Page 94 - ARM_19-1948_02
P. 94
ՍԱՐՍՈՒՌՆԵՐ 8 ԱՌԱՋ Ք Ր Ա Ի Զ Ե Ն ^ Օ ԿԻ աՏՈԻԲԻԻնԸ
ՎԱՐԴեՐ աԲՈԻՍ ւլՐԱՅ
եՍ ՏեՍԱՑ է Փ Ր Ա Տ Ր Հյյրա(եքբ - Հայ Միութեան փա/ւատօէնխւ– թստրմ « Լկատռ/֊թիմւն ըետրել Վ՛ե ի վեր շատ Հա՛՛յ՛
հիշատակները մքոքիս , գ ե ռ կր յամեն ամ յոգնած րա՚ժանօթ է ՝Բյ աււչենքօ եւ իր գիրքը ԳԲէթէ ՏօաՏՈ
տտտուեբս պտտցնել օրուան տաքուկ արեւին տակ ; » ՏսՇՕՇտի Հանգամանքն ստացաւ. 8օա&11 բա^ր
( Ի ՛ եւ. վ ե ր ջ ի ն մ ա ս ) Բայց ոթլբ կ՚երթամ՛ ա յսպէս մ աղերս Հ ովին ՝ գորՆաձել արգէն անտեղի է քանի ո,ր զուտ ասր–
երազո՛ւն ։ Ի ՞ ն չ է փնտռած՜ս ։ Արդեօք բա՞ն կը .րուաձ֊ եւ իրական գէպքեըոլ զկ՛այ է ար Հիմնուած֊,
Օ Հ է ՚ յ , գեսւն է, գետը։ էփջաա. պակսի Փարիզի լուսապայծառ ծոցին մէք ։ է ռուս Համայնավարին գործը։ Աազայն իր այգ
Գարաւո յտ Հսկան Հ\ո՝սուն\, փռուած Հ ա գ ա ո մե Այո , ինձ Համար Փարիզը ուրիշ բան է ։ Ան չ ի ասչ ւ– ա ծ կեանքին– իւ ական աը՚^էքի՚ս մասին է որ
թր լայնքի մը վրայ։ Ջո*֊րր պղտոր ՀմԷարև Աէ՞նն կրնար խօսիլ իմ սրտին այնպէս , ինչպէս պիտի այսօր րայք-ազան իլո յ թնեը՚ոտւ առիթ կ՚ընծայէ իր
է դոարՀ. ) ; Հոսանքլլ ումաթափ ։ Հյրքաաատր ա- խօսէր տասը տուննրց գիւդ մր իբ րնակա-% գոյ 4. գիրքը. ե>– ՝նքյ%Խ^ գք"ք"1՛ մՌ՝ ո՝ր քկի ոԽԻ
մայի ւ Ափերը լպրծուն , պարբերական յոբգռւմ - ՛ւ երովյլ ւ քֆնայ յառաէիկայ յունիսին , Փարիզի քՐ-էչ, Իւ որ
՚-երու Հ ետքերով : Ուր ե մ ն Փարիզը քեզի , ես գի*֊զ կ՚երթամ այսօրուրւէ իսկ լայն տեղ մը կը գրաւէ ֆրա՛։
Գաբն ան մինչեւ այստեղ կբ Հասնի։ Աա բար կեանք ու արեւ փնտռելու ։ սա կան մամուլին մէ^։
ձր ամբարտակն ալ կ՛անցնի– ։ Հարեւան աբտեբբ Աէկ շունչով կ՛ անցն իմ բարձր աՀա սակ տոլ ֊ ՚Բրաւչե՚/քոյի գիրքը փաստաթուղթի արժէք ու
կբ դաոնան քրակոյտ ։ ՈՎ չէ տես *>բ Եփլ՚ատին ներու ստուերէն , լա յն ո՛ւ երկայն պո ղո տ ան ե բ էն , ն ի եւ այգ կէտն է որ այսօր իւնգրոյ առարկայ է։
կատաղութիւնը, բաե, չէ տեսեր ։ երթեւեկող բազմ ութ ի ւննե բուն մէքէն ու կը Հաս)» Հեզինակր այնքան րՆաիւնղիր է <որ կրկին/ ռուսե
՛հիմարր՝ թրքական ղիլղեբ ։ էքւ եր կաթե ա յ նիմ տ ասն ե բեքեր որդ թ ա գ ա մ ա ս ին– ար ե լելե ան րէնի թարգմանել աո ւ աձ է անգլիական եւ ֆը
կամ ուր ք մր ո բ եր կոլքի կբ բամնէ գե ՛ո ր ։ Ա աՀ– գ ո ւռր * րանսական Հատորներ ը, որսլէսզի րսուահները
մանագիհ ։ Աւելի Հ եռուն՝ բ ո յ ն եր դաւադիր ։ Հո՛ս մասամբ պատկերը տարբեր է քաղաքի երբեք չշեղի՛ն իր մտանումւ՚հրէն եւ ըսել ուզած -
ԱՀա թ ր քա կան պաՀ ականոցը , Գէ(ս ՚՛լ ս ՛չերել՝ պա տ կե ր էն ; Աբեւը աղատ - Համ արձակ իր ոսկի ներէն : ՛Բրաւչենքօ իր կեանքի զինովւ, է որ յան.
մ ա~* ի կը ա բ ի ւ ն աղան գ ։ էլ ր կաթե ա յ կամ /ւ ք՛քին վըա փոշին աչքեբուգ կր ցանէ : Օդբ թեթեւ ոլ շնչելի I ճրն առած է այգպիսի գի՚րքի Ը Հբատա\՛• ակոլ կ
բայ պաՀ ա կ մը որ ման՝ կոլգայ ս պաււԿագին , Ու զեփիւռը արդէկ կը սկսի Հետդ խաղալ ։ թիլնը : Ա յսօրռւաՂ իր թափառական ե լ գազանի
Հրացանն ուսին ; ՛Բանի կր յառաք ան ամ , ա յ ՚ ն ք ա ն աւելի կը կեանբո Միացեալ ՆաՀանգ1երու մէշՀ փաստ է ար»
Գե տա էին ենք աբգէն ութ - տասը ուղեկիցներ փ ո խո լ ի ն տեսարանները։ Փողոցները նեղ ու կար՛ գէն որ բաւսւկանաչավէ յարգա՛նքով ^ եթէ ոչ կ՛ո՝ քը
րով եւ ՛ան դիրք բռնած՜՝ կ՚աղդարաբէ մուիմ ձայ ճուկ, քիչ մր շատ կը յիշեցնեե մեր գիւղերու փո–~ Հաւատքով, պէտք է մօտենալ իր գործ՛ին; քքսրեմն
նով մը* Ա՝ի մօտենաք։ զոցնեբը ; Տ՛ուները ցած՜ ե լ Համեստ , շրքապատ - Հիմա իր ՛ւ աիյկի։.՝ բարեկամներուն կը մնայ փաս**,
— Գետը մե՞րն է թէ ձերը, այ մարգ *** ուած՝ են բանքարանոցնեբով ։ Վերքապէս Հոս ու տել թէ երեւակայ՛ութեան եւ տոլարի աբգիւ՚նք է
Հրա ցաւն է որ կը պատրաստէ պատասխանը , Հոն մանուկներ , որո՛նք արեւին կարմիրը գէմքե\~ միայ՚և այգ « վէպբ », եւ ՚Քրալչենւքոյի կեանքին
կասկածելի շարմումներուԼ։ - բոլն՝ թիթեռնիկ կ՛որսան : Այսպէս առանց զգա՛» ււ ււյ ա ււ ե ււ՛ր, արգէն Հակառակ ասլազոյզ մ բն է :
—֊– ՝$՝անի՜ լուսանկար կրցար քաշել , կարպիս ։ լու, եկեր Հասեք եմ գ ի ՚ ֊ զ մբ ոբ կը կոչուի Փրթի ՀյաՀեկաԼ– է ւէակայն կարդա լ զանազան Հոսանք–
՚)ետո յ կ՛իմանաս ։ Զ ե ռքերգ քո*֊Ր ը թաթ Իվբի։ ներ՛ու ոլատկանոզ շաբաթաթերթեր : Ամիս մըն Է
խէ որ Հոգիգ զովա՛նալ ; ^ւ^ցիր սա թումբին՝ առ - իրիկուն է ։ Ա ու իժը տակաւ առ տակաւ կ իք՜ արգէն ֆրանսական Լ շ է է ^ 6 Տ ք՝աՈՇ8ԱՏ6Տ թ/–բթբ– –որ
քեւ, Հատ մըն ալ փորձեմ ։ նէ * Արեւին աեզ Հիմա ելեկտրական լ ո յ սերն են ձախ Հոսանքին կր պատկանի , կ՝օգտու ի իբ գէմ
Նոբէն պաՀ ակը նշանաձիգ* ԵսաԱւ՚ք ; ոբ կ՚ողողեն ճամբաները։ Շրքակայ ցածլիկ տու բացուաձ դատէն որ « քամ բայն » մր բան՛այ ի
Բիրտ ;ո՝ւմն է որ– կը յոխորտայ* էքս յաղթա՛ ներու պատ ո ւՀ անն եր ԷՀ՝ , աղօտ ճրագնե բու բեկ — շաՀ թերթին , կազմելով « բարեկամներու իյում–
կան, գուն, պարտեալ։ էքս պետութիւն , ղուն ամ րե կ// ւմ ի ն տակ ՝ կ՚երեւին րՀյ տան եկան սիրուն բեր » որ թերթբ քաջալերեն։ Այսպէս, ամէն շա
բոխ տշիարՀացբիւ։ էքս միքնաբերդ ս սլա ո աղէն , պատ կերն եր ։ Ա իբտս կը լեցուի Հ ի ն օրերու ա՛՛՛ո յ լ բաթ տաղանդաւոր գրագէտ մը՝ ՚Բլօտ Մօրկան,
գուն բեկոր վտարանդի ։ յիշատակնեբով ։ Ու յանկարծ , լացնելու չափ սիւնակներ կր լեցնէ ՚Բբալչենքոյի գէմ ե լ իր գը.
Ո՞ւր էիբ գուն , երբ Հայերէն կը խօսէին տագնապ մը կր սկսի ծ^նիլ կուրծքիս տակ ։ Այս բութիւն ը կր վերջացնէ « բաժանորդագրուեցէք
այս լեռն երր, ա յս գետերը, այս դաշտերը անծանօթ , ա յս մութ պարտէզներու մ էք՝ աՀա եւ մեր թերթր տարածեցէք, ռրպէսգի տարած ուի
բառ մը կը փսփսան շր՚թներս * ֆրանսական ազատ եւ անկախ ձգտ՛ումներ ու Հո ք*
Ջուրդ ինձ օգնական , էքփ բատ : ՚ էբ ե բ բեմն ... սանքբ •» :
ԱՀա գէմ դիմաց ։ Գո՛ւն՝, գարաւոբ Հեղեղ յոր Կր կենամ ելեկտրական ձողի մլէ տակ ու կը ԱՀա թէ բանը ինչոռւմն է անոնց Համ ար որ՛
ղա Հ՛ո սան , ես ազազուն տերեւ ոբ կբ գ ո ղա յ աշ նայիմ մամացոյցիս ։ Ժամը ինն Է։ Ու ես տակա տեղեակ չեն։ Լշէէ^ՇՏ ք ՚ ա ո ց ա Տ Շ Տ զրպարտած էր մա–
նան Հովերէն ։ ւին; կը յամ առի մ պատիլ այս լուռ փողոցնե բուն մ ա՝ ակին ռուս Հեղինակը , ըսելով ի մէք ա յ\լոց
Հոգիս քեղ մ ատ աղ , է) փրատ ։ մէք։ ԱՀ, որքան Հաճելի է պաՀը այս ուշ գիշե - թէ այնքան մտաւորական, չէ, եւ անկարող է գիրք
Ժոգովուրգ մը կար քեղէ գբ կից , գարակԼց ; բին, ։ Աեզմ զեփիւռի մը շաբմոլմէ՚ն Լորաբողբոք մը ւլբելոլ, թէ բոլոր րսածն՚ե ք ը սուտ են, եւ շատ
Ո% է •• թմբինեբու , շուշաններու եւ, զանազան ծաղիկներ– մր ուրիշ բտնեյ որ վ ի ր ա ւո՚ր՚ա կա՛ • թուած են ՝Բ ը–
տար (իողովուրղ
չեւ մը ոբ կ՚օրՀնէր ք^զ յ կը Հաւա - րու անուշ բո յչ եբը զիս կը պա լ ոլբեն ։ րաւչենքո լին : Իբր Հետեւանք այս բո լորի ն , ռուս
քեղ, կր
Ժողովո՛ւրդ մպտէր քեղէ ։ Ա ին Եւ ո ակա յ\ կբ քալեմ, ցանկապատէր էն վար լեղինա կը գտա բաց ահ է ֆրանսական - շա բա թա
Տարօն Հայք,.
մը այս կամ ուր քէն անգին կախոլող ծաղիկեերուն. ձեռքս քԱելով ։
Արածանի* : Ա ինչեւ Բարձր Ատեն ատեն Հեծելանիւ մը կուգայ ու կ՛անցո
-—• Արաաձոր ։՜ ՚ նի քո՚վէս ։ Երբեմն ալ ինքնաշաբմ մըն է, որ կրա
էյփրատ , գետ ամեՀի եւ ապերասան : Աւելի կէ աչքեբր բացած՜ կը սուրայ ճչալէն ։ րբ աւելի սուր են , կանգ կ՚առնեմ Հաճոյքով ։
բմ բոստ քան Ար աքս ը ։ -; • - Կարծվես
Այս պարտէզին; մօտ, ուր. ծազիկներուն րոյբե– •վայրերը, ա՛նգամ մըն ալ չայցելելու Համար այս
լիաթոք։
Գեւ անսանձ ո ր ՚ կ՛բ թաւալիս անդնդախոր ձո– մը անոյշ ռունգերս լայն լայն բա՛նալով կը շնչեմ
րերո՚ւ մէք, օձապտոյտ գալարմամբ , սարսելո՛վ Այո Հեշտա. քին մէք յանկարծ , խմբերգի
գաՀա՚վէմներն աՀարկու ։ եղանակը կը լսեմ ։ ճ
Գուն ո բ մա յռերը կը ճեղքես աՀեղագո ււ շա>–՝ « Մելք անկեղծ զինոլ\ոբ ենք առանձին վիճակ.
ռաչումներով եւ քրամհյն. կր Հարթես ամ բո՛ւլք * * * Եւ Հ իմ ա , Ե փ բատ , գետ ար ղասաբե բ Ուխտել ենք ծ առա յ ե լ ե ր կա ր ժամանակ «•• »:
ամայի *
տ ա ր ած ո ւ թ ի ւննե բ * Հայաստան աշխար Հի , այլեւս Հիմա անծանօթ՝ տեղւոյն դ եւ փողոցներուն ,
ի՞՛ն չպէս գաբ ձար մ եղս ակից գա ղան ա բա ր ո յ ի ՞ ն չ կը բանին քուրեր գ , կամ ուր քէն անգին : քայլերս կ՚ուղղեմ գ է ա ի այգ ձայնը։ Վերքապէս
մարգոց վատո՛ւթեան ։ Կը շա բո՛ւնտ կուի՞ քրտուքը,–֊– Հօ՜ յ , Հօ՚յ : կը Հասն իմ աղբիւր բ երգին :
Ի՞նչպէս թ ո յ լ տուիր, որ բարեբեր ալիքէ/երգ Կա՞ն մշակներ ած ո ւնե ր ո ւն եւ արտերուն մ էք ։ Անծանօթ մէկու մը պէս պաՀ մը կը կենամ
օրերով գառն ան գե բեղմ ան Հ աղար ու Հագար ան– Գ աշտ եր ուն եւ Հովիտ* ե բուն վրա յ ։ ղրան սեմին վբայ ու կը նայիմ ներս։ Պատանի մլՀ
մ եղէ ե բո՛ւ յ Գեռ կ՛երգե՞ն ծիծեռնակն ու արտ՛ո՛յտը ։ ՚ուբախութեամ բ կը մ օտ Լ նա յ *
Գառնայիր քբՀեղեղ։ ^ատուՀաս ։ Օաւիտե - կը Հնչէ՞ շինականին երգն անուշ ։ Հրամմեցէք պարոն , ներս Հրամմեցէք *
նա կան անէծք ա\% ոնց ո բ գէ պ ի մ աՀ կ՛առա քն ոբ - X Բայց տոմսակ չունիմ Հ
ղէին անզէն, անզօր բազմ ո լ թ ի լեներ ։ Մուտքը աղատ է, մ ի մտաՀոգուիքՀ
Ա աՀասա րսուռ սաստ Հազարամեակի մը Հա Ե փրատ , գետ մ իքեբկբական * Բանի մը քայլ առաք 1լ անցնիմ ու կը կե՛– ամ ան»
մար : Բովանդակ մարղկութեան Համար ։ Հարեւաններդ կիրակնօր/, այ Հագուստ են Հաա կիւն մը ։ Ընգաչ. ձակ սրաՀ մր կ՚եռայ ինքն իբ
V
գեր ա՛րդէն , կամոլրքէն ասդին : Ազատութիւն Հ մէք։ Մանուկն՛եր
Հայրենիք։ Արեւելքէն արեւմուտք։ Մինչեւ ծ՜ո - ա զա տ եւ Հ ա մ ա ը ձ ա կ կբ վա զ՜
Երբ մայրեր, քոյրեր ե լ մանուկներ Հողմա - վա վւ ։ վըզեն Հոս ու Հոն : Ս՚եզանե ր բ կբ տքան ուտե -
ցրիւ եւ խելագար , Եփր ատ , ա ՚բքա յաղո՛ւն ան մա ււ ա՛ ե գ լիքներոլ ծ՜անրութեան տակ։ Եբգ ու պար, ծափ
Եւ անոնց ետեւէն՝ ամ բո խ1ե ր ըա րիւն ախտ՛ն ձ , Ժողովուրդ մը կր ծաղկի Հարեւան Արտքս ի ու տափ : Խօսակիցս կը շաըուՏւակէ .
Այրեր կա լան աւո ր , ձեռքերը կռնակի *1ձ։ա ձ ափերուն վրա յ ։ Գիտէ՞ք պարոն, այսօր Հ. Յ– Գ– Եօթնեղ–
Հերոս
կապ երկուքո՛վ, երեքով, չորսով , Իսկ դո՞ւն ։ Գեռ եր կա՞ բ Հձի վերայ աւերա ֊. բայրեան խումբի օրն է ։ Օրը այն ա՛ննման,
Եւ մտրակբ անոնց գլիսուն ; \)աեւ Կա9 Է^Բ » Մ կրտիչին ...
կաց ծ : Գէմ դիմաց Համատարած՜ ամա յո ւթե աս Պատասխանս ժպիտ մբ կ՝ըԱայ : Ուրախութենէս
սղոցԲ > ուրագը։ Ապա քարեր ու գնգակնեբ տե - ուրկէ բո՛ւերն անգամ խո յս կուտան խ ո ւ ճ ա պա ՜՛
ղատաբափ • աչքերս կ՝ ա ր ց ո ւն քո տ ի ն : Պատանին՛ կը թողու զ ի "
Հար ։ ու կ անՀետանայ սրաՀին մէշ^է
Եւ աղաղակները լե զապա տառ , որոնք բա լա Ե՞րբ կը բացուի խորՀուրդբ խոմոռ ալիքնե ա
լական էին հրկինքբ երկուքի ճեղքելու * Ինչե՜ր չյիշեցոլց ինծ՛ի այգ Համեստ Հաւաք"յ–
բուդ որ կր թալա լին սա կամուբքէն վար ՚ թ ը ։ ՊաՀ մբ ես ինքզինքս զգացի մեր Հայրենի
ի ՞ ն չպէս ափերգ չգարձան Հրաբոլխ եւ քու - Եփրատ , ա՛նգիր պատմութիւն ազգային եւ
բերգ լաւա Հրահոսան, իրենց գմխոքին մէք մրր Հարսանիքներու ծոցին մէշ՝։ Ոչ մէկ օտաը խօսք–
կելու Համար գաՀիճները • գմոխած՜ին ։ միքաղգային . եւ ոչ մէկ օտար բառ։ Միայն մեր մեծասքանչ լե՛
Բարութիւն , զօրութիւն , խո բութիւն * զուն էր որ՝ կը տիըապետէր սրաՀին մէէ\ : Համ
Ամբողք բազմ՛ութիւնն եր կը Հալին ձաւյնիդ երգն էր, որ պատուՀանէն թռելով ալիք ալիք կը
Եվ՚բատ , Հանգոյց տիեզերական , կարօտէն \ ՚ խաոն՚ոլկր այս ապրիլեան՛ գիշերին Հ IIլ դարձեալ
Երր խումանբ ոզքակէղնե ր կը սարքէ բ ափե - Ե՞ րբ կը չաչ են փրփ բագէ զ ալիքն ե ր գ , իբրեւ • ս տեսաւ լսեցի– "ր այդ Հանդիսաւոր պա
րոլգ վբայ * շեփո ր աւետեաբե՚ր \ Հուն, բոլորին շրթներուն վբայ մեր սիբելի Հ՛ա
Երբ ամբողք բազմոլթիւններ կը քշէր ափերգ Ե՞ բ բ քո*֊րերդ վերստին կբ դառնան օրՀնաբեր յաստանին գովքր կը Հոլովուէր : կբ լ\ռտաղովէին
ի վար, շաչեցնելով սո՛ւր, Հրացան , խարազան * անձրեւ Հա յաս տան ե ա յց ար տե բուն , ա յգիներ ուն , յ՛ն ու ւռր փառքերը եւ, ա ր եւշատ՚ո լթեանը
Երբ խառն աձա յո ոռ՚-ոցն ե րու էք ո գոմ - Գո ՜ ածուներուն • Համար գաւաթներ կը պարպոլէին .
մ՛որ մբ դիւայինդ քրքիջներ կ՚արձակէ ր անպատիմ ։ Լուսացնցուղ շատրուան Ազատութեան եւ Աշ Ամէն ինչ ղոՀ մեր Հայրենիքին :
իթն չպէս չցամքեցան քուրերգ, կազմելով ա– խատանքի ։ Ու վերքացան կիրակի օրուան ժամերս՝ Հայրե
նա պատ մը Հրակէզ։ Կամ խաւարամած անտառ մը ՇԱՒԱՐՇ ՄԻՍԱ-ԲԵԱՆ ն ի եր գեր՛ու կրակովը վառուած :
լէ օձերով, իմերո.վՏ գազաններով յ ՊԱՐՄԱՆԻ
Fonds A.R.A.M
ՎԱՐԴեՐ աԲՈԻՍ ւլՐԱՅ
եՍ ՏեՍԱՑ է Փ Ր Ա Տ Ր Հյյրա(եքբ - Հայ Միութեան փա/ւատօէնխւ– թստրմ « Լկատռ/֊թիմւն ըետրել Վ՛ե ի վեր շատ Հա՛՛յ՛
հիշատակները մքոքիս , գ ե ռ կր յամեն ամ յոգնած րա՚ժանօթ է ՝Բյ աււչենքօ եւ իր գիրքը ԳԲէթէ ՏօաՏՈ
տտտուեբս պտտցնել օրուան տաքուկ արեւին տակ ; » ՏսՇՕՇտի Հանգամանքն ստացաւ. 8օա&11 բա^ր
( Ի ՛ եւ. վ ե ր ջ ի ն մ ա ս ) Բայց ոթլբ կ՚երթամ՛ ա յսպէս մ աղերս Հ ովին ՝ գորՆաձել արգէն անտեղի է քանի ո,ր զուտ ասր–
երազո՛ւն ։ Ի ՞ ն չ է փնտռած՜ս ։ Արդեօք բա՞ն կը .րուաձ֊ եւ իրական գէպքեըոլ զկ՛այ է ար Հիմնուած֊,
Օ Հ է ՚ յ , գեսւն է, գետը։ էփջաա. պակսի Փարիզի լուսապայծառ ծոցին մէք ։ է ռուս Համայնավարին գործը։ Աազայն իր այգ
Գարաւո յտ Հսկան Հ\ո՝սուն\, փռուած Հ ա գ ա ո մե Այո , ինձ Համար Փարիզը ուրիշ բան է ։ Ան չ ի ասչ ւ– ա ծ կեանքին– իւ ական աը՚^էքի՚ս մասին է որ
թր լայնքի մը վրայ։ Ջո*֊րր պղտոր ՀմԷարև Աէ՞նն կրնար խօսիլ իմ սրտին այնպէս , ինչպէս պիտի այսօր րայք-ազան իլո յ թնեը՚ոտւ առիթ կ՚ընծայէ իր
է դոարՀ. ) ; Հոսանքլլ ումաթափ ։ Հյրքաաատր ա- խօսէր տասը տուննրց գիւդ մր իբ րնակա-% գոյ 4. գիրքը. ե>– ՝նքյ%Խ^ գք"ք"1՛ մՌ՝ ո՝ր քկի ոԽԻ
մայի ւ Ափերը լպրծուն , պարբերական յոբգռւմ - ՛ւ երովյլ ւ քֆնայ յառաէիկայ յունիսին , Փարիզի քՐ-էչ, Իւ որ
՚-երու Հ ետքերով : Ուր ե մ ն Փարիզը քեզի , ես գի*֊զ կ՚երթամ այսօրուրւէ իսկ լայն տեղ մը կը գրաւէ ֆրա՛։
Գաբն ան մինչեւ այստեղ կբ Հասնի։ Աա բար կեանք ու արեւ փնտռելու ։ սա կան մամուլին մէ^։
ձր ամբարտակն ալ կ՛անցնի– ։ Հարեւան աբտեբբ Աէկ շունչով կ՛ անցն իմ բարձր աՀա սակ տոլ ֊ ՚Բրաւչե՚/քոյի գիրքը փաստաթուղթի արժէք ու
կբ դաոնան քրակոյտ ։ ՈՎ չէ տես *>բ Եփլ՚ատին ներու ստուերէն , լա յն ո՛ւ երկայն պո ղո տ ան ե բ էն , ն ի եւ այգ կէտն է որ այսօր իւնգրոյ առարկայ է։
կատաղութիւնը, բաե, չէ տեսեր ։ երթեւեկող բազմ ութ ի ւննե բուն մէքէն ու կը Հաս)» Հեզինակր այնքան րՆաիւնղիր է <որ կրկին/ ռուսե
՛հիմարր՝ թրքական ղիլղեբ ։ էքւ եր կաթե ա յ նիմ տ ասն ե բեքեր որդ թ ա գ ա մ ա ս ին– ար ե լելե ան րէնի թարգմանել աո ւ աձ է անգլիական եւ ֆը
կամ ուր ք մր ո բ եր կոլքի կբ բամնէ գե ՛ո ր ։ Ա աՀ– գ ո ւռր * րանսական Հատորներ ը, որսլէսզի րսուահները
մանագիհ ։ Աւելի Հ եռուն՝ բ ո յ ն եր դաւադիր ։ Հո՛ս մասամբ պատկերը տարբեր է քաղաքի երբեք չշեղի՛ն իր մտանումւ՚հրէն եւ ըսել ուզած -
ԱՀա թ ր քա կան պաՀ ականոցը , Գէ(ս ՚՛լ ս ՛չերել՝ պա տ կե ր էն ; Աբեւը աղատ - Համ արձակ իր ոսկի ներէն : ՛Բրաւչենքօ իր կեանքի զինովւ, է որ յան.
մ ա~* ի կը ա բ ի ւ ն աղան գ ։ էլ ր կաթե ա յ կամ /ւ ք՛քին վըա փոշին աչքեբուգ կր ցանէ : Օդբ թեթեւ ոլ շնչելի I ճրն առած է այգպիսի գի՚րքի Ը Հբատա\՛• ակոլ կ
բայ պաՀ ա կ մը որ ման՝ կոլգայ ս պաււԿագին , Ու զեփիւռը արդէկ կը սկսի Հետդ խաղալ ։ թիլնը : Ա յսօրռւաՂ իր թափառական ե լ գազանի
Հրացանն ուսին ; ՛Բանի կր յառաք ան ամ , ա յ ՚ ն ք ա ն աւելի կը կեանբո Միացեալ ՆաՀանգ1երու մէշՀ փաստ է ար»
Գե տա էին ենք աբգէն ութ - տասը ուղեկիցներ փ ո խո լ ի ն տեսարանները։ Փողոցները նեղ ու կար՛ գէն որ բաւսւկանաչավէ յարգա՛նքով ^ եթէ ոչ կ՛ո՝ քը
րով եւ ՛ան դիրք բռնած՜՝ կ՚աղդարաբէ մուիմ ձայ ճուկ, քիչ մր շատ կը յիշեցնեե մեր գիւղերու փո–~ Հաւատքով, պէտք է մօտենալ իր գործ՛ին; քքսրեմն
նով մը* Ա՝ի մօտենաք։ զոցնեբը ; Տ՛ուները ցած՜ ե լ Համեստ , շրքապատ - Հիմա իր ՛ւ աիյկի։.՝ բարեկամներուն կը մնայ փաս**,
— Գետը մե՞րն է թէ ձերը, այ մարգ *** ուած՝ են բանքարանոցնեբով ։ Վերքապէս Հոս ու տել թէ երեւակայ՛ութեան եւ տոլարի աբգիւ՚նք է
Հրա ցաւն է որ կը պատրաստէ պատասխանը , Հոն մանուկներ , որո՛նք արեւին կարմիրը գէմքե\~ միայ՚և այգ « վէպբ », եւ ՚Քրալչենւքոյի կեանքին
կասկածելի շարմումներուԼ։ - բոլն՝ թիթեռնիկ կ՛որսան : Այսպէս առանց զգա՛» ււ ււյ ա ււ ե ււ՛ր, արգէն Հակառակ ասլազոյզ մ բն է :
—֊– ՝$՝անի՜ լուսանկար կրցար քաշել , կարպիս ։ լու, եկեր Հասեք եմ գ ի ՚ ֊ զ մբ ոբ կը կոչուի Փրթի ՀյաՀեկաԼ– է ւէակայն կարդա լ զանազան Հոսանք–
՚)ետո յ կ՛իմանաս ։ Զ ե ռքերգ քո*֊Ր ը թաթ Իվբի։ ներ՛ու ոլատկանոզ շաբաթաթերթեր : Ամիս մըն Է
խէ որ Հոգիգ զովա՛նալ ; ^ւ^ցիր սա թումբին՝ առ - իրիկուն է ։ Ա ու իժը տակաւ առ տակաւ կ իք՜ արգէն ֆրանսական Լ շ է է ^ 6 Տ ք՝աՈՇ8ԱՏ6Տ թ/–բթբ– –որ
քեւ, Հատ մըն ալ փորձեմ ։ նէ * Արեւին աեզ Հիմա ելեկտրական լ ո յ սերն են ձախ Հոսանքին կր պատկանի , կ՝օգտու ի իբ գէմ
Նոբէն պաՀ ակը նշանաձիգ* ԵսաԱւ՚ք ; ոբ կ՚ողողեն ճամբաները։ Շրքակայ ցածլիկ տու բացուաձ դատէն որ « քամ բայն » մր բան՛այ ի
Բիրտ ;ո՝ւմն է որ– կը յոխորտայ* էքս յաղթա՛ ներու պատ ո ւՀ անն եր ԷՀ՝ , աղօտ ճրագնե բու բեկ — շաՀ թերթին , կազմելով « բարեկամներու իյում–
կան, գուն, պարտեալ։ էքս պետութիւն , ղուն ամ րե կ// ւմ ի ն տակ ՝ կ՚երեւին րՀյ տան եկան սիրուն բեր » որ թերթբ քաջալերեն։ Այսպէս, ամէն շա
բոխ տշիարՀացբիւ։ էքս միքնաբերդ ս սլա ո աղէն , պատ կերն եր ։ Ա իբտս կը լեցուի Հ ի ն օրերու ա՛՛՛ո յ լ բաթ տաղանդաւոր գրագէտ մը՝ ՚Բլօտ Մօրկան,
գուն բեկոր վտարանդի ։ յիշատակնեբով ։ Ու յանկարծ , լացնելու չափ սիւնակներ կր լեցնէ ՚Բբալչենքոյի գէմ ե լ իր գը.
Ո՞ւր էիբ գուն , երբ Հայերէն կը խօսէին տագնապ մը կր սկսի ծ^նիլ կուրծքիս տակ ։ Այս բութիւն ը կր վերջացնէ « բաժանորդագրուեցէք
այս լեռն երր, ա յս գետերը, այս դաշտերը անծանօթ , ա յս մութ պարտէզներու մ էք՝ աՀա եւ մեր թերթր տարածեցէք, ռրպէսգի տարած ուի
բառ մը կը փսփսան շր՚թներս * ֆրանսական ազատ եւ անկախ ձգտ՛ումներ ու Հո ք*
Ջուրդ ինձ օգնական , էքփ բատ : ՚ էբ ե բ բեմն ... սանքբ •» :
ԱՀա գէմ դիմաց ։ Գո՛ւն՝, գարաւոբ Հեղեղ յոր Կր կենամ ելեկտրական ձողի մլէ տակ ու կը ԱՀա թէ բանը ինչոռւմն է անոնց Համ ար որ՛
ղա Հ՛ո սան , ես ազազուն տերեւ ոբ կբ գ ո ղա յ աշ նայիմ մամացոյցիս ։ Ժամը ինն Է։ Ու ես տակա տեղեակ չեն։ Լշէէ^ՇՏ ք ՚ ա ո ց ա Տ Շ Տ զրպարտած էր մա–
նան Հովերէն ։ ւին; կը յամ առի մ պատիլ այս լուռ փողոցնե բուն մ ա՝ ակին ռուս Հեղինակը , ըսելով ի մէք ա յ\լոց
Հոգիս քեղ մ ատ աղ , է) փրատ ։ մէք։ ԱՀ, որքան Հաճելի է պաՀը այս ուշ գիշե - թէ այնքան մտաւորական, չէ, եւ անկարող է գիրք
Ժոգովուրգ մը կար քեղէ գբ կից , գարակԼց ; բին, ։ Աեզմ զեփիւռի մը շաբմոլմէ՚ն Լորաբողբոք մը ւլբելոլ, թէ բոլոր րսածն՚ե ք ը սուտ են, եւ շատ
Ո% է •• թմբինեբու , շուշաններու եւ, զանազան ծաղիկներ– մր ուրիշ բտնեյ որ վ ի ր ա ւո՚ր՚ա կա՛ • թուած են ՝Բ ը–
տար (իողովուրղ
չեւ մը ոբ կ՚օրՀնէր ք^զ յ կը Հաւա - րու անուշ բո յչ եբը զիս կը պա լ ոլբեն ։ րաւչենքո լին : Իբր Հետեւանք այս բո լորի ն , ռուս
քեղ, կր
Ժողովո՛ւրդ մպտէր քեղէ ։ Ա ին Եւ ո ակա յ\ կբ քալեմ, ցանկապատէր էն վար լեղինա կը գտա բաց ահ է ֆրանսական - շա բա թա
Տարօն Հայք,.
մը այս կամ ուր քէն անգին կախոլող ծաղիկեերուն. ձեռքս քԱելով ։
Արածանի* : Ա ինչեւ Բարձր Ատեն ատեն Հեծելանիւ մը կուգայ ու կ՛անցո
-—• Արաաձոր ։՜ ՚ նի քո՚վէս ։ Երբեմն ալ ինքնաշաբմ մըն է, որ կրա
էյփրատ , գետ ամեՀի եւ ապերասան : Աւելի կէ աչքեբր բացած՜ կը սուրայ ճչալէն ։ րբ աւելի սուր են , կանգ կ՚առնեմ Հաճոյքով ։
բմ բոստ քան Ար աքս ը ։ -; • - Կարծվես
Այս պարտէզին; մօտ, ուր. ծազիկներուն րոյբե– •վայրերը, ա՛նգամ մըն ալ չայցելելու Համար այս
լիաթոք։
Գեւ անսանձ ո ր ՚ կ՛բ թաւալիս անդնդախոր ձո– մը անոյշ ռունգերս լայն լայն բա՛նալով կը շնչեմ
րերո՚ւ մէք, օձապտոյտ գալարմամբ , սարսելո՛վ Այո Հեշտա. քին մէք յանկարծ , խմբերգի
գաՀա՚վէմներն աՀարկու ։ եղանակը կը լսեմ ։ ճ
Գուն ո բ մա յռերը կը ճեղքես աՀեղագո ււ շա>–՝ « Մելք անկեղծ զինոլ\ոբ ենք առանձին վիճակ.
ռաչումներով եւ քրամհյն. կր Հարթես ամ բո՛ւլք * * * Եւ Հ իմ ա , Ե փ բատ , գետ ար ղասաբե բ Ուխտել ենք ծ առա յ ե լ ե ր կա ր ժամանակ «•• »:
ամայի *
տ ա ր ած ո ւ թ ի ւննե բ * Հայաստան աշխար Հի , այլեւս Հիմա անծանօթ՝ տեղւոյն դ եւ փողոցներուն ,
ի՞՛ն չպէս գաբ ձար մ եղս ակից գա ղան ա բա ր ո յ ի ՞ ն չ կը բանին քուրեր գ , կամ ուր քէն անգին : քայլերս կ՚ուղղեմ գ է ա ի այգ ձայնը։ Վերքապէս
մարգոց վատո՛ւթեան ։ Կը շա բո՛ւնտ կուի՞ քրտուքը,–֊– Հօ՜ յ , Հօ՚յ : կը Հասն իմ աղբիւր բ երգին :
Ի՞նչպէս թ ո յ լ տուիր, որ բարեբեր ալիքէ/երգ Կա՞ն մշակներ ած ո ւնե ր ո ւն եւ արտերուն մ էք ։ Անծանօթ մէկու մը պէս պաՀ մը կը կենամ
օրերով գառն ան գե բեղմ ան Հ աղար ու Հագար ան– Գ աշտ եր ուն եւ Հովիտ* ե բուն վրա յ ։ ղրան սեմին վբայ ու կը նայիմ ներս։ Պատանի մլՀ
մ եղէ ե բո՛ւ յ Գեռ կ՛երգե՞ն ծիծեռնակն ու արտ՛ո՛յտը ։ ՚ուբախութեամ բ կը մ օտ Լ նա յ *
Գառնայիր քբՀեղեղ։ ^ատուՀաս ։ Օաւիտե - կը Հնչէ՞ շինականին երգն անուշ ։ Հրամմեցէք պարոն , ներս Հրամմեցէք *
նա կան անէծք ա\% ոնց ո բ գէ պ ի մ աՀ կ՛առա քն ոբ - X Բայց տոմսակ չունիմ Հ
ղէին անզէն, անզօր բազմ ո լ թ ի լեներ ։ Մուտքը աղատ է, մ ի մտաՀոգուիքՀ
Ա աՀասա րսուռ սաստ Հազարամեակի մը Հա Ե փրատ , գետ մ իքեբկբական * Բանի մը քայլ առաք 1լ անցնիմ ու կը կե՛– ամ ան»
մար : Բովանդակ մարղկութեան Համար ։ Հարեւաններդ կիրակնօր/, այ Հագուստ են Հաա կիւն մը ։ Ընգաչ. ձակ սրաՀ մր կ՚եռայ ինքն իբ
V
գեր ա՛րդէն , կամոլրքէն ասդին : Ազատութիւն Հ մէք։ Մանուկն՛եր
Հայրենիք։ Արեւելքէն արեւմուտք։ Մինչեւ ծ՜ո - ա զա տ եւ Հ ա մ ա ը ձ ա կ կբ վա զ՜
Երբ մայրեր, քոյրեր ե լ մանուկներ Հողմա - վա վւ ։ վըզեն Հոս ու Հոն : Ս՚եզանե ր բ կբ տքան ուտե -
ցրիւ եւ խելագար , Եփր ատ , ա ՚բքա յաղո՛ւն ան մա ււ ա՛ ե գ լիքներոլ ծ՜անրութեան տակ։ Եբգ ու պար, ծափ
Եւ անոնց ետեւէն՝ ամ բո խ1ե ր ըա րիւն ախտ՛ն ձ , Ժողովուրդ մը կր ծաղկի Հարեւան Արտքս ի ու տափ : Խօսակիցս կը շաըուՏւակէ .
Այրեր կա լան աւո ր , ձեռքերը կռնակի *1ձ։ա ձ ափերուն վրա յ ։ Գիտէ՞ք պարոն, այսօր Հ. Յ– Գ– Եօթնեղ–
Հերոս
կապ երկուքո՛վ, երեքով, չորսով , Իսկ դո՞ւն ։ Գեռ եր կա՞ բ Հձի վերայ աւերա ֊. բայրեան խումբի օրն է ։ Օրը այն ա՛ննման,
Եւ մտրակբ անոնց գլիսուն ; \)աեւ Կա9 Է^Բ » Մ կրտիչին ...
կաց ծ : Գէմ դիմաց Համատարած՜ ամա յո ւթե աս Պատասխանս ժպիտ մբ կ՝ըԱայ : Ուրախութենէս
սղոցԲ > ուրագը։ Ապա քարեր ու գնգակնեբ տե - ուրկէ բո՛ւերն անգամ խո յս կուտան խ ո ւ ճ ա պա ՜՛
ղատաբափ • աչքերս կ՝ ա ր ց ո ւն քո տ ի ն : Պատանին՛ կը թողու զ ի "
Հար ։ ու կ անՀետանայ սրաՀին մէշ^է
Եւ աղաղակները լե զապա տառ , որոնք բա լա Ե՞րբ կը բացուի խորՀուրդբ խոմոռ ալիքնե ա
լական էին հրկինքբ երկուքի ճեղքելու * Ինչե՜ր չյիշեցոլց ինծ՛ի այգ Համեստ Հաւաք"յ–
բուդ որ կր թալա լին սա կամուբքէն վար ՚ թ ը ։ ՊաՀ մբ ես ինքզինքս զգացի մեր Հայրենի
ի ՞ ն չպէս ափերգ չգարձան Հրաբոլխ եւ քու - Եփրատ , ա՛նգիր պատմութիւն ազգային եւ
բերգ լաւա Հրահոսան, իրենց գմխոքին մէք մրր Հարսանիքներու ծոցին մէշ՝։ Ոչ մէկ օտաը խօսք–
կելու Համար գաՀիճները • գմոխած՜ին ։ միքաղգային . եւ ոչ մէկ օտար բառ։ Միայն մեր մեծասքանչ լե՛
Բարութիւն , զօրութիւն , խո բութիւն * զուն էր որ՝ կը տիըապետէր սրաՀին մէէ\ : Համ
Ամբողք բազմ՛ութիւնն եր կը Հալին ձաւյնիդ երգն էր, որ պատուՀանէն թռելով ալիք ալիք կը
Եվ՚բատ , Հանգոյց տիեզերական , կարօտէն \ ՚ խաոն՚ոլկր այս ապրիլեան՛ գիշերին Հ IIլ դարձեալ
Երր խումանբ ոզքակէղնե ր կը սարքէ բ ափե - Ե՞ րբ կը չաչ են փրփ բագէ զ ալիքն ե ր գ , իբրեւ • ս տեսաւ լսեցի– "ր այդ Հանդիսաւոր պա
րոլգ վբայ * շեփո ր աւետեաբե՚ր \ Հուն, բոլորին շրթներուն վբայ մեր սիբելի Հ՛ա
Երբ ամբողք բազմոլթիւններ կը քշէր ափերգ Ե՞ բ բ քո*֊րերդ վերստին կբ դառնան օրՀնաբեր յաստանին գովքր կը Հոլովուէր : կբ լ\ռտաղովէին
ի վար, շաչեցնելով սո՛ւր, Հրացան , խարազան * անձրեւ Հա յաս տան ե ա յց ար տե բուն , ա յգիներ ուն , յ՛ն ու ւռր փառքերը եւ, ա ր եւշատ՚ո լթեանը
Երբ խառն աձա յո ոռ՚-ոցն ե րու էք ո գոմ - Գո ՜ ածուներուն • Համար գաւաթներ կը պարպոլէին .
մ՛որ մբ դիւայինդ քրքիջներ կ՚արձակէ ր անպատիմ ։ Լուսացնցուղ շատրուան Ազատութեան եւ Աշ Ամէն ինչ ղոՀ մեր Հայրենիքին :
իթն չպէս չցամքեցան քուրերգ, կազմելով ա– խատանքի ։ Ու վերքացան կիրակի օրուան ժամերս՝ Հայրե
նա պատ մը Հրակէզ։ Կամ խաւարամած անտառ մը ՇԱՒԱՐՇ ՄԻՍԱ-ԲԵԱՆ ն ի եր գեր՛ու կրակովը վառուած :
լէ օձերով, իմերո.վՏ գազաններով յ ՊԱՐՄԱՆԻ
Fonds A.R.A.M
