Page 38 - ARM_19-1948_04

Զւսգուկ&եքուս տաոսգխ ԳիտակաԱ ասողիս

«118 Գ Ր Ո Ղ Ն ե Ր Ո Ի ՀԱՄԱԳՈՒՄԱՐԸ Այսօր նորէն Հայրեն իքի ափ մր Հոգը

ԾԱՆՐ ՋՈՒՐԸ ԵՒ ՀԻՒԼԷԱԿԱՆ ՌՈՒՄԲԸ -

իմ ափերուս մէջ, Հիւլէական ռումբին՛ պատրաստութեան մէ^ Նանբ

ՁԵՌՆԱՐԿ ՄԸ ՈՐ ՄԵԾԱՊԷՍ ՊԻՏԻ ՆՊԱՍՏԷ իշխանական Հրճուան՛քն՝ ու ցնծութիւնը իւրր կարեւոր տեղ մր կր գրաւէ։ Այղ կուրին

իմ Հոգիէս ներս , համեմատական ձա՚բութիւնբ սնղէկին հետ բաղ.

ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՅԹԻՆ ԱոեւՏսերու ծովուն մէջ ես կը լողամ : գաաութեան որեւէ ե զ ր չունէ։ Հոն՝ ուր բնական

ԸնդՀաւրա՚պէս Հայ մշակոյթէ եւ. մասն-ալո– Ափ մը Հողը, որպէս մարգրիտ թանկագին , իւրը 18 կրամ կշ կշռէ, ձանր ի^Ա կը կլռէ 20

րարար Մէլ\էս Արեւելքի Հայ մշակոյթէ՛ն՛ Համար, Ես ցանեցի , տառերուն վրայ մեր անգին՝, կրամ : Ասկէ զատ , ծանր ի ւ բ բ արտաքին երեւոյ­

արտակարգ նշանակութիւն կր ն՛եր՛կա յառնէր Մի– Ու կանչեցի , իմ ձագուկներս տարագիր , թով որեւէ տարբերոլթիւ^ե չու՛նի թեթեւ Հուրէն,

ջէն Ար եւելքէ Հայ Գբողնե ր ու Համ ագո ւմ ար ր ( ,որ Արց՚ոԼւ քնեբր իմ աչքերուս մէջ , ՚ քիմիապէս ալ պարզ ի ւր ին հ ակազդեց ո ւթ իմւն ե.

է՝լ՝չպէո Հ ագո բ գահ՜ էէնք , տեղէ ունեցաւ 18 20 Պանդուխտ Հօր մը տառապանքը պատմելու։ բը կր ներկայացնէ : Սա՛կայն, երբ ծանր չուրը

Ա Լ ոլտ Լ մբեր , էթ ա բաթ , կէրակէ ել Եբկոլշաբթի Ո՛՛վ իմ ձագուկներս տարագիր , տարբաղաղրենր , ան մէկ կողմէ սովորական

օրերը^ Շթորայէ մէ^ւ Ես իմ կեանքիս տձեւին Հետ սպասումի, թ թ ո ւ ա Ն ի ն ր կուտայ ել միւս կողմէ ծանր Հրածի*–

Ա* ՆԻԱՏ • Համագումարէ առաջին նէ սար Օտարութեան շղթաներէն ամուր կապուած , Յ֊Հ»։ Այգ կէտին մ է 9 իր տարբերութիւնը զգալի է,
սովորական
տեղի ունեցաւ 18 Աեւղտեմբեբ Հքաբաթ առաւօտ յ Հին վէրքերր քբքբելով, նոր յոյսերով է որ որովհետեւ ծան՛ր Հրածինը ((16սէ6ՈԱՈւ)

պանդոկ ՝ք*ասոլ.ֆի դաՀ լէճ\ի\Լ\ մէջ : Ներկա յ է ին կ1 ապրիմ : կազին կրկինը կը կշռէ :

Աուրիոյ ՛եւ Լիբանանի Գրողներու Միութեան ն՝ո– Այս թն՛է աղ ւ ո ր արշալոյս է Ո՞ւր կը գտնուի ծանր չուրը : Ս& սովորական

չոր անգամները, Հա ք մամուլի ներ կա յա ցո ւց ի շւե– Այս ինչ Հզօր կամք է , որ տուն մըամբողջ չուրին մէչ այնքան փոքր քա՛ն՛ակութեամբ կը

ւնկնդիրներու իւ ւ բագմոլթիւն *^՝է\* հյւ՚դութեան սեղանին շուրջ, գտնուի որ կարելի չէ զայն բաժ՜նել քիմիական

ԲԸ. միայն կարգ մը անուններ , Կ* Աասունէ , Անծանօթին վւառքր 1լ երդեն՝ % հա՛կա զղա կով :
Յիշենք
Ջ ագո ւկն ե ր ս տարագիր Տարրաբանութեան՝ մէչ գոյութիւնն ունի 1\4շո–
Մովսէս Տէր Գա լո ւս տ ե ա I. , Ա՛ 3-ովՀաննէսեան ,
Գոլք լսեցիք , ձեր Հայրն՛ անբախտ , Հ^շհքք կոչուած ցուցակ մը, որուն ւքէչ ամփոփ,
Վ՛ Վալագեան, Հո*֊բէ Իփէկեան, Ա, ԱաՀակեան,
ՄարգարտաՀատ ու Հարազատ իր պատուէրր : ուած են բոլոր տարրերը Հա՛մաձայն– իրենց յատ—
Եգ. ՏարօՆեան , % . Զարըգ, Վ* Աէթեան, Եգ • Պօ–
Օտարութեան՝ այս անողոք օրերուն , կութիլններուն։ Անոր մէչ Հրածինը ամէնէն թե.
յաճեան, Ա* Անոյշ, Ա. կառուկեան, Մ՝ Թէօ­
Երր գոլք վագր, եղնիկի մը աչքերուն՝ պէս թել տարր ո յձԼԼաէՈէԼ՛ առաչին տեղը կը գրաւէ :
լէօլեան , Ա . Թոփոլզեան , Ա . Ուրֆալեան , Ն * Ջ"–
Ա/ՐԴ, Հ,՛ աձ /. ՚։ ը 22ոլկէս լիտրէն քիչ մը պակաս
լագեան , ՎաՀԷ Օշական , Մ * ԻշէւաԼ, Տ* ք\սկունի , քնանաք ձեր աչքերը բ"Ո ք

Զ* Զարգուն՛, Ա . Բաիւաիկեան , ՚եւայլն, եւայլն : Մեր պարտէզին՛ Հին՝ օրերու վա ր դեն ի քինպէ ս , ծաւալով մէկ կրա՛մ կը կչռէ , եթէ ենթակայ է

Թերթերոլ կողմէ՝ Հրաչ ՝Բաջարենց («Մասիս») , Աէրեցէք ձեր լեզուն \ մթն ո լո ր ւո ա կան ճնշում ի մր եւ բնականոՀՆ ջերմ ու-

Եղվշէ Մանուկես/ե («Ազդարար») , Տօքթ * Եղիկ Մ այվ։ են է լեզուն ձեր արեւափառ , թեան :

Գոնեալեան («Ակօս՝») , Բիւղանգ էքղիաեան Ա՚-֊մաՀ լեզուն Ա ու Հակ Աեսրոպ, խորենացի եւ \^անր ջոլրր պարունակող ջրածինը երեւան

(«Հասկ») , « Արեւելք» եւ «Ազդակ» օրա թեր թե րր։ Եզնփվէ : Հ ան ո ւե ց ա լ ե լե կտ ր ա՛քի մի ական՝ մեծ գործարան­

Ունկն գիրն եր ո լ կարգին՝ Ջ.արեՀ եսլիսկ * Փա յաս– Ջեր Հօր կեան՚քր եղաւ , լեղի , մեր փլփլած ներուն ե լե կար ա՝լո ւծ ո ւթ ե ան՛ յատուկ տաշտերուն

լեան , (Աո աջն որ գ Հալէսլի) , Գրօ , Վ • Փափագ– Պատերուն տակ , ՛ուր էւոբր ուր կր Հարաքուէ, որովՀետեւ >ծա\ն\ր ջուրր

՛եան, Լ» Ա էմոնեան , Տօք* Նաճաըեան , ծանօթ Տ ամանա կիր աշխատ ան քո վ տատա ս կ ն եբը սովորական ջոլիրէն նուազ արագո՛ւթեամբ կր

անձնաւոր ութ է լնն եր , աէկէնն՚եր , ուսանողներ , մողվրտեց , տարբազագրՈւի X Ուրեմն սովորական ջուրը աւելի

եւայլն , ելայլն : Եւ Աստուծոյ արեւուն՛ տակ , մարդկութիւ— շուտ կ անՀետանայ զայն՝ բաղադրող կազերու ձե–

Աոլլրիո ւ եւ Լիբանանի Գրողներու ՄէութեաևՏ ն՝ը անիծեց : ւէն տակ : Ս*յգ Է պատճառը որ ՞(յորվեկիան, ոլՀր

նաիւագաՀ կ . Աասունի կարճ ճառով մ ր բացաւ Օո մր ջարուի , կարմիր ջարդի առաւօտ մը , նմա\> ճաբւոաբարուեստ մը շատ զարգացած Է,

Ա* նիստը։ Ապա՝ իւօսք արուեցալ « Համաղղա —՚ Անօթի ՛ոլ մերկ մարմնով, մեր աղբիւրին ^ռւ– կար՛եւոր կեգրոն մը եղած Է այղ թանկագին հե­

յին»ի , Լ • Օ * Խաչի եւ «Ակօս»ի ներկայացուցիչ­ Րին մէչ , ղուկին աըտագոութեան մէչ՛.

ներուն , որոն ք ող^ունեցին Հ ամ ագո ւմ ար ր եւ Հայ պապերուն անմե ղ արեան Հ ոտ ր առի % Մինչեւ հոս այղ նոր ար տագր ութ ի Հև՛ը անվը–
նաս կը կարծուի
մաղթեցին յաջողութիւն % «Արեւելք»Է եւ Հալէսլի Ահ ա այգ սել օրէն՝ մ խնչել այ՛սօր, եւ իր սովորական իր երկու հիւլէ ՛ծանր Հրածինով

Ուսուցչական– Մ իո ւթեան՛ կողմ է ղրկուա՛ծ էին ող– Տ ար իներ ով ի զուր փնտռեցի թթուածին՛ի հիլլէով :

ջոյ՚ւ֊փ՝ Հեռադիրներ ; Ա տոլերէ երր իմ պապերուն , որոնց Հոգին վը– ՚ - ^ ք • • –տ » բա ա Րքքքքք ւքքք#՚^ւէքՏ–#1յ^#^ք^սրր»յ\քՆք<յ՜է0՚յռՅ.

ՆախագաՀը Հաղորդեց նոյնպէս, թէ «Հասկ»ի րայ թշնամին նենգ մպիտով ,

կողմէ Համագումարի աշխաաանքնե րուձե ոլ ի ա ի Գալակցոլթեամբ Հ զօ րնե բո ւն ,

Հ՚եաելի /• • Եղիայեան , ապա կարգաց թէՀ բանէն Թուխսի Է նստած այ (/՜մ ։ Ով իմ ձագուկներս , ձեր մօրը պէս,

ստացուած Հեռագիր մր , որ կր Հա՛ղորդէր թէ ԼսեցԷք ձայեր բոցավառ Հայրենիքին , Երբ գոլք վաղը Հասակ նետէք ,

բանաստեղծ Ար ամ Գառոնէ պիտ՛ի ուշանա յ մ ո դո­ Երբ մեր ց եղին ն ւս խն իքն երր Հոգի ն> եր դր Իւչպէս Հայրենիքի մեր Հին թթենին,

վին՝ % Ալելցոլց թէ Եգիպտոսի երեք Հայ ղրողները կԴբգէէն , Եղէք իւիզաիյ , անվախ Հպարտ ,

(/՝ • Նաւասարգեան՝ , $՝ա՝գ Յակոբեա\Լ\ եւ Ա . Եր­ Աշ խտտանքի ու տքնութեան ոսկեՀատիկ Հ "՛յ՛՛ց լեզուին ամուր փարած,

կաթ) Հ ա ղո ր դա ծ են իրենց մ ե կն,ո լմր , բայց տա­ Հացին փառքր Հիւսելով , Հայ Հաւատքին Հուրը գըրկած ,

կաւին չեն Հասած % Կոյր, թշնա՛մին , նենգ Հոգիով Հողր լուայց Որ պաշտպանէք հողր Հայողն ,

Ապա կատա՛րուեցաւ Համ ագում արի դիւանի Մ եր պապերուն սա րր արիւնով ... ; ա՛ուլ ինչպէս կաթն անարատ ձեր մայրեէրւոլն :

բնտր՛ո՛ւթիւնր ։ ՆախագաՀ լՀնտրուեցաւ Կ * Աասու­ Սէբեցէք Հայրենիքը անուշ , Ս. ՀՐԱԾԻՆ

նի , քարտուղար՝ Մ • Թէօլէօլեան՝ :

Ժո ղո վր նաեւ մ իաձայնո լթեամբ Հ ա՛մ ագու–

մարի պատուակալ ձախագաՀ րնտբեց վաստակա­ երկար ուսումնասիրութիւն մր « Հ ա յ չեզուականւ՛ Տեսակէտներ բանաձեւեցին ա յ ս մասին Մ•

ւոր գր՛ա՛գէտ — թ ա ւ.՝է ե ր ա ։.լի ր Լեւոն՛ ՚Էքանթը, որ խնդիրներու շուրջ» ։ Ա ե բ գա՚ւառա բա բբա ոմներուն, Թէօլէօլեան , Վ* Վալագեան , Մ • Տէր Գալուստ­

միամամ անակ պա տ ո լա կա լ նախագաՀն Է Աոլրիո ք արեւմտաՀայ լեզուի, ուղղագրական Հարցերոլ եւ եան , Մ՛ Իշխան, ԱաՀակեան, Վ. Օշական, Վ.

ել Լիբանանի Գրողներու Մ իութեան (այ յ֊մ Մ– յարակից խ1դիր"ւերոլ շուրջ տեսակէտ եւ բաղ­ Փափազեան, կ* Աասունի ։

ՆաՀանդնեբ) : ձանքներ բանաձեւեցին Մ * Թէօլէօլեան՛, Մ * Տէ\Ր

Գիւանի րԼտբութենէւ վերջ ,պա րզո ւե ց ա Լ յա– Գալուստեան , Ա * Իշխան , Վ՛ Վալագեան, Ա* Պ * ՎաՀԷ Աեթեան՝ Համագումարին՛ ներկա -

ջորգ նիստերու տեղեկագիրը , ԳաղթաՀայ ար­ \յ՝առոլկեան , Ա* Բախտիկեան, Ա* ՅովՀաննէս­ յա՚ցուց ապա երեք օրերու ընթացքին յ այտ ն ուած

ձակ գրական ո ւթիւնր (Եգ * Պօ յաճ եան) , թատրոնը եան , Վ . Փավւաղեա՝՝).՛ ե լ Կ . Աասուեի յ կարծիքներու , ձեւա՛կերպուած բաղձանքներու եւ

( 1ԼաՀԷ Օշական) , ԳաղթաՀա ք դրականութեան Ապա Ա՛ . իշխան զեկուցում տուաւ Ափիւռքէ րնդՀանուր տե սա կէտն եր ու մէկ ամ փոփոլմը ,

•ուղին (Կ * Աասունի) , ԱբտասաՀմանեան՛ մամուլը Հայ բանաստեղծութեան շուրջ ւ պաբգելով ա յգ խտացած եւ Համագրուած ։ Ընդգծեց ահ Հրամ եշ–

(Մ * Թէօլէօլեան) , Հայ լեղուական՝ իւնգիրներբ Ափիւռքը ա՛մբողջացնող եւ պայմանաւորող ազ­ տութիւնր «ԳաղթաՀայ րնդՀանո՛ւր Համագումա­

(Եգ՛ Տարոնեան), Ափիւռքի բանաստեղծութիւնը դակները, Հոգեկան մթնոլորտը, կարելիութիւն - րին» , որ կայանայ ՀաւաԼօբէն յ առա ջի կա յ տարի ,

(Մ * Ւշիւան) , էյորՀրղաՀայ դրականութիւնը (Ա * "երր ; եւ կամ՝ ա\– ՛կա րե լո ւթե ա\Լ– պարագային աւելի ուշ ,

\)՝ աուո լկեա՚ւ) , ել առաջարկներ : ու շեշտեց յաճախակի Հանդիպումներու կենսա–՛

Տ ե ս ա կէ տնե ր եւ բազձանքն եր բա՝1 աձեւեց ին կան նշան ակո ւթիւնր՝ մեր գաղթաՀ ա յ կեան քին\

անաստեղծ ել արձակագիր Եդ * Ա. Հյ՚առուկեան , ԱվմոԼեան, Մ • Տ է րԳա լո ւստե ան է Համար, մասնաւորաբար մշակութային՝ մարզի

Պօյաճեսձ՚ւ՝ կար դա՛ց իր զեկուցումը Իրենց տե– Ա . ԱաՀա՛կեան , կ . Ա ասուն ի ե լ ուրիշներ Հ մէջ՛* Պ * Աէթեան բերաւ \ի ր կաբղին առաջարկներ ^

սակէ տներն ու թե լա գանքն երր պար ղեցիւ– Ա . Ա ա— Կ* ուզենք րն գգհ ե լ ա յստեղ թէ բո լոր խօսք աո - որոն ք նկատի պիտի առն ուիւ շուտով Աուր է ո յ ՛եւ

Հակեան , Տ՛ Ոսկունի, Ա. ՅովՀաննէսեան , Մ՛ նողնե ր ը յա յաւ եց ին իրենց անխախտ Համ ողում ր , Լիբա\նանի Գրողներու Մ իութեան կողմ է է

Տէր Գալու սա Լ ան , Վ . Վալագեան՛ , Հ* իփէկեան , թէ Հայկական ԱրտասաՀ ման՚էւ մէջ Հայ քերթո–

Ա. Ծ ա՚ռոլկեան , Տ ո ք • Եղիկ Գ"նեա լեան , կ . Ա ա– ղոլթիւնը իրագորհած է բացարձակ նուաճումներ^ ԽորՀ րգա կցոլթէւ լններր փակուեցան՝ նո յնքան

՝յյՐ ւլյլն երբ նկատի ունենանք այն պայմանւերր որո՛նց խա՛նդավառ մթ ՛ոլորտի մէջ եւ նա խաղա Հ կ» Ա ա–

Ւսկ ՎաՀԷ Օշականի զեկուցման շո*֊բջ (Թատ­ մէջ ձեւակերպուեցաւ ե լ որոնք մինչեւ այսօր կր սունի յայտնեց իր անխախտ Համ ողում ր թէ ձ՛"՜
մ անա–
րոնը՝ ղաղթաշիւարՀի մէջ) տեսակէտներ ել բաղ­ գա ւա ճ ան են ան ո ր ; \^օսոգԼե ր ր շեշտեցին ռաջիկայ Հանդիպումներ ր ու գաղթաՀայ րնգՀ •

ձանքներ բանաձեւեց ի1 Հ՛ իփէկեան, Մ * Տէր Գա– լա1գ այն անժխտելի փաստ ր , թէ Հայ մտաւորա– Համ ագում արը անփոխարինե լի ն պա սա մ ր պիտի

լուստեան , Տ • Ոսկունի , Եգ * Պօյաճեան , ելն .եւե< : կա'1 ութիւն ր , մասնաւորաբար նոր սեբունդր , դե– բերեն Հայ գրականութեան ել մշակոյթին\ ։

Ապա Կ * Աասունի կարգաց իր՝ զեկուցումը ղեցկացոլց եւ յգկեց մե ր աշխ ա ր Հ ա՛րար ր , զա յն՛ Համ ագում արի փակումէն վերջ , մ տոնակից

(« ԳաղթաՀայ գրականոլթեա&ւ՝ ուղին») , որմէ Հ աս ցուց կատարէ լո ւթեան մ ո՝ որով կրնա յ Հ Բ~ մ տ ա՚լո ր ա կան ո ւթ ե ան եւ մամ ուլի ն եր կա յ ա ց ո ւ–

վերջ բազմաթիւ գրողներ պարսեցին իրենց տեսա­ պար տան ալ : ցիներուն (ի պատիլ ճաշկերո յ թ մր տրոլեցաւ

կէտներն ու բաղձանքնե ր ր է ծ* ՆԻԱՏ՛ Հինգերորդ նիստր գրաւուեցաւ պանդոկ Մասապքիի գաՀլիճին մէջ, երկուշաբթի

Գ՛ ՆԻԱՏ Հայ մամուլի վերջին քառորդ « ԽորՀրդաՀայ գրականութեան » շուրջ Ա* Նա– գիշեր՛– Հաւաքուահ նոյքւ՛ սեղանի շուրջ՝ մեր երէց

գարու ձղտումներուն ու պատկերին շ"ւրջ րնդար­ ռուկեանի րնդարձակ ո ւս ո ւմնա ս ի ր ո ւթ եամբ ե լ Պ* ել կրտսեր գրողներր աոձէ՚թն ունեցան անգամ մր

ձակ զեկուցում մր րրաւ Մինաս Թէօլէօլեան : ՎաՀԷ Աեթեանի կողմէ բս/նտաձեւուած «բաղձանք. եւս պարղելոլ իրենց մտաՀողոլթիլններն ու բաղ–

Ապա իւօսեցան մեր լբագրութե ւ •ոլ ան ո Ր Գ ե– ներ»ով «ԳաղթաՀա լ Համա՛գո ւմ այ,» ի շուրջ : ձանքներր։ Խօսք առին կ. Ա ասուն ի , Ա, 3 ով Հան՜
րին շուրջ՝ Մ * Տէր Գալուստեան
, Ա* ԱաՀակեան, Ա. Ծառուկեան բնդՀանոլր շրջագծի մր մէջ էր նէսեան , Տիկին Լ* Աասունի , Բ– Եղիաետն ,

Ա* \յ՝ա՝ռոլկեան , Վ* Վալագեան , Տ* Ոսկուն ի , Ա, առած խորՀրգաՀայ դրականութիւնը իր ծաղմա\ն («Հասկ»), Ա • Թէօլէօլեան («Արեւելք») , % . Զա–

ՅովՀաննէսեան , Վ . Օշական , Հ . Իփէկեան , Վ . օրերէւ՝ մինչեւ այսօր, վեց առանձին շրջաններով։ ԲՇԳհ Վալագեան , Մ • Տէր Գալուստեան , Հ*

Փափազեան եւ Կ • Աասոլնի : քԱորՀբգաՀայ գրականութեան ձգտում– ե ր ո ւն ե լ Իվ՚էկեան, Ե* Մանոլկեան («Ազդարար») , կ՛աք
՝Բաջարենց
Մ ամլո ք շոլԲջ ա յս վիճաբա՛ն ութիւններն ու իգացումներուն շուրջ պաբղեց իր տեսակէտներ ր, («Մասփս») , եւ ուրիշներ :
ու
տեսակէտն երր գրաւեցին ամ բող^ նիստ մր : Համ ագրե ց յա յտնտլած բո լոր կարծիքներր Համագումար ր վերջ գտաւ րնդՀանուր խ ան­

Ղ՝ - եԻՍՏ * Եգ * Տաբօնեան՝ նեբկայացոլց Հ ա՛ս ա ւ ընգՀանուր եզրակացութիւններու : դավս ւ ո ու թեան մէջ I

Fonds A.R.A.M