Page 134 - ARM_19-1948_04

օ (է» օ յ

՛ԵԹԷ Ե ք ե հ Ա ն Ը ԼՍե» ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԱԼԺԵՐԻԱ6ԷՆ ՕՐՈՒԱՆ էԱՐՀՈՒԱՒՆ ՀԵՏ

Վերնադիրը մերը չէ–, ա յ լ մեր դրացէ թերթե– Մեռհ\ոց Իսքա՚ւկի գաէքտՕի ձհոքը

նը (^Պայքար») յ որուն Հոկտեմբեր 8 9 Համար–

ներբւն մէք, յէւիալ թերթի կաբելս բ աշխատակից Աշյ,անռէ յին վեր քամ ոլտի գրերը կ*ա*գրինք է

մր՝՝ ՄիքայէլՆաթանիրսն $ վերի խորագրով զետե­ Արտեր, դաշտեր ^ մարգագետիններ , այգեստան - Մի&սզգս՚յթ , Հ « Հ ^ Ճ Ք յթ&*ի Խ Է՛Հ՛՛Ի Հքեա-

ղած է երկու րնդարձակ յօդուածներ է 3 օգ ուած ա֊ ներ կամաց կամաց կր մերկանան * ^ծառաստաններ եան ՀԱթէր՝^՝» կազմակերպութեան մաս ԷՅ ( մա

ԳէՐԼ\՝> ԹէԴէ" ԻՐ գրութեանց խորագիրն ալ ցոյց գալկաՀաբ տերեւաթափ 1լ՝ԲԱան Հ նաւանդ կոմս Պերնագոթի սպանութենէն ի վեր;

կուտայ , փորձած– է վախով ու գողով,յա բգանքով թուրքս ամէն ի՛նչ տարօրինակ է այսօր։ Աա Այս կազմակերպ՛ութեան անգամներրկր նկա–

ո լ ակնածանքով, մէկ քանի խնդրանքներ ներկա­ մեր փ ո զո ց ի անցորդները ն ո յնիսկ Հ ոգե փ ո խ ո ւած տեն իրենք զիրենք ստորերկրեայ բանակի մ ր ւօ5,ո–

յացնել Երեւանի կառավարութեան : կը թուին : Շ աա ե բ տար իքի բեռան\ տակ կքած ղորմ զինուորն՚եղրր , անոր վրէմխնդիր ձեռքր ,կ՝Ոլ.

ք^այց նախ քան իր նիւթին անցնիլը, յօդս ւա– խումբ խումն դէպի «Աեռելաքաղաք^ կը խումեն զեն սիոնական օ֊րագիբր գլուխ Հանել ոչ թէ լ , ա ֊

ծագիր պարոնը երկարօբէն կբ խօսի թէ՝ Հայ՝րե– բեռնաւորուած ոսկեծաղիկներու փուքքերով I Եր՝~~ րոյական երկչոտ զգուշութեամբ, այլ « "ք֊ոոակի

նիքի աղաաագրոլթենէն ի վեր Լ՚ըոել կ ուզէ խոր­ կինքր ամպամած, սգաւորներ ու սրտին պէս տը - գորեո&էութեամբ » « Այգ ձրադխր՝՛՛ է ամ բոզ -

հրդայնացման թուականէն ասդին) , (իամկավաբ - խուբ կը տքայ։ Ափրիկեան կիզիչ արեւը ոլմաս– Լացնել՜, Հաստատել Ւսբա՛յէ լի պետութիւնը ,ա

Ազատական կուսակցութիւն բ մեծ նուիրում ցո յց պառ, կէս քուն, կէս արթուն , Հազիւ իր շքգերը սիւքն տիրել այն երկրամասին որուն, վրայ իշ

տուած է գէաէ Հայաստանբ եւ անոր վարիչները : կը ցուցնէ։ Պաղ ու թեթեւ Հով մը, զգալի կը խած֊ են Գաւիթ եւ Ա՚ողոմոն , Աստուաեաշնչական
տալով փառքի օրերուն։
ԱյԳ նուիրումն ու Հա յբ են իքին ծ առա յութիւնն են դառնա ք իր առաքին չոր ու ցամաք բարեւը Անոն՛ց «երէց իսրայէլր» աւելի

աՀա, ոբ սիրտ տուած են պարոնին, խոնարՀաբար մ ս կո ա1 ե րուն

Երեւանի կառավարութեան ուշադրութեան յանձ– Կը մ տածեմ ապուշ ու յիմ ւէ ՛ր մ եր կեանքին՝
իր կար­ վրայ ։ Ա ա րգկո լթիլնը
նելու քանի մր «սրարաց խօսքեր» , որոնք դէպի չարբ Հակելով Հ կ՝ապբի միօրինակ, աւելի
չու -
՛ծիքով երբեք «վիրալորական բնաւորութիւն՝ ցիկ։ Ծփուն, ալեկոծ հ-ովու նման ա՛ւ. Համ ար ձ աղ–

նին » է Բա յց ա յ ս օ ր քին ախնգի ր ւ խոմոռ դէ*^ա ~~ կեպսակնկ սիրուն , վայելուչ դամբանէն եր շարք
որ բան
Առա քին՛ը այդ «սրտբաց խօսքերուն» կամ ստուերներու չեմ ՀանդիպիրՀ կր զգամ շարքի :

խնդրանքներուն այն է ոբ , Հայաստանի ԷԲագիր ՜ փոխհւաՆ կ երկնքի ու եվ կրի մի^եւ։ քյուրդս, բո– Փ ո զերր կր Հնչեն. մեռելային՛ լռութիւն :

նեբր կր խմբագրուին ոչ — Հայերէն լեզուով մբ • լոՐ՝ր ա՝Նմեգ արարատներու կ ե ր պ ա ր ա ն ք խն առեր X Յարգանքի պաՀն է մեղաւորին, արդարին , Հայ­

անոն ք լե ցուն՝ են մ եղ Համ ար բո լո բովին օտար , Ժամ ոլնւ կոչն ակները կը՛ զօղանքեն գանդագ ու րենիքի Համար զոՀուահ՛ անծանօթին : Բոլորր կր

խորթ որ անՀարազատ բառերով, ոճերով ու ար– մեզմիկւ ԱՀա չոր ու նիՀար , սեւ խաչափայտ մը իւոնարՀին երկիւզահութեամբ : Երկու պուտ ա .

տա յա յտութ իւններ ով • ան շո ւշտ ամէն լեզու ալ , կը բարձրանա յ ք ա մ ր ա բ ա բ սա մ անո լկին դողգո– զօթք կր մատոլցանէնտրյձ՚հայ քա Հան ան ,քան ի մր

կամայ թէ ակամայ, 1լենթարկուի ազգեցոլթեա– քուն ձեռքերուն մէքէն ու թափո\ր՝բ կր Հետեւի մա­ խօսք առաքինութեան եւ աշիսարՀի բարօրութեան

նր ոեւէ օտար լեզուի կամ լեզունեբու , կ^բն՚է ա– նուկ առաք՝ որդին՛; ք՝ոլոՐԲ կբ Հետեւին գլուխներր Համար:

նո՚նցմէ փոխառութիւնն եր , բայց այն ինչ ոբ 1լ ՝ ը– կախ , սիրտերր բուխ , իրենց մտա՛ծումն երբ կեգ– ՀհԱաՀր մէկ է, բոլորիս վերջին Հանդրուա՚ևր

ն են Եր ռ ւանի մ ա սնա ւո ր ապ էս թերթերն ու լր ա– րոնացուցած ան ցեալ օրերու տխուր յիշատակներ ու Հոս է, րլլանք ներողամիտ, շարին, վատին Հան.

գրողն՛երը, շատ ու շատ է, ուղղակի ան Հանգ ուր– վրայ։ դէպ, օգնենք չքաւորին, անկարին՛»։

մելի = Արչափ պիտի ուղէի որ մարդկութիւնը ունե­ Մենք ալ ունինք, խոնար Հներ , նոյն իսկ նուիր.

հր երբեմն , որ «Պայքարեի աշխատակիցը մի­ նար միշտ ա քս անմեղ , բաբի ու առաքինի կեց­ եալներ : ՝Աա մէկը գեռ մինչեւ այսօր սիրտս կր

ամիտ յոյսը ունեցեր է , որ մեր Հայրենադար ձ՚սե– ուածքդ իր նմաններուն Հանդէպ։ ճմլէ։ Ամերիկայէն եկած֊ կամ աւո բնե րէն. էր, ով

բր , մ ասնաւորապէս անոնց մ էք գտնուա՛ծ մ տաւ ո— ՚աւատա ցէք անուշ ո լ քաղցր է այս պաՀըէ չի յիշե\բ Կառտանի մեօ֊ Հաշմանդամ ր, Զալին -

ր ա կան ումեր բ , գրոց բբոցնեբ ը , Հայաստան եր­ Հիմա բոլորը միրօինակ կը մտա՛ծեն, կը խոկան՝, ԱբրաՀամեան որ իր Հողէն մաս մր նուիրեց կառ­

թալով պիտ ի կրնա յին բաբե բար ա զգեցութիւն մբ մ իեւնո յն թ ո զո ւթ ի ւնը կր Հա յցեն *«Հո գին Ա ուր - տանի Հ* Տ • Ղ՝ • աանր կառուցման։ Այս պարզ ու

ունենալ արեւելաՀայ լեզուի վրայճ թարմութիւն՛ բ՝ֆէն : Բո ք որ՛ը ե զբայւըացանւ Հոս են չարագործբ * Համեստ րնկերն է որ Հիմա գրկահ՝ իրերկոլ ս ր–

մտցնելով անոր մէք, խորթ, օտար բա ո երր Հեռա­ աւազւ՚կբ, մաշխառռձ.ն , գո զը , գբպաբտիչբն նեն - տաՀատորներր չուզեր ձայն տալ, չուզեր որ իր

ցնելով անկէ եւ ան ոնց տեգ մ տցնելով աւելի կո - գամիա ր , ո Ար ա դո բծ ը , կեղեքիչր ։ Եկա՛ծ են իրենց քուեր խանգարենք , ՚ ան մինակր չէ , իր

կիկ) նուրբ ու քաղց՛րալուր բառեր % Բայց Հիմա սբտաՀատորնեբոլ յիշատակով վե բա պրելո լ ։ երկու կուշտերոճւ վրայ տեղ բռնած են երիտա -

այդ յոյսն ալ օդբ սնգեր է , որովՀետեւ , կր տես­ «Թ՛ողութիւն՛ եւ Ապաշխարութիւն» բառերը թո­ սարդ մր խղճաՀար , որ գնաց , իր՝ ներքին՝ գաղտ–

նէ ար Հայաստան գացողները առա շթ, մէկօրէն ի– թով Լ լոփ կբ յառաք ան ան դէպի գերեզմանատուն ։ ՚եիքր Հետր տանելով։ Միւսր ման կա մ արգո լՀ ի մր,

Հրեն ք ենթա րկո ւե լով ա րեւե լա Հայ գրո ղնե բու աղ - Վ^եբազարթումի մամն է , ես երնէկ կուտամ մեր գաղութին երբեմնի Հ աւաքո յթներուն երգչու–

գեցութեան , սկսեր են ճիշդ անոնց պէս գրել եւ բոլոր այն աղղերուն որոնք բախտ ունին տարին օր Հին , ոբ ետին ձգեց երկոլ որ բուկն եր:

անոնց բառեր բ գործածել : Օրինակ , «Պայքարեին մր իրենց մեռելեերսլն օրը վայելելու։ Ա*ենք այս ՝^է*է ՛Ս* Ր Ա ՝> կաբծես սնարին վրա լ բազմած ու–

ծանօթ Հայրենադարձ մբ , իր առաքին ն՚ամակր ոբ չո\ր՛ մխիթարութենէն ալ զրկուա՛ծ ենք։ Ու Հիմա II ինք տարիքին\ բեռան տակ կքած, բայց մեր ա շ–

֊ ճամբած է ա յ գ թ՜երթին, գրած է զայն՝ արեւելա­ Հոս ու Հոն, տարուէ տաբի օտար Հողին՝ կր քանձ– խաբՀին վայելքր չտեսած մա յթիկն եր ,որոնք նոյն­

Հայ բարբառով* խճողելով նամ ակր ա^րւՈ-իա , քւեւք մեր սրտաՀատորներր , Հերոսնեբր 1, նուիր՛– պէս ունէ ին իրենց ներքին Հ ո գե ր ր , մ ամ աո լքես -
,1ե Րէ
ւսայկոլք , ւււսյ ոն , դէւղռււյաւդ , ռայ–Սովեա եւայլ ԲԸ • Աւգամ մը եւս կը խռովի Հոդիս :

ա ասկն ալի , անճոռնի ՛ու չինական բառե բ ով : Ափրիկեան ա յս փոքրիկ գաղութն՛ ալ ունի իր Ա յս մէկը քարդերէն , տարագրութեն՛էն,

ք1 տես այս տխուր երեւոյթին , Միքայէլ \թա– մ եռելները , գերեղմ անատան ամենավեր քին անկիւ- թուրք գազան ին ճիրաններէն ազատ ուած մէկ Հա­

թ ան եան , խօսքր ուղղելով Հա յաստանի կառավա– նբ, Ք"վ քովի, կուշտ կուշտի , նոճիներու, ուռե­ տիկ զաւակը դերի ինկածէր , ան՛որ ցաւը Հոգին կբ

բոլթեան , խոնարՀաբար կբ թելադրէ , որ կառա– նին ե, ոաւ շուքին տակ ։ կբծէր, բայց դիմացաւ մինչեւ որ՝ առտ՛ու մբ լսեց

րոլթիւնր բան մր բնէ վերք տալու Համար մեր լե­ Ամ են այն Ար բոց տօնին առթիւ , Պլիտայ ի թէ ազատագրուած Մարսէ Ա Հասած էր՛՝ : Հյաա

զուին դէմ գործուոզ այս անիրաւ արշաւին X Հա յ գաղութը ներկայ Է ամ բո զքովին : *իոնէ այս սպասեց որ գայ մայրիկը տեսնէ, բայց ան ու շա­

\թաթանեան չափազանց միամիտ է, չբսելոլ մէկ օրուան Համ ա ո ՛հ ու ո ել շիլ Հա յեացքնեբու քլաւ , չեկաւ։ Եւ պառաւը մարեցալ առանց անկո–

Համար ուղղակի ծիծաղելի , կար՛ծելով որ Հա յաս— չենք Հանդիպիր ։ Բոլորր նոյն մտածումն ունին* էէն էթալու 1 աչքերը բաց •

տանի կառավարութիւն ր կրնայ լսել նմ ան խնդ­ Յարգանք մօտաւոր ու Հեռաւոր , մեզմէ յաւէտ Գեռ քան ինե՜ ր այսպէս Հալումաշ , մեզմէ յա՛­

րանքներ , որքան ալ այգ խնդրանքներր ներ կա­ բամնո լ ած " ի Ր՛ե լին եբոլ յիշա տակ ին ։ ւէտ բամնուած , աչքերը բաց :

յացուա՛ծ բլլան անոր ակնածանքով ու մեզրաՀամ Հասած ենք գերեզմանատուն–, մաքուր ու գեղե– ԱՆՇԷՆ ԿԱՐՕՏՈՒՆՒ

բառերով։ ՝\յաթանեան չի^ գիտեր որ Աոսկուայի

ՀրաՀ անդով եւ Հայաստանի կառավարութեան՝

կարգադրութեամբ է , որ Հանրապետութիւն՝ գե–

ոեցիկ բառն իսկ չի գործածուիբ մեր Հայբենի– Հ ետ մ շտական Հ աղորգկացո լթեան՝ մ էք ԲԱան՛ * կ՝ուզէ որ մարդկային ե ՈՒՄ ԲԵՐ, անխտիր ամէն

քին մ էք , այլ կր գո րծածուի բոլորով ին օտար թերթեր ու գրքեր փոխանակուին իրար Հետ, Հա­ ԳԱՍԷ, երթան Հայաստան՝ , մնան Հոն, ազատօրէն

«րէսփուպլիքա» բառր։ ՚էյաթանեան անծանօՐթ է, յաստան ի մ ամ ուլը , կամ ըսենք «քՕ որՀ րգա յին Հա­ խօսին մէկուն կամ միւսին Հետ եւ, դառնան մեզի

որ Երեւան ի կառավարութեան անմ իքա կան Հսկո - յաստան» Հանդէսը Լխեղճ մարդ, չի ալ գիտեր որ եւ պատմեն իրենց տեսածները տ

ղութեան՝ նեբքել է որ լո յս կր տեսնեն գպրոցնե– Հայաստանի մէք խոբՀրդային բառն իսկ ավ*գէէ– Կարելի բան չէ ընդունիլ նաեւ այս խնգրանէ–

բու Համար դասագրքեր եւ ղան. ազան գրքեր , ո— սլած է, աքդ անունով Հանդէս չկայ Երեւանի մէք, քը : քՒերելս օր մը Հնարաւոր՝ ՛ըլլայ լուսին ճամ–

բ ոն ց լեզուն երբեք Հայերէն չէ եւ որոնց մէք ուղ­ ա յլ կա յ «Ա ո վետական Հա յաստան» ) տեղ տա յ բորգ^՚է ու գառնալ անկէ ազատ , բայց քանի բոլ–

ղակի կբ վխտան օտար բառեր ու աս ութիւննե՛ր ։ Vփիւռքի մէք կատարուած աշխատանքներ ուն ու շելիկներր նստած են մեր Հայրենիքին՛ մէ^, ան–

Երբ Հա ք՛ ի .րի մր բուն պատասխանատուն կառավա­ շարժումն երուն • աւելին , ա րտասաՀմ անի Հա յ կարելի է որ այգ Հայրենիքի մէշ՝ մարդիկ աղաս՛

րութիւնն է , մ ի ամ տ ութ իւն չէ® այլեւս ան որ ու զ– թերթերն ալ մուտք ունենալու են Հայաստան , ա– ելեւմուտք ո ւնեն աս :

ղիլ խնդրանքներ՝ իր ս տ ե զ ած ՛ու պարտագրա՛ծ նոնք կարդացուելու են՝ Հոն՝ ժողովուրդին կող - Վերջապէս ի՞նչ կր նշանակէ ըսել թէ արտա­

չարիքը վերցնելու Հ մ էն՝, ին չպէս ա րտասաՀմ անի մ էք ազատօրէն կբ սաՀման ի թերթերը Հայաստան ազատ մուտք ու—

կարդա ց ո լին Հա յաստ ան էն պատ աՀա բաբ եկած նեն՚ալոլ են։ կր Հասկնանք «Լրաբեր՛» , «Արել» »

7/ ա թ ան ե ա ն Երեւանի կառավարութեան ուրիշ ԳԲքեր ու լբագիրներ :

խնդբան^ներ ու թելադբո ւթիւններ ալ կ՚բնէ ։ « Կոչնակ », « ժողովուրդ » եւ նման&եր, որոնք

Ան կը գրէ ոբ ՛լ՛եր քին տարին՛երուն Հայաստա­ Անուշ բառերով , խնդրանք - աղաչանքով , քիչ մը աւելի, քիչ մր պակաս , կա րմ իր բռնակա­

նէն ա րտասաՀմ ան կր ղրկուին ծա՚ծկազիր նամակ­ ծ ա/ւա յա կան շա րմուձեւե րով, բայց իրականին լութիւնը լորձնաշուրթն փառաբանող թե ր թե ր են,

ներ , զան ա զան դիրքերով քաշուած լո ւս ան կար - մէք անընդունելի , ուղղակի ըմբոստացո լցի չ բա– բայց անոնց Հետ կրնալն նաեւ Հայաստա\ն մ ո լաք

ներ , մեռեալներուն^ ուղղուա՛ծ բարեւներ ։ Հայտս— ՝^եր է կ՝ըսէ Ղ/տթանեան։ Ան պարզապէս յեղա - ունենալ եւ մոզովուրգի կողմէ ազատօրէն կար -

տա դուրս կուգան նաել փախստականներ ։ Ա— փոխութիւն կը քսՀր ոզէ ընդդէմ խոբՀրդային րէ– դացուիլ «Հայրենիք» , «3աո ախ , «Յուսաբեր» )

սոնք բոէոբր, կբ գրէ ան , մաքերոլ մէք շփոթ կը ճիմի։ Երեւանը ամէն օր ինք կը պզտոբէ ո լ կը « Ասպարէզ » , « Ալիք », «Արմենիա» եւ նման -

ստեղծեն , կասկած առաք կր բերեն։ Աբգ , միան­ լղրճէ Հայոց լեզուն ել այգ կր Համարէ ան\ յեղա–. ներ։ Ոչ անկարելի րա՝1 է այգ։ ինչեր է կր գրէ

գամ ընդմի շտ վերք տալու Համար ա յս շփոթին եւ փոխութիւն , իսկ ՛Լա թան եան 1 լ ո ւ զ է ոբ Երեւան ՚Հյաթանեան՝, այս երկրի վրա՞յ կ՝ապրի ան, թէ

կասկածներուն, լաւ պիտի չ բ լ լ ա ( Ե յ ւոր թ ո յ լ տ՝ր– Վերք տայ ատոր եւ օգնէ որ մեր լեզուն մաքբուի , Հրատ մոլորակէն կը խօսի մեզի :

՛ո լէ բ եւ գաղութներ էն պա ր բ եր ա բա բ անշաՀ ա խն– գեղեցկանայ , ոչ մ իա յն ազատ մնա յ ան խորթ \,աթանեան կ՝ուզէ որ Երեւան լսէ իր խնգ–
որ -
գիր եւ ողքամիտ մարգոց խում բեր անցն, էին Հա­ բառեր է եւ օտարաբանութիւնն եր է , ա յլեւ իր մէք րանքր : Երեւան չի լսեր նման խնդրանքներ՝ կտոր

յաստան, պտտէին մեր ե^կրի մէք ամէն տեղ, ոնդունի արեւմտաՀայե րէն ի աաբրերր։ Ոչ » ատի­ քան ալ ան՛ոնց տէքերր իրենք զիրենք Հազար բու

ստուգումնւեբ կատարէին ել յետոյ գառն ա յին ար­ կա ըլլալիք բան չէ : ընեն : ԸնդՀակ առակն , եթէ նմա\Լ խնդրանքնե

տասաՀման՝ իրենց Հետ բերելով ճշգրիտ տեղե - Երեւան չինական պատեբու մէք է առած մեր տէ՚րերբ, Երեւանի ձեռքը իյնային , ան պիտի վար՝–՜

կութի ւններ ։ Հայրենիքը, զայն կտրած - կղզիացուցած է ար - ուէբ անոնց Հետ այնպէս, ինչպէս կը վարուի ուն

Այսքանով չի բաւականանար 7/ *** թ ա ն ե ա ն . ան տաքին աշխարՀէն , թ ո յ լ չի աա ր այնտեղ ապրող– բոլոր «Հակա յեղա վախականնե բու» Հետ***՛. *հ"նէ

խլուզէ նաեւ որ սեղմումն երր վերք գտնեն, անքր– նե րուձւ նոյ^.իսկ ագաաօրէն նամակներ գրելու ար— այս քանը չի՛* գիտեր \յա թ ա1 ե ան :

պետը վերնա յ եւ Հայաստան հլ Սփիւռք իբաը աասաՀման՝ մէկուն կամ միւսին– իսկ Նաթանեան Հհմսագրական՝ «ՀԱ8ՐԵՆԻ՝Բ»Բ

«

Fonds A.R.A.M