Page 99 - ARM_19-1945_03
P. 99
քօռճ6 ;՝ո 19 29 ՎԵՐՋԻՆ ԺԱՄ
Տ.Շ.Տ. 376.286 ՃԱՓՈՆԻ ԱՆՋՆԱՏՐՈԻԹԻԻՆԸ
ՊհՏՒ ՍՏՈՐԱԳՐՈՂ ԹՈՔԻՈՅՒ ՄԷՋ
օ ^ տ ս ւ – . ^ ^ ^ * * : տա. ատտձ&ւձիյ
17 . &ա Օ&ատտատ - 1 * ճ ա (13 )
: Շ08. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բտա 1878-63
ԲԱԺՆԵԳւ՚Ն— Տար. 150, Ցաւքս. 400, Յաս՝ս. 200 ֆրանք։
Ո տ ո ռ ձ 22 ձօսէ 1945 Չորեքշաբթի 22 Օգոստոս ճափոնական պատուիրակութիւնբ Մ անիլա
պա յմ աննե
Տ ասն ելով , իմացաւ անձնատբոլթեան
ԺԷ- ՏԱՐԻ - 17° ձոո66 8 ° 4485–1ոբ շրջան թ ի ւ 114 Խմբագիր՝ Շ • ՄԻՍԱՔԵԱ՚ն Գին՝ 3 Ֆր • րը եւ անմիջտպէս Թոքիօ վերադարձաւ , կայսեր
պետը ,
Հաղորդելու Համար ; Պատուիրակութեան
զօր * քՒաքաշիրօ , նե ր կա յանալով սպարապետ Ա աք
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ՀԱՅԿ ԳԱՏԻՆ ԴԱՍԸ ԱբթԸրի սպայակոյտէն գնգ * Տօսքնի , ձեոք երկա
րեց ել գնդապետ բ ընդունեց : (ֆետոյ մօտեցաւ
զօրավարի մը որ մեբժեց ձեռքբ թօթուել : Պատ
ԵՐԲ ԱՐԹՆՑԱՆ ԿԷՍ ՕՐ ԷՐ ուիրակութիւնը Հասած ատեն ներկայ էին Մ * Նա–
Հայոց աշխարՀի աս աղբ մար ե ց ա լ ԺԴ* գարու Հ ան գներ ո լ , Անգլիո յ , Չինաստանի եւ Աւստ բա լի ո յ
նգիպր
Վերջեր Բ (1375) : Արքունիքը իր արքայով •զատուի բա կնե ր ր : ի$որՀ րղ ա յին պատ ո ւի րա կբ չէր
Նոր ԼՐ^"՛՛՛՛է՛ առաջին թիլով կր յայտարա սա ս ի զնա անն եր ո ւն մէջ գնաց քաւել իբ մեղքե րբ Հասած տակաւին։ լՀավանց ինեբ բ առաջնորդուե
րէինք, իրրել առաջին կէտր մեր ուղեգծին. թագուՀիին Հետ, յետոյ Ապանիա, Անգլիա , ու ցան պանդոկ մը, պատաս իսանե լու Համար բոլոր
— « Սպասելով հաշտութեան խորհրդաժողով երկար ու տառապալի թափառումներէ ետք , եկաւ Հ արցումնեբուն : Ներս մ տած ատեն , Հ^ափոնցինե–
ներու գումարման , միամտութի՞ւն պիտի ըլլար
ենթադրել թ է Հայաստանի սահմաններու բնդար. իր վերջին Հանգրուանբ ,։$)բանսա , թաղուելով Ա էն բ բ իսն դրեցին պաՀել իրենց ս ո ւբ ե բն ու ատրճա -
ձակման խնդիր մբն ալ պիտի յոլղոլի : Ամէն պա–՛
րագայի մէջ , կայ եւ կր մնայ Հայկական Դատ մբ , Տբնիի եկեղեցին X նակները, բայց Դա շնա կիցնե ր բ մերժեցին։ Լի ա՜
;—կ՚ոլղէինք բսհլ Թրքահայ Գատբ , որուն համար
գետերով արիւն հոսեցաւ եւ ամբողջ ժողովուրդ ($եղա յին եբկունքբ աՀաւո բ , կը շա ր ո ւն ա կո լի ւլօրագրեբբ ներկայացնելէ վերջ* պատուիրակու
մբ նահատակուհեաւ :
գաբերու խաւար ու մ երթ՜ լո ւս ա ւո ր ան գուն գին թեան կարեւոր անդամներէն վեցը առաջնորդուե
մէջ՛. Աակայն գարերու անողորմ եւ ղաման Հալա ցան ժողովասրաՀ , իսկ միւսներր իրենց սենեակ–
ծանքներն ու խմգմ ութ իւննեբբ չեն կրցած խոր - նեբը քաշուեցան ։ Զ°Ր * Մ աք ՚Արթըր չմասնակցե
տակել անոր կրանիթեայ կամքը : ցաւ խօսակցութեանց : Երկու խօսակցութիւնսեր
Ուրեմն, մենք պիտի շարունակենք արթուն Ամբողջ վեց գաբ Հա յո ց աշխաբՀ բ՝ մ օտաւոբ ոեղի ունեցան, որոնց մ է կբ տեւեց ձուկէս ժամ ։
պահել տարագիր բազմութեանց գիտակցութիւնբ ,
ինչպէս տասնբհինգ տարի անբնդհատ: Առանց եւ Հեռաւոր Հսկանեբու խաբգախ ու յարափոփոխ Զ°բ * Ա աք Արթբր իբ բանակատեղիէն իմա–
հրացներ հիւսելու, բայց եւ աոանց ընկրկելու ոբ
եւ է նկատումի կամ համակերպութեան աոջեւ : քաղաքականութեան ու գի ւան ագի աո ւթեան գո Հ ցոլց ճ ավան ական կառավա բոլթեան թէ շուտով
գնաց , անոնց քաղաքական շաՀ ե բուն պատրուակ ք^ոքիօ պիտիգա յ ,ամ ե բիկ* բանակին Հետ , ստորա
ծառայեց : դրել տալու Համար անձնատրոլթեան վերջնական
Ոչ մէկ տրամադրութիւն՝ քաղաքագիտական Հայ քաղաքական գիւանագիտական Ր"ԼոՐ գիրը ՝• Կը կարծուի թէ այս գո րծո զութ իւն բ պիտի
շարքհււձեւեբ փորձելու կամ ճամբաները խաչաք
ձեւելու։ Եթէ իրաւասու իշխանոլթիւնբ մտածեր մ արմիններն ու անՀ ատնեբր քննադատուած , խւս" կատարուի \ 0 1 2 օրէն ։ Ֆրանսա յի կողմ է ներկա յ
է ամէն բան, աւելի լաւ: Իսկ եթէ նռրէն պիաի
մնանք անտէր, տեսակ մբ «աղքատ սպգական» , բաղանուած են անխնա յ , առանց քննելու ա յն ար՛ պիտի ըլլայ զօր* Լըքլէռ։ Հրաւիրուած են նաեւ
չկայ ուժ մբ որ կարենայ լռութեան դատապարտել
տաքին ազգակներբ ոբ մեզի գէմ են եղածԱեծերու *ք*անատայի, Աւստրալիոյ, Հոլանտայի եւ Նոր
աշխարհացբիւ ժողովուրդ մ բ ՝ իբ արդար իրա
ւունքը — թափուած արեան գինբ յիշեցնհլոլ հար շաՀեբուն բերում ով : քննադատուած են ք՚սբա յէ լ քէելանտա յի կա ռա վա բ ո ւթ ի ւննե բ բ ։ Հն դկա չին ի
մար» ։ (8առտչ, $ Ապրիլ 1945) :
Օրի՛ * Ներսէս Աշտաբակեցի , Գաւիթ ք՝էկ * էԱբիմ՛ մէջ, ուր 100.000 ճափոնցի զինուորներ կը գըտ–
եան Հա յբիկ 1 Ներսէս Վ^աբմ ա պե տ ե ան , ագգա յին նուին , անձնաա բ ո ւթեան գո րծո գո ւթ ի ւննե բ ը պի
երեսփոխաններ , Արմենական , Հնչակեան , ՛իա շ - տի կատարեն Ան դլի ա ցին ե բ բ եւ Զինաց ինեբ բ ։
հա կցական , Ո՝ ամ կա վար , Համ ա յնավար կո ւս ա կ - Ամ ե րի կա ցին ե րբ մ եծ պա տ բ տ ս տ ո ւթ ի ւննե ր տե
ԷԼյսքանր քալաղան եղաւ, որպէսղի ծուռ-րե - ցոլթիւննեբը Հ ՛իժ բա խ ա ա րա ր չենք չափած ու սած են , անմ իջա պէս զօրք Հանելու Համ ար ճա
րաններ քրթմնջեն՛ • ՚(, // ր էե Հին եղանակեր՛, հան կշռած ա յն Հղօրնե բու շաՀեբը որոնք մ ի շա գոր*՜ փոն ։ Նաւատորմիղբ կազմ եւ պատրաստ կբ սպա
մր *>է փ ո իւ ո լած » « ՚ ծ իք են դարձ ո լցած Հ ա յ կա կան արդար ու Հարա սէ ճափոնական ջուրե բուն մէջ : Առաջին անգամ է
ԱյնուՀետեւ առիթ ունեցանք աարրերարար զատ դատը : ^էտք է միանգամ ընդ միշտ Հաս որ օտար ուժեր ցամաք պիտի ելլեն ճափոնի մէջ*,
յուղելու միեւնոյն Հարցր, այն իյոր մտաՀոգու– կնանք թէ առանց մեծեր ու կամքին ու անոնց շա՜ կայսրբ պարզապէս գործակատար մբ պիտի դառ՛
շրջանի նայ, ՛հացակիցներուն
թեամր թէ կր գտնուինք ճակատագրական Հ եբուն ապաՀ ովութեան անկարելի է մեբ վիճակը Հրամաննեբբ կատարելու
մր մէ^Հ քՒԷ սլարտաւոր ենք արթուն կենալ ել Հե– ամրապնգել % Անոնց շաՀ երէն կա խ ո ւմ ունի մեբ Համար % Տակաւին յայտնի չէ թէ ինչ Հակազդե–
տեւիլ, Հետապնգել, տքնիլ, որսլէսղի չանտեո են վերջնական ազատութիւնը , իսկ մ եր կամքէն՝ յտ ո թիւն պիտի կրեն ճ՚սփոնի 70 միլէոն բնակիչ՜
մեղ, ինչպէս 1918-24/.Տ/։ ցեղին յաւեբմացումը ՚. ներ բ որոնք օ բո բոցէն էիաբժուած են ան պա բ տ ե լի
Եբբ կարս - ԱբտաՀ անի խնդի րբ կբ յո լզէին , Վերջին մ է կո լկէ ս երկու գարե բու բնթացքին նկատելու ճափոնական բանակբ։ Տարակոյս չկայ
կայսեր
բացատրեցինք թէ Հ ա յ կ * ՛հ ա ա լւ էէ ոբ նկատ ի մերթ Հակած ենք աբեւմտեան պետութեանց կ ո ւլ– թէ մ եծամ ասնո ւթ իւն բ պիտի Համակերպի
ունին , այլ | 914^ սաՀմաննեբուն վե րաՀ աս տա մը, ան ոնց մ է սպասած մեբ աղդա յին քաղաքական Հ բամ աննե բուն ։
խտում լւ՝. Անշուշտ այգ ալ շաՀ մբ պիաի բէլար մեզի ազատութիւնը , մերթ Հ ի լսիս ենք դարձած , միշտ X Լոնտոնի թերթերը կբ գրեն իժէ Մ * Նա–
Համար, բայս ոչ լուծումը քՒբքաՀայ Դատ ին : յօշոտուած նո յն թշնամ ի էն : նւ ա յս աՀ աւոբ պա յ– Հ անգներբ կորսնց ո լցած են 435 մ աբտանաւ , Փբբլ
Տ եսւ ո յ , օրբ օրին արձանագրեցինք Ամ եբի– քաբին կուրծք տուած է մ ո ղո վո ւբ դը , տքնած են Հաբս/բրի արշաւանքէն ի վեր ։ Այս նաւերէն միայն
կայի մէջ կատարուած գնաՀատելի ձեռնարկներբ , Հայ քաղաքագէտն ու դիւանագէտ բ , գլուխ են մէկր ղրաՀաւոր է, \\ ր օդանաւակիր։ ճափոնի
— Հ– 8 • Դաշնակցութեան հանգանակութիւնը պա յթեցոլցած , արիւն են փսխած , ճար մ ը գտնե՛ 300 կարեւոր կորուստներէն \ $բ ղրաՀաւոր են,
(165.000 սալւսր) , ում աալու Համար Հայկական լու Համար։ ՛հ մ ր ա իւ ա ա ր ա ր Հզօբնեբու շաՀեբը մեր 1 5բ օդանաւակիր , 5եբ յա ծան ալ , 1 48հ» թորփի–
՛հաստին , Հ ա յ Աւետարանական Միութեան եւ Հ ա յ կամ քէն ծանր կբ կշռեն ու մ ենք մ ատնուած ենք լաՀ ա լած :
Կ. Խաչին դիմումը նախագահ Րոգվէլթի : Վերջա դառն յուսաիսաբութեանց :
պէս ՛Նիւ֊ նորքի մէջ կազմուած Հայկ՛ Դաաի Աակայն այս ազատագրութեան սրբազան պայ– ԱԱդփա եւ Եւապաւի ճոգհդ
քարբ եւ անվերջ ղոՀ ո զութ իւննե
Յանձնախումբին յուշագիրը Սան Ֆրանչիսկոյի կրնար առնել ; Անոնք ոբ առանց բ բ գագար չեն
Հատական կամ Հաւաքական
Խորհրդաժողովին > մասնաւոր յուշագբով մը, ո բ լրջութեան , ան՜
բաժնուած էր 50 ագգերոլ պատուիրակութեանց քինախնդրութեամբ Անգլիո յ երեսփ * ժողովին առջի օրուան նիս
(5 Մայիս) ։ Իբրեւ լուր, ծանուցինք թէ Փարիզէն կը փորձեն անխղճօրէն քննադատել Հիները 1 լ՛ յա– տին մէջ , արտաքին նա իսա րա րբ , Պ * Պէվին , եր–
ալ գիմում կատարուած է։ ո ա ջա ւլ ո լ նէ դատապարտուած են գործելու նոյն կտր զեկուցում մը տուաւ , որմ է Լ ր Հ եաեւի որ
Ամէն անգամ որ տեսութիւն մբ, թգթակցութիւն սխալներբ այսօր, ՚Լաղր եւ միշտ։ ՈրովՀետեւ մեբ աշխատ աւոբ ականներն ալ արտաքին ղոբծեբոլ մէջ
մ (Լ հ ԼՈԼ՜Ր մ բ կբ Հրատարակէինք եւ կամ որ եւ է ճա կա տագր ին յօրինում բ ոչ բո լո բ ո վին մեբ կամ մեծ մասով պիտի Հետե լին պաՀ պանողականնե բու
արտատպում ա յս Հիմնական Հ արցի մ ասին , գի*– քէն , ոչ ալ մեր յանդգնութենէն է կախուած : քաղաքականութեան ։ ԱՀաւասիկ զեկուցման Հիմ
մ տցէն քար մբ կբ գլորէին , սարէն - ձոբէն պատ– Ներկա յիս քանի՛ , քանի՛ Հ սկա յ , բարգաւաճ նական կէտեբբ *
մ ո ւթ իւննեբ պատմ ելով ։ Հզօր պետ ութ իւննեբ կը տրոր ուին աւելի Հ զօրն եք կառավարութիւնբ կ՛ուզէ ԿաՐ^էէ եղածին
Մինէեւ անգամ աբտաապումնե բ բ կբ յօշոտ է– բու կրունկին տակ , քան թ , քանի՛ պետութիւն– չափ լաւ յա բա բեր ութ իւննեբ մշակե լ 9)րսւնււայի
ին , գլխիվայր կբ չրջէին ,բո լոբով ին խեգաթիւբե– նեբ կբ սպասեն իբենց ճակատագրին * *» հետ : Այս մասին մանրամասն պիտի խօսի , ռրբ
լով իմաստբ։ Առանց տնգրագառնալու թէ ընթեր Ուրեմն Հայ ժողովուրդի սրբազան սլար տա - վերջանան բան ա կց ո ւթ ի ւննե ր ը , վիճելի Հարց եր ո լ
ցողները կրնան կա ր գա ց ած , բազգաաած Ր11ա Լ կանութիւնն է նուիրուիլ միացեալ , Համադրուած մասին։ Սպանիոյ մէջ կ՛ուզեն որ վաբչաձեւբ բա
թնա գիրը ։ ոլ Համերաշխ աշխատանքի , օրուան սլա Հ ան ջին բե վա խ ուի , բա յց «Մ եծն րի տան իա երբեք արա–
Եւ եղաւ որ , Ամերիկայի մէջ կազմուած կու– Համապատասխան դիրք բռնել , նուազադոյն զոՀո– մ ագի ր չէ ձեռք առնելու որ եւ է մ իջոց որ կրնա յ
սակցամ ո լ մ արմ ին մ բ , «Ազգ * խո բՀ ուբդ՝% , ո բ ղութեամբ եւ առաւելագոյն շաՀով դուրս գալու իսրախուսել քաղաքացիական պատերազմբֆ : Լե^
ճշղուին
սկիզբէն իսկ պայքար բացած էր Նիւ նորքի Համար , մինչեւ ոբ նպաստաւոր պայմաններ ստեղ հաստանի վերջնական սաՀմ աննե ր ր պիտի
Տանձնաիսումբին գէմ, վե լ՛ջին պաՀոլն ինքն ալ ծս լին մ եր ամ բողջական իբ ա ւո ւնքն եր ո ւն եւ Հայ Հաշտութեան խոբՀբդաժողովին մէջ՛, ինքն ալ Պ*
յուշագիր մբ տանի Ատն ւէբանչիսկօ ։ րենիքին տիրանալու ; Ջ բրչի լի՛ Հ ետ կ՚բնգունի թէ վտանգաւոր է այգ
քՀ ո վան գա կո ւթ ի՛* ւն բ ։ Ն՛1 յն պաՀանջնեբչլ , Աղգերոլ կեանքը գարերով անդամ կաբելի չէ սաՀմ աննե րբ շատ երկարել գէ՚գէ աբեւմ ուտք :
քՍ * Հա յաստանի կցել ք^բքաՀ ա յաստանի Հ տալ եր ր * Անւլլիա կ՛ուղէ ոբ բոլոր ԼեՀեբբ կարենան իրենց
տարբերութեամբ Հաշուել ։ Վա՛յ ան ազգին ոբ կբ դանդաղի , կը
ք՝այց , Հշքեգ եւ աննախբԳյթտց^ Հ ա յբենիքբ վերադառնալ անարգել եւ ազատօրէն
մբ,— Գարշելի քսութիւն մը՝ Հ ՛ 3– Դաշնակցու վՀատի գո յութեան պա յքա րին մ էջ ։ Հա յոց աշ մասնակցիլ
կեանքին ։ րա լո վ Հունդա–
թեան դ է մ («բացի Դաշնակներ կոչուած ֆաշական խար Հ ի մէկ փոքր մասը ազատագրուեցաւ 1918^՛^՛) Հանրային
փոքր խմբակէ մբ ) , եւ անգլերէն մը Ոլր 35 ճիմէ ի գին անսաՀման ղոՀողութեանց : Երկրորդ եւ րիոյ եւ Պալքանեան երկիրներուն ( Ռ ո ւ մ ան իա ե ւ
նական սխալներ կը գոան քերականութեան եւ շա մեծագո յն մ ասբ՝ քՒբքաՀա յա ս ւո ան բ , որ ամբողջ Պուլկար իա ) յ կառավար ո ւթիւն ր ա յն Հ ամ ոգմ ան
րադրութեան տարրական կանոններուն դէմ ՚ - • ժողովուրդի մբ արիւնն է քամ ած , կբ սպասէ իբ եկած է թէ Հ աստատուած կա ռա վա ր ո ւթ ի ւննե բ բ
Ցե տոյ խնչ անցաւ գարշ , գծ ՚յբ է պւ կարգին ։ Պէաք է աչալուրջ Հետեւինք դէպքերու չեն ներկա յացնեբ ա յ դ ժողով ոլրդնե բու մ ե ծա -
Հաշտեցնել
մ ել , անոնք որ կբ Հ եգնէին մ եզ , սկսան բնթացքին եւ ջանանք մեբ շաՀ եբբ մասնութիւնր եւ թէ «միաՀեծան իշխանութեան մբ
փէե լ Հ ս կաներ ու շաՀ եբուն Հ ետ * ղի անոնց բնդՀ արա՜
նոր եղանակ մբ ,~~ արժելու Է * * * ՋՐԷԼայ թէ մէն մեբ ժողովուրդն յսւ$ ո բդած է ուրիշ մենատիրական իշխանութիւն
ուշ մնանք * * . (<Ւո ւբքե բ բ ձեռնարկած են եռանգուն պիտի տուժէ : է որ չարաչար տուժած է ու մ լԴ : Անգլիա չի կրնար յա բաբե բութ իւննեբ
աշխատանքի • • . Մօա Է Հատուցման մամբ . . *՝^եւն : Հաստատել, մինչեւ ոբ ազատ բնտբութիւննեբ կա
նւ աՀա քհբքտՀայ Ղ՛ատի Տ անձնախումբ Փ ա՜ Մեր Հա յբենիքբ կբ զօրանա յ միայն ու միայն տարուին , ի ս կա կան ժողովրդապետութիւն
Բէ՚ւէ մէջ՛. Ե՚ մողաինեբ գիշ&ր - ռ^րեկ , նախա քհբքաՀա յաստանի մ իացում ով , իսկ անոր մ ի՛՛՛՛լ "՚ ՜ Հաստատուի եւ բնդՀ * ներում շնորՀուի : Յունս1Ա–
ձեռնութեամբ Ազգ* Միութեան։ Ընգամէնբ մէկ մ բ մեծ մասով կախում ունի մեր Հ ամ աղ ր ուած , տանի մ էջ կա ո ա վա ր ո ւթ ի ւն բ Համ աձա յն է Զ որ՜
շա րթո ւան մէջ։ ամբողջական ու Համերաշխ ուժէն։ չիլի դաՀլիճին Հաստատած քաղաքականութեան ,
Ռէէ ՚ ս է ՝* Ուշ լի"ի, նուշ լինի։ Անշուշտ մեղք ԱՀա այս է Հայկական ՛հատին Գասբ։ Այն որ մինչեւ որ տեւական իշխանութիւն մբ կազմուի
մբ գործած էռԳա^՚$ 1 Համօռատակի արձանաղբե - Հ ին Հաշիւներ , իսծբծանքնեբ եւ խաչաձեւումներ աղատ ընտրութեամբ ։ ք$նամակալ արքեպիսկոպո–
լով էոՐս ամսուան անցուգաբձլշ։ Մնացեալի մա՜ կ՛ուղէ յօրինել, արիւն պղտորած կ՝ըլԼայ ։ ս ը Լոնտոն Հ բ աւիր ուած է , խո րՀրդա կցելու Հ ա–
սին՝ «բք/տ 1լարգխ%ւ 6 • ՀԻՍՍ.8ԵԱՆ մս*ր ։ Խ՛ Միո՚էթ-եան Հեա »//,|/ք/՛ լարնւնակուի%
Fonds A.R.A.M
Տ.Շ.Տ. 376.286 ՃԱՓՈՆԻ ԱՆՋՆԱՏՐՈԻԹԻԻՆԸ
ՊհՏՒ ՍՏՈՐԱԳՐՈՂ ԹՈՔԻՈՅՒ ՄԷՋ
օ ^ տ ս ւ – . ^ ^ ^ * * : տա. ատտձ&ւձիյ
17 . &ա Օ&ատտատ - 1 * ճ ա (13 )
: Շ08. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բտա 1878-63
ԲԱԺՆԵԳւ՚Ն— Տար. 150, Ցաւքս. 400, Յաս՝ս. 200 ֆրանք։
Ո տ ո ռ ձ 22 ձօսէ 1945 Չորեքշաբթի 22 Օգոստոս ճափոնական պատուիրակութիւնբ Մ անիլա
պա յմ աննե
Տ ասն ելով , իմացաւ անձնատբոլթեան
ԺԷ- ՏԱՐԻ - 17° ձոո66 8 ° 4485–1ոբ շրջան թ ի ւ 114 Խմբագիր՝ Շ • ՄԻՍԱՔԵԱ՚ն Գին՝ 3 Ֆր • րը եւ անմիջտպէս Թոքիօ վերադարձաւ , կայսեր
պետը ,
Հաղորդելու Համար ; Պատուիրակութեան
զօր * քՒաքաշիրօ , նե ր կա յանալով սպարապետ Ա աք
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ՀԱՅԿ ԳԱՏԻՆ ԴԱՍԸ ԱբթԸրի սպայակոյտէն գնգ * Տօսքնի , ձեոք երկա
րեց ել գնդապետ բ ընդունեց : (ֆետոյ մօտեցաւ
զօրավարի մը որ մեբժեց ձեռքբ թօթուել : Պատ
ԵՐԲ ԱՐԹՆՑԱՆ ԿԷՍ ՕՐ ԷՐ ուիրակութիւնը Հասած ատեն ներկայ էին Մ * Նա–
Հայոց աշխարՀի աս աղբ մար ե ց ա լ ԺԴ* գարու Հ ան գներ ո լ , Անգլիո յ , Չինաստանի եւ Աւստ բա լի ո յ
նգիպր
Վերջեր Բ (1375) : Արքունիքը իր արքայով •զատուի բա կնե ր ր : ի$որՀ րղ ա յին պատ ո ւի րա կբ չէր
Նոր ԼՐ^"՛՛՛՛է՛ առաջին թիլով կր յայտարա սա ս ի զնա անն եր ո ւն մէջ գնաց քաւել իբ մեղքե րբ Հասած տակաւին։ լՀավանց ինեբ բ առաջնորդուե
րէինք, իրրել առաջին կէտր մեր ուղեգծին. թագուՀիին Հետ, յետոյ Ապանիա, Անգլիա , ու ցան պանդոկ մը, պատաս իսանե լու Համար բոլոր
— « Սպասելով հաշտութեան խորհրդաժողով երկար ու տառապալի թափառումներէ ետք , եկաւ Հ արցումնեբուն : Ներս մ տած ատեն , Հ^ափոնցինե–
ներու գումարման , միամտութի՞ւն պիտի ըլլար
ենթադրել թ է Հայաստանի սահմաններու բնդար. իր վերջին Հանգրուանբ ,։$)բանսա , թաղուելով Ա էն բ բ իսն դրեցին պաՀել իրենց ս ո ւբ ե բն ու ատրճա -
ձակման խնդիր մբն ալ պիտի յոլղոլի : Ամէն պա–՛
րագայի մէջ , կայ եւ կր մնայ Հայկական Դատ մբ , Տբնիի եկեղեցին X նակները, բայց Դա շնա կիցնե ր բ մերժեցին։ Լի ա՜
;—կ՚ոլղէինք բսհլ Թրքահայ Գատբ , որուն համար
գետերով արիւն հոսեցաւ եւ ամբողջ ժողովուրդ ($եղա յին եբկունքբ աՀաւո բ , կը շա ր ո ւն ա կո լի ւլօրագրեբբ ներկայացնելէ վերջ* պատուիրակու
մբ նահատակուհեաւ :
գաբերու խաւար ու մ երթ՜ լո ւս ա ւո ր ան գուն գին թեան կարեւոր անդամներէն վեցը առաջնորդուե
մէջ՛. Աակայն գարերու անողորմ եւ ղաման Հալա ցան ժողովասրաՀ , իսկ միւսներր իրենց սենեակ–
ծանքներն ու խմգմ ութ իւննեբբ չեն կրցած խոր - նեբը քաշուեցան ։ Զ°Ր * Մ աք ՚Արթըր չմասնակցե
տակել անոր կրանիթեայ կամքը : ցաւ խօսակցութեանց : Երկու խօսակցութիւնսեր
Ուրեմն, մենք պիտի շարունակենք արթուն Ամբողջ վեց գաբ Հա յո ց աշխաբՀ բ՝ մ օտաւոբ ոեղի ունեցան, որոնց մ է կբ տեւեց ձուկէս ժամ ։
պահել տարագիր բազմութեանց գիտակցութիւնբ ,
ինչպէս տասնբհինգ տարի անբնդհատ: Առանց եւ Հեռաւոր Հսկանեբու խաբգախ ու յարափոփոխ Զ°բ * Ա աք Արթբր իբ բանակատեղիէն իմա–
հրացներ հիւսելու, բայց եւ աոանց ընկրկելու ոբ
եւ է նկատումի կամ համակերպութեան աոջեւ : քաղաքականութեան ու գի ւան ագի աո ւթեան գո Հ ցոլց ճ ավան ական կառավա բոլթեան թէ շուտով
գնաց , անոնց քաղաքական շաՀ ե բուն պատրուակ ք^ոքիօ պիտիգա յ ,ամ ե բիկ* բանակին Հետ , ստորա
ծառայեց : դրել տալու Համար անձնատրոլթեան վերջնական
Ոչ մէկ տրամադրութիւն՝ քաղաքագիտական Հայ քաղաքական գիւանագիտական Ր"ԼոՐ գիրը ՝• Կը կարծուի թէ այս գո րծո զութ իւն բ պիտի
շարքհււձեւեբ փորձելու կամ ճամբաները խաչաք
ձեւելու։ Եթէ իրաւասու իշխանոլթիւնբ մտածեր մ արմիններն ու անՀ ատնեբր քննադատուած , խւս" կատարուի \ 0 1 2 օրէն ։ Ֆրանսա յի կողմ է ներկա յ
է ամէն բան, աւելի լաւ: Իսկ եթէ նռրէն պիաի
մնանք անտէր, տեսակ մբ «աղքատ սպգական» , բաղանուած են անխնա յ , առանց քննելու ա յն ար՛ պիտի ըլլայ զօր* Լըքլէռ։ Հրաւիրուած են նաեւ
չկայ ուժ մբ որ կարենայ լռութեան դատապարտել
տաքին ազգակներբ ոբ մեզի գէմ են եղածԱեծերու *ք*անատայի, Աւստրալիոյ, Հոլանտայի եւ Նոր
աշխարհացբիւ ժողովուրդ մ բ ՝ իբ արդար իրա
ւունքը — թափուած արեան գինբ յիշեցնհլոլ հար շաՀեբուն բերում ով : քննադատուած են ք՚սբա յէ լ քէելանտա յի կա ռա վա բ ո ւթ ի ւննե բ բ ։ Հն դկա չին ի
մար» ։ (8առտչ, $ Ապրիլ 1945) :
Օրի՛ * Ներսէս Աշտաբակեցի , Գաւիթ ք՝էկ * էԱբիմ՛ մէջ, ուր 100.000 ճափոնցի զինուորներ կը գըտ–
եան Հա յբիկ 1 Ներսէս Վ^աբմ ա պե տ ե ան , ագգա յին նուին , անձնաա բ ո ւթեան գո րծո գո ւթ ի ւննե բ ը պի
երեսփոխաններ , Արմենական , Հնչակեան , ՛իա շ - տի կատարեն Ան դլի ա ցին ե բ բ եւ Զինաց ինեբ բ ։
հա կցական , Ո՝ ամ կա վար , Համ ա յնավար կո ւս ա կ - Ամ ե րի կա ցին ե րբ մ եծ պա տ բ տ ս տ ո ւթ ի ւննե ր տե
ԷԼյսքանր քալաղան եղաւ, որպէսղի ծուռ-րե - ցոլթիւննեբը Հ ՛իժ բա խ ա ա րա ր չենք չափած ու սած են , անմ իջա պէս զօրք Հանելու Համ ար ճա
րաններ քրթմնջեն՛ • ՚(, // ր էե Հին եղանակեր՛, հան կշռած ա յն Հղօրնե բու շաՀեբը որոնք մ ի շա գոր*՜ փոն ։ Նաւատորմիղբ կազմ եւ պատրաստ կբ սպա
մր *>է փ ո իւ ո լած » « ՚ ծ իք են դարձ ո լցած Հ ա յ կա կան արդար ու Հարա սէ ճափոնական ջուրե բուն մէջ : Առաջին անգամ է
ԱյնուՀետեւ առիթ ունեցանք աարրերարար զատ դատը : ^էտք է միանգամ ընդ միշտ Հաս որ օտար ուժեր ցամաք պիտի ելլեն ճափոնի մէջ*,
յուղելու միեւնոյն Հարցր, այն իյոր մտաՀոգու– կնանք թէ առանց մեծեր ու կամքին ու անոնց շա՜ կայսրբ պարզապէս գործակատար մբ պիտի դառ՛
շրջանի նայ, ՛հացակիցներուն
թեամր թէ կր գտնուինք ճակատագրական Հ եբուն ապաՀ ովութեան անկարելի է մեբ վիճակը Հրամաննեբբ կատարելու
մր մէ^Հ քՒԷ սլարտաւոր ենք արթուն կենալ ել Հե– ամրապնգել % Անոնց շաՀ երէն կա խ ո ւմ ունի մեբ Համար % Տակաւին յայտնի չէ թէ ինչ Հակազդե–
տեւիլ, Հետապնգել, տքնիլ, որսլէսղի չանտեո են վերջնական ազատութիւնը , իսկ մ եր կամքէն՝ յտ ո թիւն պիտի կրեն ճ՚սփոնի 70 միլէոն բնակիչ՜
մեղ, ինչպէս 1918-24/.Տ/։ ցեղին յաւեբմացումը ՚. ներ բ որոնք օ բո բոցէն էիաբժուած են ան պա բ տ ե լի
Եբբ կարս - ԱբտաՀ անի խնդի րբ կբ յո լզէին , Վերջին մ է կո լկէ ս երկու գարե բու բնթացքին նկատելու ճափոնական բանակբ։ Տարակոյս չկայ
կայսեր
բացատրեցինք թէ Հ ա յ կ * ՛հ ա ա լւ էէ ոբ նկատ ի մերթ Հակած ենք աբեւմտեան պետութեանց կ ո ւլ– թէ մ եծամ ասնո ւթ իւն բ պիտի Համակերպի
ունին , այլ | 914^ սաՀմաննեբուն վե րաՀ աս տա մը, ան ոնց մ է սպասած մեբ աղդա յին քաղաքական Հ բամ աննե բուն ։
խտում լւ՝. Անշուշտ այգ ալ շաՀ մբ պիաի բէլար մեզի ազատութիւնը , մերթ Հ ի լսիս ենք դարձած , միշտ X Լոնտոնի թերթերը կբ գրեն իժէ Մ * Նա–
Համար, բայս ոչ լուծումը քՒբքաՀայ Դատ ին : յօշոտուած նո յն թշնամ ի էն : նւ ա յս աՀ աւոբ պա յ– Հ անգներբ կորսնց ո լցած են 435 մ աբտանաւ , Փբբլ
Տ եսւ ո յ , օրբ օրին արձանագրեցինք Ամ եբի– քաբին կուրծք տուած է մ ո ղո վո ւբ դը , տքնած են Հաբս/բրի արշաւանքէն ի վեր ։ Այս նաւերէն միայն
կայի մէջ կատարուած գնաՀատելի ձեռնարկներբ , Հայ քաղաքագէտն ու դիւանագէտ բ , գլուխ են մէկր ղրաՀաւոր է, \\ ր օդանաւակիր։ ճափոնի
— Հ– 8 • Դաշնակցութեան հանգանակութիւնը պա յթեցոլցած , արիւն են փսխած , ճար մ ը գտնե՛ 300 կարեւոր կորուստներէն \ $բ ղրաՀաւոր են,
(165.000 սալւսր) , ում աալու Համար Հայկական լու Համար։ ՛հ մ ր ա իւ ա ա ր ա ր Հզօբնեբու շաՀեբը մեր 1 5բ օդանաւակիր , 5եբ յա ծան ալ , 1 48հ» թորփի–
՛հաստին , Հ ա յ Աւետարանական Միութեան եւ Հ ա յ կամ քէն ծանր կբ կշռեն ու մ ենք մ ատնուած ենք լաՀ ա լած :
Կ. Խաչին դիմումը նախագահ Րոգվէլթի : Վերջա դառն յուսաիսաբութեանց :
պէս ՛Նիւ֊ նորքի մէջ կազմուած Հայկ՛ Դաաի Աակայն այս ազատագրութեան սրբազան պայ– ԱԱդփա եւ Եւապաւի ճոգհդ
քարբ եւ անվերջ ղոՀ ո զութ իւննե
Յանձնախումբին յուշագիրը Սան Ֆրանչիսկոյի կրնար առնել ; Անոնք ոբ առանց բ բ գագար չեն
Հատական կամ Հաւաքական
Խորհրդաժողովին > մասնաւոր յուշագբով մը, ո բ լրջութեան , ան՜
բաժնուած էր 50 ագգերոլ պատուիրակութեանց քինախնդրութեամբ Անգլիո յ երեսփ * ժողովին առջի օրուան նիս
(5 Մայիս) ։ Իբրեւ լուր, ծանուցինք թէ Փարիզէն կը փորձեն անխղճօրէն քննադատել Հիները 1 լ՛ յա– տին մէջ , արտաքին նա իսա րա րբ , Պ * Պէվին , եր–
ալ գիմում կատարուած է։ ո ա ջա ւլ ո լ նէ դատապարտուած են գործելու նոյն կտր զեկուցում մը տուաւ , որմ է Լ ր Հ եաեւի որ
Ամէն անգամ որ տեսութիւն մբ, թգթակցութիւն սխալներբ այսօր, ՚Լաղր եւ միշտ։ ՈրովՀետեւ մեբ աշխատ աւոբ ականներն ալ արտաքին ղոբծեբոլ մէջ
մ (Լ հ ԼՈԼ՜Ր մ բ կբ Հրատարակէինք եւ կամ որ եւ է ճա կա տագր ին յօրինում բ ոչ բո լո բ ո վին մեբ կամ մեծ մասով պիտի Հետե լին պաՀ պանողականնե բու
արտատպում ա յս Հիմնական Հ արցի մ ասին , գի*– քէն , ոչ ալ մեր յանդգնութենէն է կախուած : քաղաքականութեան ։ ԱՀաւասիկ զեկուցման Հիմ
մ տցէն քար մբ կբ գլորէին , սարէն - ձոբէն պատ– Ներկա յիս քանի՛ , քանի՛ Հ սկա յ , բարգաւաճ նական կէտեբբ *
մ ո ւթ իւննեբ պատմ ելով ։ Հզօր պետ ութ իւննեբ կը տրոր ուին աւելի Հ զօրն եք կառավարութիւնբ կ՛ուզէ ԿաՐ^էէ եղածին
Մինէեւ անգամ աբտաապումնե բ բ կբ յօշոտ է– բու կրունկին տակ , քան թ , քանի՛ պետութիւն– չափ լաւ յա բա բեր ութ իւննեբ մշակե լ 9)րսւնււայի
ին , գլխիվայր կբ չրջէին ,բո լոբով ին խեգաթիւբե– նեբ կբ սպասեն իբենց ճակատագրին * *» հետ : Այս մասին մանրամասն պիտի խօսի , ռրբ
լով իմաստբ։ Առանց տնգրագառնալու թէ ընթեր Ուրեմն Հայ ժողովուրդի սրբազան սլար տա - վերջանան բան ա կց ո ւթ ի ւննե ր ը , վիճելի Հարց եր ո լ
ցողները կրնան կա ր գա ց ած , բազգաաած Ր11ա Լ կանութիւնն է նուիրուիլ միացեալ , Համադրուած մասին։ Սպանիոյ մէջ կ՛ուզեն որ վաբչաձեւբ բա
թնա գիրը ։ ոլ Համերաշխ աշխատանքի , օրուան սլա Հ ան ջին բե վա խ ուի , բա յց «Մ եծն րի տան իա երբեք արա–
Եւ եղաւ որ , Ամերիկայի մէջ կազմուած կու– Համապատասխան դիրք բռնել , նուազադոյն զոՀո– մ ագի ր չէ ձեռք առնելու որ եւ է մ իջոց որ կրնա յ
սակցամ ո լ մ արմ ին մ բ , «Ազգ * խո բՀ ուբդ՝% , ո բ ղութեամբ եւ առաւելագոյն շաՀով դուրս գալու իսրախուսել քաղաքացիական պատերազմբֆ : Լե^
ճշղուին
սկիզբէն իսկ պայքար բացած էր Նիւ նորքի Համար , մինչեւ ոբ նպաստաւոր պայմաններ ստեղ հաստանի վերջնական սաՀմ աննե ր ր պիտի
Տանձնաիսումբին գէմ, վե լ՛ջին պաՀոլն ինքն ալ ծս լին մ եր ամ բողջական իբ ա ւո ւնքն եր ո ւն եւ Հայ Հաշտութեան խոբՀբդաժողովին մէջ՛, ինքն ալ Պ*
յուշագիր մբ տանի Ատն ւէբանչիսկօ ։ րենիքին տիրանալու ; Ջ բրչի լի՛ Հ ետ կ՚բնգունի թէ վտանգաւոր է այգ
քՀ ո վան գա կո ւթ ի՛* ւն բ ։ Ն՛1 յն պաՀանջնեբչլ , Աղգերոլ կեանքը գարերով անդամ կաբելի չէ սաՀմ աննե րբ շատ երկարել գէ՚գէ աբեւմ ուտք :
քՍ * Հա յաստանի կցել ք^բքաՀ ա յաստանի Հ տալ եր ր * Անւլլիա կ՛ուղէ ոբ բոլոր ԼեՀեբբ կարենան իրենց
տարբերութեամբ Հաշուել ։ Վա՛յ ան ազգին ոբ կբ դանդաղի , կը
ք՝այց , Հշքեգ եւ աննախբԳյթտց^ Հ ա յբենիքբ վերադառնալ անարգել եւ ազատօրէն
մբ,— Գարշելի քսութիւն մը՝ Հ ՛ 3– Դաշնակցու վՀատի գո յութեան պա յքա րին մ էջ ։ Հա յոց աշ մասնակցիլ
կեանքին ։ րա լո վ Հունդա–
թեան դ է մ («բացի Դաշնակներ կոչուած ֆաշական խար Հ ի մէկ փոքր մասը ազատագրուեցաւ 1918^՛^՛) Հանրային
փոքր խմբակէ մբ ) , եւ անգլերէն մը Ոլր 35 ճիմէ ի գին անսաՀման ղոՀողութեանց : Երկրորդ եւ րիոյ եւ Պալքանեան երկիրներուն ( Ռ ո ւ մ ան իա ե ւ
նական սխալներ կը գոան քերականութեան եւ շա մեծագո յն մ ասբ՝ քՒբքաՀա յա ս ւո ան բ , որ ամբողջ Պուլկար իա ) յ կառավար ո ւթիւն ր ա յն Հ ամ ոգմ ան
րադրութեան տարրական կանոններուն դէմ ՚ - • ժողովուրդի մբ արիւնն է քամ ած , կբ սպասէ իբ եկած է թէ Հ աստատուած կա ռա վա ր ո ւթ ի ւննե բ բ
Ցե տոյ խնչ անցաւ գարշ , գծ ՚յբ է պւ կարգին ։ Պէաք է աչալուրջ Հետեւինք դէպքերու չեն ներկա յացնեբ ա յ դ ժողով ոլրդնե բու մ ե ծա -
Հաշտեցնել
մ ել , անոնք որ կբ Հ եգնէին մ եզ , սկսան բնթացքին եւ ջանանք մեբ շաՀ եբբ մասնութիւնր եւ թէ «միաՀեծան իշխանութեան մբ
փէե լ Հ ս կաներ ու շաՀ եբուն Հ ետ * ղի անոնց բնդՀ արա՜
նոր եղանակ մբ ,~~ արժելու Է * * * ՋՐԷԼայ թէ մէն մեբ ժողովուրդն յսւ$ ո բդած է ուրիշ մենատիրական իշխանութիւն
ուշ մնանք * * . (<Ւո ւբքե բ բ ձեռնարկած են եռանգուն պիտի տուժէ : է որ չարաչար տուժած է ու մ լԴ : Անգլիա չի կրնար յա բաբե բութ իւննեբ
աշխատանքի • • . Մօա Է Հատուցման մամբ . . *՝^եւն : Հաստատել, մինչեւ ոբ ազատ բնտբութիւննեբ կա
նւ աՀա քհբքտՀայ Ղ՛ատի Տ անձնախումբ Փ ա՜ Մեր Հա յբենիքբ կբ զօրանա յ միայն ու միայն տարուին , ի ս կա կան ժողովրդապետութիւն
Բէ՚ւէ մէջ՛. Ե՚ մողաինեբ գիշ&ր - ռ^րեկ , նախա քհբքաՀա յաստանի մ իացում ով , իսկ անոր մ ի՛՛՛՛լ "՚ ՜ Հաստատուի եւ բնդՀ * ներում շնորՀուի : Յունս1Ա–
ձեռնութեամբ Ազգ* Միութեան։ Ընգամէնբ մէկ մ բ մեծ մասով կախում ունի մեր Հ ամ աղ ր ուած , տանի մ էջ կա ո ա վա ր ո ւթ ի ւն բ Համ աձա յն է Զ որ՜
շա րթո ւան մէջ։ ամբողջական ու Համերաշխ ուժէն։ չիլի դաՀլիճին Հաստատած քաղաքականութեան ,
Ռէէ ՚ ս է ՝* Ուշ լի"ի, նուշ լինի։ Անշուշտ մեղք ԱՀա այս է Հայկական ՛հատին Գասբ։ Այն որ մինչեւ որ տեւական իշխանութիւն մբ կազմուի
մբ գործած էռԳա^՚$ 1 Համօռատակի արձանաղբե - Հ ին Հաշիւներ , իսծբծանքնեբ եւ խաչաձեւումներ աղատ ընտրութեամբ ։ ք$նամակալ արքեպիսկոպո–
լով էոՐս ամսուան անցուգաբձլշ։ Մնացեալի մա՜ կ՛ուղէ յօրինել, արիւն պղտորած կ՝ըլԼայ ։ ս ը Լոնտոն Հ բ աւիր ուած է , խո րՀրդա կցելու Հ ա–
սին՝ «բք/տ 1լարգխ%ւ 6 • ՀԻՍՍ.8ԵԱՆ մս*ր ։ Խ՛ Միո՚էթ-եան Հեա »//,|/ք/՛ լարնւնակուի%
Fonds A.R.A.M
