Page 226 - ARM_19-1948_03
P. 226
ԿՈՂՄՆԱՑՈՅՑ ՀԱՇՈՒԵՓԱԿ Հայք ԱէսեԱ %աղիկեա&
Տաս բ բարեկամներ մեռան պատերազմին մ էջ
Երբ քուքն ի ս մ էջէ՛ն լսեմ փայտերու. ճարճա Տ ասր կթներ մեռան պատերազմին մէջ Վեր1ին անգամ զայն տեսայ Լիտոյի ծովափը,
տիւն մր* բավին մէչ, գիտեմ թէ անձրեւ է ։ Մե Տասբ մանուկներ մեռան պատերազմին մէջ ինգուշն եւ. գիրտհաղորգ, թէաէս միշտ, իր
ռած՜ գեղեցկութիւն մբ կ այրեն : \)՝ ութ ի մբ գ՚ոյնբ Հարիւր բա բ ե կամն ե բ մեռան պատերազմին մ էջ մտերմութիւնը բարձր արուեստին ել. բարձրա
•ունի վւեղկերուս ճեգքե րէն ե րեւցււղ լո ւս ա բա ո բ Հ Հարիւր կիներ մեռան պատերազմին մէջ գոյն բանաստեոՆոէ-թեան հետ՝ իր իօսա/չոութեան
Կբ շարժ՜ի սիրտս իսկոյն % Հարիւր մ ան ո ւ կնեբ մեռան՛ պատ ե բազմ ին մ էջ եւ լարժուձեւերուձւ չևորՀաճ էր մեծավայելուչ
Ասեգ մբ կ՚ս յ մեբ սրտին մէջ հր կբ գառն այ Եւ Հ աղա ր բաբե կամներ Հ աղա բ կ ինեբ Հ աղա բ մա՛ Հանդարտութիւն մբ, տ1.ստ1լ մբ ա1ներէլրային
մի շս* Հաճո յքին կոգմբ : Հաճելին է մեր կեանքին նուկներ ։ պայծառութիւն , որ ինձ կբ յիչեցնէր գարնան
քաշողական ղօրութիւնբ : Այգ է ոբ պաՀանջենք Մենք շատ լաւ գիտենք Համրել մեռե^նեբբ զարթօնքբ անմեղ եւ. մաքուր լիճերուն վրայ տ
Հազարներով եւ միլիոններով սբբնթտց
սեղանէն՛, սէրէն , գիրքերէն >ել աշխատ անքէն ; Գիտենք Համրել, բայց ամէն Այղ օրբ իր կռնակին ծովբ կբ լ " ՚ ր մ ֊ է ր ՛ծանր ո լ
Բա ք/յ մեբ սրտին ասեղյբ երբեք շի գտներ այդ կէ– Իս՝չ կ՚եր դանդաղ, տարերային զօրութեամբբ իր խորար
թայ
տբ ու կա՛նգ չառներ՛ տեգ մբ: Հաճելին կբ գառ— մատ ալիքներուն : Այգ ծովոմև վրայ ինձ կբ թովր
:
•նայ շուտով տՀաճելի : կ՝ունենամ նման տատա– Ամ էն ին չ կ* ան Հետի պատե բազմ է պատերազմ նշմար ել Ագամեմն՚ոնի եւ Աքէ՚ԱէսԻ նաւաաորմի–
կբ ցցուի
նում մբ՛. ք՝այց երբ մէկ մեռել յանկարծ ւլբ, որ Հոմերոսի իր թարգմա\նած փարթամ տո
Որ՚աէՀեաեւ Հաճելի է սլառկիլ եւ լ " ե լ ա յ Գ Մեր յիշողութեան մէջ ղերուն մէչէն կբ դիմէր գէպի Տրովայի ափերը ,
անձբեւբ, լսել անոր ձայնին մէջ&աեւ անձբեւնեբբ կ՚ապրինք մաՀ ու ա՛ն դէմ աղա տ ելո ւ Հ ամար գեղեցիկ ՀեղիԽէն; Ես կր գի
մ անկութեան , յ է չ ռ Լ զանազան պատկե րներ , մ ի շտ Կբ կռո լինք պատե բազմ ին գէմ տէի իր աչքերը, կանաչ ու իւորուձնկ, բարու
Հաճելի՝ կա խ ա ր գա կան Հեռաւորութեան մբ մէջ։ Կբ կռուինք կեանքին Համար ։ թեամբ եւ քաղցրութեամբ համակուն ։ Կբ գիտէի
Բայց կբ խոբՀիմ իսկոյն– թէ մութին մէջ պիտի իր գէմքը , նուրբ եւ Հաճելի , տեսակ մը ա ա՛տ կե
գտնեմ քիչ Լէռրջ սենեակս , գրասեղանս եւ թուղ րա լորում այն ազքւիւ Հոգիին՝ որ կբ շրԼ\էր իր
թերս։ Փոդոցբ պիտի բ ք լայ թաց ու տխուր։ կա գաւառացիի աւլողէ երակեեբուն մ ԷԼ։
րելի չէ պառկի լ երբ մարդկոլթիլնբ կբ սպասէ չարբ նոյնպէս կրնայ Հրաշքներ բ դո բծել։ Կ՝ բմ բռ իր խոսակցութիւնը թեթեւ էր , ոստոստուն ,
մե՚նէ մեր գոյութեան տուբքբ^** նես վերջապէս թէ գեղեցկութիւնբ միայն վերա՝– սրտի եւ Հոգիի մօտիկ։ Կը խօսէր Հայ լեզուի ել
Կբ խոբՀիմ տակաւ ին վեՀ ու վսեմ բա ր ե կա ցականին մէջ չէ , այլեւ միսին մէջ։ Եւ պէտք է թարգմանչական արուեստիե չո՚֊րէ\) կր խօսէր
մ՛իս որ առա՛նձին է Հսկայ յար կա բամ ին ի մբ մէջ միանան այգ եբկուքբ , ոբպէսզի մաբգբ ա 1,ա.1 այնպիսի բահերու Հուրէ՝ որոնց մասին կբ խօսին
եւ որուն գլխուն ցալբ կբ սաստկանայ , ^ ՐԲ բա~ մարդ եւ արուեստ ր արո՛ւեստ։ ընդՀանրապէս տասբ տարեկան տղաքը, զանոնք
ցակայ է արեւբ։ ՛ճերմակ ու թաց էս1 թ մբ ԳԼէ"՝1–^ 0՛ ան՛ձրեւ* * * ի ՜ ն չ խ որ մրդսէծ ութ՛իւն ։ Անձ– Համեմելով սակայն այն՛պիսի նրբութեամբ եւ ճա
շոլրջ * վ ի բաւո ր զօրավար ի մ բ պէս , ան պիտի բ ե ՚ ՚ ւ , Հրեշտակ եւ պեբճագիճ * * * Երբեմն կբ լսեմ շակով, Հաճոյակատարութեամբ եւ քնքշութեամբ,
թափառի մէկ սենեակէն միւոբ՝ իր ան Համար գիր– սրինգի մբ ձայնբ եւ կբ տարուիմ ։ Ոչխաբներբ կբ որ դուք իր մէէ անմիէկսպէս կբ նշմարէիք ստեղ
քերումն աշխարՀ ին մ էջ , սեւ , ամ էն ինչ ս՛ե լ տես գիմեն\ գէպի ազբէլՐ մբ՛. Կբ Հետեւիմ ան\ոն՚ց ծա ծագոր՛ծ ար ո ւե ս տ ագէտ բ , բարձր մտաւորականն
նելով * * * Պիտի իյնայ աթոռի մբ վբայ պար թե– րաւ բիւբեգաՀոս խոբՀոլբգի մբ Հ Ու "րէ^ԳՐ ^ԼԼՀ ու անաչառ Հոգին; կբ խօսէր ցտծ , թ ա յ ց Կարգէր
ւակազմ ա յս մաբգբ, ճակատ բ պ ատ ի մբ գէմխօսի տակաւ ին Հասան մի բդեր էն , աշնան՛ յ ո բ գա– բարձր ու ազատ , վերացումով եւ յ<ուզոււ)ով, տե
տուած խոյի մբ նման։ Ոչ կրնայ ծխել, ոչ սուրճ ռատ գեղեցկութենէն՛ ։ Բայց տեղ մբ ^Լա՝ձ ուր սակ մը աղեխաբչ փոթորիկ իր սքա՛ն՛չելի վանա
մբ խմել, ոչ ալ գրել* * * ք*ր նոր ն՛երկել ա ուած կանգ կ՝՛առնեմ միշտ ։ Աղբիւբէն Հոսող ջուրբ կբ կանի Հոգիին մէ9։ կՀերգէր այլափոխուած , գլոլ–
բնակարանբ պիտի գառն՚այ այն ատեն սարդոս– վե բ ահ՚ո ւի սնդիկի կամ արջասպի ։ Անձբեւբ կբ խբ ՛ն՛ետած գէպի ետ, սձեզսպելի եւ յախուռն, մօ–
տայննեբոլ գործարան՛ մբ, կամ սաանակոյտին՝ դառնայ թաղմս^ն աղօթքով օբՀ՚հուած ճիւղ մբ • • • տիկը Հայ Աստուծոյ եւ Հա ւ վշտին :
զարնուած նալ մբ ։ Բարկութեամբ պիտի ՚\նայի Այն ատեն է, աՀա այն՛ ատեն է որ սրտիս ա– Հ* Ա՛ Ղ^ազիկեան Հռետոր չէր, րայց իր եր
անձրեւին: Ու միամիտներբ չարչարող, կատակ սեղբ կանգ կ՚առնէ յանկարծ մ իա յն՛ եւ մ իայն ա– գելո՛ւ եղանակով կրնար մեռեներն իսկ ոտքի Հա
ներու եւ սուտերու այս վարպետ բ , պիտի տառա՛ բելին վրա յ : Կայ տակաւին՝ վարանմ ան թրթռա– նել, եւ ղա՛ն՛ոնք տանիլ ուր որ ուզէր : Ասիկա ճար
պի ա լ աւելի լոյսին պակասէն՝ դատելէ , քննելէ , ցում մբ, բայց ել այնպէս ան կեցած է եւ կ^բսէ • տասանականս բա՛ցատրութիւ՛ն՛ մբ չէ , ել ոչ ալ բա
բաղգատելէ յետ ո յ գիրքե բբ , ճշդելէ փռ Րլ\ թուա– ճԱրեւ, մի լքեր զիս, արել, յանո՛ւն ն՛ա խա - նաստեղծական պատկեր մբ, քանի որ Հ* Ա* ՛Լա–
կաննեբբ ։ ԱբովՀետեւ լ ո լ ֊ ր ջ ,ճշգբտ,ո՚ւթեան սիրտ– Հայրերուս որ պա շտ ե ց ին քեզ : Ներէ ան ոնց մ է ղիկետն իր երգելու եղան՛ակովն էր՛ ՛որ կ՚ամբողէա–
Հար ու երկիւղած է ան մեր պատմութեան առջեւ, վերջ եկողներուն եւ ասոնց կարգին ՛նաեւ ինծիճ որ ոար ի բրել յուղո՛ւմի, երազի ել երեւակայութեան
նոյնիսկ ե)որենացիին առջեւ ։ Վբգովիչ պատկեր • • մեղքբ գոր՛ծեցինք, յաւակնոտ սխալբ քու անժխ մարդ։ իր Հետաքրքիր ու արթուն իմացականու–
Վիրաւոր յոյս մ բ՝ գիրին* շատգի լբին՚գր ի չ շար տելի լո յսգ շփո թե լու մեր երա՛զներ՛ուն Հ՛ետ * * . թիւձն՚ը ամէն տեգ էր ; Ը//ալով Հանդերձ օրինակե
ժողներուն կողքէն ։ « Արեւ մի լքեր զէս * Օդբ կ՚առնէ մշուշոտ ու լի վանական՛ մը՝ իր միտքը մնացած էր աշխար–
Կէս — քու)ն , կէս — արթուն կբ մտածեմ գեռ ռաս պելի մբ գոյնբ ,եբբ բացակայ ես դուն : Տխուր Հտկա՚ն, Հետամ՛ուտ մեր ընկերային, քաղաքական
անո՛նց որ , իրենց քունբ չառած աէտք է աճապա– է վւողոցբ յուղարկաւորութեանն մբ նման։ էակնե— ել կուսակցա՛կա՛ն՛ կեան՛քին : Արտասահմանի՛ եւ
բեն մ ինչել փապ ո ւգին , սեղմ ո լին՛, ցնցուին վա– բբ կր նմ անին յարութիւն առած մ եռելներու ։ Հայաստանի բոլոր՛ Հրատարակութիւները ծանօթ
կոնին ան շն չե լի օգին մէջ եւ Հա սնին վերջապէս Կ*ի յնամ ծովերուն խո բբ : Չափելէ վռ Րլ\ Բո ԼՈ\Ր էին իրեն : ինչ որ Հիմա կենսալից եւ ամբողջական
վա յրկե անբ վա յբկեան՚ին իրենցգո րծատեզին : /» ա ւլ– պատ րանքխե ր բ ա ր տաքին եւ ներ քին աշյսարՀ՚նե - խմբագրականներու մ էէ կ՝ընէ «Յառաիի խմբա–
մ ո լ թ ի ւնբ 1լ աճի ամ էն անձրեւի ՝ մ եթբօն եր ո ւն բուն , արեւ , վեր ջին՚բ ո ր կբ մնաս ինծ ի , մ եղա– ԳէՐԸ.) Շ տ լար շ Աիսաքեան , ի խնդիր Հայ լեզուի,
մէջ ։ Ու այլապէս խռովիչ եւ գեղեցեիկ կիներն ո լ լոր արեւ , մի երթար , որ պէ սղվ/ շաբո ւ1ն ա կուին Հայկ. Մշակոյթի ել մեր ցեղային նկարագրի՝
աղջի կն ե ր բ որ , Հրելով , գա լար ո ւե լուէ , գուբս այդ պատբանքներբ։ Այդ է կետնքբւՈր՚պէսգի գր անվթար պահպանման, Հ .Ա. ՚Լազիկեան կ՝ընէր
գալով վերջապէս մաբգկային սոսինձին՝ մէջէն , ուի սլա ամ ո ւթ ի ւն բ * * • երբ կ՚ապրէր , ել կը շար՛ունակէ ընել իր մեզի ժա
պիտի զգան տակաւին անձրեւին պաղ շբթներբ ի– « Արեւ, ինչպէս կան մարդիկ ոբ իրենց ա– ռանգ ձգած Հոյակապ գործով %
բենց մերկ սրո մն քն եր՚ո ւն՝ վ ր ա ք : խորժաբեբբ կ՚առնեն՝ կամ կ՝աղօթեն\ , ունիմ վայր
Երբ պառկած տեղէս կբ լսեմ վեցեր որ գ յար կեան մբ ամէն օր, երբ կուզեմ գինովնալ քեզմով, ԸլԼաԼո՚1 միակտուր նկարա՛գրի տէր մարդ՝ շԽ–
կէն վար պարպուող կումեր , 1լբմբռնեմ թէ վի - փա կ ել ա չքեբ ս եւ տեսն ել լո լ սե գէն\ անՀ ո *֊(ե\բ թա զում չէր ճանչնար իր տեսակէտ՛ներէն , ըմբռնում
մած ամառ մբ ուն՛եցանք այս տարփ եւ դժբախտ փանցիկ կոպերուս մէջ, ուր կբ բացոլին, կբ պայ ներէն եւ սկզբունքներէն՛։ Ներկայ Հայաստան՛ի
են անոնք որ արձակուրդի մէջ են գեռ; ուտով թին՝ եւ կբ մ արին այլազան գոյն եր , ՛ուրախ, յա– դէմ բռ՛նած իր գիրքը ծանօթ է գրասէր Հասարա
պիտի մ ոռցուին պզտիկ վա յեէքնե բն՝ իսկ ։ Աշուն բ րաճուն՛ ել ճոխ գոյնեբ որոնք ուն՛ին աո աքին ու — կութեան : Ա արդ մը որ երկար տարիներու յոգն՚ա–
Հեռու չէ ար գէն : Գիտեմ թէ իր աղտոտ ջուր երբ թիւնբ գեռ չգծուած՜ նկարին » ; տանէ աշխատութեամբ ձ ելա լոր ած էր մեբ աշ
կբ թափէ վեր էն Մ ատամ Ատան՝* . • . Բայց սիրտս կբ մ ոռնա յ իսկոյն իր այս խօս– խար Հա բարը՝ չէր կրնար Հասկացողութեան գա/
Բայց անձբեւբ վՀուկ մբն է նոյն ատեն։ Ան Ք^՚ՐւՂ 1 Գիրքերոլ մէջ դարձեալ , ուն՛իմ ուրիշ ^բն֊– իր մայրենի երկրին Հետ, ուր միտքը շղթայոլած
կբ կախար՚գէ ել կբ տանի քեզ, անգամ մբ որկեր մ բ, սիրելի , ո բուն ա չքբ կբ տառապի առատ է ու սիրտը առա էնար դո ւա՛ծ կառափնատ , ուր՛ բո
յան՛ձն ո լիս ան ո ր կա խ ար գան քին՛ ։ Կ բ Հոսի ու կբ արեւէն, չի կթնա՛ր դրել կամ կարդալ ։ պիկ ազատութիւնը կ՝ապրի բանտերումէէ ։Այս իր
տանի քեղ Հ Հրեշտակ մբ ։ կբ լսես անոր թեւերուն Կ՚ելլեմ, կբ Հագուիմ այն՛ ատեն Հեզութեամբ։ արու կեցուածքբ կուգաբ նախ իր բարոյական՛–
սարսուռբ եւ կբ տեսն ե ս գերբնական լոյսեր ։ Ամ- Երբեք կա՛նգ չառներ տեղ մբ մեր սրտին ասեղյւ : խղճմտանքի ումէն, զօրացած եւ կարծրացած
ԲոԳջ կեանքդ 1լառ%է այն ատեն գերիբական նկա Հաճելին կբ. դառնայ շուտ՛ով տՀաճելի։ Ատիպ– կրօնքի լոյսով։ Այնքան՛ սիրեց Հայութիւնն ու Հա ք
րի մբ խորՀուբգբ : կ՝՝այլափոխութն՛, կբ մեծնան ՛ուած ենք տանիլ անձբեւբ ։ Պէտք է գոՀանանք մե լեզուն, այնքան նոյնացաւ իր գրչի աշխատու–
էակներն ու իրեր բ մ աղն ի սա կան ում ի մ բ ենթա զի տրուած տբեւով ։ Ե*– այդ է կեանքբ : կբ շա~ թիւեներոլն հետ ոբ իր գրական պայքար՛ներուն՛
կայ կա բծէք : կբ նմ անիս սուրբի մ բ՝ ոբ մ արգոց րու\նակենք ապր՛իլ, ստեղծել, սիրել, աշխատիլ մ էէ չվարանեցալ գործ ածել ծանր ու կծու լեզու
եւ բնո ւթեան կուտայ տարբեր Հոգիմբ՝ որով ան– մերթ աբեւին ել մ երթ ա\% ձ րեւին տակ , փոխելով մբ ծա՚ն,օթ գրագէտն՛երու, բանաստեղծներ՛ու եւ
բնական կբ դաոնան անունք եւ սակայն կ՛՝1բլլան՛ ա– շար ո ւն ակ մեր զգաց ււ ւմնեբ բ ան ոնց մ է կ ո ւնւ կամ բանասէր պատմագէտներու գէմ : Աակայն իր հ,ո–
ւելի ճշմարիտ, վերացական, բայց ա՛ միւսին Հանդէպ ; կարեւորբ այն է որ ցտւ չունե գին մեղմ էր, աշնան իրիկունի մը պէս գուն՛աւոր՛
ւելի խօսուն ։ կբ բացատրեն կեանքին գուեՀ կո ւ– նանք * • • \ I ՛եւ քնարական :
թիմննեբէն վեր գալու գեգեցկոլթիւնբ : Կբ գտնես Մեր ասեդբ այս կէտէն է որ՛ կբ խրտչի միայն Աբսէն՝ ՚Լազիկեան կբ մտածէ ր իբրեւ լեզ՛–՛
ա յն ինչ որ ուզած ես եւ չես գտած, ա յն ինչ որ եւ չի դառնար երբեք այդ կոգմբ, թէեւ կան մար ո լա բա՛ն քերականագէտ մ բ ,այս ին քնգիտական Հա
վա բձած՜ ես արտայայտել եւ չես կրցած ։ Կբ տես դիկ , սուբբերբ օրինակի Համար , կամ Հերոսնե– յեցողութեա՛մբ եւ բմ բռնումով, կը զգաբ իբրեւ
նես ներքին լոյսգ , չըլալով Հանդերձ կրօնքին Հե ր բ , սատ ի՛քն ե բբ նաեւ ՝ որ Հ ա ճե լի կբ գտնեն այդ արուեստագէտ բանաստեղծ հոգի, ե՛ւ կբ պայքա-
տեւող մբ, կամ ճգնարանի մբ խաւարին մէջ՝ այգ ցաւն ալ * • • բէր հրապարակագրի ա շխո՚ւմո լթեամ՛բ ել թա
էոյոբ աղերսող մբ, է լ կբէգօ մբ*** Բայց կարեւոր բ այն է ոբ ցաւ չունենանք ։ փով, ա՛ռա էն ո ր դո լած մի միայն՛ օգտակար բ//ա–
^ամռ ևՐ ՚զ՚՚՚աաՀի նաեւ որ անձբեւբ ո֊առնա ւ Գարերն ի վեր, երբեք կանգ չէ առած մեր լու մտահոգոլթենէն՝ : Կբ զգար իր մէէ բարձր ա–
բակին՝ մէջ իր պոչբ պատին զարնող սատանայ մբ, ժողովուրդին սրտին ասեգբ : Ան մոլորած է աշ ռաքելռւթիւս մ՛ը, զոր պարարտացուցած էր պատ
իրն գա յ մտքի խաթարում մբ տեսնելով այգ խորա– խարՀ ի բոլոր ծագերուն վբայ եւ կբ շարունակէ մական, բանասիրա՛կան, մատենագրական,լեզուա
խոբՀուրգ ու բարի վերացման մէջ։ Եւ մ՛ինչ կբ դառնա լ տակաւինւ ա՛ջէն՛ ձախ , ձախէն աջ ։ կովն՛ ել քերականագիտական ան՛հատնում պաշա -
Հնչեն աստուածային բիւբեղնեբբ, ան կուգայ ու Բայց ոչ ոք կանգ կ՚առնէ կէտի մբ վբայ՛ րով։ իր մէէ ոչինչ կար մակերեսային եւ անցո՛
կբ քերէ պատ ո ւՀ անթև ապա՛կին իր եգո ւնդնեբո ւն Խ ելա ցին ան՛ է որուն ասեղբ կբ սահի առանց ղական։ Ամէն՛ ինչի կ՝իէնէր խորոլնկբ, կբ փըն–
ծայրով : կբ զգաս ա քն՝ ատեն տռփական յուղում զգալի ԲԱալու • Մեծ ոստումն երբ վստաՀութիւն տռէր գանձը, զայն լոյսին բերելու Համար Համ
մբ միսեբուգ մ էք։ Ուրիշ կախարդանք մբն է ասի չեն՝ ներշնչեր միշտ։ Ոչ ոք կբ մնայ անփոփոխ : բերութեամբ եւ սիրով; Ան՛ Հանքերու մարգն էր։
կա , •յաճախագէպ լուսաբացէն առաջ : ր բնա կարեւորբ ապրիլն է ։ Մեր ժողովուրդբ երբեք Երկար տարիներէ ի վեր լռութիւն կր տիրէ
կան՝ աշխարՀ մր դարձեալ՝ թէեւ տարբեր աոա- կանգ չէ առած կէտի մբ վրայ, բայց ո®վ կրցած՜ է անոր շիրմին շուրէ, անոր որ իր սլա տ կան ած դա
ջթն էն՝ թէեւ խիստ իրապաշտ՝ իր կրքոտ լո յսե– ջնջել Հայ ութ ի ւնբ ել ո՛՛՛վ պիտի կրնա յ անՀ ետ ա– րաւոր Միտբս/եոլթեան մեծագոյն փառքերէն մին
րով, ինչպէս կ՚բլլայ Ֆրէօյտին. կամ Հաշիշխն դի ցնել անոր ա֊նունբ աշխարՀփն երեսէն, երբ չորս Հանդիսացաւ , եւ ամէնէն եզական ել կատար ետք
մող արուեստագէտ թև նկար բ ,՜ ծ՛ուխի մ բ, բոցի ծագերուն վբայ կայ անպայման մոլորած Հայ մբ արժէքներէն՝ մեբ գրական՛ութեան ել մշակոյթին՛.
մբ, կամ ջուրի ^բ մէջէն երեւցող էակներով, Հեշ ՛ո լյ իր Հ ա յ ո ւթ ի ւնբ կբ պ՛ոռա յ • . • իմ միտքը յաճախ կ՚երթայ փնտռել զա յն , ա–
տադալար կիներով։ Ու կբ Հասկնաս այն ատեն՝ թէ Ն • ՍԱՐԱՖԵԱՆ նոր մինակութիւնը մա Հո լան մէէ։ կը յ\ի շեմ զայն
Fonds A.R.A.M
Տաս բ բարեկամներ մեռան պատերազմին մ էջ
Երբ քուքն ի ս մ էջէ՛ն լսեմ փայտերու. ճարճա Տ ասր կթներ մեռան պատերազմին մէջ Վեր1ին անգամ զայն տեսայ Լիտոյի ծովափը,
տիւն մր* բավին մէչ, գիտեմ թէ անձրեւ է ։ Մե Տասբ մանուկներ մեռան պատերազմին մէջ ինգուշն եւ. գիրտհաղորգ, թէաէս միշտ, իր
ռած՜ գեղեցկութիւն մբ կ այրեն : \)՝ ութ ի մբ գ՚ոյնբ Հարիւր բա բ ե կամն ե բ մեռան պատերազմին մ էջ մտերմութիւնը բարձր արուեստին ել. բարձրա
•ունի վւեղկերուս ճեգքե րէն ե րեւցււղ լո ւս ա բա ո բ Հ Հարիւր կիներ մեռան պատերազմին մէջ գոյն բանաստեոՆոէ-թեան հետ՝ իր իօսա/չոութեան
Կբ շարժ՜ի սիրտս իսկոյն % Հարիւր մ ան ո ւ կնեբ մեռան՛ պատ ե բազմ ին մ էջ եւ լարժուձեւերուձւ չևորՀաճ էր մեծավայելուչ
Ասեգ մբ կ՚ս յ մեբ սրտին մէջ հր կբ գառն այ Եւ Հ աղա ր բաբե կամներ Հ աղա բ կ ինեբ Հ աղա բ մա՛ Հանդարտութիւն մբ, տ1.ստ1լ մբ ա1ներէլրային
մի շս* Հաճո յքին կոգմբ : Հաճելին է մեր կեանքին նուկներ ։ պայծառութիւն , որ ինձ կբ յիչեցնէր գարնան
քաշողական ղօրութիւնբ : Այգ է ոբ պաՀանջենք Մենք շատ լաւ գիտենք Համրել մեռե^նեբբ զարթօնքբ անմեղ եւ. մաքուր լիճերուն վրայ տ
Հազարներով եւ միլիոններով սբբնթտց
սեղանէն՛, սէրէն , գիրքերէն >ել աշխատ անքէն ; Գիտենք Համրել, բայց ամէն Այղ օրբ իր կռնակին ծովբ կբ լ " ՚ ր մ ֊ է ր ՛ծանր ո լ
Բա ք/յ մեբ սրտին ասեղյբ երբեք շի գտներ այդ կէ– Իս՝չ կ՚եր դանդաղ, տարերային զօրութեամբբ իր խորար
թայ
տբ ու կա՛նգ չառներ՛ տեգ մբ: Հաճելին կբ գառ— մատ ալիքներուն : Այգ ծովոմև վրայ ինձ կբ թովր
:
•նայ շուտով տՀաճելի : կ՝ունենամ նման տատա– Ամ էն ին չ կ* ան Հետի պատե բազմ է պատերազմ նշմար ել Ագամեմն՚ոնի եւ Աքէ՚ԱէսԻ նաւաաորմի–
կբ ցցուի
նում մբ՛. ք՝այց երբ մէկ մեռել յանկարծ ւլբ, որ Հոմերոսի իր թարգմա\նած փարթամ տո
Որ՚աէՀեաեւ Հաճելի է սլառկիլ եւ լ " ե լ ա յ Գ Մեր յիշողութեան մէջ ղերուն մէչէն կբ դիմէր գէպի Տրովայի ափերը ,
անձբեւբ, լսել անոր ձայնին մէջ&աեւ անձբեւնեբբ կ՚ապրինք մաՀ ու ա՛ն դէմ աղա տ ելո ւ Հ ամար գեղեցիկ ՀեղիԽէն; Ես կր գի
մ անկութեան , յ է չ ռ Լ զանազան պատկե րներ , մ ի շտ Կբ կռո լինք պատե բազմ ին գէմ տէի իր աչքերը, կանաչ ու իւորուձնկ, բարու
Հաճելի՝ կա խ ա ր գա կան Հեռաւորութեան մբ մէջ։ Կբ կռուինք կեանքին Համար ։ թեամբ եւ քաղցրութեամբ համակուն ։ Կբ գիտէի
Բայց կբ խոբՀիմ իսկոյն– թէ մութին մէջ պիտի իր գէմքը , նուրբ եւ Հաճելի , տեսակ մը ա ա՛տ կե
գտնեմ քիչ Լէռրջ սենեակս , գրասեղանս եւ թուղ րա լորում այն ազքւիւ Հոգիին՝ որ կբ շրԼ\էր իր
թերս։ Փոդոցբ պիտի բ ք լայ թաց ու տխուր։ կա գաւառացիի աւլողէ երակեեբուն մ ԷԼ։
րելի չէ պառկի լ երբ մարդկոլթիլնբ կբ սպասէ չարբ նոյնպէս կրնայ Հրաշքներ բ դո բծել։ Կ՝ բմ բռ իր խոսակցութիւնը թեթեւ էր , ոստոստուն ,
մե՚նէ մեր գոյութեան տուբքբ^** նես վերջապէս թէ գեղեցկութիւնբ միայն վերա՝– սրտի եւ Հոգիի մօտիկ։ Կը խօսէր Հայ լեզուի ել
Կբ խոբՀիմ տակաւ ին վեՀ ու վսեմ բա ր ե կա ցականին մէջ չէ , այլեւ միսին մէջ։ Եւ պէտք է թարգմանչական արուեստիե չո՚֊րէ\) կր խօսէր
մ՛իս որ առա՛նձին է Հսկայ յար կա բամ ին ի մբ մէջ միանան այգ եբկուքբ , ոբպէսզի մաբգբ ա 1,ա.1 այնպիսի բահերու Հուրէ՝ որոնց մասին կբ խօսին
եւ որուն գլխուն ցալբ կբ սաստկանայ , ^ ՐԲ բա~ մարդ եւ արուեստ ր արո՛ւեստ։ ընդՀանրապէս տասբ տարեկան տղաքը, զանոնք
ցակայ է արեւբ։ ՛ճերմակ ու թաց էս1 թ մբ ԳԼէ"՝1–^ 0՛ ան՛ձրեւ* * * ի ՜ ն չ խ որ մրդսէծ ութ՛իւն ։ Անձ– Համեմելով սակայն այն՛պիսի նրբութեամբ եւ ճա
շոլրջ * վ ի բաւո ր զօրավար ի մ բ պէս , ան պիտի բ ե ՚ ՚ ւ , Հրեշտակ եւ պեբճագիճ * * * Երբեմն կբ լսեմ շակով, Հաճոյակատարութեամբ եւ քնքշութեամբ,
թափառի մէկ սենեակէն միւոբ՝ իր ան Համար գիր– սրինգի մբ ձայնբ եւ կբ տարուիմ ։ Ոչխաբներբ կբ որ դուք իր մէէ անմիէկսպէս կբ նշմարէիք ստեղ
քերումն աշխարՀ ին մ էջ , սեւ , ամ էն ինչ ս՛ե լ տես գիմեն\ գէպի ազբէլՐ մբ՛. Կբ Հետեւիմ ան\ոն՚ց ծա ծագոր՛ծ ար ո ւե ս տ ագէտ բ , բարձր մտաւորականն
նելով * * * Պիտի իյնայ աթոռի մբ վբայ պար թե– րաւ բիւբեգաՀոս խոբՀոլբգի մբ Հ Ու "րէ^ԳՐ ^ԼԼՀ ու անաչառ Հոգին; կբ խօսէր ցտծ , թ ա յ ց Կարգէր
ւակազմ ա յս մաբգբ, ճակատ բ պ ատ ի մբ գէմխօսի տակաւ ին Հասան մի բդեր էն , աշնան՛ յ ո բ գա– բարձր ու ազատ , վերացումով եւ յ<ուզոււ)ով, տե
տուած խոյի մբ նման։ Ոչ կրնայ ծխել, ոչ սուրճ ռատ գեղեցկութենէն՛ ։ Բայց տեղ մբ ^Լա՝ձ ուր սակ մը աղեխաբչ փոթորիկ իր սքա՛ն՛չելի վանա
մբ խմել, ոչ ալ գրել* * * ք*ր նոր ն՛երկել ա ուած կանգ կ՝՛առնեմ միշտ ։ Աղբիւբէն Հոսող ջուրբ կբ կանի Հոգիին մէ9։ կՀերգէր այլափոխուած , գլոլ–
բնակարանբ պիտի գառն՚այ այն ատեն սարդոս– վե բ ահ՚ո ւի սնդիկի կամ արջասպի ։ Անձբեւբ կբ խբ ՛ն՛ետած գէպի ետ, սձեզսպելի եւ յախուռն, մօ–
տայննեբոլ գործարան՛ մբ, կամ սաանակոյտին՝ դառնայ թաղմս^ն աղօթքով օբՀ՚հուած ճիւղ մբ • • • տիկը Հայ Աստուծոյ եւ Հա ւ վշտին :
զարնուած նալ մբ ։ Բարկութեամբ պիտի ՚\նայի Այն ատեն է, աՀա այն՛ ատեն է որ սրտիս ա– Հ* Ա՛ Ղ^ազիկեան Հռետոր չէր, րայց իր եր
անձրեւին: Ու միամիտներբ չարչարող, կատակ սեղբ կանգ կ՚առնէ յանկարծ մ իա յն՛ եւ մ իայն ա– գելո՛ւ եղանակով կրնար մեռեներն իսկ ոտքի Հա
ներու եւ սուտերու այս վարպետ բ , պիտի տառա՛ բելին վրա յ : Կայ տակաւին՝ վարանմ ան թրթռա– նել, եւ ղա՛ն՛ոնք տանիլ ուր որ ուզէր : Ասիկա ճար
պի ա լ աւելի լոյսին պակասէն՝ դատելէ , քննելէ , ցում մբ, բայց ել այնպէս ան կեցած է եւ կ^բսէ • տասանականս բա՛ցատրութիւ՛ն՛ մբ չէ , ել ոչ ալ բա
բաղգատելէ յետ ո յ գիրքե բբ , ճշդելէ փռ Րլ\ թուա– ճԱրեւ, մի լքեր զիս, արել, յանո՛ւն ն՛ա խա - նաստեղծական պատկեր մբ, քանի որ Հ* Ա* ՛Լա–
կաննեբբ ։ ԱբովՀետեւ լ ո լ ֊ ր ջ ,ճշգբտ,ո՚ւթեան սիրտ– Հայրերուս որ պա շտ ե ց ին քեզ : Ներէ ան ոնց մ է ղիկետն իր երգելու եղան՛ակովն էր՛ ՛որ կ՚ամբողէա–
Հար ու երկիւղած է ան մեր պատմութեան առջեւ, վերջ եկողներուն եւ ասոնց կարգին ՛նաեւ ինծիճ որ ոար ի բրել յուղո՛ւմի, երազի ել երեւակայութեան
նոյնիսկ ե)որենացիին առջեւ ։ Վբգովիչ պատկեր • • մեղքբ գոր՛ծեցինք, յաւակնոտ սխալբ քու անժխ մարդ։ իր Հետաքրքիր ու արթուն իմացականու–
Վիրաւոր յոյս մ բ՝ գիրին* շատգի լբին՚գր ի չ շար տելի լո յսգ շփո թե լու մեր երա՛զներ՛ուն Հ՛ետ * * . թիւձն՚ը ամէն տեգ էր ; Ը//ալով Հանդերձ օրինակե
ժողներուն կողքէն ։ « Արեւ մի լքեր զէս * Օդբ կ՚առնէ մշուշոտ ու լի վանական՛ մը՝ իր միտքը մնացած էր աշխար–
Կէս — քու)ն , կէս — արթուն կբ մտածեմ գեռ ռաս պելի մբ գոյնբ ,եբբ բացակայ ես դուն : Տխուր Հտկա՚ն, Հետամ՛ուտ մեր ընկերային, քաղաքական
անո՛նց որ , իրենց քունբ չառած աէտք է աճապա– է վւողոցբ յուղարկաւորութեանն մբ նման։ էակնե— ել կուսակցա՛կա՛ն՛ կեան՛քին : Արտասահմանի՛ եւ
բեն մ ինչել փապ ո ւգին , սեղմ ո լին՛, ցնցուին վա– բբ կր նմ անին յարութիւն առած մ եռելներու ։ Հայաստանի բոլոր՛ Հրատարակութիւները ծանօթ
կոնին ան շն չե լի օգին մէջ եւ Հա սնին վերջապէս Կ*ի յնամ ծովերուն խո բբ : Չափելէ վռ Րլ\ Բո ԼՈ\Ր էին իրեն : ինչ որ Հիմա կենսալից եւ ամբողջական
վա յրկե անբ վա յբկեան՚ին իրենցգո րծատեզին : /» ա ւլ– պատ րանքխե ր բ ա ր տաքին եւ ներ քին աշյսարՀ՚նե - խմբագրականներու մ էէ կ՝ընէ «Յառաիի խմբա–
մ ո լ թ ի ւնբ 1լ աճի ամ էն անձրեւի ՝ մ եթբօն եր ո ւն բուն , արեւ , վեր ջին՚բ ո ր կբ մնաս ինծ ի , մ եղա– ԳէՐԸ.) Շ տ լար շ Աիսաքեան , ի խնդիր Հայ լեզուի,
մէջ ։ Ու այլապէս խռովիչ եւ գեղեցեիկ կիներն ո լ լոր արեւ , մի երթար , որ պէ սղվ/ շաբո ւ1ն ա կուին Հայկ. Մշակոյթի ել մեր ցեղային նկարագրի՝
աղջի կն ե ր բ որ , Հրելով , գա լար ո ւե լուէ , գուբս այդ պատբանքներբ։ Այդ է կետնքբւՈր՚պէսգի գր անվթար պահպանման, Հ .Ա. ՚Լազիկեան կ՝ընէր
գալով վերջապէս մաբգկային սոսինձին՝ մէջէն , ուի սլա ամ ո ւթ ի ւն բ * * • երբ կ՚ապրէր , ել կը շար՛ունակէ ընել իր մեզի ժա
պիտի զգան տակաւին անձրեւին պաղ շբթներբ ի– « Արեւ, ինչպէս կան մարդիկ ոբ իրենց ա– ռանգ ձգած Հոյակապ գործով %
բենց մերկ սրո մն քն եր՚ո ւն՝ վ ր ա ք : խորժաբեբբ կ՚առնեն՝ կամ կ՝աղօթեն\ , ունիմ վայր
Երբ պառկած տեղէս կբ լսեմ վեցեր որ գ յար կեան մբ ամէն օր, երբ կուզեմ գինովնալ քեզմով, ԸլԼաԼո՚1 միակտուր նկարա՛գրի տէր մարդ՝ շԽ–
կէն վար պարպուող կումեր , 1լբմբռնեմ թէ վի - փա կ ել ա չքեբ ս եւ տեսն ել լո լ սե գէն\ անՀ ո *֊(ե\բ թա զում չէր ճանչնար իր տեսակէտ՛ներէն , ըմբռնում
մած ամառ մբ ուն՛եցանք այս տարփ եւ դժբախտ փանցիկ կոպերուս մէջ, ուր կբ բացոլին, կբ պայ ներէն եւ սկզբունքներէն՛։ Ներկայ Հայաստան՛ի
են անոնք որ արձակուրդի մէջ են գեռ; ուտով թին՝ եւ կբ մ արին այլազան գոյն եր , ՛ուրախ, յա– դէմ բռ՛նած իր գիրքը ծանօթ է գրասէր Հասարա
պիտի մ ոռցուին պզտիկ վա յեէքնե բն՝ իսկ ։ Աշուն բ րաճուն՛ ել ճոխ գոյնեբ որոնք ուն՛ին աո աքին ու — կութեան : Ա արդ մը որ երկար տարիներու յոգն՚ա–
Հեռու չէ ար գէն : Գիտեմ թէ իր աղտոտ ջուր երբ թիւնբ գեռ չգծուած՜ նկարին » ; տանէ աշխատութեամբ ձ ելա լոր ած էր մեբ աշ
կբ թափէ վեր էն Մ ատամ Ատան՝* . • . Բայց սիրտս կբ մ ոռնա յ իսկոյն իր այս խօս– խար Հա բարը՝ չէր կրնար Հասկացողութեան գա/
Բայց անձբեւբ վՀուկ մբն է նոյն ատեն։ Ան Ք^՚ՐւՂ 1 Գիրքերոլ մէջ դարձեալ , ուն՛իմ ուրիշ ^բն֊– իր մայրենի երկրին Հետ, ուր միտքը շղթայոլած
կբ կախար՚գէ ել կբ տանի քեզ, անգամ մբ որկեր մ բ, սիրելի , ո բուն ա չքբ կբ տառապի առատ է ու սիրտը առա էնար դո ւա՛ծ կառափնատ , ուր՛ բո
յան՛ձն ո լիս ան ո ր կա խ ար գան քին՛ ։ Կ բ Հոսի ու կբ արեւէն, չի կթնա՛ր դրել կամ կարդալ ։ պիկ ազատութիւնը կ՝ապրի բանտերումէէ ։Այս իր
տանի քեղ Հ Հրեշտակ մբ ։ կբ լսես անոր թեւերուն Կ՚ելլեմ, կբ Հագուիմ այն՛ ատեն Հեզութեամբ։ արու կեցուածքբ կուգաբ նախ իր բարոյական՛–
սարսուռբ եւ կբ տեսն ե ս գերբնական լոյսեր ։ Ամ- Երբեք կա՛նգ չառներ տեղ մբ մեր սրտին ասեղյւ : խղճմտանքի ումէն, զօրացած եւ կարծրացած
ԲոԳջ կեանքդ 1լառ%է այն ատեն գերիբական նկա Հաճելին կբ. դառնայ շուտ՛ով տՀաճելի։ Ատիպ– կրօնքի լոյսով։ Այնքան՛ սիրեց Հայութիւնն ու Հա ք
րի մբ խորՀուբգբ : կ՝՝այլափոխութն՛, կբ մեծնան ՛ուած ենք տանիլ անձբեւբ ։ Պէտք է գոՀանանք մե լեզուն, այնքան նոյնացաւ իր գրչի աշխատու–
էակներն ու իրեր բ մ աղն ի սա կան ում ի մ բ ենթա զի տրուած տբեւով ։ Ե*– այդ է կեանքբ : կբ շա~ թիւեներոլն հետ ոբ իր գրական պայքար՛ներուն՛
կայ կա բծէք : կբ նմ անիս սուրբի մ բ՝ ոբ մ արգոց րու\նակենք ապր՛իլ, ստեղծել, սիրել, աշխատիլ մ էէ չվարանեցալ գործ ածել ծանր ու կծու լեզու
եւ բնո ւթեան կուտայ տարբեր Հոգիմբ՝ որով ան– մերթ աբեւին ել մ երթ ա\% ձ րեւին տակ , փոխելով մբ ծա՚ն,օթ գրագէտն՛երու, բանաստեղծներ՛ու եւ
բնական կբ դաոնան անունք եւ սակայն կ՛՝1բլլան՛ ա– շար ո ւն ակ մեր զգաց ււ ւմնեբ բ ան ոնց մ է կ ո ւնւ կամ բանասէր պատմագէտներու գէմ : Աակայն իր հ,ո–
ւելի ճշմարիտ, վերացական, բայց ա՛ միւսին Հանդէպ ; կարեւորբ այն է որ ցտւ չունե գին մեղմ էր, աշնան իրիկունի մը պէս գուն՛աւոր՛
ւելի խօսուն ։ կբ բացատրեն կեանքին գուեՀ կո ւ– նանք * • • \ I ՛եւ քնարական :
թիմննեբէն վեր գալու գեգեցկոլթիւնբ : Կբ գտնես Մեր ասեդբ այս կէտէն է որ՛ կբ խրտչի միայն Աբսէն՝ ՚Լազիկեան կբ մտածէ ր իբրեւ լեզ՛–՛
ա յն ինչ որ ուզած ես եւ չես գտած, ա յն ինչ որ եւ չի դառնար երբեք այդ կոգմբ, թէեւ կան մար ո լա բա՛ն քերականագէտ մ բ ,այս ին քնգիտական Հա
վա բձած՜ ես արտայայտել եւ չես կրցած ։ Կբ տես դիկ , սուբբերբ օրինակի Համար , կամ Հերոսնե– յեցողութեա՛մբ եւ բմ բռնումով, կը զգաբ իբրեւ
նես ներքին լոյսգ , չըլալով Հանդերձ կրօնքին Հե ր բ , սատ ի՛քն ե բբ նաեւ ՝ որ Հ ա ճե լի կբ գտնեն այդ արուեստագէտ բանաստեղծ հոգի, ե՛ւ կբ պայքա-
տեւող մբ, կամ ճգնարանի մբ խաւարին մէջ՝ այգ ցաւն ալ * • • բէր հրապարակագրի ա շխո՚ւմո լթեամ՛բ ել թա
էոյոբ աղերսող մբ, է լ կբէգօ մբ*** Բայց կարեւոր բ այն է ոբ ցաւ չունենանք ։ փով, ա՛ռա էն ո ր դո լած մի միայն՛ օգտակար բ//ա–
^ամռ ևՐ ՚զ՚՚՚աաՀի նաեւ որ անձբեւբ ո֊առնա ւ Գարերն ի վեր, երբեք կանգ չէ առած մեր լու մտահոգոլթենէն՝ : Կբ զգար իր մէէ բարձր ա–
բակին՝ մէջ իր պոչբ պատին զարնող սատանայ մբ, ժողովուրդին սրտին ասեգբ : Ան մոլորած է աշ ռաքելռւթիւս մ՛ը, զոր պարարտացուցած էր պատ
իրն գա յ մտքի խաթարում մբ տեսնելով այգ խորա– խարՀ ի բոլոր ծագերուն վբայ եւ կբ շարունակէ մական, բանասիրա՛կան, մատենագրական,լեզուա
խոբՀուրգ ու բարի վերացման մէջ։ Եւ մ՛ինչ կբ դառնա լ տակաւինւ ա՛ջէն՛ ձախ , ձախէն աջ ։ կովն՛ ել քերականագիտական ան՛հատնում պաշա -
Հնչեն աստուածային բիւբեղնեբբ, ան կուգայ ու Բայց ոչ ոք կանգ կ՚առնէ կէտի մբ վբայ՛ րով։ իր մէէ ոչինչ կար մակերեսային եւ անցո՛
կբ քերէ պատ ո ւՀ անթև ապա՛կին իր եգո ւնդնեբո ւն Խ ելա ցին ան՛ է որուն ասեղբ կբ սահի առանց ղական։ Ամէն՛ ինչի կ՝իէնէր խորոլնկբ, կբ փըն–
ծայրով : կբ զգաս ա քն՝ ատեն տռփական յուղում զգալի ԲԱալու • Մեծ ոստումն երբ վստաՀութիւն տռէր գանձը, զայն լոյսին բերելու Համար Համ
մբ միսեբուգ մ էք։ Ուրիշ կախարդանք մբն է ասի չեն՝ ներշնչեր միշտ։ Ոչ ոք կբ մնայ անփոփոխ : բերութեամբ եւ սիրով; Ան՛ Հանքերու մարգն էր։
կա , •յաճախագէպ լուսաբացէն առաջ : ր բնա կարեւորբ ապրիլն է ։ Մեր ժողովուրդբ երբեք Երկար տարիներէ ի վեր լռութիւն կր տիրէ
կան՝ աշխարՀ մր դարձեալ՝ թէեւ տարբեր աոա- կանգ չէ առած կէտի մբ վրայ, բայց ո®վ կրցած՜ է անոր շիրմին շուրէ, անոր որ իր սլա տ կան ած դա
ջթն էն՝ թէեւ խիստ իրապաշտ՝ իր կրքոտ լո յսե– ջնջել Հայ ութ ի ւնբ ել ո՛՛՛վ պիտի կրնա յ անՀ ետ ա– րաւոր Միտբս/եոլթեան մեծագոյն փառքերէն մին
րով, ինչպէս կ՚բլլայ Ֆրէօյտին. կամ Հաշիշխն դի ցնել անոր ա֊նունբ աշխարՀփն երեսէն, երբ չորս Հանդիսացաւ , եւ ամէնէն եզական ել կատար ետք
մող արուեստագէտ թև նկար բ ,՜ ծ՛ուխի մ բ, բոցի ծագերուն վբայ կայ անպայման մոլորած Հայ մբ արժէքներէն՝ մեբ գրական՛ութեան ել մշակոյթին՛.
մբ, կամ ջուրի ^բ մէջէն երեւցող էակներով, Հեշ ՛ո լյ իր Հ ա յ ո ւթ ի ւնբ կբ պ՛ոռա յ • . • իմ միտքը յաճախ կ՚երթայ փնտռել զա յն , ա–
տադալար կիներով։ Ու կբ Հասկնաս այն ատեն՝ թէ Ն • ՍԱՐԱՖԵԱՆ նոր մինակութիւնը մա Հո լան մէէ։ կը յ\ի շեմ զայն
Fonds A.R.A.M