Page 130 - ARM_19-1948_03
P. 130
6 ԱՌԱՀ
ԱՐՁԱԿՈՒՐԴԸ ՕղուՎա ԻղաԱտակաԱ եքգեէ
ԿԱՄ
(ՌուսերէԹԷ հ ա յ 1երէ)նի թ ա ր գ մ ա ն ո ւ ա ծ )
Երկու֊ օը եւս եւ կո սկսի ար ձա կո լլւ գս ։ Ա՛նաս ՀեոսկեԱդսէ&սւցուԱ Կր գայ մի օլ։ ժամ, երբ դու, իմ մանուկ,
բաբով պիաի ըսեմ՛ մեքենայիս ,որռմն Հետ ՚ծաէւա– 0 ղո ւմ ա , ՛էյ ա կ ս,ս արի ի ամ են աՀ ա ր ո ւ ս ւո խեցե– կ՝րմբ\բռնես Հարկր ղոՀաբերհումթն՝ ,
յեցթնք տաբի մ ք ։ Մ արդկո ւթի/Տե՝ը կուտայ մեղի վաճառը տուն մբ ունէր քաղքին դիմացը, բլրա Աարաի ու ղոո–ի պաՀանջը յաւէտ
Հ ա՛նգի ս տ ի ե բ եք շաբաթ նե բ ւ (յթն՚ո քՀակ աչս լ թ իւն Հ կի մ բ բարձունքին վրայ, շրջապատուած կեռասի Եւ պատարագի մեծ սուրբ մեՀենին–
Կք նմանիմ ձիաւո բ ի մք ոբ կ՚ի^է ^իէ ^ Լ\ ծառաստանով * Գոլ զոՀ կբ բերես աւիւնը Հոգուդ ,աբիւնըսբտիդ ։
Հեծնեչու Համար ուրիշ ձիու մք վրայ ՝• Ս էկոմն՝. Օղում ա Հարիւր Հինգ տարեկան էր ։ ք* ր մ ա–
անունՀն՝ էք ա շխա տանք : Ա՛ իւսք կք կոչուի աղա– գէբԲ կաթի պէս սպիտակ էին եւ ձեռքեքը չորցած Աակայ. , մինչ այդ օր, անԽւրջնեբ անթիւ քո Հո
տութիւ)^– ։ & ա ր ա՚բեբ ա կա՛ն են ա յս ան ^ ւննե ր ը ան ինչպէս ձիագիի տունկը։ Իր Հասակը սարրենայի գին կ՚ապրի
շուշտ , ոք՛ովՀ ետել ագատ ութի՛մն՝ մըն էր նաեւ աշ նման՝ •ուղղաձիլլ էր սակայն։ Այրող ո լ տապող ծարաւով բա՛խտ ի
խատանքը , Հակառակ իք տուա՛ծ խոնջէնքին եւ Օղում ա կը սիբէր ա լ ո բ ռ լ իբ պա աո ւՀ անն Լ– Կը ւէառուիս Հոդւուէգ ՛ու մարմն\ովդ դու ,
տաբչւե բ ա շխա սւ ան ք մըն է ա ղա տ ո ւթ ի ւձնը ա րձա– բուն թուղթէ վարագսյրները , անցոբգԱ եբոմն ՈԼԲ֊ Արցունքո՛տ , տանջալից պապակ ծ՜արաւով,
(լՈ՚֊ՐԳիւ* 1 Բ՝ո*~ղթեր\ս կք սպասեն ինծ՜ի։ շադրութիւնր գրաւելու Համար։ Ա ան աւանդ չէր Առասպել Հուրով , կնոջ սիրոյ տենչով
Սխալ է կարծել թէ միտքք կք կաշկանդուի ուղեր որ աննշմար մնա յին իբ ծաղկաղաբգ կեռա– ԳՈԼ կր բորբոքիս էութեամբդ ամէն ։
Լոյնիսկ տալաշաբ մեքենային առ^եւ ո՚֊բ սէէաՔ է սենիւ. եբը , որոնք Հասակ նետած էին , սրավաուշ Զինքդ կբ մատնես շուայւո , Հքաբոբբ իրքերիդ
Հետեւիլ գրութեան՝, թաւալող անիւներուն յ բուստերու նմ անող տ ո ւն կե բ՛ո վ պճնուած վար դա– ան՚էիեբջ *
ստեղնաշար ին յ ի բենս ակօսներէն՝ ՚էաՐ ս ա ** "Ղ. գ ե ղ թ ա ւո լ տներ ո ւ մ էջ ։ .լՀամբո ւն ՝ երկու ոտք հյելաււ ու լ իմ ար , ըստ բուկ ու գերի ,
մայր տա՛ռերուն , Հալած կապարին , որ ^ԼԲ՝լայ իժումբի վրա՚յէն՛ կք տեսնուէր Օղա֊ման, կանգն՛ա՛ծ Մ ի ե ւ\ն ո.յն ՚ ա տ են երջսձ1 ի կ .ո ւ ղ ժ՜բա՛խտ կը լինե ս ,
մայթքիլ յանկարծ եւ այրե լ ՚էէմքգ կտմ ձեռքգ ։ իր սենեակին մէջտեղը , դեղին փսիաթի մը վբայ , մանոլկս *.*
Ե ւ՚աղներն՛ ււ ւ մտածումները կր Հետեւիե թա՛ւալող ե լ Հադուած խայտաՀաւի բան՛ուածքով պարեգօտ Տարիներ վերջը , շատ վերջը միայն ,
փոկին , ելեւէջս ղ պտուտակներուն ե լ երթեւեկող մը ։ Բր աջ կողմր կ՚երկարէր ճամբան , ու ձախին Երբ պատանութեանդ քո անմ իա մ ո լո ւ ց ք
երկաթէ թեւին։ Աշվսատողր կր բաժն՛ուի երկու ՛ծաղկալից տաբածութիւն\ք ո Լ բ մեղուն՛երը պարս I՛ Հ-իք կը դառնան , կք մ արին անՀ ե տ ,
քի՛ Մէկը կր կարդայ, կը շարէ, կր ճամբէ տողե կուտային անրնդՀ ատ բդլիմնռվ , ամ էն մէկ ծառի Երբ Ի ՚ ե լ ք ը դ է՚որէն քեզ դարձնել կրնայ իր կամ
րը , կր Հսկկ արտագրութեան վրայ ե լ կր գի"՝ է սաղա՛րդին մէջ պաբպարելով ։ քին Հլու ,
միւսի ս միա յն ա յն պաՀ ո մն՝ երբ կք գտնուի անըն Լագուարթ գարնան այս գեղանի տեսարանք
թեռնելի բառի մր առ^եւ , գր ո ւե լիք կամ լ\ԳԲ՚ո՝լե" սակայ\ւ՝ այսօբ վարագոյր կը փոխէ : Գորշադովն՛ Ա Յս ատենն է ոբ , մ իա յն՛ ա յ)ե ատեն , դու կր Հաս
կանաս
լթք ստորակէտի մք Համար % Երա՛գողը կր Հասնի ամ տեր նախա՛նձով կբ սա Հ ին եբկնակամ ար էն ու
իսկոյն, կ՚ընէ պէտք եղածը ե լ կը Հեռանայ կըր– սառատով անձրեւ կը տեղան : Աակայն մենակեաց Ա ի այլ Աստուծոյ զօրութիւնը վեՀ ,
կին ։ Ան տեղեակ իսկ չէ շատ անդամ շարուածէն յ ծ ե րո մնին չաղդո ւի ր բ1֊ ալ եւ կը խո ր Հրգածէ ա– Մի այլ թախիծի բովք միշտ անշէջ՝
տ յն ինշ որ գուբս կուգա յ իր մ ատն երէն ո րոնք ղ°թքի մը պէս բարձրաղաղակ* « Երկինքը ա ք– Աււ յաւէտ սիրած Հա յբենւիքբ ք ո յ
Տաւիտե^ աեսւն թախիծբ ււրտիղ ։
կր թռչին մեղուներէդ աւելի արագ մէկ տառէն՛ գա 9–ան՝ղ ութ իւն 1լՀր մաղէ պարտէղին՝ մէջ եւ նպա
միւսը։ է լ գէշ բանուոր մը շէ ահ , ինչպէս կարելի տակներ ճամբ՚ուն վրայ » : 0 ՕՕաԸՏ Ա. Մ– ՎԱՋԵԱՆՑ
կ ենթագրել։ ՀնգՀակառակհ , մտքին թափառումը /՚ ր րն տան իքի բո լոր տ\ն գամնւեր ը մ ե9ւած էին՝ ւթսբաբ պիտի չՀաւատաք , ե–
թէ քսենք թէ աւելի քան 85 տարեկան՛ է մեր բս*–
շատ տլելի օգտակար է երբեմն ՚. Ա ատնե րը կը ե լ թոռն ե ր ալ չունէր : ԸնգՀան րապէս լՀավլոնցիի րեկամր, որ անվՀատ կր սերտէ, կբ դրէ ու կր
թարգմ անէ . . .
շո լարիւն1 երբ աշխատաւորը ի ր ուշագրութ եան մը Հա՛մար ա յս վերջին պարագան աւելի կր ոդա–
տակ 1լառնէ զա՛ն ոն ք ։ Պէտք է մոռ՛նալ նաեւ ժա ց՝եէ մինակութեան՛ դառնութիւնն ու տառապան
մաբակը , կար եւ. ալ աւելի արագ ա շխա տելս լ Հ ա– քը : Բայց Օղումայի Համար բոլորովին, ն;ոյնը չէր ,
մար, առա՚Լո Ջղայնանալու Հ,ո սո զւէա յրկեաննե բէն ։
Հրաչք մըն է ււէ^Փլէքսը»։ Հնարաւոր կը գար ձնէ որովՀետեւ , թն չպէս ՛ո՛ր անձրեւի տաբափէն ամ էն՝
ինչի՝ ձայն բ կը լսէր ա՛՛ն՝, ն՛ոյնպէս ալ տիեղերքր կը մը շիրիմն եր միանգամայն՛ :
իրականին եւ երագին ա յս ղոլգաՀ եռակա\ե Աս~ խօսէր սւնոբ Հետ, եւ ատոր Համար էբ որ երբեք
ԼժառՔ(Լ 1 ^ԼՐ ԳԳաԲ Ի^է մինակ էր : օ Իր կնճիռ՚– եր\ու կորգացա՝ծ ծալքերը կ\ը ժրպ–
Բա յց յ՛ո ղն\ո ւթ ի մն ր 1լ ի յնա յ մ եր վըա յ երեկո յ– Բր րնակավայբին գ ի ^ ա ռ % ճամբուն եղերքք տէին մշտատեւ րնդդէմ ՛ծանրակշիռ խորՀոլբղձնե–
եան ։ կր սարսռան մեր ջթղեքն ո ւ ֊ երակները՚, մե կր գտնուէր թէ յարան մք, ՛ու վարէն բա՚ղմաթիւ բուն , իրեն տալով դի մ ակ մր որուն ետեւ թ առ
քենայէս, բաժն ուե լէ վեր^ գեռ ժամերով ; կը Եւրոպացիներ Հոն՝ կուղային քագմ ա՝ծ Հանդստա՝— նուած էր իր ական կ ե ր պ արա\Լ քը ։
շարժին պտուտակները ։ կը թաւալի փոկը ։ Ս՛ ա յր ւէտ բո ւս բո ւսն եբո ւ մ էջ , ո րո՛նք լծ՛ուած էին Լ\թս~ Բնն՚րս ո ւն տ ա բ ե կան ին՛ $Ղէո լման ան գլեր էն՝
տառերուն կը մ օտեհնա յ Հալած կապար ին՝ կա՛թ ս ան՝ չասպառ ստր՛ուկներու : ս որ վեց ա ւ ։ Ա յ(ն։ շրջան ին \եր բ թափոնի մ էջ Համ
կիղիչ Համբոյր՛ով մը, երկաթէ թեւերը կը խաշս՝– •Օղումայի պարտէղը Համբաւաւոր էր եւ ճամ– բաւաւոր էր ինչ որ օտար էր. եւ արժէքւսւոբ այգ
ձեւեն իրար ու կը լսենք տակաւին մեր մէջ քսան րորղութեան .ուղեցոյցին մէջ աստղանիշով մր. պատճառաւ միայն Հ
մ եքե՚ւ աներ ու պղինձէ տառե բոլն տեղատարափր , տեղ տրուած էր ան\ո ր : Ե *- աՀ ա գարն ա\ն • ա ռա ւօ տ Այգ ժամ տնակն ե բո ւն էր որ երբեմն՝ խօսքի կր
խա ր շափ ը , կամ աՀլմնց ս աՀ ի րր արց՛ունքի մը պէս մ ը օտար նաւ մը խար իսխ կր ձդէր րէո լրին ստո բււսԽւէբ օտարներու Հետ, երբ անոնք իր տանէ
իրենց յատուկ ակօսներէն/ վար , զառիվար ու տա— րոտի քարափր եւ Հաղիլ քանի մք ժամ վերջ բաղ— առջեւէն կ՚անցնէին՛. Օր մ\րն ալ Ամերիկայի կրօ
վտակ տուփին մէջ։ մաթիլ ււ՚աբգաքարշ յոպնս9կներ կք տեսն՛ուէին՝ նաւորի մր Հ\ետ զյր՚ո յ*յի ատեն՝ առաջին անգամն
Ո Լ– °ԲՌ\Րը յալ\"՚ԲԳ^ Լ՛՛՛է օրերուն , քա ք կր բարձունքն ի վեր գէէգի պան.պուն՚ե ր ո ւ ան տառը , ըլլա լո ւէ անկէ իմ ացալ թէ «մ արմ ինք կրնայ վե -
կապէ ա յս յոգնութ իւն ը մեր մէջ , կ՚աճի ձանձ կանդ առնելու Համար դիմացի թէ յա բանը : րակազդո ւբո լիլ ,՝ ե ր ի ատա սա բգ ա<Լ ա լէ նոր ոդո լի ը> :
րոյթ մը մեքեւայթե Հանդէպ , կք գալւնանք քյլա~ Անռնք 1լ ան ցն ին՝ Օղս*–մայի կալուածին՝ առջե — Այգ օրէնէ ի վեր ամէն՝ գաբնտնւ ,ծերունին կը սպա–
յին , 1լ՝ատենք աշխատանքը ։ Արձա՛կուրդը , այն ւէ\ն .ււրոմն կեռա՛սենիներու անգե բ աղան ց ելի գե՛ սէր 911՛յգ Հրաշքին Հաւատացեալ քր ի ս տ՚ոն\ե ա յ ի մք
ատեն, մեծ նուէր մը կք թուի մեղի։ ղեցկութիւնէն կը Հ րա պո ւր ո լին մ ե՚ծ Հ իա ց՛ում՛ո վ : պէս։ Կր սպասէբ իր լձոլոր՛ մեռածներուն՝ վերա
ԼԼրձակոլրգր վերադարձ մըն է նաեւ գէաԻ Անոր տունը ա յ սպիս ով նմ ան է ր .ուշագրաւ կենդանացման, իբ կորսնցոլցա՚ծ ՛ուժին թարմաց
մեր թնքն՚ութիւննր : Բրո/ԼՀետել անկախ ենք այլ շրջուն՝ թատրոն ե մը, ծերունին ՐԷԼ՚^Լ՚՚՚Լ. գէթաւոր ման , ՛ել իր ամե՛նասիրելի յիշատակներուն , բո–
եւս, աղատ՝՛ օրերը օգտա՛գոր՛ծելու մեր ուզածին՝ եւ միակ գերտկատարր իբ արոյրէ ծխա՛մորճիկով է՛՛րին , յա ր ո ւթեան :
պէս։ Արձակուրդը կամուրջ մըն էնաեւ գէպի մեր որուԼ մ՚ոխիրր կր պա րպէ ր երբեմն քովյ/նտի պը— Գարն անտ վերջի առաւօտ մրն էբ եւ ոթովՀե -
մ ան կո լթփւնը , դպրո՛ցականք՝ , որուն՝ երկո՛ւ ա միս– ղինձէ թափուր կրակարանին մէջ՛. - տեւ Օղս՚-մայի տունը լայն՚օբէն եւ կամովին Բ՚՚՚Յ
նեբը ամրան երագներու շրջան մըն՛ էին : Կք դառ 0 ղո ւմ ան՛ կե ր պա բ աւն քին վքա յ ա յնքան խոր էր ամ՛էն Հայեացքի առջեւ, դիմացի թէյ—ըմպե–
նայինք դաշտերուն տղան , կը վաղէ ինք թռչո ւն— ակօսիւ եր ով կ նճի ււնե ր ո ւնէվւ որ կար ծես միշտ կը լաբանի վարձկալն՛ ու կինք երբ վեր առին՝ իրենց
նե րո ւ\1, ետելէն , կր կարդայինք ԲաՀիփին , կը Հ ե– խնդար , եւ 1/7րքան ալ բաղմաՀււդ եւ տխուր երե– թուղթէ ոբմր, զարմ՛անքով նշմաբեցի՚ն Խ ր գիշե՜ր–
սւ ելէ ինք մեր մօր պատրաստած պաստեղին եվւին , ւա բ , ամէնքնւ ալ կ ենթադրէին թէ գաղտնաբար //լան քնթացքին Օղումայի կաթն՚աթոյք մազերը
կը բարձրանայինք ծառերն՛ ,ի վեր , կք Հալածէինք ղո լա բ ճ ան ա լո լ պ ա տ ճ ա ււներ ։ու միջոցն եր ււ մ1 էր : եւ յօնքերր ծիծե9/\1ակի թեւեր
օձեր * * * Հակառակ անոր որ աւելի էոլ֊բջ էր քան տասն՛եակ էին ււ ւ իր՝ այտեր՛ն ու շրթունքը բոսորագոյն. կյլ
փալփլեին :
ՀԼերծ ենք ան շուշտ այլեւս այս տղայութիւն–– (Մնացեալը յաջորդով)
ներէն՝ ու կը մտածենք լո՚֊ք^ բաներու , կը խոր—
Հինք աւարտել ձեռագիր մը, կամ քնանալ ՛ծառի ԽՈՍՐՈՎ ՎՇՏՈՒՆԻ
մը տակ, լո ղալ եւ երագել տաք աւագներուն վէԼ– ան՛ծայրածիր ծ՜ովու մը դիմաց , խիտ ու կախար
բայ, վեքյիշել անցեալը, տեսնել կեանքին դեղեց— դական անաաււի մը կոգքին * Ջեմ թ՚ոբՀիր անոնց
կո ւթ ի ւննե ր ր մ իա յ՛ն , ուրիշ մ ե՚ծ ախորժակով մը , մասին որ գիւղք կ՚ապրին ամբող^յոարին 1ւ արձա
ամբաբե լ մ ա ր մն ա՛կան եւ Հոգեկան նո բ ուժեր ։ կուրդը 1Լ անցրն են Ֆօլի Պէ բժէ րին կտմ սրճա բան– ԶՕԲ ՚ ՛Տ Ը ԿԲԼԻ առժամ եայ կառավար՛ութեանց
Ջ ենք կրնար անշուշտ բ//տլ ա յլեւս մեր ման կո ւ– ներուն մէջ ։ (Լոշտոն ե լ Ալժէ) Հաշիւներր պիտի օնւնւ լին
թեան՝ պէս ան՚Հոգ՝ քանի ո՛ր գիտենք այլեւս թէ Արձակուրդ կ՚ըսեմ ես անոր ււ բ առաւօտ կա— մասնաւոր յանձնաժողուԼի մք կ՚ողմէ ։ Զօրավաբթն
գրամ ր ամէնէն կարեւոր բանն է աշխարՀին, բայց ւնուխ կուտայ ինծի առատ արեւ մը ։ Բրիկոմնը՝ կուսակիցն եր ը քաղաքական՝ խաղի մը կր վ երա
եւ ա յնսլէս մ՛ ենք ա՛֊ Հո դո ւթեան՛ մք կը Հա՛սն ինք գարձեալ Հոյակապ արել մը • Պէտք է որ տեսնեմ գք են այս որ9/շումը , յայտարարելով թէ Հ^Ազատ
արձակուրդի օրերուն ։ Հյն ո ր Հա կա լութ իլն ։ լուսեղէն ատ ո ւա ծ I երր լուսաբաց թև ե լ Հայեցողա ՚Ֆրանսայի վարձական բարքերր բոլորովին տար
Ամ էն ոք իր րմբռ)1 ած ձեւով կբ վայելէ ա յգ կան՝ խոկումը վերջալոյսի արեւին։ Պէտք է ոբ բեր են կ11 ւոակցակ ան •• տիրտ պետ ու թ՛ե ան են թ ար–
օրերը, իր ուզած վայրին մ է ^ ։ Հյատեր նկատի
կ՛՛ առն են նաեւ ի ր են ց տան կա բ ա գր , կամ Հաւկի– Հոս ում ը Հովին ե լ առուակին , խ ար շ ա փ ր ՛Նա— կուահ կա/ւավա ր՛ո ւթե ան ց բարքերէն՝^ Տ
թք ։ Բայց ամէն ոք, բաց դաշտին , լեր ան՝, կամ
ծ ովոմն– առջեւ պիտ ի .ո ւնենա յ խաղաղութեան ռերուն եւ ղղամ գիս բո լո բովին սա անձի , ան Մ • ՆԱՀԱՆԳՆԵՐՈՒ նախագաՀր խօսելով մա–
բա
տար բե բ՝ մնացեալին Հանդէպ ։ Պ էաք է ո բ լսեմ մուլի ներկա յա ց ո ւց ի չն երո ւն առջեւ , գիտել ար—
թռչուններուն երգը Հ ւ ալ թէ կը չաւի 9Ա զան ց.են՛ Համ ա յնաւԼա բտկան լր
ցառիկ պաՀ մք , երբ մ արդեր էն Հեռու՝ ական9 Այն ատեն է որ կը յորդի Հ ոգիէս բացառիկ տես ո ւիժեսձ՝.. պատմ ո ւթ ի ւննե ր ր , առանց կա ր ե լ ո ր
պիտի տա յ մ իա յն անցն ող Հ ո վթն քծ տ ռե րո ւն՝ խար ուր9սխոլթիլ\՚. մր , ծ՛ով մը ՛որ կր թաղէ կեանքի ն՛ո ր ո ւ թ ի ւնն՛ե ր յայանելու։ Բայց եւ այնպէս կր
շափին , Հոսող առուակին կամ ժայռերուն ՛է է մ բո լ ո ր կեղտերր, լո ւսավառո ւթ իւձԼ մր։ ԱՀ ա ար շար,ո ւնա կու թն Հարցա ութիւսնեբը եւ շռնդա–
*ՓՀՐ"Ղ ալիքներուն ։ Ատիկա իր ամէնէն իրական ձակուրդը ... Ժ3 յ՚սյա\ն\ու թիւնն եբը ։
պաՀն է ։ Ապբիլր գին՛ովութիւն մբ պիտի ԼՀԱա I Լսել ծովը , բախումը անոր բիւրեղներուն , ԱԹԷՆ՝Բ1՛ կառավարութիւնը կք ծ ան\ո ւցւս\նէ
այն ատեն իրեն Համար եւ, բնութեան առջեւ, լսել անւ Հոսումը՝ երբ, պառկած՝ կը փակես թէ բան.ակքնովէ յաջոդութիւննեբ շաՀած Է Գ°Ր ՚
այլազան
պիտի Հասնի բան աստ եղծին՝ սգա յն ո ւթեան ե լ ի– կոպերդ ուր կը բաց ուին եւ կը փա կուին Մարկո99ի Կէւժերուն դէմ, ջախջախելով ան՛ոնց մէկ
մաստունին՛ եր ջան կո ւթեան ։ Ջեմ խօսիր անոնց գոյներ։ Կր դառնաս ծով* կր դառնաս ծառ, կ՚՚րլ– թեւը ։ Վերջին յարձակս զականին ի վեր կա ռա վա–
մասին որ մէկ քաղաքէն կգլլեն, կ\իյ՚Լան ուրիշ լաս լոյս եւ անՀունին մէջ ճամ բոր գոզ խորՀուրգ՛. բակ աւ1 • բանա կր >ո մն ե ցա՛ծ է 500 ս պ ան եալ ե լ 2812
քաղաք մ ը ։ Արձակուրդ չէ ատիկա ։ Օգափոխու– Ամէն ինչ կը ձգես վարրւ վիրաւոր* ապստամբն երրէ՝ 1526 մեռեալ եւ աւելի
թիլնր կա րգա բանայ միայն եւ իբ բարիքները կու կատարեալ արձակուրդ մը՛** ^ քան 4000 ւէիրտւոր ՚. 410 Հոդի ալ անձնատուր ե–
տայ սաց եւ ս/նսաՀման հբկնքի մը առԼեւ , բաս եւ Ն • ՍԱՐԱՖԵԱՆ ղած ե՛ն ։
Fonds A.R.A.M
ԱՐՁԱԿՈՒՐԴԸ ՕղուՎա ԻղաԱտակաԱ եքգեէ
ԿԱՄ
(ՌուսերէԹԷ հ ա յ 1երէ)նի թ ա ր գ մ ա ն ո ւ ա ծ )
Երկու֊ օը եւս եւ կո սկսի ար ձա կո լլւ գս ։ Ա՛նաս ՀեոսկեԱդսէ&սւցուԱ Կր գայ մի օլ։ ժամ, երբ դու, իմ մանուկ,
բաբով պիաի ըսեմ՛ մեքենայիս ,որռմն Հետ ՚ծաէւա– 0 ղո ւմ ա , ՛էյ ա կ ս,ս արի ի ամ են աՀ ա ր ո ւ ս ւո խեցե– կ՝րմբ\բռնես Հարկր ղոՀաբերհումթն՝ ,
յեցթնք տաբի մ ք ։ Մ արդկո ւթի/Տե՝ը կուտայ մեղի վաճառը տուն մբ ունէր քաղքին դիմացը, բլրա Աարաի ու ղոո–ի պաՀանջը յաւէտ
Հ ա՛նգի ս տ ի ե բ եք շաբաթ նե բ ւ (յթն՚ո քՀակ աչս լ թ իւն Հ կի մ բ բարձունքին վրայ, շրջապատուած կեռասի Եւ պատարագի մեծ սուրբ մեՀենին–
Կք նմանիմ ձիաւո բ ի մք ոբ կ՚ի^է ^իէ ^ Լ\ ծառաստանով * Գոլ զոՀ կբ բերես աւիւնը Հոգուդ ,աբիւնըսբտիդ ։
Հեծնեչու Համար ուրիշ ձիու մք վրայ ՝• Ս էկոմն՝. Օղում ա Հարիւր Հինգ տարեկան էր ։ ք* ր մ ա–
անունՀն՝ էք ա շխա տանք : Ա՛ իւսք կք կոչուի աղա– գէբԲ կաթի պէս սպիտակ էին եւ ձեռքեքը չորցած Աակայ. , մինչ այդ օր, անԽւրջնեբ անթիւ քո Հո
տութիւ)^– ։ & ա ր ա՚բեբ ա կա՛ն են ա յս ան ^ ւննե ր ը ան ինչպէս ձիագիի տունկը։ Իր Հասակը սարրենայի գին կ՚ապրի
շուշտ , ոք՛ովՀ ետել ագատ ութի՛մն՝ մըն էր նաեւ աշ նման՝ •ուղղաձիլլ էր սակայն։ Այրող ո լ տապող ծարաւով բա՛խտ ի
խատանքը , Հակառակ իք տուա՛ծ խոնջէնքին եւ Օղում ա կը սիբէր ա լ ո բ ռ լ իբ պա աո ւՀ անն Լ– Կը ւէառուիս Հոդւուէգ ՛ու մարմն\ովդ դու ,
տաբչւե բ ա շխա սւ ան ք մըն է ա ղա տ ո ւթ ի ւձնը ա րձա– բուն թուղթէ վարագսյրները , անցոբգԱ եբոմն ՈԼԲ֊ Արցունքո՛տ , տանջալից պապակ ծ՜արաւով,
(լՈ՚֊ՐԳիւ* 1 Բ՝ո*~ղթեր\ս կք սպասեն ինծ՜ի։ շադրութիւնր գրաւելու Համար։ Ա ան աւանդ չէր Առասպել Հուրով , կնոջ սիրոյ տենչով
Սխալ է կարծել թէ միտքք կք կաշկանդուի ուղեր որ աննշմար մնա յին իբ ծաղկաղաբգ կեռա– ԳՈԼ կր բորբոքիս էութեամբդ ամէն ։
Լոյնիսկ տալաշաբ մեքենային առ^եւ ո՚֊բ սէէաՔ է սենիւ. եբը , որոնք Հասակ նետած էին , սրավաուշ Զինքդ կբ մատնես շուայւո , Հքաբոբբ իրքերիդ
Հետեւիլ գրութեան՝, թաւալող անիւներուն յ բուստերու նմ անող տ ո ւն կե բ՛ո վ պճնուած վար դա– ան՚էիեբջ *
ստեղնաշար ին յ ի բենս ակօսներէն՝ ՚էաՐ ս ա ** "Ղ. գ ե ղ թ ա ւո լ տներ ո ւ մ էջ ։ .լՀամբո ւն ՝ երկու ոտք հյելաււ ու լ իմ ար , ըստ բուկ ու գերի ,
մայր տա՛ռերուն , Հալած կապարին , որ ^ԼԲ՝լայ իժումբի վրա՚յէն՛ կք տեսնուէր Օղա֊ման, կանգն՛ա՛ծ Մ ի ե ւ\ն ո.յն ՚ ա տ են երջսձ1 ի կ .ո ւ ղ ժ՜բա՛խտ կը լինե ս ,
մայթքիլ յանկարծ եւ այրե լ ՚էէմքգ կտմ ձեռքգ ։ իր սենեակին մէջտեղը , դեղին փսիաթի մը վբայ , մանոլկս *.*
Ե ւ՚աղներն՛ ււ ւ մտածումները կր Հետեւիե թա՛ւալող ե լ Հադուած խայտաՀաւի բան՛ուածքով պարեգօտ Տարիներ վերջը , շատ վերջը միայն ,
փոկին , ելեւէջս ղ պտուտակներուն ե լ երթեւեկող մը ։ Բր աջ կողմր կ՚երկարէր ճամբան , ու ձախին Երբ պատանութեանդ քո անմ իա մ ո լո ւ ց ք
երկաթէ թեւին։ Աշվսատողր կր բաժն՛ուի երկու ՛ծաղկալից տաբածութիւն\ք ո Լ բ մեղուն՛երը պարս I՛ Հ-իք կը դառնան , կք մ արին անՀ ե տ ,
քի՛ Մէկը կր կարդայ, կը շարէ, կր ճամբէ տողե կուտային անրնդՀ ատ բդլիմնռվ , ամ էն մէկ ծառի Երբ Ի ՚ ե լ ք ը դ է՚որէն քեզ դարձնել կրնայ իր կամ
րը , կր Հսկկ արտագրութեան վրայ ե լ կր գի"՝ է սաղա՛րդին մէջ պաբպարելով ։ քին Հլու ,
միւսի ս միա յն ա յն պաՀ ո մն՝ երբ կք գտնուի անըն Լագուարթ գարնան այս գեղանի տեսարանք
թեռնելի բառի մր առ^եւ , գր ո ւե լիք կամ լ\ԳԲ՚ո՝լե" սակայ\ւ՝ այսօբ վարագոյր կը փոխէ : Գորշադովն՛ Ա Յս ատենն է ոբ , մ իա յն՛ ա յ)ե ատեն , դու կր Հաս
կանաս
լթք ստորակէտի մք Համար % Երա՛գողը կր Հասնի ամ տեր նախա՛նձով կբ սա Հ ին եբկնակամ ար էն ու
իսկոյն, կ՚ընէ պէտք եղածը ե լ կը Հեռանայ կըր– սառատով անձրեւ կը տեղան : Աակայն մենակեաց Ա ի այլ Աստուծոյ զօրութիւնը վեՀ ,
կին ։ Ան տեղեակ իսկ չէ շատ անդամ շարուածէն յ ծ ե րո մնին չաղդո ւի ր բ1֊ ալ եւ կը խո ր Հրգածէ ա– Մի այլ թախիծի բովք միշտ անշէջ՝
տ յն ինշ որ գուբս կուգա յ իր մ ատն երէն ո րոնք ղ°թքի մը պէս բարձրաղաղակ* « Երկինքը ա ք– Աււ յաւէտ սիրած Հա յբենւիքբ ք ո յ
Տաւիտե^ աեսւն թախիծբ ււրտիղ ։
կր թռչին մեղուներէդ աւելի արագ մէկ տառէն՛ գա 9–ան՝ղ ութ իւն 1լՀր մաղէ պարտէղին՝ մէջ եւ նպա
միւսը։ է լ գէշ բանուոր մը շէ ահ , ինչպէս կարելի տակներ ճամբ՚ուն վրայ » : 0 ՕՕաԸՏ Ա. Մ– ՎԱՋԵԱՆՑ
կ ենթագրել։ ՀնգՀակառակհ , մտքին թափառումը /՚ ր րն տան իքի բո լոր տ\ն գամնւեր ը մ ե9ւած էին՝ ւթսբաբ պիտի չՀաւատաք , ե–
թէ քսենք թէ աւելի քան 85 տարեկան՛ է մեր բս*–
շատ տլելի օգտակար է երբեմն ՚. Ա ատնե րը կը ե լ թոռն ե ր ալ չունէր : ԸնգՀան րապէս լՀավլոնցիի րեկամր, որ անվՀատ կր սերտէ, կբ դրէ ու կր
թարգմ անէ . . .
շո լարիւն1 երբ աշխատաւորը ի ր ուշագրութ եան մը Հա՛մար ա յս վերջին պարագան աւելի կր ոդա–
տակ 1լառնէ զա՛ն ոն ք ։ Պէտք է մոռ՛նալ նաեւ ժա ց՝եէ մինակութեան՛ դառնութիւնն ու տառապան
մաբակը , կար եւ. ալ աւելի արագ ա շխա տելս լ Հ ա– քը : Բայց Օղումայի Համար բոլորովին, ն;ոյնը չէր ,
մար, առա՚Լո Ջղայնանալու Հ,ո սո զւէա յրկեաննե բէն ։
Հրաչք մըն է ււէ^Փլէքսը»։ Հնարաւոր կը գար ձնէ որովՀետեւ , թն չպէս ՛ո՛ր անձրեւի տաբափէն ամ էն՝
ինչի՝ ձայն բ կը լսէր ա՛՛ն՝, ն՛ոյնպէս ալ տիեղերքր կը մը շիրիմն եր միանգամայն՛ :
իրականին եւ երագին ա յս ղոլգաՀ եռակա\ե Աս~ խօսէր սւնոբ Հետ, եւ ատոր Համար էբ որ երբեք
ԼժառՔ(Լ 1 ^ԼՐ ԳԳաԲ Ի^է մինակ էր : օ Իր կնճիռ՚– եր\ու կորգացա՝ծ ծալքերը կ\ը ժրպ–
Բա յց յ՛ո ղն\ո ւթ ի մն ր 1լ ի յնա յ մ եր վըա յ երեկո յ– Բր րնակավայբին գ ի ^ ա ռ % ճամբուն եղերքք տէին մշտատեւ րնդդէմ ՛ծանրակշիռ խորՀոլբղձնե–
եան ։ կր սարսռան մեր ջթղեքն ո ւ ֊ երակները՚, մե կր գտնուէր թէ յարան մք, ՛ու վարէն բա՚ղմաթիւ բուն , իրեն տալով դի մ ակ մր որուն ետեւ թ առ
քենայէս, բաժն ուե լէ վեր^ գեռ ժամերով ; կը Եւրոպացիներ Հոն՝ կուղային քագմ ա՝ծ Հանդստա՝— նուած էր իր ական կ ե ր պ արա\Լ քը ։
շարժին պտուտակները ։ կը թաւալի փոկը ։ Ս՛ ա յր ւէտ բո ւս բո ւսն եբո ւ մ էջ , ո րո՛նք լծ՛ուած էին Լ\թս~ Բնն՚րս ո ւն տ ա բ ե կան ին՛ $Ղէո լման ան գլեր էն՝
տառերուն կը մ օտեհնա յ Հալած կապար ին՝ կա՛թ ս ան՝ չասպառ ստր՛ուկներու : ս որ վեց ա ւ ։ Ա յ(ն։ շրջան ին \եր բ թափոնի մ էջ Համ
կիղիչ Համբոյր՛ով մը, երկաթէ թեւերը կը խաշս՝– •Օղումայի պարտէղը Համբաւաւոր էր եւ ճամ– բաւաւոր էր ինչ որ օտար էր. եւ արժէքւսւոբ այգ
ձեւեն իրար ու կը լսենք տակաւին մեր մէջ քսան րորղութեան .ուղեցոյցին մէջ աստղանիշով մր. պատճառաւ միայն Հ
մ եքե՚ւ աներ ու պղինձէ տառե բոլն տեղատարափր , տեղ տրուած էր ան\ո ր : Ե *- աՀ ա գարն ա\ն • ա ռա ւօ տ Այգ ժամ տնակն ե բո ւն էր որ երբեմն՝ խօսքի կր
խա ր շափ ը , կամ աՀլմնց ս աՀ ի րր արց՛ունքի մը պէս մ ը օտար նաւ մը խար իսխ կր ձդէր րէո լրին ստո բււսԽւէբ օտարներու Հետ, երբ անոնք իր տանէ
իրենց յատուկ ակօսներէն/ վար , զառիվար ու տա— րոտի քարափր եւ Հաղիլ քանի մք ժամ վերջ բաղ— առջեւէն կ՚անցնէին՛. Օր մ\րն ալ Ամերիկայի կրօ
վտակ տուփին մէջ։ մաթիլ ււ՚աբգաքարշ յոպնս9կներ կք տեսն՛ուէին՝ նաւորի մր Հ\ետ զյր՚ո յ*յի ատեն՝ առաջին անգամն
Ո Լ– °ԲՌ\Րը յալ\"՚ԲԳ^ Լ՛՛՛է օրերուն , քա ք կր բարձունքն ի վեր գէէգի պան.պուն՚ե ր ո ւ ան տառը , ըլլա լո ւէ անկէ իմ ացալ թէ «մ արմ ինք կրնայ վե -
կապէ ա յս յոգնութ իւն ը մեր մէջ , կ՚աճի ձանձ կանդ առնելու Համար դիմացի թէ յա բանը : րակազդո ւբո լիլ ,՝ ե ր ի ատա սա բգ ա<Լ ա լէ նոր ոդո լի ը> :
րոյթ մը մեքեւայթե Հանդէպ , կք գալւնանք քյլա~ Անռնք 1լ ան ցն ին՝ Օղս*–մայի կալուածին՝ առջե — Այգ օրէնէ ի վեր ամէն՝ գաբնտնւ ,ծերունին կը սպա–
յին , 1լ՝ատենք աշխատանքը ։ Արձա՛կուրդը , այն ւէ\ն .ււրոմն կեռա՛սենիներու անգե բ աղան ց ելի գե՛ սէր 911՛յգ Հրաշքին Հաւատացեալ քր ի ս տ՚ոն\ե ա յ ի մք
ատեն, մեծ նուէր մը կք թուի մեղի։ ղեցկութիւնէն կը Հ րա պո ւր ո լին մ ե՚ծ Հ իա ց՛ում՛ո վ : պէս։ Կր սպասէբ իր լձոլոր՛ մեռածներուն՝ վերա
ԼԼրձակոլրգր վերադարձ մըն է նաեւ գէաԻ Անոր տունը ա յ սպիս ով նմ ան է ր .ուշագրաւ կենդանացման, իբ կորսնցոլցա՚ծ ՛ուժին թարմաց
մեր թնքն՚ութիւննր : Բրո/ԼՀետել անկախ ենք այլ շրջուն՝ թատրոն ե մը, ծերունին ՐԷԼ՚^Լ՚՚՚Լ. գէթաւոր ման , ՛ել իր ամե՛նասիրելի յիշատակներուն , բո–
եւս, աղատ՝՛ օրերը օգտա՛գոր՛ծելու մեր ուզածին՝ եւ միակ գերտկատարր իբ արոյրէ ծխա՛մորճիկով է՛՛րին , յա ր ո ւթեան :
պէս։ Արձակուրդը կամուրջ մըն էնաեւ գէպի մեր որուԼ մ՚ոխիրր կր պա րպէ ր երբեմն քովյ/նտի պը— Գարն անտ վերջի առաւօտ մրն էբ եւ ոթովՀե -
մ ան կո լթփւնը , դպրո՛ցականք՝ , որուն՝ երկո՛ւ ա միս– ղինձէ թափուր կրակարանին մէջ՛. - տեւ Օղս՚-մայի տունը լայն՚օբէն եւ կամովին Բ՚՚՚Յ
նեբը ամրան երագներու շրջան մըն՛ էին : Կք դառ 0 ղո ւմ ան՛ կե ր պա բ աւն քին վքա յ ա յնքան խոր էր ամ՛էն Հայեացքի առջեւ, դիմացի թէյ—ըմպե–
նայինք դաշտերուն տղան , կը վաղէ ինք թռչո ւն— ակօսիւ եր ով կ նճի ււնե ր ո ւնէվւ որ կար ծես միշտ կը լաբանի վարձկալն՛ ու կինք երբ վեր առին՝ իրենց
նե րո ւ\1, ետելէն , կր կարդայինք ԲաՀիփին , կը Հ ե– խնդար , եւ 1/7րքան ալ բաղմաՀււդ եւ տխուր երե– թուղթէ ոբմր, զարմ՛անքով նշմաբեցի՚ն Խ ր գիշե՜ր–
սւ ելէ ինք մեր մօր պատրաստած պաստեղին եվւին , ւա բ , ամէնքնւ ալ կ ենթադրէին թէ գաղտնաբար //լան քնթացքին Օղումայի կաթն՚աթոյք մազերը
կը բարձրանայինք ծառերն՛ ,ի վեր , կք Հալածէինք ղո լա բ ճ ան ա լո լ պ ա տ ճ ա ււներ ։ու միջոցն եր ււ մ1 էր : եւ յօնքերր ծիծե9/\1ակի թեւեր
օձեր * * * Հակառակ անոր որ աւելի էոլ֊բջ էր քան տասն՛եակ էին ււ ւ իր՝ այտեր՛ն ու շրթունքը բոսորագոյն. կյլ
փալփլեին :
ՀԼերծ ենք ան շուշտ այլեւս այս տղայութիւն–– (Մնացեալը յաջորդով)
ներէն՝ ու կը մտածենք լո՚֊ք^ բաներու , կը խոր—
Հինք աւարտել ձեռագիր մը, կամ քնանալ ՛ծառի ԽՈՍՐՈՎ ՎՇՏՈՒՆԻ
մը տակ, լո ղալ եւ երագել տաք աւագներուն վէԼ– ան՛ծայրածիր ծ՜ովու մը դիմաց , խիտ ու կախար
բայ, վեքյիշել անցեալը, տեսնել կեանքին դեղեց— դական անաաււի մը կոգքին * Ջեմ թ՚ոբՀիր անոնց
կո ւթ ի ւննե ր ր մ իա յ՛ն , ուրիշ մ ե՚ծ ախորժակով մը , մասին որ գիւղք կ՚ապրին ամբող^յոարին 1ւ արձա
ամբաբե լ մ ա ր մն ա՛կան եւ Հոգեկան նո բ ուժեր ։ կուրդը 1Լ անցրն են Ֆօլի Պէ բժէ րին կտմ սրճա բան– ԶՕԲ ՚ ՛Տ Ը ԿԲԼԻ առժամ եայ կառավար՛ութեանց
Ջ ենք կրնար անշուշտ բ//տլ ա յլեւս մեր ման կո ւ– ներուն մէջ ։ (Լոշտոն ե լ Ալժէ) Հաշիւներր պիտի օնւնւ լին
թեան՝ պէս ան՚Հոգ՝ քանի ո՛ր գիտենք այլեւս թէ Արձակուրդ կ՚ըսեմ ես անոր ււ բ առաւօտ կա— մասնաւոր յանձնաժողուԼի մք կ՚ողմէ ։ Զօրավաբթն
գրամ ր ամէնէն կարեւոր բանն է աշխարՀին, բայց ւնուխ կուտայ ինծի առատ արեւ մը ։ Բրիկոմնը՝ կուսակիցն եր ը քաղաքական՝ խաղի մը կր վ երա
եւ ա յնսլէս մ՛ ենք ա՛֊ Հո դո ւթեան՛ մք կը Հա՛սն ինք գարձեալ Հոյակապ արել մը • Պէտք է որ տեսնեմ գք են այս որ9/շումը , յայտարարելով թէ Հ^Ազատ
արձակուրդի օրերուն ։ Հյն ո ր Հա կա լութ իլն ։ լուսեղէն ատ ո ւա ծ I երր լուսաբաց թև ե լ Հայեցողա ՚Ֆրանսայի վարձական բարքերր բոլորովին տար
Ամ էն ոք իր րմբռ)1 ած ձեւով կբ վայելէ ա յգ կան՝ խոկումը վերջալոյսի արեւին։ Պէտք է ոբ բեր են կ11 ւոակցակ ան •• տիրտ պետ ու թ՛ե ան են թ ար–
օրերը, իր ուզած վայրին մ է ^ ։ Հյատեր նկատի
կ՛՛ առն են նաեւ ի ր են ց տան կա բ ա գր , կամ Հաւկի– Հոս ում ը Հովին ե լ առուակին , խ ար շ ա փ ր ՛Նա— կուահ կա/ւավա ր՛ո ւթե ան ց բարքերէն՝^ Տ
թք ։ Բայց ամէն ոք, բաց դաշտին , լեր ան՝, կամ
ծ ովոմն– առջեւ պիտ ի .ո ւնենա յ խաղաղութեան ռերուն եւ ղղամ գիս բո լո բովին սա անձի , ան Մ • ՆԱՀԱՆԳՆԵՐՈՒ նախագաՀր խօսելով մա–
բա
տար բե բ՝ մնացեալին Հանդէպ ։ Պ էաք է ո բ լսեմ մուլի ներկա յա ց ո ւց ի չն երո ւն առջեւ , գիտել ար—
թռչուններուն երգը Հ ւ ալ թէ կը չաւի 9Ա զան ց.են՛ Համ ա յնաւԼա բտկան լր
ցառիկ պաՀ մք , երբ մ արդեր էն Հեռու՝ ական9 Այն ատեն է որ կը յորդի Հ ոգիէս բացառիկ տես ո ւիժեսձ՝.. պատմ ո ւթ ի ւննե ր ր , առանց կա ր ե լ ո ր
պիտի տա յ մ իա յն անցն ող Հ ո վթն քծ տ ռե րո ւն՝ խար ուր9սխոլթիլ\՚. մր , ծ՛ով մը ՛որ կր թաղէ կեանքի ն՛ո ր ո ւ թ ի ւնն՛ե ր յայանելու։ Բայց եւ այնպէս կր
շափին , Հոսող առուակին կամ ժայռերուն ՛է է մ բո լ ո ր կեղտերր, լո ւսավառո ւթ իւձԼ մր։ ԱՀ ա ար շար,ո ւնա կու թն Հարցա ութիւսնեբը եւ շռնդա–
*ՓՀՐ"Ղ ալիքներուն ։ Ատիկա իր ամէնէն իրական ձակուրդը ... Ժ3 յ՚սյա\ն\ու թիւնն եբը ։
պաՀն է ։ Ապբիլր գին՛ովութիւն մբ պիտի ԼՀԱա I Լսել ծովը , բախումը անոր բիւրեղներուն , ԱԹԷՆ՝Բ1՛ կառավարութիւնը կք ծ ան\ո ւցւս\նէ
այն ատեն իրեն Համար եւ, բնութեան առջեւ, լսել անւ Հոսումը՝ երբ, պառկած՝ կը փակես թէ բան.ակքնովէ յաջոդութիւննեբ շաՀած Է Գ°Ր ՚
այլազան
պիտի Հասնի բան աստ եղծին՝ սգա յն ո ւթեան ե լ ի– կոպերդ ուր կը բաց ուին եւ կը փա կուին Մարկո99ի Կէւժերուն դէմ, ջախջախելով ան՛ոնց մէկ
մաստունին՛ եր ջան կո ւթեան ։ Ջեմ խօսիր անոնց գոյներ։ Կր դառնաս ծով* կր դառնաս ծառ, կ՚՚րլ– թեւը ։ Վերջին յարձակս զականին ի վեր կա ռա վա–
մասին որ մէկ քաղաքէն կգլլեն, կ\իյ՚Լան ուրիշ լաս լոյս եւ անՀունին մէջ ճամ բոր գոզ խորՀուրգ՛. բակ աւ1 • բանա կր >ո մն ե ցա՛ծ է 500 ս պ ան եալ ե լ 2812
քաղաք մ ը ։ Արձակուրդ չէ ատիկա ։ Օգափոխու– Ամէն ինչ կը ձգես վարրւ վիրաւոր* ապստամբն երրէ՝ 1526 մեռեալ եւ աւելի
թիլնր կա րգա բանայ միայն եւ իբ բարիքները կու կատարեալ արձակուրդ մը՛** ^ քան 4000 ւէիրտւոր ՚. 410 Հոդի ալ անձնատուր ե–
տայ սաց եւ ս/նսաՀման հբկնքի մը առԼեւ , բաս եւ Ն • ՍԱՐԱՖԵԱՆ ղած ե՛ն ։
Fonds A.R.A.M