագան Հաս Իրանեան կառա վար ութիւնբ երկու նո ր նանու–
յին ու քաղաքական աշէսարՀէտն ներկայաայնել ։ տատուեցաւ նախորդ պատերազմէն վերթբ * երբ ք ցագիրնեբ ուղղեց Ա ոսկուա, բողոքելով Ռւսերու
Ա՛ ամ ուլին , դի լան ա դի տ ա կան ներկա յա ցուղ իչնե– ճիշդ այսօրուան պէս % ^ ի ւ ր ւ ո ե ո ը ե ւ Հ ա յ ե ր ը ա– ալոբնունէու քժեան դէմ /Հ ա ր սլա տ ա կան ի էսլր տում -
րուն , Հանրային կարեւոր բոլոր գործիչներուն , պսաաւքրեցան. Շ ա հ ի ն դ է մ ե ւ ՜մեծ՛ ջ ա ր դ ի ւքը մատ– ներուն մ էթ ։ Լոնտոնէա թ երթեր բ կբ գրեն թէ Անգ
// աս տ են ա դա ր անն ե ր ո ւն եւ ա յլ սլեաա կան Հաստա նեցին Ի ր ա ն ց ի ն ե ր ը , ա մ բ ո ղ ջ շրջանին մ է ջ ։ (ՅԱ լիո յ եւ Ա . ՀյաՀանգնեբու քագաքական շրթանս։կ–
տութեանց րաղմաթիլ օրինակներ ղրկուելէ ետք , ՌԱՋ*—- Աեր ղի ա ցանն ա յն է որ Հայեր բ ո է թէ ներուն մ էթ յա ր աճուն մտաՀ ո գութ իլն կբ տ իրէ
մնաոե ալներն ալ նորաՀաս Հ այ. սերունդ ին Հ ամ ար ապստամբեցան , ա յ լ կո.ոն.եցան Թ ո լ ր ք ե լ ա ւ ն դ է մ , Աաո ր սլա ։ո ա կան ի կացութեան մասին։ Իրանեան
իսկական Հրաշք մբ եգան , որով կրցան գաղափար վւրկելուէ ե՛ ւ իրենց ե՛ւ Պարս էակներուն կեանքբ) : ն ան ո ւց ա գի րն ե ր էն մ էկուն մ էթ գանգատ կբ յա յա
մր կաոմել իրենց Հայրերու դարաւոր գոյամար Ա յգ մամ տնակէն էւ վեր , նաՀ անգբ երբեք անդոր նուի թէ կարմ իր բանակբ թո յլ տուան է որ Գե–
տին եւ ազգային պաՀտնթներու մասին։ րութիւն չտեսաւ ։ Եր ան թա աո զական վաղեմի մոկրաա կուսակցութեան յեղափոխական զին ո ւո ր–
Երբ սլաաոեբագմբ վեբթացաւ , Հարասւայէն \Լ– տրամադրութեան վրայ աւելցաւ դմդո Հ ութեան ն\րբ գորնեն մինշեւ իսկ Աինճանի շրթանին մէթ
մերիկայի մէթ եւս ինքնաբուխ ձեռնարկներ եղան։ նոր պատճառ մբ , աւելէւ վտանգաւոր իրանեան ուր Հձաննանօթ մաբդէյկֆ զէնք եւ ռազմանիւթ կբ
Յատկապէս Փոցտամի խորՀր դա ժ– ո զովի շբր– մ ի ո ւթ ե ան Հ աս մ ար ։ Առ Հասարակ , արս ի կ լ/ սէր բաժնեն ։ Երկրորդ նանուցագիրբ դիաել կուտայ
թաււնին կարելի եղաւ արժ՛եցնել Համաղդային գոր– շունէ։ Համայնավարութեան Հանդէպ : է*այց , փեր թէ ռուս զինուոբներբ շեն քաշուան ԹէՀ բանէն,
նակցութիւնբ յ ք*ոլոբ խաւերու ներկա յացուց չա– թէ՛ն գարէն է։ վեր Ատբպատականի մէկ մ ասր դար ինշպէս էսոոտացուան էր եւ թէ կարմիր բանակին
կան ԷսորՀրդակցութենէ մբ վերթ, Երեք Ջոթերուն ձան է ռուսական նաՀ անգ մ բ եւ բնականաբար ս պան ե ր բ եւ զէ՛ն ո ւո րն ե րբ քաղ տքա յին զգեստ
յղուեցաւՀա րաւա յին Ամ եր ի կա յի Հ ա յո ւթ ե ան նա խորՀ րդա յին ազդեց աււթ իւն բ զգալի դարձան է ի– Հագնելով , Հձկարգ մբ շարժումներ կը կատարեն
նօթ Հեռագիրբ , ոբոաէ տարաՀալան այս շուրթ երե բ ան եան մաս ին մէթ ։ Համա յնավաբ ութիւնբ այն իրանի մայրաքաղաքին մէթֆ։
սուն Հագար Հա յո ւթիւն բ եւս կուգաբ էւ ր ձա յնբ տեղ նպաստաւոր գետին գտան է մանաւանդ ա՛ ԹԷՀ բանէն Հաղորգուան լուրերու Համաձայն ,
միացնել բնդՀ * սլաՀանթին՝։ նոր Համար որ այգ շրթանին մէթ ճարաաբարուես– Ատբպատականի Աղդ • Համ ագո ւմ ա րբ ն ան ու ց սա-
Այմմ ալ աւելի գորննական աշիւատանքներ կբ տր աւելէւ զարգացան է քան է՛րանի մնացեալ մա– զիր մր ոլ–գ*լելո*վ իրանեան, անգլիական , ամե–
թափուին այս ուղղութեամբ ։ Տրո֊ւան որոշման սէ՚ն մէթ : Ուսա ի , հ ա ր ս ի կ ն ե ր ը չ ե ն , ա յ լ Հ ա յ ե ր ն ե ն րիկեասն , ռուսական , ֆրանսական եւ չինական
Համաձայն , թէ՛ Արժանթինի եւ թէ՛ Ռւրուկուայի որ խորերդ, վարդապետութեանց քարոզիչները կառասվաս րոա֊թեանց , է։ն քն ա վա ր ո ւթ ի ւն կր պաՀան
Հ ան բա սլե առ ո ւթ իւննե բ ո լ մէթ Հա յկ * Դատին Հա– կը հ ա ն դ ի ս ա ն ա ն ա յ ն տ ե ղ ։ Ե՛– որաէՀետեւ Արեւել թէ , Հ ամաձայն Ատլանտ եան է։ Դաշինքին : Համա
մար Հ անգանակսւթիւնեբ կբ կատարուին ։ Աւելէւ քի մէթ քարոզութէււն մ ր կբ յաթողի Համոզել մի գույն տրին յայաաբարութիւնբ , որ կբ բաղկանա լ
Ւ Հ/հ * նախապատրաստական ա > էւ։ ա տ անքն եր կբ ւս յն ա լն ատեն երր. կբ ներկա յանւս յ վազեմ ի Հե ութ կէտերէ , կ՚բսէ թէ բնարուան է նոյեմբեր
թափուին , դորնր լիակատար յաթողութեամբ աբ– ղինակութեան մ բ Հմա յքով ք յեղասաիո խականնե ր ր 23ին, Թալրիղի մէթ, 150.000 պաստոլիրակներոլ.
սակելու Համ ար ։ Ա* ոնթէվիտէո յ էւ մ էթ շուրթ տաս իրենք զիրենք կբ Հռշակեն իբրեւ աշակերտներբ կողմ է , «է։ րա՛նեան կա ռավաւյ րութեան ել դաշնա–
նեակ մբ խառն յանձնա էսում բե ր կաղմ ո ւան են , էւ բան եան Հ ին րա ր են ո ր ո գի չի մ բ, ո ամն Ա ազդակի , կից պետութեանց Հ ա զոր դե լու Համար էարենց ար
Գոբտոսլայի շբթանբ արդէն իսկ փոքբաթիւ Լրթա որ Ե - գարուն կր քարոզէր թէ Հասարակաց սեաիա– դար եւ օր էանա կան աալ աՀ անթները՚ֆ ։ 3 ետ ո յ կբ րա֊
նա կի մբ մէթ Համեմ ա տա բաբ շ\°շափռլի դում ար կանութ իւն են կիներբ եւ ինչքեր բ * * : ցասաորէ թէ Ատբպատականի նասՀանգբ ունի իբ աղ
մ ր գո յացուցան է , որմ է վերթ , աւելի լա յն ու ալ ա յին լեզուն , ս ո վո բ ո ւթի ւններ բ եւ աւանդու–
նաւալուն թավաով նոր կարգադրութիւներ պիտի ) ՏԱՈՏԱՆԷԼԵ մասին անգ.լ* կառավարութիւնն թ էււններր եւ Հ եառեւա բաբ էւրաւուն ք ունի վարելու
բ լ լան ։ Հււ&անօրէն մ օտերս նո յնտնմ ան յանձնա ալ ն ասն ո ւց ա դի ր մբ ո1~ողեց քՒուրքէւոյլ , բսելու իր սեաիական ճ ա կա տ ա գ ի ր ր , առանց վ աո ան գելու
խումբեր կազմուին Պ ուէնոս Այրէսէւ մէթ, է"յկ Հե Համար թէ Համաձայն է որ վերաքննուէ։ Աոնթրէօ– ի բանի ադա տ ա։ ւթ ի լն բ ։
ռաւոր Պ րազիլէայ Համար ալ գորննական միթոց– յի պա յ մ ան ա դի ր բ ։ Անգլիա եւ Ամ եր ի կա Համ ա– Անգլիո յ արտաքին նախարարութեան մէկ ներ֊
ներ կբ խորՀուէւն։ ձայն են \,եղուցնե րբ մ իթազգայնացնե լու , իսկ Խ * կայացուցիչր յա յմ արարեց թէ Ատբպատականի
Աիութիլնբ, որ լուռ կր ւՀնայ , կբ պաՀանթէ ա– է՚նքնակո չ ան թա տողական պետութիւնը պիտի
ճիշդ այս օրերուն տեգի էլ ունենա յ նաեւ Հ* ռանձնաշնորՀ եալ գիրք ։
/՝ • Ը • Միութեան կէս միլիոն տոլաբի Հանգանա ԵՐՈՒՍԱՂԷՄԷՆ կը Հեռագրեն թէ անդչիական չճանչցուի բրիտանական կառավարս։ թեան կող
կութիւնը է Ամէն շբթաններու մէթ կ ազմ ոլահ՜ Նն օդանաւեր զարնելով Հրէական գիւղ մբ , խիաւա մէ։ Ներկա յացուց իշբ Հաստատեց թէ ապստամբ–
Հ ամ՚ապաաասիււսն մարմիններ՝ ո րպէ սգի իսա չաձե– էսուղարկոլթիւներ կւաատարեցին եւ բազմաթիւ ներբ նանուցագի ր մբ յանձնան են ԹԷՀ բանի
ւումնհը չըլլան։ Երկու, կողմերը կրւլահ– են Համա ՚լէնքեր գտան։ Այս աււռթիւ սպաննուեցան շորս Հո անգլ . գեէււզանին , բայց ԱնգլԷ/ա սւԻաէ՛ չպատաս
ձայնիդ որ նաիէ մէկը կատարուի ,ապա միւս Հան– գի , վիրաւորուեցասն 50 Հոգի ել ձերբակալուեցան խանէ , նկատելով որ պատասէսանբ պիաէ։ Համ ար
դանակութիլնր սկսի։ Հանրոլթիւնր սիրայօժար բազմաթիւ Հրեաներ։ Ուրիշ դէաքեր ա է պատաՀե– ու ի մ էտթամաութէււն Ի բասն ի գա։ րնե բուն մ էթ ։
կուաայ թէ մէկին եւ թէ միւսին։ ցան Պազեաւաինէյ Հրէական շբթաննեբուն մէթ։ ԳաւմատոննՕհւ՚ո ւ
Արմենիա Երիտ. Միութիւնր եւ. կ. քՏաչն ա/ Գաղտնի անթելր կբ Հ րաւ ի րէ Հրեանե րբ աալատ–
Հանքեր կր թափեն նոյն նպատակին Համար : Մէկ րաստ րլ լասլ ; սպգայճացո ւ մը
օ
իօսքով) ջերմապէս գնաՀատելի են Հարաւ– Ամե ՀԻ&ԼԷՐԻ ԿՏԱԿԸ կարդացուեցաւ Նիւրբնպէր–
րիկայի գաղութի՛ս ճիգերր , թէ Հայկ, Դատին եւ կի դատավարութեան Ե* նիստին մէթ։ Հրատա–
թէ աղէտեալներոլ օգնութեան Համար։ րակա։ւան տեղեկութ իւննե րէ ն կ^երեւայ որ Հիթէէր Ն ախար աս րական խո րՀուրղ ր ե րէկու սան նէ՚ս–
ԱՄԲԱՏ ԹՈՐԳՈՄԵԱՆ վճռասն էր բռնի Գերմանիս յ կցել Հարեւան երկիր աին մ էթ ղբազե ցաւ վարկէ։ աղդա յնացմ ան նրա–
ներ բ ։ Գեռ 1937 Նոյեմբեր 5ին , գաղտն է։ մոզ ով ի ղրով : Թ երթերու քու ղան տեղեկութեանց Համ ա–
մ բ մէթ 1լ տ զգա ր աաա ր է ր Կէօրինկի , բանակի ել նա ձսայն , նրագիրբ կր սլա ր ո ւն ա կէ Հ ետեւեալ տբա–
ԱՒԱՏ ՐԻ ՈՂ ԸՆՏՐՈՒԹԵԱՆՑ մէԼ յաղթանակր ւատորմ է։ Հ բամ անա աո տ րնե ր ո ւն թէ պէտք է շուտ մագրա ԷԺիւննել։բ .
չաՀեդան ընկերվարական եւ. ժողովրդական կու շարժիլ։ Ամերիկեան դատախաղը Հատիկ Հատիկ 1, Պետութեան աիոէսանցել Պանք տը Ֆրանս է։
սակցութիւնն ե րը , առաջին ր՝ 74 77 աթոռ , Նրկ– կա բղաց ուրիշ Հատուաննեբ Հիթէէրի ^ է^ յ ա յ տ ա ՛ եւ վեց մեֆք– դրամ տտուններու բաժ՜նեթուղթերը
րորդր՝ 8 6 88, 1՚ոկ Համա յնավտրներր՝ 3 5: բարութենէն որ կ՚ըսէր Հ^արոդութէււնբ ան– (•Բո էտ ի Լիօնէ, Աօսիէթէ ժէնէռալ, –Բոնթուառ
(Ընկերվարակտններր շաՀաձ֊ ե՛ն 1.359.441 ձա/ն , Հրամեշտ է* կարեւ֊ոբութիւն մի տաք թէ իսէ պի ա՝եսքոնթ , 8. Ի1 .Շ. I , , ՛Բռէ տի էնաիւսթըիէլ է ՝ՀՈ.
ժողովրդական կուսակցութիւնը՝ 1.508.045, Հա տի բռեն ։ Ա՛արդիկ Հաշիւ շեն պաՀանթեը յաղթա մէռսիալ, ՛Բո էտ ի ՝Բոմ էռսիալ ար Ֆրանս)։– 2.
մայնավարները՝ 169.115)։ Վիէննայի մէչ ընկեր կանէն : Ոչ մէկ Դու~թ ։ Ամէնէն Հզօրբ միշտ իրա Այո Հաստատութեանց վարչական իոըՀուրգնե–
վարականներ ր կ՝ունենան 26 աթոռ, ժողովրդա ւունք ունէ։ : 80 միլիոն Գերմաններ կր սպասեն որ րուն տեղ պիտի կաղմուին նոր իւորՀուրգներ պե–
կանները՝ 16, Համայնավարներր՝ 2։ ասլաՀոաէենք էւրենց իրաւունքնեբլԴ է
Fonds A.R.A.M
ԱԱգւիպ հ ւ Ամեէիկափ
17, ճ ո « Օաոտտո» - ք ձ ա (13«) է\աէցուՎէ1հդ Ռուսիոյ
ք«. . Շ08. 15-70 - Շ. Շ. Բ. ք & ա 1678-64
•ժ
՛ԱԺ՛ՍԵԳԻն–– Տար. 150, 6աւքս. 400. Յաււս. 200 ֆրանք
Անգլիա եւ Մ • ՆաՀանգներբ նանուցագի րնե բ
Ո Խ ո ռ ճ 28 Ի Խ ^ ա ե ռ 1945 Չ ո ր ե ք շ ա բ թ ի 28 ՚ օ ո յ հ մ բ •
ուղղեցին ֆյ • Ա՝Էութեան, բացատրութիւն պաՀան–
թելոաէ իրանի վերթին գէպքեբուն առթիւ ։
Մ ոսկուա յի ան զ–լի ա կ սան դեսպանը Լոնտոնէն
17՛ Խաէա Ո 4469-Նոբ շրջան թիւ. 198 Խմբագիր՝ Շ ՄԻՍԱ*ԵԱՆ ԳԻ՛Ն՛ 3 ստացան ՀբաՀանգնեբուն վրայ երկուշաբթի օր
Պ * Մ ոլոթուէի յան ձնեց նաւէ ակ մբ, որ կբ պարզէ
իրանեան կառաաէ ա ր ութեան կրան դժ՛ուարութիւն֊
ՆԱՄԱԿՆԵՐ ՀԱՐԱԻ– ԱՄԵՐԻԿԱՑԷ՚ե €ատ գ ի տ ց ո ղ ը շ ա տ կը ս խ ս ղ ի ներբ , իբրեւ Հետեւանք ԷսորՀ րդային զինուորա
կան ի շխան ո ւթե ան ց չկամ ութեան՝ Հ իւս • իրանի
ՁԵՌՆԱՐԿՆԵՐ ՛քէշ,։ (Ռուս Հ րամ անատաբ ութիւնբ կէս ճամբան
Ժէռօմ եւ Ժան թ՝առօ եղբայրները յօդուան մբ կեցուցան էր այն իրանեան զօրամաս բ որ ԹէՀ բա
Հայկակ ԳատիՕ ռամաէ Հրատարակելով եբէկուան Հ&3)ի կառօ^չի մէթգ կբ նէն Աաբպաաական կ՚երթար , ապստամբութիւնբ
նկարագրեն ^.յեղափոխական Թաւրէւզբ» ։ ՛Բանի մբ զս աւլելու Հ ամ ար ) : \թ ան ո ւցա զէ։ րը այս առթիւ կբ
Տ ա ա ո ւա ններ. յէ՛ շե ցնէ անդլեւռո ւսեւի րանեան դա շն ա դի ր բ ես
ՊՈՒԷՆՈՍ ԱՑՐԷՍ, 12 Նոյ ինչպէս աչիար– •—• « Զինուորական տեսակէտով, է՛րանի մէթ ԹէՀ բանի մէթ եգան յա յտա բարութիւն բ \ Գ43ին ,
Հի ամէն վայրերու, մէթ ուր բուռ մր աարագիը չկայ քազասք մբ որ բաղդատուի Թ աւր ի զի Հետ։ եւ թ իլրիմ ացութեան ւէերադրելով Ատբպատակա
Հա յո ւթիւն կայ , նո յնոչէս եւ Հարաւա յին Ամ ե ր ի– Ա յգ քաղաքէն կր սկսի ա յն ճամբան որ կբ տանի նի խորՀ ր դա յ ին ի շխան ո ւթե ան ց բռնան գՒԲՔԼՀ *
կայի Հեռաւոր ափերուն վրայ այ ի ր ո ւո ան րաղմ ու (՝^՝ու.ր քիա , Անգաբա, Տ րապիզոն , Աամսոն՝ Ա եւ յոյս կը յա յանէ թէ Ա՛ ոսկուա պիտէ։ ՀբաՀանգէ որ
թեան ո կողմ է մ իաՀ ամ ուռ թանքեր $Լ (ՀէէաԱ նպաս– 1/ովու վրայ * ուրէշ ճամբայ մբ կբ տա նի Մ շխան գա բեն իրանեան գ°րքին շաբմումները ։
ասելոլ Հայկ • Դատին ։ ուս ուլ , Անդլեւռո ւսեւէյ րանեան դաշնագրին Համ ա–
Դեռ անցեալ տարի , երր ամբողթ մարդկութեան -— յ՚րաքի քարիւզին, երրորդ ճամբայ մբ 1լ ուղ ձա յն , խորՀ րդա յին եւ անգլիական ղօրամ ասերու
դլխուն Դամ ոկլեան սուր ր կաթուտն էր եւ պատե– ղուի դէպ էէ $՝Է1ֆլիս ռ ւ ք՝ագու (նորէն քարէււղ) , ներկայութիւնը իրանի մէթ երբեք զինուորական
րագմ՚ր առատօրէն իր անողորմ Հունձքբ կբքաղէր^ կովկաս եւ (հուսիա , վերթապէս քՒաւրիզէն կբ սկսի գրաւում շի նշանակեր ։ ԸնդՀ ա կառա կն , բացոբո–
կարելի եղաւ գա ր կ տալ բանաւոր քարողոլթեան , այն ճամբան որ կբ տասնի $՝Է.Հրասն, իրանեան լեռ շապէս Համաձա յնութիւն գո յացան էր թէ իրան
աւելի մօտ էն ծանօթացնելու Հ ամ ար մ եր ագդ • նադաշտին սիրտր ։ Ո՛վ որ կր գրաւէ քՒասւրէւզբ , եան ղինուորներբ պիտի կրնան ագաաոօ րէնգո րնե լ։
տենչերը ։ Առա թին առթիւ ս սլան եր էն ի թարւլմուն տէրն– է ամբոգթ է՛րանի , կբ տիրապետէ Աիթա– Ուոշինկթբնէն կբ Հեռագրեն թէ Ա * ՆաՀ ան գ–
ուելով լոյաա տեսսաւ Բ^Տկեր Ա • Վրացեանի անգլեր էն գեաքի , Ա օտաւոր եւ Ա էլի՛" Արսլ–ռ էքէ ճամբանե– նե րն ալ նո յն իմ աս աո նանուցագի ր մ բ ուղղան են ,
Հրաաարակութիւնբ , Հայկ* Դ՛ատի մասին։ րուն , ինչպէս եւ Հնդկաստանի գլխաւոր ճամ բա նո յն ատեն թե լադրելով Անգլիո յ եւ 1$ • Ա ի ո ւթ ե ան
Առանց նիւթական դժուաբութիւննեբէ խու ներ էն մէկուն ։ Այս է պատճառր որ ք։րանի ^Իռ որ երեք պե տութ իւննե ր ր պարպեն իրենց Ղ°ՐՔԲ
սափելու, անմիթասլէս քանի մբ Հագար Հատորնե Հ/աՀերբ շեշտելու ՀամարԹաւրիզի աբժէքբ, իրենց մինշեւ 1946 յունուար : \Բ՝ անուցագի ր բ , որ Պ * Մ ո–
րու նախաւգատ բաստ ութ իւն բ սկսաւ , որու 1՚^՚~ անդրանիկ զա լկին Լ գաՀ ամառան գին ) կբ յանձ լոէժովի յանձն ո ւան էր շա Րա Ի^ °Ր » կ* աւելցնէ թէ
թացքին շպասկսեցան խրախուսանքներ ։ Յետոյ երբ նէ ին ա յգ քւսզաքբ կառաւէտ բե լու պատ իւբ : ամ երիկեան կառաւէտ բութ իւն բ ետ պիտի քաշէ իբ
Հատոր ր արդէն Հբապա բակի վրայ էր , շեղաւ Հայ ^1 ա ա իւ. ել միանգամայն ապերախտ պաշտօն ղօ ր քր ն շասն աս կ ո ւա & թուականին , առանց սպասե
մր որ չլուսէր քանի մ ր օրինակներ ունենալ ։ Լա մ բ , որովՀ ետեւ իբ խասռն բն ա կչո ւթ ե ան պատճա լու է՛ժ * Ա էութեան եւ Անգլիո յ պատասխանին ։
Փլա թայ՛ի այս ափերուն վրայ, աո սաթին լուրթ փոր– ռով , երբեք դիւր ին չէ եզան կառասաէա րել Ատ բ– ԱՊՍՏԱՄԲՆԵՐԸ ԻՆ֊ԲՆԱՎԱՐՈՒԹԻՒՆ
ձբյէւ էր աաբ կ՝՛ր յ լա չ՛ , փոքր ասգգի մբ անկախութեան պատականբ ։ Ա՝անաւանդ որ , ^արսիկներբ սիբ– ԿԸ ՊԱՀԱՆՋԵՆ
խո յանքն ու անասելի աէե րիաէա յրումնե ր ր Հանրաս– ուան չեն այդ շրթանին մէթ։ Այս պարագան Հաս Իրանեան կառա վար ութիւնբ երկու նո ր նանու–
յին ու քաղաքական աշէսարՀէտն ներկայաայնել ։ տատուեցաւ նախորդ պատերազմէն վերթբ * երբ ք ցագիրնեբ ուղղեց Ա ոսկուա, բողոքելով Ռւսերու
Ա՛ ամ ուլին , դի լան ա դի տ ա կան ներկա յա ցուղ իչնե– ճիշդ այսօրուան պէս % ^ ի ւ ր ւ ո ե ո ը ե ւ Հ ա յ ե ր ը ա– ալոբնունէու քժեան դէմ /Հ ա ր սլա տ ա կան ի էսլր տում -
րուն , Հանրային կարեւոր բոլոր գործիչներուն , պսաաւքրեցան. Շ ա հ ի ն դ է մ ե ւ ՜մեծ՛ ջ ա ր դ ի ւքը մատ– ներուն մ էթ ։ Լոնտոնէա թ երթեր բ կբ գրեն թէ Անգ
// աս տ են ա դա ր անն ե ր ո ւն եւ ա յլ սլեաա կան Հաստա նեցին Ի ր ա ն ց ի ն ե ր ը , ա մ բ ո ղ ջ շրջանին մ է ջ ։ (ՅԱ լիո յ եւ Ա . ՀյաՀանգնեբու քագաքական շրթանս։կ–
տութեանց րաղմաթիլ օրինակներ ղրկուելէ ետք , ՌԱՋ*—- Աեր ղի ա ցանն ա յն է որ Հայեր բ ո է թէ ներուն մ էթ յա ր աճուն մտաՀ ո գութ իլն կբ տ իրէ
մնաոե ալներն ալ նորաՀաս Հ այ. սերունդ ին Հ ամ ար ապստամբեցան , ա յ լ կո.ոն.եցան Թ ո լ ր ք ե լ ա ւ ն դ է մ , Աաո ր սլա ։ո ա կան ի կացութեան մասին։ Իրանեան
իսկական Հրաշք մբ եգան , որով կրցան գաղափար վւրկելուէ ե՛ ւ իրենց ե՛ւ Պարս էակներուն կեանքբ) : ն ան ո ւց ա գի րն ե ր էն մ էկուն մ էթ գանգատ կբ յա յա
մր կաոմել իրենց Հայրերու դարաւոր գոյամար Ա յգ մամ տնակէն էւ վեր , նաՀ անգբ երբեք անդոր նուի թէ կարմ իր բանակբ թո յլ տուան է որ Գե–
տին եւ ազգային պաՀտնթներու մասին։ րութիւն չտեսաւ ։ Եր ան թա աո զական վաղեմի մոկրաա կուսակցութեան յեղափոխական զին ո ւո ր–
Երբ սլաաոեբագմբ վեբթացաւ , Հարասւայէն \Լ– տրամադրութեան վրայ աւելցաւ դմդո Հ ութեան ն\րբ գորնեն մինշեւ իսկ Աինճանի շրթանին մէթ
մերիկայի մէթ եւս ինքնաբուխ ձեռնարկներ եղան։ նոր պատճառ մբ , աւելէւ վտանգաւոր իրանեան ուր Հձաննանօթ մաբդէյկֆ զէնք եւ ռազմանիւթ կբ
Յատկապէս Փոցտամի խորՀր դա ժ– ո զովի շբր– մ ի ո ւթ ե ան Հ աս մ ար ։ Առ Հասարակ , արս ի կ լ/ սէր բաժնեն ։ Երկրորդ նանուցագիրբ դիաել կուտայ
թաււնին կարելի եղաւ արժ՛եցնել Համաղդային գոր– շունէ։ Համայնավարութեան Հանդէպ : է*այց , փեր թէ ռուս զինուոբներբ շեն քաշուան ԹէՀ բանէն,
նակցութիւնբ յ ք*ոլոբ խաւերու ներկա յացուց չա– թէ՛ն գարէն է։ վեր Ատբպատականի մէկ մ ասր դար ինշպէս էսոոտացուան էր եւ թէ կարմիր բանակին
կան ԷսորՀրդակցութենէ մբ վերթ, Երեք Ջոթերուն ձան է ռուսական նաՀ անգ մ բ եւ բնականաբար ս պան ե ր բ եւ զէ՛ն ո ւո րն ե րբ քաղ տքա յին զգեստ
յղուեցաւՀա րաւա յին Ամ եր ի կա յի Հ ա յո ւթ ե ան նա խորՀ րդա յին ազդեց աււթ իւն բ զգալի դարձան է ի– Հագնելով , Հձկարգ մբ շարժումներ կը կատարեն
նօթ Հեռագիրբ , ոբոաէ տարաՀալան այս շուրթ երե բ ան եան մաս ին մէթ ։ Համա յնավաբ ութիւնբ այն իրանի մայրաքաղաքին մէթֆ։
սուն Հագար Հա յո ւթիւն բ եւս կուգաբ էւ ր ձա յնբ տեղ նպաստաւոր գետին գտան է մանաւանդ ա՛ ԹԷՀ բանէն Հաղորգուան լուրերու Համաձայն ,
միացնել բնդՀ * սլաՀանթին՝։ նոր Համար որ այգ շրթանին մէթ ճարաաբարուես– Ատբպատականի Աղդ • Համ ագո ւմ ա րբ ն ան ու ց սա-
Այմմ ալ աւելի գորննական աշիւատանքներ կբ տր աւելէւ զարգացան է քան է՛րանի մնացեալ մա– զիր մր ոլ–գ*լելո*վ իրանեան, անգլիական , ամե–
թափուին այս ուղղութեամբ ։ Տրո֊ւան որոշման սէ՚ն մէթ : Ուսա ի , հ ա ր ս ի կ ն ե ր ը չ ե ն , ա յ լ Հ ա յ ե ր ն ե ն րիկեասն , ռուսական , ֆրանսական եւ չինական
Համաձայն , թէ՛ Արժանթինի եւ թէ՛ Ռւրուկուայի որ խորերդ, վարդապետութեանց քարոզիչները կառասվաս րոա֊թեանց , է։ն քն ա վա ր ո ւթ ի ւն կր պաՀան
Հ ան բա սլե առ ո ւթ իւննե բ ո լ մէթ Հա յկ * Դատին Հա– կը հ ա ն դ ի ս ա ն ա ն ա յ ն տ ե ղ ։ Ե՛– որաէՀետեւ Արեւել թէ , Հ ամաձայն Ատլանտ եան է։ Դաշինքին : Համա
մար Հ անգանակսւթիւնեբ կբ կատարուին ։ Աւելէւ քի մէթ քարոզութէււն մ ր կբ յաթողի Համոզել մի գույն տրին յայաաբարութիւնբ , որ կբ բաղկանա լ
Ւ Հ/հ * նախապատրաստական ա > էւ։ ա տ անքն եր կբ ւս յն ա լն ատեն երր. կբ ներկա յանւս յ վազեմ ի Հե ութ կէտերէ , կ՚բսէ թէ բնարուան է նոյեմբեր
թափուին , դորնր լիակատար յաթողութեամբ աբ– ղինակութեան մ բ Հմա յքով ք յեղասաիո խականնե ր ր 23ին, Թալրիղի մէթ, 150.000 պաստոլիրակներոլ.
սակելու Համ ար ։ Ա* ոնթէվիտէո յ էւ մ էթ շուրթ տաս իրենք զիրենք կբ Հռշակեն իբրեւ աշակերտներբ կողմ է , «է։ րա՛նեան կա ռավաւյ րութեան ել դաշնա–
նեակ մբ խառն յանձնա էսում բե ր կաղմ ո ւան են , էւ բան եան Հ ին րա ր են ո ր ո գի չի մ բ, ո ամն Ա ազդակի , կից պետութեանց Հ ա զոր դե լու Համար էարենց ար
Գոբտոսլայի շբթանբ արդէն իսկ փոքբաթիւ Լրթա որ Ե - գարուն կր քարոզէր թէ Հասարակաց սեաիա– դար եւ օր էանա կան աալ աՀ անթները՚ֆ ։ 3 ետ ո յ կբ րա֊
նա կի մբ մէթ Համեմ ա տա բաբ շ\°շափռլի դում ար կանութ իւն են կիներբ եւ ինչքեր բ * * : ցասաորէ թէ Ատբպատականի նասՀանգբ ունի իբ աղ
մ ր գո յացուցան է , որմ է վերթ , աւելի լա յն ու ալ ա յին լեզուն , ս ո վո բ ո ւթի ւններ բ եւ աւանդու–
նաւալուն թավաով նոր կարգադրութիւներ պիտի ) ՏԱՈՏԱՆԷԼԵ մասին անգ.լ* կառավարութիւնն թ էււններր եւ Հ եառեւա բաբ էւրաւուն ք ունի վարելու
բ լ լան ։ Հււ&անօրէն մ օտերս նո յնտնմ ան յանձնա ալ ն ասն ո ւց ա դի ր մբ ո1~ողեց քՒուրքէւոյլ , բսելու իր սեաիական ճ ա կա տ ա գ ի ր ր , առանց վ աո ան գելու
խումբեր կազմուին Պ ուէնոս Այրէսէւ մէթ, է"յկ Հե Համար թէ Համաձայն է որ վերաքննուէ։ Աոնթրէօ– ի բանի ադա տ ա։ ւթ ի լն բ ։
ռաւոր Պ րազիլէայ Համար ալ գորննական միթոց– յի պա յ մ ան ա դի ր բ ։ Անգլիա եւ Ամ եր ի կա Համ ա– Անգլիո յ արտաքին նախարարութեան մէկ ներ֊
ներ կբ խորՀուէւն։ ձայն են \,եղուցնե րբ մ իթազգայնացնե լու , իսկ Խ * կայացուցիչր յա յմ արարեց թէ Ատբպատականի
Աիութիլնբ, որ լուռ կր ւՀնայ , կբ պաՀանթէ ա– է՚նքնակո չ ան թա տողական պետութիւնը պիտի
ճիշդ այս օրերուն տեգի էլ ունենա յ նաեւ Հ* ռանձնաշնորՀ եալ գիրք ։
/՝ • Ը • Միութեան կէս միլիոն տոլաբի Հանգանա ԵՐՈՒՍԱՂԷՄԷՆ կը Հեռագրեն թէ անդչիական չճանչցուի բրիտանական կառավարս։ թեան կող
կութիւնը է Ամէն շբթաններու մէթ կ ազմ ոլահ՜ Նն օդանաւեր զարնելով Հրէական գիւղ մբ , խիաւա մէ։ Ներկա յացուց իշբ Հաստատեց թէ ապստամբ–
Հ ամ՚ապաաասիււսն մարմիններ՝ ո րպէ սգի իսա չաձե– էսուղարկոլթիւներ կւաատարեցին եւ բազմաթիւ ներբ նանուցագի ր մբ յանձնան են ԹԷՀ բանի
ւումնհը չըլլան։ Երկու, կողմերը կրւլահ– են Համա ՚լէնքեր գտան։ Այս աււռթիւ սպաննուեցան շորս Հո անգլ . գեէււզանին , բայց ԱնգլԷ/ա սւԻաէ՛ չպատաս
ձայնիդ որ նաիէ մէկը կատարուի ,ապա միւս Հան– գի , վիրաւորուեցասն 50 Հոգի ել ձերբակալուեցան խանէ , նկատելով որ պատասէսանբ պիաէ։ Համ ար
դանակութիլնր սկսի։ Հանրոլթիւնր սիրայօժար բազմաթիւ Հրեաներ։ Ուրիշ դէաքեր ա է պատաՀե– ու ի մ էտթամաութէււն Ի բասն ի գա։ րնե բուն մ էթ ։
կուաայ թէ մէկին եւ թէ միւսին։ ցան Պազեաւաինէյ Հրէական շբթաննեբուն մէթ։ ԳաւմատոննՕհւ՚ո ւ
Արմենիա Երիտ. Միութիւնր եւ. կ. քՏաչն ա/ Գաղտնի անթելր կբ Հ րաւ ի րէ Հրեանե րբ աալատ–
Հանքեր կր թափեն նոյն նպատակին Համար : Մէկ րաստ րլ լասլ ; սպգայճացո ւ մը
օ
իօսքով) ջերմապէս գնաՀատելի են Հարաւ– Ամե ՀԻ&ԼԷՐԻ ԿՏԱԿԸ կարդացուեցաւ Նիւրբնպէր–
րիկայի գաղութի՛ս ճիգերր , թէ Հայկ, Դատին եւ կի դատավարութեան Ե* նիստին մէթ։ Հրատա–
թէ աղէտեալներոլ օգնութեան Համար։ րակա։ւան տեղեկութ իւննե րէ ն կ^երեւայ որ Հիթէէր Ն ախար աս րական խո րՀուրղ ր ե րէկու սան նէ՚ս–
ԱՄԲԱՏ ԹՈՐԳՈՄԵԱՆ վճռասն էր բռնի Գերմանիս յ կցել Հարեւան երկիր աին մ էթ ղբազե ցաւ վարկէ։ աղդա յնացմ ան նրա–
ներ բ ։ Գեռ 1937 Նոյեմբեր 5ին , գաղտն է։ մոզ ով ի ղրով : Թ երթերու քու ղան տեղեկութեանց Համ ա–
մ բ մէթ 1լ տ զգա ր աաա ր է ր Կէօրինկի , բանակի ել նա ձսայն , նրագիրբ կր սլա ր ո ւն ա կէ Հ ետեւեալ տբա–
ԱՒԱՏ ՐԻ ՈՂ ԸՆՏՐՈՒԹԵԱՆՑ մէԼ յաղթանակր ւատորմ է։ Հ բամ անա աո տ րնե ր ո ւն թէ պէտք է շուտ մագրա ԷԺիւննել։բ .
չաՀեդան ընկերվարական եւ. ժողովրդական կու շարժիլ։ Ամերիկեան դատախաղը Հատիկ Հատիկ 1, Պետութեան աիոէսանցել Պանք տը Ֆրանս է։
սակցութիւնն ե րը , առաջին ր՝ 74 77 աթոռ , Նրկ– կա բղաց ուրիշ Հատուաննեբ Հիթէէրի ^ է^ յ ա յ տ ա ՛ եւ վեց մեֆք– դրամ տտուններու բաժ՜նեթուղթերը
րորդր՝ 8 6 88, 1՚ոկ Համա յնավտրներր՝ 3 5: բարութենէն որ կ՚ըսէր Հ^արոդութէււնբ ան– (•Բո էտ ի Լիօնէ, Աօսիէթէ ժէնէռալ, –Բոնթուառ
(Ընկերվարակտններր շաՀաձ֊ ե՛ն 1.359.441 ձա/ն , Հրամեշտ է* կարեւ֊ոբութիւն մի տաք թէ իսէ պի ա՝եսքոնթ , 8. Ի1 .Շ. I , , ՛Բռէ տի էնաիւսթըիէլ է ՝ՀՈ.
ժողովրդական կուսակցութիւնը՝ 1.508.045, Հա տի բռեն ։ Ա՛արդիկ Հաշիւ շեն պաՀանթեը յաղթա մէռսիալ, ՛Բո էտ ի ՝Բոմ էռսիալ ար Ֆրանս)։– 2.
մայնավարները՝ 169.115)։ Վիէննայի մէչ ընկեր կանէն : Ոչ մէկ Դու~թ ։ Ամէնէն Հզօրբ միշտ իրա Այո Հաստատութեանց վարչական իոըՀուրգնե–
վարականներ ր կ՝ունենան 26 աթոռ, ժողովրդա ւունք ունէ։ : 80 միլիոն Գերմաններ կր սպասեն որ րուն տեղ պիտի կաղմուին նոր իւորՀուրգներ պե–
կանները՝ 16, Համայնավարներր՝ 2։ ասլաՀոաէենք էւրենց իրաւունքնեբլԴ է
Fonds A.R.A.M