Page 105 - ARM_19-1945_02
P. 105
քՕՈ<« €11 1925 Վ՝եՐՋԻՆ ԺԱՄ
Ո.Շ.Տ. 376.286
օ ^ օ ^ ս ւ – . ^ ^ ^ ^ : տա. ատտճճատւ Լ/տաճաԱ(յիԱ1ււ՚Ա ալ...
17, &Ա6 Օտսոտտոս՛ - Բձ1է1Տ (136)
օ
7«. : 008. 15-70 ֊ 0. Շ. Բ. Բտւոտ 1678-63
Ի^^տոՆվԱե^ Հ,ա\եպի մկ
ա&քձւ 12 մառ 1945 Երեքշաբթի 12 Յունիս
Պէյրութէն կը Հեռագրեն թէ Սոլրի"յ ֆրան
Ըլլա՞
ՏԱՐԻ - 16" ԽՈԽ »°։4425––Նււր շրջան թ ի ւ 54 Խմբագիր՝ Շ . ՄԻՍԱՔԵԱ՚ս Գին՝ 3 Ֆբ սական զօրքբ Լիբանանի մ էջ տեղաւոր ուած
լոՎ յ Լիբանանի վարիչները այժմ կը քննեն ա յս
նոր կացոլ թիւնր : կ աոավաբո ւթ ի լ ն ր ժողով գու -
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ԱհԳԼԻՈՅ Մէյ> ՊԻՏԻ Ա՚ԼՕԹԵՆ մ արեց ^ յետո յ արտաքին նախարարը անգլիական
գե սպանին ն եր կա յ ան ա լո վ յուշագիր մը յան ձնեց ։
ա ե Կ ե Ա Ց հ Ո Յ ե հ ԺՈ1ՈՎ.ՈԻՐԴՒՆ ՃԱՄԱՐ Այս յ ո ւ շա գրով Լի բանան կր պաՀանջէ կատարեալ
յտարարէ
ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՈՃՐԱԳՈՐԾՆԵՐԸ Հաւասարութիւն Ա ո լրի ո յ Հետ ել կբ յա
ԱՅՍ ԱՌԹԻԻ ՄԵՐ ԹՂԹԱԿԻՑԸ թէ Ա ուր իա յ է ն պ ա բ պո լած՜ ֆրանսական Գ°ԲՔէ*ս
՛հ արա շրջան մր պիտի բաց ուի քյւ լա սլա յի տեղաւորում ը Լիբանանի մէջ կրնայ ծանր դէպքեր.
պատմութեան մէջ^ ա յ ս տարի , ^ ՚ ր բ " " է Պատէ– ՊԻՏԻ ԽՕՍԻ Ա՚եԹԵԼԻ՚Ն ՎՐԱՅ սաեղծել :
ր աւ՜լէքի է\ճ րաէլո՚րհնԱ րոլ դատավարութիւնը ։ Լոնտոնի մեր թղթակիցը կը գբէ ՚հարձեալ Պէյբութէն Հասած՜ Հեռագրի մը Հա
Այս առթիւ կազմուած՛ յանձն ա խում՚բբ անցեալ Ամենայն Հայոս կաթոգիկոսին րնա րութեան մա ձա յն , վե^ց ֆրանսացի սպաներ եւ Հինգ ենթաս–
շարթու գաղտնի մ՜ոգով մր գա մ արեց Լոնտոնի առթիւ, վերջերս Լոնաոնի մէ^ կագմուահ՝ Ս>նկլի– ոլսնեբ , որոնք «*/ ԷՀ ար իններու զում ա բա ակի մը
մէջ , երեք օր : նախնական քննութենէ մ ր վ^րջ^ քան - Հայ Ա իութիւնր Հետեւեալ կարգագրու - Հ րամ ան ա տ ա ր ո ւթ ի ւ ն ը կը կազմ էին ^ սպաննուած
ժողովս փակուեցաւ ^ առանց մանրամասնուիմ իւն՛– թիւններն րրաՇ՝ է • են*իրենց իսկ զինուորնեբուն կողմէ :
Ներ Հ ա գ ո ր գ ե լու. : 1 . Տ ՚ ՚ ւ ն ի ս 1 7ի կիրակին Անգլիո յ բոլոր եկե– Երրորդ Հեռագիր մը կ^ըսէ * Հա1,էաէ մամու
Կր մասնակցէ ին 16 սլեաութեանս ներկայացուր գեոիներուն մէ^ մասնաւոր աաշաամունք սլիտի լը բուռն պայքար մ բ բացած՝ է 3)բանսա յի դէմ , եւ
ցիշներր , բասի հ) * Միութենէն , որ կ՛՛ուզէ առան կատարուի , Հայ* է/կեգեոիին եւ Հայ ժ ո գո վյւ ւր գին գրաքննութիւնը չի միջամտեր։ Տիբող տպաւորու
ձին գ ա տ ե լ իր ամրասաանեալներրէ ՀիոգուԼին նա~ Համար: թիւնն այն է թէ Հալէպի մէջ Աուըիացիներր կը
ՀսագաՀր, լորտ Րայթ , իր ճառին մէշ* կր շեչտէր* 2 . հունիս ՀՀ ի ո ւր բա թ առտուն սլատարագ պա տ ը ա ս տ ո ւին ան կա ր գ ո ւթ ի ւնն եը յարուցանել ,
— « Վստահ եմ թ է արդարութիւնը իր վրէժը Լոնտոնի Ա . Աարգիս եկեգեցին ,ի ներկայութեան ո րպէ սղի պա րպո լ ի ն ֆրանսական զօրքն ու քաղա
պիտի լուծէ այս անգալք : Ապագայ դարերը պիտի բարձրաստիճան կգերականնեբու : քացիներ բ ^ ինչպէս եղաւ ՛հ ա մ ա ս կո ս ի մէջ ։ Անգ -
կրնան ըսել թ է մարդկութեան հասարակաց խոր 3. Նոյն օրը ժամբ 4ին Ուէսթմինսթըբի աբ լիաց իները փորձեցին գրաւել Հալէպի Հեռաձա յն ի
բայարանի սրահներուն մէջ թէյասեզան, ի նելւ–
արմատ բնազդները վերջապէս արտայայտուեցան կայւււթեան Քէնթրպրիի եւ Եորքի արքեպիսկոպոսք ցանցը; Ալէվինեբու երկրին մէջ^ կարմեղեան քոյ
ներան։ Պիտի հրաւիրուին օտար դեսպաններ ել
արդար հատուցման գործքհրով : Անցեալին մէջ ււչ Դաշնակից Ազգհբու գաղութի ներկայացուցիչնե րերու Հաստատութիւնս աւարի տբուեցաւ յունիս
րը : Այս առթիւ ոլզհրձ մը պիտի արտասանէ Պ •
ւքէկ ս|աահրազմ այնքան նշանակելի դարձած է ր ժ ի բ ՚ ո յ բ Միոաքհան : ՛հին։ ֆրանսացի ուսուցիչներուն պաշտօնապէս
կանիւամտած եւ ծրագրհալ անգթոլթիւննհրով >եւ ազդարարուեցաւ ՀՀաո ժամ ա պ է ս» չերթալ այն գըա~
ւ|այրագոլթիլններով որ յատկանիշն եղան այս ըոցները ուր դաս կուտան :
պատերազմիս : Մարդկութեան համար տիւոլբ բան \, ո ր տագնապ մը եւս . բրիտանական իշէսա–
պիտի րլլաբ ապագային,եթէ այսպիսի արարքները 4– ՛Նոյն օրը մամուլին մէջ պիտի երեւան յօդ նա թ իւննե ը ը կ ր իսորՀ ին Հ եռացնել «//՚ ասն աւոր զօ–
անցնէին առանց խղնի դատաստանի, յատկապէս ուածներ Հայ՛. Եկեղեցւոյ մասին: րախումըերը» եւ վւոխադրել կայան յ նման գերի
կազմուած ատեաններու առջեւ» : > Յունիսի ընթացքին Պ • (Ւ • Միսաքհան պի ներու կա յանին : $) բան սա կան իշխանութեանց
տի խօսի Լոնտոնի անթելին վրայ , նիւթ ունենալով
ՆաիյագաՀ ր յետոյ բացատրես թէ նասիական «Հայաստանեայց Եկեղեցին»։ Թուականը եւ ժամը կարծիքով , ա յ ս մ ասնաւոբ զօ բախումբեբուն զին
մասնաւոր պիտի որոշյււին շուտով :
եւ ֆաչական ոճիրներուն Հանգամանքն ուո բները չեն կրնար Հ եռացուիլ իրենց ընտան ի ք–
« ո (՝ միայն
այն I՛ ւլ ա է որ, անոնք կատարուած՛ են նեոէն յ առանց դասալքութեան վտանգի : ԼԱյս
աննա խընթաց աստիճանի մը վ լւա յ , ղին ո ւո ր ա կան մ ասնաւոբ ղինուորնեբո արտօնուած՛ են իրենց ըն
՛գ որ Ծնողութեանց եւ թշԳւամ ի գ րաւ մ ան ամ բող^ տան իվչնեըուն մէջ ապրելու եւ միասին ճաշելու :
տաբած՜ութեանց վրայ * ա (Լ ե՛ւ կը մատնեն ընգՀա– ԻՐԱՆԻ ՃԱՄԲԱՆ Ուրեմն եթէ բաժնուին իրենց կիներէն եւ զաւակ
նոլր ծ՜րագրի մր բոլոր Հետքեբբ։ Անոնք բացորո ներէն 1 դասալիք պիտի ր լ լան ) : ք) ւ ս ա ի ֆրանսա -
շապէս կբ բխին գլխաւոբ ոճրագործ՜է մը եւ իր կա Ե ի շխանոլթ իւննե բ բ անմ իջա պէս բոզոքեց ին ։
աձա յն ծ ր ա -
շրջապատէն եւ կբ գ ո րծագբուին Համ ֆրան ի կառավարութիւնը պաՀ ան ջած՜ է որ 1Ր-ՏՈՆԻ ՖՐԱՆՍԱԿԱՆ ԴԵՍՊԱՆԻՆ ԲՈՀՈքԸ
ակալութե՛անց
գբի | խնա՜մքով պատրաստուած՜ դործ Դաշնակիցները պարպեն երկիր ր սլւ. ՛բաղս բ
վե՛րջացած բլլալով ։ Լոնտոնի ֆրանսական դեսպանը Անդլիոյ ա ր-
^եւ ֊գոբծ՜իքնեըո ւ միջոցաւ — այսինքն անՀատնեբու ^աբժէ քանի մը տողով վերյիշել այն վւոխա– տաքին ն ա խ ա ր ա ր ո ւթ ե ան զիմ ելով , յիշեցոլց թէ
ղեկավարութեան
կողմ Է յյբ֊ կբ գ ո րծ^են բնդՀանոլր դրական - ռազմ ա գի տ ա կան վիթխարի գեր ր ղո բ անգլ • զօրքիս չիյնար միջամաել Միջին Արեւելքի
.մ բ տակ եւ Համ ա խո բՀ ուրդ» ։ \*րան ունեցաալ այս պատերազմի շրջանին։ լքէջ , Ֆրանսացիները հեռացնելու համար ՚.Գեսպանբ
1943 Նոյեմբեր 1 ին Էր որ , ՐոզվԷլթ , Ջրրչիլ եւ *)*աշնակից ճակատի տեսակէտով պատերազմի պաՀանջեց որ այսուՀետեւ անգլիացի Հբամանա -
Աթալին միացեալ յա յտա բա րութեամ բ մ բ 1լ աղ - ամէնէն մռայլ պաՀերէն մէկն ալ կը զոլգագիպի ա ա ր ր չձեռնարկէ ֆրանսացի քաղաքացիներ կամ
գաբարէին թէ որ եւ։ է զինադադարի ատեն , « ա յ ն \94\ի գերմ ան յաբձակոզականին , ք0 . Աիութեան կուսակիցներ Հեռացնելու ^ առանց նախապէս խոբ–
գերման սպաներն ֊.ու ղինուորներբ եւ նացի կու վրա յ % Հ^ակատբ քայքայուած՜ տեգի կուտար; Ամ– Հրդակցելոլ ֆրանսական իշխանութեանց Հետ։
սակցութեան անգամներ րլ որ պատասխանատու ե– Բոզջ բանաէլներ կբ Հալէին , մեծ՜ քագաքնեբ կ՝իյ~ կալւդ մ բ թերթեր կր գրեն թէ Անգլիո յ Հ ան–
ղած՜ են կամ Հաւանութեամբ մասնակցած՜՝ վա յ - նա յ ին յ ա ջո ր գա բա ր ։ /հուս Հ բամ անաաաբութիւնէ բա յ ի ն կա րծ՜ ի ք ո թէ մ տաՀ ո գ է եւ թէ յուսախաբ
րագութեանց. , ջաբգեբու , գնգակաՀարո ւթե անս եւ աճապարանքով երկր ի ճա րտա բա րաղո րծ՜ ութ իւն բ զ է պքերոլ րնթացքէն ։ Լոնտոնի մ էջ ցաւով կը գի
կա խ ա ղանն ե բ ո ւ , պիտի ղրկուին այն երկիրներ ր կը փ ո խ ա գ ր է ր գէպի Ուրալ^ ԱիպեբիաՏ քՒոլբքես– տեն դի ւանա գի տ ա կան յարա բե րութեանց լարում բ
ուր գործուած՜ են իրենց ղաբշելի արարքները , տան ։ ք^այց մինչեւ որ անոնք ի վիճակի ր լ լա յ ին Անդլիոյ եւ ֆրանսայի միջեւ ^ մասնաւորապէս
ոբպէսղի կարենան գատոլիլ եւ պատժուիլ Համա ա ր ա ա գբ ե լո ւ , անՀ րաժեշտ էր որ Ան գլելս աքս ոն– Միջին Արեւելքի Հարցին առթիւ։ Այս կացութեան
ձայն այգ ա ղ ա տ ա գ ր ե ա լ երկիրներուն» : նեբո կարենային (հուսիսյ տրամադրել արՀեստա– մէկ պատճառս ա յն կը Հ ամ արուի որ Պ • 1'տբն Հ ի–
Այս առաջագրութեամբ տ ցանկեր պիտի պատ գիտական ել ռազմ անիւթա յին օժանդակութիւն։ լանդ բլլալով^ Պ* Զ՝բրչիղ կբ վարէ արտաքին քա
րաստուէին այգ բոլոր երկիրներէն , կաբելի ման– 7/ախ փորձուեցաւ Ա՝ուրմանսքի ծ՜ովային ճամ– ղաքականութիւնս գ ի ս կ այս պա բ ա գան <ձչի կրնար
. րամ ասնութիւննեբով : Ա ղ գ ա ր ա բ ո ւթ ի ւն բ մ ասնա– բան : Աբգիլնքը ե գ ա ւ ողբալի։ *հերման սոլզանա– դիւրացնել յ ա ր ա բե բ ո ւթ ի ւնն ե բ ը տ ր \ օ լ ի Հետ» ։
ւորասլէս կրլ յէէէբ* Միութեան գրաւեալ շբջան– լային ուժերր իրենց ամէնէն փայլուն օրերբկ՝ասլ– ՀՐԻՍՏՈՆԵԱՆԵՐՈՒ (ԵՒ ՀԱՅԵՐՈՒ) ԳԻՐ-ԲԸ
ներբ յ ԼեՀ աստանբ է Զ ե խո ս լո վաքի ան , էքուկոսլա - րէին եւ մշտական սպառնալիքի տակ կբ պաՀէին
լիան , (Հունաստանը , մէջն ր լ լա լ ո վ կբետէն եւ ու– « Ֆիկառօ »ի թդ՛թակիցը նկարագրելով Հալէ
պի գէաքերթգ կը Հա՛
Րէւ ^ԼՂւԼէս^*է՛ » ՚Ն՜սրվեկիան , Տ անբմաբքան , Հ ո լան– խ մ բա կան վա խ ա դ ր ո ւթ իւննե բ ը ։ Հետեւեալ տեղեկութիւններբ
տան տ %եէժիան , Լիւքսէնպուըկը , Ֆըանսան եւ /,– Պէտք էր գանել ուրիշ ճամբայ մը Տ ք*րանը ^ գ ո ր գ է . կբ թուի թէ խռովութիւններ ը կը վա -
տա լիան , որ արդէն զինուոբապէս գրաւուած՝ էր անգլիա - րէ ին I1 Հ ս ան պէ յ ճ ա պ ր ի ^ եղբա յըը Ա ուբիոյ նա
:.—Ցանկերը պատրաստ են արգէն : Միայն Ֆրան կան , ռուսական ուժերու կողմէ ։ քՒէեւ դժուարա խորդ վարչապետ Ա ա ա՛տ ա լլա Հ \$ապր ի ի ել «^/ ո լ–
սան կբ Հաշուէ աւելի քան երկու Հաղաբ առա\9նա– գնաց , բայց ապաՀով օղակ մրն էր գ է պ ի քիուսիա։ րիաց ի ապստամ բներ ու կոմ իտէ» մ ը ։ ք՝ա յց Լ ա ա
կւարգ ի> ճրագռբծ՜ներ : Միւսներն ալ իրենց կարգին : (յ ա խ կար անդր ի րանեան երկաթուղին , որ ող քի չ էին ա յն Ա ուր իա ցիները որ կանոնաւորապէս
–\*՜սկ 1$-• Մ իութիւնբ առանձին կը գատէ ու կը պատ նաշարն է ի րանեան Հ ա գո ր դա կ ց ո ւթ ե ան ։ Կը մեկ կր Հնազանդէին այս կոմիտէին Հրամաններուն ^
լ ննե–
ժէ է առանց աջ - ձախ նայելու։ նի Պարսից ծոցի * է բ ա յ Պ էն ա ա ր թափուրէն ել կբ Հազիւ 200։ Ասոնք էին //ր , զինուած՜՝ դաշո
1յա սկածե լ ի ն ե ր էն շատեր անձնասպան եղած յանդի կասսլից ծ՜ովուն վրայ՝ Պէնտար &արի ։ էյ՜ րով , Հրացաններով եւ ատրճանակներովդ կը Հո–
են արղէն Հ ԱպաՀովաբաբ ու րիշներ ալ պիտի րլ - զական է այս գիծբ^ ոբովՀետեւ քիլոմեդբական ւէանաւո րէ ին ել կը վարէին ցո յցեբը ։ Ղ՛ալով Ա ու
լան գ եթէ մ իջոց գտնեն բանտ ին , արգելարանին երկա յ ն ո ւ թեան Համ եմ ատութեամ բ ամ էնէն շատ բիոյ ո ս տ ի կան ո ւթ ե ան եւ ոստ ի կան - ւլօ ր ըին , ա–
կամ առժամեայ թաքստոցին մէջ։ կամուրջ եւ կամար կբ Հաշուէ ՚. Մինակ այդ գիծ՜ը նոնռ յաճաէս կո մասնակցէին խռովութեանց ^ ւիո*
... Հրատարակելով այս մանրամասնութիւն– չէ ր կրնար գոՀացնե լ օրուան պաՀանջը ։
ներբ , մեր միտքը մեքենաբար ետ կ՝երթայ մինչեւ Անղլեւ սաքսոնները ստեղծեցին ուրիշ երկու է՝անկինեբուն :
ճամ բաներ կր մեկ
1914—1918,– այն միւս պատերազմր ուր ա Հլա– , Ամ ե ր ի կա ց ին ե ր ո ւն ուղե գիծ՜ը Տասնեւեօթբ օր կո տեւէր ամբողջ ուղեւորու
պէս բարբարոս իշիսանութիւն մը ողջ ողջ թաղեց նի հյ ո րամ շարէն (Պաս բայի գիմ ա ց ) յան զելու Հ ա– թիւն բ , վռբջէն Հանգբուաննե բուն վր ա յ ( քՒալբիզ–
տարա . չէին մոռնար
ամբողջ ժողովուըգ մը , $՝ուրքիոյ ամբողջ մաբ թ՝աւրիզ , (7400 քիլոմեդր) Անգլիական ՓէՀքէվի) ։ Ռուս գործ-ա կալները
ծ՜ութեան վբայ^ խնայելով միայն Պոլսոյ եւ Ւղմի– ճամբան Պաս բա յ է ն ք^՝աւրիղ , նուաղ երկար , որ խավեաբով դ վոտկայով մասամբ ամոքել 1՚Բռնց
րի : ԼԱյս փեՐջինն ալ ղոՀուեցաւ 1921 22ին < յաղ որոշ երկա յնութեան մ բ վրա յ 1լ օ գ տ ա ւլ.ո բծ՜է Տ իգ" զինակիցներուն յոգնութիւնը։ Ո *~ կդ կազմուէին
թականներու աչքին առջեւ՝» ։ բիսի Հ ո սանքբ ։ Ե*֊ սկսաւ վիթխարի վա խազ ը ա - նոր կարաւաններ ռուս փոխագրակաււքեբու ^ որոնք
Այն ատեն ալ, \9\5ին, Դ աշնակիցները Հան - կառքերու Հ եղեգդ ^ որ յաբաճ ուն թ ա փ ո վ , գէաէ ա յնքան երկար մ իջոց մը պիտի կտրէ ին մ ին չեւ
գիսաւոր մբ ուղղեցին կը տանէր ճակատ ։
աղգարարոլթիլն *հրան , Հ ի լսիս ինչ որ անՀ րաժեշտ էր ռուսա -
անձնապէս պատասխանատու Հռչակելով Օսմ* կա կան բանակներուն ։ Այս պէ ս երկուքուկէս տարի շարունակ , ք>–
ռավարութեան անգամներս ։ Եւ֊ սպառնալիքը Այս երկու ճանապաբՀնեբն Հազարաւոր կառքեր ռազ
ալ կբ ներկա յա - րանի ճամբուի տասնեակ
վերջ.ացաւ Տիգըանակեըտի կուսակալին (Տսքթ* ցնէին բնական եւ կլիմայական անխուսափելի զ/՚ժ– մանիւթի , զէնքերու , գործիքներու վիթխարի քա
ք* է շիա ) սսնձն ա ս պան ո ւթեամ բ , Ե ո ղ էլ ա ա ի կառա - ուա բութ իւննե ր ։ Ցուրտի * եւ տաքի ե լեւէ ջներ րէ նակութիւն մր վախագբեցին (հուսիա ։ Անզլեւսաք–
անակնկալները սօններր
վարիչին Լ՚Բէմալ) կախաղանով եւ Աալթա վւոխա– վերելքի է ՛քայբէջքէ՛ 1 զիկզակներու Հայթայթած՛ են 6700 օդանաւ , 5000 Հր III–
դըա ած՜ 70–—80 արիւնկզակ ջաբղաբարներոլ . . . սւաժանքի կբ վերածէին ամէն երթեւեկ։ Բաբե ֊ սայլ գ Հազարաւոր ինքնաշարժներ , նախանիլթ 1
արձակումով (վախան 11 անգլիացի գերիներու.) ։ բախտ արար պարսիկ Հ ա ր ե ւան ժուլոկքուբզ֊ը մ իշտ ոաւլմանիւթ , Գ^Գ°Բա,քՔ 1 մեքենաներ եւն * որոնց
ք՝այց այս արի՜շ որսամ ու թիւն է ՚. Հ՝Րո ասածը զանուեցաւ բարեացակամ եւ բաբեՀամբոյր , որ եւ կկսր ւիո խաւլ բ ա ած է իրանի ճամ բով։
ուրիշ գեղ ա , ուրի՜շ տեղ» ... $, ու Փ.
է օժանդակութիւն չգլանալով քՒոմինեբուն ՍԱՆԱՍԱՐ
Fonds A.R.A.M
Ո.Շ.Տ. 376.286
օ ^ օ ^ ս ւ – . ^ ^ ^ ^ : տա. ատտճճատւ Լ/տաճաԱ(յիԱ1ււ՚Ա ալ...
17, &Ա6 Օտսոտտոս՛ - Բձ1է1Տ (136)
օ
7«. : 008. 15-70 ֊ 0. Շ. Բ. Բտւոտ 1678-63
Ի^^տոՆվԱե^ Հ,ա\եպի մկ
ա&քձւ 12 մառ 1945 Երեքշաբթի 12 Յունիս
Պէյրութէն կը Հեռագրեն թէ Սոլրի"յ ֆրան
Ըլլա՞
ՏԱՐԻ - 16" ԽՈԽ »°։4425––Նււր շրջան թ ի ւ 54 Խմբագիր՝ Շ . ՄԻՍԱՔԵԱ՚ս Գին՝ 3 Ֆբ սական զօրքբ Լիբանանի մ էջ տեղաւոր ուած
լոՎ յ Լիբանանի վարիչները այժմ կը քննեն ա յս
նոր կացոլ թիւնր : կ աոավաբո ւթ ի լ ն ր ժողով գու -
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ԱհԳԼԻՈՅ Մէյ> ՊԻՏԻ Ա՚ԼՕԹԵՆ մ արեց ^ յետո յ արտաքին նախարարը անգլիական
գե սպանին ն եր կա յ ան ա լո վ յուշագիր մը յան ձնեց ։
ա ե Կ ե Ա Ց հ Ո Յ ե հ ԺՈ1ՈՎ.ՈԻՐԴՒՆ ՃԱՄԱՐ Այս յ ո ւ շա գրով Լի բանան կր պաՀանջէ կատարեալ
յտարարէ
ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՈՃՐԱԳՈՐԾՆԵՐԸ Հաւասարութիւն Ա ո լրի ո յ Հետ ել կբ յա
ԱՅՍ ԱՌԹԻԻ ՄԵՐ ԹՂԹԱԿԻՑԸ թէ Ա ուր իա յ է ն պ ա բ պո լած՜ ֆրանսական Գ°ԲՔէ*ս
՛հ արա շրջան մր պիտի բաց ուի քյւ լա սլա յի տեղաւորում ը Լիբանանի մէջ կրնայ ծանր դէպքեր.
պատմութեան մէջ^ ա յ ս տարի , ^ ՚ ր բ " " է Պատէ– ՊԻՏԻ ԽՕՍԻ Ա՚եԹԵԼԻ՚Ն ՎՐԱՅ սաեղծել :
ր աւ՜լէքի է\ճ րաէլո՚րհնԱ րոլ դատավարութիւնը ։ Լոնտոնի մեր թղթակիցը կը գբէ ՚հարձեալ Պէյբութէն Հասած՜ Հեռագրի մը Հա
Այս առթիւ կազմուած՛ յանձն ա խում՚բբ անցեալ Ամենայն Հայոս կաթոգիկոսին րնա րութեան մա ձա յն , վե^ց ֆրանսացի սպաներ եւ Հինգ ենթաս–
շարթու գաղտնի մ՜ոգով մր գա մ արեց Լոնտոնի առթիւ, վերջերս Լոնաոնի մէ^ կագմուահ՝ Ս>նկլի– ոլսնեբ , որոնք «*/ ԷՀ ար իններու զում ա բա ակի մը
մէջ , երեք օր : նախնական քննութենէ մ ր վ^րջ^ քան - Հայ Ա իութիւնր Հետեւեալ կարգագրու - Հ րամ ան ա տ ա ր ո ւթ ի ւ ն ը կը կազմ էին ^ սպաննուած
ժողովս փակուեցաւ ^ առանց մանրամասնուիմ իւն՛– թիւններն րրաՇ՝ է • են*իրենց իսկ զինուորնեբուն կողմէ :
Ներ Հ ա գ ո ր գ ե լու. : 1 . Տ ՚ ՚ ւ ն ի ս 1 7ի կիրակին Անգլիո յ բոլոր եկե– Երրորդ Հեռագիր մը կ^ըսէ * Հա1,էաէ մամու
Կր մասնակցէ ին 16 սլեաութեանս ներկայացուր գեոիներուն մէ^ մասնաւոր աաշաամունք սլիտի լը բուռն պայքար մ բ բացած՝ է 3)բանսա յի դէմ , եւ
ցիշներր , բասի հ) * Միութենէն , որ կ՛՛ուզէ առան կատարուի , Հայ* է/կեգեոիին եւ Հայ ժ ո գո վյւ ւր գին գրաքննութիւնը չի միջամտեր։ Տիբող տպաւորու
ձին գ ա տ ե լ իր ամրասաանեալներրէ ՀիոգուԼին նա~ Համար: թիւնն այն է թէ Հալէպի մէջ Աուըիացիներր կը
ՀսագաՀր, լորտ Րայթ , իր ճառին մէշ* կր շեչտէր* 2 . հունիս ՀՀ ի ո ւր բա թ առտուն սլատարագ պա տ ը ա ս տ ո ւին ան կա ր գ ո ւթ ի ւնն եը յարուցանել ,
— « Վստահ եմ թ է արդարութիւնը իր վրէժը Լոնտոնի Ա . Աարգիս եկեգեցին ,ի ներկայութեան ո րպէ սղի պա րպո լ ի ն ֆրանսական զօրքն ու քաղա
պիտի լուծէ այս անգալք : Ապագայ դարերը պիտի բարձրաստիճան կգերականնեբու : քացիներ բ ^ ինչպէս եղաւ ՛հ ա մ ա ս կո ս ի մէջ ։ Անգ -
կրնան ըսել թ է մարդկութեան հասարակաց խոր 3. Նոյն օրը ժամբ 4ին Ուէսթմինսթըբի աբ լիաց իները փորձեցին գրաւել Հալէպի Հեռաձա յն ի
բայարանի սրահներուն մէջ թէյասեզան, ի նելւ–
արմատ բնազդները վերջապէս արտայայտուեցան կայւււթեան Քէնթրպրիի եւ Եորքի արքեպիսկոպոսք ցանցը; Ալէվինեբու երկրին մէջ^ կարմեղեան քոյ
ներան։ Պիտի հրաւիրուին օտար դեսպաններ ել
արդար հատուցման գործքհրով : Անցեալին մէջ ււչ Դաշնակից Ազգհբու գաղութի ներկայացուցիչնե րերու Հաստատութիւնս աւարի տբուեցաւ յունիս
րը : Այս առթիւ ոլզհրձ մը պիտի արտասանէ Պ •
ւքէկ ս|աահրազմ այնքան նշանակելի դարձած է ր ժ ի բ ՚ ո յ բ Միոաքհան : ՛հին։ ֆրանսացի ուսուցիչներուն պաշտօնապէս
կանիւամտած եւ ծրագրհալ անգթոլթիւննհրով >եւ ազդարարուեցաւ ՀՀաո ժամ ա պ է ս» չերթալ այն գըա~
ւ|այրագոլթիլններով որ յատկանիշն եղան այս ըոցները ուր դաս կուտան :
պատերազմիս : Մարդկութեան համար տիւոլբ բան \, ո ր տագնապ մը եւս . բրիտանական իշէսա–
պիտի րլլաբ ապագային,եթէ այսպիսի արարքները 4– ՛Նոյն օրը մամուլին մէջ պիտի երեւան յօդ նա թ իւննե ը ը կ ր իսորՀ ին Հ եռացնել «//՚ ասն աւոր զօ–
անցնէին առանց խղնի դատաստանի, յատկապէս ուածներ Հայ՛. Եկեղեցւոյ մասին: րախումըերը» եւ վւոխադրել կայան յ նման գերի
կազմուած ատեաններու առջեւ» : > Յունիսի ընթացքին Պ • (Ւ • Միսաքհան պի ներու կա յանին : $) բան սա կան իշխանութեանց
տի խօսի Լոնտոնի անթելին վրայ , նիւթ ունենալով
ՆաիյագաՀ ր յետոյ բացատրես թէ նասիական «Հայաստանեայց Եկեղեցին»։ Թուականը եւ ժամը կարծիքով , ա յ ս մ ասնաւոբ զօ բախումբեբուն զին
մասնաւոր պիտի որոշյււին շուտով :
եւ ֆաչական ոճիրներուն Հանգամանքն ուո բները չեն կրնար Հ եռացուիլ իրենց ընտան ի ք–
« ո (՝ միայն
այն I՛ ւլ ա է որ, անոնք կատարուած՛ են նեոէն յ առանց դասալքութեան վտանգի : ԼԱյս
աննա խընթաց աստիճանի մը վ լւա յ , ղին ո ւո ր ա կան մ ասնաւոբ ղինուորնեբո արտօնուած՛ են իրենց ըն
՛գ որ Ծնողութեանց եւ թշԳւամ ի գ րաւ մ ան ամ բող^ տան իվչնեըուն մէջ ապրելու եւ միասին ճաշելու :
տաբած՜ութեանց վրայ * ա (Լ ե՛ւ կը մատնեն ընգՀա– ԻՐԱՆԻ ՃԱՄԲԱՆ Ուրեմն եթէ բաժնուին իրենց կիներէն եւ զաւակ
նոլր ծ՜րագրի մր բոլոր Հետքեբբ։ Անոնք բացորո ներէն 1 դասալիք պիտի ր լ լան ) : ք) ւ ս ա ի ֆրանսա -
շապէս կբ բխին գլխաւոբ ոճրագործ՜է մը եւ իր կա Ե ի շխանոլթ իւննե բ բ անմ իջա պէս բոզոքեց ին ։
աձա յն ծ ր ա -
շրջապատէն եւ կբ գ ո րծագբուին Համ ֆրան ի կառավարութիւնը պաՀ ան ջած՜ է որ 1Ր-ՏՈՆԻ ՖՐԱՆՍԱԿԱՆ ԴԵՍՊԱՆԻՆ ԲՈՀՈքԸ
ակալութե՛անց
գբի | խնա՜մքով պատրաստուած՜ դործ Դաշնակիցները պարպեն երկիր ր սլւ. ՛բաղս բ
վե՛րջացած բլլալով ։ Լոնտոնի ֆրանսական դեսպանը Անդլիոյ ա ր-
^եւ ֊գոբծ՜իքնեըո ւ միջոցաւ — այսինքն անՀատնեբու ^աբժէ քանի մը տողով վերյիշել այն վւոխա– տաքին ն ա խ ա ր ա ր ո ւթ ե ան զիմ ելով , յիշեցոլց թէ
ղեկավարութեան
կողմ Է յյբ֊ կբ գ ո րծ^են բնդՀանոլր դրական - ռազմ ա գի տ ա կան վիթխարի գեր ր ղո բ անգլ • զօրքիս չիյնար միջամաել Միջին Արեւելքի
.մ բ տակ եւ Համ ա խո բՀ ուրդ» ։ \*րան ունեցաալ այս պատերազմի շրջանին։ լքէջ , Ֆրանսացիները հեռացնելու համար ՚.Գեսպանբ
1943 Նոյեմբեր 1 ին Էր որ , ՐոզվԷլթ , Ջրրչիլ եւ *)*աշնակից ճակատի տեսակէտով պատերազմի պաՀանջեց որ այսուՀետեւ անգլիացի Հբամանա -
Աթալին միացեալ յա յտա բա րութեամ բ մ բ 1լ աղ - ամէնէն մռայլ պաՀերէն մէկն ալ կը զոլգագիպի ա ա ր ր չձեռնարկէ ֆրանսացի քաղաքացիներ կամ
գաբարէին թէ որ եւ։ է զինադադարի ատեն , « ա յ ն \94\ի գերմ ան յաբձակոզականին , ք0 . Աիութեան կուսակիցներ Հեռացնելու ^ առանց նախապէս խոբ–
գերման սպաներն ֊.ու ղինուորներբ եւ նացի կու վրա յ % Հ^ակատբ քայքայուած՜ տեգի կուտար; Ամ– Հրդակցելոլ ֆրանսական իշխանութեանց Հետ։
սակցութեան անգամներ րլ որ պատասխանատու ե– Բոզջ բանաէլներ կբ Հալէին , մեծ՜ քագաքնեբ կ՝իյ~ կալւդ մ բ թերթեր կր գրեն թէ Անգլիո յ Հ ան–
ղած՜ են կամ Հաւանութեամբ մասնակցած՜՝ վա յ - նա յ ին յ ա ջո ր գա բա ր ։ /հուս Հ բամ անաաաբութիւնէ բա յ ի ն կա րծ՜ ի ք ո թէ մ տաՀ ո գ է եւ թէ յուսախաբ
րագութեանց. , ջաբգեբու , գնգակաՀարո ւթե անս եւ աճապարանքով երկր ի ճա րտա բա րաղո րծ՜ ութ իւն բ զ է պքերոլ րնթացքէն ։ Լոնտոնի մ էջ ցաւով կը գի
կա խ ա ղանն ե բ ո ւ , պիտի ղրկուին այն երկիրներ ր կը փ ո խ ա գ ր է ր գէպի Ուրալ^ ԱիպեբիաՏ քՒոլբքես– տեն դի ւանա գի տ ա կան յարա բե րութեանց լարում բ
ուր գործուած՜ են իրենց ղաբշելի արարքները , տան ։ ք^այց մինչեւ որ անոնք ի վիճակի ր լ լա յ ին Անդլիոյ եւ ֆրանսայի միջեւ ^ մասնաւորապէս
ոբպէսղի կարենան գատոլիլ եւ պատժուիլ Համա ա ր ա ա գբ ե լո ւ , անՀ րաժեշտ էր որ Ան գլելս աքս ոն– Միջին Արեւելքի Հարցին առթիւ։ Այս կացութեան
ձայն այգ ա ղ ա տ ա գ ր ե ա լ երկիրներուն» : նեբո կարենային (հուսիսյ տրամադրել արՀեստա– մէկ պատճառս ա յն կը Հ ամ արուի որ Պ • 1'տբն Հ ի–
Այս առաջագրութեամբ տ ցանկեր պիտի պատ գիտական ել ռազմ անիւթա յին օժանդակութիւն։ լանդ բլլալով^ Պ* Զ՝բրչիղ կբ վարէ արտաքին քա
րաստուէին այգ բոլոր երկիրներէն , կաբելի ման– 7/ախ փորձուեցաւ Ա՝ուրմանսքի ծ՜ովային ճամ– ղաքականութիւնս գ ի ս կ այս պա բ ա գան <ձչի կրնար
. րամ ասնութիւննեբով : Ա ղ գ ա ր ա բ ո ւթ ի ւն բ մ ասնա– բան : Աբգիլնքը ե գ ա ւ ողբալի։ *հերման սոլզանա– դիւրացնել յ ա ր ա բե բ ո ւթ ի ւնն ե բ ը տ ր \ օ լ ի Հետ» ։
ւորասլէս կրլ յէէէբ* Միութեան գրաւեալ շբջան– լային ուժերր իրենց ամէնէն փայլուն օրերբկ՝ասլ– ՀՐԻՍՏՈՆԵԱՆԵՐՈՒ (ԵՒ ՀԱՅԵՐՈՒ) ԳԻՐ-ԲԸ
ներբ յ ԼեՀ աստանբ է Զ ե խո ս լո վաքի ան , էքուկոսլա - րէին եւ մշտական սպառնալիքի տակ կբ պաՀէին
լիան , (Հունաստանը , մէջն ր լ լա լ ո վ կբետէն եւ ու– « Ֆիկառօ »ի թդ՛թակիցը նկարագրելով Հալէ
պի գէաքերթգ կը Հա՛
Րէւ ^ԼՂւԼէս^*է՛ » ՚Ն՜սրվեկիան , Տ անբմաբքան , Հ ո լան– խ մ բա կան վա խ ա դ ր ո ւթ իւննե բ ը ։ Հետեւեալ տեղեկութիւններբ
տան տ %եէժիան , Լիւքսէնպուըկը , Ֆըանսան եւ /,– Պէտք էր գանել ուրիշ ճամբայ մը Տ ք*րանը ^ գ ո ր գ է . կբ թուի թէ խռովութիւններ ը կը վա -
տա լիան , որ արդէն զինուոբապէս գրաւուած՝ էր անգլիա - րէ ին I1 Հ ս ան պէ յ ճ ա պ ր ի ^ եղբա յըը Ա ուբիոյ նա
:.—Ցանկերը պատրաստ են արգէն : Միայն Ֆրան կան , ռուսական ուժերու կողմէ ։ քՒէեւ դժուարա խորդ վարչապետ Ա ա ա՛տ ա լլա Հ \$ապր ի ի ել «^/ ո լ–
սան կբ Հաշուէ աւելի քան երկու Հաղաբ առա\9նա– գնաց , բայց ապաՀով օղակ մրն էր գ է պ ի քիուսիա։ րիաց ի ապստամ բներ ու կոմ իտէ» մ ը ։ ք՝ա յց Լ ա ա
կւարգ ի> ճրագռբծ՜ներ : Միւսներն ալ իրենց կարգին : (յ ա խ կար անդր ի րանեան երկաթուղին , որ ող քի չ էին ա յն Ա ուր իա ցիները որ կանոնաւորապէս
–\*՜սկ 1$-• Մ իութիւնբ առանձին կը գատէ ու կը պատ նաշարն է ի րանեան Հ ա գո ր դա կ ց ո ւթ ե ան ։ Կը մեկ կր Հնազանդէին այս կոմիտէին Հրամաններուն ^
լ ննե–
ժէ է առանց աջ - ձախ նայելու։ նի Պարսից ծոցի * է բ ա յ Պ էն ա ա ր թափուրէն ել կբ Հազիւ 200։ Ասոնք էին //ր , զինուած՜՝ դաշո
1յա սկածե լ ի ն ե ր էն շատեր անձնասպան եղած յանդի կասսլից ծ՜ովուն վրայ՝ Պէնտար &արի ։ էյ՜ րով , Հրացաններով եւ ատրճանակներովդ կը Հո–
են արղէն Հ ԱպաՀովաբաբ ու րիշներ ալ պիտի րլ - զական է այս գիծբ^ ոբովՀետեւ քիլոմեդբական ւէանաւո րէ ին ել կը վարէին ցո յցեբը ։ Ղ՛ալով Ա ու
լան գ եթէ մ իջոց գտնեն բանտ ին , արգելարանին երկա յ ն ո ւ թեան Համ եմ ատութեամ բ ամ էնէն շատ բիոյ ո ս տ ի կան ո ւթ ե ան եւ ոստ ի կան - ւլօ ր ըին , ա–
կամ առժամեայ թաքստոցին մէջ։ կամուրջ եւ կամար կբ Հաշուէ ՚. Մինակ այդ գիծ՜ը նոնռ յաճաէս կո մասնակցէին խռովութեանց ^ ւիո*
... Հրատարակելով այս մանրամասնութիւն– չէ ր կրնար գոՀացնե լ օրուան պաՀանջը ։
ներբ , մեր միտքը մեքենաբար ետ կ՝երթայ մինչեւ Անղլեւ սաքսոնները ստեղծեցին ուրիշ երկու է՝անկինեբուն :
ճամ բաներ կր մեկ
1914—1918,– այն միւս պատերազմր ուր ա Հլա– , Ամ ե ր ի կա ց ին ե ր ո ւն ուղե գիծ՜ը Տասնեւեօթբ օր կո տեւէր ամբողջ ուղեւորու
պէս բարբարոս իշիսանութիւն մը ողջ ողջ թաղեց նի հյ ո րամ շարէն (Պաս բայի գիմ ա ց ) յան զելու Հ ա– թիւն բ , վռբջէն Հանգբուաննե բուն վր ա յ ( քՒալբիզ–
տարա . չէին մոռնար
ամբողջ ժողովուըգ մը , $՝ուրքիոյ ամբողջ մաբ թ՝աւրիզ , (7400 քիլոմեդր) Անգլիական ՓէՀքէվի) ։ Ռուս գործ-ա կալները
ծ՜ութեան վբայ^ խնայելով միայն Պոլսոյ եւ Ւղմի– ճամբան Պաս բա յ է ն ք^՝աւրիղ , նուաղ երկար , որ խավեաբով դ վոտկայով մասամբ ամոքել 1՚Բռնց
րի : ԼԱյս փեՐջինն ալ ղոՀուեցաւ 1921 22ին < յաղ որոշ երկա յնութեան մ բ վրա յ 1լ օ գ տ ա ւլ.ո բծ՜է Տ իգ" զինակիցներուն յոգնութիւնը։ Ո *~ կդ կազմուէին
թականներու աչքին առջեւ՝» ։ բիսի Հ ո սանքբ ։ Ե*֊ սկսաւ վիթխարի վա խազ ը ա - նոր կարաւաններ ռուս փոխագրակաււքեբու ^ որոնք
Այն ատեն ալ, \9\5ին, Դ աշնակիցները Հան - կառքերու Հ եղեգդ ^ որ յաբաճ ուն թ ա փ ո վ , գէաէ ա յնքան երկար մ իջոց մը պիտի կտրէ ին մ ին չեւ
գիսաւոր մբ ուղղեցին կը տանէր ճակատ ։
աղգարարոլթիլն *հրան , Հ ի լսիս ինչ որ անՀ րաժեշտ էր ռուսա -
անձնապէս պատասխանատու Հռչակելով Օսմ* կա կան բանակներուն ։ Այս պէ ս երկուքուկէս տարի շարունակ , ք>–
ռավարութեան անգամներս ։ Եւ֊ սպառնալիքը Այս երկու ճանապաբՀնեբն Հազարաւոր կառքեր ռազ
ալ կբ ներկա յա - րանի ճամբուի տասնեակ
վերջ.ացաւ Տիգըանակեըտի կուսակալին (Տսքթ* ցնէին բնական եւ կլիմայական անխուսափելի զ/՚ժ– մանիւթի , զէնքերու , գործիքներու վիթխարի քա
ք* է շիա ) սսնձն ա ս պան ո ւթեամ բ , Ե ո ղ էլ ա ա ի կառա - ուա բութ իւննե ր ։ Ցուրտի * եւ տաքի ե լեւէ ջներ րէ նակութիւն մր վախագբեցին (հուսիա ։ Անզլեւսաք–
անակնկալները սօններր
վարիչին Լ՚Բէմալ) կախաղանով եւ Աալթա վւոխա– վերելքի է ՛քայբէջքէ՛ 1 զիկզակներու Հայթայթած՛ են 6700 օդանաւ , 5000 Հր III–
դըա ած՜ 70–—80 արիւնկզակ ջաբղաբարներոլ . . . սւաժանքի կբ վերածէին ամէն երթեւեկ։ Բաբե ֊ սայլ գ Հազարաւոր ինքնաշարժներ , նախանիլթ 1
արձակումով (վախան 11 անգլիացի գերիներու.) ։ բախտ արար պարսիկ Հ ա ր ե ւան ժուլոկքուբզ֊ը մ իշտ ոաւլմանիւթ , Գ^Գ°Բա,քՔ 1 մեքենաներ եւն * որոնց
ք՝այց այս արի՜շ որսամ ու թիւն է ՚. Հ՝Րո ասածը զանուեցաւ բարեացակամ եւ բաբեՀամբոյր , որ եւ կկսր ւիո խաւլ բ ա ած է իրանի ճամ բով։
ուրիշ գեղ ա , ուրի՜շ տեղ» ... $, ու Փ.
է օժանդակութիւն չգլանալով քՒոմինեբուն ՍԱՆԱՍԱՐ
Fonds A.R.A.M
