Page 103 - ARM_19-1945_02
P. 103
ւտ օ ա տ տ ՉԼ՚օւաւէԻ; ձաւատւտ լի* ա & օ ռ ՎԵՐՋԻՆ .ԺԱՄ
Րօոճ« 011 192 5
Տ.Շ.Տ. 376.2Ճ6
ՎԵԹՈՏԻ ՀԷՃԸ ԼՈԻԾՈՒԵՑԱԻ
17, 8 ս 6 0տա«տա6 - ՐձՈ1Տ ( 1 3 )
ա : ձ08. 15-70 ֊ Շ. Շ. Բ. Բ«ոտ 1678-63 \ք անր մ զձաւանջ մր փարատեցաւ Ա ան Ո)րան–
Օեո&ոօհտ 10 մստ 1945 Կիրակի 10 Յունիս չիսկոյի մ՜ ողս վին մէջ, երբ Հաղորդուեցաւ թէ
են
Հինգ Ա*եծերբ Համաձայնութեան մբ յանգած
վեթոյի վէճի մասին, որ կբ սպառնար պառակաել
ճտկաաբ։ ՀրաՀանգնեբ
ԺԶ– ՏԱՐԻ - 166 ձոո©6 «»4424-Ո.ււյւ շրջան թիւ. 53 Խմբագիր՛ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱՆ Գին՛ 3 Ֆէ> ստացած քԱորՀրդային դես սլան ր նոր էր այլեւս
լլալով, ճամբան Հարթուած
եւ այժմ բոլորն ալ վստաՀ են թէ «/ // ՚ լ ո վ ր յ ա ջ՛՛՜
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ դութեամբ պիտի վերջանայ։ Ա. \,աՀանդներու
արտաքին այս բ ա ր ե դ է պ
Ո 6ՈՒՆԻՍ 1940 նախաբար բ բացատրելով
է՛ լք՛՛ , յա յտարարեց *• Ե ա լթա յի Հ ամ աձա յն ո լ -
ԵՐԳԵՐՆ Ա Լ ԿԸ ՄԱՇԻՆ, ԵԹԷ, (ՀաաոՆած մը մեր ողբացեալ թեամբ , ապաՀ ովութեան խորՀ ուրդի մնայուն ան–
աշխատակցին օրագիրէն)
գ ամնե բուն մ ի աձա յն ո ւթ իւն բ անՀ րաժեշտ Է , բո
լոր որոշումներու Համար; ք՝այց այս միաձայնու
§ ա ր ինե ր լլ կբ գքորին ւ պանղխտ ո ւթեան մ էջ : Ես կուլամ ։ Ջեմ գիտեր , չեմ գիտեր ինչպէս թիւն ր "էրգ հլք չէ որ ո եւ է ա գ գ վիճ ա բան ո ւ թ ի ւ ն
Ա ենք ալ կչլ թաւալինք տարիներուն Հետ, Հեւա ֊ 1լր Հ ոսին արցունքներս ու կուլամ : Այսպէս ե բրեք առաջարկէ ոքՈ բՀ ուրդին աո֊ջեւ , եւ էՍորՀոլրգին
լով , տ բ՛ո՛բո լելով | տառապելով ։ լացած չունէի՝. Կին մբ կայ վ,ք,վ" 1 ա էս ա հ.ոլԼաձ մկ կ անգամ՛ ո չի կրնար մինակր արգիլել վիճաբա
Շատ քիչ են խանդավառութեան , իրական թաշկինակր բերնին գրած՛. Աչքեր ղ կարմրեր են , նա թի՛ նբ ;
Է, տակաւին
սէիոփանքի աւլրիւրներր ՚. Ե՛– աղօտ ու արցունքներբ կր Հոսին ։ է*այց ես կբ ջանամ 9*ո յացած Համ աձա յնոլթիւնր արդիւնք Է հ1 *
Հեռան կարբ : ձա յ ն ս խեղդ ել կոկորդիս մ Էջ , ///- ակռաներս կբ Ա՝րութեան զիջումին ։ իրագեկներ կբ Հաւաստեն
Ան չէ. ՛ԱԼ <աւատ ա է ՛ք ւ սւ ւսյ գւույոԼ օրերուհ ս եոմեմ , ուժով ուժով կբ սեղմեմ : / ՚ ա ււ չի Հաներ թէ Ա * ՂյսւՀանգներու նախագաՀբ մասնաւոր գիր
Հայրենիքին
մէջ թէ օտար ափերու վրաձ 1 ՝Ե*- բերնէն լացոզ կին բ ( միայն թէ աչքերով բան մբ մբ ուղղած ^էէաէով Աթալինի, այս վռրջինբ անմի–
ա յգ Հ աւաաքն է որ կանգուն կր– սչաՀԷ մեր տարա՛ կբ փնտռէ : Այս կԱք*ջ աչքէ*րբ էլ աղերսեն ու չկրնա լ ջապէս նոր ՀրաՀ ան գներ տուած է խորՀրդա յ ին
՛էիր րագմ ութ իւննե ր ր , մ անաւանգ անոնք որ մօտ գտնելով իր փնտռած ր , արցունքներբ կր թափին : պատուիրակութեան : ՚ՀյախադաՀին մասնաւոր
են Հայրենի սաՀմաններուն % Ղ՚երմ ան բան ա կբ ներս մ տած Է ՓարիզԷն \ սլա տ ո լի ր ա կն ալ մեծ դե բ կա տ ա ր ած է , Հ ամ ո զե
ք՝ ա յց , կարելիէ է սլա ր աքչել ա յն յար աճ ուն Պաս թի յլի Հ բա պա բակէն Ա էնթ Ան թ ո ւան վէՈԳ"^Ա լս ՚– Համար Աթալինի ։ Ա՝ ո ս կո ւա մինչեւ Հիմա կր
անձկութիւնբ որ աւելի քան քսան տարիէ ի վեր կր մտնելով, դէպի վ յ ՚ բ ւ Օթէ լ տ ո Վիլի կողմբ կբ քա պնդէր թէ Խրիմ ի Համաձայնութեամբ ո եւ
տապկէ մեր Հոգին ։ Եւ , Հեռո՛՛ւ. Հայրենիքէն , մխի լէ^ սւ գբեթէ լեզուս կ ա պ ո ւ ա ծ , Համբի մբ պէս կբ սլետութիւն կրնա ր մ ինա/լռ ա րգի էռ է մ իջսւգդա յին
թարութիւն կբ փնտռենք մեր երգեր ուն մէջ* * * նա յ իմ ։ քննութիւն մբ այս կամ այն վէճի մասին։ Ուրիշ
ԱՀ աւասիկ , նորէն , Հ ա յ Երգի Օր V , նախաձեռ– Կր Հասկնամ ։ Աարգկային մտածում ր այս խօսքով , կրնար վ ե թօ դնել ։ Մ իւս չորս ջ՚՚ջերթ ,
նոլթեամ ր Փար իգի Հ111 յկ * \յ ր գ չ ա խո ւմ րին ։ Ա՛լ՛է ՚ վայրկեանին յանկարծ կր մեծնա յ , չի կրնար իր Անգլիա, Ա • \,աՀանգներ, ր ա ն ս ա եւ Չինաստան
մեծ Համերգ հ ուր պիաի լսենք, բագմաձա լն կամ տարածութեան մէջ որովՀետել սեզմուիլ ու տալ Հ ւ^ւ կ ա ււ ա ա կ էին այս տեսակէտին , իրենց Հետ ու
նուագի վրա յ , Հատրնտիր արտագր ո ւթ իւննե ր ր ինչ որ պէաք է , անՀունութեան կբ յանձնուի , ու նենալով մ իջին ե լ փոքր ա գ գ ե ր ո ւ մ եծ մ ասր ։
երեսուն Հայ երաժիշտներու , Հայաստանէն եւ այլեւս կբ մտածես ու չես մտածեր։ Աս է իմ Հո
Ար տ ա ս ա Հ մանէն յ գիիս վիճակէ , ա յ ս է ա յգ լացող կնոջ Հ ոգիին վ ի֊ ԱՈԻՐԻԱ ֊ԼԻԲԱՆԱՆԻ ՏԱԳՆԱՊԸ
մեղ։
Ո՛՛ր ի շ ատեն , մ ա ր գ ի կ Հերոսական կամ եգե ճակք»՝ , ու Լացբ միայն կր վ՚րկէ
րական մ ա Հ ււ ւ ա ն կ ո պատրաստուէին երգելով։ Ու ես կուլամ :
ապրելու
Մենռ ստիպուած ենք երգել ու ե ր գ լսել , Պաշարողներ բ ուրախ զուարթ ներս կբ մտնեն
Հ ամ ար : Փարիղէն : Անոնց ոլբախութիլնր ինծի Համար Թռս՚/իաճ ա/ կ ՚ ո ւ զ հ մասԱտկց1ղ
Արդարեւ, փրկարար գործ մ րն է որ կբ կա այնքան գերեզմանի մբ Հանդարտութեան կբ նմա *յ^երջին լուրերու Համաձայն, կ յարեալ անե–
տարեն մեր ե ր գ չ ա խումրերր , Ա իփան - կոմի - նի որ կբ նայիմ ու բերանս չեմ կրնար բանալ։ լի մ բ յանգած է Ա ուր իա՝ - Լիբանանի տագնապբ :
տաս , Հ այ Երգչախումբ կամ Ալագեագ(Արագած) , Փոդոց ին երկու մ ա յթերբ մ եծ ու պզտիկ լե Հակառակ Ան գլի ո յ ել Ա • \,աՀ անդներու Բսգգի ՜
երգաՀ անգէսներ սարքելով պա բրեր արաբ , կամ ո– ցուցած են : ք^այց ո՛՜րքան կբ նմանի մէկուն լռու֊ մոլթեան , 3)րանսա Հաստատ կբ մնայ իր տեսա -
գեւորելով զանագան Հանդէսներ։ ՝\յո յն գոբծոլ - թիւնբ մ իւս ին ա չքերէն եկոզ լո յսերուն ։ Ես ՚ " յ " կէաին վրայ, առաջարկելով ամբողջ Արեւելքի
նէ ութ իւն ր արեւելեան գազոլթնեբոլ մէջ, Ա՝ ի - ադա Հո ւս կո Հասկնամ՝ թէ ի՚նչպէս անձկութիւնր խեգիրր քննել Հինգ մեծ պետութեանց մասնակ -
^երկրականի ավւերէն մինչեւ Հեռաւոր ք*րան : դերեգման կր շինէ Արտերուն խորբ , ու չես կրնար ցութեամ բ ՚. Այս իմ աստով ալ Հ ե ռ ա գ ր ա ծ է իր
Այս ի բ ա կան ո ւթ ի ւ ն ր կազգուրիչ էմ անաւանգ խօսիլ : Ջեմ կրնար խօսիլ , բայց արցունք կուգայ ՛ւնն եւ ւն ե լ տատաս խանի քբ սպասյէ : Փ ա ֊
՜ՂՂ**Լ1՛ պաշտօնական
ան;;ր ~էամար ւ, ր , մեր ե րիսաա ս արգ ե ր գ ա Հ ան%Լէր*է* աշքեբէս ։ Ջեմ կրնար , իրաւ էլ՝բսեմ , չեմ կրնար շբք՝անաէլսերու\ն մէջ կբ յոլսան
ա երաժիշաներբ չեն գոՀանար շարունակ ման գա– ՚յրցունքներս բռնել ; թ է էՍ * Ա իոլթիւնբ ճնշում պիտի բանեցնէ , րնդու–
լո վ կ ո խո ւած գ ե տ ինն ե ր ո ւ վ ր ա՚ յ ։ X նիչ ՛ո ա լա Համար Աքբանսա յի տեսակէտ բ ։ իրերու
է*ն չպէ ս ա յստեղ, Փարիզի լո ւս ա զն ց ո ւ զ պողո ր ան ււ ան Հա յերր չսիրեց , ամէն Հեզ ԷՔ^Յ այս կացութեան մէջ, Հաւանական չէ որ մօաերս
գլխաւոր շա -
տաներուն վրայ գ արեւելեան Հեռաւոր գազութնե– մեզ իր Անգլիացի բարեկամին Հետ, բայց մենք ժողով մբ գումարուի , եթէ երկու Ֆրանսա
կամ
րւււն մէջ ա է մասնաւորապէս աչքի կբ զարնէ նոր ա յնպիսի սիրով մ ղ սի րե ցինք Ֆրանս ան՝ որ մեր Հակիցնեբէն մ է էլն ու մէկր, Անգլիա
ստեղծա գործս ւթե անց յ ա ^ո զո ւթ ի ւն բ ։ անկեղծութիւն բ մնաց անկեղծութիւն։ քէլ Հիմակ, ւոեղի չտան :
Տակաւին չենք խօսիր Հայաստանի մասինդ գերման բանակ ր երբ ներս կր մտնէ Փարիղէն , էլԱ « Նիւ֊ Եորք Հէրըլտ% գրէ թէ ^ > ա ր է գ է պ ա շ ՛
ուր շարք մ ււ Հին եւ նոր տազանգնեբ միջազգային զգամ որ բանէ մ ր էլս գրկուիմ ։ Ա անաւանգ , աս ան էլ տօնական շր ջան ակն ե ր ո ւն եւ ժողովուրդին մ էջ ալ
Համբաւ կր վայելեն արգէնէ պաՀերոլ Է որ մ ա ր գ ո կո զգայ իր մ եծո ւթիլն բկամ բացէ ի բաց էլ բս են թէ Անգլիա օգտուեցալ խռո–
Կ^արժԷր որ մասնագէտ մբ պրպտումնեբ կա պզտ ի կո լթիւնր , ու ես ինծի կորսեմ, Հ,մեծ եղիր^, վու թիւններէն , Ֆրանսացիներ բ չէզոքացնելու Հա
տարէր–—գոնէ Հ ե–
տեւելով մինչեւ Հիմա Հասած թեբթերուն րա ու պարդ Հանդիսատես մբ բք(ար՛՚ տեղ կուլամ ։ մար Ա ուրիո յ եւ Լի բանան ի մ էջ : քՒե ր թին աշխա
երեւան Հանելու Համար մասնաւո Ես կուլամ , ու նայելով քովս կհցոգ Ֆրանսացի տակից ո– Հարցուցեր է նախարարի մբ թէ ի^սչ Ոքի՜
պէս պատերազմի շրջանին կատարուած նուա– տիկնոջ, կորսեմ լռութեամբ հ**– Հ՚Հ՚ուն մայր մ՝բն տի բլլա յ յաջորդ քա յլբ ։ ՛նախարար բ պատասխա
ճումներր, Հայրենիքին թէ գաղութնեբոլ մէ^է ես , ու մ ա յր ԲԷԷա լ գիտեղ , գուն քու Հայրենիքիդ ներ է • «Անգլիաց ի պա շտօնեան ե բ ո ւ ն Հարցուցէք ։
քէ՛ն չ խօսք որ երգերն ալ կս մաշինդ պիտի մա մ ա յբն եսֆ ։ դուրս Հանեցին ֆրանսական գօբքթ։ Անոնք
շին ՀետղՀեաԷ , պանդխտութեան Համ ա յնակուլ $էէ՚ելի Հայրռսիք ՚ գերակշիռ ուժ ունին ել մ ենք չենք կրնար վիճա
ալիքներուն ել Հբապո յ բներ ուն մ էջ , հ թէ ձդուին Այս էլինր կուլայ, ու ես աւելի խորունկ կբ բան ի լ իրենց Հետ։ ինականաբար կր յուսանք թէ
ու կբ կրկնեմ
՜անտէր կամ անխնամ , ինչպէս ծագիկներբ թազա– զգամ Հայրենիքի մբ սրբութիւնբ, թ ո յ լ պիտի տան որ մեր վարչական սլա շտօնեանե–
րին մէչ–. «Հայրենիք մբ, Հայրենիք մբ • . •» : րուն մէկ մասբ մնալ ; ք*այց , ինչպէս գիտէք , Անգ
Երաժիշտ , եբ գա Հան թէ ե ր գ չ ա խում բ , ռթէ լիացիներդ արդէն ձեռք առած են Աուբիոյ տնտե
Զորս գիս կր նայիմ ։ Ամէն մարդ չիէար , բայց ՜սական վարչութիւնով :
ու խորութիւ–
կհուզեն վառ սլաՀել կրակբ արուեստին Հուրբ ամէնուն լռութիւնբ իր սրտին չավա
պարտաւոր են տքնիլ, ՔՐասէէ յղանալ։ ՜Լթոր ւնի : ՝՝ Գ՚աՀիրէէն կբ Հեռագրեն թէ Արաբական
ն ե ր շն չո ւմն ե ր եւ նիւթեր փնտռել ։ Ոչ մ իա յն Հե– X Ղ՚աշնակցութիւնր պիտի պաՀ անջէ ներկայացու -
: ւլքւչներ ունենալ մէջ։
տեւելով տարագիր թէ Հայրենի ժողովուրդի Հա $՝շնամ ին ներս մ տած է մա յրա քաղաքէն որ ել է խո րՀ րդաժոդովի
րազատ սարսուռներուն , այլեւ միջազգային ա ր– Անոնց կառքերուն դղրդիւնբ մ արմ ինս կ բ քերէ ; (յո քն շրջանա կն ե բ ո ւ ն մէջ աւելորդ կր գտնեն րնդ–
ո ւե սա ի գադտնիքնեբուն : I՛ ր ա ւ էլբսեմ, միսերս կբ վառին : Տեսաբանբ խառ– լայնել Ժողովր , ուր ի շ պե տ ութ իւններ ալ Հ բաւի–
պատկերր
Այս տեսակէտովդ ԼՈէ֊րջ պարտականութիւն մբ ՝էւ ա կ ո յ ա ի կբ նմանի՛, է ՚ ^ ն չ կրնամ ոսել, տեզաւո– րելով ՚. Լուրի մր՝ համաձայն , Թուրքիան ալ կ՛ու
էլ ի յնա յ , նաեւ , բանաստեղծներուն վրա յ : կամ աց կամ աց ա չքերուս մ Էջ ձեւեր կր ղէ մասնակցիլ :
՛դժբախտաբար մեր բանաստեղծներէն շատ բէ ՚ Աչքերս կբ մ բկին ։ Ջեմ գիտեր , կեանքբ ինչո^ւ ԱՐԱԲՆԵՐԸ ԿԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿԵՆ ՄԵՂԱԴՐԵԼ
^ԼԸ. ԳՂՐԳէ՛ կերտուած–
էբիչհրբ վարժ ուած են հրգ յօրինելու։ Ա՝ եծ մասբ քինմէի Է^՛ ս ռ բս իգիս իր գա բալո ր Ար րական Ղ՝ա շնակցութիւնբ յա յտարարու -
կր նախբնտրէ յանգ մշակել, ճոռոմաբան , գոյն– թիւն մււ Հրատարակեց , իր Հ ամ ագո ւմ ա ր ի որո -
զգո յն արդուզարդ Հագցնել ո տտնաւորն եր ո ւն , Ես Հայ մբն եմ, օտար մբ, մ է կր ամէնէն շումներոլ մասին՛. &այտա բա ր ո ւթիւնբ կ^րսէ թէ
խրտչելով պարզէն , բնական եւ Հարազատ նեոչրն- դժբախտ ազգին զաւակներէն , բայց ամբողջ ձհր– Ֆրանսան է պատասխանատուն Աուբիոյ ել Լիբա
չումէն , եւ խրելով Հ^վսեմ^ի թաւուտքին մէջ՛. բանսան սրտիս մէջ դղրդեցաւ։ Ո*– տեսակ մբ ա ր՜ նանի մէջ պատաՀած դէպքերուն —• սպանութիւն ,
(Այս գիտոգութիւնո՝ միջանկեալ, քանի որ առան ՀամաբՀանքով կր նայիմ կեանքին ։ քանդում , կորուստ։ Տա յտ ա ր ա ր ո լթիւն բ երկու
ձին նիւթ մ բ կբ կազմէ՝) : ^անրասլետութեանց շաՀերուն դէմ կր նկատէ ֆր
Ա՝եր երգաՀ անգէսներ ր թարմացնելու , յսէյ ՜ Ես օտար մ բն եմ, ու թէեւ 3)րանսան ալ «օ–
աագիրներր նորոգելու եւ ճոխացնելու Համար ու տար» սլոոաց երեսիս , բայց ես, մարդկային ամէ րա հո ա կ ան Գ^րքիո նե րկա յ ո ւթ իւն բ «/7 ր կրնայ նոր
նինք թանկագին ագբիւր մ ո , Հայրենիքին ստեղ նէն ագնուազգի ցեղերէն մէկուն շառաւիգր , ս բր ղՀ սիրերու տեգի տալվ ։ Ե*՜ էլ եզրակացնէ թէ ա յ ս
ծագործո ւթ իւննե ր բ : Պայման չէ որ կապկենք տիս մ էջ ճաառագա յ թ մ բ կբ գ ո ղ ա յ\, ու կուլամ /լազութ իւն ո կրնա ր տարածել անՀ ա ն գ ս տ ո ւթ ի ւ ն բ
շինծու , արուեստակեալ մարզանքներն ալ , ազ– 3)րանսայի Համար։ եւ ադդել թափոնի գէմ մ գուած պատերազմ ի ճ ի–
ճատուած՝ Ը"դվգ^9ո*՜9էչ օ տ ա ր ա բ ան ո ւթ ի ւնն ե ֊ X ւլ ե ր ո ւն վրա յ ՚.
բով : Հէտելէ մագելէ վեր9 , անսպառ գանձ մ՝Դ կր Ես բարեկամի մբ բա ց ա կա յ ութ ի ւն ր կ՚ողբամ Լիբանանի Աղդ * քՍորՀուրդո , որ կազմուեցաւ
մնայ մեր տրամադրութեան տակ : տարիէ մբ ի վեր, ու ամէն օր այգ րացակայու - հրբ Ֆրանսացիներ ր \943 ին ձերբակալեցին Լիբա
ք* ա յց անՀրաժեշտ Է աշխատանք է ք՛ ս կ աշխա– թիւնր կո զգամ իր բոլոր թարմութեամբ * ան նանի նաիւագաՀ ր եւ քանի մ բ նախարարներ , բո
շտոլթեան
աանքբ ա ր գ ի ւ ն ա ւո ր ե լո ւ , եբդի եւ ե բաժ վախճան չանի։ Այսօր ալ Գերմանացիներբ երբ կբ ւլ ո ր սոլ (< ր մււ ուղղե ց կա ո տ վ ա ր ո ւթ ե ան , ղ ան դա -
չեն
մշակներ բ խրախուսելու Հ ամ ար է բաւ ական ր: գ րաւեն Փ՛ա բ իղր , իր թ" 1ոբ սաստկութե ամ բ , մ ի– տելով ո ր Ֆ ր ան ս ա ց ին ե ր ր Ա ու րիայէն դուրս Հ ան՜
մ եր ծափերն ու Հա զգաս իրականդ շաբժուձեւեբ եւնուն անձկութիւն բ կբ զգամ , ու մտածումս անոր ուե ք ով Լիբանան կ ո Հաւ ա քուին *. Լիրան անց իներբ
ԱՀա թէ ինչ մտածումներ կր ներշնչէ մեղի, աշխտբՀ՚ո կբ շինէ , ու դա ցողին ետեւէն կբ նայիմ , կ ր ։1 ե ղադր են թէ ֆրանսական գործակալներ կբ
Հայ Երգի Օբբ , ո ր անշուշտ
նախորդներ շ: . պիտի գ եր ազանց է ու աչքերս Հորիզոնի մո վրայ կր մնան։ : ջանան խո ով ու թիւններ յարուցանել իսլամ եկ
Հք . ԱՐՄԷՆ ԱՄՈՒՐ քրիսաոնեայ Հասարակութեանց միջեւ \
Fonds A.R.A.M
Րօոճ« 011 192 5
Տ.Շ.Տ. 376.2Ճ6
ՎԵԹՈՏԻ ՀԷՃԸ ԼՈԻԾՈՒԵՑԱԻ
17, 8 ս 6 0տա«տա6 - ՐձՈ1Տ ( 1 3 )
ա : ձ08. 15-70 ֊ Շ. Շ. Բ. Բ«ոտ 1678-63 \ք անր մ զձաւանջ մր փարատեցաւ Ա ան Ո)րան–
Օեո&ոօհտ 10 մստ 1945 Կիրակի 10 Յունիս չիսկոյի մ՜ ողս վին մէջ, երբ Հաղորդուեցաւ թէ
են
Հինգ Ա*եծերբ Համաձայնութեան մբ յանգած
վեթոյի վէճի մասին, որ կբ սպառնար պառակաել
ճտկաաբ։ ՀրաՀանգնեբ
ԺԶ– ՏԱՐԻ - 166 ձոո©6 «»4424-Ո.ււյւ շրջան թիւ. 53 Խմբագիր՛ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱՆ Գին՛ 3 Ֆէ> ստացած քԱորՀրդային դես սլան ր նոր էր այլեւս
լլալով, ճամբան Հարթուած
եւ այժմ բոլորն ալ վստաՀ են թէ «/ // ՚ լ ո վ ր յ ա ջ՛՛՜
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ դութեամբ պիտի վերջանայ։ Ա. \,աՀանդներու
արտաքին այս բ ա ր ե դ է պ
Ո 6ՈՒՆԻՍ 1940 նախաբար բ բացատրելով
է՛ լք՛՛ , յա յտարարեց *• Ե ա լթա յի Հ ամ աձա յն ո լ -
ԵՐԳԵՐՆ Ա Լ ԿԸ ՄԱՇԻՆ, ԵԹԷ, (ՀաաոՆած մը մեր ողբացեալ թեամբ , ապաՀ ովութեան խորՀ ուրդի մնայուն ան–
աշխատակցին օրագիրէն)
գ ամնե բուն մ ի աձա յն ո ւթ իւն բ անՀ րաժեշտ Է , բո
լոր որոշումներու Համար; ք՝այց այս միաձայնու
§ ա ր ինե ր լլ կբ գքորին ւ պանղխտ ո ւթեան մ էջ : Ես կուլամ ։ Ջեմ գիտեր , չեմ գիտեր ինչպէս թիւն ր "էրգ հլք չէ որ ո եւ է ա գ գ վիճ ա բան ո ւ թ ի ւ ն
Ա ենք ալ կչլ թաւալինք տարիներուն Հետ, Հեւա ֊ 1լր Հ ոսին արցունքներս ու կուլամ : Այսպէս ե բրեք առաջարկէ ոքՈ բՀ ուրդին աո֊ջեւ , եւ էՍորՀոլրգին
լով , տ բ՛ո՛բո լելով | տառապելով ։ լացած չունէի՝. Կին մբ կայ վ,ք,վ" 1 ա էս ա հ.ոլԼաձ մկ կ անգամ՛ ո չի կրնար մինակր արգիլել վիճաբա
Շատ քիչ են խանդավառութեան , իրական թաշկինակր բերնին գրած՛. Աչքեր ղ կարմրեր են , նա թի՛ նբ ;
Է, տակաւին
սէիոփանքի աւլրիւրներր ՚. Ե՛– աղօտ ու արցունքներբ կր Հոսին ։ է*այց ես կբ ջանամ 9*ո յացած Համ աձա յնոլթիւնր արդիւնք Է հ1 *
Հեռան կարբ : ձա յ ն ս խեղդ ել կոկորդիս մ Էջ , ///- ակռաներս կբ Ա՝րութեան զիջումին ։ իրագեկներ կբ Հաւաստեն
Ան չէ. ՛ԱԼ <աւատ ա է ՛ք ւ սւ ւսյ գւույոԼ օրերուհ ս եոմեմ , ուժով ուժով կբ սեղմեմ : / ՚ ա ււ չի Հաներ թէ Ա * ՂյսւՀանգներու նախագաՀբ մասնաւոր գիր
Հայրենիքին
մէջ թէ օտար ափերու վրաձ 1 ՝Ե*- բերնէն լացոզ կին բ ( միայն թէ աչքերով բան մբ մբ ուղղած ^էէաէով Աթալինի, այս վռրջինբ անմի–
ա յգ Հ աւաաքն է որ կանգուն կր– սչաՀԷ մեր տարա՛ կբ փնտռէ : Այս կԱք*ջ աչքէ*րբ էլ աղերսեն ու չկրնա լ ջապէս նոր ՀրաՀ ան գներ տուած է խորՀրդա յ ին
՛էիր րագմ ութ իւննե ր ր , մ անաւանգ անոնք որ մօտ գտնելով իր փնտռած ր , արցունքներբ կր թափին : պատուիրակութեան : ՚ՀյախադաՀին մասնաւոր
են Հայրենի սաՀմաններուն % Ղ՚երմ ան բան ա կբ ներս մ տած Է ՓարիզԷն \ սլա տ ո լի ր ա կն ալ մեծ դե բ կա տ ա ր ած է , Հ ամ ո զե
ք՝ ա յց , կարելիէ է սլա ր աքչել ա յն յար աճ ուն Պաս թի յլի Հ բա պա բակէն Ա էնթ Ան թ ո ւան վէՈԳ"^Ա լս ՚– Համար Աթալինի ։ Ա՝ ո ս կո ւա մինչեւ Հիմա կր
անձկութիւնբ որ աւելի քան քսան տարիէ ի վեր կր մտնելով, դէպի վ յ ՚ բ ւ Օթէ լ տ ո Վիլի կողմբ կբ քա պնդէր թէ Խրիմ ի Համաձայնութեամբ ո եւ
տապկէ մեր Հոգին ։ Եւ , Հեռո՛՛ւ. Հայրենիքէն , մխի լէ^ սւ գբեթէ լեզուս կ ա պ ո ւ ա ծ , Համբի մբ պէս կբ սլետութիւն կրնա ր մ ինա/լռ ա րգի էռ է մ իջսւգդա յին
թարութիւն կբ փնտռենք մեր երգեր ուն մէջ* * * նա յ իմ ։ քննութիւն մբ այս կամ այն վէճի մասին։ Ուրիշ
ԱՀ աւասիկ , նորէն , Հ ա յ Երգի Օր V , նախաձեռ– Կր Հասկնամ ։ Աարգկային մտածում ր այս խօսքով , կրնար վ ե թօ դնել ։ Մ իւս չորս ջ՚՚ջերթ ,
նոլթեամ ր Փար իգի Հ111 յկ * \յ ր գ չ ա խո ւմ րին ։ Ա՛լ՛է ՚ վայրկեանին յանկարծ կր մեծնա յ , չի կրնար իր Անգլիա, Ա • \,աՀանգներ, ր ա ն ս ա եւ Չինաստան
մեծ Համերգ հ ուր պիաի լսենք, բագմաձա լն կամ տարածութեան մէջ որովՀետել սեզմուիլ ու տալ Հ ւ^ւ կ ա ււ ա ա կ էին այս տեսակէտին , իրենց Հետ ու
նուագի վրա յ , Հատրնտիր արտագր ո ւթ իւննե ր ր ինչ որ պէաք է , անՀունութեան կբ յանձնուի , ու նենալով մ իջին ե լ փոքր ա գ գ ե ր ո ւ մ եծ մ ասր ։
երեսուն Հայ երաժիշտներու , Հայաստանէն եւ այլեւս կբ մտածես ու չես մտածեր։ Աս է իմ Հո
Ար տ ա ս ա Հ մանէն յ գիիս վիճակէ , ա յ ս է ա յգ լացող կնոջ Հ ոգիին վ ի֊ ԱՈԻՐԻԱ ֊ԼԻԲԱՆԱՆԻ ՏԱԳՆԱՊԸ
մեղ։
Ո՛՛ր ի շ ատեն , մ ա ր գ ի կ Հերոսական կամ եգե ճակք»՝ , ու Լացբ միայն կր վ՚րկէ
րական մ ա Հ ււ ւ ա ն կ ո պատրաստուէին երգելով։ Ու ես կուլամ :
ապրելու
Մենռ ստիպուած ենք երգել ու ե ր գ լսել , Պաշարողներ բ ուրախ զուարթ ներս կբ մտնեն
Հ ամ ար : Փարիղէն : Անոնց ոլբախութիլնր ինծի Համար Թռս՚/իաճ ա/ կ ՚ ո ւ զ հ մասԱտկց1ղ
Արդարեւ, փրկարար գործ մ րն է որ կբ կա այնքան գերեզմանի մբ Հանդարտութեան կբ նմա *յ^երջին լուրերու Համաձայն, կ յարեալ անե–
տարեն մեր ե ր գ չ ա խումրերր , Ա իփան - կոմի - նի որ կբ նայիմ ու բերանս չեմ կրնար բանալ։ լի մ բ յանգած է Ա ուր իա՝ - Լիբանանի տագնապբ :
տաս , Հ այ Երգչախումբ կամ Ալագեագ(Արագած) , Փոդոց ին երկու մ ա յթերբ մ եծ ու պզտիկ լե Հակառակ Ան գլի ո յ ել Ա • \,աՀ անդներու Բսգգի ՜
երգաՀ անգէսներ սարքելով պա բրեր արաբ , կամ ո– ցուցած են : ք^այց ո՛՜րքան կբ նմանի մէկուն լռու֊ մոլթեան , 3)րանսա Հաստատ կբ մնայ իր տեսա -
գեւորելով զանագան Հանդէսներ։ ՝\յո յն գոբծոլ - թիւնբ մ իւս ին ա չքերէն եկոզ լո յսերուն ։ Ես ՚ " յ " կէաին վրայ, առաջարկելով ամբողջ Արեւելքի
նէ ութ իւն ր արեւելեան գազոլթնեբոլ մէջ, Ա՝ ի - ադա Հո ւս կո Հասկնամ՝ թէ ի՚նչպէս անձկութիւնր խեգիրր քննել Հինգ մեծ պետութեանց մասնակ -
^երկրականի ավւերէն մինչեւ Հեռաւոր ք*րան : դերեգման կր շինէ Արտերուն խորբ , ու չես կրնար ցութեամ բ ՚. Այս իմ աստով ալ Հ ե ռ ա գ ր ա ծ է իր
Այս ի բ ա կան ո ւթ ի ւ ն ր կազգուրիչ էմ անաւանգ խօսիլ : Ջեմ կրնար խօսիլ , բայց արցունք կուգայ ՛ւնն եւ ւն ե լ տատաս խանի քբ սպասյէ : Փ ա ֊
՜ՂՂ**Լ1՛ պաշտօնական
ան;;ր ~էամար ւ, ր , մեր ե րիսաա ս արգ ե ր գ ա Հ ան%Լէր*է* աշքեբէս ։ Ջեմ կրնար , իրաւ էլ՝բսեմ , չեմ կրնար շբք՝անաէլսերու\ն մէջ կբ յոլսան
ա երաժիշաներբ չեն գոՀանար շարունակ ման գա– ՚յրցունքներս բռնել ; թ է էՍ * Ա իոլթիւնբ ճնշում պիտի բանեցնէ , րնդու–
լո վ կ ո խո ւած գ ե տ ինն ե ր ո ւ վ ր ա՚ յ ։ X նիչ ՛ո ա լա Համար Աքբանսա յի տեսակէտ բ ։ իրերու
է*ն չպէ ս ա յստեղ, Փարիզի լո ւս ա զն ց ո ւ զ պողո ր ան ււ ան Հա յերր չսիրեց , ամէն Հեզ ԷՔ^Յ այս կացութեան մէջ, Հաւանական չէ որ մօաերս
գլխաւոր շա -
տաներուն վրայ գ արեւելեան Հեռաւոր գազութնե– մեզ իր Անգլիացի բարեկամին Հետ, բայց մենք ժողով մբ գումարուի , եթէ երկու Ֆրանսա
կամ
րւււն մէջ ա է մասնաւորապէս աչքի կբ զարնէ նոր ա յնպիսի սիրով մ ղ սի րե ցինք Ֆրանս ան՝ որ մեր Հակիցնեբէն մ է էլն ու մէկր, Անգլիա
ստեղծա գործս ւթե անց յ ա ^ո զո ւթ ի ւն բ ։ անկեղծութիւն բ մնաց անկեղծութիւն։ քէլ Հիմակ, ւոեղի չտան :
Տակաւին չենք խօսիր Հայաստանի մասինդ գերման բանակ ր երբ ներս կր մտնէ Փարիղէն , էլԱ « Նիւ֊ Եորք Հէրըլտ% գրէ թէ ^ > ա ր է գ է պ ա շ ՛
ուր շարք մ ււ Հին եւ նոր տազանգնեբ միջազգային զգամ որ բանէ մ ր էլս գրկուիմ ։ Ա անաւանգ , աս ան էլ տօնական շր ջան ակն ե ր ո ւն եւ ժողովուրդին մ էջ ալ
Համբաւ կր վայելեն արգէնէ պաՀերոլ Է որ մ ա ր գ ո կո զգայ իր մ եծո ւթիլն բկամ բացէ ի բաց էլ բս են թէ Անգլիա օգտուեցալ խռո–
Կ^արժԷր որ մասնագէտ մբ պրպտումնեբ կա պզտ ի կո լթիւնր , ու ես ինծի կորսեմ, Հ,մեծ եղիր^, վու թիւններէն , Ֆրանսացիներ բ չէզոքացնելու Հա
տարէր–—գոնէ Հ ե–
տեւելով մինչեւ Հիմա Հասած թեբթերուն րա ու պարդ Հանդիսատես մբ բք(ար՛՚ տեղ կուլամ ։ մար Ա ուրիո յ եւ Լի բանան ի մ էջ : քՒե ր թին աշխա
երեւան Հանելու Համար մասնաւո Ես կուլամ , ու նայելով քովս կհցոգ Ֆրանսացի տակից ո– Հարցուցեր է նախարարի մբ թէ ի^սչ Ոքի՜
պէս պատերազմի շրջանին կատարուած նուա– տիկնոջ, կորսեմ լռութեամբ հ**– Հ՚Հ՚ուն մայր մ՝բն տի բլլա յ յաջորդ քա յլբ ։ ՛նախարար բ պատասխա
ճումներր, Հայրենիքին թէ գաղութնեբոլ մէ^է ես , ու մ ա յր ԲԷԷա լ գիտեղ , գուն քու Հայրենիքիդ ներ է • «Անգլիաց ի պա շտօնեան ե բ ո ւ ն Հարցուցէք ։
քէ՛ն չ խօսք որ երգերն ալ կս մաշինդ պիտի մա մ ա յբն եսֆ ։ դուրս Հանեցին ֆրանսական գօբքթ։ Անոնք
շին ՀետղՀեաԷ , պանդխտութեան Համ ա յնակուլ $էէ՚ելի Հայրռսիք ՚ գերակշիռ ուժ ունին ել մ ենք չենք կրնար վիճա
ալիքներուն ել Հբապո յ բներ ուն մ էջ , հ թէ ձդուին Այս էլինր կուլայ, ու ես աւելի խորունկ կբ բան ի լ իրենց Հետ։ ինականաբար կր յուսանք թէ
ու կբ կրկնեմ
՜անտէր կամ անխնամ , ինչպէս ծագիկներբ թազա– զգամ Հայրենիքի մբ սրբութիւնբ, թ ո յ լ պիտի տան որ մեր վարչական սլա շտօնեանե–
րին մէչ–. «Հայրենիք մբ, Հայրենիք մբ • . •» : րուն մէկ մասբ մնալ ; ք*այց , ինչպէս գիտէք , Անգ
Երաժիշտ , եբ գա Հան թէ ե ր գ չ ա խում բ , ռթէ լիացիներդ արդէն ձեռք առած են Աուբիոյ տնտե
Զորս գիս կր նայիմ ։ Ամէն մարդ չիէար , բայց ՜սական վարչութիւնով :
ու խորութիւ–
կհուզեն վառ սլաՀել կրակբ արուեստին Հուրբ ամէնուն լռութիւնբ իր սրտին չավա
պարտաւոր են տքնիլ, ՔՐասէէ յղանալ։ ՜Լթոր ւնի : ՝՝ Գ՚աՀիրէէն կբ Հեռագրեն թէ Արաբական
ն ե ր շն չո ւմն ե ր եւ նիւթեր փնտռել ։ Ոչ մ իա յն Հե– X Ղ՚աշնակցութիւնր պիտի պաՀ անջէ ներկայացու -
: ւլքւչներ ունենալ մէջ։
տեւելով տարագիր թէ Հայրենի ժողովուրդի Հա $՝շնամ ին ներս մ տած է մա յրա քաղաքէն որ ել է խո րՀ րդաժոդովի
րազատ սարսուռներուն , այլեւ միջազգային ա ր– Անոնց կառքերուն դղրդիւնբ մ արմ ինս կ բ քերէ ; (յո քն շրջանա կն ե բ ո ւ ն մէջ աւելորդ կր գտնեն րնդ–
ո ւե սա ի գադտնիքնեբուն : I՛ ր ա ւ էլբսեմ, միսերս կբ վառին : Տեսաբանբ խառ– լայնել Ժողովր , ուր ի շ պե տ ութ իւններ ալ Հ բաւի–
պատկերր
Այս տեսակէտովդ ԼՈէ֊րջ պարտականութիւն մբ ՝էւ ա կ ո յ ա ի կբ նմանի՛, է ՚ ^ ն չ կրնամ ոսել, տեզաւո– րելով ՚. Լուրի մր՝ համաձայն , Թուրքիան ալ կ՛ու
էլ ի յնա յ , նաեւ , բանաստեղծներուն վրա յ : կամ աց կամ աց ա չքերուս մ Էջ ձեւեր կր ղէ մասնակցիլ :
՛դժբախտաբար մեր բանաստեղծներէն շատ բէ ՚ Աչքերս կբ մ բկին ։ Ջեմ գիտեր , կեանքբ ինչո^ւ ԱՐԱԲՆԵՐԸ ԿԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿԵՆ ՄԵՂԱԴՐԵԼ
^ԼԸ. ԳՂՐԳէ՛ կերտուած–
էբիչհրբ վարժ ուած են հրգ յօրինելու։ Ա՝ եծ մասբ քինմէի Է^՛ ս ռ բս իգիս իր գա բալո ր Ար րական Ղ՝ա շնակցութիւնբ յա յտարարու -
կր նախբնտրէ յանգ մշակել, ճոռոմաբան , գոյն– թիւն մււ Հրատարակեց , իր Հ ամ ագո ւմ ա ր ի որո -
զգո յն արդուզարդ Հագցնել ո տտնաւորն եր ո ւն , Ես Հայ մբն եմ, օտար մբ, մ է կր ամէնէն շումներոլ մասին՛. &այտա բա ր ո ւթիւնբ կ^րսէ թէ
խրտչելով պարզէն , բնական եւ Հարազատ նեոչրն- դժբախտ ազգին զաւակներէն , բայց ամբողջ ձհր– Ֆրանսան է պատասխանատուն Աուբիոյ ել Լիբա
չումէն , եւ խրելով Հ^վսեմ^ի թաւուտքին մէջ՛. բանսան սրտիս մէջ դղրդեցաւ։ Ո*– տեսակ մբ ա ր՜ նանի մէջ պատաՀած դէպքերուն —• սպանութիւն ,
(Այս գիտոգութիւնո՝ միջանկեալ, քանի որ առան ՀամաբՀանքով կր նայիմ կեանքին ։ քանդում , կորուստ։ Տա յտ ա ր ա ր ո լթիւն բ երկու
ձին նիւթ մ բ կբ կազմէ՝) : ^անրասլետութեանց շաՀերուն դէմ կր նկատէ ֆր
Ա՝եր երգաՀ անգէսներ ր թարմացնելու , յսէյ ՜ Ես օտար մ բն եմ, ու թէեւ 3)րանսան ալ «օ–
աագիրներր նորոգելու եւ ճոխացնելու Համար ու տար» սլոոաց երեսիս , բայց ես, մարդկային ամէ րա հո ա կ ան Գ^րքիո նե րկա յ ո ւթ իւն բ «/7 ր կրնայ նոր
նինք թանկագին ագբիւր մ ո , Հայրենիքին ստեղ նէն ագնուազգի ցեղերէն մէկուն շառաւիգր , ս բր ղՀ սիրերու տեգի տալվ ։ Ե*՜ էլ եզրակացնէ թէ ա յ ս
ծագործո ւթ իւննե ր բ : Պայման չէ որ կապկենք տիս մ էջ ճաառագա յ թ մ բ կբ գ ո ղ ա յ\, ու կուլամ /լազութ իւն ո կրնա ր տարածել անՀ ա ն գ ս տ ո ւթ ի ւ ն բ
շինծու , արուեստակեալ մարզանքներն ալ , ազ– 3)րանսայի Համար։ եւ ադդել թափոնի գէմ մ գուած պատերազմ ի ճ ի–
ճատուած՝ Ը"դվգ^9ո*՜9էչ օ տ ա ր ա բ ան ո ւթ ի ւնն ե ֊ X ւլ ե ր ո ւն վրա յ ՚.
բով : Հէտելէ մագելէ վեր9 , անսպառ գանձ մ՝Դ կր Ես բարեկամի մբ բա ց ա կա յ ութ ի ւն ր կ՚ողբամ Լիբանանի Աղդ * քՍորՀուրդո , որ կազմուեցաւ
մնայ մեր տրամադրութեան տակ : տարիէ մբ ի վեր, ու ամէն օր այգ րացակայու - հրբ Ֆրանսացիներ ր \943 ին ձերբակալեցին Լիբա
ք* ա յց անՀրաժեշտ Է աշխատանք է ք՛ ս կ աշխա– թիւնր կո զգամ իր բոլոր թարմութեամբ * ան նանի նաիւագաՀ ր եւ քանի մ բ նախարարներ , բո
շտոլթեան
աանքբ ա ր գ ի ւ ն ա ւո ր ե լո ւ , եբդի եւ ե բաժ վախճան չանի։ Այսօր ալ Գերմանացիներբ երբ կբ ւլ ո ր սոլ (< ր մււ ուղղե ց կա ո տ վ ա ր ո ւթ ե ան , ղ ան դա -
չեն
մշակներ բ խրախուսելու Հ ամ ար է բաւ ական ր: գ րաւեն Փ՛ա բ իղր , իր թ" 1ոբ սաստկութե ամ բ , մ ի– տելով ո ր Ֆ ր ան ս ա ց ին ե ր ր Ա ու րիայէն դուրս Հ ան՜
մ եր ծափերն ու Հա զգաս իրականդ շաբժուձեւեբ եւնուն անձկութիւն բ կբ զգամ , ու մտածումս անոր ուե ք ով Լիբանան կ ո Հաւ ա քուին *. Լիրան անց իներբ
ԱՀա թէ ինչ մտածումներ կր ներշնչէ մեղի, աշխտբՀ՚ո կբ շինէ , ու դա ցողին ետեւէն կբ նայիմ , կ ր ։1 ե ղադր են թէ ֆրանսական գործակալներ կբ
Հայ Երգի Օբբ , ո ր անշուշտ
նախորդներ շ: . պիտի գ եր ազանց է ու աչքերս Հորիզոնի մո վրայ կր մնան։ : ջանան խո ով ու թիւններ յարուցանել իսլամ եկ
Հք . ԱՐՄԷՆ ԱՄՈՒՐ քրիսաոնեայ Հասարակութեանց միջեւ \
Fonds A.R.A.M
