Page 77 - ARM_19-1948_01
P. 77
մին գեզարւեստական մակարդակին եւ Հերատների ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԳԵՐՄԱՆԻԱՅԻՆ պէտք ունին երկար ժամանակի, վերսկսելու Հա–
ու գործո դո լթիլն՚՜ւերի ,ե րամ շա ակա՛հ նկարագիրը մ աբ բնգՀ ա տ ո ւած աշխատանքր , որպէսզի ան ի
կամ արտայայտութիւնը
ա՛ե կա տա ր : Այդ բանին մ հ՛ում են թերի, երբեմն գօրոլ բլլա յ կրկին օգնելու իր ընտանիքին ՛ե ւ իր
ւական Է յիչատակել
Համոզւհլոլ Համար բա ՏՕՆԱԾԱՌԻ ՀԱՆԳԻՍ Համայնքին : կան եւ իշխանութեանց առֆեւ կարգ
Հետեւեալ փաստբ . Թոլ– մբ իրաւական պաՀան^նեբու արգար ստացում ր
մանեաւ ի պօէմի Նախերգանքում գե զա ր ւ ե ս տ ա ֊ որուն Համար պէաք՜ կ՚ըլլայ թանկագին ժամանա
կան խտացած գծերով ար ւած է ոզչ՛ պօէմի բո Այս տարի ալ Յունուար 6ին Միւնիխի Հայ կի մր վատն՛ում ր :
վանդակութիւնը, Հերոսների ողբերգակա՛ն վախ– կոմիտէի կազմակերպութեամբ աեղի ՛ունեցաւ Վ ե ր^ին պ ատ եբազմ ին ՝ որ՛ուն բն թա ցքին
ճանը։ Փորձլած ընթերցողր Նախերգանքի ըն Կաղանդի եւ Ծնունդի Հանդէս մը, Միւ&իխի ար մեԼք աւելի մեծ թի՛՜ով զինուոր տուինք , ու–
թերցումից կբ կռաՀի պօէմի տխուր վերշՆսւորոլ– ուարձաններէն՝ Կռիւնվալտի մէչ՝։ ձինք մեծ թիւով օգնութեան արժանի զինու՛ո՛րէ
թիմհբ; Բայց փորձ՛եցէք Համեմատել Տիգրանեա– կոմիտէի ՛նախադաՀ երկրաչափ Տիգըան Կ ի– ներ : Ա՝իոլթիլնս փո ոձառոլթե ամբ գիտէ այն
նոր
նի «Ա՛ ուշ»ի երաժշտական նախերգանքը (օԱ\՚61՚– րակոսեաքւ բացաւ Հանդէսը՝ շնո՚րՀ ասոր՛ելով բազմաթիւ կարի^եբբ, շնորՀիւ ամենօրեայ Խ~
է1Մշ) Թ"ւմանեա\1,ի քերթողական նախերգանքի Տարին ՛ել Ա. Ծն՛ունդը ։ զած գիմումնեբուն , որոնց գոՀացում տալք մեր
Հետ եւ դուք կբ Համոզլէք , թէ որքան թ ո յ լ է իր Բարառլդար Պօյաճեան, բացատրեց Հայկ. Մ էութեան եւ մեր Համայնքին սրբազան պար աա–
արուեստով ե. արտա յա յ աչական միիցւԼւերովՏիգ– Ծ՚1 ունդը , վերյիշումներ բրաւ. , մ եբ նաՀապետա– կան՝ութիւնն է : Ամէն Հայ մարգ պարտի բերել իր
րանեա ի օփերա լին նախերգանքբ : Այգ երաժշ կան օրերէն , եւ մ աղթեց ՛ոբ աա ր ագի ր Հ ա յ ու–, պարտականութեան բաժ էն բ տալու Հ ամար Հա ք
տութեան նախերգանքը կազմ ւած է Հերոսների թիւճ. ր արժանանա յ յ ա ռա^է կա յ աագաւա բն եբ ր Համայնքին՝ իբ ֆիզիքական ^ բարոյական ել աբն^~
արիաների աոանձին կտորներ լ ց , ն ուագախմ՝ բա աօնեչու , մ էացեալ եւ անկախ Հ ա յ բ՛ե՛ն իքի մէջ : տեսական առողջութիւնք*։ Այսպէսով է ոբ միայն
յի հ երաժշտութեան՛ն վերածւած : Այդտեղ չի Կ ա բգաց , ֆրանսաՀ ալ Հ ին բնկե բ ի մ բ ս բա ան ժ ո ղո վո ւր գնե բո լ այս քառուոիին վրա յ կրնանք
ղղացւում դեղարւեստական ամ բո ղի։ ւթ ի ւն ել գրաւ աո զերբ– , « պան գխտ ո ւթե ան տպաւոր ո լ – Հ պարտ երեւնալ ։
միաձոլլոլթիւն , եւ նախերգանքբ մնում է որպէս թ է՛ ւե ն երբ » ա ր ո\% ք յո ւգեց ին\ ներկ աներբ ։
անկատար մի կտոր : Փետրուար 22ին , կիրակի օբ , ժամր \4էն մին~
Երկսեռ խումբբ երգեց «ԽորՀոլրգ մեծ^բ , չեւ կէս գիշեր , Հայ Նախկին քհազմիկներոլ Ա*ի–
երդեր :
ԱյսսԺս7՛ աեղեր , որտ՛եղ ղէպքերի երաժշտա ինչպէս նաեւ ազգային եւ կոմիաասեան , աճ՛ուրդ ութիւն բ պիտի ունենայ իբ տարեկան աւան գա՝*
Տայաագրին
կան արտայայտութիւնն երբ թ ո յ լ են, շատ կարելի Եգան արաասանութիւնւներ , մեներգներ կան սլ ար աՀ ան գէս բ , կա րենա լ սնգտռա^ երթալու»
է նշել; Պօէմում եղած այն խոր Հոգեբանական եւ փոքրի կնե բու նուէր ա բա շխում : Համա,ր էբ անՀ ամ ար կարօտ եալն՚ե բոլն՝ յ
ապրումները , այն քն՛արերգական ջերմութիւնն մ ա ս՛. ա կո ե ց ան Ներ սէ սեան եգբայի& ե բ Լգաշնակ Մ ենք կուգանք Հոս թաիսան ձագին խնգրելոս
ու գունագեգոլթիւն՚Լ իր երաժշտակա՛ն արտա– ել թ՛ութակ՝) , Օննիկ էօլմէզեան , 0,Ր՝ * Հալաճեւսնդ մեր՝ Հայրենակիցնեբէն , ճանչնալով անոնց Հայ՛»
յայտութչւնր չի գտել Տ՝ իգբանեանի «Անուշ» օ– Պօյաճեան ^ Հայրապեաեան , ել Գ^եբմանուՀի մր րԽԼասիբական վառ զւլա ց ո ւմնե րի , որ անգամ մ ր
փերայի , մասՀ՚աւորապէս գործիական երաժշ Տիկին Լորէ։ եւս տան իբեբօգնութեան ապացոյցբ ք որ՛ուն Հա
տութեան մէչ՝։ Այնպիսի կարեւոր դէպք, ինչպէս Հանգէս ին յաջողութեան ն պա սա եք են վար\– մար յ վստաՀ ենք, անոնք <ռչ մէկ միֆոց պէտի
Անուշի վւախցնելն է, երաժշտութեան մէչ1 շատ էականի բոլոր անգամներ բ ի մէջ այլոց , Պ* Նու– խնայեն ւեւ ա յգպէսով ա պ ու Հ ոված պէտէ բ լ յան
թ ՝ ո յ լ արձագանգ է գտնում : Իսկ Ատրոյի սպանոլ– պար ՏԼօՀ րապ իբ ելեկտրական մոմերով ՝սա.ր^~ մեր պարաՀանգէսին յա^սգութիւնր ։ Մեր տոմ-
իժիւ–՛ ր կամ Ա1ուչի խելագարութիւնը շատ ան քուած Հոյակապ տօնածառով, եւ Պ՛ Արարատ սակներբ ար գէն Հ ր ապա բակ ելած են՝ • ԱպաՀ ո վ ե–
գոյն են արտայայտուած նո ւադախմբա յին երաժշ Ղ՝աւիթեա%\ իր պատրաւք տած Հայկական Հ ամ ա– զով ճեր տոմսակներ ր նախապէս ՛եւ Հանդէսին
տութեան/ մէչՀ։ Այ՛ս բոլորն անշուշտ օփերա յի գամ ճաշերով , աեւ Պ • Նշանի Պօգոսեան իր անա ներկայ գտնուելով , միեւնո յքլ. ժամ ան ակ , գեզե–
Հիմնական թեբոլթեան՝ ն ւագա խմբա յին, բաժնի կնկալ պարեր՛ով : ցիկ ժամ անց մր ապաՀ ոված պիտի լ1էէար ձեզի
թ ո յ լ լին՛ելու Հետեւանքն է։ Բայց մեր այս գք՚~ Նախ քան՝ Հանգէս ի աւարտում ր , կաբիքաէ– Հայրենասիրական եւ գե զա ր ո ւե ս ա ա կան քե՚Բ՛^
տ ո գութ ի՛ ւնն եր ր ո եռ եւս Հիմք չեն տալիս անտե ւորնե բուն բաԼխուեցալ^վեբ^երս Ամերիկայի մի^–. մթն՚ո՚լոր՚աի մ Ա մ էջ ։
սելու Տիգրա՚–եա՝նի «Անուշէի արժանիքներբ , ՛ո՛ր– ո ւթ ի ւնն եր էն գրկուած Հ/յ&ւ Հանգեր ձեղէններլՓ X Հ– Ն– Ռ. ՄԻՈՒԹԵԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
պէս երաժշտական ստեղծագործութիւն ։ Վե ր ա– Հանգէսբ աւարտեցալ մամբ 7ին , եւ ներկա–
մշակմա\Լ ժամանակ, անկասկած, դգալի չափով ն՛ե րբ ուրախ տրամ ագրաւթեան տակ թոզ ո լցթն ՋՈՐՍ ՀՈՎԵՐԷՆ
լալացել է օփերանւ : Աակայն գա վերջնական Հա– սբաՀր ։ Թղթ՜ակից
մարել չի կարելի Հ Վեր՛ամշակմ՛ան– ժամանակ Հե Եւբոպայի մէ^ գոյութիւն 4200ունին աեսակ
ղինակը խախտելով «Անուշէի արդէն, ժոզովրդա– ԿՈՋ ՀԱՑ ՆԱԽԿԻՆ ՌԱԶՄԻԿՆԵՐՈՒ ՄԻՈՒԹԵԱՆ ծաղիկներ (որոնց միայն 420բ անտ ւ շաՀ ոտ ե՛ն.) ,
կանացած ոճր , ՚որոչ մեներգներ կառուցել է եւ— եւ զ.ա սալորուտ ծ են Հետեւեալ կեր պո վ* 1 194
՚րոպական՛ ռոմանմների եւ օփերա յին արիաների զանազան՝ ճերմակ ծաղիկներ , 1 87/» , ան ու շաՀ ոտ
նմանողութեամբ , որ՛ոնք խորթ տարբեր են մրտ Ն՝ոբ չէ ոբ պիտի ճան չցոլի Հայ Նախկին 84հ* 594951ք գեղէն ծագէկնեբ , 11 լ* Հոտաւէտ , 823 կար
ծա–
ենում օփերա յի ընդՀանուբ Օ)1օոտ/ մէչ\՚– Օրինակ քհազմիկնե բու Մ իութիւնբ Հայ Հ աս ար ակո ւթե– միր ծագիկձ֊եբ , Հոտաւէտ , կապոյտ
Գ. գոբծոդութեան մէչ՝ Աաբոյի ալ Մօսիի որո ք նէն ւ Վերջին երկու պատերազմներուն ալ Հա ք զիկներ , 31հ» Հ" ա աւ է ա , 330 զանազան անորոյ
արիաներ բ կազմւած են եւրոպական ռոմանսների մարգբ իր բամինբ բերաւ 3Արգարութեան եւ Հայ ւլոյնով ծաղիկներ որոնցմէ մ իա յն 28ը թեթեւ Հ ոտ
ոգով։ Նոյնպիսի թե րութիւններ կան «Անուշէի րենիքի վե բ ա կան գմ էսն, Համար : մ ր ունին, մ1՚ ացեալնեբ բ 308^ առանց Հոտէ կամ
վերէդն գործողութեան մ՝էչ\՚– ք*՚ոլո ր Համայնյին՚եբուն մէ^ զինուոր բ ագգային անՀ աճ ո յ Հոտով ։
ԸնգՀանրապէս գրական քայլ Համարելո՛վ «Ա– զ ո Հ ո զ ո ւ իմ ե ան խո բՀ բգանիշն է : Ս$՝որ բանակ \933ին Բերուի մէջ. գտն՛ուեցաւ ծաղիկ մր ոբ
՝նոլչ»ի ւէերամշակումբ, ար զգալի չափով մեղմեք մ եկնիլբ եւ անկէ վեր ագար ձբ Հ աւաքական ցո յ – առտուն 1լ արթննայ ճերմակ գոյնով , կէսօրին
է «Ա՝՛ ո ւչ՛» ի առաքին փոփոխակի նախնականու— ցհ բոլ տեգի կո ւ ա ան : Երբ վերապրոգ զինուոր բ վարդագոյն է, կէսօրէն ետք կարմիր, կէսօրէն
թիւնբ թուաէ^ւտտշ) եւ յաիղ տեղեր ունի, (օրի ալ նա իսկին ռազմիկ է եզած, Համայնքին Համար վերջ ման է շա կագո՛յն , էրէկունր րաց կապոյտ ի՛սկ
նակ կոխի եւ պարերի երաժչտական արտայայ անիկա գագբած է Հետաքրքրական առարկայ մր գէշերբ ճերմակ ։
տութիւնը , որոշ խմբական Համարներ, եւտն .) , բլլալէ , մթեչգեռ նոր է որ կր սկսին նախկին Ա՛սակեր ծառէն զատ գոյութէւն ունի նաեւ
այնուամենաիիլ «Անուշ՛» օփերան դեռ կարիք ու ռազմիկին Համ ար իր զոՀ աբերութեան– չար Հե փռնգտաց\ոգ ծառ մչւ որ թ ո յ լ չի՛՝ տար որեւէ մի–
նի վերամշակման : Այդ վերամշակումն ա&պայի տեւանքներք ՚. Աքսոր չարքաշ կեանքէն գէպի խա– ջատէ որ էր տ եր ե ւն ե ր ո ւե՛ մ օաե՛ ա յ : թ՝,եթեւ ցրս>–~
ման պէտք է կատարել, ելնելով Հէնց այն Հան՛ գազ կեանքին վերա գարիէն "Լեր^ն՝ է որ կբ ՛սկսի ցումով մր էր վրա յէն՛ կր թոթվէ որեւէ օտար
գամանքից, որ «Անուր, օփերան լայն ժողովրդա շաբ4թր Հ իւանգո լթիւններ ո լ \եւ ա կա բութիւններ ո ւ^ մարմին։ Այս պատճառաւ էրեն՝ տուած են ւիռնգ—
կանութիւն, է վայելում ել Հետեւաբար արժանի է որոնք լուր^ եւ Հետեւոզական՝ խնամքի կբ կարօ ւո ացոզ հ առ ան ո ւնլլ :
աւռաեսե ու>առրութեան Հ տին՛. Յաճախ՝ անյատակ աշխատանքի վիրաւոր– Հաշիւ եզած է որ մարդ մր էր <հՀե՝ած օրէն
յգՊՐ ր շ գբ ւ" Ա ՈՍԿծՐիՏծԱՆ ներ, Հա շման գամն եր եւ Հիւանդն եր են ս/եոնք ոբ մինչեւ 70 տարեկանք կ՚ուտէ 20 բեռնատար ո լ–
*8ԱքիԱՋ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ նմ ան էբ ս՚ե լած ա լ , խորՀ րդաւոր առագաստի մր , էին եւ Հաշտութեան լիազօր բանագնացներ ։
"՛Ր ^՚ԲԲ^՚Ք էէ փ ո Բ ^ ե ր բանալ թեւերլչ մբրկաՀւսր Պատմական Օր մը սակայն , մարդ Ասաոլած մր
Հովերուն։ իր մէջ կբ Հսկէր խոՀոլն պաՀակր, էջաւ երկէր , բաժնեց մարգի կր ասա ո լածներ էն %
ւիորձան աւո բ ար կածա խնդրութեանց գէմ ։ Ա՝ ի ո ւ՛ Համբեց մէկ , երկու , ՝երեք • • * : Վ^արդապետեց ,
թե ան ւիառաբա՝ձ ուած շ ՚ լ թ ա յ է ն փրթած օղակ « երեքը մէկ է, մէկը երեք։ Երրո բգոլթի^ն •••
( ԽՈՐՀՐԳԱՎԷՊ) Ջխօ" սիս վար գա պետ ճգնաժամայիԽ խորախոր Հ՛ուրդ վերացականս ւթիլն ։ ՛Բանդեց
պաՀերու փիլիսոփայական լռութէւնր կասկածե բն ութեան տաճարները , մաբգկայինւ Հ ոգիներու
Բ. ԳԼՈՒԽ լի է , անտարբեբ՚ոլթիւնր՝ /"""ելի •••I մ էջ ։ Ինչ որ Հ ող , քար ու աւազ էր , թաղեց ան՝–
Խօսէիր * . . չթօսէի բ * • • : Աւե լորդ Հարցում ։ նիւթական շերտ՛երու տակ , ի՛նչ որ աե ս ան ե լէ էր ^
Հարկ էր թաւալէ լ ճշմ արա ո ւթեան լուսան է ւր եղաւ անտեսածն ելէ , շ°շափելէն անշօշափելի ,
ԱՐԵՒԱԳԱՐՋ խարխափումն երու առջեւ ։ Ու երբ սկսաւ խօսէ լ, իմ անալին ան իմ անալի ։ Հէգացումը վերացում ,
Գրեց՝ ՏԻԳՐԱ՛Ն ՓԻՐԱ՚ՆԵԱ՚Ն նեբսլչ, ջզայոյզ գէմքերուն վրա լ անգոՀանքբ կբ մտածումը Հաւատք է
Անիկա կբ պատկւմ՚ւ ի անՀատապԷս ոչ մէկուն է մ ազուէր սրտասարսուռ էսկ դուրս բ, բու մ, « Այո–, ծայրայեղ միսաիքականութիւն , որ
իսկ Հաւաքապէս՝ բոլորին ; ՎեՀաԺողովբ Համա Վայէր չարագուշակ ։ այսօր կը բաժնէ ՝Բ ր ի ս ա ոնե այ Հայաստանը Հեթա–
ձայն է բնգՀանբացնել, Հայրենացնել զայն ու Փորձառութեան, լա պա ն բ բ Հարկ է կախեք ճ. ոս իրանէն ։ Ջարաշուք խրտուիլակ՝ որ Հեռա
պողպատեայ զէնքեր գարբն ած , բաժնել Արի Ա— իմաստութեան կայմէ կատարին , ոչ թէ թիկոլն\– ցուցած է եբ կո՚լ Հ ին աւ ուրց Հար եւաննա բ ր է բ ար՛
,՚բանց բազմ ա յալլթ իշխաններուն եւ անոնց կ ո— րէն։ Առաջէնբ կի լուսաւորէ այսօրն ու փա%ր *. մէ , վա ռե լո վ անո՛նց Հոգիներ ը ատ ե լա վառ Հնոցի
րէ ւնն եր ուն ւ ՝եՐկրՈ՝ՐԳՐ՛ անցեալը մէայն Հ Եբկէրր Րաօ սեղան մէչ ։
Վճիռր անգաբձ է ո լ երգումլլ միաՀամուռ յ է, որայ շուրջ ամէն ազգ կրնայ բաղմէլ ։ Անկէ « Հ ո զ ը անբռն արար ելէ է, բռնաբարելէն*՛
Պ^րո՚Հ , յարձակում Հեթանոս Հարեւանին վրայ ու փրցուած էւրաքանչէլր մայնիկճ գոց սեղան Հայ մ աբգը , էնքբ , ն ո ւա ճ ե լին՝ ան՛որ մէտքն ու ( Հո
գոլրս շպր՚ա՚ե լ զա յն Հա յրենի բռնագր աւո լած րենիք, կռթնած՝ սեղանակիցներու Հոգեկան ու ղէն ։ Ու Հայ<.քենիքր այգ զանգուածը նուաճուած,
՝**աՀմ աններ էն % Հոգինեբբ կբ մխային, աշտաե ա– իմացական զօրութեան, քւսն\ թէ բէ.բա ուժի ։ « Բայց միթէ՛* Հնարաւոր է նուաճում, նոյն
կա բարձ մոմ երու իւզաթաթախ բոցերուն առջեւ « Մենք, գարե բու ըն թացք ին եղած են ք ի բա՛՛ էսկ գաշԳւակցութէւն , նեբդաշնակութէւն ա լ բաբի
միաբանուած։ Այգ պաՀուն , վայրկեանին պա– նի Հետ սեղանակից ել սննգակէց ։ Հողէ խոր շեր*– զ րացնութիւն , երկու տրամագծօրէն Հակառակ
Հանջբ , պատմութեան փէշերէն կախուած , կբ տեր ուն մէջ թա քոլն՝, միեւնո յն՛ "գիԱեբր իւրա զանգուածներու միջեւ ։
վ՛սվսար ամ էնա լն ականջին ։ ցուցած ։ Եղած ենք արենակէց ու ասաուածակէց ։ « Վերադարձ դէպի Հ եթանո ս ութ էւն - « • երե
Սէր ե լ միութիւն։ Մին թ ա գ է, միւսր Երկ՝ոլ ար եւածին Հարեւաններ՝ փոխագարձ գէե– րեք այգ չէ էմաստը բառերուս։ Հապա* • * * ՝Բբէս–
թագաւորութիւն յ ցումնեբով, իրարու արիւն տուած ՚"՛*– առած։ տոնէական՝ վերածնունդ , բարեշրջում » * ••
Բայց , , ներկաներէն, մին կը մնար լուռ ու Մէեէ3.ոյն Այտուածներոլ հնոլնդ տուած ՝ու պաշ կա ա ազի ռումբ մր պայթեցաւ յանկարծ,
7* ա գամուած։
անՀտզոբգ իր աթոռին վր.այ անշարժ տած ։ իւաչերու , ս՛ուիններու սպառնացայտ շողիւննե
բացած
ԱնՀ աղորդ՝ իւոմեկին ՛ու վառօգին Հ Անիկա « Երանաւէտ գարեր * * • ուր աս տուածները րուն տակ Հ
Խ՚ե աա ր բե րո ւթ իւձԼ , կասկածելի։ լռութիւն։ խաղա գո ւթ ե ան երջանկաբեր պատգամաւո ըներ (10
Fonds A.R.A.M
ու գործո դո լթիլն՚՜ւերի ,ե րամ շա ակա՛հ նկարագիրը մ աբ բնգՀ ա տ ո ւած աշխատանքր , որպէսզի ան ի
կամ արտայայտութիւնը
ա՛ե կա տա ր : Այդ բանին մ հ՛ում են թերի, երբեմն գօրոլ բլլա յ կրկին օգնելու իր ընտանիքին ՛ե ւ իր
ւական Է յիչատակել
Համոզւհլոլ Համար բա ՏՕՆԱԾԱՌԻ ՀԱՆԳԻՍ Համայնքին : կան եւ իշխանութեանց առֆեւ կարգ
Հետեւեալ փաստբ . Թոլ– մբ իրաւական պաՀան^նեբու արգար ստացում ր
մանեաւ ի պօէմի Նախերգանքում գե զա ր ւ ե ս տ ա ֊ որուն Համար պէաք՜ կ՚ըլլայ թանկագին ժամանա
կան խտացած գծերով ար ւած է ոզչ՛ պօէմի բո Այս տարի ալ Յունուար 6ին Միւնիխի Հայ կի մր վատն՛ում ր :
վանդակութիւնը, Հերոսների ողբերգակա՛ն վախ– կոմիտէի կազմակերպութեամբ աեղի ՛ունեցաւ Վ ե ր^ին պ ատ եբազմ ին ՝ որ՛ուն բն թա ցքին
ճանը։ Փորձլած ընթերցողր Նախերգանքի ըն Կաղանդի եւ Ծնունդի Հանդէս մը, Միւ&իխի ար մեԼք աւելի մեծ թի՛՜ով զինուոր տուինք , ու–
թերցումից կբ կռաՀի պօէմի տխուր վերշՆսւորոլ– ուարձաններէն՝ Կռիւնվալտի մէչ՝։ ձինք մեծ թիւով օգնութեան արժանի զինու՛ո՛րէ
թիմհբ; Բայց փորձ՛եցէք Համեմատել Տիգրանեա– կոմիտէի ՛նախադաՀ երկրաչափ Տիգըան Կ ի– ներ : Ա՝իոլթիլնս փո ոձառոլթե ամբ գիտէ այն
նոր
նի «Ա՛ ուշ»ի երաժշտական նախերգանքը (օԱ\՚61՚– րակոսեաքւ բացաւ Հանդէսը՝ շնո՚րՀ ասոր՛ելով բազմաթիւ կարի^եբբ, շնորՀիւ ամենօրեայ Խ~
է1Մշ) Թ"ւմանեա\1,ի քերթողական նախերգանքի Տարին ՛ել Ա. Ծն՛ունդը ։ զած գիմումնեբուն , որոնց գոՀացում տալք մեր
Հետ եւ դուք կբ Համոզլէք , թէ որքան թ ո յ լ է իր Բարառլդար Պօյաճեան, բացատրեց Հայկ. Մ էութեան եւ մեր Համայնքին սրբազան պար աա–
արուեստով ե. արտա յա յ աչական միիցւԼւերովՏիգ– Ծ՚1 ունդը , վերյիշումներ բրաւ. , մ եբ նաՀապետա– կան՝ութիւնն է : Ամէն Հայ մարգ պարտի բերել իր
րանեա ի օփերա լին նախերգանքբ : Այգ երաժշ կան օրերէն , եւ մ աղթեց ՛ոբ աա ր ագի ր Հ ա յ ու–, պարտականութեան բաժ էն բ տալու Հ ամար Հա ք
տութեան նախերգանքը կազմ ւած է Հերոսների թիւճ. ր արժանանա յ յ ա ռա^է կա յ աագաւա բն եբ ր Համայնքին՝ իբ ֆիզիքական ^ բարոյական ել աբն^~
արիաների աոանձին կտորներ լ ց , ն ուագախմ՝ բա աօնեչու , մ էացեալ եւ անկախ Հ ա յ բ՛ե՛ն իքի մէջ : տեսական առողջութիւնք*։ Այսպէսով է ոբ միայն
յի հ երաժշտութեան՛ն վերածւած : Այդտեղ չի Կ ա բգաց , ֆրանսաՀ ալ Հ ին բնկե բ ի մ բ ս բա ան ժ ո ղո վո ւր գնե բո լ այս քառուոիին վրա յ կրնանք
ղղացւում դեղարւեստական ամ բո ղի։ ւթ ի ւն ել գրաւ աո զերբ– , « պան գխտ ո ւթե ան տպաւոր ո լ – Հ պարտ երեւնալ ։
միաձոլլոլթիւն , եւ նախերգանքբ մնում է որպէս թ է՛ ւե ն երբ » ա ր ո\% ք յո ւգեց ին\ ներկ աներբ ։
անկատար մի կտոր : Փետրուար 22ին , կիրակի օբ , ժամր \4էն մին~
Երկսեռ խումբբ երգեց «ԽորՀոլրգ մեծ^բ , չեւ կէս գիշեր , Հայ Նախկին քհազմիկներոլ Ա*ի–
երդեր :
ԱյսսԺս7՛ աեղեր , որտ՛եղ ղէպքերի երաժշտա ինչպէս նաեւ ազգային եւ կոմիաասեան , աճ՛ուրդ ութիւն բ պիտի ունենայ իբ տարեկան աւան գա՝*
Տայաագրին
կան արտայայտութիւնն երբ թ ո յ լ են, շատ կարելի Եգան արաասանութիւնւներ , մեներգներ կան սլ ար աՀ ան գէս բ , կա րենա լ սնգտռա^ երթալու»
է նշել; Պօէմում եղած այն խոր Հոգեբանական եւ փոքրի կնե բու նուէր ա բա շխում : Համա,ր էբ անՀ ամ ար կարօտ եալն՚ե բոլն՝ յ
ապրումները , այն քն՛արերգական ջերմութիւնն մ ա ս՛. ա կո ե ց ան Ներ սէ սեան եգբայի& ե բ Լգաշնակ Մ ենք կուգանք Հոս թաիսան ձագին խնգրելոս
ու գունագեգոլթիւն՚Լ իր երաժշտակա՛ն արտա– ել թ՛ութակ՝) , Օննիկ էօլմէզեան , 0,Ր՝ * Հալաճեւսնդ մեր՝ Հայրենակիցնեբէն , ճանչնալով անոնց Հայ՛»
յայտութչւնր չի գտել Տ՝ իգբանեանի «Անուշ» օ– Պօյաճեան ^ Հայրապեաեան , ել Գ^եբմանուՀի մր րԽԼասիբական վառ զւլա ց ո ւմնե րի , որ անգամ մ ր
փերայի , մասՀ՚աւորապէս գործիական երաժշ Տիկին Լորէ։ եւս տան իբեբօգնութեան ապացոյցբ ք որ՛ուն Հա
տութեան մէչ՝։ Այնպիսի կարեւոր դէպք, ինչպէս Հանգէս ին յաջողութեան ն պա սա եք են վար\– մար յ վստաՀ ենք, անոնք <ռչ մէկ միֆոց պէտի
Անուշի վւախցնելն է, երաժշտութեան մէչ1 շատ էականի բոլոր անգամներ բ ի մէջ այլոց , Պ* Նու– խնայեն ւեւ ա յգպէսով ա պ ու Հ ոված պէտէ բ լ յան
թ ՝ ո յ լ արձագանգ է գտնում : Իսկ Ատրոյի սպանոլ– պար ՏԼօՀ րապ իբ ելեկտրական մոմերով ՝սա.ր^~ մեր պարաՀանգէսին յա^սգութիւնր ։ Մեր տոմ-
իժիւ–՛ ր կամ Ա1ուչի խելագարութիւնը շատ ան քուած Հոյակապ տօնածառով, եւ Պ՛ Արարատ սակներբ ար գէն Հ ր ապա բակ ելած են՝ • ԱպաՀ ո վ ե–
գոյն են արտայայտուած նո ւադախմբա յին երաժշ Ղ՝աւիթեա%\ իր պատրաւք տած Հայկական Հ ամ ա– զով ճեր տոմսակներ ր նախապէս ՛եւ Հանդէսին
տութեան/ մէչՀ։ Այ՛ս բոլորն անշուշտ օփերա յի գամ ճաշերով , աեւ Պ • Նշանի Պօգոսեան իր անա ներկայ գտնուելով , միեւնո յքլ. ժամ ան ակ , գեզե–
Հիմնական թեբոլթեան՝ ն ւագա խմբա յին, բաժնի կնկալ պարեր՛ով : ցիկ ժամ անց մր ապաՀ ոված պիտի լ1էէար ձեզի
թ ո յ լ լին՛ելու Հետեւանքն է։ Բայց մեր այս գք՚~ Նախ քան՝ Հանգէս ի աւարտում ր , կաբիքաէ– Հայրենասիրական եւ գե զա ր ո ւե ս ա ա կան քե՚Բ՛^
տ ո գութ ի՛ ւնն եր ր ո եռ եւս Հիմք չեն տալիս անտե ւորնե բուն բաԼխուեցալ^վեբ^երս Ամերիկայի մի^–. մթն՚ո՚լոր՚աի մ Ա մ էջ ։
սելու Տիգրա՚–եա՝նի «Անուշէի արժանիքներբ , ՛ո՛ր– ո ւթ ի ւնն եր էն գրկուած Հ/յ&ւ Հանգեր ձեղէններլՓ X Հ– Ն– Ռ. ՄԻՈՒԹԵԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
պէս երաժշտական ստեղծագործութիւն ։ Վե ր ա– Հանգէսբ աւարտեցալ մամբ 7ին , եւ ներկա–
մշակմա\Լ ժամանակ, անկասկած, դգալի չափով ն՛ե րբ ուրախ տրամ ագրաւթեան տակ թոզ ո լցթն ՋՈՐՍ ՀՈՎԵՐԷՆ
լալացել է օփերանւ : Աակայն գա վերջնական Հա– սբաՀր ։ Թղթ՜ակից
մարել չի կարելի Հ Վեր՛ամշակմ՛ան– ժամանակ Հե Եւբոպայի մէ^ գոյութիւն 4200ունին աեսակ
ղինակը խախտելով «Անուշէի արդէն, ժոզովրդա– ԿՈՋ ՀԱՑ ՆԱԽԿԻՆ ՌԱԶՄԻԿՆԵՐՈՒ ՄԻՈՒԹԵԱՆ ծաղիկներ (որոնց միայն 420բ անտ ւ շաՀ ոտ ե՛ն.) ,
կանացած ոճր , ՚որոչ մեներգներ կառուցել է եւ— եւ զ.ա սալորուտ ծ են Հետեւեալ կեր պո վ* 1 194
՚րոպական՛ ռոմանմների եւ օփերա յին արիաների զանազան՝ ճերմակ ծաղիկներ , 1 87/» , ան ու շաՀ ոտ
նմանողութեամբ , որ՛ոնք խորթ տարբեր են մրտ Ն՝ոբ չէ ոբ պիտի ճան չցոլի Հայ Նախկին 84հ* 594951ք գեղէն ծագէկնեբ , 11 լ* Հոտաւէտ , 823 կար
ծա–
ենում օփերա յի ընդՀանուբ Օ)1օոտ/ մէչ\՚– Օրինակ քհազմիկնե բու Մ իութիւնբ Հայ Հ աս ար ակո ւթե– միր ծագիկձ֊եբ , Հոտաւէտ , կապոյտ
Գ. գոբծոդութեան մէչ՝ Աաբոյի ալ Մօսիի որո ք նէն ւ Վերջին երկու պատերազմներուն ալ Հա ք զիկներ , 31հ» Հ" ա աւ է ա , 330 զանազան անորոյ
արիաներ բ կազմւած են եւրոպական ռոմանսների մարգբ իր բամինբ բերաւ 3Արգարութեան եւ Հայ ւլոյնով ծաղիկներ որոնցմէ մ իա յն 28ը թեթեւ Հ ոտ
ոգով։ Նոյնպիսի թե րութիւններ կան «Անուշէի րենիքի վե բ ա կան գմ էսն, Համար : մ ր ունին, մ1՚ ացեալնեբ բ 308^ առանց Հոտէ կամ
վերէդն գործողութեան մ՝էչ\՚– ք*՚ոլո ր Համայնյին՚եբուն մէ^ զինուոր բ ագգային անՀ աճ ո յ Հոտով ։
ԸնգՀանրապէս գրական քայլ Համարելո՛վ «Ա– զ ո Հ ո զ ո ւ իմ ե ան խո բՀ բգանիշն է : Ս$՝որ բանակ \933ին Բերուի մէջ. գտն՛ուեցաւ ծաղիկ մր ոբ
՝նոլչ»ի ւէերամշակումբ, ար զգալի չափով մեղմեք մ եկնիլբ եւ անկէ վեր ագար ձբ Հ աւաքական ցո յ – առտուն 1լ արթննայ ճերմակ գոյնով , կէսօրին
է «Ա՝՛ ո ւչ՛» ի առաքին փոփոխակի նախնականու— ցհ բոլ տեգի կո ւ ա ան : Երբ վերապրոգ զինուոր բ վարդագոյն է, կէսօրէն ետք կարմիր, կէսօրէն
թիւնբ թուաէ^ւտտշ) եւ յաիղ տեղեր ունի, (օրի ալ նա իսկին ռազմիկ է եզած, Համայնքին Համար վերջ ման է շա կագո՛յն , էրէկունր րաց կապոյտ ի՛սկ
նակ կոխի եւ պարերի երաժչտական արտայայ անիկա գագբած է Հետաքրքրական առարկայ մր գէշերբ ճերմակ ։
տութիւնը , որոշ խմբական Համարներ, եւտն .) , բլլալէ , մթեչգեռ նոր է որ կր սկսին նախկին Ա՛սակեր ծառէն զատ գոյութէւն ունի նաեւ
այնուամենաիիլ «Անուշ՛» օփերան դեռ կարիք ու ռազմիկին Համ ար իր զոՀ աբերութեան– չար Հե փռնգտաց\ոգ ծառ մչւ որ թ ո յ լ չի՛՝ տար որեւէ մի–
նի վերամշակման : Այդ վերամշակումն ա&պայի տեւանքներք ՚. Աքսոր չարքաշ կեանքէն գէպի խա– ջատէ որ էր տ եր ե ւն ե ր ո ւե՛ մ օաե՛ ա յ : թ՝,եթեւ ցրս>–~
ման պէտք է կատարել, ելնելով Հէնց այն Հան՛ գազ կեանքին վերա գարիէն "Լեր^ն՝ է որ կբ ՛սկսի ցումով մր էր վրա յէն՛ կր թոթվէ որեւէ օտար
գամանքից, որ «Անուր, օփերան լայն ժողովրդա շաբ4թր Հ իւանգո լթիւններ ո լ \եւ ա կա բութիւններ ո ւ^ մարմին։ Այս պատճառաւ էրեն՝ տուած են ւիռնգ—
կանութիւն, է վայելում ել Հետեւաբար արժանի է որոնք լուր^ եւ Հետեւոզական՝ խնամքի կբ կարօ ւո ացոզ հ առ ան ո ւնլլ :
աւռաեսե ու>առրութեան Հ տին՛. Յաճախ՝ անյատակ աշխատանքի վիրաւոր– Հաշիւ եզած է որ մարդ մր էր <հՀե՝ած օրէն
յգՊՐ ր շ գբ ւ" Ա ՈՍԿծՐիՏծԱՆ ներ, Հա շման գամն եր եւ Հիւանդն եր են ս/եոնք ոբ մինչեւ 70 տարեկանք կ՚ուտէ 20 բեռնատար ո լ–
*8ԱքիԱՋ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ նմ ան էբ ս՚ե լած ա լ , խորՀ րդաւոր առագաստի մր , էին եւ Հաշտութեան լիազօր բանագնացներ ։
"՛Ր ^՚ԲԲ^՚Ք էէ փ ո Բ ^ ե ր բանալ թեւերլչ մբրկաՀւսր Պատմական Օր մը սակայն , մարդ Ասաոլած մր
Հովերուն։ իր մէջ կբ Հսկէր խոՀոլն պաՀակր, էջաւ երկէր , բաժնեց մարգի կր ասա ո լածներ էն %
ւիորձան աւո բ ար կածա խնդրութեանց գէմ ։ Ա՝ ի ո ւ՛ Համբեց մէկ , երկու , ՝երեք • • * : Վ^արդապետեց ,
թե ան ւիառաբա՝ձ ուած շ ՚ լ թ ա յ է ն փրթած օղակ « երեքը մէկ է, մէկը երեք։ Երրո բգոլթի^ն •••
( ԽՈՐՀՐԳԱՎԷՊ) Ջխօ" սիս վար գա պետ ճգնաժամայիԽ խորախոր Հ՛ուրդ վերացականս ւթիլն ։ ՛Բանդեց
պաՀերու փիլիսոփայական լռութէւնր կասկածե բն ութեան տաճարները , մաբգկայինւ Հ ոգիներու
Բ. ԳԼՈՒԽ լի է , անտարբեբ՚ոլթիւնր՝ /"""ելի •••I մ էջ ։ Ինչ որ Հ ող , քար ու աւազ էր , թաղեց ան՝–
Խօսէիր * . . չթօսէի բ * • • : Աւե լորդ Հարցում ։ նիւթական շերտ՛երու տակ , ի՛նչ որ աե ս ան ե լէ էր ^
Հարկ էր թաւալէ լ ճշմ արա ո ւթեան լուսան է ւր եղաւ անտեսածն ելէ , շ°շափելէն անշօշափելի ,
ԱՐԵՒԱԳԱՐՋ խարխափումն երու առջեւ ։ Ու երբ սկսաւ խօսէ լ, իմ անալին ան իմ անալի ։ Հէգացումը վերացում ,
Գրեց՝ ՏԻԳՐԱ՛Ն ՓԻՐԱ՚ՆԵԱ՚Ն նեբսլչ, ջզայոյզ գէմքերուն վրա լ անգոՀանքբ կբ մտածումը Հաւատք է
Անիկա կբ պատկւմ՚ւ ի անՀատապԷս ոչ մէկուն է մ ազուէր սրտասարսուռ էսկ դուրս բ, բու մ, « Այո–, ծայրայեղ միսաիքականութիւն , որ
իսկ Հաւաքապէս՝ բոլորին ; ՎեՀաԺողովբ Համա Վայէր չարագուշակ ։ այսօր կը բաժնէ ՝Բ ր ի ս ա ոնե այ Հայաստանը Հեթա–
ձայն է բնգՀանբացնել, Հայրենացնել զայն ու Փորձառութեան, լա պա ն բ բ Հարկ է կախեք ճ. ոս իրանէն ։ Ջարաշուք խրտուիլակ՝ որ Հեռա
պողպատեայ զէնքեր գարբն ած , բաժնել Արի Ա— իմաստութեան կայմէ կատարին , ոչ թէ թիկոլն\– ցուցած է եբ կո՚լ Հ ին աւ ուրց Հար եւաննա բ ր է բ ար՛
,՚բանց բազմ ա յալլթ իշխաններուն եւ անոնց կ ո— րէն։ Առաջէնբ կի լուսաւորէ այսօրն ու փա%ր *. մէ , վա ռե լո վ անո՛նց Հոգիներ ը ատ ե լա վառ Հնոցի
րէ ւնն եր ուն ւ ՝եՐկրՈ՝ՐԳՐ՛ անցեալը մէայն Հ Եբկէրր Րաօ սեղան մէչ ։
Վճիռր անգաբձ է ո լ երգումլլ միաՀամուռ յ է, որայ շուրջ ամէն ազգ կրնայ բաղմէլ ։ Անկէ « Հ ո զ ը անբռն արար ելէ է, բռնաբարելէն*՛
Պ^րո՚Հ , յարձակում Հեթանոս Հարեւանին վրայ ու փրցուած էւրաքանչէլր մայնիկճ գոց սեղան Հայ մ աբգը , էնքբ , ն ո ւա ճ ե լին՝ ան՛որ մէտքն ու ( Հո
գոլրս շպր՚ա՚ե լ զա յն Հա յրենի բռնագր աւո լած րենիք, կռթնած՝ սեղանակիցներու Հոգեկան ու ղէն ։ Ու Հայ<.քենիքր այգ զանգուածը նուաճուած,
՝**աՀմ աններ էն % Հոգինեբբ կբ մխային, աշտաե ա– իմացական զօրութեան, քւսն\ թէ բէ.բա ուժի ։ « Բայց միթէ՛* Հնարաւոր է նուաճում, նոյն
կա բարձ մոմ երու իւզաթաթախ բոցերուն առջեւ « Մենք, գարե բու ըն թացք ին եղած են ք ի բա՛՛ էսկ գաշԳւակցութէւն , նեբդաշնակութէւն ա լ բաբի
միաբանուած։ Այգ պաՀուն , վայրկեանին պա– նի Հետ սեղանակից ել սննգակէց ։ Հողէ խոր շեր*– զ րացնութիւն , երկու տրամագծօրէն Հակառակ
Հանջբ , պատմութեան փէշերէն կախուած , կբ տեր ուն մէջ թա քոլն՝, միեւնո յն՛ "գիԱեբր իւրա զանգուածներու միջեւ ։
վ՛սվսար ամ էնա լն ականջին ։ ցուցած ։ Եղած ենք արենակէց ու ասաուածակէց ։ « Վերադարձ դէպի Հ եթանո ս ութ էւն - « • երե
Սէր ե լ միութիւն։ Մին թ ա գ է, միւսր Երկ՝ոլ ար եւածին Հարեւաններ՝ փոխագարձ գէե– րեք այգ չէ էմաստը բառերուս։ Հապա* • * * ՝Բբէս–
թագաւորութիւն յ ցումնեբով, իրարու արիւն տուած ՚"՛*– առած։ տոնէական՝ վերածնունդ , բարեշրջում » * ••
Բայց , , ներկաներէն, մին կը մնար լուռ ու Մէեէ3.ոյն Այտուածներոլ հնոլնդ տուած ՝ու պաշ կա ա ազի ռումբ մր պայթեցաւ յանկարծ,
7* ա գամուած։
անՀտզոբգ իր աթոռին վր.այ անշարժ տած ։ իւաչերու , ս՛ուիններու սպառնացայտ շողիւննե
բացած
ԱնՀ աղորդ՝ իւոմեկին ՛ու վառօգին Հ Անիկա « Երանաւէտ գարեր * * • ուր աս տուածները րուն տակ Հ
Խ՚ե աա ր բե րո ւթ իւձԼ , կասկածելի։ լռութիւն։ խաղա գո ւթ ե ան երջանկաբեր պատգամաւո ըներ (10
Fonds A.R.A.M
