Page 156 - ARM_19-1948_01
P. 156
ՀԱ8ԱՍՏԱՆ ԳԱԴ.ՈՒԹԷ ԳԱԴ.ՈՒԹ
Ն Ե Ր Դ ՍԼճտՂ թ . . .
(ՄՈՍԿՈՒԱՅԻ աղԱ-ՐԱԿԱՆ ԽԱ%ԵՐԷՆ) Հա յ կա կան պատուիրակութիւն մբ մեկնած է ՀԱՅ ԿԵԱՆՔԸ ՝ԲԷԲ՝ԲՈՒ՝ԲԻ ՄԷՋ • — Ոքքոլքի
՝&Իէվ* մասնակցելու Համար Ուքրայնական Ատվե– Հայ զաղութը կը Հաշուէ իր մէկ մօտաւորաաւԱ
տական լՀն կերվաբական Հանրապետութեան ՅՕբգ Հազար անձ։ (\ւ2նի իր դպրոցն ու եկեղեցին, կ^
տարեդարձի Հ ա)ե գիս ո ւթե ան ց ; Յանձնախումբը իր երկու բարենպատակ միութիւնները Հայ կԱյ
Հետ տարած է իբրեւ նուէր Ալ* Ապենգփաբեանի րօտելոց խնամակալութիւնր եւ Բարեգործակս^
Բարեբախտաբար , ինթելիճլլնս Ա^յրվյըսԻ ՀԱա Ու֊քրա յն ա կան երգե ր ո ւ֊ ժողովածուն ( \որ վերկե– Միութեան մասնաճիւզըւ Վերկինս բաւական կո
իր ունեցած կապերու• դիծտ-վ կր ցալցամոլէր մի– րըս էոյս տեսած է Երեւան \ կիկ ակումբ մը ունի իր անգամներուն եւ Համա^
.այն «դաւաճանէին զաւակը եւ միայն՝ աՏն Հպար Երեւանի Հանրային գրադարս/նին մէկ բաց կիրքն երո ւն յատուկ, որոնց թիւր Հարիլրի ^
տանքով կը վկայէր
պա սա ի մ ասին ; ԱնդլՀւացիներէն ստացած նը– ուած է նաեւ ցուցաՀանգէս մը նուիրուած II ւք– Հասնիր։ իսկ Հայ կարօտելոց իսնամա կա լութիդ
րա յւ ա կա ն Աո վետ • Հանրապետութեան ՅՕրգ ա ա ֊ նը* թէեւ անշուք ակումբ մը ունի, բայց իբ
ք՛ուն ՀգալաճաԱֆը խոՀեմարաբ այս մասին րեգարձին ւ 3ուցաՀանգէսը կը ներկայացնէ Ուք֊ շուրկ Հաւաքուած է գաղութին աւելի քան երէք
խորին լռութիւն կը պաՀ էր ՚* րանիոյ ճար տարարուե ստա կսՓն–, եւ Հ\ողադործա– քառորդ ը ; Ան լծուած է տեղւոյն ազգային, գըպ^
Այժմ գանք Հունաստանի ։ կան վերելքը՝ բազմաթիւ նկարներովդ պատերազ ր ո ցական եւ Հասարակական գոբծերկյւն , օդնոլ^
Գաղտնիք չէ , որ Խ • Ա՝իութիւնը այսօր՛ բուռն մին անոր բերած մասնա կց ս ւթիւնը եւ չ՛՛ բրո բդ թեան՛ կը Հասնի գաղո ւթինբո լո բ կարօտեալներով
եւ կատաղի պայքարի մէկ է^, Հ^ունասաանի Հետ :Հնղա մեա կի գո ր ծագր ու թ իւնւը : աԿյխտիր , ինչպէս նաեւ աղքատ աշակերտ՛ներու ռ լ
Հր* յգեւլ, յյ չ ԼՈԼԱՎ. ա րախա Հելլագան մըր– •^Հ Երեւողն ի մէկ բացուած են Հացի վաճառ դպրոցին ւ Ու\1՛ի փոքրիկ գրադարան մը, նուա֊
ցավայբ գաբձահ Է մ եհ ումե բու. Հ ամար * Հոս կ , ման Համար 48 նոր խանութէն եր X րլախումբ մը, մարզական մասնաճյուղ, ֆութպոլի
որ անոնք ռագմա-քազաքական գիրՀէեր կը ՚ Է 1 ւ ա ՜ ՝ՀՀ Յունուար 23ին Երեւանի մէկ տեղի ունե խ.ումբ եւ օժանգակներու եւ կրտսերներու խՈւմ^
ւհհ՝ ատ ո աստ ո լ ելով աՀալոր անակնկալներով ցած է Աովետ . Հայաստանի Գրողներու Մփ՚ու– բեր ։ 1ս ՛ոա մա կ ալ ո ւ թ ե աչ. ն ո ւա գա իս ո ւ մ րր կատար^
յդՒ Գ*աֆյմւ$Հ։ Օձ՝ $*ս է) այս փոքրիկ , ակար ո Լ թեա\ւ. բնղՀ • Ժողովր ուր 3ովՀաննէսՇիբաղ կար եալ պարծանք մըն\ է ոչ միայն Հայերու , այլ ամ֊
չքաւոր երկրին մէկ* որ Խ * Միութիձնը , Հիւսիսէն դացած
է Գրողներու Ա ի ու թեա\ս գործոմն էու— բողկ ղաղոլթին Համար Լոլ–՝բիչ նուագախումբեր
դաւելով, կրցած է Հ ե լաւ լա յ ի շԴձրկ մէկ քառոր– թեան։ տեղեկատուութիւնը : Տէեկուցոգյր քննադա չկան^ : Ան՝ փայլ կուտայ ՀանգէսներՒոլն % ել նիւ^
գը իր Հրոսախումբերու իշխանութեան տակ առ տած է ազզ ա յնական եւ մ ի ստիք Հ ետքերը , էսԼ\~ թական շաՀ մը ապաՀովէ խ՚ն ամ ա կա լո ւթեան, Հպ֊
նել եւ Հոն փրեն ենթակայ « կառավաըութիւն\ » պէս նաեւ ան ցեալի ի տէա լա կա եռացումը , որ կբ մար ։
մ ը Հաստատել ; նշմ արուի գեռ ս ո վե տ աՀայ գրականութեան՝ մ էկ • Անցեալ տարուան ֆաւթպոլի մ ր ցում ներ ուն՝
Մեծ է գերման կնճիռը • բաբդ է Հքայրագոյն ան պա Հ ան կա ծ է որ զտողները աւելի շատ զբաղին Հա յկական խումբը տեղացի տասներկու խումրե–.
Արեւելքի Հարցը– ար տակ ար գօրէն կնճռոտ սովետական Հա յա ս ա ան ի ներկա յ կեանքով ու բու մէկ առակնութիւնը շաՀեցալ եւ ստացաւ բա^
է Մեր– աշխատ ին գաստփ արակչական աշխատանք կատա ժակը : Ւսկ այս տարի չկրցաւ առակնութիւնը »ա.
ձաւար եւ Միկին Արեւելքի կապուած վէճվՀ Մեծե ր ե լ ։ Յետոյ խօսք առած է Աողոմոնւ Տարօնցին \որ
րս*– միկեւ , սակայն \1,ոյնքան ստոյգ է , որ ռազ– ն՛ոյնպէս խօսած է արդիական կեանքէ առ\ե\ուած անդամներով , Հազարաւոր Հ իւանգապաՀ ուՀիներ
գո բծեր ու անՀրաժե շաութեան մասին ; պատրաստուած են բսՀԼակի
մ տգիտօրէն, ամ էն էն րախ տա կշիռ ճակատներէն եւ Հիւանդանոցներու
մէկն է այգ նո ին Մ՚եծեըոլն Համար նաեւ Հելլա Երեւանի բժշկական կաճառի ուսանողնե Համ ար : ՆախաղաՀ լձ֊ տրուած է Վյսրգան Աւագ^.
գան : Ա ւ այգ է պատճառը , որ Ա՛ո ս կոլայի . ռա– րու Համար լոյս տեսած են Հայերէն, լեղոլով բազ եան ;
աիոկայանը գրեթէ ամէն օր կրակուբոց կը տե մաթիւ դասագրքեր , ինչպէս վիրաբուժութեան ՜^՛ Երեւանի մ ե քեն աշին ո ւթ ե ան ( գաղգաՀա^
ղայ Հե լլագայ ի Հասցէին , խորՀ րդա յին մամ ուլը $
անթիլ յօդուածներ կը նուիրէ ան\որ , իսկ խոբՀբ– մանկաբարձութեան Հ ներքին Հիւանգութիւննե - շինականէ գործարան ը որ մասնակցած է միութե
գային պատուիրակներն, ալ ԱպաՀ ովյււթեան եքոր– քու * մ ար գա կազմ ո ւթ եան , դեղագործութեան՛ Տ ա– նական ընկերվարական շինութեան , գրաւած է
Հ ո ւրգի մէկ միշտ V^էՕի ՛ուր ո ւտկ անը կը պ տըտ ց.ը~ տ ամն ա բուժ ութեան եւ այլ ղասիւթացքնե բու : երրորդ տեղը ։ ՝Բ ակալե բ՛ո ւած այս յակողութ իւն
նեն , ամէն անգլսմ երբ խօսք 1լԼՀԷԷայ Յ^ուն՚ա ս ա սաՀե ի ՚^՛ Վե բկեր ս տեղի ոէձն եցած Է Հա յա ոտ ան ի ներ էն , գործ ար անի անձնակազմը որոշած է կրկին
սաՀմ աններ ունէ վրայ ո բոշ կարգ Հաստատելու կարմիր Էք աչի ընգՀ * ժողովը; 1$ . Հայաստանի– Կ* մրցութեա\ն մասնակցի լ կարմիր բանակի ՅՕրգ
մ աս ին ։ Խաչր ,ոլնի 3451 կազմակերպութիւներ 239.697 տարեդարձին առթիլ ;
էճշմաըաութիւն Է նաեւ այ*ն , ոբ ոչ մէկ եր
կի Ր յ մեր սեւ ե լ ար իւն.ոտ օրերուն , այնքան գըր–
կաթաց , այնքան կարեկից եւ Հիւրընկալ չեղաւ Յոյն երկրի եւ թէ Յոյն ի չիա՚ե ո ւթե ա՝։.ց Հաս– սրիկայակա՜ն թակարդին մէկմ :
մեր Հալածական բազմութեանց Հանգէպ , որքան
եղաւ յաւէտ անմ ո ռանալի Հե լլա գա՝ն : Այն խալար ՏԿԻ" = Ւ^նչ կը ներկա յացնէ յո յն մա յ րաք ա ղա քր
օրերուն , եվրբ քէմալակաՀհ բանակները սրարշաւ Ա՝խալեան եւ ր՚Բքեաշարեան , որո՛նց Հայ ըլ բստ յ,օգո ւած աղիքներու *
կը յառականա յին գէպի ի գէ ա կան ի ափերը , առա֊ լալը միայն իրենց մականուններու Հ^եան^ մ ամ՛՛ ի ^ « 1Լե,րկիւ\ն տա-րին ԱթԷնքի ազգա բնակչութիւ֊
ւելաբար Տ ա ՛Լ ա ս ւո ան ր եղաւ , ո ր իր Հողին վրա ւ կը կր մատնէ , թարգմանը կը Հանդիսանան ոչ թէ ՛՜՛լ՛ կր կնա պա տ կո լա ծ է ։ Այժմ քաղաքը 1.300.000
^"ՆՒա ՀV °՝$1 է՛™ ա^*Ղ. աուաւ մեր Հազարաւոր ա զգա - Հայ Ժողովուրդի երախտագէտ զգացումներուն բնակիչ ունի։ IIկրկէ՞ այս աճբ։ Աթէնք իւումահ
կիցներուն եւ անոնց Հետ կիսեց իր չունեցած կը– գէպի Հ իլվ՛Ի^կա լ Հ ելլա գան , ա յլ կը Հսձնգիսանան են բոլոր Հ ակայեղավւոիյա կս/Լնե րր , բոլոր անոնք,
ա ո ր մբ չ որ Հ ացը ; բտրձրախօսնեվ՚ը Մ՛ո սկուա յի մոլեգնած ռատ ի ո - որո՚Լք պատերաղմի տարիներուն գոբհակցահ են
ԵԼ այս նոյն Հիւրվձնկալ ու եզբայրական վե– կայանին՝ անոր , մաղձը, անոր թոյնը եւ ԼաՂ1Գերմաններ ,ոլն՚* խուժած է ամբողկ քրէական, աչ
քբողկ
րաթեվԿ ււմ՚բ պա ՛՛՛եց մեր տարազը ու թեւ թավւելով Յէ՚ւնաստանի վբա յ X իս ա ր Հ ը : Ոմանք Հոս ապաստանած են՝ ժողովրդա
Հք՚Հանթս , \92\կն մինչեւ այսօր։ (էք օ ոքը ՛ո ա նք իրենց : կան զայրոյթէն փբկուելով, ուրիշներ՝ մայրա
Արաակարգօրկ՚Ն յոււլքւչ, մեձ՜աՀոգի յւլ աղ– 3 օ գո ւած ա գի ը նե ր ը իրենց գրութիւնը կը բա ֊ քաղաքի քաոսային, կեանքին մէկ դիւրին վաստակ
՛նե րդւ զթի
նուական՝ եղաւ իր կե ց ոլահ– քր նաեւ նան՛ պատմ ութ եամբը բանտարկութեան մ ասին ե - մը ձեռք ձգելու յոյսով, մինչ իշխա՛նս լթիլններր
Հարցին մէչ–. րի/ոասարկ ՛ղաղ "ւրդիկ.
Ոչ մէկ խոէրնւլոա ներգաղթող՛, եր ու արլ^եւ որ տեղի է՛՛ոէւԷնեմց1աձծ ԷՄԱաթնԷոլնիքիս \մլեէղչ,ոս 194ա7նուՀնոով կտեմ– եկն՝ա»ղաղոարկոեն\ևք , սթյրաէ եքկաողլոարքն կերուրգան՝ արձակազէն–
"է ^ Էհ /"՝օսք այն Հավ, ս աո լիք եան մասին , ՛քոր ներ րեր 1 եին , երբ իրենք արդէն կը գտնուէթն <Հ,Զու– ներէն խուսափելով։ ԱթԷնքի մէչ կբ թափառին
գաւլյթողներր իրենց Հ Լ ա աո ահ Հաա/ լա ս ա ա ւ կւ կուտկա՜ֆ յի ւէր ա ւ ե լ կը պատրաստուէին մեկնումի նաեւ շյւչա՚ւնեբէ՚ն–, Հոն. խռնռւահ յռւսաՀաա ան–
տանէին . գժգո Հանքի ոչ մէկ բառ ո չ մեկնողներու ղՀ սլի Հա յա սա ան X գորհԱեբբ , որոնք փողոցներբ ՚ինկահ՝ մուրացկա
ե լ ոչ ալ մնացողներու Հասցէին։ Բան տա րկութ եան՛ կը տեղեկանան Համ այնա– նութիւն կ՚ընեն եւ այս ձեւով ստոյգ սովամաՀու–
Թղթակից մր 1947 Նոյեմբեր 29 թ ո լականով վա ր <ձք1*ի զո ս պա ս տ ի ս՚ֆ թեր թէն՝ ^յո յն ժ ո ւլո վո լր - թենէ կր փրկուին » :
Աթէնքէն կը գրէր Պոսթրնի ռամ կավ ար Հ^Պայ֊ զի ամ էն. է., յարգուած եւ ժ ո զո վր զական թերթը^ , Անսպասելի է այս Հփբկութիւնրֆ սակայն՝, ո–
րաբ՚&ին * ինչպէս որ իրենք կ՚ըսեն X րովՀետել այլ տեգ մբ նո ի, յօգուահագիրները կը
<Տ 3 ո ւն ա ս տ անը թո յլ տուաւ , ,ո բ յոլնաՀա յեր՝ « Հիթ լէբ ական ներ ր ա՝1 կ ար ո ղ եղան ձ ե ռք ձը– վկայեն , որ Հ յո յն էհողովոլրգի արու ագգաբնակ–
յունական Հպատակ , Հայրենիք մեկնելու առիթով ՚/՚ե լ պատահ ին Հայս վպատանին^ • • • Հրատարա չութեսձն երեք քառորգր անգորհներբ կբ կազ
աղա տօ ր էն մ ե կնին՝ ձգած իբե՝ զ Հ պա տ ա կո ւթ ի ւ- կիչն է «77՛/ զո ս պաստի ս^ի « 3 * » ) եւ անոր Հետ մեն», երկրի մր մէչ, ուր սղութիւնը առասպելա
ն.ը : ճակատներու, վրայ կռիւի կրակէն ետ ա/ւնե֊ իրենց Հաշիւր մաքրել X ՛ճիշդ ա յն օրը, իրիկնա– կան չավ, եր ո լ Հասահ է եւ ուր Հաչիչամալո ւթի–
լով Հայ ղինոլորներբ որոնք րունաՀ պքյ •կ է– մ ո /.ա ին , երբ Աթէնք Հա սա լ ԱպաՀ ո վո ւթեան նր վարակիչ ախտ մր ղարձահ է ...
օտարահպատա
ին • թ ո յ լ աուաւ , որ աղաաօրէն՛ 1\յ ո ր ՝* ուր գի յաեձ՝. ախումբը , Մ անոլիսը վառեց «Զկայ մարգ մր Յուրաստ անի կեանքին մէչ ,
կի թոլզթերտվ իրենց Հայրենիքր մեկեին» Լ^Պայ– Ակը ո պո լի ո ի պատ ին վրա յ գաղտն&բէն պատրաս ևԲ յայտարարել մեր զոյգ ներգաղթողները,
բար», 12 Դեկտեմբեր 1947)։ տս ւած եւ ե լե քալէ ական ճրագներէ կազմուած Հըս– ուր չընգն չմարուէին անկումը, յետաղիմութի֊նն
Այսքան՝ կերմ , գուրգուրոտ ու եղբայրակա*ն կայագիր նշանաիսօսք մը, <&Թող կոբսուին Անգ ՝ոլ քայքայումը »տ
եղաւ Հելլտղայի վերաբերումբ բաղմաՀազար Հա լիացիները» : « Ի Հարկէ , կ՚աճապարեն մխիթարել մեզ
յերու վեր ագ ա\րձի Հ ար ցին մէկ գէպի իր ենց Հայ– « Նշանախօսքը կր էուսավաայլէր քանի մբ ժամ մեր ազգակիցները , խօսքը այն չյ,չան\նեբոլ մա
բենիքր : շարունակ , մինչեւ որ ոստիկս/նոլթիլնն ու Հրշէկ– սին, չէ , ուր կ՝իչխէ մ ո զո վր գա կան, բանակը» :
,Տ եսնւենք ա յժմ , թէ ներգաղթողներէն Ա . Աը֊ ները կրցան ՝* ա սն իլ եւ գա յն –իր տեղէ՛՛ն Հանել : շյ՚չանւերոլ մէչ, չնորՀիլ «Հս/ևճաբեզ»
ի/ալեա ՚, ե լ Ա • ՝ք*ր քեա շար եան ~ անուսէն ական Ալժէնքի ամ բողկ ժողովուրդը թափուած էր փո– Մարկոսի «Հանճարեղ» ձիրքերուն՝ Հրոսախում
Հեղինււսկ երր <ձՆոր Ժամանակներում 1947 Ն"յ * •՚լոցները եւ բավ. ձբաձայն կը կրկնէր Մ անո լիս բերը անապատը՝ ապատի, անչրգի Հողերը՝ ըեբ–
19/՛ թիւինւ մէկ աեղ գտած րնդարձակ զրաւթեան ՚Լլեղոսի բոցեղէն՛ խօսքերը »; րի գաչտեբու եւ գմոխքը գրախտի վերածեր են • •
Ւ1՛Հ զգացումներով կը մեկնին այն երկրէև , ոբ 1մ օսելով կա ռավարո ւթեան մասին՝ յ,օդո լածա– Մբխալեան . ՚Բրքեաչարեան ւլոյգր ահաւոր
գթոտ մայր եղաւ իրենց Հ անդէպ ե լ ուր իրենց ՚էէ՚է ները նաիս Համայնավար գրչին՛ յատուկ անար գոյներով կր ներկայացնէ այն, անբարո յ ո ւ թ ի ՚ & ը ,
ազգակիցներէն տաս՛ն եակ Հազարաւոր Հա յեր ա յն– գալից ածականներով կը յիշատակէն նախկին վա որ իբրեւ թէ Անգլիացիներն ու Ամերիկացիները
քան երկար տարիներ ապաստան գտան : րիչներու՛ Տալտարիսի եւ Մ աքս իմ ո ս ի անուննե– բերահ են Յունաստան ,
Ւ՞նչ է, ուրեմն, յունաՀ ա հ ներգաղթող բազ բբ , երկուքն ալ «ֆաշիստ միապետականմնեբ , ա– օրգ֊–֊* –լԳԷ՚ՂԷ
կիներու ե^ յյոյնյ
մութեանց վե ր աբեր ւ մը \ԷՀսա Ա * Մխալեանի պ ա կր գա ան՛ ան, ն որ վար չա պ ետ ին՝ Աո ֆո լ լի սի , ղովոլրգր, ամէն քայլափոխի
դէպի •որ իշխանութեան եկած է Յունաստան ի բուն աղչիկ՚ւերոլ ետեւէ անվայել վաղք , թղթախաղ եւ–
յեւ»/ն. Ա յ• -ոփղրոքվոեւարշգրարեանիեւ յալ ն՛գաԷաՒկան Յունաստան Ը. ՚ «դիկտատ որ »ի ամ եր ի կետն պատուիրակութեան արբեց ղոլթիլն , իսկ ,,ր ամէնէն գլխաւորն է
ներբ :
իշիյաէն ո ւթիլն– նա իւ ա էլա Հ կրիսուըլտ\ի կամ քովը « աւելի ճար - Համե՝ ՛ուրեք 14 15 տարեկան դեռատի աղչիկնե–
Հ/տապենք յայանել^ .որ գրութեան առածին տարօրէն խաղա լու Համար ամօթալի զաւեշտա– I ով լեցուն Հանրատուներ , թէ մայրաքաղաքին
իսաղի վեբկին արարը » :
իսկ աողէն մինչեւ վերջին վեբ^ակէսղր այն տպա կեղ, ւ որ, թէ Աոկրաաի , Աառ\1ի եւ այլ փողոց՛նե
ւոր ո ւթ ի ւե ր կր ստացուի , Որ անոր Հեղինակներր Այս «ղալեշտախազմը տարբեր բան չէ , քս/ն, րդ, վրայ, թէ նալաՀա՚ևղստի շր^նին մէչ եւ թէ.
կա,բ^հես ղօ։բ . Մաբկոսի՝ լեռնեբբ ապասաան՚ահ խտրել Յոյն ժողովուրդը՝ զայն միշտ ենթակայ ՛՛՛՛թ Կ՛՛վ՛ի արուարձանները » ...
յոր աւգօրէն կառավարութեան ատելավառ– Հբո պաՀ ելով ֆաշակա\ն Հալածանքներու ե լ մի շա ա– ԱՀա, վերիլպէս , քանի մը տող Հւաեւ այն «ե–
պակներԷ1 են, Յոյն՝ թէ հագումով եւ թէ Ժ ֊ նոր սուտ խոստումներ տալով . • . րախտագէտ» զգացումներու մասին , որ՝ առմէչ–1
գուով, որոնք առատ՛ութեան մէ^ լեղու աո ահ ՝ ա. « Աակայն անոն՛ք, կը վկայեն յօդ ուածսւ– Դէ"1Ի Հայաստան ղարձող Յու՚հաՀայբ ուՏնի՝ Հիւ
գիրնեբը , չյակողեցան
մէն ա՛ւ. ար ղ անք , ամէն լուտանք կր տեղան թէ ոչ ոք թակարդել ա յս րընկալ Հելլազա /ի Հանգէպ :
(ՅՈՒՍԱԲԵՐ)
Fonds A.R.A.M
Ն Ե Ր Դ ՍԼճտՂ թ . . .
(ՄՈՍԿՈՒԱՅԻ աղԱ-ՐԱԿԱՆ ԽԱ%ԵՐԷՆ) Հա յ կա կան պատուիրակութիւն մբ մեկնած է ՀԱՅ ԿԵԱՆՔԸ ՝ԲԷԲ՝ԲՈՒ՝ԲԻ ՄԷՋ • — Ոքքոլքի
՝&Իէվ* մասնակցելու Համար Ուքրայնական Ատվե– Հայ զաղութը կը Հաշուէ իր մէկ մօտաւորաաւԱ
տական լՀն կերվաբական Հանրապետութեան ՅՕբգ Հազար անձ։ (\ւ2նի իր դպրոցն ու եկեղեցին, կ^
տարեդարձի Հ ա)ե գիս ո ւթե ան ց ; Յանձնախումբը իր երկու բարենպատակ միութիւնները Հայ կԱյ
Հետ տարած է իբրեւ նուէր Ալ* Ապենգփաբեանի րօտելոց խնամակալութիւնր եւ Բարեգործակս^
Բարեբախտաբար , ինթելիճլլնս Ա^յրվյըսԻ ՀԱա Ու֊քրա յն ա կան երգե ր ո ւ֊ ժողովածուն ( \որ վերկե– Միութեան մասնաճիւզըւ Վերկինս բաւական կո
իր ունեցած կապերու• դիծտ-վ կր ցալցամոլէր մի– րըս էոյս տեսած է Երեւան \ կիկ ակումբ մը ունի իր անգամներուն եւ Համա^
.այն «դաւաճանէին զաւակը եւ միայն՝ աՏն Հպար Երեւանի Հանրային գրադարս/նին մէկ բաց կիրքն երո ւն յատուկ, որոնց թիւր Հարիլրի ^
տանքով կը վկայէր
պա սա ի մ ասին ; ԱնդլՀւացիներէն ստացած նը– ուած է նաեւ ցուցաՀանգէս մը նուիրուած II ւք– Հասնիր։ իսկ Հայ կարօտելոց իսնամա կա լութիդ
րա յւ ա կա ն Աո վետ • Հանրապետութեան ՅՕրգ ա ա ֊ նը* թէեւ անշուք ակումբ մը ունի, բայց իբ
ք՛ուն ՀգալաճաԱֆը խոՀեմարաբ այս մասին րեգարձին ւ 3ուցաՀանգէսը կը ներկայացնէ Ուք֊ շուրկ Հաւաքուած է գաղութին աւելի քան երէք
խորին լռութիւն կը պաՀ էր ՚* րանիոյ ճար տարարուե ստա կսՓն–, եւ Հ\ողադործա– քառորդ ը ; Ան լծուած է տեղւոյն ազգային, գըպ^
Այժմ գանք Հունաստանի ։ կան վերելքը՝ բազմաթիւ նկարներովդ պատերազ ր ո ցական եւ Հասարակական գոբծերկյւն , օդնոլ^
Գաղտնիք չէ , որ Խ • Ա՝իութիւնը այսօր՛ բուռն մին անոր բերած մասնա կց ս ւթիւնը եւ չ՛՛ բրո բդ թեան՛ կը Հասնի գաղո ւթինբո լո բ կարօտեալներով
եւ կատաղի պայքարի մէկ է^, Հ^ունասաանի Հետ :Հնղա մեա կի գո ր ծագր ու թ իւնւը : աԿյխտիր , ինչպէս նաեւ աղքատ աշակերտ՛ներու ռ լ
Հր* յգեւլ, յյ չ ԼՈԼԱՎ. ա րախա Հելլագան մըր– •^Հ Երեւողն ի մէկ բացուած են Հացի վաճառ դպրոցին ւ Ու\1՛ի փոքրիկ գրադարան մը, նուա֊
ցավայբ գաբձահ Է մ եհ ումե բու. Հ ամար * Հոս կ , ման Համար 48 նոր խանութէն եր X րլախումբ մը, մարզական մասնաճյուղ, ֆութպոլի
որ անոնք ռագմա-քազաքական գիրՀէեր կը ՚ Է 1 ւ ա ՜ ՝ՀՀ Յունուար 23ին Երեւանի մէկ տեղի ունե խ.ումբ եւ օժանգակներու եւ կրտսերներու խՈւմ^
ւհհ՝ ատ ո աստ ո լ ելով աՀալոր անակնկալներով ցած է Աովետ . Հայաստանի Գրողներու Մփ՚ու– բեր ։ 1ս ՛ոա մա կ ալ ո ւ թ ե աչ. ն ո ւա գա իս ո ւ մ րր կատար^
յդՒ Գ*աֆյմւ$Հ։ Օձ՝ $*ս է) այս փոքրիկ , ակար ո Լ թեա\ւ. բնղՀ • Ժողովր ուր 3ովՀաննէսՇիբաղ կար եալ պարծանք մըն\ է ոչ միայն Հայերու , այլ ամ֊
չքաւոր երկրին մէկ* որ Խ * Միութիձնը , Հիւսիսէն դացած
է Գրողներու Ա ի ու թեա\ս գործոմն էու— բողկ ղաղոլթին Համար Լոլ–՝բիչ նուագախումբեր
դաւելով, կրցած է Հ ե լաւ լա յ ի շԴձրկ մէկ քառոր– թեան։ տեղեկատուութիւնը : Տէեկուցոգյր քննադա չկան^ : Ան՝ փայլ կուտայ ՀանգէսներՒոլն % ել նիւ^
գը իր Հրոսախումբերու իշխանութեան տակ առ տած է ազզ ա յնական եւ մ ի ստիք Հ ետքերը , էսԼ\~ թական շաՀ մը ապաՀովէ խ՚ն ամ ա կա լո ւթեան, Հպ֊
նել եւ Հոն փրեն ենթակայ « կառավաըութիւն\ » պէս նաեւ ան ցեալի ի տէա լա կա եռացումը , որ կբ մար ։
մ ը Հաստատել ; նշմ արուի գեռ ս ո վե տ աՀայ գրականութեան՝ մ էկ • Անցեալ տարուան ֆաւթպոլի մ ր ցում ներ ուն՝
Մեծ է գերման կնճիռը • բաբդ է Հքայրագոյն ան պա Հ ան կա ծ է որ զտողները աւելի շատ զբաղին Հա յկական խումբը տեղացի տասներկու խումրե–.
Արեւելքի Հարցը– ար տակ ար գօրէն կնճռոտ սովետական Հա յա ս ա ան ի ներկա յ կեանքով ու բու մէկ առակնութիւնը շաՀեցալ եւ ստացաւ բա^
է Մեր– աշխատ ին գաստփ արակչական աշխատանք կատա ժակը : Ւսկ այս տարի չկրցաւ առակնութիւնը »ա.
ձաւար եւ Միկին Արեւելքի կապուած վէճվՀ Մեծե ր ե լ ։ Յետոյ խօսք առած է Աողոմոնւ Տարօնցին \որ
րս*– միկեւ , սակայն \1,ոյնքան ստոյգ է , որ ռազ– ն՛ոյնպէս խօսած է արդիական կեանքէ առ\ե\ուած անդամներով , Հազարաւոր Հ իւանգապաՀ ուՀիներ
գո բծեր ու անՀրաժե շաութեան մասին ; պատրաստուած են բսՀԼակի
մ տգիտօրէն, ամ էն էն րախ տա կշիռ ճակատներէն եւ Հիւանդանոցներու
մէկն է այգ նո ին Մ՚եծեըոլն Համար նաեւ Հելլա Երեւանի բժշկական կաճառի ուսանողնե Համ ար : ՆախաղաՀ լձ֊ տրուած է Վյսրգան Աւագ^.
գան : Ա ւ այգ է պատճառը , որ Ա՛ո ս կոլայի . ռա– րու Համար լոյս տեսած են Հայերէն, լեղոլով բազ եան ;
աիոկայանը գրեթէ ամէն օր կրակուբոց կը տե մաթիւ դասագրքեր , ինչպէս վիրաբուժութեան ՜^՛ Երեւանի մ ե քեն աշին ո ւթ ե ան ( գաղգաՀա^
ղայ Հե լլագայ ի Հասցէին , խորՀ րդա յին մամ ուլը $
անթիլ յօդուածներ կը նուիրէ ան\որ , իսկ խոբՀբ– մանկաբարձութեան Հ ներքին Հիւանգութիւննե - շինականէ գործարան ը որ մասնակցած է միութե
գային պատուիրակներն, ալ ԱպաՀ ովյււթեան եքոր– քու * մ ար գա կազմ ո ւթ եան , դեղագործութեան՛ Տ ա– նական ընկերվարական շինութեան , գրաւած է
Հ ո ւրգի մէկ միշտ V^էՕի ՛ուր ո ւտկ անը կը պ տըտ ց.ը~ տ ամն ա բուժ ութեան եւ այլ ղասիւթացքնե բու : երրորդ տեղը ։ ՝Բ ակալե բ՛ո ւած այս յակողութ իւն
նեն , ամէն անգլսմ երբ խօսք 1լԼՀԷԷայ Յ^ուն՚ա ս ա սաՀե ի ՚^՛ Վե բկեր ս տեղի ոէձն եցած Է Հա յա ոտ ան ի ներ էն , գործ ար անի անձնակազմը որոշած է կրկին
սաՀմ աններ ունէ վրայ ո բոշ կարգ Հաստատելու կարմիր Էք աչի ընգՀ * ժողովը; 1$ . Հայաստանի– Կ* մրցութեա\ն մասնակցի լ կարմիր բանակի ՅՕրգ
մ աս ին ։ Խաչր ,ոլնի 3451 կազմակերպութիւներ 239.697 տարեդարձին առթիլ ;
էճշմաըաութիւն Է նաեւ այ*ն , ոբ ոչ մէկ եր
կի Ր յ մեր սեւ ե լ ար իւն.ոտ օրերուն , այնքան գըր–
կաթաց , այնքան կարեկից եւ Հիւրընկալ չեղաւ Յոյն երկրի եւ թէ Յոյն ի չիա՚ե ո ւթե ա՝։.ց Հաս– սրիկայակա՜ն թակարդին մէկմ :
մեր Հալածական բազմութեանց Հանգէպ , որքան
եղաւ յաւէտ անմ ո ռանալի Հե լլա գա՝ն : Այն խալար ՏԿԻ" = Ւ^նչ կը ներկա յացնէ յո յն մա յ րաք ա ղա քր
օրերուն , եվրբ քէմալակաՀհ բանակները սրարշաւ Ա՝խալեան եւ ր՚Բքեաշարեան , որո՛նց Հայ ըլ բստ յ,օգո ւած աղիքներու *
կը յառականա յին գէպի ի գէ ա կան ի ափերը , առա֊ լալը միայն իրենց մականուններու Հ^եան^ մ ամ՛՛ ի ^ « 1Լե,րկիւ\ն տա-րին ԱթԷնքի ազգա բնակչութիւ֊
ւելաբար Տ ա ՛Լ ա ս ւո ան ր եղաւ , ո ր իր Հողին վրա ւ կը կր մատնէ , թարգմանը կը Հանդիսանան ոչ թէ ՛՜՛լ՛ կր կնա պա տ կո լա ծ է ։ Այժմ քաղաքը 1.300.000
^"ՆՒա ՀV °՝$1 է՛™ ա^*Ղ. աուաւ մեր Հազարաւոր ա զգա - Հայ Ժողովուրդի երախտագէտ զգացումներուն բնակիչ ունի։ IIկրկէ՞ այս աճբ։ Աթէնք իւումահ
կիցներուն եւ անոնց Հետ կիսեց իր չունեցած կը– գէպի Հ իլվ՛Ի^կա լ Հ ելլա գան , ա յլ կը Հսձնգիսանան են բոլոր Հ ակայեղավւոիյա կս/Լնե րր , բոլոր անոնք,
ա ո ր մբ չ որ Հ ացը ; բտրձրախօսնեվ՚ը Մ՛ո սկուա յի մոլեգնած ռատ ի ո - որո՚Լք պատերաղմի տարիներուն գոբհակցահ են
ԵԼ այս նոյն Հիւրվձնկալ ու եզբայրական վե– կայանին՝ անոր , մաղձը, անոր թոյնը եւ ԼաՂ1Գերմաններ ,ոլն՚* խուժած է ամբողկ քրէական, աչ
քբողկ
րաթեվԿ ււմ՚բ պա ՛՛՛եց մեր տարազը ու թեւ թավւելով Յէ՚ւնաստանի վբա յ X իս ա ր Հ ը : Ոմանք Հոս ապաստանած են՝ ժողովրդա
Հք՚Հանթս , \92\կն մինչեւ այսօր։ (էք օ ոքը ՛ո ա նք իրենց : կան զայրոյթէն փբկուելով, ուրիշներ՝ մայրա
Արաակարգօրկ՚Ն յոււլքւչ, մեձ՜աՀոգի յւլ աղ– 3 օ գո ւած ա գի ը նե ր ը իրենց գրութիւնը կը բա ֊ քաղաքի քաոսային, կեանքին մէկ դիւրին վաստակ
՛նե րդւ զթի
նուական՝ եղաւ իր կե ց ոլահ– քր նաեւ նան՛ պատմ ութ եամբը բանտարկութեան մ ասին ե - մը ձեռք ձգելու յոյսով, մինչ իշխա՛նս լթիլններր
Հարցին մէչ–. րի/ոասարկ ՛ղաղ "ւրդիկ.
Ոչ մէկ խոէրնւլոա ներգաղթող՛, եր ու արլ^եւ որ տեղի է՛՛ոէւԷնեմց1աձծ ԷՄԱաթնԷոլնիքիս \մլեէղչ,ոս 194ա7նուՀնոով կտեմ– եկն՝ա»ղաղոարկոեն\ևք , սթյրաէ եքկաողլոարքն կերուրգան՝ արձակազէն–
"է ^ Էհ /"՝օսք այն Հավ, ս աո լիք եան մասին , ՛քոր ներ րեր 1 եին , երբ իրենք արդէն կը գտնուէթն <Հ,Զու– ներէն խուսափելով։ ԱթԷնքի մէչ կբ թափառին
գաւլյթողներր իրենց Հ Լ ա աո ահ Հաա/ լա ս ա ա ւ կւ կուտկա՜ֆ յի ւէր ա ւ ե լ կը պատրաստուէին մեկնումի նաեւ շյւչա՚ւնեբէ՚ն–, Հոն. խռնռւահ յռւսաՀաա ան–
տանէին . գժգո Հանքի ոչ մէկ բառ ո չ մեկնողներու ղՀ սլի Հա յա սա ան X գորհԱեբբ , որոնք փողոցներբ ՚ինկահ՝ մուրացկա
ե լ ոչ ալ մնացողներու Հասցէին։ Բան տա րկութ եան՛ կը տեղեկանան Համ այնա– նութիւն կ՚ընեն եւ այս ձեւով ստոյգ սովամաՀու–
Թղթակից մր 1947 Նոյեմբեր 29 թ ո լականով վա ր <ձք1*ի զո ս պա ս տ ի ս՚ֆ թեր թէն՝ ^յո յն ժ ո ւլո վո լր - թենէ կր փրկուին » :
Աթէնքէն կը գրէր Պոսթրնի ռամ կավ ար Հ^Պայ֊ զի ամ էն. է., յարգուած եւ ժ ո զո վր զական թերթը^ , Անսպասելի է այս Հփբկութիւնրֆ սակայն՝, ո–
րաբ՚&ին * ինչպէս որ իրենք կ՚ըսեն X րովՀետել այլ տեգ մբ նո ի, յօգուահագիրները կը
<Տ 3 ո ւն ա ս տ անը թո յլ տուաւ , ,ո բ յոլնաՀա յեր՝ « Հիթ լէբ ական ներ ր ա՝1 կ ար ո ղ եղան ձ ե ռք ձը– վկայեն , որ Հ յո յն էհողովոլրգի արու ագգաբնակ–
յունական Հպատակ , Հայրենիք մեկնելու առիթով ՚/՚ե լ պատահ ին Հայս վպատանին^ • • • Հրատարա չութեսձն երեք քառորգր անգորհներբ կբ կազ
աղա տօ ր էն մ ե կնին՝ ձգած իբե՝ զ Հ պա տ ա կո ւթ ի ւ- կիչն է «77՛/ զո ս պաստի ս^ի « 3 * » ) եւ անոր Հետ մեն», երկրի մր մէչ, ուր սղութիւնը առասպելա
ն.ը : ճակատներու, վրայ կռիւի կրակէն ետ ա/ւնե֊ իրենց Հաշիւր մաքրել X ՛ճիշդ ա յն օրը, իրիկնա– կան չավ, եր ո լ Հասահ է եւ ուր Հաչիչամալո ւթի–
լով Հայ ղինոլորներբ որոնք րունաՀ պքյ •կ է– մ ո /.ա ին , երբ Աթէնք Հա սա լ ԱպաՀ ո վո ւթեան նր վարակիչ ախտ մր ղարձահ է ...
օտարահպատա
ին • թ ո յ լ աուաւ , որ աղաաօրէն՛ 1\յ ո ր ՝* ուր գի յաեձ՝. ախումբը , Մ անոլիսը վառեց «Զկայ մարգ մր Յուրաստ անի կեանքին մէչ ,
կի թոլզթերտվ իրենց Հայրենիքր մեկեին» Լ^Պայ– Ակը ո պո լի ո ի պատ ին վրա յ գաղտն&բէն պատրաս ևԲ յայտարարել մեր զոյգ ներգաղթողները,
բար», 12 Դեկտեմբեր 1947)։ տս ւած եւ ե լե քալէ ական ճրագներէ կազմուած Հըս– ուր չընգն չմարուէին անկումը, յետաղիմութի֊նն
Այսքան՝ կերմ , գուրգուրոտ ու եղբայրակա*ն կայագիր նշանաիսօսք մը, <&Թող կոբսուին Անգ ՝ոլ քայքայումը »տ
եղաւ Հելլտղայի վերաբերումբ բաղմաՀազար Հա լիացիները» : « Ի Հարկէ , կ՚աճապարեն մխիթարել մեզ
յերու վեր ագ ա\րձի Հ ար ցին մէկ գէպի իր ենց Հայ– « Նշանախօսքը կր էուսավաայլէր քանի մբ ժամ մեր ազգակիցները , խօսքը այն չյ,չան\նեբոլ մա
բենիքր : շարունակ , մինչեւ որ ոստիկս/նոլթիլնն ու Հրշէկ– սին, չէ , ուր կ՝իչխէ մ ո զո վր գա կան, բանակը» :
,Տ եսնւենք ա յժմ , թէ ներգաղթողներէն Ա . Աը֊ ները կրցան ՝* ա սն իլ եւ գա յն –իր տեղէ՛՛ն Հանել : շյ՚չանւերոլ մէչ, չնորՀիլ «Հս/ևճաբեզ»
ի/ալեա ՚, ե լ Ա • ՝ք*ր քեա շար եան ~ անուսէն ական Ալժէնքի ամ բողկ ժողովուրդը թափուած էր փո– Մարկոսի «Հանճարեղ» ձիրքերուն՝ Հրոսախում
Հեղինււսկ երր <ձՆոր Ժամանակներում 1947 Ն"յ * •՚լոցները եւ բավ. ձբաձայն կը կրկնէր Մ անո լիս բերը անապատը՝ ապատի, անչրգի Հողերը՝ ըեբ–
19/՛ թիւինւ մէկ աեղ գտած րնդարձակ զրաւթեան ՚Լլեղոսի բոցեղէն՛ խօսքերը »; րի գաչտեբու եւ գմոխքը գրախտի վերածեր են • •
Ւ1՛Հ զգացումներով կը մեկնին այն երկրէև , ոբ 1մ օսելով կա ռավարո ւթեան մասին՝ յ,օդո լածա– Մբխալեան . ՚Բրքեաչարեան ւլոյգր ահաւոր
գթոտ մայր եղաւ իրենց Հ անդէպ ե լ ուր իրենց ՚էէ՚է ները նաիս Համայնավար գրչին՛ յատուկ անար գոյներով կր ներկայացնէ այն, անբարո յ ո ւ թ ի ՚ & ը ,
ազգակիցներէն տաս՛ն եակ Հազարաւոր Հա յեր ա յն– գալից ածականներով կը յիշատակէն նախկին վա որ իբրեւ թէ Անգլիացիներն ու Ամերիկացիները
քան երկար տարիներ ապաստան գտան : րիչներու՛ Տալտարիսի եւ Մ աքս իմ ո ս ի անուննե– բերահ են Յունաստան ,
Ւ՞նչ է, ուրեմն, յունաՀ ա հ ներգաղթող բազ բբ , երկուքն ալ «ֆաշիստ միապետականմնեբ , ա– օրգ֊–֊* –լԳԷ՚ՂԷ
կիներու ե^ յյոյնյ
մութեանց վե ր աբեր ւ մը \ԷՀսա Ա * Մխալեանի պ ա կր գա ան՛ ան, ն որ վար չա պ ետ ին՝ Աո ֆո լ լի սի , ղովոլրգր, ամէն քայլափոխի
դէպի •որ իշխանութեան եկած է Յունաստան ի բուն աղչիկ՚ւերոլ ետեւէ անվայել վաղք , թղթախաղ եւ–
յեւ»/ն. Ա յ• -ոփղրոքվոեւարշգրարեանիեւ յալ ն՛գաԷաՒկան Յունաստան Ը. ՚ «դիկտատ որ »ի ամ եր ի կետն պատուիրակութեան արբեց ղոլթիլն , իսկ ,,ր ամէնէն գլխաւորն է
ներբ :
իշիյաէն ո ւթիլն– նա իւ ա էլա Հ կրիսուըլտ\ի կամ քովը « աւելի ճար - Համե՝ ՛ուրեք 14 15 տարեկան դեռատի աղչիկնե–
Հ/տապենք յայանել^ .որ գրութեան առածին տարօրէն խաղա լու Համար ամօթալի զաւեշտա– I ով լեցուն Հանրատուներ , թէ մայրաքաղաքին
իսաղի վեբկին արարը » :
իսկ աողէն մինչեւ վերջին վեբ^ակէսղր այն տպա կեղ, ւ որ, թէ Աոկրաաի , Աառ\1ի եւ այլ փողոց՛նե
ւոր ո ւթ ի ւե ր կր ստացուի , Որ անոր Հեղինակներր Այս «ղալեշտախազմը տարբեր բան չէ , քս/ն, րդ, վրայ, թէ նալաՀա՚ևղստի շր^նին մէչ եւ թէ.
կա,բ^հես ղօ։բ . Մաբկոսի՝ լեռնեբբ ապասաան՚ահ խտրել Յոյն ժողովուրդը՝ զայն միշտ ենթակայ ՛՛՛՛թ Կ՛՛վ՛ի արուարձանները » ...
յոր աւգօրէն կառավարութեան ատելավառ– Հբո պաՀ ելով ֆաշակա\ն Հալածանքներու ե լ մի շա ա– ԱՀա, վերիլպէս , քանի մը տող Հւաեւ այն «ե–
պակներԷ1 են, Յոյն՝ թէ հագումով եւ թէ Ժ ֊ նոր սուտ խոստումներ տալով . • . րախտագէտ» զգացումներու մասին , որ՝ առմէչ–1
գուով, որոնք առատ՛ութեան մէ^ լեղու աո ահ ՝ ա. « Աակայն անոն՛ք, կը վկայեն յօդ ուածսւ– Դէ"1Ի Հայաստան ղարձող Յու՚հաՀայբ ուՏնի՝ Հիւ
գիրնեբը , չյակողեցան
մէն ա՛ւ. ար ղ անք , ամէն լուտանք կր տեղան թէ ոչ ոք թակարդել ա յս րընկալ Հելլազա /ի Հանգէպ :
(ՅՈՒՍԱԲԵՐ)
Fonds A.R.A.M
