Page 35 - ARM_19-1948_04

սոր երազներից ։ Խալաբբ թանձր էր, գերեզմանի ՆԽսհս աքք. Մեփք ԹւսԱգեաՕի Տետոյ թա՛փոր ր չարմ-ուեռ Հետեւեալ զար­
նմա՛ն աՀա լոր ՚;
դով։ ԱՎելից էրն՛ում Էր Հեհ-եալ ո ոտ րկաև ո լթ֊ի լ -

Նա ձայն՛ առլեց , ճչաս՝ օգնութեան ա՚զտղակ– յուղած կ աւա ութ իւեը •նր– ՛էրան Հ՛ետեւում Էբ զինուորական՛ եբաէք֊չտա–

ներ արձակելովդ, բա յո ալս/ զ % ն՛րա ձայնբ մնաս խումբր, ապա Հայ Օգնութեան Միութեան անդա–

անարձագանգ : Նա մենակ էր : Ըչ լոյս ունէր , ո < մուՀիներր երկ՛ու կողմիռ . ԱրեՆուչԼերիռ յետու

բախտակիս սնկեր։ Զբ^ել էին նոյնիսկ թղթիս ոլ ԹսւլրիզԷն, կը գրեն մեզի (3 Հոկա -) գալիս Էթե պսակակիրները։ Ուսամբարձ գագա^

Նախա՛պէս որոշուած &ԲաԳՐի Համաձայն, ՛լին Հետեւում Էր զիակառքը չորս սեւ ձա&կոզ
Ներսէս արք*
Ն ա մի պաՀ յուսահատ կանգն ած՝ արձագան­ Մելիք թ՝անգեանի մարմինբ Հոկտ * ոլնեզոզ ձիեր լձուաձ֊ ; Եկեղեցուց մինչեւ Առաչ–

գը^ էր լսում իր սրտի զարկերի : Յանկարծ մի 2ին իբիկուտն մամբ 4ին , Առաջնորդարանից փո– ՛հու զ ար ա՛ն ել աւելի Հեռոլները ասեղ ձգելու տեղ

անյայտ ձեռք ս՛եղմեց սվ ա սիրտբ , ԷԼ^եց , ցնցեց խադրուեց մայր եկեղեցին՝ X չկար։ Կտուրները , պատչգամներր ել լուսամուտ­

՝ՈԳ2. էՈէ–թիլ–<Լ՝ԼՀ ։ Նա ուզեց մփ՝ ֊Նեցուկ փնտռել, մի Հակառակ ոստ լ. կաԱ ա ւթ ե ան՛ լուրջ Հսկողու­ ները լցուած֊ Էին խո լոձն բազմութեամբ : քՒափորի

֊զօրավիգ* * » Բազկատարած խարխափում Էբ ա֊ թեան , Հոծ բազմութիլնբ պա աո ելով շղթաներ բ երթր եկեղեցիէն մի՛նչեւ Հ ան գս տ ար ան՛, տեւեց ամ–

զեբսագիւ՚ • • . ԱՀա շօշափում Է գաԳլ\ պատբ բոր­ ցանկանում էր իր պաշտելի Աբ բազան ի դտգազի բոզջ երկու մամ X
փողոց–
բոսա՛ծ , ել պտ՛ոյտներ գործ՛ում գա տ ար կ խուցի մ օտից գն ա՛լ X Ա րբազանի կտակի Համաձայն պիտի թաղուէր
իր եղբօր %ողքիՅ* 1 Հանգստա՛րանի
Եկեղեցին գ ամբոդջ բակն ու շրջակայ ջեւում : մատուռի ա ո–

էք ւ այդպէս , արեւների եւ աստղեբի րոյ րին ՚եեբբ լեցուած էին բազմութեամբ •։

կարօտ բք գմիշտ , չարաչար մի տառապանքի ու­ Այսօ՚Բ առաւօտից սկսաւ եկեղեցական արա - 1Լյստեզ գամբանա կ աններ խօս՛ուեցան Թաւրի–

զի էր գծուած նրա առջեւ, ոբ պէտք է անցնէր : բողութ^լնր Ո՚ուբէն եպիսկ . Գրա՚մբեանի ել 12 զի, ԹէՀրանի Հ անրային եւ ազգային մարմիննե–

Աշփսա րՀ բ մոռացել էր նրան ել Ա ա՝ աշխաբ– քաՀա՛ ան՛երի մասնակցաւթեամբ : Երգում էր քա– ԲԻ 1 Հ * 3 * Գ * Բի*֊Բոյի եւ իրանի մի շարք քաղաք–

Հին։ Նա չէր յիչոլմ ոչ մի ծանօթ պատկեր լո յ սե­ ռտձտ յն խումբբ՝ Գ բ ի գո բ ե ա Լ ի գեկավա՛բութեամբ ։ ների մ արմինն՚ե րի եւ սնկերն երի կոզմից :

րի մէջ*, քոլում էր՝ երկնքի բոլոր լուսատուներն Եկեզեցում ներկա յ էին եւ մէկ կոզմ ում տեգ Ի1՝ազման ար ար ո դո ւթիւն՛բ վերջացաւ մամբ

են խաւար՛ել, աշխարՀբ քաոսի մէջ է լոզում, ա– էի՛ն բռնել նաՀանգապետի տեգակալ տզա յէ Մ եՀ– 4ին։ Գր ուած էին՛ տասնեակւեբով պսակներ ։

յո , քաոսի ; բանբ, Հրամանատար սպարապետ ՀյաՀբախտին , Ստացուած են բազմաթիւ Հեռադիրներ , ո–

պետական բոլո ր Հաստատ ո լ թ իւննե ր ի տն ՛օրէնն ե– րոնց մէչ, Ն– Կ– Մ– ԾաՀի եւ ն– Օհո. թիլ, Գէորգ

X բբ , բարձր զինուո բա կանո ւթիւն՛բ , ոստիկանա՚պե– Զ– Կաթողիկոսի : Վերչին Հե ռագրի մ ասին յա յ–

Հիւանգ էր բան֊աստեղհ-ը , պառկա՛ծ խաւարի աբ ել մեր Սրբազանի յիշատակի յար դոզ բազմա^ ա ար ար ուեց ալ եկեղեցում : ՝
մէչ
թիւ֊ Ե բան ցիներ : Երեկո յեան մամ ի ճին Ատ բ պա տ ա կան ի Հ ր սւ–

« Բո ւմո ւմ » է ին նրան՝ Հ ոգին երբ վաճառքի Ե կե զե ց ո ւ մ իւս ^ԼՈԴ^ Ր յատկացուած էր մտնա տա րր՝ մաբաջախտ ՀյաՀ բախտին իր շքախմ-

Հանա՛ծ ստրուկներբ նենգասիբտ : «Բումում» էին ւզատգամաւոբներ՛ին , ներկայացոլցիչն եբինէ ել բով ե ւ Ատ ր պա տ ական ի բնդՀանո ւր ոստիկանա­

ամէն տեսակ մ՝էքն ագարեանտանջանք եվ.ի գնով։ յատկապէս Արբազանի յուղարկաւորութեան մաս­ պետի Հետ մ իա սին այցե լեց Առա ջն որ գար ան\ իր

Հ Բ՛ումում » էին՝ ջղեբբ պրտելով Հոսանքնե­ նակցելու Հա՛մ ար քՒաւր ի զ եկած աԱ Հ ատնեբ ին ։ ց ա ւա կց՚ո ւթ ի ւնն ե բ բ յա յ ան ե լո լ Համ աբ :

րով ելեկտրական ^ թոյն ու Հաշիշ սրսկելով ե– Պատգտմաւոբնեբի ել այսպէս ասա՛ծ Հիւրերի թի­ Պ * * Բա րխուդա րեանբ ֆտբսերէնով Հայու1–

բակն եր ում : (յ ւ որքան ցած , գազանային ձեւեր ով ւր Հասնում էր մօտ 150 տ ոգու X թեան հողմից V* որՀակալութեան խօսք բսաւ Ն•

խոշտանգում էփ՚ն՝ նրա թ ո յ լ մարմինբ վաստակա­ Եկեզեցում պա տ տ ր ա՛գի կիսին գամ բան ական։ Կ * Մ * Հ/տՀի ցաւակցական Հեռագրի , կառավա­

բեկդ Հե գնում ամէն ան՛գամ չարախինդ մպիտով, խօսեց Ո՚ուբէւ եպիսկ * Գ,րամբեան՚բ ։ Եկեղեցու րութեան կ՚ոգմից ՍէԲբազան ի յո ւգաբկալո րու–

թքում տնարգօբէն ** * զաւթոլմ Պ * Ն * Բար խուդա րեանբ ֆար սեր էն՝ X թեան մ ասն ակցութեան ել պարսիկ մոզովրդի վ շ–

Ն ա չէր պատասխան ում ոչ մի Հարցի : Ջ էք՛ ՆաՀանգապետի տեոտկալբ յայտարարեց , որ Ն * տա՚կցոլթեան՛ առթիլ X

խօսում : Եբգուել էր լուռ մնալ : Ե լ ամէն յաւ , Կ * Ս * ՇաՀր իբ մ էջ՛* ո ո վ ցաւակցական Հեռագիր Հրամ անտ՚տար բ շեշտեց Հայ — պարսկական֊ եղ­

գառնութիւն տանո ւմ էբ Հպարտ եւ վեՀօրէն֊ յ ուղարկելով Մ րբազանի մաՀոլա՚ն առթիլ, միա­ բայրական ջերմ սէրբ, աւելցնելով, որ վիշաբ եր՛­

մ իտք՚բ տուա՛ծ Հ եռոլ երազն ե ր Լ ն անՀեաացոզ : ժամ ան ակ Հ րաՀանգե լ է ներկայ լինել յ ո լգա բ կա– կու մ ո զով ո ւր գներին է լ է պատկանում ՛ել ձա ս

Եւ ուզեց մոռանալ իրական տշխարՀք այդքան ւորութեն եւ ցաւակցութիւն յայտնել ։ մեծ կո բուստ ք Համարում են նաեւ իրենց կո–

լկտի , յափշտակաւեց վսեմ տ ես իլն եբ ո վ մշտ անա– ր ուստր յ

բոգ։ ՚^* Ս * Աստուածածին՝ մայր եկեզեցում կա­

\Լզջամ ուգջից ճառագայթոզ վաբգտմ ատի ն բ– եզրին կանգնեց րին ն բան X Ե ր կնքին նայելուց չէր տարուած ՀոգեՀանգստեան աբարոզոլթեան՝ ներ­

մ ան , նքա՛ բիւրեզ Հ ոգու Հոր ի գոն ում բոցկլտում յագենում , նայ՛ում էր ոլ նայում; կայ էին Ն* Կ* Մ* ՀտաՀնչաՀի , Պաբս\ի\կ Հոգեւո­

•էր մ ի ս ր բազան պատգամ , կուտակլում բառեբբ Լուսինբ չկար X Աստզերն էին՝ մենակ։ Հին - րականն ո ւթեան՛ ներկա յացո լցիչ ԹէՀրանի էմամ

Հրաթեւ, մտքեր բ բոցաշունչ գե ր ա գո յն֊ բնգվբ~ Հին ծանօթներ ։ Ո՛՜րքան էր զրուցել նրանց Հետ , Ջոմէ Գոկտ . իմամին , պալատի կոզմից Պ * Նուր–

զում ի երկունք , ե լ չոԳԼոգ ՛ում բավ. ձ ր ա գա Հ աստ– պատմել իր Հոգու գառն, ութ իւն բ , իրեն տանջող զադբ Հ ԹէՀրա՛՝ի քազաքագչուխ Պ՛ Գովլաթաբա–

զերի պէս եւ բռնկում նրա էութիւն բո րպէսՀ բդեՀ է ցաւեր ր , շ՛՛ ւր^յւ տիրող ոճիրն ե բբ ... Ամէն , ա՛մ էն\ գփն , Մ էջ^իսի պատգամաւս ր Պ * Խոստովանին ,

ՏԼգացումի մի Հ ին նա խապաշարմ ունք էր աբ– քէն չ ասել Էբ նրանց : գՏ ար օ ր ինա կ են այսօր նբ– Ար ղ.ա–ք ագա տ ո ւթեան ն ա խ ա ր ա բ ո ւթե ան ներկա յա–

ծա լած*– ում նրա Հ ո գո ւմ ^ սարսում մարմինր՝ \ե՝ւ բանք , աւելի յաճախ են կկոցում իրենց աչիկներբ *ք"ւցոլցիչբ , ինչպէս ՛ել աս՛որի , կաթոլիկ , բողո­

սթափեցնում նրան * ԲնազդօվէԷն թուղթ– ու գրիչ է ... լալիս են» , խոբՀբգածում Էր բանա սա եղծբ ու քական ՛եւ այլ յարանուան՛ութեան՛ց պաքշտօն.տ••կան

արանում, միշտ բառ՛եր որոճալով եւ պատգամի նայում նրանց Հ Արիւն ոտ գիշեր Էր X ներկայացուիչնեբբ :

Հոյակա՛պ չէնքբ կառուցան՛ելով իր մտքի անդաս­ ... Յանկարծ ն\բ ա մ ա րմն\ով անցաւ մի սառ­ Հփ ւր երր կ^բնգունէր եկեղեցական վարչութեան՛

տան՛ում : նութիւն ՀրԷշաւոր X Գմոխտյին զա՛լից ճչաց ան— նա՚խագաՀ Բմ * Ա * Բաբալեան :

« Թէ կուզ խաւարի մէջ», մրմնջում է նա ալ պաշտպան ել բն կալ դիտապաստ :

^Լբկին վէնտռո ւմ I Բայց , աւադ , չի գտ\1՝ում ոչինչ ; Նրա դալուկ կրօ՝քից ծորում էին կաթիլկաթիք

չար ժ ւ ւմ է ։ Մոռառա՚ձ բոլոր ու մ ար­ արեան վերջին չիթեր բ ու կողքին լճանա ւմ ։
է պատին
մն ական գ նա մի ցնցումով իրեն՛ գտնում Գիշերն անլուսնկադ ել խաղաղ էր , եւ աՀաւոբ X ՈւսանողակաԱ կհասք

կռթնած։ ՀյՕշավաւմ է զ ա ղք պ ՛՛ւ ա ի Հարթութիլնբ Փրկարար օգնութեան յ ո յ ս ի ոչ մի ակնկալիք

եւ անՀաւն Հրճուանքով^ եղունգներով փոբագբե • չկար ։

սկսում պատի վրայ իր պատգամ ր ։ Ընկտծ բան՛ա ստ եղծբ մ ա՛Հա մ երձ՝ նայում էբ

Փորագրում էր նա եւ մրմնջում պատգամն իբ աստղե ր ին X Նայում էր ո լ տեսնում թափառող Տ ար ո ւէ տար ի , Փ ա բէ զի Ուս ան ողակ ա ն Ոս­

Հանճաբեզ : Փորագրում էբ ու ^բ^իս մրմնջում , արցունքն երբ նրանց ։ տանին (Շւէ6 Սւա՚61Տ1էծՄ6) վարձքեբբ աւելի կբ

ապա մրմ՛ունջներից ոգեւորուած՝ մայթքոլմ էին ԱՀա ա՛ստզերբ* * * փ ջած գահ ոյքից իրենց՝ լո­ սղեն X Հայկական Մ արի Նո ւպար Տունն ալ ենթա­

բառեբբ չաբենցեան, Հայի Հառաչանքի դալուկ գանք են առն՛ում բանաստեղծ ի արեան չն չին լճա­ կայ է ա յս յա՚ւե լումնե բուն , այնպէս որ սենեակի

ծագի կն ե ր բ գրկած ։ կում ։ Լոգանք են առն՛ում ու սգում X Ահա բոլոր վարձքեբբ ծանր բեռ մբ կբ ներկայացնեն իւրա­

յյ՝աշեցանգ աւազ, եզունգնեբբ թոյվ* Ամէն աստ գե ր բ թափլում ե ն ցած , գա բն ան խն ձոր են ո ւ քանչիւր՝ ուսանողի Համար X

տառ փող, ագբելիս՝ ցաւ էր զդում, սիրտբ ՚՚ծակոզ հ ազիկներ ի ն մ ան X Այս տարուան՝ յաւելում բ կբ տատա֊՛, ի 51) ®/օէն

մի ցալ։ Բայց տոկում էր ՛ու քանդակում տող առ Ե րկինքբ խաւարում է : Ոչ մի լո յս X Խաւար է 70%ի միչեւ։ Հայկական Տան Հ ամ աբ ո րա շ ո լած

տող գ պա՛տգամն իր լուսաշող % շոլբջբ , Հանգո յն իր զն՛ա ան ի X է 65 առ Հարիւր յաւելում X Հետե ւեա ք թիլեր ր գ՛ս*–

Յանկարծ տեսնում է խուցբ լո ւս ա վառ՚ո ւած ։ Եւ կիսախուփ ա չքեր ով բան ա՛ստ եղծբ մրմն - ղափա ր մբ կո ւա ա ն կաց ո ւթեան մաս ին ( Հ այ կա­

Գերագոյն՛ ոգեւորութեան մփ ջերմ Հոսանք է անց­ ջում է յ"ւշիկ * «Առանց անկախութեան * * *չկ * . * կան տան փա՚րձք մէկ Հ ո գին ո ց սենեակ եր ու Հա–

նում բանաստեղծ իե բակն ե ր՛ով զամքած եւ նա մ տ– Բառեբբ սառում են,՛ կոկորդում ,շունչն սպառւում մար) 1946 Հոկտեմբերին, 1000 ֆրանք 1947

քի մ էջ յ ո բ ջո րջո լա ծ պատգամ բ կքւ կն ում է բարձ­ խեզգւում է ։ Փորձում է բան ալ աչքեր բ , գէի^ Յոլնուարիւ 1450 ֆ,ր֊ - 1947 Հոկտեմբերին 1700
ֆրա1ք 1948 Հոկտեմբերին
րաձայն , « Ա ււ ա՛– ց անկախութեան չկայազատոլ– վերջին անգամ տ ե սնել տստզե-բին՝ աբտասուալի X տարի , բողոքներ , 2800 ֆրանք։
Ամէն փորձեր՝ կ^ԲԱայթն՛
թիւն» ։ Կր կն ում է նա եւ քանգտկում , ^"Բէտ /՚ զուր * * . Նրանք փակւում են յաւիտեան X չվճարելու նոյնիսկ աւելին

կբկՀյ՚ում ։ Ոչ Հ արազատ ի սուգ եւ ոչ արտասուքի մի Ցա\րդ ոելէ ար -

Այգ երեկոյ Հետեւողներ կային՛ նրան ։ Արդէն՛ չ\1թ՝ * * Եւ այդպէս , բանաստեղծի խոշտանգուած դիւնք չեն տուա՛ծ , Հ ակա ո ակ բաղմ ա թի լ դիմում •-
ներուն X
մատնուած էր : Արիւնոտ գիշեր էր այդ գիչերբ՚; մաբմի ՛բ պտՀեցին որպէս գոզօն , աչքից Հեռու եւ

Գոլռբ շառաչելով բացա.եզ ահա։ Լտպտեբնեբի աշխար Հ ից ա՛՛ լու ր առյալէտ X Այս տաբի ալ, Սեպտեմբեր 29/ ղԻ^ԲԼՀ) զ՛ո–֊

Աո ԷԲԲ սեւեռեցալ նրա աչքերի մէջ։ Նա բաժան– X ն ազան ազգային տուներու ներկայտցուցիչներ՜

ուեց երագն երի ո ս կե թե լ կ աբ աւան ից եւ բն կ ալ Նո բքի բա֊ր ձր ո ւն քն՚ե րի վրայ կանգնած է մի Հաւաքուեցան , եւ քուէարկեց ի՛ն՛ կարգ մ բ ո բո–

դառն իրականութեան սեւ ոլորտում կրկին ։ գե զո ւզէ շ բարդի՝ «Չարենցի բարդիցն՛ X շումներ * |, Ընդդիմութեան Հրաւիրել ուսա­

Գոլքս եկ, շուտ, Հրամայեց նրան մի ծանր Աս ո ւմ են բա բդին լս ել է բան աստ եզ ծ ի վերջիս նողն եր բ :

բռունցք : Հառաչն երբ եւ որպէս սգա կիր , այն օր ուտն ի ց 2. Ջ բնդո ւն ի լ նոր յաւելումն երբ։
Բա\Լաստեղծբ
եր՛ե րաց ։ Աիրտբ դող բնկալ ի ս - կախել ճիւզերն իր գեգոլղէշ։ Անցոբդն՚եբբ ամէն 3. • ՊաՀանջել երթեւեկի գինեբու զեղչ :

^ 1 ո յ ս ) մառացալ անեչիքր ել լապտերի լոյս ի տակ գփ՚շեր , լսում են շրչիւ-նր նրա տե րեւնե ր ի , տխուր 4. 1 ՊաՀ անջել ուս ան ոգն եր ո Լ Համ ա\ր պաբե–

նայեցաւ խ աւա ր\ի մէջ իբ քան– դա կա ծ տողեր ին ո լ ոլ անմեկին « Զկայ ազատութիւն» ։ նաւս ր մ ան Հչ\» տետրակբ ;

մ րմնջաց . «Առա՛ ց ան կա խ ո ւթ ե ան՛ , յ աղա– Այն արիւնոտ գիշերից՝ անցել են տարիներ , 5. Ընգհւն ի լ տալ ո ւս անա գնեբ ո ւ Համ աբ
իրաւունքնեբբ X
ա ութիւն» : \ք.սլ ա ոտքի կանգնեց ։ ՝Բ ա շքշե լո վ ե^բ Չարենցբ բնկաւ ձեռքեր ով տմարգի ։ Ա*լմմ ո Հ ՀսՀնտեսապէս տկար»նեբոլ

գուբս առաջնրոբդեցին նրան– ։ շիբիմ ու1 ի նա, ոչ Հոգակոյտ ել ոչ ալ մի չնչին 6. Թոշակաւս բներ ո ւն Հ ամար պաՀ անջել նբ~

Ոռւր էք տանում , չչնչաց դառք յ՛օրէն : յիշատակարան– X ւազտգոյն ապրուստ (ա1Ո1Ո1Ա111 V^է^1) :

Պատասխանին փոխարիի եց մի նոր Հարուած ; Ս ակա ւն կա՛ն գն ած է զ ե ո սգաւոր բաբ գին , 7. ՊաՀանջել կառավարա՛կան օգնութիւն

Նա լռեց ։ Ու բայշում էբ խոնաբՀ , աչքբ յառած ինչպէս ամէն Հայի սրտում՝ յիշատա՚կո մեծ բա– Ուստնոգակտն Ոստանին՝ Համար ։

Հեռաւոր աստղե,րին ։ կաբօտել էր իբ սիրելի աստ– նաստեղՆքւ եւ որպէս Հաւատամք պտտգամբ նրա 8. Ընդունի լ տալ, որ ուսան՛ողներն՛ ալ մաս­

ղեր՝են , շատ էր կաբօտե ւ ՀՄիթէ" փայլում են վ ալիտ են ական • նակցին իրենց բնակած տուներ ո ւն, «Մատակարար

դեռ աստզերբ երկնքում» , խորհում էր նւ ու -— « Առանց անկախութեան , չկայ ազատ ո ւ - եւ վարչական» յանձնաշողովներուն՝ Հ
թիէ»։
քայլեբք փոխում բնազդօ բէն X Այո ՛ո բո շումներ բ, պիտի փոխանցուին /\, \ է

Ահա մի փոս, մի թարմ փորուած խրամ, որի Գ. ԵԻԾԵՌՆԱԿ 1Հ. Շ. Ս. Բփ (ճտտօշաէւօո 1ոէ6ռաէւօոտւ16 ժշտ ՏշտւօԽոէՏ

Fonds A.R.A.M