Page 14 - ARM_19-1948_03
P. 14
ԳԱԵԱք աԱոնՕը ՏաէօԱխ ուժը
Չեմ գիտեր ինչո^ւ երեսուներեք տաբի վերՀն
ալ , Վարդավառը
(Ի– եւ վերջին մաս) իա րապէս կը յուղէ զիս \ Ամէն տարի Վարդավառի այս օրերուն ան
<Տ.ՊԷաք է ետ երթալ 1915 թուականը , կ1ըսէ Այն սեկ օխն ալ Վարդավառ էր՛. Հազիւ սչա^ կարելի է խորունկ կսկիծով Սիշկ այն Հազարաւ
Պ. Աբիկեան , էրր Բանկալթբր Մխիթարեան Ա– տանի էի : ԱմբոզՀ ընտս/նիքով Ս ՚ Կարապետ պի֊ ւոր 1աՀատս>կները որ կոտորուեցան արիւնարբու
Գրիգոր Լուսաւորիչ վարժարա՚-ի տեսուչ՝ տա–՝ ւոի երթայինք Վարդավառը տօնելու։ Բայց թչ Թուբքեր/յւն ձեռքերով։
զանգաւոր բաւաստէվծ Վարուժանր , Ա՚զրիլ 24ի գաբք ուրելի ողբերգութիւն Եբեսոլնեւերեք տարիներ անցած՛ են ա յգ
երեկոյիւ, .կր ֊ձերբակալուեր իր ւոա I. մէք եւ կր Ա. քրասլետ,ր լ**ռէ՛ ՛ծ էր, Հայ Հ աւ ատաս– զարՀուր ելի թուականէն ի վեր , սակայն դեռ կը
ւո ա-ք ո ւ էր Զանդր ր ր » : եալներով , բոլորն ալ տխոկր : Ոչ թմբուկ եւ յիշեմ այն Հազարաւոր ղոՀեբը զոր ողՀ ողՀ լե
Այս տողերէն իսկ կր սկսին. յօդոլածագրին զուռնա , ոչ անցեա՛լ տարուան լարախաղացը, ոք ցուցին Մեղըայ եւ Մուրատ (Մեղրագէտ եւ Արա
սիյալ տեզեկութիւննե բր: Հ այկա կան պար : ծա՛նի) գետերը։ Ով ՏարոՂի ցանուցրիւ բեկորներ ,
Բելայի եւ ոչ թէ Բանկալթիի Ա * Գրիգոր Տտնկարհ՛ խումըերու մէՀէն խեղդուկ ձայներ՛ Վարդավառի տօնն է այսօր, Մ շո յ Ա • Կարապետի
Լուսաւորիչ վարժարանը Ա՚իյիթարեան վա՚րժա - լսուեց ան եւ դնգա կ ի արագութեամբ աա\րածոլԽ–՛ ուխտի օրն է եւ Տաբօնի ժողովուրդի բնաՀնՀման
րաւ. մը էհ Ր » ա ,1 ( թեմական վարժարան մր եւ կացան բազմութեան մէք։ Բաւական աղա՛չելէ վերՀ* օրը : Եկէք երկի լզած ո ւթեքսմը եւ մեծ Հաւատքով
խում ունէ ր Հա յ—կաթոլիկ ւզատը իարքարանէն ։ մայրիկէս իմացայ թէ ԲՈԷՈՐ տզամարւլիկր պիտի երթ անբ դէպի աւերակ ու խոպան Տտըօն, ա՛) ո–
թերեւս սխալը կը ծագի ալն շվտոթէն՝ .որ– Բաւն կալ– գնդակաՀարէին , կիները եւ երեխաները , սլիտի ն՛ին ք ան ււ ը ծա զկա լէ տ գա շ տ ե րը որ ոռոգ ուա ծ են՛
իժ ի ի մ ԷՀ ՄխիթարեաԼ վարժարան մը կար, բայց այրէին։ Այսպէս էր՝ Հրամայած զազան միւտիրը։ ՀտզաբալԼէր մայրերու , Հայրեր՛ու , քոյրերու ,
ոչ Վենեաիկեան, այլ Վիէննական Մխիթարեան - Եէ֊ իրօք, կիներու եւ երե խաներու առՀեւ բո եւլբա յրնե բու եւ փոքր իկներու անմե ղ արփլն՝%՝.ե–
ներու սեվլական ութիւն : Վենեաիկեան Մ խիթար– լոր տզամարդիկբ գնգակաՀաբեցին ։ Տետոյ կիր ըով : Բարձրանանք ին ա կե ան լեռը , մ ագլցե լով ել
եա րը երկու վարժարան ու՚ւէին Պոլսոյ "՞էք՛ ՛ն ե բն ու մանուկն երը Ա. կար ա պետ Էն գուբ ս ՀանԽ– լենք Հա լա տ տ մ քին գ ա գ ա թը ե լ երկ ի ւ գա՚ծ ո լ –
Մին ց ին ե ւ Աւզռւտ զի՚֊զի ^կեզեց ին լեց'1 ելով ա յ ր ե– թեամբ ծունկի ւլա՝1ք Ա ՚ կարապետի մայրւ\ տաճա
, Գաաը - Գիւղ Մօաա , գի՛շերօթիկ , որ գրաւ ցին* Ես ալ պիտի այրէի, եթէ Չէրքէզ մ.ր ազա րին աււՀեւ , պտղունց մը խունկ եւ քանի մը մո՛
ուեցաւ 1 91 4/ին իբրեւ ւլօ\Ր ան ո ց եւ ապա Հ ր կիզո ւե– տած չր՚լլար ։ ւն՝ ես վառենք մե բ պաշտ ե լի % աՀ ւսւոա կնե ր՛ո լ Հոգ–
ցաւ զօրքերէն : Իսկ միւսը Աաքըզ Ագաճ , որ եթէ ... Ուրիշ էր նախորդ տարիներու Վարդավա– ւ /ւյն Հ ամա ր
չեմ ս խա լիր կր քաշկռա է իր զո լութիւնբ : Մ իլի– որ ։ Գիլզերն ու քաղաքները, կը պարսլոլէին , Ալի աո՛" ո , այսօր էկայ Մ շո յ Ա * *ւԱյԲաս1^""լՀ 1
իք ա ր ե ա՚էնե ր ր ի^նչ գործ ուն էին Լու սալորի չ թե Հօտավն ու մշակը , Հովիւն ու ՛նախրորդը , իբե^ց չկա յ ան. ոբ Հաւատացեալ ժողովուրդը ։ Չկան տ լնէ
մական վարժ ա յ.–ա֊1 ին մէՀ ։ Հօտն ու Հու՝ն՚ձքը ձգած, վ աճաս ակ ան ու ար Հ ե ո– երիաասէսբզնէերը որ՝ Ա * կա՛րապետին ա՛ն՛ունը տա
\Լյս ճշդու մով իսկ , «սկսնակ վար գա պետ ի աալորր իրենց սովորական գործը թողա՛ծ, բոլորն լով զէնք կ՝ առնէ ին՛ ել շարան շարան քեսր կը
մր » գի աո զ ո ւթ ի ւնն եր ուն պ է ս «ծիհ ա զ ելի ըլլ ալ ո ւ ալ ուխտի կուգային Հրաշագործ Ս Կարապետին՛ բարձր ա՝ * ա լ ին վա յրադ թ շ/նա մ ուն ցու յց ատ լու Հա
չ ա ւի աժ ան» կը գառ ն այ սա վ եր ադ րումը թէ Վա^ՔԲ չմտած , ինն ա՚կեանւ կոչուած ին՛ը աղ մար որ իրենք ալ ւլիտէին կռուիլ մեր չուր չար–
« Վա,բ ո ւժա՚ն ի ձե ր բա կա լման յաՀորգ օրն իս^բիԼւսներու քովր , մէկ մէկ աշուղ նստած՝ սազե ու ած ժողովուրդի աղա տ ո ւթ ե ան Համ ար :
վա է գապեա՝ երը , իր գ պրոցի գրադարանները ք՛"1/ 1՚ր1՚13 յօրինած տազերով Ա . կարապետի զօ Մնացած ենք քանի մը խլեակներ, Հալա՛ծա
պարպած եւ բաբո յա կան խզում յա յա ար ա ր ած՜ էին րութ ի լն/բ կը փառաբանէին եւ կամ սիըաՀարա– կան ու թավւառական աշխարՀ է աշխարՀ , երկիրէ
զաւկին (Վարուժանի) Հետ» ։ Ւ^նչ գործ ունէին կա*ն եւ Հարսանեկան երգեր կԳրգէին : Ուխտա– երկի՛; Հւ ծովէ ծով ,ու շատ Հեռու մեբսիրելի Հայ
իրենց չպաւոկան-ած վարժարանի մը մ ԷՀ, գրադա ւորԿերը, անոնց քովէն անցնելով իրենց լումանե րենիքէն : Եթէ մենք վերապրոդ Տտբժն^ - Տուրու–
րան պարպելու Համար ։ րը կր ձզէիՆ –.Աշուզներ ր ոգեւորուած ելեբդէին րեբանցիներս սր բո ւթեամ ը չՀետեւինք մեր ա՝ն>–
Ապա «զ պրոց ի), ել Հ ամ ա յնքին վերին մ ար Ա– Կւէ՛ր տպէ բ.արճ,ք.ւ է բոլոր*–—֊ ճամբայ ու մա Հ Հե րո սնե բ ո ւն եւ չկ ատ ար ենք մե ր //. բբա զան.
Մխիթար՝– նի
մ՛ի՛նն եք. ո ւն կոզմէ» (Հ եաեւաըաը ոչ թէ ոլոր մոլոր. կ՚երթայ կուգայ շատ ուխտաւոր՛. սլար տ ա կան ո լ թ ի լ11 ներ ը , չքալենք անանց փշոտ
եաններուն կոգմ՛է , իր իսկ խօսքով) անՀրաժեշա թէ ո ւոա է ո ր , թէ ձիաւոր • րնծայ կա ւոա յ ո– ճամբէն , ողՀ աշխարՀ անէծք թող կարդայ մեզի,
կա ա ա ր ո ւե լ իք եւ չկաաաբուած դիմ" ՚ մ ի մը ակ– աաւորին , մոլ՚աա կոլտայ ձիաւորին։ անարժան ժ ա ռանգո րգնւերո ԼԱ ։
X ա ր կելով , ի ՛Լ պա ո ա վարժարան՚ինտեսուչՎարու–՜ Ուրիշ մ բ կ՝ եր զէր . «Վանքի ճամբան Չա– Վայ անոր որ կը մ ոռն ա յ ա րիւնն ու կտակը :
ժա՝. ի , կը չայ ունակէ * « Եվ1բ Զալէն պատրիարք վոլրմա կարմիր մաքին խավոլբմա , Մ աբոն Այսօր լտցի եւ Հառաչանքի օր չէ , այլ Հաւատքի ։
Հակա՛ռակ ամէն նուաստացումի կատարած էրայգ ուտէ խ լավնա , ՊիտօՂ՝ պ աւրն է ՜Հ ար՛բենա լ ։ Գօտեպ\ն դո ւինք Հրայրներու , Ազբիւր\ Ա ե ըոբնե–
դիմումը , ԷԻխիթա րա լ ներ՛կայաց ո ւց ի չ ր յեցած իր Երրորդ մը * «Ա • կարա՛պետ մէՀ պուրակին . լաւ , Աըաբօներու , Գէորգ Չավուշներու , Հաճի
մ իՀազգա յին դի բքին եւ յ ա բաբե ր ո ւթ ե ան ց կրն ար Զուխտակ աղբիւր մէՀ իւր բակին՛* ք1 ր գուռ Օա՚կոբ կոտոյեաններոլ , կորիւններու , Մճօներու
շատ ա ւե լին րնել » : կոլգան զտոյն ու մաքին * Մատազ կ*ըլլան Տով– եւ Գալ էյ. երու անձն;ո լ ի ր ո ւթ ե ա՛մբ անվՀատ եւ
Եւ֊ դիաէԱք " վ է ա յգ «Մ խ իթ ար ա յ ներկա յա Հաննու Մկրտչին : վճռական կամքով շարունակենք մեր ազատագրա
րուցիչը» , յշ VՕսՏ 1ք ը1օՈՈ6 6Ո ՄԱ1Խ \ Թեր՛լեան պատ ՎերՀասլէս չորրորդ մր «Աղքի անունդ կան պա յքարբ , մ՛ին չե լ որ իրականանա յ անոնց
րիարքը : Թ ւն .- Արի երթաԴւք մեր սարոն. .Տեարս իտէալր ։
Այս մէկր իրապէս Հո յա կապ գիւտ մըՀն է ։
փոքր ի դնեմ քու գոգւււն . Ողորմ ի՛ւս պսլաաաոսւլւուլդ Հւ ւն։ Վե, ք։ ա սլ ր ո զ\նւ եբս պէտք է որ Վա րդավառի աւան՛–
Եթէ յօգո ւածագիր ը զբե լէ ա ււ ա Հ ,
Եւ այ սպէս շար ո ւնա կ ու իւա աւ ո րկնեըը շւ լրութիւն՛ ե րն ու յիշատակները վառ պաՀ ենք մեր
շատէ Հ ա ր ց ո ւվւ որ ձ է ր տ ե զե ա կն ե ր ո ւ մօտ , պիտի
ներ ո լ շարան։ վա՛. քէն* ներս կր մտնէին .երկիւղածու աաոաւլ իր սիրտերուն մէ Հ եւ զալն փոխանցեցէք
գիտնար որ Թեք զեան ոչ միայն «Մխիթարայ
իսկ չէր : թեամբ եւ անմ իՀապէս խրախճաէճքը կը սկսէր : սերուն զ Է սերունդ ։
կայացուցիչը» չէր , այլ Մխիթարեան
ալ Լար ա խազաց ը իբ Հնարքները կբ թափէր , ասդթւ
Հռոմ ի Լեւո-ն եաններէն էր ։ Հա ր ց ո ւփորձի Ա յս 33 ՛ գ տա բե գա ր ձ ին առթիւ ե ր կի ւղած ո լ –
պէտք չկար , եթէ մ տածէ բ ոբ Ա*խիթարեան\ն երը ձիարշաւ կ՚ԸԱար, ուրիշ տեգ մը «եաբղուժտա » թեամ բ իէէէնարՀին ք Աբ թ իննե րո լ , Համբարձում–
մ ի ա բան ո ւթե ան մ ը , վանքի մը անդամներն են , կր խազա՛յին , քովն ալ Հայկական ւնդակւ \ւե բու , քիւրտ Բաբսեւլնեբու , Մ անուկներու , Մ ա–
Հ ետ եւա բար թեմ ական Հովիւ չեն կրնար ըլլալ , պարերը, շղթայաշար բազմութեամբ ։ կրակ ե§\՛ կար ներ ու , Պ ի տ։ օներու , Փոթորիկներու (Տէր ՝Բե–
թեմ ԼճւՕՕՇՏշ) * ծուխ (օաշ) չե1 կրնար ունենալ ։ կտրած՛ երիտասարդները , ի տես սեւա չեա լ գեղե Րովբէ ) եւ Թաբփըթօէլևե բու ( Ա արգիս ) խն կե լի
Եւ քանի որ Թերզեան պատրիարք էվւ , Հետեւա ցիկ Հտյ ազՀիկներու։ յ ի շաաակին առՀեւ ել անգամ մը եւ ս վերանոր՚ո -
բար պարզ տրամաբանութեամբ Ա խիթա րեան չէը X Այսպէս կր տօնէինք ժա՛մանակին Վարդավա– դենք մեր ուխտը , գի տակց ու թեամ բ ւէե րցն ենք
«Գիմում՝ ոբ կրԴ՚ար անշուշտ մեոժ ուիլ , ան–> "ռ •• ԱՈԻԳԱՐՑԻ բ ե որ եւ Հաստատ ու վճո ակ ս/ն | ե րգ֊ն ո ւնք քաւլ ե լ
նկատ թոզ ուիլ եւ սակայն Հարկ էր որ փորձուէր ;
ֆնչւՐ ւ սակայն ա յս ս/՝1 տարբերութիւնը եւ թշնէս–
մանքը» , կբ Հ արցն Է յօդուսւծագիր ը եւ անմիՀա
պէս կուաա լ պատասխանվ։ * «Ո՚ՐսվՀետեւ ՆԼա– Ա յգ ան Հ րաժեշտ գիմ ումը կա տ ար ո ւած է սաքնեըուձն սաՀմ ան ո լած էր միայն եւ շօշափուահ՜
եղելութիւնը ատեն
ր ո լ ժահ , ւթ, Ր^է1։ ա ա րին ե րուն քծ՝երզեան՝ պատ– շատ աւելի Հեւլինակալ որ կերպով , քան Թ՛եր զեան՛ Հանրութեան արձագանգ չունեցաւ
։
րիարքի գո\՛ "՚՛ էութեան զէմ արտայայտուած արք* կամ Մ խ ի թարեաննեըը կրնային՛ ընել : մէՀ։ (ԽՄԲ ՅաՀորդով)
էր ք բանիւ եւ բլործււվ , աՀակց ո ւթեամբ Արամ ք*ն— Գիմ ումը կատարած է անձ՛՝ ապէս Ա պան ի ո ք Այս առթիւ ըսենք Վա ր ո ւժ ան՛ի ն աՀ ա տա կո լ -
ճի ճ ե ան ի եւ ուրիշներ ու ,Հ ե տ ե ւ ա բա ո Լ քա ա /յյ ղժ–֊ Ալֆոն ս հԻԳ * թագա ւո րը * Գժուա ր թէ այն օր ե– թեաւ թուական ը եւ վայբԱ ճշդուա՛ծ են ե լ նո յն
գոՀ չէր այս Հեռացումէն» : րուձն– Համար– ասկէ աւելի Հեզինա՚կաւոը անձ մը դէպքին իրեն բախտակից չորս ընկերներն– ալ ծ ա–
1Լարուժան , Արամ իիճիճեան եւ յիշա՛տակ - կարենայ ցոյց տալ Պ* Աբիկեան ։ նօթ են : Ա պան ո ւթիլնը կատարուած է 12 Օգոս–
ուած ուրի+՚1՝երր (որոնց կա ք էլ ին ես ալ յք*Հռս^ Ես չեմ գիտեր թէ ով է խնդրած Ալֆո՚՚1 ս թա սաս
Միքս՛ ՛Էք Ա/1 ^ ՚ Հ ա ^ Ր ոՐ՝մԷ իմացած եմ այդ դէպ գաւ որին մ իՀամ տ ո ւթ ի ւն ը ։ ք*ն ճիճեան ալ գիտնալ 1915^, Թիւնէյի իսաԱթն առքեւ, Զանղրրրէն
քերէդ, մ ան բամ ասնու թ իւս֊նե ր ) Ա ոլրատ—քիափա– չի թոլիր ։ Այդ խնդրանքը եզած է Պոլսէ՞ն թէ վես ժամ Հեռու եւ իվ..են Հ եա Ասլանն ուած .են՝ իիու–
յկլեան , այսինքն Ախիթա-քեան սանւեր էին եւա րտասաՀմ ան էն , կա թո լի կէ0\Լ թէ լո ւս ա լոր չա– բէն Աեւակ , Օրթագիլղցի Հացագործ֊ Արթէն ս*–
քՒերզեանի դէմ բացուած պա /բւսռր Մ * Ռ * նախ– կան՚էն ; էականէ այն է ոբ Ալֆոնս թագաւորին՛ զա ) կազմարար Օննիկ Ա՝ ադա զա ձ ե ա\ե եւ երկա ՜
կին սանւերնւ էի՛ բացած , ոչ թէ , Մ խիթա րեանի պէս անձ մը իսկ ՛էի մ ած է թուրք կառա վար ո լ – թագորձ– Ուրֆացի ՎաՀաՆ ՚ԲէՀեաեան , Հինգն ալ
մը դէմ , այլ Թե րզ Լ անւի՝ որ ոչ միայն՛ Մ խիթար թեան ի \\.պաստ Վարուժանի, լաւրյ դժբախտաբար ի րսւվ ու կասլուած ել մօրէ մերկՏ որսլկսզի իրենց
եան չէր , այլ Համա կո Ո զ իսկ չէր Մ խիթարեան– ձախողած է, որովՀետեւ իր ղ ո ՚ > ը երախէն Բա9 զգեստներուն ալարլլ չաղտոտի (Տես Արամ Ան -
՛ն երուձն–: թողելու մ իա ք չուն էր ճիւաղը ; տ ոնե ան ի յօգուածաշարքը , ^Արեւմուտք՛», նոր
Ես չեմ ւլփտեր թէ Թե ր զ ե ան պա՛տ ր ի արք զո®՝ Հ Ալֆոնս ի ձախողած տեզր խն չ պիտ ի աըժէը Մշան թիւ 30, 15 Յունիս 1947, էք 7 ) ։
էր թէ գժզո Հ Վա բ ո ւժ ան ի վ իճակած բա խտէ-1 , Զաւ է՛ն պատրիարքի մը , Թե րզեան արք * ի մը կամ Այս բոլոր իրողութիւներէս, կը սլարզուի որ
բայց իր ա/զ խնդիք ը տանիլ բերել Ա խիթարեան– Մ խիթարեաններոլ դիմ ում ը ։ Մնաց որ ի^նչ կըր*– Պ– Արիկեա՛..՝ որքան թե թե ւո ւթեամ բգր ի չ շարժած
ւնեըուն վիզէն կախել, 0*6տէ 1շ ՇՕա1)16 (Յշ ՈոՇ0ՈՏԸ1– ցալ րնել Մխիթարեանն երը իրենց միաբաններէն է, որ սլէս թէ մէկուն իրաւունքը սլա շտ սլանելո ւ
6ՈՇ6 I
Հ * կարապետ Տէր Ա աՀ ա կե ան ի Համ ար՝ որ նաՀ ա– Համար անՀրաէ/֊եչտ ըլլար միւսին Հասցէին այդ
Աւելորդ իսկ է ան զ լ։ ա գառն ալ Վարուժանի տ ա կո ւե ց ա լ նո յն՝ ճամ բուն վրա յ , կամ Հ * Արսէն քան արտառոց ա\1արղա\նք մը նետել։
զաւ կին մկրտութեան պատմութեան : ք>ռնչ կապ Ղ^ա զի կե ա\ն ի Հ ամ ար՝ որ անա պատն երբ չափեց ել «.Գրեցի ասլաւին\ե լով իմ ա՛նձնական յուչե–
ունի Մխիթաբեաններուն Հ եա Թերզեանի մկրտել որոնք ի վերՀոյ շատ աւերի նուազ վնասակար, էին բուս , կ՚ըսէ ան , չուզելով Տիկին Վարուժանի
ո ւ զ ե լ ր կա մ չ ո լզելր է Թո ւք՚քի ա չքին քան Վար ուժ ան ը ; պատճառէ լ տխուր անցեալր յ ի չ ե լ ո լ դառն տպա֊
Այս եճ՚ոզութիւննեբր արձանագրելէ *1ԵՐլ\ » Ուրեմն Հոս անՀրաժեշա կը գտնենք զետեղել ւո բո լթիւն ը ^ :
աե սնենք ա լժմ քժէ կատարսւա ծ է կամ ոչ զ ի– ամբոզՀոլ թեամբ Արամ իէեճիճեաԱի գրութիւնը՝ Ւվ։՝ «ա՛ ձնական յուչերր՝» բան ս"ը չեն արժեր
մումը «ո,՛ Հաբե էր որ փորձուէր» ի ՛նպաստ Վա^– զո ր Արիճ ս տ ո ր ա գ ր ո ւ թ ե ամ բ Հր աաարակած էր 17 ըստ երեւոյթի՛։, ել շատ ո իա լած է նախապէս՛
րո ւժ ա նի եւ որ ոստ ի թ են՛ չէ կատար ո լ ած Հ տարի սյ էւա Հ , «Տ եղեկատու Մ * Ռ • նախկինէ աշա Տիկին Վարուժանի կարծիքը չառնելով, որովՀե
Ատոր Համար յքկայոլթեան կանչենք նոյն քնքն կերտուս» պարբերաթերթին մ ԷՀ (թիւ 10, Մայիս տեւ Հաւս/ևաբաբ յաբդելի տիկինը ճշդէր. իքբ՛
Արամ Ւ> ճ եձ եան՝ ո բու,, վկա յ ո ւ թ եան՛ կը դիմէ 8ունիս 1931 , Էք 72—73)։ Հաէձւական յոլշեբը^ եւ մանաւա\՚1դ չՀաւանէր, ոբ
յօգո ւած աո ի ր ր Մ խ ի թա բե ան՛ն երը վարկաբեկելու Այգ Հրատարակութիւնը , անկախ ներկա/ 1։ւ) սւն ձախաւեր քայլ մը առնէ ան : ^
Համագո, երբ ար՛ար աշխարՀ գիտէ թէ որքան մեծ նիւթին կապակցութենէդ , առաւելութիւնն ունի Լուրք դոր՝Նբ լրքութիւն կը պաՀանքէ։
Ախի–
էին ու խոր Ինճիճեանի սէրն ու յարգանքը նաեւ կա րեւո ր իրողութիւն մ ը Հանը ութ եան ծա Եւ Հիմա, դնեՌ՝ւԼ բ անունը :
իմա լ* ե ան՛՝֊ եոուե Հ ա&յռէա յ նօթացնելու , որովՀ ետե լ «տեղեկատուն» Ա • Ռ• ԲԱԲԳԷՆ ԳԱՎԷՋ
Fonds A.R.A.M
Չեմ գիտեր ինչո^ւ երեսուներեք տաբի վերՀն
ալ , Վարդավառը
(Ի– եւ վերջին մաս) իա րապէս կը յուղէ զիս \ Ամէն տարի Վարդավառի այս օրերուն ան
<Տ.ՊԷաք է ետ երթալ 1915 թուականը , կ1ըսէ Այն սեկ օխն ալ Վարդավառ էր՛. Հազիւ սչա^ կարելի է խորունկ կսկիծով Սիշկ այն Հազարաւ
Պ. Աբիկեան , էրր Բանկալթբր Մխիթարեան Ա– տանի էի : ԱմբոզՀ ընտս/նիքով Ս ՚ Կարապետ պի֊ ւոր 1աՀատս>կները որ կոտորուեցան արիւնարբու
Գրիգոր Լուսաւորիչ վարժարա՚-ի տեսուչ՝ տա–՝ ւոի երթայինք Վարդավառը տօնելու։ Բայց թչ Թուբքեր/յւն ձեռքերով։
զանգաւոր բաւաստէվծ Վարուժանր , Ա՚զրիլ 24ի գաբք ուրելի ողբերգութիւն Եբեսոլնեւերեք տարիներ անցած՛ են ա յգ
երեկոյիւ, .կր ֊ձերբակալուեր իր ւոա I. մէք եւ կր Ա. քրասլետ,ր լ**ռէ՛ ՛ծ էր, Հայ Հ աւ ատաս– զարՀուր ելի թուականէն ի վեր , սակայն դեռ կը
ւո ա-ք ո ւ էր Զանդր ր ր » : եալներով , բոլորն ալ տխոկր : Ոչ թմբուկ եւ յիշեմ այն Հազարաւոր ղոՀեբը զոր ողՀ ողՀ լե
Այս տողերէն իսկ կր սկսին. յօդոլածագրին զուռնա , ոչ անցեա՛լ տարուան լարախաղացը, ոք ցուցին Մեղըայ եւ Մուրատ (Մեղրագէտ եւ Արա
սիյալ տեզեկութիւննե բր: Հ այկա կան պար : ծա՛նի) գետերը։ Ով ՏարոՂի ցանուցրիւ բեկորներ ,
Բելայի եւ ոչ թէ Բանկալթիի Ա * Գրիգոր Տտնկարհ՛ խումըերու մէՀէն խեղդուկ ձայներ՛ Վարդավառի տօնն է այսօր, Մ շո յ Ա • Կարապետի
Լուսաւորիչ վարժարանը Ա՚իյիթարեան վա՚րժա - լսուեց ան եւ դնգա կ ի արագութեամբ աա\րածոլԽ–՛ ուխտի օրն է եւ Տաբօնի ժողովուրդի բնաՀնՀման
րաւ. մը էհ Ր » ա ,1 ( թեմական վարժարան մր եւ կացան բազմութեան մէք։ Բաւական աղա՛չելէ վերՀ* օրը : Եկէք երկի լզած ո ւթեքսմը եւ մեծ Հաւատքով
խում ունէ ր Հա յ—կաթոլիկ ւզատը իարքարանէն ։ մայրիկէս իմացայ թէ ԲՈԷՈՐ տզամարւլիկր պիտի երթ անբ դէպի աւերակ ու խոպան Տտըօն, ա՛) ո–
թերեւս սխալը կը ծագի ալն շվտոթէն՝ .որ– Բաւն կալ– գնդակաՀարէին , կիները եւ երեխաները , սլիտի ն՛ին ք ան ււ ը ծա զկա լէ տ գա շ տ ե րը որ ոռոգ ուա ծ են՛
իժ ի ի մ ԷՀ ՄխիթարեաԼ վարժարան մը կար, բայց այրէին։ Այսպէս էր՝ Հրամայած զազան միւտիրը։ ՀտզաբալԼէր մայրերու , Հայրեր՛ու , քոյրերու ,
ոչ Վենեաիկեան, այլ Վիէննական Մխիթարեան - Եէ֊ իրօք, կիներու եւ երե խաներու առՀեւ բո եւլբա յրնե բու եւ փոքր իկներու անմե ղ արփլն՝%՝.ե–
ներու սեվլական ութիւն : Վենեաիկեան Մ խիթար– լոր տզամարդիկբ գնգակաՀաբեցին ։ Տետոյ կիր ըով : Բարձրանանք ին ա կե ան լեռը , մ ագլցե լով ել
եա րը երկու վարժարան ու՚ւէին Պոլսոյ "՞էք՛ ՛ն ե բն ու մանուկն երը Ա. կար ա պետ Էն գուբ ս ՀանԽ– լենք Հա լա տ տ մ քին գ ա գ ա թը ե լ երկ ի ւ գա՚ծ ո լ –
Մին ց ին ե ւ Աւզռւտ զի՚֊զի ^կեզեց ին լեց'1 ելով ա յ ր ե– թեամբ ծունկի ւլա՝1ք Ա ՚ կարապետի մայրւ\ տաճա
, Գաաը - Գիւղ Մօաա , գի՛շերօթիկ , որ գրաւ ցին* Ես ալ պիտի այրէի, եթէ Չէրքէզ մ.ր ազա րին աււՀեւ , պտղունց մը խունկ եւ քանի մը մո՛
ուեցաւ 1 91 4/ին իբրեւ ւլօ\Ր ան ո ց եւ ապա Հ ր կիզո ւե– տած չր՚լլար ։ ւն՝ ես վառենք մե բ պաշտ ե լի % աՀ ւսւոա կնե ր՛ո լ Հոգ–
ցաւ զօրքերէն : Իսկ միւսը Աաքըզ Ագաճ , որ եթէ ... Ուրիշ էր նախորդ տարիներու Վարդավա– ւ /ւյն Հ ամա ր
չեմ ս խա լիր կր քաշկռա է իր զո լութիւնբ : Մ իլի– որ ։ Գիլզերն ու քաղաքները, կը պարսլոլէին , Ալի աո՛" ո , այսօր էկայ Մ շո յ Ա * *ւԱյԲաս1^""լՀ 1
իք ա ր ե ա՚էնե ր ր ի^նչ գործ ուն էին Լու սալորի չ թե Հօտավն ու մշակը , Հովիւն ու ՛նախրորդը , իբե^ց չկա յ ան. ոբ Հաւատացեալ ժողովուրդը ։ Չկան տ լնէ
մական վարժ ա յ.–ա֊1 ին մէՀ ։ Հօտն ու Հու՝ն՚ձքը ձգած, վ աճաս ակ ան ու ար Հ ե ո– երիաասէսբզնէերը որ՝ Ա * կա՛րապետին ա՛ն՛ունը տա
\Լյս ճշդու մով իսկ , «սկսնակ վար գա պետ ի աալորր իրենց սովորական գործը թողա՛ծ, բոլորն լով զէնք կ՝ առնէ ին՛ ել շարան շարան քեսր կը
մր » գի աո զ ո ւթ ի ւնն եր ուն պ է ս «ծիհ ա զ ելի ըլլ ալ ո ւ ալ ուխտի կուգային Հրաշագործ Ս Կարապետին՛ բարձր ա՝ * ա լ ին վա յրադ թ շ/նա մ ուն ցու յց ատ լու Հա
չ ա ւի աժ ան» կը գառ ն այ սա վ եր ադ րումը թէ Վա^ՔԲ չմտած , ինն ա՚կեանւ կոչուած ին՛ը աղ մար որ իրենք ալ ւլիտէին կռուիլ մեր չուր չար–
« Վա,բ ո ւժա՚ն ի ձե ր բա կա լման յաՀորգ օրն իս^բիԼւսներու քովր , մէկ մէկ աշուղ նստած՝ սազե ու ած ժողովուրդի աղա տ ո ւթ ե ան Համ ար :
վա է գապեա՝ երը , իր գ պրոցի գրադարանները ք՛"1/ 1՚ր1՚13 յօրինած տազերով Ա . կարապետի զօ Մնացած ենք քանի մը խլեակներ, Հալա՛ծա
պարպած եւ բաբո յա կան խզում յա յա ար ա ր ած՜ էին րութ ի լն/բ կը փառաբանէին եւ կամ սիըաՀարա– կան ու թավւառական աշխարՀ է աշխարՀ , երկիրէ
զաւկին (Վարուժանի) Հետ» ։ Ւ^նչ գործ ունէին կա*ն եւ Հարսանեկան երգեր կԳրգէին : Ուխտա– երկի՛; Հւ ծովէ ծով ,ու շատ Հեռու մեբսիրելի Հայ
իրենց չպաւոկան-ած վարժարանի մը մ ԷՀ, գրադա ւորԿերը, անոնց քովէն անցնելով իրենց լումանե րենիքէն : Եթէ մենք վերապրոդ Տտբժն^ - Տուրու–
րան պարպելու Համար ։ րը կր ձզէիՆ –.Աշուզներ ր ոգեւորուած ելեբդէին րեբանցիներս սր բո ւթեամ ը չՀետեւինք մեր ա՝ն>–
Ապա «զ պրոց ի), ել Հ ամ ա յնքին վերին մ ար Ա– Կւէ՛ր տպէ բ.արճ,ք.ւ է բոլոր*–—֊ ճամբայ ու մա Հ Հե րո սնե բ ո ւն եւ չկ ատ ար ենք մե ր //. բբա զան.
Մխիթար՝– նի
մ՛ի՛նն եք. ո ւն կոզմէ» (Հ եաեւաըաը ոչ թէ ոլոր մոլոր. կ՚երթայ կուգայ շատ ուխտաւոր՛. սլար տ ա կան ո լ թ ի լ11 ներ ը , չքալենք անանց փշոտ
եաններուն կոգմ՛է , իր իսկ խօսքով) անՀրաժեշա թէ ո ւոա է ո ր , թէ ձիաւոր • րնծայ կա ւոա յ ո– ճամբէն , ողՀ աշխարՀ անէծք թող կարդայ մեզի,
կա ա ա ր ո ւե լ իք եւ չկաաաբուած դիմ" ՚ մ ի մը ակ– աաւորին , մոլ՚աա կոլտայ ձիաւորին։ անարժան ժ ա ռանգո րգնւերո ԼԱ ։
X ա ր կելով , ի ՛Լ պա ո ա վարժարան՚ինտեսուչՎարու–՜ Ուրիշ մ բ կ՝ եր զէր . «Վանքի ճամբան Չա– Վայ անոր որ կը մ ոռն ա յ ա րիւնն ու կտակը :
ժա՝. ի , կը չայ ունակէ * « Եվ1բ Զալէն պատրիարք վոլրմա կարմիր մաքին խավոլբմա , Մ աբոն Այսօր լտցի եւ Հառաչանքի օր չէ , այլ Հաւատքի ։
Հակա՛ռակ ամէն նուաստացումի կատարած էրայգ ուտէ խ լավնա , ՊիտօՂ՝ պ աւրն է ՜Հ ար՛բենա լ ։ Գօտեպ\ն դո ւինք Հրայրներու , Ազբիւր\ Ա ե ըոբնե–
դիմումը , ԷԻխիթա րա լ ներ՛կայաց ո ւց ի չ ր յեցած իր Երրորդ մը * «Ա • կարա՛պետ մէՀ պուրակին . լաւ , Աըաբօներու , Գէորգ Չավուշներու , Հաճի
մ իՀազգա յին դի բքին եւ յ ա բաբե ր ո ւթ ե ան ց կրն ար Զուխտակ աղբիւր մէՀ իւր բակին՛* ք1 ր գուռ Օա՚կոբ կոտոյեաններոլ , կորիւններու , Մճօներու
շատ ա ւե լին րնել » : կոլգան զտոյն ու մաքին * Մատազ կ*ըլլան Տով– եւ Գալ էյ. երու անձն;ո լ ի ր ո ւթ ե ա՛մբ անվՀատ եւ
Եւ֊ դիաէԱք " վ է ա յգ «Մ խ իթ ար ա յ ներկա յա Հաննու Մկրտչին : վճռական կամքով շարունակենք մեր ազատագրա
րուցիչը» , յշ VՕսՏ 1ք ը1օՈՈ6 6Ո ՄԱ1Խ \ Թեր՛լեան պատ ՎերՀասլէս չորրորդ մր «Աղքի անունդ կան պա յքարբ , մ՛ին չե լ որ իրականանա յ անոնց
րիարքը : Թ ւն .- Արի երթաԴւք մեր սարոն. .Տեարս իտէալր ։
Այս մէկր իրապէս Հո յա կապ գիւտ մըՀն է ։
փոքր ի դնեմ քու գոգւււն . Ողորմ ի՛ւս պսլաաաոսւլւուլդ Հւ ւն։ Վե, ք։ ա սլ ր ո զ\նւ եբս պէտք է որ Վա րդավառի աւան՛–
Եթէ յօգո ւածագիր ը զբե լէ ա ււ ա Հ ,
Եւ այ սպէս շար ո ւնա կ ու իւա աւ ո րկնեըը շւ լրութիւն՛ ե րն ու յիշատակները վառ պաՀ ենք մեր
շատէ Հ ա ր ց ո ւվւ որ ձ է ր տ ե զե ա կն ե ր ո ւ մօտ , պիտի
ներ ո լ շարան։ վա՛. քէն* ներս կր մտնէին .երկիւղածու աաոաւլ իր սիրտերուն մէ Հ եւ զալն փոխանցեցէք
գիտնար որ Թեք զեան ոչ միայն «Մխիթարայ
իսկ չէր : թեամբ եւ անմ իՀապէս խրախճաէճքը կը սկսէր : սերուն զ Է սերունդ ։
կայացուցիչը» չէր , այլ Մխիթարեան
ալ Լար ա խազաց ը իբ Հնարքները կբ թափէր , ասդթւ
Հռոմ ի Լեւո-ն եաններէն էր ։ Հա ր ց ո ւփորձի Ա յս 33 ՛ գ տա բե գա ր ձ ին առթիւ ե ր կի ւղած ո լ –
պէտք չկար , եթէ մ տածէ բ ոբ Ա*խիթարեան\ն երը ձիարշաւ կ՚ԸԱար, ուրիշ տեգ մը «եաբղուժտա » թեամ բ իէէէնարՀին ք Աբ թ իննե րո լ , Համբարձում–
մ ի ա բան ո ւթե ան մ ը , վանքի մը անդամներն են , կր խազա՛յին , քովն ալ Հայկական ւնդակւ \ւե բու , քիւրտ Բաբսեւլնեբու , Մ անուկներու , Մ ա–
Հ ետ եւա բար թեմ ական Հովիւ չեն կրնար ըլլալ , պարերը, շղթայաշար բազմութեամբ ։ կրակ ե§\՛ կար ներ ու , Պ ի տ։ օներու , Փոթորիկներու (Տէր ՝Բե–
թեմ ԼճւՕՕՇՏշ) * ծուխ (օաշ) չե1 կրնար ունենալ ։ կտրած՛ երիտասարդները , ի տես սեւա չեա լ գեղե Րովբէ ) եւ Թաբփըթօէլևե բու ( Ա արգիս ) խն կե լի
Եւ քանի որ Թերզեան պատրիարք էվւ , Հետեւա ցիկ Հտյ ազՀիկներու։ յ ի շաաակին առՀեւ ել անգամ մը եւ ս վերանոր՚ո -
բար պարզ տրամաբանութեամբ Ա խիթա րեան չէը X Այսպէս կր տօնէինք ժա՛մանակին Վարդավա– դենք մեր ուխտը , գի տակց ու թեամ բ ւէե րցն ենք
«Գիմում՝ ոբ կրԴ՚ար անշուշտ մեոժ ուիլ , ան–> "ռ •• ԱՈԻԳԱՐՑԻ բ ե որ եւ Հաստատ ու վճո ակ ս/ն | ե րգ֊ն ո ւնք քաւլ ե լ
նկատ թոզ ուիլ եւ սակայն Հարկ էր որ փորձուէր ;
ֆնչւՐ ւ սակայն ա յս ս/՝1 տարբերութիւնը եւ թշնէս–
մանքը» , կբ Հ արցն Է յօդուսւծագիր ը եւ անմիՀա
պէս կուաա լ պատասխանվ։ * «Ո՚ՐսվՀետեւ ՆԼա– Ա յգ ան Հ րաժեշտ գիմ ումը կա տ ար ո ւած է սաքնեըուձն սաՀմ ան ո լած էր միայն եւ շօշափուահ՜
եղելութիւնը ատեն
ր ո լ ժահ , ւթ, Ր^է1։ ա ա րին ե րուն քծ՝երզեան՝ պատ– շատ աւելի Հեւլինակալ որ կերպով , քան Թ՛եր զեան՛ Հանրութեան արձագանգ չունեցաւ
։
րիարքի գո\՛ "՚՛ էութեան զէմ արտայայտուած արք* կամ Մ խ ի թարեաննեըը կրնային՛ ընել : մէՀ։ (ԽՄԲ ՅաՀորդով)
էր ք բանիւ եւ բլործււվ , աՀակց ո ւթեամբ Արամ ք*ն— Գիմ ումը կատարած է անձ՛՝ ապէս Ա պան ի ո ք Այս առթիւ ըսենք Վա ր ո ւժ ան՛ի ն աՀ ա տա կո լ -
ճի ճ ե ան ի եւ ուրիշներ ու ,Հ ե տ ե ւ ա բա ո Լ քա ա /յյ ղժ–֊ Ալֆոն ս հԻԳ * թագա ւո րը * Գժուա ր թէ այն օր ե– թեաւ թուական ը եւ վայբԱ ճշդուա՛ծ են ե լ նո յն
գոՀ չէր այս Հեռացումէն» : րուձն– Համար– ասկէ աւելի Հեզինա՚կաւոը անձ մը դէպքին իրեն բախտակից չորս ընկերներն– ալ ծ ա–
1Լարուժան , Արամ իիճիճեան եւ յիշա՛տակ - կարենայ ցոյց տալ Պ* Աբիկեան ։ նօթ են : Ա պան ո ւթիլնը կատարուած է 12 Օգոս–
ուած ուրի+՚1՝երր (որոնց կա ք էլ ին ես ալ յք*Հռս^ Ես չեմ գիտեր թէ ով է խնդրած Ալֆո՚՚1 ս թա սաս
Միքս՛ ՛Էք Ա/1 ^ ՚ Հ ա ^ Ր ոՐ՝մԷ իմացած եմ այդ դէպ գաւ որին մ իՀամ տ ո ւթ ի ւն ը ։ ք*ն ճիճեան ալ գիտնալ 1915^, Թիւնէյի իսաԱթն առքեւ, Զանղրրրէն
քերէդ, մ ան բամ ասնու թ իւս֊նե ր ) Ա ոլրատ—քիափա– չի թոլիր ։ Այդ խնդրանքը եզած է Պոլսէ՞ն թէ վես ժամ Հեռու եւ իվ..են Հ եա Ասլանն ուած .են՝ իիու–
յկլեան , այսինքն Ախիթա-քեան սանւեր էին եւա րտասաՀմ ան էն , կա թո լի կէ0\Լ թէ լո ւս ա լոր չա– բէն Աեւակ , Օրթագիլղցի Հացագործ֊ Արթէն ս*–
քՒերզեանի դէմ բացուած պա /բւսռր Մ * Ռ * նախ– կան՚էն ; էականէ այն է ոբ Ալֆոնս թագաւորին՛ զա ) կազմարար Օննիկ Ա՝ ադա զա ձ ե ա\ե եւ երկա ՜
կին սանւերնւ էի՛ բացած , ոչ թէ , Մ խիթա րեանի պէս անձ մը իսկ ՛էի մ ած է թուրք կառա վար ո լ – թագորձ– Ուրֆացի ՎաՀաՆ ՚ԲէՀեաեան , Հինգն ալ
մը դէմ , այլ Թե րզ Լ անւի՝ որ ոչ միայն՛ Մ խիթար թեան ի \\.պաստ Վարուժանի, լաւրյ դժբախտաբար ի րսւվ ու կասլուած ել մօրէ մերկՏ որսլկսզի իրենց
եան չէր , այլ Համա կո Ո զ իսկ չէր Մ խիթարեան– ձախողած է, որովՀետեւ իր ղ ո ՚ > ը երախէն Բա9 զգեստներուն ալարլլ չաղտոտի (Տես Արամ Ան -
՛ն երուձն–: թողելու մ իա ք չուն էր ճիւաղը ; տ ոնե ան ի յօգուածաշարքը , ^Արեւմուտք՛», նոր
Ես չեմ ւլփտեր թէ Թե ր զ ե ան պա՛տ ր ի արք զո®՝ Հ Ալֆոնս ի ձախողած տեզր խն չ պիտ ի աըժէը Մշան թիւ 30, 15 Յունիս 1947, էք 7 ) ։
էր թէ գժզո Հ Վա բ ո ւժ ան ի վ իճակած բա խտէ-1 , Զաւ է՛ն պատրիարքի մը , Թե րզեան արք * ի մը կամ Այս բոլոր իրողութիւներէս, կը սլարզուի որ
բայց իր ա/զ խնդիք ը տանիլ բերել Ա խիթարեան– Մ խիթարեաններոլ դիմ ում ը ։ Մնաց որ ի^նչ կըր*– Պ– Արիկեա՛..՝ որքան թե թե ւո ւթեամ բգր ի չ շարժած
ւնեըուն վիզէն կախել, 0*6տէ 1շ ՇՕա1)16 (Յշ ՈոՇ0ՈՏԸ1– ցալ րնել Մխիթարեանն երը իրենց միաբաններէն է, որ սլէս թէ մէկուն իրաւունքը սլա շտ սլանելո ւ
6ՈՇ6 I
Հ * կարապետ Տէր Ա աՀ ա կե ան ի Համ ար՝ որ նաՀ ա– Համար անՀրաէ/֊եչտ ըլլար միւսին Հասցէին այդ
Աւելորդ իսկ է ան զ լ։ ա գառն ալ Վարուժանի տ ա կո ւե ց ա լ նո յն՝ ճամ բուն վրա յ , կամ Հ * Արսէն քան արտառոց ա\1արղա\նք մը նետել։
զաւ կին մկրտութեան պատմութեան : ք>ռնչ կապ Ղ^ա զի կե ա\ն ի Հ ամ ար՝ որ անա պատն երբ չափեց ել «.Գրեցի ասլաւին\ե լով իմ ա՛նձնական յուչե–
ունի Մխիթաբեաններուն Հ եա Թերզեանի մկրտել որոնք ի վերՀոյ շատ աւերի նուազ վնասակար, էին բուս , կ՚ըսէ ան , չուզելով Տիկին Վարուժանի
ո ւ զ ե լ ր կա մ չ ո լզելր է Թո ւք՚քի ա չքին քան Վար ուժ ան ը ; պատճառէ լ տխուր անցեալր յ ի չ ե լ ո լ դառն տպա֊
Այս եճ՚ոզութիւննեբր արձանագրելէ *1ԵՐլ\ » Ուրեմն Հոս անՀրաժեշա կը գտնենք զետեղել ւո բո լթիւն ը ^ :
աե սնենք ա լժմ քժէ կատարսւա ծ է կամ ոչ զ ի– ամբոզՀոլ թեամբ Արամ իէեճիճեաԱի գրութիւնը՝ Ւվ։՝ «ա՛ ձնական յուչերր՝» բան ս"ը չեն արժեր
մումը «ո,՛ Հաբե էր որ փորձուէր» ի ՛նպաստ Վա^– զո ր Արիճ ս տ ո ր ա գ ր ո ւ թ ե ամ բ Հր աաարակած էր 17 ըստ երեւոյթի՛։, ել շատ ո իա լած է նախապէս՛
րո ւժ ա նի եւ որ ոստ ի թ են՛ չէ կատար ո լ ած Հ տարի սյ էւա Հ , «Տ եղեկատու Մ * Ռ • նախկինէ աշա Տիկին Վարուժանի կարծիքը չառնելով, որովՀե
Ատոր Համար յքկայոլթեան կանչենք նոյն քնքն կերտուս» պարբերաթերթին մ ԷՀ (թիւ 10, Մայիս տեւ Հաւս/ևաբաբ յաբդելի տիկինը ճշդէր. իքբ՛
Արամ Ւ> ճ եձ եան՝ ո բու,, վկա յ ո ւ թ եան՛ կը դիմէ 8ունիս 1931 , Էք 72—73)։ Հաէձւական յոլշեբը^ եւ մանաւա\՚1դ չՀաւանէր, ոբ
յօգո ւած աո ի ր ր Մ խ ի թա բե ան՛ն երը վարկաբեկելու Այգ Հրատարակութիւնը , անկախ ներկա/ 1։ւ) սւն ձախաւեր քայլ մը առնէ ան : ^
Համագո, երբ ար՛ար աշխարՀ գիտէ թէ որքան մեծ նիւթին կապակցութենէդ , առաւելութիւնն ունի Լուրք դոր՝Նբ լրքութիւն կը պաՀանքէ։
Ախի–
էին ու խոր Ինճիճեանի սէրն ու յարգանքը նաեւ կա րեւո ր իրողութիւն մ ը Հանը ութ եան ծա Եւ Հիմա, դնեՌ՝ւԼ բ անունը :
իմա լ* ե ան՛՝֊ եոուե Հ ա&յռէա յ նօթացնելու , որովՀ ետե լ «տեղեկատուն» Ա • Ռ• ԲԱԲԳԷՆ ԳԱՎԷՋ
Fonds A.R.A.M