Page 126 - ARM_19-1948_03
P. 126
ԺՈՂՈՎՐԴԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹԻՒՆԸ ՊԱՏԱՍԽԱՆ «8ԱՌԱՋ»Ի ՀԱՐՑԱՐԱՆԻՆ (3) ԿեաԱքլւ պԱճա^ւ Վկ

խ– ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ Աէձ Մհկ ս ե ա ւ Ա դ հ Ա միւսը ԱՏՆՃԱՐ (Ցաււսւջ) Մայիս 30//^, Կիրա­

կի, Այնճարի եկեղեցիին մէջ, աբժանավայել կեր­

ԽՄԲ — Կ՚սւլքվափհԹք, տ ր ե ւ մ տ ա ե ա յ սար–^ Հայ ււ ց ժամ՛անակակից պատմութեան՛ լ^եէժաց— պով, Հ ոգեՀ անդստեան մասնաւոր պաշտօն կա­
ր ա ո ի վ հ ր յ ս ծ ե լ ռ վ , Ե ր ե ւ ա ն ի «Ս՛ով– Հայասսլա|(ււ>> ԱՀարոնեանի
ա մ ս ա գ ր ի 1948ի Մ ա յ ի ս ի ր-իւէն., աո.աձց հ ր ա շ – քին չե֊ք Հանղիպած աւելի ա՛ղետալի գէաքի մր տարուեցաւ թեկեր Ա* գաոՀնակսկիՆ
իւսաորհլու. կ ա ր գ մ ր տ1ոլհկոՆթհա1ւց վ ա - առթիւ :
ւհրակա|Տւււթ–իւն.ը քան 1 9՚1 5 1 Տի սաՀմռկեցոլցիչ նախճիքր է ՛իա– մ աՀ ո լա՛ն քառասունքին

րաւոր թշնամին իր \Լպատակին՚՛ Հասաւ քիչ բացա՛– Հայկական այս Հիւղաւանի բովանդակ ժողո–
, իր յարգա\նքր
ռութեա՚մբ , « Հ ա հ ժողռվուքգի կէսք յուղարկաւոր վոբգբ փութացած էր եկեղեցի գրա՛գէտին՛ ա՝1 մ ո -

1918 2.0ին ւեողովյյգական գպբոց՚եեբու թի– դարձնելով միւս կէսին՝^ ։Այս գժոխային պայման­ յայան ե լու Համ ար ողբաց ե ալ

ւ֊ըքե, էյ, 166, ներէն գուբս .եկանք ջարգուա՚ծ, ուժասպառ, ա— ււ ա ց յիշատակին *

աշակ եր տ՝՛^ ՝ե բու թիլը 18.600 րիւն լուայ ՚. էյ բիտ ասա ր գութ ի ւ ն մր որ օհուե ցաւ Մ եր անգո ւգա կան րնկերբ ապրած ու Հասակ

սուցէւ չն՚երու թիւը 631 1 « Ան ապա՛տ ի սերունգ՝^ մ ա յրեԼ իքէն ս/հգամ գբբ~– նետած էր Արարատի շուքիԱ տակ % Աակայն , ա–

1921 22 //ւսւււմ՛ ե ական տա–րէն– Հայաստանի կուած , Հայ լեղուով արտայայտուելու անկարող, ւաղ , թաղուեցաւ Արարա՚տէ-1 Հազարաւոր ւ1 ղո\ե՛

դպրոցներու թէԼԼ\ 1ԼԷ\ Հասնի 545/՛ , աշակերտնե­ վատառողջէ ի՛ր քաշած գրկանքներէն, սակայն Հո— Հեււււլ ,լուսաւոր քաւլաքի մր գերեզմանատանմէջ ,

րու թիւԼՀ 67.400/, ուսուցիչներու թիԼԲ 1638 Հո– գ ե պ է ս գեբաղանցօրէն Հայ , Հայրենասէր ու անո­ որ կը կոչուի Փէռ Լաշէգ։ Ընկեր Ա* ԱՀարոնեան

ղիի : Կր ստեղծուին՛ նոր տեսակի դաբոցներ , ա– ղորմ օրէն վբէժխնգիբ % թէեւ օտար Հ ողի տակ գտաւ իր յ ա ւիտ ենա՚կաԱ

ուածին ե լ երկրո րգ աստիճան ի դպրոցներ : Անապատէ։ գա՚ժան տառապանքի բովէն ան– Հանգիստը, սակայն՛, տարակոյս չունէւնք թէ իբ

1923 24ին կր ստեղծուին գիւղական երի՝– ցած, ղաոձԼութեամբ ու աբգար ւելութեամբ աճիւն՛ք պիտի փոխադրուի մայր Հայրենիք , երբ

տ ա՛ս ա րգո ւթ՝ եան՝ Համար ՚եօթնամ եայ ղսլրո ցներ ։ լեցուած ղէպի՝ վայրագ քՒուրքր, սերունգ մ ր՝ որ ազատ Հայ մարդր , ազատօրէն ապ րի, աղատ Հ ա յ –

1921/^՛ Հայաստանի մէջ կր ստեղծ ո ւի աւլածին կրնար Հրաշքն՛եր գորհ՜ել ; րենիքի մւջ...

բարձրագոյն ուսումնական Հաստատութիւնը (ւ - Հիմա՛ թող թ ո յ լ տրուէւ մեղի Հարց տալ ՛երէց ք$արգա\Լք անթառամ յիշատակին է

րԼւանի պետա՛կան Համալսարանք % սերունգին , այղ. ո ր՚բանւո ցն՛երո ւն մէջ Հաւաքուած •Հ՝ 8 ունիս \3թ, կիրակի եկեղեցիին մկք ,

Մինչեւ 1925 լոյս կր տեսնեն* 40 տեսակ ինք­ տասն ե ա կ Հ ագարաւո բ պա՛տ ան ին ե բ էւԼ\ քան թ տեղ ի ուն՚ե ցանէ Հ ոգե Հ ան էլի ստ Էէ յատուկ ա ր ւս ր ււ–

նուրոյն ել թարգմանակա\Լ– գասաղիրքեր :• պիտանի , Հայկական՛ գիտելիքնեքով , լեղուով ու դոլթիւն , անցեալ տարի, Տ՚ու\նիս Տին , °Ի^ոյէ

1921/*–*֊ խռբՀբդային՛ կա ուա վա րո ւթ ի ւնր կր գո ր ծ ո ւն է ո ւթ ե ա մբ օժտուած աղգա յին ու– քաղա­ ղարՀ ո՛լրելի արկա՛ծին՝ ղոՀ գտցած մեր Հի՚եգ սիրե–=՝

Հ րաաարակէ ա զգաբն ակութ եան ան գրա գիտու­ քականն գործիչն՛եր պատրաստեցիք, անշէջ պաՀե~– լի ընկերներու՝ Բժ - Ռ * Գույումճեանի , Գէորգ

թեան գէմ Հ րամ անագի րր , եւ ա յսպէսով կր սկսի լու Համար ՀայկեաԱ՝ ճրագր% Գալուսաեանի , ք)) ա շ Լ ր Աղամ եա\֊ ի , Աարգիս Շ է ք՛

1 30 տարեկաններուն՝ ղան գո լաճ ա յին ուսուց– պատրաստուած մ տաւո բտկաններ սլէթ ճ ե ան էյ եւ *իառն իկ Տ ա կ ո բեան ի մ աՀ ո լան Ա *

մ ան գրութիւնք : (երբ մտաւորական ^Բսռնք պէտք է Հասկնալ բա^ տա ր ելի ղ ին աո թիլ ։

Հայաստանի րո լո ր գաւաււներա\և՝ մէջ կր րո™ ռէւն բովանդակ ա՛ռումով , դիտական , քաւլաքտ֊~՝ Տարիէ մր է վեր է որ մեր սիբելի րն՚կերւմ.րբ

տ եղհ ո ւ ին ժ ողովրզակա՛հ կրթութեան՛ րամ իններ , կաՏւ՛ պաշարով լեցուածէ Հրապարա՛կ կբ*լաք նե– էս աղա ղօրէն կր \ւ. իր Հեն Ա յնճաբ // գերեզմանատան

շրջանային մա\ւ կավա րմական ՚ԷսորՀուբւլձնեբ, դա– ւոելՀ \յթէ կան ցանցառ թէււով մտաւորականն եր , մէջ՝– Սակայն էղ՚ենց յի շատ ա՛կը միշտ վառ հ մեր

՚լաււա՚կան գրասեն-հ ակներ մեթոտներր ուսուցա­ 0 անոնք արդէն՛ մեծ մասամբ երկրին մէջ Հիմ՚ն՚ա— Հոգիներուն մէջ : Անոնք գ ե ռ երիտասարդ էին՛ ու

նքէ–ակլոաւ,՝և՝.որ^ոն.քմակկարքդաղ՛կրիագէիհրւ՚րձորււ սույց՛ցչմակաանն Հեալրցերոքվալլա–• կա\1ի առած , ա րտասա՚Հման էլ մէջ ին՚յ^ե ա՛ շփւ ա տ ո ւ— կատարելիք գործեք ունէի ; ^ / ՚ / ՚ ^ հ / ՛ .ընկերներ՝,

է) ւ սուցչական վարիչաւ եր սլա տ ր ա ս տ ե լո ւ <-/> .1924 թեամբ, ի գին՛ աՀ ալ որ զրկանքներու Հասա՛ծ են՛, այժմ ՀաԿւլչեցէք էսլսղաղ ու անդորր։ Օր մխ, երբ

25/"^՛ կր Հիմնուին մանկավարժական ուսում– է*ն չ ււ բ պ ատի ւ կբ բե լւՀ ի ր են ց ել Հ այ ժ ո ղո վո ւր– ազատութեան ար՛եւր կրկին փայլէ/, ձեր աճէււնք

նարաննե ր , իսկ - 921 է՛ն1 ամ էն տարի կր կաղմա– գիւ : կր ւիոխագրենք Հայրենիքէւ ծոցը :

կեր պո լին ուսուցիչներու վերապատրա՛ստի •մ ան՛ Ղ*ժ բա Էստ ա՛բա բ , Հետնապատի սերունդ՝ֆր սձ՚^տես— Յունիս 24ի\ւ տ՛եղս Հասաւ ընկեր Ղ՚րօն\,–

Հ ամ ար ամ ա՚ռնա յին՛ գաս րհ թաց ^՚-֊ե ր ։ ուե ցաւ : Մ Էկ կողմ է Հա յ քաղաքական՛ կեանքի ընկերակցութեամբ րԼկեբներ Մովսէս Տէր Գա–

ՀԻ Ո ղո վրգակ ան կ ր թո ւ թ եան յ ետ աղ տ յ ւլս ան՛որ ո շոլթիւնր , միւս կողմ է երէղ ս՛ե ր ո լնդին ան– էա սաեանի ե լ Արամ ԱաՀակեանի : Պա՛ր՛տ ու

գացո ւմ ք ա ր ա՚գ ացն ե լոլ եւ մանոլկ սեր՛ունդի Հ ա՝— Հ ոդութիւ\յ.ք պատճառ եղան որ լքուի այդ սե— պատշաճ յարդա1)՝ քր րն֊\ծայո ւ ե ցալ բնկերոջ ՚. Գրեք

մ այն ա վա ր ա կահ՛է ւաթււ/ իա րա կ ւ> ւ թ եան՛ , .ուսուց– րունդր ։ րնկեր Պ՚րօի կեանքի ՛եւ յ՛եղափոխականէ գոբծու–

մանէ ել կրթութեան գոբծյլ օ աւալձ լո ւ Հ ամար Այո , անժէսսւելի է , քան՝ի մք դէ"ի^–՝եր Հրա­ \նէութեան մասին, կբ նշանակէ էս ր ի լ Հայ յեղա -

թոր Հ րգա յին կառավար ութ իւ նր Հսկա յա կան մ ի— պարակ նետ ո ւ ե ցան , ւլուրկ խոր ուսումէ , Հ իմնա– փ՛ոխ ականէ դէււցաւլնավէպէ/նյ մէջ, որուն, գլէսաւոր

հոցներ կր տրամագրէ ՚Լաբկ կուտայ դպր՚՚ցաշի– կան՛ կրթութենէ , \1՚ախաձեռնո ւթեան ոգիէ, թ Ա՛Լ՜ գե բա կատակներէն մէկն եղած է ինք :
ն ո ւթ ե ան՝ գործ թև՝ : - 1 93 1 ւմն՚ականէ
թառ կց ո ւթ ի լեն ե ր , գի լգա կան սչա տ կե ր՚ն՚ե ր գրեց ին Կը բաւէ րսել թէ Գր օներն էին որ կերտեցին.
ԱՀ ա պա՛տկերք 1921
տար ո լան՛ * ո ւս ո որոնք ոչ էսորք ունէխւ , ոչ ալ մշակում : Հ^Աչնա– Հայ յե ղավա էս ական նո րալլո յն\ պատ մ ոլթէււ\1 ք ,

պատի սերլնդէէն՝^ մէջ ինչ որ կար իբրեւ ձգտում ,

Դպրոց Աշա կ երտ Ուսուցիք ագգային ի՚տէալ , քաղա՛քական առողջ տեսակէտ ,

1923—24 665 72.300 2068 գաղափարական պա՛շտամունք , փռթ"բկալի յան՝—
1924—25 758 82.400 2339
1925—26 792 85.900 2599 գգնութիւն ու էսոբ Հաւա՛տք , բախտէւն ձգուեցա՚ն՛՛. է : Պատերա՛զմ , ւբե րո ւթ ի ւն , գրաւմաԱ՛ շյ՚ջան) ; Աշ՜
1927—28 823 83.500 2597
1928—29 846 86.200 2779 Այսպէս տակաւ առ տակաւ իր պատեանիւ՛ մէջ էս ար Հ ա մ ա ր տ ի ձգած սարսափներն ո լ ա^հոնց յա–
1929—30 900 94.300 3060
1930—31 971 132.300 3540 քաշուելով , ան քաղաքակ . աղգա յին լծակ քլլա լէ ջ ո ր գ ո գ քաղա՛քական դէաքերը ցնցեց ին Հայ ժո–

դագրեցաւ ։ Մ ի *–Ա կողմէ երէց ։ս՝.երո ւնդբ իր վա– 1էՈէԼբգԻ Հոդին՛. Բոլորք Հայրեն՛իքի սէրն՝, ու ա՝ն<–

ղեմի քէնր շարունակեց , Հին Հաշվւլնտեր Հրապա­ ժ էս տելի կարօտ ք զգացին՛ *

րա՛կ նետեց է Ղ*ռեՀիկ պայքար մք ստեղծելով՛, Այս անգամ երէց սերւնդք Հրապարակ եկաւ

1 9 2 5 ^ 1928/. ընթացքին Հ ա /աստա՛յ. մէք այն՚քա\Լ՝ յառաջ գացին որ աղւլային սրբութիւ՛ն– •ու իբ բարձրութեան վրայ փայլեցաւ՝. Առաջին
169
շինուած են 254, իսկ 1928ձ֊5, մինչեւ 1932, ներԼ– ալ ոտնակո Էսե ցին : Ատ յիս 28, Ապբիլեան՛ ւլործր եղա՛ւ նոր ս՛երունդի փ՛րկութեան՝ դոբ&ը I

դպրոցականէ ՝1ո ր երկու եւ եր՛եք յարկուէ լուսա՛ւոր՚, I)՝ գա տօն– , եռադո յն Հրապա՛րակաւ պախարակուե– (յերկայ Ա՚որ սերունդր գ ե ռ անՀաղորդ է Հայկա­

քարաշէն՛ Հ է՛տն ա լի շէնքե ր ։ ցան : Փ ււ էո III ա կ շէ՛ն է՝չ դրա կան ւէէճեբ ու , վ ա ր կա­ կա՛ն դիտելիքներու, լեզուի եւ բեղնաւոր գ ո ր–

1930 31 ուսումնական տարին խո րՀ րգա յին լ՛ ե կ ի շ խօսքերով սկսան՛ արտայայտուիլ։ է* Հարկէ ՛Նո ւն՛է ո ւթե ան , որովՀետեւ դե ոլ չէ Հասա՛ծ գ է՛—

պետութիւնք պարտա՛գիր ուսուցման վճռական՝ այս մթ՛նոլորտին մէջ սերուն՛դ կար՛ելի չէր պատ— /// ա կց ո ւ է(/ ե ա ն ա յն աստիճան ին ո ր օդտադործէ

տարի կր յայտարարէ , ինչպէս ավ - // ա ս ա ե լ ։ բոլոր պատ՚եՀ՚ութիւձ՚ւներք։ իր Հոդին գ ե ռ խոպան

րող^ Մ իութեան մ էջ , ա յնպէս ալ Հայաստանի Ե ղր ա կա ց ո ւթ ի ւն . « Ան ապատ ի ս եր ունդեր է տ ի բանա լու Համար Հայկա՛կան մշակոյթին որ

մէջ՛. Այգ թուականներուն՝՛ Հայաստանի պարտա­ դժբաէստսւբար չուն՛եցաւ մտաւորական՛ Հասուն շատ վսեմ է՛. Հարկ է խո րապէս Հասկցնել ե լ ս իր–

գիր ուսման ենթակայ աղոց ^թէ՚՚֊ր 131 Հագար էր ՝ ղեկավարն՛եր , գաղափարակա՛ն Հմուտ առաջնորդ– ոլել իր պապեբու պատմութիւնր : Պէ՛տք է Հողե–՛

կուսակցութեան կեհտկոմ ի Աեպտեմրեր 5ի ն՛եր, խո րապէս Հաւատալով Հանդերձ աղդային պէս ապբեցԼ՚ե լ այս սերուձնգր, մանաւանդ որ ամն ի

տամ ական որոշում ր էսո րՀբգա յին գպրոցէէ քաղաքական ագատագբման ՚. Հնար աւորո ւ թ իւններ որ ոնց մ է ղոլբ կ էբ <Հ.Ան ապա­

կեանքին մէջ մեծ նշանակութիւն ունեցաւ՛– Ար՞­ 1934—35/1։ երէց սեբոլԼդր զգաց իր աՀաւոր տի սերունդքն * . կրթական մակարդա՛կ , նիւթա­

մատական վերակառուցմ ան՝ եւթա ր կո ւ ե ց ան գպ­ սխա՚լր, տ Հ ազա՛ն զ.ր փրցուց, զո բծի լծուեցաւ սե — կան միջոց, եւս առաւել դպրոցնէեր ե լ դասախօ -

րո ցական ծրագի րներն ու գա ս ա գի՛ր քե րր , մ ի^ո ց– րուձնդէւ փրկութեա՛ն՛ Համար , դասաէսօսոլթիլհնեբ , սութիլնն՚եբ, մամուլ, թատրոն՝ եւայլն։

ներ ցո յց տրուեցաե մանկավարժ • \Լ՝.որ ւէա ր ի չն՚ե— Դէ՚շեբային դասրնթացքներ՛ , գպբոցն՚երոլ ցա\ զ Ե թէ նոր սեր ունդը կամք ընէ ո լ քիչ մլՀհ աւ

րու պ ա տ ր ա ս տ ո ւթե. ւն\ Համ ար ԱյԳ որոշումէն մ բ նե տ ո ւե ց ա լ քիչ մ ք ա՛մ էն կողմ ։ Ա րցակցու - ճիգ, սրտղաւօբէն , լբջութեամր ել գիտակցում–

վերջ , արագ թափով կր գա ր գա\ւ ա լ նաեւ ժողո­ թ իւն Հ ո սան ք1ն եր ո լ մ էջ Հ թեամ բ յառաջ տանի իր զարգացումը, կրնայ լե­

վէ1 ԳԱ կան կր թո ւ թեան Գ"Բ&ԼՀ Հա յաս տանի մ էջ ք*այց, ա՛ւ՛աղ, թափուած աշթատա\՝՝քր սպաս— ցնել միջին սերունգթհ սլա ր ա պ ը , դառնալով աղ­

1 930^5> 1 935 ուս . տա ր՛ին՛ Հա յ ա ս տ ան ի Գ Բ Ա ֊ ՛ո ւած ա բ գ ի *–ն քբ լ \ ա ուաւ , քան ի՛ որ սե րո ւնգ մր ւլային ու քա՛ղաքական ուժ %
սկսած էր Հասակ նետել օտար կլան ող մթն.ոլորտէւ
ր ո ցներո լ թէ՛ ւր կր Հ տ սն ի 112Ա , աշակերտներու ՚Հյ ո ր սերունդին մէջ կք պակսի միայ՛ն ձգտո ւ —
մք մ էջ : Ե ր բե մն ի ո ր բ սեբունդր բե ռնաւո ր ո ւա՛ծ
թէւլք 132 Հաղարէ\Լ կր բարձրանայ 194 Հա՛սարի՝, ու անկա­ մ ք ։ ՚ւ՚ասաէսօսութիւնւերէն վերջ եթէ քիչ մք ճիգ
էր բ\՚ տան եկան Հո ղե ր ո վ , ան՛պատրաստ
իսկ ուսուցիչներու թիւք 3 5 4 0 ^ 5135// *
րող էր, իր զաւակներբ կրթելու եւ դաստիարակէ — թ ա փ է ոո ր ւէ ե լո ւ , կարդա՛լու ,ո ւսո ւմնա սէւբելու , օ-

Տ ետ ա գայ քան ի մ ր տ ա ր թև եր ու թև թաց քին լ ո լ – է՛ բր՝եւ– Հայ; Օտար ամ ո ւսնու թի ւննե ր բ ի՛քեն ց տար լե ւլուներու Հ ետ Հայերէնն ալ դարգացն ելո լ ,

բուռն՝ թափով 1լ աճին ե օ թնամ եայ եւ մի ջ՝ ա՛կար գ օտա՛ր պատմութեանւ Հետ Հայոց պատմոլթեան աք

գպրոցնեբր, դիճանաբար կբ֊–՝ ատոլ, ելով տար— տւերր կր ղործէին ՚. Ազգայի՛ն՛ կրթութիւնր րն–
րական՝ գպ Րոցներր տ ա\ իքէ ն կբ սկսի։ ԱՀ ա այս վ ի ճա կ ին էր Հասած տիրանայ , կր գաոձ այ պիտանի տարր մր, ընդու­

ՅյրտնսաՀայ գաղութբ ։ նակ ամ էն գործ կատարելու ;

Տարի 7 ա՛մեա ( Աշ –թ միչ. Աշ.թ Ուս– ՚Հա՝սա1նք 1939^ աշէսարՀ ասասան պատերազ — Հ * Ց ՚ 1՛ * Նոբ Ս՚երունգր արդէն՝ որոշ աշխու­
1932—33
1934—35 302՛ 104.700 1 2 11.600 3032 մ էւն : <Հ.Ան ա պա տ ի սե բուն դր՚ֆ այս անգամ ղթնուո բ ժութիւն սկսած է ցո յց տալ ։ Այս տղա՚քը մէկ բան
1935—36 408 110.000 68 43.000 4021
1936—37 447 116.100 110 60.300 4546 պէտք է րմ բռն են , գիտութիմւն ոլ ուսում ր Հաց
1937—38 505 127.100 140 77.100 6808
1938—39 510 137.300 147 101.600 7009 պան իր չեն ո ր իբե ֊ ց բերանը դնեն ; Հա ց պանիրն՝
1939—40 515 120.000 242 151.000 9673
553 110.000 272 158.900 0138 ա\Լգամ պէտք է ծամել, մարսելու Համար։ Արդ,

վետական զ ւ՚լր ո ց ի յետագայ զարգա՛ցման փայ­ պէտք է երէց սերունդէն օգտուին՝ քանի Ո է ֊ Լ Հէ ,

լուն՛ ուղէւն եր՛ր : Հա յաստ ա՛հ ի կառավար ո ւթիւնր կարդան՝, ճղնէն՝ , պատրաստուին ապաւլային Հա­

ոչ միայ\՛ 1լ աւելցնէ եւ կր կրկնապա՛տկէ ժոզովբ– մ՛ ար որ ի րե\ ցն Է , ո ւն են ան այն գի տա կցո ւ թիւն ր

Համ այն ա վա բ կո ւս ա կ ց ո լ թ ի ւն ր եւ կառա վա­ գաւին լուսաւորութեան ելմտական յ ա ա կա ցո ւմ - թէ ազգի մր աս լա գան նոր սերունդն է:

րութիմ՛ ր իրենց կարգ մր պատմակ տն որոշում - ՛ւե երր, այլեւ Հիմք կք դնէ բարձրագոյն ՛մ ան ՚կա­ Եթէ չրմբռեն այս սրբազան միեւնոյն՝ ատեն
վա բժա կան կաճառներ ո ւ էե լ մանկավարժական ու­ ան ո—
ներ ով , նԼ ելով սովետա կան գպրոցի ձե ռք բերած սումնարանն ե րոլ Հ դժուար պա ք տ ական ո ւթ ի ւնր , պատմ ո ւթեան փակի ...

մեծ յաջո ղութի մննե ր ք ուսուցմ ան ո րակի բ լսրձ– (Մաղեալը յաջորդով) զ ո ր մ դատաւէճ իռբ իրենց ճակաին պիտի

բացման ասպարէղին մէջ , ցո յց տուին Ա֊աեւ ԱՈ– 6 ՅԱԿՈԲ ՀԻՍԱ8ԵԱՆ

Fonds A.R.A.M
   121   122   123   124   125   126   127   128   129   130   131