Page 142 - ARM_19-1948_02
P. 142
սա ա վաստակին տէրն ե ն ք աա սոԻԼԹ1ն«1Ն
Գաս մր ծանծաղամիտներ կբ շարունակեն՛ « Անծանօթ » մբ թերեւս , այս ափերուն վր~ ՄԱՐՍԷՅԼ Մայիս 6թ՝ հայ հասարակոլ «
մ Էաք եւ արիւն ազլոորել*. չարավւոխե լով՝ անվի Բայ՛՝ Անշուք անուն մը, որ ոչինչ կ՝բսէ կամ կբ թեան ընտրանին , աճապարանքով էլը գիմեր՝
ճելի , պայծ՜առ, իբողութիւննե ր եւ առաԼադրու - քէ^Լա/էՐէ Էեթեբսոզին : Այնքան թ ո յ լ են կապերբ 1հԽէէՇ ձ& Ա ՀԱՇ ճ ՚ ^ 1 § 6 ^ սըահը , հայ երգին խշ.
.թի&կֆբ գաղութէ գաղութ , որ գաղափար էունինք թէ ով ռո
ԷկբդԷ" ինչպէս քիչ
1 երբ ձէշ #լաբդէ«ք Հ*յհ^+՚»1կ">ա– Հեռոլ։ կ՛ապրի ու ինչպէս կբ շիԼի՝ մեզմէ իջա պէս, <լԱըՏելիա% եըդչաիու֊մ՚բւլ ել. ղէ֊
Պոլիս,
սյաՀմաւի–,ֆսրգար Այս պարագային՝ Թուբքիոյ մէԼ^ եավաբը Պ– Հ– Սաբգսեան յաիղեցան "կիզբէն
յա ւա կճութի յւենեբԼ ու ... մաաՀո–* ուր կբ փակէ իր աՀքեբբ ալեՀեր այս.մշակն
գութ իւննեբբ՝ իր մշակո յթի զաբգացմ ա՛ն՛ մ՛ասին , ալ , մինչեւ վերքը երաժշտութեան թովիչ ազդեյու
անոնք ա ան իքէ ա ահ ի ք ց աւա 1լե լո վ , կա գա գա կեն • երակներուն աբիւ\1բ քամելէ վեր Լ : Պատնէշին թեան աակ պահել ունկնդիրների :
վրայ :
իմացանք, այս մարգիկլշ գաւեր կք սար Բաղդատաբար իրենց նախորդ համերգ՛ն։/^
քեն : կհուզեն՝ գաղութներ ո լ գրականութիւնք Հա Խարխլած էր տար իքով , ոննսունին\ գուռ,բ բուն՝ կ՛արժէ աոաւե լութ իւննե բ նշել այս վերշ\.
կադրել ֆյ • Հայաստանի գրականութեան՝; ԶգոյՀ 1 աբգէն : ք*այց կր պաՀէբ իր Հաւատքն ու կոր՚ովբ ւ ն ոյն հ ամ ար :
քյւ ձայն ձայնի տալով , գբի կխառնեն մէկլձ 83 ա արիներ ո ւ իր բեռան տա կ ժպտ ե լո վ կե ան - Տայտադրին բովանդակութիւնը հայ թէ
քին– Ա* անաս է Աուլթանեաննեբ անոնցմէ չէին, ռ– 0–
միւս էն՝ գռեՀիկ ակնարկներ Հ Վայբերան* եւ ծուռ բոնք իրեն ճիտք կբ ծռեն զրկանքին եւ գաւագիր տար երգեր՝ ճաշակով ը1՝տրուած էի*1՛ եւ երգչա^
բերան վերագրումներ , որոնք ամէն բանէ առաԼ պայմաններու տակ։ Ոչ ալ շողշողուն այնճ –Հ.Համ– խոլմբթւ արտաբերելու կաբոդութեան յարմար ա
•կեգծիք եւ տգիտութիւն կբ Հոտին ։ բաւֆներէն որոնք չտաաամ սեցան ցեղա յին նո յն ոուաՆ՝ Հ
Սվնո՚Լք Հաճութեամբ կր ծափաՀ ար են, երբ ծագում բ վերագրելու Հայուն եւ՛** քՒոլբքթև , ՛Նկատելի էր երգիչ - եբգչուհի'1 երոլ յառաչ^ա
վարկաբեկիչ վճիռներ կ՚արձակուին– Երեւանէն , ո րպէս ղի գգուեն Հ պարտ ո ւթիւնբ ՀձՀանրապեաա - գիմոլթիւնբ՝ ձայնախաղեբոլ արտայայտութեան
թերխաշ <Հգրական ագէա&ներոլ բերնով : ՛կան կառավարութեանդ Անգարայի : մ՚էք՝ կշոոյթի եւ տեւողութեան վարժ ըմբռնոլ -
Անոնք ձա յն։ ծպտուն չեն Հաներ , երբ ամ ՈԼ–Լ դ
մ իտքեր եւ բ ար բար ո ս ձեռքեբ անտ է բ <ձբո ս տան՝% ի Հազուագիւտ այն գՀմքեբէն՝ եղաւ, որոնք մի– մով :
մ՛ր կբ վեր ածեն արգի աշխաբՀաբաբբ ; Լոցրլ գտան մ իշա Հա յոց պաս, մ ո ւթիւնբ ո րպէս Ե բզ֊չախո .ւ մ րին բեմ ական կար զ ապաՀ ութ ի լա
Անոնք սուտ խենդ կբ ձեւանան , երբ գրական՛– փառքի եւ քաղա քա կբ թ ութ ե ան անմեռ փաստ բա նր, Համազգեստ ր ,կիրթ ու վայելուչ ա^րգուզարգբ
գիտականւ սերունդի մբ նեբկայացուցիՀներբ նալու աշակեր՛տութեան առԼեւ, եւ կռել կոփելու լա ր գա^Լ՜ք կր պարտադրէին Հասարակութեան ։
բուն իսկ բոլշեւիկեան Հնոցին մ ԷԼ եփած տա–. անոնց մ ԷԼ ցեղա յին Հպարտութիւնն՛– ու առաքի - Կր սպասենք իրենցմէ Ա*– ձայնական որակի
, կր խ ո շ– պատմաբան
զանգն եր , խմբովին կբ կաշկանդուին ն ութ իւննե բբ : Գրաբարագէտ , Հմուտ մշակում Հ
ւո անգո լին , ւի ո շի ան ա լո վ ֆ ի զի քա պ է ս կամ բարո– եւ գա զա փա րակ ան մ ար գ , կրցա ւ սեր ո ւնգ ներ Բ* Անդամնեբու՛ թիլին ստուարացում ։
յա պէս ; դաստիարակել տՀչլստ պատ կե ր ի իւրում՛^ , մ աս՝1 ա– Գ . իգական սեռին բեմ ական Հ ամ աբձակու^
Աեռ^ք, շատ բնական կր գտնեն ՛որ դաւադիր ւորաբար | 7 20 տարեկան արմ՚ենուՀ ինեբո ւ֊ն Հե իԺիւն մաս1՛՚աւոբապէս մեներգներու ատեն :
՚Աբտա՝–
իշխանութիւն մբ որոմ ցանէ Հայկական) : գել տալով Հւիաւիկասուն տի կին$>ն ե ր ո լ ^ Աօսէնե *• V* 4 Երգռւսւծ կտորներու. բանաւււոեղծական
սահմանի մ ԷԼ , խարդախ նշանախօսքեր ով բոլ եւ էթաքկներու կեանքը • • • : ա ր մ կ քին բմբոնո ւմ բ ։
Բայց յանկտ րծ կբ դառնան զի՜նակիր ասպետ– Զինք ճան չցանք իր կեանքի վերԼալոյսին ,եբ բ Որակի տեսակէտով իգական սեռին ՏՕբՐծՈՕ ՜
նե Ր » ե,Րբ դաար րաւոԸ Վաս տա կի մր մառան գորղնե- տամկացած էին ՛աբգէն իր ա չքե ր բ , բայց Հոգին՝, նեբու բտժինբ Հարուստ է՝ բնատուր , քաղցր եւ
կբ յո րդէր
ր ր կր յայտար աբեն ազատ ԱբտասաՀմ անէն « տեսակ մ ր յ ու ս ա Հատ ու վա ռ Հա լա տ - Հնւչեղ^ ձայներով , գլխաւորաբար Տիկին Աօբինօ,
Մ ի ՛ի" րձէք անտեսել կամ նսեմ առնել կամ քով՝ Հանդէպ իր ձեռքե րուն տակ Հասակ ՚աււնոզ Օր*ներ՝ Սէրէնկիլլե ան , Հասա գործեան եւ ու–
խեգաիժիւբել Հազաբտմեալ մշակոյթ մք X տզոց տպազ այ ին՛, կետնվւբ՝ յոոեգոյն պայմանն՛եր րիշնեբ առաւել կամ նուազ չափով ա բժէ քաւոր ,
Զա՛հա ց է ք օգտուիլ ա յլլ վաստակէն , որ շատ վերա֊պաՀած էր ՛ալդ Հայկաղուններու ուսման եւ ՚Ր՚՚նցմէ յուսագբուահ ՝ Պ <• Սարդս եան րսրոա -
ւք ր տեսակէտներով կր գերազյսնցէ ձեբին\բ : գա սա իւս ր ա կո ւթ եան Համար, եւ ինք տխուր էր՝
\քեզի Հ սւմաբ սրբազան՛ բեկ՝ Հ ալ ի ով : ք՝տ յց Համոզուած էր թէ տմկ ն մէկ
ւզարտ ա կ ան ււ ւթ ի ւտն– ուսուցիչ
ի ւիիճակի է ւիր կաբա ր գեր կա տա ր՛ե< լու , ոլսւսւիւ բերել վաստակաւոր մշակին ։ Աւելի բա–
ւ) բհ է սա ան ձնե լ անոր պա շա սլան ո ւ թիւնյւ , այլեւ եթէ իսւլճմտանք ու սէր խառնէ իր գործին ։
զ ար գ սլց ո լմն ու տար ած ո ւմ ր ,; լ; ե բա խտ պ այմ անն եր ու տակ՝ «/* ար ի Լոյս ՜օներու
Եւ ան, ո ւնւն ցաւ այգ խղճմտանքք ։ Հայ ու Հ եզինակր կրնար ն՛պաստել նաեւ մեր մշակոյթին ։
Հա յբենիքին շաՀն ալ կբ պաՀ ան Լէ ոբ քիչ մք ռա ց չին խղճմ տանքր Հ Ա ին՚չեւ իբ ւէերԼին Լող–սլԲ »
Անդամակցած է Պոլսոյ Ուսումնական Խ որ^
չաւիաւո րէք ձե ր ինքնւսՀ ւււ ւտն ութի ւնբ ՛եւ լայն՛ որ մնւսւյ ապաՀովաբար կոկորդին՝ մԷԼ աշիւա -
Հուբւլին՝, երբ ույս ՚թ՚րԼինբ Հեղինակութիւն անէր
բա՝1 աք պատ ո ւ Հա՛նն ե րր , լի ո իս ան ակ չինական պա տ ան քի ու մ սլ ի ո ն ի ն վր այ ։
մեր կրթական կեռք քին մԷԼ, եւ ի վիճակի էր իր
րի ս պն ե ք՛ով խափանելու մեր տրեւբ X
Ան շս ւշւո ււ ւ ն էր նաե ւ իբ թ ե րո լթիւեն ե բբ : իսօսքր լսելի ղա րձնե լու Հայկական վւսրմսւ րան ֊
կրնա յ ինք այս սւ զգան շանն ե ր բ՛ ամ փոփե լ մ էկ Մ եղ մ է ո0 վ մտա պիտի ո լզէր բարձրացնել
ն ախ ա զա ս ո ւթե ան մ ԷԼ * , իր ձերէ ներս : ՏբԼան մ րն ալ մաս կբ կազմէր
Հձկաաաի ելութեամբք, ււ ո\նքտ լ ո ւ Համար ։ ք*ւսլղ այգ սուղ չաղ Օգնութեան Անտ ու կի Հ ոգւսբարձու–
վ ա ս տ տ կին տէրն՝ ենք : թե բու թ իւննե ր բ ոլ^ԻսՀով ստուեր կամ՛ արա՛ս կր թեաՀ՛ , երբ , Հողե լոյս ՝(,արոյեռ^ւ Պատրիարքի
ք՚նչ որ կր նշանակէ արմեցնել զայն ; կարելին բեր էին Հ տ՚Լրա լ ի՛ն ի ր դե րին , ւլււ բ պսակ ե ց կէ ււ Հ ււ վսւնտւ սրութեամբ սլ յգ ւլււրծր կորիզ կր կազ–
փորձել , ռ րպէ սգի թոիչք մբ եւս կատարէ , ինչ~ զարու արղավ. քրտինքով ՚. Տակաւին՛ անցեւռլ տա» մ կ ր ապերախտ ՚՚իԼավալրի մր մԷԼ։ Չենք դիտեր՛,
աէ" ՚1 Ր$1՚" յիսուն տաբատն՝ մԷԼ։ Բտյղ մանա– րիւ Օունիսին, ւիսնամեալ գործ ունէութեան իր թէ ւլ իմացա^ ւ ալդ նախաձեռնութիւնք ^ եւ կր շա–
ւա1գ անկար ե լին ւիո րձե լ , ււ րպէ սգի այսօ րուսւն լոբելեսւնբ տեգի ուն՛եցաւ Պոլսոյ մԷԼ , ՀՀաբժսւ - ր ունակս լի0 մին՝չեւ ռւլււօր , երբ պետութիւնք
^1"յԲ^ե1՚Ք1՚1 լիովին օգտոլի անոր բարիքներէն։ ՛Հ ավայել շու քռվ^ : Անշուշտ այնքան , որքան * * « կ՛՛ուզէ միԼսւմւոել տզզալին՝ տժգոյն ձեոն՚արկնե ~
եերգագթր թանկագին պաւռեՀ ութիւն մլձւ է, ներելի էր , թ ր քակ ուն աշխ ա՛ր Հ ի մ ԷԼ ։ բու իսկ ւ
այս նպատակին Հասն/,լու Համար : Ս՚սւնաւանգ ե֊ Եւ* աՀա մշտնԼենականւ՝ Հանղիստբ ։ Լ/չխսւր Տէր եւ Տիկին Աուլթանեաններռւ սւնՀատա -
էր որ
թէ Եր եւ անցին երր բար եՀ աճին ակ ան Լ գն՛ել ա յն դարձած Հ ո գի մբ ե ւս տ ու ինք Հոգին , օտ ա ր ե ր– կան մ իԼոցն*ե րով ել աշխատանքներով
կրթարան »
՚– որ ե կ ն ե րու՛ն ո բոն ք բաւա ր տ ր սլա շ ւս բ ե, զայն կնքի ՛սակ ։ Ակիււոարի մԷԼ Հիմնուեցաւ « Տիպար մԷԼ։ Վա
ա բմե լլնե լու կամ ք ունին : Ա՛ ան ա ս է Ա ո ւ էթա ն ե ս/ն ի Հ եզին ակ ութի լքհն է նախակրթայւանր , այժմ Գւստրգիւզի
ււ աւելին լայն սլաաեՀ ո ւթ իւն մբ պիտի .« Բար ի Լո յոդ խո րագր ուած Հա յեբէն գա սաղ իր - ռարան ուսումնւատեն չ մ՛ան կ լւ/նց , ււբ պիտի շա ՜
ա նենա յինք , եթէ Ե Ր ե ւ աե ր Հայկական Արւուս–
ստՀմ ա՛հ ի Հ ետ յա՚ ր ա բեր ութ ի լ ններ քերււլ շար՚քր ։ իր Հմ ւո ո ւթեան Համ աբ չավւանի չ բունւսկէ ան՛շուշտ կանզուն մնալ, որպէս քի^ա ~՝
ճիշզ այնպէս ինչսլէււ որեւէ երկիր ; Հաստատէր
կ ամ վ կ այ ութի ւ ն չի կ տ զմ եր ան շ ո լշտ Հ ամ ե ս ւո տակարան X 1
ա լզ ւիսս ւուս կ լ։ , ոչ ալ վւառք կամ անմաՀութիւն Մ ՛մնասէ Առւ լթս/ւեանի մաՀով կ՚՚անՀետի նր–
Այն իսչ "ր կր վարձեն պատերապմէն ի վեր , կ՚ւազաՀ ով է ու աւլցիչ Ա ււ լլթ ան ե ան ի : Բայց սե - կարագրի եւ Հոգիի արժանաւոր մշակ մր՛. Ամ է -
պարզապէս
իբրեւ կապ եւ Հ աղոբգակցւււ թիլն ^ րռւնզ ր , ււ ր մտ լքեն ի լեզուն սեյւտեց իր ՛ուշադիր Գէն կորովի եւ սյբթաւն անգ ապաՀներկն մ՚կկրմեր
լ*^Հ պե
ծ ւռգրան կար մ րն կ ։ Ա ա րզւռն ք ՛՛Հ՛ ՈԲ ո լ շուառոլ– /ւ Հ ալտծ ո ւ Հոկուլութեանտակ , Հ ա յե ր էն ի Հանդէպ կրթական կեանքին։ (Հարգանք իր լի ՛ատակին ։
տական իմաստութիւ՛ն , ա յլ Հոգեկան թ իր սլա չտամ ունքով ել գ ի ւո ա կ ց ո լիԺ եամ ր կրնա յ
թիւն կր մ ատնէ ։ Մ–
Կր կարծե նք թէ երեք տարուան վւորձյ* բաւա
կան էր , զարձ մ ր կատսւրե լու Հ ամ ար տ յս ճամ -
բուն վրայ ։ թէ կր գտ՛նուին բոլորովին անտէր* ե անզօր ճակա– րեն, ,եբբ Հայկական Արտասահմանը կը յաւակնի
ւ/ւի մբ առ 9ել :
Ամ Է.Լ՝ պա ր ա դա լ ի մԷԼ նախ եւ^ առաԼ Հ ա լ ր ե– արժեցել իր իքնոլրոյն ստեղօ֊ադոբՆո լթիՏ բ ,
սիքն է որ կր տումէ, այս սւ՝– բնական– , այս ոստի Մ ան աւանդ որ ,իրենք ենթակա լ են բռնակալ , ինչպէս եւ հայրերուն ձղաձ֊ ժառյսնգութիմևը :
կանական վերաբերումէն։ Եւ չարաչար կբ աա - Համ այնակոլլ կարդա սարքի մ ր , իսկ մ ենք՝ աՀա Ամէն գործի մէչ ալ մի շա պիտի զանուին
^՜ֆԼդ Քայ*ի որ իբ մալովռլրգր տարիներով կր մբ– տարիներէ ի վեր կրէ վայելենք ագատ ստեզծա– թուլամորթներ ել դասալիքներ : կամ գաւագիր -
նայ անտեղեակ՝ տարագիր բազմութեանց եր գոբծութեան բարիքԼեբբ ; ՚ ւ ե ր , դիտակից ել անգիտակից ;
կունքին ու վաստակին : Եթէ մեր բերքբ օտար ափերու վրայ կա՝՝ճի, Ոչինչ։ Տարագիր բազմութեանց յաոաիսպահ
ալդ չի նշանակեր թէ դուրս կք մնայ ֊այբենի
կարմիր մատիտներն ու սեւ մելանն՚երր չեն սերունդը բաւական ուժ ունի, պատնէշին վրայ
որ պիտի նպաստեն բարձրացնելու Հայաստանի շւոեմ ար ան էն ; մնալու ել նոբ նուաճումներ կատարելու համար :
մ ո ղովո ւրղին մ տա ւո ր մ ակարգակք ։ Ոչ ալ Հատ– Եւ սոիսբ վարգ չի գառն ա ր Հ այրենի Հոգին Եւ պատմութեա՛ն ա,Վեւ ինք չէ որ պիտի
կարմրի :
րԼ աիր գպիրներու թխած ո յ շո ա յ լա բան՚ո ւթ ի ւն - վրայ, առանց իրական՝ տաղանդի։
նե 9>Խ որ՝* րդա յ ին արեւիկն կբ պարտին այն թան Ինչսլէս քաղաքական կեանքը , մտաւորն ալ
Եւ ինքն ակո չ վւասաւս րանն ե ր թոզ լ\փո բձեն– կա գին ժառանգութիւնք, արեւելաՀայ թէ արեւ ֊ ունի գիտակից , յեղափոխական վաքրամասնոլ -
գայլ1՛ յլե տա բա՛– լ կարգ։ ւմոզելոլ Համար թէ մ ւո աՀ ա յ , զոր Հ աա բ ֊ ա ի ր ժողովածուներու ՚էե– թիւն մը, որ գիտէ հարթել իր ճամբան, պայքա
ղ աղթաՀ ա յ զ ր տ կան ո լ թ ի ւն մ բ չ ի կրն՛ա ր ա սլ բիլ : բածեր են Երեւանի մԷԼ X րիր ճակատ ճակաի, արհամարհելով բոլ՛՛ը հովա
Աեգի Համար՝, րալւն ա՛հ գա մ գազթաՀ ա յ Որքան տաղանդներ խամբեցան այդ խորշա նիներ՛ն ոլ կապանքները։ Բոլոր խայՆերն ու սնա
եւ անկախու
ծաղրանք է : կին տակ , զրկուելով ազատութեան պարծ ո լթիլններր :
Ս ենք ուն ինք շատ յստակ բանաձեւ մր թեան կրակէն : Բո լոր բնգունակռլթեանց ազատ Իրականին մէչ, մեծամասն՛ութիւն մր կբ
Հայկական վարուցան է ոբ կր կա տա բուի , զարգացման Հնաբա ւո ր ո ւթ ենէն՝: ներկայացնէ այգ պատուախնղիը տարբբ։ Եւ–
Հայրենիքէն նեյս թէ զուրս։ Երկու թեւեր են՛ որ Ուքեմքւ , պիաի Լանանք իրար լրացնել, ոչ թէ համրա քով եւ բովանդակութեամբ։ Իբըեւ արի
ժխտել ։
թ ւ ւի չքն եր կր կատարեն ։ Երկու աբ օրն եր որ ա– ժաոաձ ղորդը սերունդներ՛,, ստեղծագործութեան
կօււներ կբ բան ան մ շակո յթի ան զ ա ո ա սւն իւ մ ԷԼ ։ Երէկ՝ Պոլսոյ եւ Իզմիրի մՀվ կր փորձէին ի՛ւ.չ եւ վաստակին ;
Ա ւ գ , մ է կր բո ւն Հա յ կա կան եւ. մի ւ ս ք ՀՀգաղ– ո ր կա րե լի չէ բ Հա յ կա կան գաւա անե ր ո ւն մ՛ԷԼ * Տատանս,,(ներ , զի է,,, ,)Ա/• , սայթաքումներ
Հեռաւոր կան որոնք ի վերվ,, յ պիտի յո/– զին անփառունակ
թ՛ւււ Հա յ^ Հ ո չակե՜լ կր X չւռնակէ գե ր ա զան ց ո ւթ ե ան Եւ Թիֆլիսն ու Բագունւ , մինչեւ, անգամ ն ահ անք ի մը, եթէ ոչ իքնասսլանութեան
:
սլայքռւր մ զել : կամ ժխտել տարագիր բազմ ու– Մ ոսկուան կր լրացնէին պակասը, շնորհիւ իրենց
;
թեա՚ց իրաւունքներն ու վաստակր ։ վայելած աո աւելութեանց Մենք չենք ուղեր վալ՛ ղեր ցս՚նե/ կամ քաղել
Եթէ Երեււսնր պետական միԼոցնեբ ունի իր Այսօր ԵքՐեւանր եւ իր գոյնզգոյն հաւատարիմ ա "՚յԳ /՚զրձ՚՚՚ն ճամբա I վր՚՚՚յ •
է՛է 1
Հարթիչ գԼանր՝ սաՀեցնելու Համար , թոԳ ՝չկար հ են ն-եր՚ր ինչո՞ւ անբնական կը՛ դա՛՛ւեն եւ բերան կ՛ալ– ՇԱԻԱՐՇ ՄԻՍԱ֊ԲԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
Գաս մր ծանծաղամիտներ կբ շարունակեն՛ « Անծանօթ » մբ թերեւս , այս ափերուն վր~ ՄԱՐՍԷՅԼ Մայիս 6թ՝ հայ հասարակոլ «
մ Էաք եւ արիւն ազլոորել*. չարավւոխե լով՝ անվի Բայ՛՝ Անշուք անուն մը, որ ոչինչ կ՝բսէ կամ կբ թեան ընտրանին , աճապարանքով էլը գիմեր՝
ճելի , պայծ՜առ, իբողութիւննե ր եւ առաԼադրու - քէ^Լա/էՐէ Էեթեբսոզին : Այնքան թ ո յ լ են կապերբ 1հԽէէՇ ձ& Ա ՀԱՇ ճ ՚ ^ 1 § 6 ^ սըահը , հայ երգին խշ.
.թի&կֆբ գաղութէ գաղութ , որ գաղափար էունինք թէ ով ռո
ԷկբդԷ" ինչպէս քիչ
1 երբ ձէշ #լաբդէ«ք Հ*յհ^+՚»1կ">ա– Հեռոլ։ կ՛ապրի ու ինչպէս կբ շիԼի՝ մեզմէ իջա պէս, <լԱըՏելիա% եըդչաիու֊մ՚բւլ ել. ղէ֊
Պոլիս,
սյաՀմաւի–,ֆսրգար Այս պարագային՝ Թուբքիոյ մէԼ^ եավաբը Պ– Հ– Սաբգսեան յաիղեցան "կիզբէն
յա ւա կճութի յւենեբԼ ու ... մաաՀո–* ուր կբ փակէ իր աՀքեբբ ալեՀեր այս.մշակն
գութ իւննեբբ՝ իր մշակո յթի զաբգացմ ա՛ն՛ մ՛ասին , ալ , մինչեւ վերքը երաժշտութեան թովիչ ազդեյու
անոնք ա ան իքէ ա ահ ի ք ց աւա 1լե լո վ , կա գա գա կեն • երակներուն աբիւ\1բ քամելէ վեր Լ : Պատնէշին թեան աակ պահել ունկնդիրների :
վրայ :
իմացանք, այս մարգիկլշ գաւեր կք սար Բաղդատաբար իրենց նախորդ համերգ՛ն։/^
քեն : կհուզեն՝ գաղութներ ո լ գրականութիւնք Հա Խարխլած էր տար իքով , ոննսունին\ գուռ,բ բուն՝ կ՛արժէ աոաւե լութ իւննե բ նշել այս վերշ\.
կադրել ֆյ • Հայաստանի գրականութեան՝; ԶգոյՀ 1 աբգէն : ք*այց կր պաՀէբ իր Հաւատքն ու կոր՚ովբ ւ ն ոյն հ ամ ար :
քյւ ձայն ձայնի տալով , գբի կխառնեն մէկլձ 83 ա արիներ ո ւ իր բեռան տա կ ժպտ ե լո վ կե ան - Տայտադրին բովանդակութիւնը հայ թէ
քին– Ա* անաս է Աուլթանեաննեբ անոնցմէ չէին, ռ– 0–
միւս էն՝ գռեՀիկ ակնարկներ Հ Վայբերան* եւ ծուռ բոնք իրեն ճիտք կբ ծռեն զրկանքին եւ գաւագիր տար երգեր՝ ճաշակով ը1՝տրուած էի*1՛ եւ երգչա^
բերան վերագրումներ , որոնք ամէն բանէ առաԼ պայմաններու տակ։ Ոչ ալ շողշողուն այնճ –Հ.Համ– խոլմբթւ արտաբերելու կաբոդութեան յարմար ա
•կեգծիք եւ տգիտութիւն կբ Հոտին ։ բաւֆներէն որոնք չտաաամ սեցան ցեղա յին նո յն ոուաՆ՝ Հ
Սվնո՚Լք Հաճութեամբ կր ծափաՀ ար են, երբ ծագում բ վերագրելու Հայուն եւ՛** քՒոլբքթև , ՛Նկատելի էր երգիչ - եբգչուհի'1 երոլ յառաչ^ա
վարկաբեկիչ վճիռներ կ՚արձակուին– Երեւանէն , ո րպէս ղի գգուեն Հ պարտ ո ւթիւնբ ՀձՀանրապեաա - գիմոլթիւնբ՝ ձայնախաղեբոլ արտայայտութեան
թերխաշ <Հգրական ագէա&ներոլ բերնով : ՛կան կառավարութեանդ Անգարայի : մ՚էք՝ կշոոյթի եւ տեւողութեան վարժ ըմբռնոլ -
Անոնք ձա յն։ ծպտուն չեն Հաներ , երբ ամ ՈԼ–Լ դ
մ իտքեր եւ բ ար բար ո ս ձեռքեբ անտ է բ <ձբո ս տան՝% ի Հազուագիւտ այն գՀմքեբէն՝ եղաւ, որոնք մի– մով :
մ՛ր կբ վեր ածեն արգի աշխաբՀաբաբբ ; Լոցրլ գտան մ իշա Հա յոց պաս, մ ո ւթիւնբ ո րպէս Ե բզ֊չախո .ւ մ րին բեմ ական կար զ ապաՀ ութ ի լա
Անոնք սուտ խենդ կբ ձեւանան , երբ գրական՛– փառքի եւ քաղա քա կբ թ ութ ե ան անմեռ փաստ բա նր, Համազգեստ ր ,կիրթ ու վայելուչ ա^րգուզարգբ
գիտականւ սերունդի մբ նեբկայացուցիՀներբ նալու աշակեր՛տութեան առԼեւ, եւ կռել կոփելու լա ր գա^Լ՜ք կր պարտադրէին Հասարակութեան ։
բուն իսկ բոլշեւիկեան Հնոցին մ ԷԼ եփած տա–. անոնց մ ԷԼ ցեղա յին Հպարտութիւնն՛– ու առաքի - Կր սպասենք իրենցմէ Ա*– ձայնական որակի
, կր խ ո շ– պատմաբան
զանգն եր , խմբովին կբ կաշկանդուին ն ութ իւննե բբ : Գրաբարագէտ , Հմուտ մշակում Հ
ւո անգո լին , ւի ո շի ան ա լո վ ֆ ի զի քա պ է ս կամ բարո– եւ գա զա փա րակ ան մ ար գ , կրցա ւ սեր ո ւնգ ներ Բ* Անդամնեբու՛ թիլին ստուարացում ։
յա պէս ; դաստիարակել տՀչլստ պատ կե ր ի իւրում՛^ , մ աս՝1 ա– Գ . իգական սեռին բեմ ական Հ ամ աբձակու^
Աեռ^ք, շատ բնական կր գտնեն ՛որ դաւադիր ւորաբար | 7 20 տարեկան արմ՚ենուՀ ինեբո ւ֊ն Հե իԺիւն մաս1՛՚աւոբապէս մեներգներու ատեն :
՚Աբտա՝–
իշխանութիւն մբ որոմ ցանէ Հայկական) : գել տալով Հւիաւիկասուն տի կին$>ն ե ր ո լ ^ Աօսէնե *• V* 4 Երգռւսւծ կտորներու. բանաւււոեղծական
սահմանի մ ԷԼ , խարդախ նշանախօսքեր ով բոլ եւ էթաքկներու կեանքը • • • : ա ր մ կ քին բմբոնո ւմ բ ։
Բայց յանկտ րծ կբ դառնան զի՜նակիր ասպետ– Զինք ճան չցանք իր կեանքի վերԼալոյսին ,եբ բ Որակի տեսակէտով իգական սեռին ՏՕբՐծՈՕ ՜
նե Ր » ե,Րբ դաար րաւոԸ Վաս տա կի մր մառան գորղնե- տամկացած էին ՛աբգէն իր ա չքե ր բ , բայց Հոգին՝, նեբու բտժինբ Հարուստ է՝ բնատուր , քաղցր եւ
կբ յո րդէր
ր ր կր յայտար աբեն ազատ ԱբտասաՀմ անէն « տեսակ մ ր յ ու ս ա Հատ ու վա ռ Հա լա տ - Հնւչեղ^ ձայներով , գլխաւորաբար Տիկին Աօբինօ,
Մ ի ՛ի" րձէք անտեսել կամ նսեմ առնել կամ քով՝ Հանդէպ իր ձեռքե րուն տակ Հասակ ՚աււնոզ Օր*ներ՝ Սէրէնկիլլե ան , Հասա գործեան եւ ու–
խեգաիժիւբել Հազաբտմեալ մշակոյթ մք X տզոց տպազ այ ին՛, կետնվւբ՝ յոոեգոյն պայմանն՛եր րիշնեբ առաւել կամ նուազ չափով ա բժէ քաւոր ,
Զա՛հա ց է ք օգտուիլ ա յլլ վաստակէն , որ շատ վերա֊պաՀած էր ՛ալդ Հայկաղուններու ուսման եւ ՚Ր՚՚նցմէ յուսագբուահ ՝ Պ <• Սարդս եան րսրոա -
ւք ր տեսակէտներով կր գերազյսնցէ ձեբին\բ : գա սա իւս ր ա կո ւթ եան Համար, եւ ինք տխուր էր՝
\քեզի Հ սւմաբ սրբազան՛ բեկ՝ Հ ալ ի ով : ք՝տ յց Համոզուած էր թէ տմկ ն մէկ
ւզարտ ա կ ան ււ ւթ ի ւտն– ուսուցիչ
ի ւիիճակի է ւիր կաբա ր գեր կա տա ր՛ե< լու , ոլսւսւիւ բերել վաստակաւոր մշակին ։ Աւելի բա–
ւ) բհ է սա ան ձնե լ անոր պա շա սլան ո ւ թիւնյւ , այլեւ եթէ իսւլճմտանք ու սէր խառնէ իր գործին ։
զ ար գ սլց ո լմն ու տար ած ո ւմ ր ,; լ; ե բա խտ պ այմ անն եր ու տակ՝ «/* ար ի Լոյս ՜օներու
Եւ ան, ո ւնւն ցաւ այգ խղճմտանքք ։ Հայ ու Հ եզինակր կրնար ն՛պաստել նաեւ մեր մշակոյթին ։
Հա յբենիքին շաՀն ալ կբ պաՀ ան Լէ ոբ քիչ մք ռա ց չին խղճմ տանքր Հ Ա ին՚չեւ իբ ւէերԼին Լող–սլԲ »
Անդամակցած է Պոլսոյ Ուսումնական Խ որ^
չաւիաւո րէք ձե ր ինքնւսՀ ւււ ւտն ութի ւնբ ՛եւ լայն՛ որ մնւսւյ ապաՀովաբար կոկորդին՝ մԷԼ աշիւա -
Հուբւլին՝, երբ ույս ՚թ՚րԼինբ Հեղինակութիւն անէր
բա՝1 աք պատ ո ւ Հա՛նն ե րր , լի ո իս ան ակ չինական պա տ ան քի ու մ սլ ի ո ն ի ն վր այ ։
մեր կրթական կեռք քին մԷԼ, եւ ի վիճակի էր իր
րի ս պն ե ք՛ով խափանելու մեր տրեւբ X
Ան շս ւշւո ււ ւ ն էր նաե ւ իբ թ ե րո լթիւեն ե բբ : իսօսքր լսելի ղա րձնե լու Հայկական վւսրմսւ րան ֊
կրնա յ ինք այս սւ զգան շանն ե ր բ՛ ամ փոփե լ մ էկ Մ եղ մ է ո0 վ մտա պիտի ո լզէր բարձրացնել
ն ախ ա զա ս ո ւթե ան մ ԷԼ * , իր ձերէ ներս : ՏբԼան մ րն ալ մաս կբ կազմէր
Հձկաաաի ելութեամբք, ււ ո\նքտ լ ո ւ Համար ։ ք*ւսլղ այգ սուղ չաղ Օգնութեան Անտ ու կի Հ ոգւսբարձու–
վ ա ս տ տ կին տէրն՝ ենք : թե բու թ իւննե ր բ ոլ^ԻսՀով ստուեր կամ՛ արա՛ս կր թեաՀ՛ , երբ , Հողե լոյս ՝(,արոյեռ^ւ Պատրիարքի
ք՚նչ որ կր նշանակէ արմեցնել զայն ; կարելին բեր էին Հ տ՚Լրա լ ի՛ն ի ր դե րին , ւլււ բ պսակ ե ց կէ ււ Հ ււ վսւնտւ սրութեամբ սլ յգ ւլււրծր կորիզ կր կազ–
փորձել , ռ րպէ սգի թոիչք մբ եւս կատարէ , ինչ~ զարու արղավ. քրտինքով ՚. Տակաւին՛ անցեւռլ տա» մ կ ր ապերախտ ՚՚իԼավալրի մր մԷԼ։ Չենք դիտեր՛,
աէ" ՚1 Ր$1՚" յիսուն տաբատն՝ մԷԼ։ Բտյղ մանա– րիւ Օունիսին, ւիսնամեալ գործ ունէութեան իր թէ ւլ իմացա^ ւ ալդ նախաձեռնութիւնք ^ եւ կր շա–
ւա1գ անկար ե լին ւիո րձե լ , ււ րպէ սգի այսօ րուսւն լոբելեսւնբ տեգի ուն՛եցաւ Պոլսոյ մԷԼ , ՀՀաբժսւ - ր ունակս լի0 մին՝չեւ ռւլււօր , երբ պետութիւնք
^1"յԲ^ե1՚Ք1՚1 լիովին օգտոլի անոր բարիքներէն։ ՛Հ ավայել շու քռվ^ : Անշուշտ այնքան , որքան * * « կ՛՛ուզէ միԼսւմւոել տզզալին՝ տժգոյն ձեոն՚արկնե ~
եերգագթր թանկագին պաւռեՀ ութիւն մլձւ է, ներելի էր , թ ր քակ ուն աշխ ա՛ր Հ ի մ ԷԼ ։ բու իսկ ւ
այս նպատակին Հասն/,լու Համար : Ս՚սւնաւանգ ե֊ Եւ* աՀա մշտնԼենականւ՝ Հանղիստբ ։ Լ/չխսւր Տէր եւ Տիկին Աուլթանեաններռւ սւնՀատա -
էր որ
թէ Եր եւ անցին երր բար եՀ աճին ակ ան Լ գն՛ել ա յն դարձած Հ ո գի մբ ե ւս տ ու ինք Հոգին , օտ ա ր ե ր– կան մ իԼոցն*ե րով ել աշխատանքներով
կրթարան »
՚– որ ե կ ն ե րու՛ն ո բոն ք բաւա ր տ ր սլա շ ւս բ ե, զայն կնքի ՛սակ ։ Ակիււոարի մԷԼ Հիմնուեցաւ « Տիպար մԷԼ։ Վա
ա բմե լլնե լու կամ ք ունին : Ա՛ ան ա ս է Ա ո ւ էթա ն ե ս/ն ի Հ եզին ակ ութի լքհն է նախակրթայւանր , այժմ Գւստրգիւզի
ււ աւելին լայն սլաաեՀ ո ւթ իւն մբ պիտի .« Բար ի Լո յոդ խո րագր ուած Հա յեբէն գա սաղ իր - ռարան ուսումնւատեն չ մ՛ան կ լւ/նց , ււբ պիտի շա ՜
ա նենա յինք , եթէ Ե Ր ե ւ աե ր Հայկական Արւուս–
ստՀմ ա՛հ ի Հ ետ յա՚ ր ա բեր ութ ի լ ններ քերււլ շար՚քր ։ իր Հմ ւո ո ւթեան Համ աբ չավւանի չ բունւսկէ ան՛շուշտ կանզուն մնալ, որպէս քի^ա ~՝
ճիշզ այնպէս ինչսլէււ որեւէ երկիր ; Հաստատէր
կ ամ վ կ այ ութի ւ ն չի կ տ զմ եր ան շ ո լշտ Հ ամ ե ս ւո տակարան X 1
ա լզ ւիսս ւուս կ լ։ , ոչ ալ վւառք կամ անմաՀութիւն Մ ՛մնասէ Առւ լթս/ւեանի մաՀով կ՚՚անՀետի նր–
Այն իսչ "ր կր վարձեն պատերապմէն ի վեր , կ՚ւազաՀ ով է ու աւլցիչ Ա ււ լլթ ան ե ան ի : Բայց սե - կարագրի եւ Հոգիի արժանաւոր մշակ մր՛. Ամ է -
պարզապէս
իբրեւ կապ եւ Հ աղոբգակցւււ թիլն ^ րռւնզ ր , ււ ր մտ լքեն ի լեզուն սեյւտեց իր ՛ուշադիր Գէն կորովի եւ սյբթաւն անգ ապաՀներկն մ՚կկրմեր
լ*^Հ պե
ծ ւռգրան կար մ րն կ ։ Ա ա րզւռն ք ՛՛Հ՛ ՈԲ ո լ շուառոլ– /ւ Հ ալտծ ո ւ Հոկուլութեանտակ , Հ ա յե ր էն ի Հանդէպ կրթական կեանքին։ (Հարգանք իր լի ՛ատակին ։
տական իմաստութիւ՛ն , ա յլ Հոգեկան թ իր սլա չտամ ունքով ել գ ի ւո ա կ ց ո լիԺ եամ ր կրնա յ
թիւն կր մ ատնէ ։ Մ–
Կր կարծե նք թէ երեք տարուան վւորձյ* բաւա
կան էր , զարձ մ ր կատսւրե լու Հ ամ ար տ յս ճամ -
բուն վրայ ։ թէ կր գտ՛նուին բոլորովին անտէր* ե անզօր ճակա– րեն, ,եբբ Հայկական Արտասահմանը կը յաւակնի
ւ/ւի մբ առ 9ել :
Ամ Է.Լ՝ պա ր ա դա լ ի մԷԼ նախ եւ^ առաԼ Հ ա լ ր ե– արժեցել իր իքնոլրոյն ստեղօ֊ադոբՆո լթիՏ բ ,
սիքն է որ կր տումէ, այս սւ՝– բնական– , այս ոստի Մ ան աւանդ որ ,իրենք ենթակա լ են բռնակալ , ինչպէս եւ հայրերուն ձղաձ֊ ժառյսնգութիմևը :
կանական վերաբերումէն։ Եւ չարաչար կբ աա - Համ այնակոլլ կարդա սարքի մ ր , իսկ մ ենք՝ աՀա Ամէն գործի մէչ ալ մի շա պիտի զանուին
^՜ֆԼդ Քայ*ի որ իբ մալովռլրգր տարիներով կր մբ– տարիներէ ի վեր կրէ վայելենք ագատ ստեզծա– թուլամորթներ ել դասալիքներ : կամ գաւագիր -
նայ անտեղեակ՝ տարագիր բազմութեանց եր գոբծութեան բարիքԼեբբ ; ՚ ւ ե ր , դիտակից ել անգիտակից ;
կունքին ու վաստակին : Եթէ մեր բերքբ օտար ափերու վրայ կա՝՝ճի, Ոչինչ։ Տարագիր բազմութեանց յաոաիսպահ
ալդ չի նշանակեր թէ դուրս կք մնայ ֊այբենի
կարմիր մատիտներն ու սեւ մելանն՚երր չեն սերունդը բաւական ուժ ունի, պատնէշին վրայ
որ պիտի նպաստեն բարձրացնելու Հայաստանի շւոեմ ար ան էն ; մնալու ել նոբ նուաճումներ կատարելու համար :
մ ո ղովո ւրղին մ տա ւո ր մ ակարգակք ։ Ոչ ալ Հատ– Եւ սոիսբ վարգ չի գառն ա ր Հ այրենի Հոգին Եւ պատմութեա՛ն ա,Վեւ ինք չէ որ պիտի
կարմրի :
րԼ աիր գպիրներու թխած ո յ շո ա յ լա բան՚ո ւթ ի ւն - վրայ, առանց իրական՝ տաղանդի։
նե 9>Խ որ՝* րդա յ ին արեւիկն կբ պարտին այն թան Ինչսլէս քաղաքական կեանքը , մտաւորն ալ
Եւ ինքն ակո չ վւասաւս րանն ե ր թոզ լ\փո բձեն– կա գին ժառանգութիւնք, արեւելաՀայ թէ արեւ ֊ ունի գիտակից , յեղափոխական վաքրամասնոլ -
գայլ1՛ յլե տա բա՛– լ կարգ։ ւմոզելոլ Համար թէ մ ւո աՀ ա յ , զոր Հ աա բ ֊ ա ի ր ժողովածուներու ՚էե– թիւն մը, որ գիտէ հարթել իր ճամբան, պայքա
ղ աղթաՀ ա յ զ ր տ կան ո լ թ ի ւն մ բ չ ի կրն՛ա ր ա սլ բիլ : բածեր են Երեւանի մԷԼ X րիր ճակատ ճակաի, արհամարհելով բոլ՛՛ը հովա
Աեգի Համար՝, րալւն ա՛հ գա մ գազթաՀ ա յ Որքան տաղանդներ խամբեցան այդ խորշա նիներ՛ն ոլ կապանքները։ Բոլոր խայՆերն ու սնա
եւ անկախու
ծաղրանք է : կին տակ , զրկուելով ազատութեան պարծ ո լթիլններր :
Ս ենք ուն ինք շատ յստակ բանաձեւ մր թեան կրակէն : Բո լոր բնգունակռլթեանց ազատ Իրականին մէչ, մեծամասն՛ութիւն մր կբ
Հայկական վարուցան է ոբ կր կա տա բուի , զարգացման Հնաբա ւո ր ո ւթ ենէն՝: ներկայացնէ այգ պատուախնղիը տարբբ։ Եւ–
Հայրենիքէն նեյս թէ զուրս։ Երկու թեւեր են՛ որ Ուքեմքւ , պիաի Լանանք իրար լրացնել, ոչ թէ համրա քով եւ բովանդակութեամբ։ Իբըեւ արի
ժխտել ։
թ ւ ւի չքն եր կր կատարեն ։ Երկու աբ օրն եր որ ա– ժաոաձ ղորդը սերունդներ՛,, ստեղծագործութեան
կօււներ կբ բան ան մ շակո յթի ան զ ա ո ա սւն իւ մ ԷԼ ։ Երէկ՝ Պոլսոյ եւ Իզմիրի մՀվ կր փորձէին ի՛ւ.չ եւ վաստակին ;
Ա ւ գ , մ է կր բո ւն Հա յ կա կան եւ. մի ւ ս ք ՀՀգաղ– ո ր կա րե լի չէ բ Հա յ կա կան գաւա անե ր ո ւն մ՛ԷԼ * Տատանս,,(ներ , զի է,,, ,)Ա/• , սայթաքումներ
Հեռաւոր կան որոնք ի վերվ,, յ պիտի յո/– զին անփառունակ
թ՛ւււ Հա յ^ Հ ո չակե՜լ կր X չւռնակէ գե ր ա զան ց ո ւթ ե ան Եւ Թիֆլիսն ու Բագունւ , մինչեւ, անգամ ն ահ անք ի մը, եթէ ոչ իքնասսլանութեան
:
սլայքռւր մ զել : կամ ժխտել տարագիր բազմ ու– Մ ոսկուան կր լրացնէին պակասը, շնորհիւ իրենց
;
թեա՚ց իրաւունքներն ու վաստակր ։ վայելած աո աւելութեանց Մենք չենք ուղեր վալ՛ ղեր ցս՚նե/ կամ քաղել
Եթէ Երեււսնր պետական միԼոցնեբ ունի իր Այսօր ԵքՐեւանր եւ իր գոյնզգոյն հաւատարիմ ա "՚յԳ /՚զրձ՚՚՚ն ճամբա I վր՚՚՚յ •
է՛է 1
Հարթիչ գԼանր՝ սաՀեցնելու Համար , թոԳ ՝չկար հ են ն-եր՚ր ինչո՞ւ անբնական կը՛ դա՛՛ւեն եւ բերան կ՛ալ– ՇԱԻԱՐՇ ՄԻՍԱ֊ԲԵԱՆ
Fonds A.R.A.M