Page 131 - ARM_19-1948_04
P. 131
Հասնելու. Համար ներելի է ամէն միքոց » աՀա եան, թատերական Հրապարակի շրքակաները բնա ԹՈՒՐՔԻԱ ՄԻՇՏ ՄՏԱՀՈԳ
բոլշեւ իկեան ղեկավար սկզբունքը : կելի տուներուն նախագիծ բ կբ պատրաստէ X Կ •
• • • Օրի՝՛՛ ակր վերցնենք մեր իրականս ւթենէն; Խ ո լտ ո լշե ան , Ա • Պօղոսեան եւ Ա . Ա խիթարեան Իսմէթ ինէօնիւ չարք մը ճառեր խօսեցաւ անց
Սիբաեր գրաւելու ել բազմութիւնն եր ու վրայ ազ վեբքացոլցած ե\ն» ուատիօ - րնգունիչներու եւ ելեկ եալ չաբթոլ, քագաքէ քաղաք շր թե լով։ ԱՀաւասիկ
դելու զօրեղ տուեալներ ունէին բո լշե լի կն ե ր լլ աս տրական լամ սլե բու գործարանին նախագիծեբբ 5 ամվւոփումը մէկ բանախօսութեան «
կէ երկու տարի առա շ՝ Փբենց կթւնակը տրլած յ տո 9՝ * Ադա բա բեա ն խլ Զ , Տիգրանեան աւարտած եֆ — & Մի մրրձաք ոբ գ ե ռ չենք աղքստուսփ։ Հա.
թական մեծ պետութեան մր փառքին եւ՜ ուժին՝ Գփյանակաձնիրոչ. Տան նախագիծը Հ )*Հ*քլ խ.Ո՚/ւմբ մը մաշիարՀային պատերազմին ցնցում՛– ե րէն : 1944,
Հայանուն բոլշեւիկնեբ գրեթէ ամէ՛ն տեղ «Հայրե ՜ձարտա րապետներ կ՚աշխատին՛ Ե րեւանի Հ րապա– 1945 եւ 1946 տարինե\րբ ամէնէն տագնապալի տա–
նասիրութիւն» խաղաց թ. , Հայկականէ Հողերու մօ րակնե՚րու եւ պուրակներու ծրագրին վրայ ; ր ի ՚ ՚ ե ր բ եղան մեզի Համար : Հրատաբա կո լած փաս
տալուտ ազատագրումբ ապաՀովուած Հռչակե — ՊԱՏՄԱԿԱՆ ԹԱՆԳԱՐԱՆԻՆ մէչ կբ բացուի տաթուղթէ րբ ցոյց կուտան ոբ մեծագոյն վտանգ
ոի՚ւ՚է ներգաղթ կազմակերպեցին՚, իրենց կողմէ Հայ մողովուգի 17 20 դարերու պատմութեան ները անցոլցա.ծ ենք այս տարիներուն։ Բոլոր այս
բազմիցս ուրացուած Հայ գատի պաշտպան ձեւա– բաժ՜ին ։ Այգ բամ֊ինբ ունի տասներկու ենթարա - վտանգներուն կոլբծք տուինք շնորՀիւ թուրք աղ–
ցան, գրեցին՝, ճառեցին ու ճամբորղեցին : Այս բո– էէէս որի՚ապաՀյււթես՚ն եք– միասնականրւթեաԳ ք
լո՛րին Հես։ եք– այթ բոլորին յենած՝ անոնք Երեւան միննյեր « Հս/ յ - Ո՝ ուս ական փոխ յթսրաբեբոԼ–* Տիեզերքի վ րա յ ոչ ոք գիտէ որ աշխա\րՀի անւբս^
նէն մինչեւ Հեռաւոր Ամերիկա չտեսնուած խաչա թիւնհիբը 17–20 դարերու ս՞ի քո ցին ։ Աբեվելեան տուգոլթիլնը գեռ որքան պիտի տեւէ : Տիեզերա
կրութիւն մբ շղթայազերծեցին Հայ ժողովուրդի Հայաստանի միացոլմբ (հոլսաստանինք ելն • է կան պատերազմ ր գեռ չէ վերկացած : Գործնապէս,
նուիրական սրբութեանց , մեր անցեալին եւ Հ –8 • ՍՈՎԵՏԱԿԱՆ Հայաստանի Գ– Առլնդռւկեանի ռազմադաշտերուն վրայ ընգՀարումի շրքտնր
Դաշնակցութեան գէմ, Ափիւռքի կազմակերպու դերասաններ բ վերջերս ՚Բանաքեռի գիւղին մէք դաղրեցալ, բայց Հաշտութիւն չեղաւ։ ԱշխարՀի
թիւները ել Հայեցի կարգ ու սարքը Հիմն ա յա - բեմադրեցին Շէյքսպիրի «Համլէթ»բ : վբայ Հոս ու Հոն՝ զանազան ձեւեբոլ տակ նոր ընգ–
տակ կործանելու մասնայատուկ ծրագրով։ (Ռ՜օափօ Էրհւսմւ) Հաըումնեը անպակաս են : ԱշխաըՀի Համար ալ ա–
Ի՞նչ եղաւ արգիւնքբ : ԼՐԱՏՈՒ ԱՐՈՒԵՍՏԻ 1-ելի մեծ վտանգի Հ ա լան ա կանոլթ իւնն ե ր բոլորին
Երկու տարին չանցած , պատռեցան քողեբբ ի– միտքր կը զբաղեցնեն : Այս անստոյգ վիճակին՝ մէք
բարու ետելէ եւ ինկան դիմակները մի առ մի : ստիպուած ենք զարգացնել մեր եր կ" ին քաղա քա
Բոլշեւիկեան կեղծիքը երեւան եկաւ իր ամ բողք ԵԳԻՊՏԱՀԱՅ ՆԿԱՐԻՋ Աչոտ Զօրեան վեբչեբս րտն կեանքր : Ասիկա որքան պիտի տեւէ , ին՛չ ձեւի
մերկութեամբ , ազգային եւ թէ քաղաքական տե - նկարաՀանդէս մբ տուաւ Պէյբութի մէք։ Ան ու արդիւնքի պիտի յանգի, աչխարՀի վբայ ոչ ոք
սակէտով : Ա եր ժողովուրդը շուտով բմ բռնեց թէ ճանչցուա՛ծ է իբրեւ միքազգային Համ բաւի տի - գիտէ :
անկեղծ չէր ինչ ոբ կ՝բսէին եւ կեղծիք էր ի՛նչ որ բացած նկարի չ - ար ո ւե սա աղէտ : Ե գի ա տա կան– 1946^՝ վերք է որ Հասկնալ սկսան՝ թրքական
կ^բնէին : ՛խաբողութիւն եւ կուսակցամոլշաՀագի– թերթերը մեծ գովեստով կբ խօսին իր արուեստի դատին արդա\րութիւն բ ել քաղաքակիրթ աշխար–
տոլթիւն : ^ամանակին՝ յարմարող բախտախնդիր մ ասին : Հի Հաւաքական դատերուն Համար Թուբքիոյ աք
քաղաքականութիւն,՝. Տեղ մբ ցոյցերու մասնակ - Զօրեան ծնած է Կիրասոն 1 9 0 5 ^ ։ Ննողքր արժէքաւոր երկիր մբ բԱալը է
ցեցան « ի նպաստ արաբական դատին», ուրիշ տեղ սպաննուած են 1914 18/՛ աբՀաւիրքին , իսկ Ի^-քԱ Բոլոր ազդերոլն՝ Հետ կը սպասենք որ փարա
մը շեբմ ողջոյններ ղրկեցին զի ս բայէ լի նո րաՀաս– մազապուր ազատած է* Զինադադարէն վերք նախ տին Հորիզոնին ամպերբ ել բոլոր ազդերբ տիրա
տատ պետութեան» : իսկ թէ ի^՝չ չարիքներ նիւթ– կ՚երթայ Պաթում, յետոյ Պոլիս X ՛հարոցին մէք նան երկաբ Հաշտութեան տարիներուն*։ Բայց ոք
ոլեցան՝ Հայրենադարձի անունովի գաղտնիք չէ ոք գծագրութեան՛ իր ճիրքը ուշադրութիւն՝ գրաւե - մենք , ոչ ալ ոեւէ աղգառանձինն ի վիճակի է պայ
ոքի Համար։ Հայ Հողերու ազատագբաւո®ւմ , լով, կը ղրկուի Վիէննա : Երեք տաբի Վիէննա ծառացնելու Հ՛որիզոնը Հ
Հայկական Գա®տ • Ատոր ալ պատասխանը տուաւ մնալէ վերք՝ կ՛անցնի Հռոմ եւ երեք տաբի եւս
նոյն ինքն Խ • Միութեան աըտաքին փոխ նախարա ուսանելէ վերք, զեզա բուեստից Ակադեմիային
րը՝ Վիձինոքի , կարսի ու ԱբտաՀանի նման՝ ՛Հո— 1928^5/ շբքանաւարա կ)բլլայ է
ղերն– իսկ Վր աստանւի արդար իրաւունքը նկա - 1929ին կ՛անցնի Եգիպտոս եւ Ալեքսանդրիո յ ՄԱՐԶԱԿԱՆ ԿԵԱՆ՝Բ
տելով » : մէք երկար ատեն գոբծնապէս կբ մասնակցի քա
ղաքին գեդա ր՛ո ւեստ ա կան կեանքին : ՄԱՐՍԷ8Լ* Կիրակի գարնանային գեղեցիկ
Կր ճամբորդէ բազմաթիւ եբկիր&եր,—- Կիպ օդով մ բ խուռներամ բազմութիւն մբ գէմ ած էր
ՀԱՅԱՍՏԱՆ րոս, Տունաստան, Լիբանան, Ս ուր իա , Պաղես - 0,օճշքի մ արզադաշտբ , դիտե լու Համ ար տեղական
տ ին յ խումբին եւ Հ *Մ ՚ Ը ՚ Մ *ի թւ՚ՕաՕեՕՈ ՕաՕՈՈՇԱւ–^ մր
Առա քին նկաբաՀանգէսբ տուած է \939ին՝ ցումը։ կարող մարզիկներէ կազմուած էր Շօճշէի
խումբբ առաքնորղութեամբ
ԳԻՏՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՒ ԱԿԱԳԵՄԻԱ8Ի պաամու. Աղե քս անդր ի ո յ մէք : 1941 ին կը Հաստատուի Գա - աէ61՜Ո&է101ա1 0ւՄ&Ո(1^ :
թեան կաճառը Պետական է՛ր մ իթաժ– իԼ Լեն ին կ ր ա տ ) Հիրէ, ուր կուաա ւ եւս երկու նկարաՀանգէսներ : Երկու խում բեր ր ամէն քս/նք կբ թափէ ին յաղթա
Հետ միա սին ա յս տարի կր շա ր ունակէ Ո ւր ա բա ա— Ազգ* գպրոցնւեբու մէք աւանդած է գծագրու՛ կան ելլելու, բայց առաքին՝ կիստ խազը վերքացաւ
կան ամրոց ի պեղումները կարմ իր /» լուրին՛ ւիյ՛ ա յ : թեան դասեր է Հաւասար է
Անցեաչ տա րի Հ ետ աղօտ ո ւթե ան է ին՝ ենթարկուած Երկրորդ կի սա խաղին մերոնք սկսան կատաղի
ո ւր ա ր տ ա կան ւիոիւա ր քա յի սլա լա տ ի տնտեսական ՆԿԱՐԻՋ ԳԱՌՋՈՒ վերադարձած է Աէշտ ֊ յաբձակողա՛կան՛ի մը։ Հյատ առիթներ ներկա յա -
շէնքերն ու մառա%ն\երը։ Մէքաեղ ելած են սեն - ՀՇՈՇՇտԷն ուր կբ գտնուէր երկու ամ ի սէ ի վեր , լեո» ցանգ բայց անգամ մը եւս մեր մարզիկները չկըը–՝
եակներ, ուր կր պատրաստուէին քունջութի ձէթէ նա յին տեսարաններ նկարելով: իր յա քորդ ցու - ցան օգտագործել առիթը X 2^0ըգ վայրկեանին $՝ա֊–
Գտն ՛ուած են քարէ կաթսայ, մեծ սանգ եւ աՀա - ց աՀ ա՛ն գէս ր տեղի պիտի ունենա յ Ղ՝եկտեմբեք 7 էն նօ Թիբիգեան շաՀեցաւ առաքին նշանակէտբ ։ ՝$իք
գին քանակութեամբ ՝Բունքութի քուսպ։ Մսաւան՛– սկսեալ ծանօթ Շշւ1շՈ6 0ւՕԱ21Ոէ - Եձ\՚ւձի մէք քՆ§. վերք Ե լգո վան եան ի գեգեցիկ մէկ փոխանցում ով
ներէն մէկուն մէք երեւան ելած են ուբարաական Տէ. ւ՜1օՈ01Շ։ Երկու տար ի է ի վեր Փարիզի մէք չէր՛ մեր երիտասարդ ձախ հ՜այբբ ( Ա՛ասիս Աւետեան*
նշանակէտը Հ էք ագին վեր քա լո
թ աւչաւ ո բ Ա արգո լ՛ք ի ^ ԱրԳ^Լ^Է որդու պղնձե ա յ ցուցադրած իր գործերը։ Պիաի ցուցադրուին ՛նա շաՀեցալ ռրկրո՝րգ
սաղաւարտք , զարդարուած զանազան պա տ կե բնե եւ ծովային տեսարաններ , բն՚ան կաներ , դա չտա - ք՛ ո ւթե ան 3) ր ան ս ա ց ին ե րը կրցան շաՀ իլ նշանակէտ
րով ել սեպաձեւ մակադրութեամբ ։ նկա բն՛եր եւն . : ֆրանսական կառավար ութիւն բ մը եւ մրցում բ աւաբտեցալ Հ* Ա « Ը* Մ՛ի ,ք1Ոո ՝~
վերքերս գնեց իր մէկ գործը որ կբ ն՛երկայացնէ թութեամբ, 2ի գէմ \ովx
ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏ Ա– Աաֆտրեան, կ՝աշխատի Գի– ծ ո վայ ին տեսաբ ան մբ տ
տութիւննեբու Ակադեմիայի գլխաւոր շէնքի նա Այս յագթութեամբ Հ*Մ*Ը*Մ*բ կբ բարձ -
բան՛այ իլբ դասալորմ ան մէք եւ
խագծի վրայ որ պիտի շինուի Բաղ րամ եան փողո կ^լ\Աայ ՇքՕԱթՇ
ցին մէք X Մ* Գբիգորեան Երեւանի Հաւաքականշի– ԿԸ ԽՆԳՐՈՒԻ ՄԱՏԻՏՈՎ ՋԵՌԱԳԻՐՆԵՐ ԶՂ.Ր- Ծ էին Յրդը ։
ԿԵԼ ։ ԳՐծԼ ՄկԿ ԷՋԻ ՎՐԱՅ ։
նա բարութեան խնդիրները կբ մշակէ՛. Գ* թ՝ ամանկ Մեր պաշտպանողական գիծը ՐաաօէւՕՈ <քՒ1օՈ–
« ՅԱՌԱՋ »Ի ԹԵխԹՕՆԸ (18) ներելի յան^ցանք կը Համարէր , ամէն կերակուբնե– ել խն ամա կա լ , խորՀրդական , սրտակից վարմա -
րէն< կշտապինդ կերաւ , կ ի զի կոն ի գինին լալ մբ պետ եւ Հայր եղա՛ծ էր միան՛գամայն։
խմեց, եւ երբ Թո՛ր ո ս ելաւ քաշուեցաւ իր ս են ե ա - Գիոնիս , տկար եւ նիՀար մարմնին մէք կորո
(9-,11'Ոււ Լ Ե Ի Ո 1 . Ի կը , իբ լա յն յօնքեր բ վեր առնելով եւիր սուր աչ վի սիրտ մը ունւէբ , եւ մեծաՀանճար գլուխ մը,
քերը անո ր Հետքերուն վրա յ դարձնելով • բացի անկէ , իր արՀեստը ռր ղինք ուսմանց եւ գի
ԳԼՈՒԽ Գ- Աստուած յա քո զո ւթ իւն տա յ իշխանիկս , կը տութեանց տարեր էր տղայ տարիքին , իր ւլան/ա.
մրմռար քիթին տակէն , դուն շատ խելօք տղայ ես զան ճամ բորդո ւթիլններբ ի Փոքր Ասիա, Արա -
ԿԻԼԻԿԻՈՅ զԻՃԱԿԸ որ աղքիկ մը խելքդ կը յափափէ ՛ո՛ւ, քեզ կնիկ դար– բիա , Եգիպտոս եւ Ասորեստան իր միտքբ ընդար
֊ – Այգ կողմանէ ալ սիրտդ Հանգիստ բռն՛է • ձբնէ. ալ ես այս գիշեր Հան՛գիստ կրնամ քնանալ ^ ձակեր եւ Հարստացուցեր էին ^ եւ դիտող ՛ո՛լ Հե–
առ սա քանի մբ ոսկին , անցիր դիմացի ^Լոգմը% գուն զուարճացիր որ չափ որ կհուզես , բալա կան է տաքեն ին՛՛ բն ո լթ են էն ամ էն ղա ղան ե ա ց պատճառը
%ալաթիոյ քաղաքը, Հ>ոն> Հայոց եկեղեցի ալ կայ, որ տարին չանցած աս նզոված քազաքին պարիսպ փնտռելով, մոռցեր ել թերեւս արՀամարՀեր էր
նա յէ յ տեսնուէ ազգայնոց Հետ , ի^նչ վիճակի մ էք ներէն մէկ մ ր դուրս նետո լինք * . • : ՛սրտի զգացումները է
են\% իմացիր, թէ ո՛ր առանց կասկածի ստուեր տա Մ եր լեռներր Հարցուցի , մեր ազգին ընդՀա - Եւ վեբքապէս , երբ յոգնած եւ տկարացած եր
լու՝ կրնաս իմանա լ թէ Գենովացի նաւեր կան որ նուր վիճակը Հարցուցի * . •իմիններս ամչցայ Հար ՛կար եւ բազմամեա յ պանդխտութիւնն եր էն Բիլ -
ոչ Միքերկրական՝ միայն այլ նաեւ Պոնտոսի ծով ցնելու , վախցայ Հարցնելու » • • ուի գիտէ , ինչ յղանդիոն դարձեր էր, իբրեւ թէ յանկած աէքեբ՚ը
կ՚երթան, տեղեկութիւն առ, ամէն ճամբայ լալ է եղան, ո ղք են, մեռած են, ո՞ւր են* . . իրաւ է տր րացուեո էին. տեսնելու եւ իմ անալու թէ մամ ա -
Կէլիկիա ման ե լու Համ ար յ Ամէնէն^ ապաՀով տեղ անոնք Հարցն ե լու մամ տնակ ալ չիկար , անշուշտ նակը անցեր էր . ո լստ ի , փիլիսոփա յարաբ որոշեր
տեսնո՛ւելու Համար Հայ եկեղեցին կրնայ բլլալ , տն ալ չէ ր գիտեր « • * Լաւ տղա հ է կոստսճ գին՝ է էր իր միայնութիւնը ուսումով մխիթա\րել, եւ իբ
բայց այգ նաեւ ինձ Համար ար զ ի ո լած է թերեւս , քաք է, ինչ օգուտ որ թեթեւ է ,ովգիտէ ՄլեՀի՞ն՛ արՀեստին պատճառաւ Ալեքսիսի՝ Ե՚-փիմէի Հօրբ
ինձ Համար աս բանտբ չեմ գիտեր ա ո աքի ն էն որ էր յանցանքբ թէ իրեն • . . : Հետ բարեկամ արար եւ եղբա յբաբար կապուեցաւ,
չափ ընդարձակ է : Տեսնենք ,• . » Այո մտածութիւննեբով սկսաւ մրափել ք՝աբ - անոր բնգա ր ձակ պա լա տ ին մ էք իր ո ենեա կներ ը ու
« Գուձ՛ խոՀեմոլթիւն ունիս , պէտք չէ որ ես կէն Հայրիկ իր նստած տեգր, ել իրօք ալ իրեն ան նեցաւ, եւ առանց զգալու ան՝ մարգը որ կը կար–
քեղի կրկնեմ, թէ ինչ վիճակի մէք ալ Հլլլաս , մրափ իր տղայութենէն ի վեր ամէնուն քունին ՝՝ծէ,Ր թէ ընտանեաց սէր, "ա*–կէ սէբ էբ •սիրտը
պէտք է քանաս իման՛ալ բայց միշտ առանց Հար տեղ կբ բոնտէբ ՛եւ որ իրեն Համար բաւական՝ էր ՛մ ուտք չո ւնենա յին , իր սի բաբ գո բովա լից գտաւ
ցնելու։ (ի ամ անէ ա կը արդէն ուշ է, գուն ալ յոգն՛ած քսանբչորս ժամ պատերազմելու եւ քառասուն ութ անտնց ամէնուն Համար որ Ալէքսիսի էին* անոր
ոլ անօթի, երթանք կերակուրի մամ քալելու : կինը իր քոյրն՛ էր , անոր որգիքը իր ալ Հարազատ
Թէպէտ Բարկէն իրօք անօթի էր , բայց բան\ ԳԼՈՒԽ Ե • զաւակները եղան ^ եւ աղատ սիրտ ունեցող կարծե–
մը կար որ իրեն Համար վարագուբեալ էր մա - ԳԻՈՆԻԱ ցողն օր մ ր տեսաւ թէ՝ իր խեղճ սիրսէն\ ալ գերի
սամբ, ա յսթէքն աղքիկբ որ մ օր կողմ Էն Հայ Էր , Այո փոՔՐէ^1 ատն անմիքապէս կից տուն մբ Էր տգոց ճիչելուն , խնդալուն, տխբութեանց եւ
եւ որ իրենց ազատութեան Համար աշխատեր Էբ , կա ր ( որուն մէկ սեն եակր մ իա յն տեսանք մենւք , ուրա խ ո ւթեանց , ու ին\քն ա բե ր ա բա ր քարոզող եւ
ել քանի ոբ մանրամասնաբար պատճառներ ր էէ Ր սե% ե ա կ կամ մ ատուբ աղք կան մր սիրո յն* որ դաստիարակ եղած Էր անոնց բարոյականին•• , ինչ~
իմացեր , իր ախորմակը կատարեալ չէր* Բայ° " ր ֊ գաղտնիք մ բն էր ամէնու Համար , բացի ծեր Գիո–> պէս Բ^՜հէԿ եւ խնամածու էր անոնց կենսականին է
պէոէվ, ԹորհսՀ կամքին գէմ Լը մեղանչէ , ոբ ան՛– նիօէէն՝ որ աս որբ աղք կան ո՛է միայն թմ՜էչմՀգ ա ք՚՜՜Ս"Հ ՜ ԵԷՐԵ՚ՍՅ
Fonds A.R.A.M
բոլշեւ իկեան ղեկավար սկզբունքը : կելի տուներուն նախագիծ բ կբ պատրաստէ X Կ •
• • • Օրի՝՛՛ ակր վերցնենք մեր իրականս ւթենէն; Խ ո լտ ո լշե ան , Ա • Պօղոսեան եւ Ա . Ա խիթարեան Իսմէթ ինէօնիւ չարք մը ճառեր խօսեցաւ անց
Սիբաեր գրաւելու ել բազմութիւնն եր ու վրայ ազ վեբքացոլցած ե\ն» ուատիօ - րնգունիչներու եւ ելեկ եալ չաբթոլ, քագաքէ քաղաք շր թե լով։ ԱՀաւասիկ
դելու զօրեղ տուեալներ ունէին բո լշե լի կն ե ր լլ աս տրական լամ սլե բու գործարանին նախագիծեբբ 5 ամվւոփումը մէկ բանախօսութեան «
կէ երկու տարի առա շ՝ Փբենց կթւնակը տրլած յ տո 9՝ * Ադա բա բեա ն խլ Զ , Տիգրանեան աւարտած եֆ — & Մի մրրձաք ոբ գ ե ռ չենք աղքստուսփ։ Հա.
թական մեծ պետութեան մր փառքին եւ՜ ուժին՝ Գփյանակաձնիրոչ. Տան նախագիծը Հ )*Հ*քլ խ.Ո՚/ւմբ մը մաշիարՀային պատերազմին ցնցում՛– ե րէն : 1944,
Հայանուն բոլշեւիկնեբ գրեթէ ամէ՛ն տեղ «Հայրե ՜ձարտա րապետներ կ՚աշխատին՛ Ե րեւանի Հ րապա– 1945 եւ 1946 տարինե\րբ ամէնէն տագնապալի տա–
նասիրութիւն» խաղաց թ. , Հայկականէ Հողերու մօ րակնե՚րու եւ պուրակներու ծրագրին վրայ ; ր ի ՚ ՚ ե ր բ եղան մեզի Համար : Հրատաբա կո լած փաս
տալուտ ազատագրումբ ապաՀովուած Հռչակե — ՊԱՏՄԱԿԱՆ ԹԱՆԳԱՐԱՆԻՆ մէչ կբ բացուի տաթուղթէ րբ ցոյց կուտան ոբ մեծագոյն վտանգ
ոի՚ւ՚է ներգաղթ կազմակերպեցին՚, իրենց կողմէ Հայ մողովուգի 17 20 դարերու պատմութեան ները անցոլցա.ծ ենք այս տարիներուն։ Բոլոր այս
բազմիցս ուրացուած Հայ գատի պաշտպան ձեւա– բաժ՜ին ։ Այգ բամ֊ինբ ունի տասներկու ենթարա - վտանգներուն կոլբծք տուինք շնորՀիւ թուրք աղ–
ցան, գրեցին՝, ճառեցին ու ճամբորղեցին : Այս բո– էէէս որի՚ապաՀյււթես՚ն եք– միասնականրւթեաԳ ք
լո՛րին Հես։ եք– այթ բոլորին յենած՝ անոնք Երեւան միննյեր « Հս/ յ - Ո՝ ուս ական փոխ յթսրաբեբոԼ–* Տիեզերքի վ րա յ ոչ ոք գիտէ որ աշխա\րՀի անւբս^
նէն մինչեւ Հեռաւոր Ամերիկա չտեսնուած խաչա թիւնհիբը 17–20 դարերու ս՞ի քո ցին ։ Աբեվելեան տուգոլթիլնը գեռ որքան պիտի տեւէ : Տիեզերա
կրութիւն մբ շղթայազերծեցին Հայ ժողովուրդի Հայաստանի միացոլմբ (հոլսաստանինք ելն • է կան պատերազմ ր գեռ չէ վերկացած : Գործնապէս,
նուիրական սրբութեանց , մեր անցեալին եւ Հ –8 • ՍՈՎԵՏԱԿԱՆ Հայաստանի Գ– Առլնդռւկեանի ռազմադաշտերուն վրայ ընգՀարումի շրքտնր
Դաշնակցութեան գէմ, Ափիւռքի կազմակերպու դերասաններ բ վերջերս ՚Բանաքեռի գիւղին մէք դաղրեցալ, բայց Հաշտութիւն չեղաւ։ ԱշխարՀի
թիւները ել Հայեցի կարգ ու սարքը Հիմն ա յա - բեմադրեցին Շէյքսպիրի «Համլէթ»բ : վբայ Հոս ու Հոն՝ զանազան ձեւեբոլ տակ նոր ընգ–
տակ կործանելու մասնայատուկ ծրագրով։ (Ռ՜օափօ Էրհւսմւ) Հաըումնեը անպակաս են : ԱշխաըՀի Համար ալ ա–
Ի՞նչ եղաւ արգիւնքբ : ԼՐԱՏՈՒ ԱՐՈՒԵՍՏԻ 1-ելի մեծ վտանգի Հ ա լան ա կանոլթ իւնն ե ր բոլորին
Երկու տարին չանցած , պատռեցան քողեբբ ի– միտքր կը զբաղեցնեն : Այս անստոյգ վիճակին՝ մէք
բարու ետելէ եւ ինկան դիմակները մի առ մի : ստիպուած ենք զարգացնել մեր եր կ" ին քաղա քա
Բոլշեւիկեան կեղծիքը երեւան եկաւ իր ամ բողք ԵԳԻՊՏԱՀԱՅ ՆԿԱՐԻՋ Աչոտ Զօրեան վեբչեբս րտն կեանքր : Ասիկա որքան պիտի տեւէ , ին՛չ ձեւի
մերկութեամբ , ազգային եւ թէ քաղաքական տե - նկարաՀանդէս մբ տուաւ Պէյբութի մէք։ Ան ու արդիւնքի պիտի յանգի, աչխարՀի վբայ ոչ ոք
սակէտով : Ա եր ժողովուրդը շուտով բմ բռնեց թէ ճանչցուա՛ծ է իբրեւ միքազգային Համ բաւի տի - գիտէ :
անկեղծ չէր ինչ ոբ կ՝բսէին եւ կեղծիք էր ի՛նչ որ բացած նկարի չ - ար ո ւե սա աղէտ : Ե գի ա տա կան– 1946^՝ վերք է որ Հասկնալ սկսան՝ թրքական
կ^բնէին : ՛խաբողութիւն եւ կուսակցամոլշաՀագի– թերթերը մեծ գովեստով կբ խօսին իր արուեստի դատին արդա\րութիւն բ ել քաղաքակիրթ աշխար–
տոլթիւն : ^ամանակին՝ յարմարող բախտախնդիր մ ասին : Հի Հաւաքական դատերուն Համար Թուբքիոյ աք
քաղաքականութիւն,՝. Տեղ մբ ցոյցերու մասնակ - Զօրեան ծնած է Կիրասոն 1 9 0 5 ^ ։ Ննողքր արժէքաւոր երկիր մբ բԱալը է
ցեցան « ի նպաստ արաբական դատին», ուրիշ տեղ սպաննուած են 1914 18/՛ աբՀաւիրքին , իսկ Ի^-քԱ Բոլոր ազդերոլն՝ Հետ կը սպասենք որ փարա
մը շեբմ ողջոյններ ղրկեցին զի ս բայէ լի նո րաՀաս– մազապուր ազատած է* Զինադադարէն վերք նախ տին Հորիզոնին ամպերբ ել բոլոր ազդերբ տիրա
տատ պետութեան» : իսկ թէ ի^՝չ չարիքներ նիւթ– կ՚երթայ Պաթում, յետոյ Պոլիս X ՛հարոցին մէք նան երկաբ Հաշտութեան տարիներուն*։ Բայց ոք
ոլեցան՝ Հայրենադարձի անունովի գաղտնիք չէ ոք գծագրութեան՛ իր ճիրքը ուշադրութիւն՝ գրաւե - մենք , ոչ ալ ոեւէ աղգառանձինն ի վիճակի է պայ
ոքի Համար։ Հայ Հողերու ազատագբաւո®ւմ , լով, կը ղրկուի Վիէննա : Երեք տաբի Վիէննա ծառացնելու Հ՛որիզոնը Հ
Հայկական Գա®տ • Ատոր ալ պատասխանը տուաւ մնալէ վերք՝ կ՛անցնի Հռոմ եւ երեք տաբի եւս
նոյն ինքն Խ • Միութեան աըտաքին փոխ նախարա ուսանելէ վերք, զեզա բուեստից Ակադեմիային
րը՝ Վիձինոքի , կարսի ու ԱբտաՀանի նման՝ ՛Հո— 1928^5/ շբքանաւարա կ)բլլայ է
ղերն– իսկ Վր աստանւի արդար իրաւունքը նկա - 1929ին կ՛անցնի Եգիպտոս եւ Ալեքսանդրիո յ ՄԱՐԶԱԿԱՆ ԿԵԱՆ՝Բ
տելով » : մէք երկար ատեն գոբծնապէս կբ մասնակցի քա
ղաքին գեդա ր՛ո ւեստ ա կան կեանքին : ՄԱՐՍԷ8Լ* Կիրակի գարնանային գեղեցիկ
Կր ճամբորդէ բազմաթիւ եբկիր&եր,—- Կիպ օդով մ բ խուռներամ բազմութիւն մբ գէմ ած էր
ՀԱՅԱՍՏԱՆ րոս, Տունաստան, Լիբանան, Ս ուր իա , Պաղես - 0,օճշքի մ արզադաշտբ , դիտե լու Համ ար տեղական
տ ին յ խումբին եւ Հ *Մ ՚ Ը ՚ Մ *ի թւ՚ՕաՕեՕՈ ՕաՕՈՈՇԱւ–^ մր
Առա քին նկաբաՀանգէսբ տուած է \939ին՝ ցումը։ կարող մարզիկներէ կազմուած էր Շօճշէի
խումբբ առաքնորղութեամբ
ԳԻՏՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՒ ԱԿԱԳԵՄԻԱ8Ի պաամու. Աղե քս անդր ի ո յ մէք : 1941 ին կը Հաստատուի Գա - աէ61՜Ո&է101ա1 0ւՄ&Ո(1^ :
թեան կաճառը Պետական է՛ր մ իթաժ– իԼ Լեն ին կ ր ա տ ) Հիրէ, ուր կուաա ւ եւս երկու նկարաՀանգէսներ : Երկու խում բեր ր ամէն քս/նք կբ թափէ ին յաղթա
Հետ միա սին ա յս տարի կր շա ր ունակէ Ո ւր ա բա ա— Ազգ* գպրոցնւեբու մէք աւանդած է գծագրու՛ կան ելլելու, բայց առաքին՝ կիստ խազը վերքացաւ
կան ամրոց ի պեղումները կարմ իր /» լուրին՛ ւիյ՛ ա յ : թեան դասեր է Հաւասար է
Անցեաչ տա րի Հ ետ աղօտ ո ւթե ան է ին՝ ենթարկուած Երկրորդ կի սա խաղին մերոնք սկսան կատաղի
ո ւր ա ր տ ա կան ւիոիւա ր քա յի սլա լա տ ի տնտեսական ՆԿԱՐԻՋ ԳԱՌՋՈՒ վերադարձած է Աէշտ ֊ յաբձակողա՛կան՛ի մը։ Հյատ առիթներ ներկա յա -
շէնքերն ու մառա%ն\երը։ Մէքաեղ ելած են սեն - ՀՇՈՇՇտԷն ուր կբ գտնուէր երկու ամ ի սէ ի վեր , լեո» ցանգ բայց անգամ մը եւս մեր մարզիկները չկըը–՝
եակներ, ուր կր պատրաստուէին քունջութի ձէթէ նա յին տեսարաններ նկարելով: իր յա քորդ ցու - ցան օգտագործել առիթը X 2^0ըգ վայրկեանին $՝ա֊–
Գտն ՛ուած են քարէ կաթսայ, մեծ սանգ եւ աՀա - ց աՀ ա՛ն գէս ր տեղի պիտի ունենա յ Ղ՝եկտեմբեք 7 էն նօ Թիբիգեան շաՀեցաւ առաքին նշանակէտբ ։ ՝$իք
գին քանակութեամբ ՝Բունքութի քուսպ։ Մսաւան՛– սկսեալ ծանօթ Շշւ1շՈ6 0ւՕԱ21Ոէ - Եձ\՚ւձի մէք քՆ§. վերք Ե լգո վան եան ի գեգեցիկ մէկ փոխանցում ով
ներէն մէկուն մէք երեւան ելած են ուբարաական Տէ. ւ՜1օՈ01Շ։ Երկու տար ի է ի վեր Փարիզի մէք չէր՛ մեր երիտասարդ ձախ հ՜այբբ ( Ա՛ասիս Աւետեան*
նշանակէտը Հ էք ագին վեր քա լո
թ աւչաւ ո բ Ա արգո լ՛ք ի ^ ԱրԳ^Լ^Է որդու պղնձե ա յ ցուցադրած իր գործերը։ Պիաի ցուցադրուին ՛նա շաՀեցալ ռրկրո՝րգ
սաղաւարտք , զարդարուած զանազան պա տ կե բնե եւ ծովային տեսարաններ , բն՚ան կաներ , դա չտա - ք՛ ո ւթե ան 3) ր ան ս ա ց ին ե րը կրցան շաՀ իլ նշանակէտ
րով ել սեպաձեւ մակադրութեամբ ։ նկա բն՛եր եւն . : ֆրանսական կառավար ութիւն բ մը եւ մրցում բ աւաբտեցալ Հ* Ա « Ը* Մ՛ի ,ք1Ոո ՝~
վերքերս գնեց իր մէկ գործը որ կբ ն՛երկայացնէ թութեամբ, 2ի գէմ \ովx
ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏ Ա– Աաֆտրեան, կ՝աշխատի Գի– ծ ո վայ ին տեսաբ ան մբ տ
տութիւննեբու Ակադեմիայի գլխաւոր շէնքի նա Այս յագթութեամբ Հ*Մ*Ը*Մ*բ կբ բարձ -
բան՛այ իլբ դասալորմ ան մէք եւ
խագծի վրայ որ պիտի շինուի Բաղ րամ եան փողո կ^լ\Աայ ՇքՕԱթՇ
ցին մէք X Մ* Գբիգորեան Երեւանի Հաւաքականշի– ԿԸ ԽՆԳՐՈՒԻ ՄԱՏԻՏՈՎ ՋԵՌԱԳԻՐՆԵՐ ԶՂ.Ր- Ծ էին Յրդը ։
ԿԵԼ ։ ԳՐծԼ ՄկԿ ԷՋԻ ՎՐԱՅ ։
նա բարութեան խնդիրները կբ մշակէ՛. Գ* թ՝ ամանկ Մեր պաշտպանողական գիծը ՐաաօէւՕՈ <քՒ1օՈ–
« ՅԱՌԱՋ »Ի ԹԵխԹՕՆԸ (18) ներելի յան^ցանք կը Համարէր , ամէն կերակուբնե– ել խն ամա կա լ , խորՀրդական , սրտակից վարմա -
րէն< կշտապինդ կերաւ , կ ի զի կոն ի գինին լալ մբ պետ եւ Հայր եղա՛ծ էր միան՛գամայն։
խմեց, եւ երբ Թո՛ր ո ս ելաւ քաշուեցաւ իր ս են ե ա - Գիոնիս , տկար եւ նիՀար մարմնին մէք կորո
(9-,11'Ոււ Լ Ե Ի Ո 1 . Ի կը , իբ լա յն յօնքեր բ վեր առնելով եւիր սուր աչ վի սիրտ մը ունւէբ , եւ մեծաՀանճար գլուխ մը,
քերը անո ր Հետքերուն վրա յ դարձնելով • բացի անկէ , իր արՀեստը ռր ղինք ուսմանց եւ գի
ԳԼՈՒԽ Գ- Աստուած յա քո զո ւթ իւն տա յ իշխանիկս , կը տութեանց տարեր էր տղայ տարիքին , իր ւլան/ա.
մրմռար քիթին տակէն , դուն շատ խելօք տղայ ես զան ճամ բորդո ւթիլններբ ի Փոքր Ասիա, Արա -
ԿԻԼԻԿԻՈՅ զԻՃԱԿԸ որ աղքիկ մը խելքդ կը յափափէ ՛ո՛ւ, քեզ կնիկ դար– բիա , Եգիպտոս եւ Ասորեստան իր միտքբ ընդար
֊ – Այգ կողմանէ ալ սիրտդ Հանգիստ բռն՛է • ձբնէ. ալ ես այս գիշեր Հան՛գիստ կրնամ քնանալ ^ ձակեր եւ Հարստացուցեր էին ^ եւ դիտող ՛ո՛լ Հե–
առ սա քանի մբ ոսկին , անցիր դիմացի ^Լոգմը% գուն զուարճացիր որ չափ որ կհուզես , բալա կան է տաքեն ին՛՛ բն ո լթ են էն ամ էն ղա ղան ե ա ց պատճառը
%ալաթիոյ քաղաքը, Հ>ոն> Հայոց եկեղեցի ալ կայ, որ տարին չանցած աս նզոված քազաքին պարիսպ փնտռելով, մոռցեր ել թերեւս արՀամարՀեր էր
նա յէ յ տեսնուէ ազգայնոց Հետ , ի^նչ վիճակի մ էք ներէն մէկ մ ր դուրս նետո լինք * . • : ՛սրտի զգացումները է
են\% իմացիր, թէ ո՛ր առանց կասկածի ստուեր տա Մ եր լեռներր Հարցուցի , մեր ազգին ընդՀա - Եւ վեբքապէս , երբ յոգնած եւ տկարացած եր
լու՝ կրնաս իմանա լ թէ Գենովացի նաւեր կան որ նուր վիճակը Հարցուցի * . •իմիններս ամչցայ Հար ՛կար եւ բազմամեա յ պանդխտութիւնն եր էն Բիլ -
ոչ Միքերկրական՝ միայն այլ նաեւ Պոնտոսի ծով ցնելու , վախցայ Հարցնելու » • • ուի գիտէ , ինչ յղանդիոն դարձեր էր, իբրեւ թէ յանկած աէքեբ՚ը
կ՚երթան, տեղեկութիւն առ, ամէն ճամբայ լալ է եղան, ո ղք են, մեռած են, ո՞ւր են* . . իրաւ է տր րացուեո էին. տեսնելու եւ իմ անալու թէ մամ ա -
Կէլիկիա ման ե լու Համ ար յ Ամէնէն^ ապաՀով տեղ անոնք Հարցն ե լու մամ տնակ ալ չիկար , անշուշտ նակը անցեր էր . ո լստ ի , փիլիսոփա յարաբ որոշեր
տեսնո՛ւելու Համար Հայ եկեղեցին կրնայ բլլալ , տն ալ չէ ր գիտեր « • * Լաւ տղա հ է կոստսճ գին՝ է էր իր միայնութիւնը ուսումով մխիթա\րել, եւ իբ
բայց այգ նաեւ ինձ Համար ար զ ի ո լած է թերեւս , քաք է, ինչ օգուտ որ թեթեւ է ,ովգիտէ ՄլեՀի՞ն՛ արՀեստին պատճառաւ Ալեքսիսի՝ Ե՚-փիմէի Հօրբ
ինձ Համար աս բանտբ չեմ գիտեր ա ո աքի ն էն որ էր յանցանքբ թէ իրեն • . . : Հետ բարեկամ արար եւ եղբա յբաբար կապուեցաւ,
չափ ընդարձակ է : Տեսնենք ,• . » Այո մտածութիւննեբով սկսաւ մրափել ք՝աբ - անոր բնգա ր ձակ պա լա տ ին մ էք իր ո ենեա կներ ը ու
« Գուձ՛ խոՀեմոլթիւն ունիս , պէտք չէ որ ես կէն Հայրիկ իր նստած տեգր, ել իրօք ալ իրեն ան նեցաւ, եւ առանց զգալու ան՝ մարգը որ կը կար–
քեղի կրկնեմ, թէ ինչ վիճակի մէք ալ Հլլլաս , մրափ իր տղայութենէն ի վեր ամէնուն քունին ՝՝ծէ,Ր թէ ընտանեաց սէր, "ա*–կէ սէբ էբ •սիրտը
պէտք է քանաս իման՛ալ բայց միշտ առանց Հար տեղ կբ բոնտէբ ՛եւ որ իրեն Համար բաւական՝ էր ՛մ ուտք չո ւնենա յին , իր սի բաբ գո բովա լից գտաւ
ցնելու։ (ի ամ անէ ա կը արդէն ուշ է, գուն ալ յոգն՛ած քսանբչորս ժամ պատերազմելու եւ քառասուն ութ անտնց ամէնուն Համար որ Ալէքսիսի էին* անոր
ոլ անօթի, երթանք կերակուրի մամ քալելու : կինը իր քոյրն՛ էր , անոր որգիքը իր ալ Հարազատ
Թէպէտ Բարկէն իրօք անօթի էր , բայց բան\ ԳԼՈՒԽ Ե • զաւակները եղան ^ եւ աղատ սիրտ ունեցող կարծե–
մը կար որ իրեն Համար վարագուբեալ էր մա - ԳԻՈՆԻԱ ցողն օր մ ր տեսաւ թէ՝ իր խեղճ սիրսէն\ ալ գերի
սամբ, ա յսթէքն աղքիկբ որ մ օր կողմ Էն Հայ Էր , Այո փոՔՐէ^1 ատն անմիքապէս կից տուն մբ Էր տգոց ճիչելուն , խնդալուն, տխբութեանց եւ
եւ որ իրենց ազատութեան Համար աշխատեր Էբ , կա ր ( որուն մէկ սեն եակր մ իա յն տեսանք մենւք , ուրա խ ո ւթեանց , ու ին\քն ա բե ր ա բա ր քարոզող եւ
ել քանի ոբ մանրամասնաբար պատճառներ ր էէ Ր սե% ե ա կ կամ մ ատուբ աղք կան մր սիրո յն* որ դաստիարակ եղած Էր անոնց բարոյականին•• , ինչ~
իմացեր , իր ախորմակը կատարեալ չէր* Բայ° " ր ֊ գաղտնիք մ բն էր ամէնու Համար , բացի ծեր Գիո–> պէս Բ^՜հէԿ եւ խնամածու էր անոնց կենսականին է
պէոէվ, ԹորհսՀ կամքին գէմ Լը մեղանչէ , ոբ ան՛– նիօէէն՝ որ աս որբ աղք կան ո՛է միայն թմ՜էչմՀգ ա ք՚՜՜Ս"Հ ՜ ԵԷՐԵ՚ՍՅ
Fonds A.R.A.M
