Page 160 - ARM_19-1948_01
P. 160
Ի՜կպԽծկ՚ապէիԱ խոէռպագիԱ թէւձր կր փակէ անոնց բերանները, աքսորելով
նԿ ք Գ Ամն Թ— ղանոնք «մաՀուան կայանները» :
(ՄՈՍԿՈՒԱՑԻ ա՚ԼԱ-ԲԱԿԱն ԽԱ%ԵՐԷՆ)
Այս գարուս մէչ գեռ չէ ձնած այն ղեկավա
ք ա ղ ա ք սկաԱ տ ա ւ ՚ ա գ ւ և ա ւ Աե դ րը, որ գեր ի վեր բլլաբ միւս արարատներէն, եւ
իր անսխալ դատողութիւնը պարտագրեր մնաց
եալներուն յ
Խ • Մթութեան աշխատանքի կայաններէն ա– Ահաւասիկ քանի մը Հատուածներ վերոյիշ–
« Մեխք ձգեցինք ,Ց ուն քտ/ստանը՝ Հոկաեմբյեբ ղաա ո ւա ձ՝ եւ այ ՕաՀանգներբ ապաստանած ե՚յյլ փախստականներու յուշերէն :
\9ին , կէբաՀլէ °Ր մը։ Սակարկ աՅԳ °ԲձՀ ա օ < Խ մբն երկու իիուս տարագիրներ , վեբչերս Հբատալ-ա - « Արգելափակման կայաններու մէչ պարտա
էբ միայն մեզի՝ Հայելուս Համար , որոնք կր վե– կութ եան՛ տուին էրենց բանտային յո*֊չերբ։ գիր աչիսատաւորներտւ թիւբ կր Հաշուի 8 20
բագառնան՝ գէպի իր՛ենց Հայրենիքը աղատ, խոր– Ւ՚՚եչ որ՝ կը պատմ են անոնք ա յն տաժա~՝ե լի եւ միլիոն Լխ.. Միութեան բնակչութեաե 4 10 աււ
Հրգայվւն աշխաբՀ ը ; Անդառնալի անցեալին յանձ աՀաւոր պայմաններու մասին , •ուր ստիպուած են Հարիւրբ) տ Պարտագիր աշխատաւորներն են– 1.
՛՛ն եցինք աԼ իծեա լ նաւ ս էն եան անձ նա թուզին երր– , աշխատիլ * Ա իութեան Հան բաղձալիդ քաղաքա «Հաշուեյարղարի ենթարկուած ղ ուսակար։/ր
ցեղա յին՛ խտ րա կանո ւթեան ե լ ստ՛որադաս ո ւթեան ցիներ բ , մ եղի Համ ար ն ո ր ո ւթի ւն չեն բ՚ւաւ ։ կուլակները , կամ նախկին Հարուստ գիւղացինե
ոգԻե +. որ կլ^ կիրաոսուէր մեղ Հանդէպ երր մեզ Տ ա կաւի\ն տարինե բ առա չ ^ երբ ՛իա շնակցա֊^ րը։ 2, Ազգայնական անվստահելի տարրերը, "֊
աշխատանքի կը վարձէին , տեղափոխութեանց կան մամ ո ւլբ որոշ եւ փա ս տ աց ի քօդազեր ծ ո ւմ ֊ րոնց մէչ Լեհեր , Լաթվիացիներ եւ թաթարներ ;
սաՀմանա փա կումն երր եւ ա յլ բաղմ աթ իւ Հա ներ կ՚ընէր , Խ * դրախտին մէչ տեղի ունեցած 3. Բազմաթիւ « մ աքրագորՆ ում-ե րէ » մնացած
լա Ն՜աւ քն ե ր , որ ո\ե ց կ ՝են թար կո ւէ ինք մենք եր կրի վա յրագութիէձմնեբոլ եւ %.մա քր ագործ ո ւմն ե բու շ> համայնավարներ։ Վեր չին հասնողներն են այն
մը մէչ, որուն ֆաշա-կան՝ կարգերը Ջրչի՚լ օրիեա– մ ասին , մ եր Համ ա յն ա վա բն եր ը քառասուն կտոր Հարիւրաւոր Հազարներով Հեերգաղթող»նեբը , ո–
կֆ յէի, Հո֊Հյ^կեց մ ո գո վրգա վարութեան Համար ;՛ Կ\ԸԱա յէ** Հակառակբ պնդելու Համ աբ ։ էյո յ՚եիսկ բոնց միակ Հոճիրր» եղած է Գե լ ման աց.՛ ներ ա~
Հ. Իսկ Տ ո լնաստանի տօն՚ը կուգայ միա յն ա յն բա բեմ իտ Հայեր չէին ՛ուղեր Հաւատալ ա՝ն ոնց \ի– կողմէ գերի բռնուիլյլ ։
ՀԼ0յՈ > ^\ՐՐ կ^՝իրագործուի Ա՛ա՛նոլիս Ղ^լեզոսվւ սլա*.
բ ա կա ն ո ւթ ե՜ ա ն ։ « Շատերը այս աքսորականներէն որոնց
Հանչյըլ, Հրեղէն գիրերով գրուած՝ Ակրոպոլիսի Ժամանակը պէտք է անցներ , պատերազմ բ աման աշխատանքը Խ • Մ իութեան անտ ե ս ո ւթ եան
պատ իւ , ե լ երր աշխա րՀակալ գիշատիչԱե րր Հան պէտք է պայթեր , իր Հետ բերելով մարդկային խարիսխը կը կազմէ կը դիմեն դէպի աստիճա–
գիստ կյլ ձգեն Հ$ոյն ժողովուրդը , ՛որ այսօր այգ թշուառութիւն ու աղէտ ։ Ե ւրո պան Ո լ Մ • ՚Նա– I ական մաՀ : Անոնք կ՝աշիսատվն երկրին Արքային
գի Հատիչներուն՝, յանցանքով կ՚ապրի իր բաղմ ա– Հ անգն երբ պէտք է աւելի սերտ յարա բերուէին Աաոոլցեա։ շրչաններու ընդարձակածաւալ տա–
« դրախտ
գար եան պատմութեան ամէնէն սեւ օրերը ^ : բմբռնէին »ին Հետ , ո րպէ սգի մ աբգիկ վե բչա պէս վւասաաննե րուն վ,րայ, երկաթուղիներու ե լ ճամ–
ԸնգՀ ան ուր առումով տ՛ուինք պատկերը ա յս թէ ուր կբ\ գտնուի տգէտին մայր երա– րաներոլ շինութեանց մէչ՝. կամ ոսկի կը պեղեն
անարգ եւ վատոգի գր՛ութեան ։ ԿՀ • ՝Բ,ոլիմա գետի աւազան՛ին՛ մ^էչ, ԼՀ իւս իս-ար եւե լ–
Ամ էն ինչ մ ռա յլ է ու խաւար , ամ էն տեղ ա– &ք^է Հ է ւ^ԼէԲէ ^ ենատ իրո ւթեան ձգտ ո ղ քա եան Ա իպերիտ՝) : Այս ոսկվ՚ն է, ո ր• Խ • Միութիլ1՚ր
պա կան ո ւթի մե է ու այլասերում , բովանդակ Հու ղաքականս լ թ ի ւնն էր յ որ պատ ճառ գա բձաւ Գեր– կը գործածէ իբրեւ պահեստ արտասահմանէն
նաստան՛ի տարածքի Լ, մինչեւ Աարկոսի իշխա մ անտիոյ եւ Եվրոպայի մա՛րդկային ՛ու տ՛նտեսական գնում՛ն՛եր կատարելու համար։ կամ՝ նախապէս
նութեան սաՀմ աննե բբ , Համատարած– վԱ Ո է , ԼՀ^Գ" փճացում ին , այժմ նո յ\ե քա դա քա կան ո լ թ ե ան կբ բնակութեան անյա՛րմար 1 ի ա ՚ յ ՚ ր ե ր ո ւ վրայ իս՚որՀր–
Հանուր Հալածանք ու խտրական ոգի, եւ Հայը կը Հետեւի եւ Ա տալին ։ դային ն՛որ քաղաքն՚երու Հիմ երբ կր փորեն :
մեկնի այ ս եր կր էն՝ առան ց շն՛ որՀակ ալ ո ւթ եան Երկ իր մը ո ւր կաշկանգո ւած են ան Հ ատին՝ « Բա\ : տային այս կայաններուն ամէնէն մեծբ
բառ մբ միայն՛ մէկ Հատիկ եւ ոչ երկու -—ըսե տ ար բա կ ան ու նուի բա կան՝ ի բալո ւնքեե րբ ՝ խո բ– կբ գտնուի Հ եռաւո ր արեւե լքի րնդարձակ Հ ո դա
լու անոր, առանց ա\ն,ոբ կապուած եր ախտագիտա Հելու եւ խօսելու ազատութիւնբ , չ ի կրնար վայե մաս ի% 1էքայ , ծանօթ Տալսթլոոյ ան՛ունով։ Այս
կան զգացում մՀ*լ իրեն Հետ տանելու ։ լել տեւական բարիք ու խաղաղութիւն * Անկեղծ կայանբ վերչեր՚ս այնքան բն դարձա-կուած է ,՝որ իր
Այն Անգլիացիներն ու Ամերիկացիները , ո– ո լ ան կա շառ քննադատ ութի ւնը եր կր ի մ բ յա ռ.«#^– մէ չ կբ պարփակէ գրեթէ ամբողչ Հ իւս\իս - արե
բոնք կը գտՀեուտլհն Հունաստանի մէչ, տարբեր չեն դիմութեան գլխաւոր ազդակներէն մէկն՛ է ։ Ե*– ւելեան Ա իպերիտն ։
այն միւս Անգլիացիներէն եւ Ամեր իկաց իներէն , ինչ Հակադրութիւն՝ , մվ*նչ Ե՚֊րոպտյի եւ Ա . Նա– Հ Տ ալս թր՝ո յ կը կառավարուի գաղտնի ոստի–,
"րոնք, կը ւլյտոնուին Եգիպաոսի մէչ Հ անգն եր ու « պո ւռժո լա » կառա վար ո ւթիւնն երբ ա– կ ա%\ո ւթեան կ ո ղմէ ։ Հյր չան ի ն բու\ն կեգբո ն բ կբ
ԸնգՀւ առու, մով ն՛ոյնն են նաեւ մէն թոյլտուութիւն կուտան՝ իրենց քաղաքացինե կազմէ՝ ՝ք՝՚ոլիմա գետփն՝ սեւ ո ւ փ՛ոթորկալից մա
Հաստատուած
կարգերն ու իշխանութիւնները , որ րուն , քննադատելու օրուան կառավարութեան՝ սը , ուր բարեխառնութիւներ՝ եր բեմե– կ^ի^նէ ւլն ււո -
են թէ Հոս՝ Եգիպտոսի մէչ եւ թէ Հոնէ՝ Տունաս– քագաքական\ոլթիլ\կբ , անդին աշխատաւորներու յէն վար 92, (65 - 70° սանթիկրատ) ; Հ<"գբ կար–
տանի մէչ ։ կար մ իր ու Համեն աժ ողովյ։ գավարէ կառավար ո ւ– ծըր , սառած զանգուած մրն է ; Ամ ա ռուախ կարճ
ինչպէս ՛որ բնդՀաՀնուբ առումով նո յնն\ է վ ի– եղանակին նիՀար կսձեաչո ւթ ի ւն մբ։ Այս Հքլ^^՚^Հ1
ձակբ մեր ազգակիցներու ( Բա1Լայ Եգիպաոսի , ըլ ա ղթ ոգն եր ո ւ մասին՝ , Ա ոսկուայի իր թղթակցին՝ կոչուած է Հս՚պիտակ մաՀուտն երկիր ^ :
լայ Տ ո ւնա սա ան ի մէչ, ան՛ոնք վւբաւաՀ ա լա սար էտմընտ Աթիվընսի գրչով կբ վկայէ . « ՚ք^ոլիմ ա յի ա ր գե լա փ ա կո ւա ծներ ր շտբթուան
քա գա քա ց ին ե րն են բնի կն ե բո ւ Հետ եւ ա՚ե՚ոնց Հետ « Պ ա թ ո ւմ ի մէչ ն՚ե բ գա ղիժո ղն երէն ե լեկտրա– մէչ կ՚աշխատին վեց ՛օր , առտուան ժամը 5էն՝՝
միասին թէ սՀհոնց լացբ կբ բաժնեն եւ թէ °՜է– գէտ Եգիշէ Ատրգիսեան կբ յայտարարէ . « 4 6 տա–. մինչեւ ի բ ի կո լան մթնելբ , Հ ս կո ղո ւթ եա մբ գայ–
ծաղր ։ րի եղած եմ Ա իացեալ ՚ՀյաՀանե երու մ է չ եւ լման լանմա\ե շուներու, ւորոնք մարզուած են մասնաւո
Այսպէ ս րԼէաԼո վ մ է կա եղ ՝ տար բեր է լե զո ւ ն 32 տար ի մնացած եմ անգործ , Ամ երիկա յի մ էչ րաբար 1 յարձակելու Համար դեր ին եր ո ւ յատուկ
Եգի պտո ս էն՝ ն ե բ գա ղվ& ո ղ \, ալբանդե աննե բո ւ եւ ապ՚ր ելո ւ Հ ամ ա ր բնատն իքս բա ւա բ ա ր Հ աց չէ ո ւ ֊ զգեստ կ րո զն երա լ\ն՝ վյրայ ։ \ 932,ին Տալս թ րո յ աք–
Պօղո սեա ններ ու , եւ տարբեր՝ Տ « ւ՛ե աս ա ան է ն ներ նեցած» ս որո լածներ ո ւն Հ արի լրէն մ է կը Հ աղի ւ ո զչ Վե
գաղթող Ա* խալե անն եր ո ւ եւ ՝Քբքեաշար եա՝ններո ւ : րադարձաւ : Տեղական պատմ ո ւթե ան՝ մբ Համա
Ա*անաւանդ . . . տեղաց ին ե ր ո լ %կաամ ամ բ Ուրիշ մբ՝ կարապետ Գալուստ եան՝ իր ապ ձայն Հոն զրկուածներէն քանի մ ր Հազար Հոգի
Ո ր ո վՀ ե տ ե ւ տար բե ր է այն վերաբերումբ , որ րած տառապանքներ բ յ ո ւշա գր ե լո վ՝ կր վկայէ . ձ ի ւն ա մ բ ր ի կին մ էչ ճամբան՛ կորսնցուցին ե լ մ ա–
Առս կո ւ ան՝ ունի գէ սլի Եգիպաոսր եւ տ ար բ ե ր ո բ 1 0 տար ի աշխատած եմ գո բծաբաԼփ մբ մ է չ եւ Հացան ամբոգչութեամ բ՛, պաՀ ա պանն եր՛ո վ եւ շու
ունի գէպի Ց ո ւնա ս տ անը : ենթար կուած ՝ անսան ձ շաՀ ագոբծո ւմ ի քազաքա– ներ ով միասին :
Անգամ Հոս ոլ Հոն գտնուող Աե գլիա՛ցիներու կանութեան : (յ ս չեմ աշխատած ինձ Համար, ես « Ա ակատանփ մ էչ, որ «գերիներու կա յսրու֊
եւ Ամեր ի կաց իներ ու նկատ մ ամ բ : ՈրովՀ ետե ւ Հանգիստ ր սո ւածբ չեմ ճան չցտծ : >ք՝տյց ա յս թեան» նաւաՀանգիստն ,ռւ մայրաքաղաքը կըլ Հա
Հոն՝ Տունսատանի մէչ՝ ան՛ այսօր էսկ անոնց Հետ կեասԼքը այլեւս վեր չ գտած է * ալ ես իմ Հայրենի մ՜ արուի , շին՛ուած գեր ինեբոլ կողմ է , ընդարձակ
Ս՛ արկս սն ե բ ո լ մի^ո^ով աբիւնալի բախում՛ի. մ էչ երկրին մէչ եմ , ես եբչանիկ եմ , որ՛ այսուՀետեւ ՛ու գեդեցե իկ քաղաք մ բն է ; Այնտեղ բազմաթիւ
է , մինչ Հոս՝ Եգիպաոսի մէչ՝ պայքարը "յ,(" պիտ ի գործ եմ իմ սեփական ժողովուրդին Հա փորձեր կատար ո ւած են ծաղկամ շա կութ եան եւ
սրութեան Հ ասած չէ : մ՛ար% ։ տունկերու Համար : Փորձնական (6ճթ6Ո1Ո6Ոէ8ւ1) ա–
Այս Ա՝ոսկուան է աՀա , որ «Ն"/» խամա Իսկ ՝> ամ տխումբ բո՛լոր ներ գաղթողն երբ , ՚լար ակներ ու մէչ կ՚աճին խնձոր, տանձ, դեղձ եւ
եաննե–
նա կներ2>ոլ էչեր էն ( \, ալբան գետն - Պօ ղոս իորկգահայ թերթի մր թղթակից ր սլաչարելով, նարինչ։ կառուցուած են՝ թատրոնի եւ շարժանկա
բու ԳՐձ\ո*Լ մթին նպատակներով իր կեղծ՛ կը յայտարար ե.. ՀԱ յն աղա ա՛ութիւնբ , րի շէնք, սակայն խեակչութիւնբ կը կագմեն պաշ–
Համ՛ակրանքն երբ կ բյայտնէ Եգիպաոսի զանդէպ , ղո ր կը փնտռէ ինք , գտած ենք այլեւս ոտք գրած տօնեաներն ո լ վարձուած ազատ մ ա սն ա գէ ան եր բ ։
մինչ նո յն պարբերականին՛ էիրէն՝ Ա բխալեան Բձլալով իրապէս ազատ երկրի մ՝լՀ սաՀմ ան՛նե՝ ր ո ւն Գատապարտեալներբ քշուած ե\ն՛ կղզիին խորերը։
՝ք*ր քեաշար ե աննե րո լ բերնով՝ լո ւտանք ու լեղի կբ վրայ » («Հայրենիք֊» , \\ Գեկտ . 1 9 4 7 ) ։ « Խ * Մ իութեան բա զգա տա բար ն՚ուավ, գբ*ե–
թափէ Տ ո ւնա ււ ա անի Հասցէին։ ինչպէս կը տեսնէք վկայ՝ ԱարգիսեաններեՀ /՚ ուիւ ա գերիներ\՝ս են «մասնաւոր աքսորէի դատա
Այլ խօսքով՝ թէ նեբգաղթբ եւ թէ ներգաղթող ՝ւս ւ ււ ւ.ս //ե/աենսնւ երբ • Վսո է » Հալածանք ու շա– պարտ՛ուածներ րւ Անոնք արտօնուած են իրենց ըն՛
ները , ձեռնարկի աոՆա՝չ\ին իսկ վայրկեանէն , լրի՛֊ Հ տ գո ր ծ ո ւմ ոչ մ իա յն Տունաստանփ՝, այլեւ ա Հյ՜ տանիքը միասին տանելու եւ սավսլուած են իրենց
ու ամբոոչութեամբ, թէ յայտն՛ապէս եւ թէ քո իսարՀի ամէնէն ազատ, ամէնէն լի ու բարգաւաճ ապրուստբ Հ՛ոգալ, իբրեւ ՀՀ աղատ գաղթական
ղարկուած ձեւեբով, կմէ ծառայեցնէ քաղաքական երկրին՝ Ա՝ իացեալ ՛Լյ աՀ ան՝գներ ո լ մէչ ... ներ»։ Աոնց ՀՀտուները» Հոդին։ մէչ փորուած ծա
իր մթխ նպատակներ՛ուն : Աղմուկով, ցուցադր՚ո ւթեամ բ ե լ յաճախ ա– կեր են յաճախ :
Երուսաղէմի Հտքիութիւն^ թերթէն առնելով տ ելա վառ ճառեր ով ու յայտ արա բութիւննեբով « հյ՚որՀբգային կայաններբ նացիներու սար
« Արեւ. » իր 1948 Ա ունուեր \0ի թիվն մէՀ վր Հիլրրն կ ալ ե ր կիրն երու Հասցէ ին ՝ Մ11 ս կո լան աշ սռազդեցիկ կայաններովն չեն նմանիր։ Անոնք
յայտնէր , որ երբ ամերիկաՀայ ներգտղթողներր խար Հի– բոլոր ծայբեբէն կարաւան առ կարաւան չունեն կազի սենեակներ եւ չարչարանքի գրու
— ֊ – բԳպամէԼբ 151 Հոգի — ֊ կբ Հտսնին Ա արսէյլի Հա յեր կ բ տանի գէպի Հա յա ս ա ան աշխարՀ ի բո լո ր թիւն : Ասոր նպատակը կբ կա յա՛յ, տ յ ա յն բանին
աոչեւ , ուր ա յզ. օր ե ր ո ւն բնգՀանուր գո րծագուք ժողովուրդներուն մէչ թշնամանք սերմանելով ՚^հն > "վ՛ (հուսերբ կ՝ուզեն առաւելագոյն աշխա
էր Համ ՚ ՚/ 3>–րանսա յի մէչ , մեր \ 51 քա չարին երր գէս(Ի մեղ ։ տանք արտագրել տալ աքսորականներուն , նուա
անմ\է>չապէս, «(հոսիա» նաւուն վրայ, Հանգանա Եւ այսպէս կ՝՝ԲԱայ^ որովՀետեւ Աոսկուան՛ զագոյն ծաիսքի փոխարէն։ Աակայն կլիմայի տե
կութեան կբ ձեռնարկեն ի ՛նպաստ Ֆրանսացի ներգաղթ կՀր կազմակերպէ ոչ մեզի Համար , ոչ սակէտէն սովետական կայաններու սարսափը կը
րռ նթողնեբուն՝ գրամ ով եւ ճառեր ով իրենց Հա մ եր ՛ոլ մեր Հա յբենիքի շաՀ ե րը նկատի առնելով , գերազանցէ Հիթլէրակսճե արգելարաններու խր՜–
մա կբւ յն ք ռ Րր յա յտնելով •յնոնզ սյյլ կբ կազմակերպէ Բսէ –Ել կբ^Լ^Է բացա գմ ո ւթիւններ ը » •
Ե։՜ « Ռոոիա» նաւը, ինչպէս կը նկատէ «Ա. ռաբար զա յն իր քազաքական նպատակն եր ուն ծա Այ՛՛ մէչբերումնեբր աղօտ մէկ պատկերը մի
<րեւ՝Հ> , անկարող կ՚ըլլայ քարափին մօտենալու եւ ռայեցնելով : այն կր ներկայացնեն այն աՀաւոր ՛ողբերգու–
կբ մեկնի առանց Մարսէյլէն ներգաղթողներ առ Այլապէս ին՛չո՞ւ այս ագմուկը , ՚ ինչո՞ւ \,ալ– թհա\..., ուր Հարկադրուած է ապրիլ իյ . Ա՝իութեան
նելու ՝• բանգ\ե աններ ու , Պ օղո ս եաններ-ո Լ , Ախալետննե ֊ . ՚– 7"՝՝ կ""1՝ բնդդիմադիր կոչուած տարրբ :
Այս նոյն 151 Քաչարիներբ թաթում Հասցնե բու , ՝Բրքե աշար եաննե բու , Ա ա րգիսեաննեբու , Ս ՚-նք թերեւս այնքան ալ չՀետաքրքրուէթ՚ք
լով, Հոն, խո րՀ րգա յին Հոգին վրայ, բո լորովին *իա լո ւս տ ե ան\Լ երու , աշխարՀ ի Բ" է" Ր ծովերս լ վբ~ Ի1– Ս՛իութեան ներքին փրագարձոլթիւններով, ե–
սանձարձակ եւ ազատօրէն , խորՀբգային իշխա Բայ շոգեվարոգ ՀՊ՝" բեգարներ ո Լ, Հ.Ռո սիա^ներ ու , թէ այգ վարչաձեւին անմիվական թաթին ներքեւ
նաւորն եր բ անոնց բերնով Հաշիւներ բ կբ կարգա ՚ՀՉուկոտկա ^Օերյ յմ ենւ ւ.րեք 7 ա ա ա բրակա – չգտնուէր մեր դմբախտ Հայրենիքբ եւ չուձնենար
Լ"Գ այլազան
դրեն իքիացեալ ԼթաՀանգնեբու Հետ ... Հ Ա՝իոլթիլն Փերու ե լ « Լրաբեր ». իր անդրադարձումներն անոր վրայ։
Ամերիկեան մեծ-ազգեցիկ թե րթերէն «՝Բբիս– նե բու ա յ լանդակ բաց ա գան չո լ թ ի ւնն երբ , անարգ Եթէ Հսկայածալալ Ռուսաստանի Համար
մարդուն պէս ան
չբն Սալոնս Մոնիթոր» իր 1947 Գեկա. 8ի թիւթ գրութ ի ւն՝ե ե րն Ո ւ վատոգի յա յտար ար ո ւթ իւննե - ճիտ ուած Համրա&քը արմէք չունի, մեղի
մանաւանդ
մ է չ թղթակցութիւն մ ը զետեղելով այս 151 ներ֊ փոքրիկ արգի մր Համար
Fonds A.R.A.M
նԿ ք Գ Ամն Թ— ղանոնք «մաՀուան կայանները» :
(ՄՈՍԿՈՒԱՑԻ ա՚ԼԱ-ԲԱԿԱն ԽԱ%ԵՐԷՆ)
Այս գարուս մէչ գեռ չէ ձնած այն ղեկավա
ք ա ղ ա ք սկաԱ տ ա ւ ՚ ա գ ւ և ա ւ Աե դ րը, որ գեր ի վեր բլլաբ միւս արարատներէն, եւ
իր անսխալ դատողութիւնը պարտագրեր մնաց
եալներուն յ
Խ • Մթութեան աշխատանքի կայաններէն ա– Ահաւասիկ քանի մը Հատուածներ վերոյիշ–
« Մեխք ձգեցինք ,Ց ուն քտ/ստանը՝ Հոկաեմբյեբ ղաա ո ւա ձ՝ եւ այ ՕաՀանգներբ ապաստանած ե՚յյլ փախստականներու յուշերէն :
\9ին , կէբաՀլէ °Ր մը։ Սակարկ աՅԳ °ԲձՀ ա օ < Խ մբն երկու իիուս տարագիրներ , վեբչերս Հբատալ-ա - « Արգելափակման կայաններու մէչ պարտա
էբ միայն մեզի՝ Հայելուս Համար , որոնք կր վե– կութ եան՛ տուին էրենց բանտային յո*֊չերբ։ գիր աչիսատաւորներտւ թիւբ կր Հաշուի 8 20
բագառնան՝ գէպի իր՛ենց Հայրենիքը աղատ, խոր– Ւ՚՚եչ որ՝ կը պատմ են անոնք ա յն տաժա~՝ե լի եւ միլիոն Լխ.. Միութեան բնակչութեաե 4 10 աււ
Հրգայվւն աշխաբՀ ը ; Անդառնալի անցեալին յանձ աՀաւոր պայմաններու մասին , •ուր ստիպուած են Հարիւրբ) տ Պարտագիր աշխատաւորներն են– 1.
՛՛ն եցինք աԼ իծեա լ նաւ ս էն եան անձ նա թուզին երր– , աշխատիլ * Ա իութեան Հան բաղձալիդ քաղաքա «Հաշուեյարղարի ենթարկուած ղ ուսակար։/ր
ցեղա յին՛ խտ րա կանո ւթեան ե լ ստ՛որադաս ո ւթեան ցիներ բ , մ եղի Համ ար ն ո ր ո ւթի ւն չեն բ՚ւաւ ։ կուլակները , կամ նախկին Հարուստ գիւղացինե
ոգԻե +. որ կլ^ կիրաոսուէր մեղ Հանդէպ երր մեզ Տ ա կաւի\ն տարինե բ առա չ ^ երբ ՛իա շնակցա֊^ րը։ 2, Ազգայնական անվստահելի տարրերը, "֊
աշխատանքի կը վարձէին , տեղափոխութեանց կան մամ ո ւլբ որոշ եւ փա ս տ աց ի քօդազեր ծ ո ւմ ֊ րոնց մէչ Լեհեր , Լաթվիացիներ եւ թաթարներ ;
սաՀմանա փա կումն երր եւ ա յլ բաղմ աթ իւ Հա ներ կ՚ընէր , Խ * դրախտին մէչ տեղի ունեցած 3. Բազմաթիւ « մ աքրագորՆ ում-ե րէ » մնացած
լա Ն՜աւ քն ե ր , որ ո\ե ց կ ՝են թար կո ւէ ինք մենք եր կրի վա յրագութիէձմնեբոլ եւ %.մա քր ագործ ո ւմն ե բու շ> համայնավարներ։ Վեր չին հասնողներն են այն
մը մէչ, որուն ֆաշա-կան՝ կարգերը Ջրչի՚լ օրիեա– մ ասին , մ եր Համ ա յն ա վա բն եր ը քառասուն կտոր Հարիւրաւոր Հազարներով Հեերգաղթող»նեբը , ո–
կֆ յէի, Հո֊Հյ^կեց մ ո գո վրգա վարութեան Համար ;՛ Կ\ԸԱա յէ** Հակառակբ պնդելու Համ աբ ։ էյո յ՚եիսկ բոնց միակ Հոճիրր» եղած է Գե լ ման աց.՛ ներ ա~
Հ. Իսկ Տ ո լնաստանի տօն՚ը կուգայ միա յն ա յն բա բեմ իտ Հայեր չէին ՛ուղեր Հաւատալ ա՝ն ոնց \ի– կողմէ գերի բռնուիլյլ ։
ՀԼ0յՈ > ^\ՐՐ կ^՝իրագործուի Ա՛ա՛նոլիս Ղ^լեզոսվւ սլա*.
բ ա կա ն ո ւթ ե՜ ա ն ։ « Շատերը այս աքսորականներէն որոնց
Հանչյըլ, Հրեղէն գիրերով գրուած՝ Ակրոպոլիսի Ժամանակը պէտք է անցներ , պատերազմ բ աման աշխատանքը Խ • Մ իութեան անտ ե ս ո ւթ եան
պատ իւ , ե լ երր աշխա րՀակալ գիշատիչԱե րր Հան պէտք է պայթեր , իր Հետ բերելով մարդկային խարիսխը կը կազմէ կը դիմեն դէպի աստիճա–
գիստ կյլ ձգեն Հ$ոյն ժողովուրդը , ՛որ այսօր այգ թշուառութիւն ու աղէտ ։ Ե ւրո պան Ո լ Մ • ՚Նա– I ական մաՀ : Անոնք կ՝աշիսատվն երկրին Արքային
գի Հատիչներուն՝, յանցանքով կ՚ապրի իր բաղմ ա– Հ անգն երբ պէտք է աւելի սերտ յարա բերուէին Աաոոլցեա։ շրչաններու ընդարձակածաւալ տա–
« դրախտ
գար եան պատմութեան ամէնէն սեւ օրերը ^ : բմբռնէին »ին Հետ , ո րպէ սգի մ աբգիկ վե բչա պէս վւասաաննե րուն վ,րայ, երկաթուղիներու ե լ ճամ–
ԸնգՀ ան ուր առումով տ՛ուինք պատկերը ա յս թէ ուր կբ\ գտնուի տգէտին մայր երա– րաներոլ շինութեանց մէչ՝. կամ ոսկի կը պեղեն
անարգ եւ վատոգի գր՛ութեան ։ ԿՀ • ՝Բ,ոլիմա գետի աւազան՛ին՛ մ^էչ, ԼՀ իւս իս-ար եւե լ–
Ամ էն ինչ մ ռա յլ է ու խաւար , ամ էն տեղ ա– &ք^է Հ է ւ^ԼէԲէ ^ ենատ իրո ւթեան ձգտ ո ղ քա եան Ա իպերիտ՝) : Այս ոսկվ՚ն է, ո ր• Խ • Միութիլ1՚ր
պա կան ո ւթի մե է ու այլասերում , բովանդակ Հու ղաքականս լ թ ի ւնն էր յ որ պատ ճառ գա բձաւ Գեր– կը գործածէ իբրեւ պահեստ արտասահմանէն
նաստան՛ի տարածքի Լ, մինչեւ Աարկոսի իշխա մ անտիոյ եւ Եվրոպայի մա՛րդկային ՛ու տ՛նտեսական գնում՛ն՛եր կատարելու համար։ կամ՝ նախապէս
նութեան սաՀմ աննե բբ , Համատարած– վԱ Ո է , ԼՀ^Գ" փճացում ին , այժմ նո յ\ե քա դա քա կան ո լ թ ե ան կբ բնակութեան անյա՛րմար 1 ի ա ՚ յ ՚ ր ե ր ո ւ վրայ իս՚որՀր–
Հանուր Հալածանք ու խտրական ոգի, եւ Հայը կը Հետեւի եւ Ա տալին ։ դային ն՛որ քաղաքն՚երու Հիմ երբ կր փորեն :
մեկնի այ ս եր կր էն՝ առան ց շն՛ որՀակ ալ ո ւթ եան Երկ իր մը ո ւր կաշկանգո ւած են ան Հ ատին՝ « Բա\ : տային այս կայաններուն ամէնէն մեծբ
բառ մբ միայն՛ մէկ Հատիկ եւ ոչ երկու -—ըսե տ ար բա կ ան ու նուի բա կան՝ ի բալո ւնքեե րբ ՝ խո բ– կբ գտնուի Հ եռաւո ր արեւե լքի րնդարձակ Հ ո դա
լու անոր, առանց ա\ն,ոբ կապուած եր ախտագիտա Հելու եւ խօսելու ազատութիւնբ , չ ի կրնար վայե մաս ի% 1էքայ , ծանօթ Տալսթլոոյ ան՛ունով։ Այս
կան զգացում մՀ*լ իրեն Հետ տանելու ։ լել տեւական բարիք ու խաղաղութիւն * Անկեղծ կայանբ վերչեր՚ս այնքան բն դարձա-կուած է ,՝որ իր
Այն Անգլիացիներն ու Ամերիկացիները , ո– ո լ ան կա շառ քննադատ ութի ւնը եր կր ի մ բ յա ռ.«#^– մէ չ կբ պարփակէ գրեթէ ամբողչ Հ իւս\իս - արե
բոնք կը գտՀեուտլհն Հունաստանի մէչ, տարբեր չեն դիմութեան գլխաւոր ազդակներէն մէկն՛ է ։ Ե*– ւելեան Ա իպերիտն ։
այն միւս Անգլիացիներէն եւ Ամեր իկաց իներէն , ինչ Հակադրութիւն՝ , մվ*նչ Ե՚֊րոպտյի եւ Ա . Նա– Հ Տ ալս թր՝ո յ կը կառավարուի գաղտնի ոստի–,
"րոնք, կը ւլյտոնուին Եգիպաոսի մէչ Հ անգն եր ու « պո ւռժո լա » կառա վար ո ւթիւնն երբ ա– կ ա%\ո ւթեան կ ո ղմէ ։ Հյր չան ի ն բու\ն կեգբո ն բ կբ
ԸնգՀւ առու, մով ն՛ոյնն են նաեւ մէն թոյլտուութիւն կուտան՝ իրենց քաղաքացինե կազմէ՝ ՝ք՝՚ոլիմա գետփն՝ սեւ ո ւ փ՛ոթորկալից մա
Հաստատուած
կարգերն ու իշխանութիւնները , որ րուն , քննադատելու օրուան կառավարութեան՝ սը , ուր բարեխառնութիւներ՝ եր բեմե– կ^ի^նէ ւլն ււո -
են թէ Հոս՝ Եգիպտոսի մէչ եւ թէ Հոնէ՝ Տունաս– քագաքական\ոլթիլ\կբ , անդին աշխատաւորներու յէն վար 92, (65 - 70° սանթիկրատ) ; Հ<"գբ կար–
տանի մէչ ։ կար մ իր ու Համեն աժ ողովյ։ գավարէ կառավար ո ւ– ծըր , սառած զանգուած մրն է ; Ամ ա ռուախ կարճ
ինչպէս ՛որ բնդՀաՀնուբ առումով նո յնն\ է վ ի– եղանակին նիՀար կսձեաչո ւթ ի ւն մբ։ Այս Հքլ^^՚^Հ1
ձակբ մեր ազգակիցներու ( Բա1Լայ Եգիպաոսի , ըլ ա ղթ ոգն եր ո ւ մասին՝ , Ա ոսկուայի իր թղթակցին՝ կոչուած է Հս՚պիտակ մաՀուտն երկիր ^ :
լայ Տ ո ւնա սա ան ի մէչ, ան՛ոնք վւբաւաՀ ա լա սար էտմընտ Աթիվընսի գրչով կբ վկայէ . « ՚ք^ոլիմ ա յի ա ր գե լա փ ա կո ւա ծներ ր շտբթուան
քա գա քա ց ին ե րն են բնի կն ե բո ւ Հետ եւ ա՚ե՚ոնց Հետ « Պ ա թ ո ւմ ի մէչ ն՚ե բ գա ղիժո ղն երէն ե լեկտրա– մէչ կ՚աշխատին վեց ՛օր , առտուան ժամը 5էն՝՝
միասին թէ սՀհոնց լացբ կբ բաժնեն եւ թէ °՜է– գէտ Եգիշէ Ատրգիսեան կբ յայտարարէ . « 4 6 տա–. մինչեւ ի բ ի կո լան մթնելբ , Հ ս կո ղո ւթ եա մբ գայ–
ծաղր ։ րի եղած եմ Ա իացեալ ՚ՀյաՀանե երու մ է չ եւ լման լանմա\ե շուներու, ւորոնք մարզուած են մասնաւո
Այսպէ ս րԼէաԼո վ մ է կա եղ ՝ տար բեր է լե զո ւ ն 32 տար ի մնացած եմ անգործ , Ամ երիկա յի մ էչ րաբար 1 յարձակելու Համար դեր ին եր ո ւ յատուկ
Եգի պտո ս էն՝ ն ե բ գա ղվ& ո ղ \, ալբանդե աննե բո ւ եւ ապ՚ր ելո ւ Հ ամ ա ր բնատն իքս բա ւա բ ա ր Հ աց չէ ո ւ ֊ զգեստ կ րո զն երա լ\ն՝ վյրայ ։ \ 932,ին Տալս թ րո յ աք–
Պօղո սեա ններ ու , եւ տարբեր՝ Տ « ւ՛ե աս ա ան է ն ներ նեցած» ս որո լածներ ո ւն Հ արի լրէն մ է կը Հ աղի ւ ո զչ Վե
գաղթող Ա* խալե անն եր ո ւ եւ ՝Քբքեաշար եա՝ններո ւ : րադարձաւ : Տեղական պատմ ո ւթե ան՝ մբ Համա
Ա*անաւանդ . . . տեղաց ին ե ր ո լ %կաամ ամ բ Ուրիշ մբ՝ կարապետ Գալուստ եան՝ իր ապ ձայն Հոն զրկուածներէն քանի մ ր Հազար Հոգի
Ո ր ո վՀ ե տ ե ւ տար բե ր է այն վերաբերումբ , որ րած տառապանքներ բ յ ո ւշա գր ե լո վ՝ կր վկայէ . ձ ի ւն ա մ բ ր ի կին մ էչ ճամբան՛ կորսնցուցին ե լ մ ա–
Առս կո ւ ան՝ ունի գէ սլի Եգիպաոսր եւ տ ար բ ե ր ո բ 1 0 տար ի աշխատած եմ գո բծաբաԼփ մբ մ է չ եւ Հացան ամբոգչութեամ բ՛, պաՀ ա պանն եր՛ո վ եւ շու
ունի գէպի Ց ո ւնա ս տ անը : ենթար կուած ՝ անսան ձ շաՀ ագոբծո ւմ ի քազաքա– ներ ով միասին :
Անգամ Հոս ոլ Հոն գտնուող Աե գլիա՛ցիներու կանութեան : (յ ս չեմ աշխատած ինձ Համար, ես « Ա ակատանփ մ էչ, որ «գերիներու կա յսրու֊
եւ Ամեր ի կաց իներ ու նկատ մ ամ բ : ՈրովՀ ետե ւ Հանգիստ ր սո ւածբ չեմ ճան չցտծ : >ք՝տյց ա յս թեան» նաւաՀանգիստն ,ռւ մայրաքաղաքը կըլ Հա
Հոն՝ Տունսատանի մէչ՝ ան՛ այսօր էսկ անոնց Հետ կեասԼքը այլեւս վեր չ գտած է * ալ ես իմ Հայրենի մ՜ արուի , շին՛ուած գեր ինեբոլ կողմ է , ընդարձակ
Ս՛ արկս սն ե բ ո լ մի^ո^ով աբիւնալի բախում՛ի. մ էչ երկրին մէչ եմ , ես եբչանիկ եմ , որ՛ այսուՀետեւ ՛ու գեդեցե իկ քաղաք մ բն է ; Այնտեղ բազմաթիւ
է , մինչ Հոս՝ Եգիպաոսի մէչ՝ պայքարը "յ,(" պիտ ի գործ եմ իմ սեփական ժողովուրդին Հա փորձեր կատար ո ւած են ծաղկամ շա կութ եան եւ
սրութեան Հ ասած չէ : մ՛ար% ։ տունկերու Համար : Փորձնական (6ճթ6Ո1Ո6Ոէ8ւ1) ա–
Այս Ա՝ոսկուան է աՀա , որ «Ն"/» խամա Իսկ ՝> ամ տխումբ բո՛լոր ներ գաղթողն երբ , ՚լար ակներ ու մէչ կ՚աճին խնձոր, տանձ, դեղձ եւ
եաննե–
նա կներ2>ոլ էչեր էն ( \, ալբան գետն - Պօ ղոս իորկգահայ թերթի մր թղթակից ր սլաչարելով, նարինչ։ կառուցուած են՝ թատրոնի եւ շարժանկա
բու ԳՐձ\ո*Լ մթին նպատակներով իր կեղծ՛ կը յայտարար ե.. ՀԱ յն աղա ա՛ութիւնբ , րի շէնք, սակայն խեակչութիւնբ կը կագմեն պաշ–
Համ՛ակրանքն երբ կ բյայտնէ Եգիպաոսի զանդէպ , ղո ր կը փնտռէ ինք , գտած ենք այլեւս ոտք գրած տօնեաներն ո լ վարձուած ազատ մ ա սն ա գէ ան եր բ ։
մինչ նո յն պարբերականին՛ էիրէն՝ Ա բխալեան Բձլալով իրապէս ազատ երկրի մ՝լՀ սաՀմ ան՛նե՝ ր ո ւն Գատապարտեալներբ քշուած ե\ն՛ կղզիին խորերը։
՝ք*ր քեաշար ե աննե րո լ բերնով՝ լո ւտանք ու լեղի կբ վրայ » («Հայրենիք֊» , \\ Գեկտ . 1 9 4 7 ) ։ « Խ * Մ իութեան բա զգա տա բար ն՚ուավ, գբ*ե–
թափէ Տ ո ւնա ււ ա անի Հասցէին։ ինչպէս կը տեսնէք վկայ՝ ԱարգիսեաններեՀ /՚ ուիւ ա գերիներ\՝ս են «մասնաւոր աքսորէի դատա
Այլ խօսքով՝ թէ նեբգաղթբ եւ թէ ներգաղթող ՝ւս ւ ււ ւ.ս //ե/աենսնւ երբ • Վսո է » Հալածանք ու շա– պարտ՛ուածներ րւ Անոնք արտօնուած են իրենց ըն՛
ները , ձեռնարկի աոՆա՝չ\ին իսկ վայրկեանէն , լրի՛֊ Հ տ գո ր ծ ո ւմ ոչ մ իա յն Տունաստանփ՝, այլեւ ա Հյ՜ տանիքը միասին տանելու եւ սավսլուած են իրենց
ու ամբոոչութեամբ, թէ յայտն՛ապէս եւ թէ քո իսարՀի ամէնէն ազատ, ամէնէն լի ու բարգաւաճ ապրուստբ Հ՛ոգալ, իբրեւ ՀՀ աղատ գաղթական
ղարկուած ձեւեբով, կմէ ծառայեցնէ քաղաքական երկրին՝ Ա՝ իացեալ ՛Լյ աՀ ան՝գներ ո լ մէչ ... ներ»։ Աոնց ՀՀտուները» Հոդին։ մէչ փորուած ծա
իր մթխ նպատակներ՛ուն : Աղմուկով, ցուցադր՚ո ւթեամ բ ե լ յաճախ ա– կեր են յաճախ :
Երուսաղէմի Հտքիութիւն^ թերթէն առնելով տ ելա վառ ճառեր ով ու յայտ արա բութիւննեբով « հյ՚որՀբգային կայաններբ նացիներու սար
« Արեւ. » իր 1948 Ա ունուեր \0ի թիվն մէՀ վր Հիլրրն կ ալ ե ր կիրն երու Հասցէ ին ՝ Մ11 ս կո լան աշ սռազդեցիկ կայաններովն չեն նմանիր։ Անոնք
յայտնէր , որ երբ ամերիկաՀայ ներգտղթողներր խար Հի– բոլոր ծայբեբէն կարաւան առ կարաւան չունեն կազի սենեակներ եւ չարչարանքի գրու
— ֊ – բԳպամէԼբ 151 Հոգի — ֊ կբ Հտսնին Ա արսէյլի Հա յեր կ բ տանի գէպի Հա յա ս ա ան աշխարՀ ի բո լո ր թիւն : Ասոր նպատակը կբ կա յա՛յ, տ յ ա յն բանին
աոչեւ , ուր ա յզ. օր ե ր ո ւն բնգՀանուր գո րծագուք ժողովուրդներուն մէչ թշնամանք սերմանելով ՚^հն > "վ՛ (հուսերբ կ՝ուզեն առաւելագոյն աշխա
էր Համ ՚ ՚/ 3>–րանսա յի մէչ , մեր \ 51 քա չարին երր գէս(Ի մեղ ։ տանք արտագրել տալ աքսորականներուն , նուա
անմ\է>չապէս, «(հոսիա» նաւուն վրայ, Հանգանա Եւ այսպէս կ՝՝ԲԱայ^ որովՀետեւ Աոսկուան՛ զագոյն ծաիսքի փոխարէն։ Աակայն կլիմայի տե
կութեան կբ ձեռնարկեն ի ՛նպաստ Ֆրանսացի ներգաղթ կՀր կազմակերպէ ոչ մեզի Համար , ոչ սակէտէն սովետական կայաններու սարսափը կը
րռ նթողնեբուն՝ գրամ ով եւ ճառեր ով իրենց Հա մ եր ՛ոլ մեր Հա յբենիքի շաՀ ե րը նկատի առնելով , գերազանցէ Հիթլէրակսճե արգելարաններու խր՜–
մա կբւ յն ք ռ Րր յա յտնելով •յնոնզ սյյլ կբ կազմակերպէ Բսէ –Ել կբ^Լ^Է բացա գմ ո ւթիւններ ը » •
Ե։՜ « Ռոոիա» նաւը, ինչպէս կը նկատէ «Ա. ռաբար զա յն իր քազաքական նպատակն եր ուն ծա Այ՛՛ մէչբերումնեբր աղօտ մէկ պատկերը մի
<րեւ՝Հ> , անկարող կ՚ըլլայ քարափին մօտենալու եւ ռայեցնելով : այն կր ներկայացնեն այն աՀաւոր ՛ողբերգու–
կբ մեկնի առանց Մարսէյլէն ներգաղթողներ առ Այլապէս ին՛չո՞ւ այս ագմուկը , ՚ ինչո՞ւ \,ալ– թհա\..., ուր Հարկադրուած է ապրիլ իյ . Ա՝իութեան
նելու ՝• բանգ\ե աններ ու , Պ օղո ս եաններ-ո Լ , Ախալետննե ֊ . ՚– 7"՝՝ կ""1՝ բնդդիմադիր կոչուած տարրբ :
Այս նոյն 151 Քաչարիներբ թաթում Հասցնե բու , ՝Բրքե աշար եաննե բու , Ա ա րգիսեաննեբու , Ս ՚-նք թերեւս այնքան ալ չՀետաքրքրուէթ՚ք
լով, Հոն, խո րՀ րգա յին Հոգին վրայ, բո լորովին *իա լո ւս տ ե ան\Լ երու , աշխարՀ ի Բ" է" Ր ծովերս լ վբ~ Ի1– Ս՛իութեան ներքին փրագարձոլթիւններով, ե–
սանձարձակ եւ ազատօրէն , խորՀբգային իշխա Բայ շոգեվարոգ ՀՊ՝" բեգարներ ո Լ, Հ.Ռո սիա^ներ ու , թէ այգ վարչաձեւին անմիվական թաթին ներքեւ
նաւորն եր բ անոնց բերնով Հաշիւներ բ կբ կարգա ՚ՀՉուկոտկա ^Օերյ յմ ենւ ւ.րեք 7 ա ա ա բրակա – չգտնուէր մեր դմբախտ Հայրենիքբ եւ չուձնենար
Լ"Գ այլազան
դրեն իքիացեալ ԼթաՀանգնեբու Հետ ... Հ Ա՝իոլթիլն Փերու ե լ « Լրաբեր ». իր անդրադարձումներն անոր վրայ։
Ամերիկեան մեծ-ազգեցիկ թե րթերէն «՝Բբիս– նե բու ա յ լանդակ բաց ա գան չո լ թ ի ւնն երբ , անարգ Եթէ Հսկայածալալ Ռուսաստանի Համար
մարդուն պէս ան
չբն Սալոնս Մոնիթոր» իր 1947 Գեկա. 8ի թիւթ գրութ ի ւն՝ե ե րն Ո ւ վատոգի յա յտար ար ո ւթ իւննե - ճիտ ուած Համրա&քը արմէք չունի, մեղի
մանաւանդ
մ է չ թղթակցութիւն մ ը զետեղելով այս 151 ներ֊ փոքրիկ արգի մր Համար
Fonds A.R.A.M