Page 219 - ARM_19-1948_02
P. 219
Ա
Հայաստան.–֊֊ է կ ա ա ո ս կ ի չդս*/––)՛ ե*. մԼքենանեըու կայան, որոնք հիմնովին վերա" ռուբլի։ Այդ գպրոցնե բոլմ ղասաւ անդում ենՄնա~
Է) ,
ձնեցին Հին ցականէ Բ՛ա մաղ եան (45 աարւա յ ուսուցիչ
Սու
աւանդական չչութի եւ արօրի ՝Բսէնէ– Ակբտիչ Մկրաիչեան, կարօ ՍաբիբԷկեան,
ֆօնեա..՛ Հիւղեբի կեանքր։ բէն Մ ա րգարեան ել Աստղիկ Տա կորեան Հ
ԽԱԲ* Ամփոփուած «Սովետական Հայ աս- Աշտարակի շբքա՚նի Հիմնական Հ ա ր ս տ ո ւթ ի ւ -
\աան » ամսԱւգրէն, 1948 8ա^Թուսա|ր նր կազմող այգեգործութեան Հետ միասին, ա– Աշտարակում կառա ցլռւմ եւ շուտով կ՚ա
1 9բղ գարում Հա յա սա ահ Է ո շատ Հեռու ապրող րագօբէն զա ւ գտցաւ դաշտավարական մշակումը ; ւարտի թատրոն ի նոր շէնք՝ մի քաՕ ի Հարիւր
Հայ մայորականը կարօտով Է կդել Աշաարա՜ Առանձին Հոգատարութեան առարկայ դարձաւ ա» Հանդիսատեսի Համար ։ Այդպիսի իոչոը թատե ֊
քէձէ յիչենք/Ւ* Ն՚դոխանի էԾիծեռւ ակ»ը . նասնապաՀութիւնր ։ Ոսկեվազի դինին յայտ՛ն ի է րֆՍսրաՀ ակումբներէ հն կառուց ո ւեչ Ագարակում ,
Ա՜ի թ ո ի ՚ Ր յ ծիծեո-՚նակ , տմբողք Սովետական Միութեան մէք, սեղանի կաշումէ Արա գիլզում եւ Ոսկեվազում հ Ծ եհ *»-
Ծ|1ած անդս՝ Աշտարակ , գինիների տեսակների մէք նա մրցում է լաւա, կումբնեբ են կառուցւում նաեւ միւս գիլզերում :
Անդ շիԹիր քո թոյ Օր գոյքննեբի Հետ ; Հոն կոլտնտեսականները վաստա^ Աշտ ար ակո ւմ լոյս Է տեսնում^ Ա յգ&գո բծ Կ որ–
Հայրենի կտուրի տակ • կել են՛ վեց Հարիւրից մինչեւ Հազաբաշխատանքա»՝ խողնիկ» շրքանային թերթր ։
Պերճ Պո֊օլեանի վէպերը՝ հհԱօա եւ Վարդիթեր» , յին ՛օր, որի դիմաց ստացել են երեք Հազարից Աշտ ա ր ա կը դառնում Է քաղաք ։
ձՑեցեր» , « Հառի խնդիր՝» եւն * որոնց մէք պատ մինչեւ Հինգ Հագար քիլօ միայն խաղող, չՀաշ– Նրա նոր՛ քրանցյքւերր կ՚ոռոգեն/ Հին » Հին
կերացած կեանքլլ Հաւասարապէս վերաբերում էր՝ ուած ցորենր , գարին , ի՚֊ղբ յ սլանիբր , °գԻ" * ժամ տնակներից մնւացած խոպան Հ ողեբլէ :
ինչպէս Հայաստանի գիւղական իբականութեան , վառելափայտր եւ այն ամէնը^ ինչով Հարուստ է Նրա գինե դո րծակ ան ,խ երեսի ե գոն \եա կի արդ իւնա–
այն պէս Էլ Աշաաբակին ։ Ոսկե վաղը ;
Խ աղողի մշակումը զարգացել է շրքանի շատ բե բ ո ւթ իւձեր արդէն* զգալի տեղ է բռնում Հա յաս՜՝
Գեռ– Հեռուից , Աշտ արա կր ցոյց է տալիս իր գիլզերում : $՝ալիշի կոլտնտեսութիւնր նախապէս տանի ժողովրդական տնտեսութեան՝ մէք ։
*%որ պաակերրԼ բարձր նորակառոյց շէհքեբ ։ դաշտավարական ՝ ա յ<եմ զարգացրեց խաղողի նոր Ա. ԲԱՐՍԵՂԵԱՆ
Գեղեցկատեսիլ է Աշտ ա ր ա կր Հմ ա յի չ , կա» տնտեսութիւն : Այգեգո՛րծութիւնը մտաւ նաեւ կոյ
խարգական այգիներով։ ՝Րասախր , նրա քաղցրա եւ Ուքան ։ Տա յան ի է Ո՚֊քանի ծխախոտը ։
նուշ ք ո 1 ֊ ր յ լ ՛է"յանում է Արադածի յորդառատ , Մ Րգերի եւ խաղողի նոր տեսակներ մուտք ՁԱ8ՆԵՐ ԳԱՒԱքհկՆ
զովարար աղբիւբնեբից , նա Հոսում է Աշտարակի գործեցին Օշական եւ Փաբբի ։ տար ածու–
մշակումի
խոր ձորի մի քով, Հանդարտ գ մեղմ կարկաչով Հ Մ ի աժ ամ անակ շր քանում խո շոր
մէք մեծ
Աշտարակը բաղմած է Արադածի ստորո թիւն>նե,ր նաւաճե ցին ՀացաՀատ իկային ԽՆՋՈՑ-Բ ՍԷՆ ՄՈՐԻՍԻ ՄԷՋ
տում ։ ՚Նս՛ Հայեացքով նայում է երկնասլաց Մա Համար։ Եղվարտի ցոբենբէ իր տեսակի
սիսին* Եր՛բ փոքր՛ Ս՛ասիս ի ձիւնր Հալչում է եւ Հռչակ ունի հ
մնում միայն Մ ե՚ծ Մ ասիս ի սպիտակ ձիւնէ»՚պսա– ՀքաՀումեան կո լան տեսութիւնը ունի 183 Հեկ՜ ՍԷՆ ՄՈՐԻՍ, «յապաղած) Լճէի Հայր.
Կր , ա շատ բակցիներր սկսում են Հաւաքել իր^՝*/ տար խաղողի այգի, 250 Հեկտար ՀացաՀատիկա– միութիւնը ոբ կր գործէր լուռ ու մունք, օգնե»
Հարուստ րեբքբ : Աշտարակի կո լտնտե սական\ ա շ ֊ յին տարածութիւն, 58 Հեկտար պտղատու այգի էով իր կարօտ Հայ բ\ենակ ի ցն՚երո ւն եւ ո բրեր ո ւն
խատաւոբոլթիւնր աճեցրել է խաղող, ցորեն, ներ , բան քարա բուծ ո ւթե ան Համ ար յատկացուած աեէն ի վեր, այս տարի պաշտօնապէս վաւերաց
գարի , դեղձ սերկեւիլ, թութ, փշատ, անդամ է Հինդ Հեկտար տարածութիւն՝ ։ ո շոր եղքիւ֊ ուած Բէէալով կառավարութեան կողմէ ա՚ռիթր
նուշ շԱտշտաարրաա՛կկ ո ւմ ։ բաւո ր անա՛սուններ ի դլխաքանակր Հասել է տուաւ մեղ ճան. գնալու եւ վայելելու Լճէն մօտէն՝
Աշտարակի շբքանը բաւականին՛ մեծ է , նա 1000//։ Նա ունի 150 փեթակ։ իսկ շեբամապաՀու կազմ ակեր պելով խնքո յք մ Մ այիս \ (էին ։
1ունի մի քանի տասնեակ գիւղեր , նրա շր քանի մէք թեամբ զ բագւո ւմ են բո լո ր կո լտնտե ս ականն երր Տ Հոն Էին Լինի, Տէսինի , Փոն տը նէրիւի
է մտնում պատմական Օշական գի*֊գը յ ուչր Հանգ Նրանք երկրին տալիս են շատ թանկագին եւ բար֊ Լճեցիք եւ առ Հ աս ար ա կ բոլոր Ս ԷՆ Մ օրիսա՚Հա–
չում է Մ ես րոպ Աաշտոցր։ Հայաստանի Հնու՛ ձրր տեսակի մետաքս : Նոյքն կարողութիւեներր եւ յութիւնր : Շէն ու ս բ տ բա ց Լճեցիք մեղ ապրե
թիւնն եր ի պաՀ պանւ մ ան– կոմիտէն ուշի ուշով Հըս» Հարստութիւներն ոմնի Միկոյեանի անուտն կոլ՜ ցուցին 7 8 ժամ ան՚րՀյյդՀատ իրենց ծննդավայրին
կում է շր քան ում գտնուող Հնութիւնների պաՀ տնաե.սութիւնր : մէք՝ Լ^ոխ էին՝ սեղանները, ճոխ ու Հ աղաւստ մ ա»
պամ ահ Աեսբոպի գերեզմանը, Մուղնու ՕՀանա– Շ ա Հում ե անի ան ո ւան կ ո լտնտե ս ո ւ թ ի ւն ր ղե - նաւանգ յա յտտդիբր իր գեղարուեստ ական բաժի
վանքի, Եղվարդի, Թալիշի, Կոշի, Ամբեբտի կա՚վա բում է նախկ ին՝ ուսուց ի չ Ա * Գատում եան\ը , նով ։ Տարեցր մեզ ցուցուց թէ ինչպէս աՀաւոբ
պատմական յուշար ձ աններ ր եւ Հին եկեղեցիները։ որ երեք տարուան մէք կա,բ ողացել է մտցն՛ել ոսպի մրրիկնե րէ անցնելով կրցեր է Հա յ պաՀել իբ
Սովետ * իշխանութիւն բ Աշտարակի Հրքա՚^Ր եւ կտաւատ ի մ շակումր : Սպասունների գլխաքա» զաւակները ։ Ե բ իտասարգութիւնր , վստաՀեցուց
բեր ե ց նո ր թեքն իք գի լգատնտե ս ո լ թե ան մ եքե ն ա– նակը ն՛՛ա Հասցրել է նախապատերազմեան ժամա– մ եղ ո բ ինքն՝ ալ ա՛մ էնւ բան պ իա ի րն է իր զաւակ»
յացման նոր մ իքոցներ՝ մեքենաշարժ արօրներու նակաշրքանի գլխաքանակին եւ ա յդսլէ սով Հլ^ն– նեբլվ Հայ մեծցնելու , 1՚" կ փոքրիկները
գամ եակր կատարե լ երկու տա ր ւում յ Համոզելու ՀամաՀթ մեզ թէ իրենք են այս ժողովուր
ներշնչումր պէտք է ու՛նենալ, որ իր ապրած անց Նոբակառոյց տներում աեղաւորուել եւ աշ» դիդ արժանի ժառանգորդները։ Երգեցին՛ , պարե
տուեալ֊
եալի բերումով անՀաւատ ր լ լա լու բոլոր խտտանքի են անցել 3)բս/նսայից , Պէյրո*–թից յ ցին ու արտասանեց ին\ , բո լ ո բն ալ Հայ բարբա
ռող , ԱՀաբոնեանէ , Րաֆֆիէ , Ջաբե1ցէ եւ ՏովՀ.
ն ել, ն ունի ; Սի րի այ ից , ի բանից , Տ ո ւնա ս տ ան ի ց եւ այլ տե՛
ին չպէս կր տեսնեն՛ք , Հ ին սերունդներուն կր ղեր ից Հայ րենիք վերադարձածները : Թում անեանէ ։ Ներկաները աւելի ճոխա ցուցին
պակսէր գործնական դաստիարակութիւն , փոր» 1927//5՛ Աշաա բակի շբքանր բերուեց ելեկտրա^ յայտագիրր իրենց ինքն ա բո ւխ եր զձեր ո վ եւ խյամ
ձառութիւն եւ տ ո կո ւն ութ ի ւն , մ ի նչգեռ ներկա ք կան լ ո յ ս ։ 1928 թւից Աշտարակում, Ոսկեվազում բական պարերով ։ Մէկ խօսքով Լճեցին՛ ուզենալով
սերունդը այս յա՛տ կո ւթի լնն ե րն ուն իդե ռպատան ի եւ Օշական ում գո բծում է մ շտ * շարժ ան կա բթատ» Ս էն Մ որիոի Հայութիւնր իր Հետ Հարազատ Հայ»
Հասակէն , ու անոր կր պակսին բաբոյական խոր բոն։ Որքանի գիւ֊ղերր սպասարկում է Լրքիկ ՀւսՐ՜ կական մթնոլո բտ մ ր ստեղծեց մ եր Լուրքը այս
ցոյց
րմ բռնկումներ , որոնց վբայ պիտի կեդրոնացնենք ժանկար ։ \ 940/՚5> Աշտարա՛կում Հիմնադրուեց պե բացման խնքոյքով,Սէն Մօ ր իսաՀ այութիւնը
կազ»՝
մ եր եռան ՝գյռ՝ Տ տականէ տրամ ադիկ թատ բոն ։ Համ ար ե այ բո լոր տուաւ որ Հայու արիւն կը կրէ միշտ եւ իր եւ
Մ եր ա յս աշխատանքներ ու ընթացքին եբիտա» գիւղերում բաց ո ւե լ են գրադարաններ եւ ակումբ» մ ած Միութիւնր պիտի ապրեցնէ , կենդանի
ՐԷԼա է ՝ո,լ
սարդ սերունդի Հանդէպ խս տա պա՛Հանք ներ ։ Աշտարակի շբքան/1 ունի 42 Գ**1ՐՈ3 » ՝ո՝Րա^Գ գո րծոլնեայ %
չենք ։ Անոնք առայժմ ա1 որո ո լ ղ այն՝ նո բաբո յս սովոր՛ ում Է 10.000 աշակերտութիւն ։ Բոլոր գըպ֊ կր մաղթենք իրենց յարատեւ եւ Համերաշխ
կեանք
ծառերն են , որոնք վստաՀօբէն կարող ենք րսել , րոցնե րը էսսլւսՀ ո էիո լած են՝ ո ր ակ ետ լ եւ փորձուած խմբում օտար եր՛կնքի տակ, ու շուտափոյթ Համա
վաղ ոլտն պտղատու ծառեբր պիտի դառնան* : ուսուցիչնեբով ։ 1947^5/ պետութիւնը գսլրոցա » բոլորիս մայր Հայրենիքին ծոցին մէք յ
Կ– ՍԱՍՈՒՆԻ կան ծախքեր ի Համ ա ր րաց Է թոգել վեց մի լիսն Հ. Յ՛. Հացւսպւ
հՑԱՌԱՋ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (17) Հ ա , Եուսուֆը. . . Հիմա որ գայ, ի՞նչ պի տեղը, երբ ծառաներէն մէկը վերադառնալով
տի տանի, ամէն բան տարաւ, ամէնքը կոտորեց . յայտնեց .
ալ ինչո՞ւ Համ աւր պիտի գայ, ինչի՞ն է պէտ ո Հայր սուրբ , վիթխար ի տեսքով գիւղացի
;ւա ւ;ւ՚Կս> վանքին պաղ ք։սրերը, մրմռաց Հայը սուր բլէ եւ մըն՛ է . դրան ետելը կանգնած՝ կը ստիպէ բան՛աք
կրկիՀն սկսաւ իր Համրիչը քաշել : զայն.՛, կ^ըսէ , թէ կարեւոր գործ ունի ձեզի Հետ։
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) Այգ ՚քի^ոցին լսուեցալ պարիսպներու դրսմն՛ - Մինա՞կ է :
բախիւնը, մէկը ումգին եւ շտապ Հարուա՛ծներով Այո, ուրիշ մէկը չտեսանք Հետը։
թ. կը զարնէր գուռը՛ : \ք տռաները վախէն սկսողն իրա — Րայ9 լաւ գիտեցի՞ք շու.ր1ը :
Այո,
րու երես նայիլ^ մինչ Մարտիրոս Հայր՛ սուրբը ըոլոըովին մինակ է. եթէ չբանաք,
Մ արա ի ր ո ս էր այգ ծերունի վանակս/Լին ա– շփոթած գէպի դուռը կը նայէր : 1լյլսէ 1 ղո՚–՚լրլ կբ կոտր եմ :
՛ւնուԶնըէն.ք իորւնիը՛՞նկե,րակՀիացրնցեորւոցւն վանաՀկոտոայրաբծէրնէ է վԼերիէեռ ֊ Ո՞Վ Խ՛
ամիս մր չկար որ վերադարձեր էր վանւք, իր քա նայ ըԱալ եկողը որ այսպէս շտապ Ոչ ս^Է^Լ գէ^Ք չտեսանք վրան * բայց ա^պի–
նի մր ծառաներով : շտապ կը զարնէ գուռը, մտածեց անւ՝ : սի ուժեղ բազոլկներ ունէի որ Հազար զէնքկ՚աբժէ :
՛Երեկոյեան դէմ էչՏ : Արեւը իր մայրամուտին Յանկարծ յիշեց Բագաւա՚ն՛ գիլզի արարաց ի շ– Լալ, նե,րս առէք ինքը * բայց դռներր իս
կլՀ մօտենա ր Ս ո լկա լ կամ Ջրաբաշխ լեոՏւերոլ կա^ խսձնը. մտաբերեց Եուսոլֆի Հրոսակներուն առա կոյն փակեցէք եւ դուք ալ զգոյշ մնացէք * ով գի՜՛
տարէն . Մարտիրոս հայր սուրբր լուռ կր էՐ$ԷՐ՝ ծին արշաւա/նքն ու վանքին աւերումը, եւ սաոքւ՝ տէ թչ մարդ է, թչնամթ է թէ բարեկամ։ Մ եր
վանքի գաւիթին մէչ, երբեմն նայելով հորիղո– գող մը անցաւ ամ՚րողթ մարմնէն : Ով "ր՛ ա/ ԼՀԱա.1 ժամ ան ակն ե ր ո ւն մ էք ամ էն բան ի վրա յ պէտք է
նին , ուր մայր.՛ կր մտնէր արեւր, իր ետեւէն ձգե եկողը, չի կրնար լաւ բանի Համար եկած ՐԱալ • կասկածի է > ամէն բանէ պէտք է վախնալ, րսաւ
լով ՚ծիրսճեգո/և ցոլքեր։ Ծառաներէն երկոլքր բայց պէտք իմանայ, թէ ո՞վ է եւ ի՛նչ կ՛ուզէ վանաՀ այ բ ը եւ լուռ գէսքի ԳՈԼՈ֊Ր նա յեցաւ ։
մտաիւոհ նստած էին քարի մր վրայ եւ. կբ իւօ– Ի՞նչ բանէ պիտի վախնայ Հայր սուրբը^, քանի որ \ք առան։ ե րր բացին՛ ղ ո լո բ . յաղթանդամ մարգ
•""կցէին : կողոպտելու ոչինչ չկա/ վանքին մէշ՝, իսկ իր մր, գիւղական Հագուստով,, եբկա,ր փա յար ձեռ–
Տզաք, դարձաւ անոնց Մարտիր՛ոս ՚>այՐ կեա՛նքին վերջին մնացորդները այլեւս պէտք չէին րին , ներս մ տալ եւ ուգգակի Հա յբ սուր բին մ օա
"ուրրր , դուռներր ամուր փակեցէք ել այլեւս ոք իրեն : գալով՝ խոնաբՀ զ լո ւխ տուաւ անոր ։ Մ արտի բոս
"Ք ներս մի թողուք, արեւր արդէն, մայր մտաւ եւ Տզաք, Հրամայեց Մարտիրոս վանաՀայ– Հայրը՝ իր փոքրիկ) ԲայՅ Փա.քլ\ռԼ^ աՃՔ^7*/ք անոր
շուտով խաւտր.,ր կր տիրէ I րը. գտցէք տեսէք, թէ ո՞վ է եւ ինչ կ՛ուզէ, բայց Վրա յ սեւեռե լաք , ոտքէն՛ մ ին չեւ գլուխք վ^նեց
Պարիսպի բոլոր ղյւներյէ փակուած են, առանց իմ Հրամանիս գուռը չբանաք ( զայն» բս՛ո երեւոյթին լաւ տպաւորութիւն թոգուց
^այ<Ր սուրբ, րսալ ծառաներէն մէկր ոտքի կանգ, Ծառաները գէպի գուռը վազեցին : Յայտնի ան իր վրայ* Տ՚ետոյ մեղմ ձայնով Հարցուց •
նելով . էր որ այցելուն ստիպողական գործ ոմեէր, կամ Իռնչ կր կամենայիր , որդեակ, որ այս Ժա
Իսկ նիգերը ամրացուա"ծ են։ բնաւ Համբերութիւն չունէր։ Ան կը շարունակէր մին վանքի դուռը կր ծեծես, մին՛՛չ մենք ոչ ոք
Այո , այնքան ամուր են< ո.ր եթէ Եուսուֆը ծեծել գուռը, զայն շ\սրգուփշուր ընելու աստի, կ^ընգունինք այլեւս արեւմ ուտ էն ետք :
Իր ամբողշ բանակով փորձէ ներս մտնել, դարձ֊ ճան :
ք " " լ էի կրնաք, ը՛սաւ ծառան հեգնութեամբ : Շփոթած վանաՀայրը գեռ կեցած էք տեվև ու ԲԱԳՐԱՏ Ա8ՀԱԶԵԱՆ8
Fonds A.R.A.M
Հայաստան.–֊֊ է կ ա ա ո ս կ ի չդս*/––)՛ ե*. մԼքենանեըու կայան, որոնք հիմնովին վերա" ռուբլի։ Այդ գպրոցնե բոլմ ղասաւ անդում ենՄնա~
Է) ,
ձնեցին Հին ցականէ Բ՛ա մաղ եան (45 աարւա յ ուսուցիչ
Սու
աւանդական չչութի եւ արօրի ՝Բսէնէ– Ակբտիչ Մկրաիչեան, կարօ ՍաբիբԷկեան,
ֆօնեա..՛ Հիւղեբի կեանքր։ բէն Մ ա րգարեան ել Աստղիկ Տա կորեան Հ
ԽԱԲ* Ամփոփուած «Սովետական Հայ աս- Աշտարակի շբքա՚նի Հիմնական Հ ա ր ս տ ո ւթ ի ւ -
\աան » ամսԱւգրէն, 1948 8ա^Թուսա|ր նր կազմող այգեգործութեան Հետ միասին, ա– Աշտարակում կառա ցլռւմ եւ շուտով կ՚ա
1 9բղ գարում Հա յա սա ահ Է ո շատ Հեռու ապրող րագօբէն զա ւ գտցաւ դաշտավարական մշակումը ; ւարտի թատրոն ի նոր շէնք՝ մի քաՕ ի Հարիւր
Հայ մայորականը կարօտով Է կդել Աշաարա՜ Առանձին Հոգատարութեան առարկայ դարձաւ ա» Հանդիսատեսի Համար ։ Այդպիսի իոչոը թատե ֊
քէձէ յիչենք/Ւ* Ն՚դոխանի էԾիծեռւ ակ»ը . նասնապաՀութիւնր ։ Ոսկեվազի դինին յայտ՛ն ի է րֆՍսրաՀ ակումբներէ հն կառուց ո ւեչ Ագարակում ,
Ա՜ի թ ո ի ՚ Ր յ ծիծեո-՚նակ , տմբողք Սովետական Միութեան մէք, սեղանի կաշումէ Արա գիլզում եւ Ոսկեվազում հ Ծ եհ *»-
Ծ|1ած անդս՝ Աշտարակ , գինիների տեսակների մէք նա մրցում է լաւա, կումբնեբ են կառուցւում նաեւ միւս գիլզերում :
Անդ շիԹիր քո թոյ Օր գոյքննեբի Հետ ; Հոն կոլտնտեսականները վաստա^ Աշտ ար ակո ւմ լոյս Է տեսնում^ Ա յգ&գո բծ Կ որ–
Հայրենի կտուրի տակ • կել են՛ վեց Հարիւրից մինչեւ Հազաբաշխատանքա»՝ խողնիկ» շրքանային թերթր ։
Պերճ Պո֊օլեանի վէպերը՝ հհԱօա եւ Վարդիթեր» , յին ՛օր, որի դիմաց ստացել են երեք Հազարից Աշտ ա ր ա կը դառնում Է քաղաք ։
ձՑեցեր» , « Հառի խնդիր՝» եւն * որոնց մէք պատ մինչեւ Հինգ Հագար քիլօ միայն խաղող, չՀաշ– Նրա նոր՛ քրանցյքւերր կ՚ոռոգեն/ Հին » Հին
կերացած կեանքլլ Հաւասարապէս վերաբերում էր՝ ուած ցորենր , գարին , ի՚֊ղբ յ սլանիբր , °գԻ" * ժամ տնակներից մնւացած խոպան Հ ողեբլէ :
ինչպէս Հայաստանի գիւղական իբականութեան , վառելափայտր եւ այն ամէնը^ ինչով Հարուստ է Նրա գինե դո րծակ ան ,խ երեսի ե գոն \եա կի արդ իւնա–
այն պէս Էլ Աշաաբակին ։ Ոսկե վաղը ;
Խ աղողի մշակումը զարգացել է շրքանի շատ բե բ ո ւթ իւձեր արդէն* զգալի տեղ է բռնում Հա յաս՜՝
Գեռ– Հեռուից , Աշտ արա կր ցոյց է տալիս իր գիլզերում : $՝ալիշի կոլտնտեսութիւնր նախապէս տանի ժողովրդական տնտեսութեան՝ մէք ։
*%որ պաակերրԼ բարձր նորակառոյց շէհքեբ ։ դաշտավարական ՝ ա յ<եմ զարգացրեց խաղողի նոր Ա. ԲԱՐՍԵՂԵԱՆ
Գեղեցկատեսիլ է Աշտ ա ր ա կր Հմ ա յի չ , կա» տնտեսութիւն : Այգեգո՛րծութիւնը մտաւ նաեւ կոյ
խարգական այգիներով։ ՝Րասախր , նրա քաղցրա եւ Ուքան ։ Տա յան ի է Ո՚֊քանի ծխախոտը ։
նուշ ք ո 1 ֊ ր յ լ ՛է"յանում է Արադածի յորդառատ , Մ Րգերի եւ խաղողի նոր տեսակներ մուտք ՁԱ8ՆԵՐ ԳԱՒԱքհկՆ
զովարար աղբիւբնեբից , նա Հոսում է Աշտարակի գործեցին Օշական եւ Փաբբի ։ տար ածու–
մշակումի
խոր ձորի մի քով, Հանդարտ գ մեղմ կարկաչով Հ Մ ի աժ ամ անակ շր քանում խո շոր
մէք մեծ
Աշտարակը բաղմած է Արադածի ստորո թիւն>նե,ր նաւաճե ցին ՀացաՀատ իկային ԽՆՋՈՑ-Բ ՍԷՆ ՄՈՐԻՍԻ ՄԷՋ
տում ։ ՚Նս՛ Հայեացքով նայում է երկնասլաց Մա Համար։ Եղվարտի ցոբենբէ իր տեսակի
սիսին* Եր՛բ փոքր՛ Ս՛ասիս ի ձիւնր Հալչում է եւ Հռչակ ունի հ
մնում միայն Մ ե՚ծ Մ ասիս ի սպիտակ ձիւնէ»՚պսա– ՀքաՀումեան կո լան տեսութիւնը ունի 183 Հեկ՜ ՍԷՆ ՄՈՐԻՍ, «յապաղած) Լճէի Հայր.
Կր , ա շատ բակցիներր սկսում են Հաւաքել իր^՝*/ տար խաղողի այգի, 250 Հեկտար ՀացաՀատիկա– միութիւնը ոբ կր գործէր լուռ ու մունք, օգնե»
Հարուստ րեբքբ : Աշտարակի կո լտնտե սական\ ա շ ֊ յին տարածութիւն, 58 Հեկտար պտղատու այգի էով իր կարօտ Հայ բ\ենակ ի ցն՚երո ւն եւ ո բրեր ո ւն
խատաւոբոլթիւնր աճեցրել է խաղող, ցորեն, ներ , բան քարա բուծ ո ւթե ան Համ ար յատկացուած աեէն ի վեր, այս տարի պաշտօնապէս վաւերաց
գարի , դեղձ սերկեւիլ, թութ, փշատ, անդամ է Հինդ Հեկտար տարածութիւն՝ ։ ո շոր եղքիւ֊ ուած Բէէալով կառավարութեան կողմէ ա՚ռիթր
նուշ շԱտշտաարրաա՛կկ ո ւմ ։ բաւո ր անա՛սուններ ի դլխաքանակր Հասել է տուաւ մեղ ճան. գնալու եւ վայելելու Լճէն մօտէն՝
Աշտարակի շբքանը բաւականին՛ մեծ է , նա 1000//։ Նա ունի 150 փեթակ։ իսկ շեբամապաՀու կազմ ակեր պելով խնքո յք մ Մ այիս \ (էին ։
1ունի մի քանի տասնեակ գիւղեր , նրա շր քանի մէք թեամբ զ բագւո ւմ են բո լո ր կո լտնտե ս ականն երր Տ Հոն Էին Լինի, Տէսինի , Փոն տը նէրիւի
է մտնում պատմական Օշական գի*֊գը յ ուչր Հանգ Նրանք երկրին տալիս են շատ թանկագին եւ բար֊ Լճեցիք եւ առ Հ աս ար ա կ բոլոր Ս ԷՆ Մ օրիսա՚Հա–
չում է Մ ես րոպ Աաշտոցր։ Հայաստանի Հնու՛ ձրր տեսակի մետաքս : Նոյքն կարողութիւեներր եւ յութիւնր : Շէն ու ս բ տ բա ց Լճեցիք մեղ ապրե
թիւնն եր ի պաՀ պանւ մ ան– կոմիտէն ուշի ուշով Հըս» Հարստութիւներն ոմնի Միկոյեանի անուտն կոլ՜ ցուցին 7 8 ժամ ան՚րՀյյդՀատ իրենց ծննդավայրին
կում է շր քան ում գտնուող Հնութիւնների պաՀ տնաե.սութիւնր : մէք՝ Լ^ոխ էին՝ սեղանները, ճոխ ու Հ աղաւստ մ ա»
պամ ահ Աեսբոպի գերեզմանը, Մուղնու ՕՀանա– Շ ա Հում ե անի ան ո ւան կ ո լտնտե ս ո ւ թ ի ւն ր ղե - նաւանգ յա յտտդիբր իր գեղարուեստ ական բաժի
վանքի, Եղվարդի, Թալիշի, Կոշի, Ամբեբտի կա՚վա բում է նախկ ին՝ ուսուց ի չ Ա * Գատում եան\ը , նով ։ Տարեցր մեզ ցուցուց թէ ինչպէս աՀաւոբ
պատմական յուշար ձ աններ ր եւ Հին եկեղեցիները։ որ երեք տարուան մէք կա,բ ողացել է մտցն՛ել ոսպի մրրիկնե րէ անցնելով կրցեր է Հա յ պաՀել իբ
Սովետ * իշխանութիւն բ Աշտարակի Հրքա՚^Ր եւ կտաւատ ի մ շակումր : Սպասունների գլխաքա» զաւակները ։ Ե բ իտասարգութիւնր , վստաՀեցուց
բեր ե ց նո ր թեքն իք գի լգատնտե ս ո լ թե ան մ եքե ն ա– նակը ն՛՛ա Հասցրել է նախապատերազմեան ժամա– մ եղ ո բ ինքն՝ ալ ա՛մ էնւ բան պ իա ի րն է իր զաւակ»
յացման նոր մ իքոցներ՝ մեքենաշարժ արօրներու նակաշրքանի գլխաքանակին եւ ա յդսլէ սով Հլ^ն– նեբլվ Հայ մեծցնելու , 1՚" կ փոքրիկները
գամ եակր կատարե լ երկու տա ր ւում յ Համոզելու ՀամաՀթ մեզ թէ իրենք են այս ժողովուր
ներշնչումր պէտք է ու՛նենալ, որ իր ապրած անց Նոբակառոյց տներում աեղաւորուել եւ աշ» դիդ արժանի ժառանգորդները։ Երգեցին՛ , պարե
տուեալ֊
եալի բերումով անՀաւատ ր լ լա լու բոլոր խտտանքի են անցել 3)բս/նսայից , Պէյրո*–թից յ ցին ու արտասանեց ին\ , բո լ ո բն ալ Հայ բարբա
ռող , ԱՀաբոնեանէ , Րաֆֆիէ , Ջաբե1ցէ եւ ՏովՀ.
ն ել, ն ունի ; Սի րի այ ից , ի բանից , Տ ո ւնա ս տ ան ի ց եւ այլ տե՛
ին չպէս կր տեսնեն՛ք , Հ ին սերունդներուն կր ղեր ից Հայ րենիք վերադարձածները : Թում անեանէ ։ Ներկաները աւելի ճոխա ցուցին
պակսէր գործնական դաստիարակութիւն , փոր» 1927//5՛ Աշաա բակի շբքանր բերուեց ելեկտրա^ յայտագիրր իրենց ինքն ա բո ւխ եր զձեր ո վ եւ խյամ
ձառութիւն եւ տ ո կո ւն ութ ի ւն , մ ի նչգեռ ներկա ք կան լ ո յ ս ։ 1928 թւից Աշտարակում, Ոսկեվազում բական պարերով ։ Մէկ խօսքով Լճեցին՛ ուզենալով
սերունդը այս յա՛տ կո ւթի լնն ե րն ուն իդե ռպատան ի եւ Օշական ում գո բծում է մ շտ * շարժ ան կա բթատ» Ս էն Մ որիոի Հայութիւնր իր Հետ Հարազատ Հայ»
Հասակէն , ու անոր կր պակսին բաբոյական խոր բոն։ Որքանի գիւ֊ղերր սպասարկում է Լրքիկ ՀւսՐ՜ կական մթնոլո բտ մ ր ստեղծեց մ եր Լուրքը այս
ցոյց
րմ բռնկումներ , որոնց վբայ պիտի կեդրոնացնենք ժանկար ։ \ 940/՚5> Աշտարա՛կում Հիմնադրուեց պե բացման խնքոյքով,Սէն Մօ ր իսաՀ այութիւնը
կազ»՝
մ եր եռան ՝գյռ՝ Տ տականէ տրամ ադիկ թատ բոն ։ Համ ար ե այ բո լոր տուաւ որ Հայու արիւն կը կրէ միշտ եւ իր եւ
Մ եր ա յս աշխատանքներ ու ընթացքին եբիտա» գիւղերում բաց ո ւե լ են գրադարաններ եւ ակումբ» մ ած Միութիւնր պիտի ապրեցնէ , կենդանի
ՐԷԼա է ՝ո,լ
սարդ սերունդի Հանդէպ խս տա պա՛Հանք ներ ։ Աշտարակի շբքան/1 ունի 42 Գ**1ՐՈ3 » ՝ո՝Րա^Գ գո րծոլնեայ %
չենք ։ Անոնք առայժմ ա1 որո ո լ ղ այն՝ նո բաբո յս սովոր՛ ում Է 10.000 աշակերտութիւն ։ Բոլոր գըպ֊ կր մաղթենք իրենց յարատեւ եւ Համերաշխ
կեանք
ծառերն են , որոնք վստաՀօբէն կարող ենք րսել , րոցնե րը էսսլւսՀ ո էիո լած են՝ ո ր ակ ետ լ եւ փորձուած խմբում օտար եր՛կնքի տակ, ու շուտափոյթ Համա
վաղ ոլտն պտղատու ծառեբր պիտի դառնան* : ուսուցիչնեբով ։ 1947^5/ պետութիւնը գսլրոցա » բոլորիս մայր Հայրենիքին ծոցին մէք յ
Կ– ՍԱՍՈՒՆԻ կան ծախքեր ի Համ ա ր րաց Է թոգել վեց մի լիսն Հ. Յ՛. Հացւսպւ
հՑԱՌԱՋ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (17) Հ ա , Եուսուֆը. . . Հիմա որ գայ, ի՞նչ պի տեղը, երբ ծառաներէն մէկը վերադառնալով
տի տանի, ամէն բան տարաւ, ամէնքը կոտորեց . յայտնեց .
ալ ինչո՞ւ Համ աւր պիտի գայ, ինչի՞ն է պէտ ո Հայր սուրբ , վիթխար ի տեսքով գիւղացի
;ւա ւ;ւ՚Կս> վանքին պաղ ք։սրերը, մրմռաց Հայը սուր բլէ եւ մըն՛ է . դրան ետելը կանգնած՝ կը ստիպէ բան՛աք
կրկիՀն սկսաւ իր Համրիչը քաշել : զայն.՛, կ^ըսէ , թէ կարեւոր գործ ունի ձեզի Հետ։
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) Այգ ՚քի^ոցին լսուեցալ պարիսպներու դրսմն՛ - Մինա՞կ է :
բախիւնը, մէկը ումգին եւ շտապ Հարուա՛ծներով Այո, ուրիշ մէկը չտեսանք Հետը։
թ. կը զարնէր գուռը՛ : \ք տռաները վախէն սկսողն իրա — Րայ9 լաւ գիտեցի՞ք շու.ր1ը :
Այո,
րու երես նայիլ^ մինչ Մարտիրոս Հայր՛ սուրբը ըոլոըովին մինակ է. եթէ չբանաք,
Մ արա ի ր ո ս էր այգ ծերունի վանակս/Լին ա– շփոթած գէպի դուռը կը նայէր : 1լյլսէ 1 ղո՚–՚լրլ կբ կոտր եմ :
՛ւնուԶնըէն.ք իորւնիը՛՞նկե,րակՀիացրնցեորւոցւն վանաՀկոտոայրաբծէրնէ է վԼերիէեռ ֊ Ո՞Վ Խ՛
ամիս մր չկար որ վերադարձեր էր վանւք, իր քա նայ ըԱալ եկողը որ այսպէս շտապ Ոչ ս^Է^Լ գէ^Ք չտեսանք վրան * բայց ա^պի–
նի մր ծառաներով : շտապ կը զարնէ գուռը, մտածեց անւ՝ : սի ուժեղ բազոլկներ ունէի որ Հազար զէնքկ՚աբժէ :
՛Երեկոյեան դէմ էչՏ : Արեւը իր մայրամուտին Յանկարծ յիշեց Բագաւա՚ն՛ գիլզի արարաց ի շ– Լալ, նե,րս առէք ինքը * բայց դռներր իս
կլՀ մօտենա ր Ս ո լկա լ կամ Ջրաբաշխ լեոՏւերոլ կա^ խսձնը. մտաբերեց Եուսոլֆի Հրոսակներուն առա կոյն փակեցէք եւ դուք ալ զգոյշ մնացէք * ով գի՜՛
տարէն . Մարտիրոս հայր սուրբր լուռ կր էՐ$ԷՐ՝ ծին արշաւա/նքն ու վանքին աւերումը, եւ սաոքւ՝ տէ թչ մարդ է, թչնամթ է թէ բարեկամ։ Մ եր
վանքի գաւիթին մէչ, երբեմն նայելով հորիղո– գող մը անցաւ ամ՚րողթ մարմնէն : Ով "ր՛ ա/ ԼՀԱա.1 ժամ ան ակն ե ր ո ւն մ էք ամ էն բան ի վրա յ պէտք է
նին , ուր մայր.՛ կր մտնէր արեւր, իր ետեւէն ձգե եկողը, չի կրնար լաւ բանի Համար եկած ՐԱալ • կասկածի է > ամէն բանէ պէտք է վախնալ, րսաւ
լով ՚ծիրսճեգո/և ցոլքեր։ Ծառաներէն երկոլքր բայց պէտք իմանայ, թէ ո՞վ է եւ ի՛նչ կ՛ուզէ վանաՀ այ բ ը եւ լուռ գէսքի ԳՈԼՈ֊Ր նա յեցաւ ։
մտաիւոհ նստած էին քարի մր վրայ եւ. կբ իւօ– Ի՞նչ բանէ պիտի վախնայ Հայր սուրբը^, քանի որ \ք առան։ ե րր բացին՛ ղ ո լո բ . յաղթանդամ մարգ
•""կցէին : կողոպտելու ոչինչ չկա/ վանքին մէշ՝, իսկ իր մր, գիւղական Հագուստով,, եբկա,ր փա յար ձեռ–
Տզաք, դարձաւ անոնց Մարտիր՛ոս ՚>այՐ կեա՛նքին վերջին մնացորդները այլեւս պէտք չէին րին , ներս մ տալ եւ ուգգակի Հա յբ սուր բին մ օա
"ուրրր , դուռներր ամուր փակեցէք ել այլեւս ոք իրեն : գալով՝ խոնաբՀ զ լո ւխ տուաւ անոր ։ Մ արտի բոս
"Ք ներս մի թողուք, արեւր արդէն, մայր մտաւ եւ Տզաք, Հրամայեց Մարտիրոս վանաՀայ– Հայրը՝ իր փոքրիկ) ԲայՅ Փա.քլ\ռԼ^ աՃՔ^7*/ք անոր
շուտով խաւտր.,ր կր տիրէ I րը. գտցէք տեսէք, թէ ո՞վ է եւ ինչ կ՛ուզէ, բայց Վրա յ սեւեռե լաք , ոտքէն՛ մ ին չեւ գլուխք վ^նեց
Պարիսպի բոլոր ղյւներյէ փակուած են, առանց իմ Հրամանիս գուռը չբանաք ( զայն» բս՛ո երեւոյթին լաւ տպաւորութիւն թոգուց
^այ<Ր սուրբ, րսալ ծառաներէն մէկր ոտքի կանգ, Ծառաները գէպի գուռը վազեցին : Յայտնի ան իր վրայ* Տ՚ետոյ մեղմ ձայնով Հարցուց •
նելով . էր որ այցելուն ստիպողական գործ ոմեէր, կամ Իռնչ կր կամենայիր , որդեակ, որ այս Ժա
Իսկ նիգերը ամրացուա"ծ են։ բնաւ Համբերութիւն չունէր։ Ան կը շարունակէր մին վանքի դուռը կր ծեծես, մին՛՛չ մենք ոչ ոք
Այո , այնքան ամուր են< ո.ր եթէ Եուսուֆը ծեծել գուռը, զայն շ\սրգուփշուր ընելու աստի, կ^ընգունինք այլեւս արեւմ ուտ էն ետք :
Իր ամբողշ բանակով փորձէ ներս մտնել, դարձ֊ ճան :
ք " " լ էի կրնաք, ը՛սաւ ծառան հեգնութեամբ : Շփոթած վանաՀայրը գեռ կեցած էք տեվև ու ԲԱԳՐԱՏ Ա8ՀԱԶԵԱՆ8
Fonds A.R.A.M
