Page 182 - ARM_19-1947_03
P. 182
ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԿԵԳՐ– ԵԻՐՈՊԱՑԷն Սեվի բարձու&քէԽ Լոզանփ անդունդը։ ԽորՀրդա֊
բաժնեն
Գ. Օ Ո հ ն Գ Ո հ Կ Ե Ղ Ն ե ւ յ ի ն քուսիա ու ՚Բէմալ կր արորեն, ու կը
Աէհւմտա&ա՚յ զէակ՛* ւ*.6ա՚թիՆնը մնա իա/ Հայաստանը, նոբաձ֊ին Հա՚նրասլետոլ.
թիւն I
Իսկ ա ն ո է վ ..
>սկ այսօ՞ր։ Ահա դռնրացկք։. Հաւատալ չի
ԽՄԲ • — « Ս ո վ ե տ ա կ ա ն Հ ա յ ա ս տ ա ն » ա մ ս ա լ գաբ Հայրենադա՛րձ : Հրա՛շք։ Մեր նահատակնե.
գբի 1947 Ապրիլի թ ի լ է ^ յ արեւ մտաեայ1յրէէ1ի, վե
րածնած : Մեր պատմութեան ճակատագրական մէկ Հ(Լր– րոմւ ամե՛նասո՛ւրբ եք. անթաղ նշխարները իրենց
Լտնբ կ՚ապրինք։ թ՝երեւս ամէնէն ճակատագրակա տեղ՛ն վրայ կր դառնան։ Գկպի Երկի՛ր , Փկաէս
օրերէն վերԼ։ անմոաեա/ի մարգարէն,,
նը , Տիգրան Մեծի փառքի Ակնունի, կը վւողահա.
Պ*աբրիԷլ Աունդուկեան ալ՛ .ւելաՀայ ա ք " ԳԱ– Մ յ ն ատ են ա շխ արՀը տարբեր է Ր՜ \ կռ ՚ ա ^ ՔԸ րէր ՚)սմ • Սահմանադրութեան կեղձ շրիւնին : Ու
բողն երէն է , որոնք փբենց ոտ՛ ՚ծագո րծութեանց տարբեր, Հայաստան տարբեր : Հայ բանակն֊երբ, ս ա ՚եռեալ կարՆուաՆ մ֊ողովուրդին կեցուաձ֊քը ;
առածին տա ր ին՚եր էն՝ ի սկ գ ր ա ւ ա ծ են արեւմ տաՀ աք մեծ կայսեր Հրամանին տակ , ՀետզՀետէ կը նուա Ու ւր հասուն ու խելահաս պատասխանը հայրե.
առաԼաւո ր մ տ.ած ո ղներ ո լ ուշա ՛լրութիւնը ։ ճէին Մ,իԼագետք , Աուբիա , մինչեւ Պաղեստին ։ նագսրձի ցանկալի կոչին։ Մէկը ամէնէն բարեկե–
\9րգ գարու երկրորդ կէ սերուն , արեւմտա– Հռոմ վտանգի ազդանշանը կո ւա ա ր : կիկերոն ծե ցփ կ գաղութներ էն , Եգիպտոս, կ՚արձանագրուի
Հ այ ո ւթ ի ւնն ալ կԳապրէր քաու ւ Հպական եւ տն տե րակոյտը կր զգուշացնէբ * « Մի՛ երթայք Հայաս առայժմ 15,000, գրեթէ կէսբՀ Հարուստ, աղ.
սա կա յն ն ո յ ն վէիճակբ էն շ որ ա ոեւե լաՀայութիւ֊ տան , քանզի չէ բարւոք » ; Ու ծեր Հսկա\հ՝ կը խո– քաւ, կ՚աճապարեն, ղէպի երկի՛ր է գԿ"ւԷ երկի՛ր։
նբ ։ Հոն ալ քաղաքային կեանքի մ ԷԼ թափան նարՀէր երկու զօրաՎաբներու առԼեւ, Լուկուլլոս Մաւգքկ որ Եգիպաոս ձ-նաձ– մեծցած են, կ՝արձա֊
ցած՛ էր առեւտրական գրամ ագ; ո լիս ր եւ Հասա րա––* եւ Պ"մպէոս, որոնց գլուխ ծռեց ամբողԼ Հին աշ֊ նաւրոլին դարձի ցուցակին։ ԳահիրԷի Հայ եկե.
կութիւն\ր րամն ա ծ երկու. Հակամարտ դաս՛ի։ Ար֊ խարՀբ : Եթէ է1Լէէայի^1՝ ա յ Գ երկու Հռոմէական ղեց՚ւի՚ն արաբ դռնապանը անոճն ր Պէրպէրեանի կը
Հեստաւոր գաս ր , մ ան ր առեւտրականութ ի ւն բ , աղուէսները* * * ՚. Յետոյ Արշակունեաց Հարստու փոսէ , ու կ՛ուղէ ընկերանալ դարձեալ Հայերուն ւ
չկրնալով գիմանաչ ստեղծուած ծանր պայմաննե թեան՝ անկում բ, ցնցո՛ղ թուական , որ Հայ պետա Հաք կղերը,
րուն , աստիճանաբար կ՚աղքատանար , ոբոՎՀետեւ իր գոյութիւնը գո՛նէ բանով մը ար.
անխնայ շաՀագոբծման կՀենթարկուէբ Վաշխառու կան գե բ ի շխ ան ո ւթ ե ան գերեղմ անաքա ր ր եղաւ % դաւացնելոլ մտ ահ ո դո ւթ ե ամ բ , հաւատացեալները
ներու, սեղանաւորներու կողմէ, կուլ երթալով Բա գրատ ո ւնեաց Հ ար ս տ ո ւթ ի ւն\ ու իր Վ ա խ & ա ս Ը ։ կբ իսանգավառէ հայրենաշունչ քարոզներով։ է.
դրամագլուխին \ Բուռ մր նոր Հայաստան ^Իէ1՚^ւԻոյ ԳաոԼ Կւէ^^՚յէ^* բաւի՛ անոնց որ ակս/Լատես են՝ այս բո լո բ^.ն\, ու
Ապրելով տն՛տեսական նմ ան պա յմ անն՛եր ու տակ ։ թագաւոր մը, որ կրօնը Հայրենիքէն կը նա– վիմտէն՝ յետոյ ուրախութեան արցունքներ կր թա.
մ ԷԼ , արեւմ տաՀ այ աշխատ աւո բութիւն բ ել փր խրնտ րէ ու էլերթայ թաղո լիլ եւրո պա կ ան՛ քաղա փեւ , որ ինծի պէս, աշխարհի մոռցուած մէկ ան.
մ տաւո րական ութի ւնր պէտք է Լեր մ օրէն ողԼոլն են քի մր Հի՛ն կամարներուն տակ։ Ու իրեն Հետ կը կիձէն չեն գիտեր պատմութեան անիւը։ Ա՛՛խ,
ա բ ե ե լաՀ ա յ ա յն գբ ո ղն ե ր բ ո բոն քճ շմա բիտ կե րպով թաղուի Հ,այկական ՎերԼինւ ան կա խ ո ւթ ի ւն\ր ։ 6 ե– ուլեմ՚ւ. հփմա, յ ո յ ս ի կապոյտ ալիքներուն վրայ ,
պատկեբացնելոՎ մողոՎոլբգի կեանքբ , նիստու– տո յ լՀ ինկիգ քյան,ի զօրավարները ։ 3 ետ ո լ առեղ սոր ա ակ առագաստներ պարղած , գէպի Արեւելք
կաո\ս , կենցաղբ , կբ պա շա պա ն էին անոր շաՀերբ է ծուած այ ին; Լէն կթ իմ ո ւր ւ Ոլ *Ւո\Րձ ՛հա յ լին՝ արիւ կը հասնփն, Հայրենադարձի լեցուն՛ նաւերը։ Ու
նոտ երախը գե
մեր Վզի"՛) մթնչեւ 1922* Արեան՛՛ մե" նախնեաց Ողիները, անշո՛ւշտ, իրենց օրհ.
ԱՀա թէ ինչու Գաբբիէլ Աո լնկլո ւկե ան՝ իսկոյն տեր։ Հայաստան առանց Հայու։ Յարական՛ ար ն է ՚ ւ ք ը կուտան մեղի * » •
գրաւեց արեւմ՛տաՀ այ կարգ մբ գրողներու ուշա տաքին դի բծոց նախարար կոմս ԼօպանոՎի երազին Սակայն սձւդին , տեղ մը, աշխարհի մոռցը.
դրութիւնը , մ ա սն ա ւո բ ա բա ր ա յն գրողներու ո– փայլուն իրագործումը։ ւսծ մէկ կողմը, Հո՛՛ն., ուր Հոծ հայութիւն՛ կ՛ապ.
բոնք կբ փորձէին երթալ դէպի ^՜ոոՀոՎոլ,ՐՂԼՀ է ԳԱ՜ րէր երէկ ու մեր Հայրենիքն էր, այնտե՛ղ,
րա կան ո ւթեան մ ԷԼ պատկեր ացնել գաւառի Ու մնացորդներ Հոս Հոն , ուր որ կբո*֊^կ դնե
կեանքբ : լիք տեղ մբ կարելի եղաւ գսձնել, ամէն տեղ, բացի Թուրքիա, Հոս Հոն ցրուած, աւելի գէշ քան, գե.
ան՚բֆ^ակ բեւեռներէ ։ Կբ թուէբ թէ մեր ՎեբԼն է: րիները Եթովպիոյ մէշ՝, Հոն, տակաւին՝ Հայե՛ր
ՏՕական թուականն՛երու մ •/։ աւո րա կա ՚. շար մ՜- կան։ Ու Ալթայի վարազը, կնճիթը տնկած, դեռ
ման ռաՀՎի ր ան երր ՝ Արփ ի ար Արփ իա ր եան , 9 ^ /՚ - քծ*ուրքերբ այնքանն մօտ էին՛ իրենց տեսիլին : Արա
ԳՈԲ Զ°Հբտպ , կամ սարական եւ ուրիշներ , Հաւաքդ րատը փբենց , Վանա յ էի^՚Ր հր^՚նց–, Տարօն , սո՛ւրբ նո՛ր կը սպաո1՚Լայ անոնց; իսկ ա՛նո՞՛նք, ո՛՛վ կը մը.
պ ար բ ե րա կ ա ն– Հող, իրենց, ու (քոփաց աշխարՀբ, ու Փոքր Հայք՝ տածէ անոնց մասինդ, որ կրնան, շատ դիւրաւ,
ւելոՎ « Արեւելք » եւ Մ* սւր մեր նախնիքը առաԼին անգամ ոտք կբ դն՛էին՛, քտղաքակսւՕւ դ ա ւ ե ր ո ւ զ ո հ դ ա ո ն ա լ ։ Պիտի կենա՞ն
գրահ
ներու շուրԼը, նպատակ էին՝ եւրոպական իրենց գաղթի ճամբուն վրա յ ։ դեռ ոլաՀակ Հայրենի մոխիրներու՛ն : թ՝է՝ եզբայ.
շինծ ու , պո ղո տ աներ ու մ արքի ղնե բու սի բար կա ծ– Ր րական բազուկ մր պփտի բոն է սճոնց ձեռքերէն,
առաջին անդամ առաջնորդէ
նեբոՎ ողողուած Վէպերու փո խա\րէն՛ Հայ մողո– Ուր որ քՒուբքի մը Հանդիպէինք մեր չ ա
բախտէն
Վուբգին տալ ինքնուրոյն, Հ այ կեանքբ ցոլացնող կբ ցուցնէր , մեղի Հեռաւոր երկիրներու ճտմբաներբ անո՛նց ձեռքերէն , ու
գ ո բծեր ։ Անոնք կբ փափաքէ ին արեւմ տաՀա յ Հա , Հ ա յ ս ԼաւՐԳու*Իլո1–Ր * ազգիա զաւակ– Երկի՛ր,..
նե բուն՝, ին՚չպէս՛ մեր երեսին– պաբծանքոՎ կ՚ը ԵՐՈՒԱՆԳ
սարակութեան ծան՝օթացն ել բուն Հայ մողոՎուր՛՜
դի Հետ կապուած, անկէ սնունդ առնող աբեւելա– սէին, օտարութեան մէԼ։ Ու քանինե՛ր , Հազա՛ր
Հ ա յ ղ րական ո ւթեան % V
Հազարներ , իրեն՛ց ար ցուն քբ կլլելով , թ սկապէս , ՕՐհԻԱՆ ԿԷԱ՚եՔԷ՚ե
ՏՕա կանն ե բբ մ ասնաւո բա բւս ր մ եծ ուշադրու Հեռացան՛, մինչեւ աշխաբՀի ամնգիի կո՝դմ բ, ուր
թիւն կբ դարձնէին քիաֆֆիի , Պատկանեանի եւ մեր գիժերը փբենց ցերեկն է ,֊ ել մեր ամառբ իրենց
Ա ո ւնգ ուկե անէի Վ րայ ։ ձմեռբ։ (Տուրքին՛ բոլո՛ր ղոՀերուն՝ մ՛էԼէն՝, որոնք ԻՐԱՆԸ ԵՐԷԿ Ե հ ԱՅՍՕՐ
Եթէ Րաֆֆին եւ Պատկա) Լանբ Հիմնականին եաթյսղանէն ՎեբԼ իրենց ա՛զգային Վերածն՚ութիւ—
մ ԷԼ կր խօսէին թրքական լուծ՛ ն՛ ազատագրուելու նզէՀ ոգԼոլնեցին, քիումանաց իք , Հելլէննեբբ, Աեր– Ալքերիկհաւն թ ե ր թ ի մ ը թ զ թ ա կ ի է յ , ր կ ը Դիէ
Թէհրւսւնեյն • —
գագափարնե բոՎ ա ո գ որու ած Հ ա յ ո ւթե ան ս բտին , պեբբ, Պուլկարնեբբ, արաբական՛ երկիրն՛երը, ա-
ապա Ա ո ւն գ ո լկեան ր կբ խօսէր օտար եւ սեփական մէն*էն զաբՀոլրելին եղաւ մե՛ր վիճակբ ։ Անկում՝ Երկար ատեն, Հյւրոպա ապրողի մը Համար
քաղքենի գասակարգի շաՀագործման Ո ւ կեղեքման՛ զարմանալի թոլի, թերեւս , թէ կան՝ տակաւին եր.
տակ Հ ի լծուած աշխատ աւո բ Հա յոմն– սրտին յ ՊատաՀական չէ յա ս Լեբմ Վերաբերմունքը կիրՀւեբ ուր փոխադրութեան միջոցները նախնա.
Աունդուկեան բ , որ Հանդէս կոլգաբ իբրեւ գէպի Ա ունդուկեան ը։ կան են :
յշի ա ա ա ւո / լար ղան գոլ ձ՞ն եր ու շաՀ եր ու Արփ ի ա րեան ը , որ .արեւմ տաՀա յ գր ո ղնե ր էն՝ ՛թանի ընդարձակուեցա՛ւ՛ քաղաքները, մէկ կոդ՛
էր աշխս տաւոր Հայ մողո–
պաշտպան՝ , Հասկնալի ամէնէն աւելի պայքարած է գրականութեան՛ զա - մ է լայն պողոտաներու, մեծ տուներու եւ քաղա.
Վ ո լ ր դ ի Բ ո լ ո Ր Հատուածներու Համ ար : Անոր ՊԷ– զա փա բական՛ո ւթե ան , գրականութիւնը « նպատա քին մէջ գեղեցիկ դարաստաններու շինութեան
ԱյօՅ/՚յ թէեւ կր իւ օ ս է ր քծ՝ի ֆ լ իս ի բա բ բառո՚Վ եւ կր կի մ բ ծառայեցնելու ^ , անոր կե ան քր\ վերափո պատճառաւ տ ե գ ի տալով նեղլիկ փողոց՛ներու եւ
թուէբ թէ Թիֆլիսի Հարազատ ծնունդ է, սակայն խելու կո չում տալու Համ ար , յանձին Ա ունդուկ պզտիկ տուներու, միւս կողմէ ճարտաբարուեստի
(րնդՀան՚ուբ տիպար էր ամբոգԼ աշխատաւոր խաւի եան ի կը տես\ն\է ր աշխատաւոր Հայու շաՀեր\ր զարգացումը դէպի քաղաքները խումել տալով
Համար։ Րրաւացի էր Ա* * Ամ ել՛ Լկեան , երբ Սուն, պաշտպանող լաւագո յն գրողներէն մ է կը • Ար ֊ րնտկչութիւնը , այնքան, աւելի շատցաւ պաՀանջը
գ ո լկեան ի թ ա տ ե բ գ ո ւթ ի ւնն ե բ բ Պո ք ս ո ք մ ԷԼ բեմ ա– փ ի ար եանբ իր « կե անք ի պա տ կե բն ե ր » նոր ավէ– փո՛խադրութե՛ան, արագութիւնը ապաՀովելու։
գրելու առի թով , \ 874/"^ կբ զ րէր թէ Ա ունգուկ– սլերու. մէչ, մանաւանդ 1886/*՛ « Մ չաղ »,ի մէ1 Այդ հին ել պատմական քաղաքներէն մէկն է
եանի « Քկնորս Պէպօն՝ միայն ^>աձ ձկնորս չէ, ա– լո յ ս տեսած « Խնդամ ոլիկ ՚ ա "Լէ կր » պատմ ուած– թ՚ԷՀրաևը, որ, քաղաք մը չէ, այլ քաղաքակրթու
մէն՝ ազգի ձկնորս է, Հայերէն՝ կբ խօսի, բայց մի քին՛ մէԼ Հիմնականին մէԼ արծարծած է ն ո յ ն Հար թիւնն մը, կամ աւելի ճիշտ խառնարան մը քաղա.
միայն Հա ք չէ ա յ լ ամէն ա զգա թեն է »: (Ս՝Աւ)01զյոՆ– ցերը ։ քակրթութեանց , որոնք կր բարձրանան՛ աճումի
մէի է ֆ ք ե ս ւ բ » , 1874 , թ ի ւ 2675) : Անոր Հերոսներբ նոյն՛ այգ « մանր » մտբգիկն՝ եւ ծաղկումի զա՛նազան աստիճաններու, նման այն
(Լ յգ էր պատճառբ ո ր պոլսաՀա յ ո ւթ իւն ր տա են ^ Հա բո ւս տ էֆ էնտ ի ն եր ո լ կ ո ղմ է շաՀ ագո բ– տունկերովն որոնք անՀաւասար կերպով կ՚աճին ո.
ռոգուած գաշտեբոլ մէջ
կաւին 1 874 75ին Հ բեմ ին Վրա յ տեսնելոՎ Պէպօն\ հ ո ւոզ ն ո յ ն բանուորներն ու արՀեստաւո րներ բ, ի–
Հակառակս ր գ Զիմ զիմ ոՎին դէմ , անոր մ ԷԼ կբ րենո •ամբողԼ չա\րքաձ " լ անգտանելի առօրեայով։ Հոն են պոպսգները, Պարսկաստանի Հին ա.
պատկերացնէ ր ամէն էն առաԼ Պ ս ԷԱ" յ ամ ենաչար– « Խնդամոլիկ աղԼիկ\ր » պատ մ ո ւած քի գլխա ռետուրի շուկան գոց տանիքներո՛վդ պաշապանուե.
քաշ կեանքթ Վարող ձկնորսներու ու պանգոլխտ ւոր Հերոս Ղ^ուկտսը Հարուստ եւ անխիղճ էֆէն– լու Համար բոցափայլ արեւին, դէմ . Հ՛ոն են՝ խա.
Հա յերու պա յքաբ բ մ ա յբա քաղււ .դի Վա շխառոլ ս ե– նութներու աղմուկը, Հոտերը և մուխերը, երգերը
ա ի ի թակարդն ինկած բանո ւո բ մ բն՝ է ։ ՛Անոր բո - ել կան չերր որոնք կ՛ոգեկոչեն վազեմ ի եւ նախնա.
ղանալորներոլ եւ ազն՛ուաշուք Լ՚հէնտինեբու գէմ ։ ղոքը շտտ կբ յիշեցնէ Ա ունդուկեան ի Պէպօի յայտ կան հնութիւնը։
ԱբեւմտտՀա ք մեծագոքն •- ՛՛ապա բա կա խօսնե– ՛ս ի րռղոքր։ Եւ սակայն, այգ խոռոչէն դուրս կան լայն եւ
Արփ իայ\ ե ան՝
բ ԷԱ ւ ե լ գր ո ղնե բ էն մ է կ ր՝ Ար փի ար Այս պատմուածքի 1905/լ^ գրուած ն՛որ փոփո շոզշոզուձն կուպրով փողոցներ , ի,ն չլ՚լէ ս արդի՚ա.
էր Գ - Սուն–
որ 1 8 8 4 / ^ Ւիֆլիսի մէԼ ծանօթացած խակին՛ մ ԷԼ որ կը Հ ան գի սան այ ա բե ւմ տաՀա լ դե կան որ ել է մայրաքաղաքի մէջ։
դուկեան ին Հ ետ , ու Թիֆ լ ի ս ի մսյ առն ա յին՝ թատ– մոկրատ * գրակա՛նութեան լաւագո յն նմ ո յշն երէն\ Առաջին անդամն՛ րէէալով իր պատմութեա՛ն՝
ունփ
II ո տեսած անմաՀ թատրերգակի Պէպօն մէկը, Աբփիաբեան արՀեսա՚ր շղթայ Համարող մէջ, ԹԷՀրանւը սակաշարմներոլ (է&ճւ) սպա.
Զմշկեան՚ի գերակատարութեամբ , անԼնԼելի տպա գրաշար Ղ^ուկասին կբ յիշեցնէ , որ մեզաւոբբ աբ– ստրկութիւն՝ մը : Այդ փնքնաշարմները իրեն՛ց գե.
ւոր ո ւթ ք.ւ\ն՛ սչաՀած էր թէ թատերգոլթենէն եւ թէ Հեստբ չէ, այլ ընկերային այն պայմանները ^ո՛ ղեցկութեամբ փառքն ե՛ն եւ երջանկութիւնը 1&՝ԷՀ–
ան ո ո Հեղինակէն : րոնց մէԼ կ ապրին եւ կ՚աշխատին Ղ,ուկասն ու իր բա%փ յ Անոնք միշտ պատրաստ են, կշարժ՜են տասը
« ԱռաԼին ա՛ք գամն էր որ կ բ տեսնէի Հայ թա նմ՛աններ բ եւ որ , մ իա յն՝ ա յգ Հասա րա կա կան րէալ ամբողջ քաղաքին ս աՀ մ աններ ուն մէջ, եւ
տերաբեմ ի մ ր վ բայ մեր բն տ ան ՛ք կ ան կենաց , մեր պա յմ անն՛եր ո լ ո չնչացում ոՎ , Հասարակական կար– ի՛նչ Հրաշք, առանց Հ պախշիշ ՝»ի։
օրուէսն վշտեբու պատկերներբ– ինձ անծանօթ Էր գեբու փոփոխում ոՎ աշխատաւոր մաբգբ կրն՛ա ք
գ ա ռ ն ա լ իր ա շ էսա ւո անք ի տէրը ։ Երբ ինքնաշարյ-ր կը սուրայ, կը Հանդիպիս
Տ փգիսս ւ Հ ա Բ՛ ց մոգո՚վբդա յին– բա բ բառ\ր եւ սա էշերու կարաւա՛ններու , եւ քաղաքին սաՀմանւե.
կայն Հասկցայ Պէպօն, եւ յոլղո .եցայ խոբապէս ** * « Ամէն աբՀեստ , իրաւ ոսկի պփէէզէկ է) ձեռ– բուն՛ վրայ շարք չարք ուղտերու , մի ՛՛՛չեւ մէկ մը–
նեբիս
Ջեմ գիտեր ինչպիսի տխբութ^ւ՚տ մբ կր պատէ օճախին կոտբտոգը կապիտալն է , ար Հ եստաւո բ ին զոն տարածութեան, վրայ։ Հին ատեններոլ պէս,
Հախէն
գիս , երբ բանամ « էք ի մէկ զ^Հ » , « Խաթաբա մուիսբ մարողը կապիտալիստն է, անոնց իրենց կոյնակին վրայ կր կրեն, քաւլաքին\ բեռը,
1910,
լա » , « ՝Բանգած Օքախ » եւ Դէպօ » : Ջեր տ յգ գալու ենք քի ագաւ^ինք » յ ( « Արօր », ցորեն, զարի, ինչպէս եւ յարդ որ ԼԼստուածաշն.
« կաւոակերգութիւննեբբ ին պէս գոլք անուա թիւ 4, ԷԼ 19) : չական դարերուն պէս կը գործածուի աղիւսին՛
ն՛ած էք զայնս , ան շուշտ այն Հ ՝սմողմ ամ բ , թէ ա– Ուշագրաւ է Գաբրիէ լ Աո լնդո լկլե ան՛ի բարե մէջ :
մէն ծհծաղ կր վ ա ր ա գ ո ւ ր է ցռ լ մր, ազդեցին ի– րար աղգեսոլթիլն ը թ՚լվատիևցիի դրական դ"Ր֊ ԹէՀրանի մէջ որ 750,000 բնակք,չ ունի , քիչ օ.
հ ուն էութեան Վրայ։ տւսբ ականներ պարտաւորիչ
րե՛՝ ր եւս մաոհս ուղղութեան վ սյ » (ԱպՈլշյւ , կան՛ : Թէե ւ ուսում բ
կ. Պոէհս, 1886, կէ 3 ) . (Մ՚նացնտլը յ,աջււբդււվ) գ. ՍՏԵՓԱՆԵԱՆ է, տակաւին իրաւունք մը չէ դարձած։ Ամէնէն՝
Fonds A.R.A.M
բաժնեն
Գ. Օ Ո հ ն Գ Ո հ Կ Ե Ղ Ն ե ւ յ ի ն քուսիա ու ՚Բէմալ կր արորեն, ու կը
Աէհւմտա&ա՚յ զէակ՛* ւ*.6ա՚թիՆնը մնա իա/ Հայաստանը, նոբաձ֊ին Հա՚նրասլետոլ.
թիւն I
Իսկ ա ն ո է վ ..
>սկ այսօ՞ր։ Ահա դռնրացկք։. Հաւատալ չի
ԽՄԲ • — « Ս ո վ ե տ ա կ ա ն Հ ա յ ա ս տ ա ն » ա մ ս ա լ գաբ Հայրենադա՛րձ : Հրա՛շք։ Մեր նահատակնե.
գբի 1947 Ապրիլի թ ի լ է ^ յ արեւ մտաեայ1յրէէ1ի, վե
րածնած : Մեր պատմութեան ճակատագրական մէկ Հ(Լր– րոմւ ամե՛նասո՛ւրբ եք. անթաղ նշխարները իրենց
Լտնբ կ՚ապրինք։ թ՝երեւս ամէնէն ճակատագրակա տեղ՛ն վրայ կր դառնան։ Գկպի Երկի՛ր , Փկաէս
օրերէն վերԼ։ անմոաեա/ի մարգարէն,,
նը , Տիգրան Մեծի փառքի Ակնունի, կը վւողահա.
Պ*աբրիԷլ Աունդուկեան ալ՛ .ւելաՀայ ա ք " ԳԱ– Մ յ ն ատ են ա շխ արՀը տարբեր է Ր՜ \ կռ ՚ ա ^ ՔԸ րէր ՚)սմ • Սահմանադրութեան կեղձ շրիւնին : Ու
բողն երէն է , որոնք փբենց ոտ՛ ՚ծագո րծութեանց տարբեր, Հայաստան տարբեր : Հայ բանակն֊երբ, ս ա ՚եռեալ կարՆուաՆ մ֊ողովուրդին կեցուաձ֊քը ;
առածին տա ր ին՚եր էն՝ ի սկ գ ր ա ւ ա ծ են արեւմ տաՀ աք մեծ կայսեր Հրամանին տակ , ՀետզՀետէ կը նուա Ու ւր հասուն ու խելահաս պատասխանը հայրե.
առաԼաւո ր մ տ.ած ո ղներ ո լ ուշա ՛լրութիւնը ։ ճէին Մ,իԼագետք , Աուբիա , մինչեւ Պաղեստին ։ նագսրձի ցանկալի կոչին։ Մէկը ամէնէն բարեկե–
\9րգ գարու երկրորդ կէ սերուն , արեւմտա– Հռոմ վտանգի ազդանշանը կո ւա ա ր : կիկերոն ծե ցփ կ գաղութներ էն , Եգիպտոս, կ՚արձանագրուի
Հ այ ո ւթ ի ւնն ալ կԳապրէր քաու ւ Հպական եւ տն տե րակոյտը կր զգուշացնէբ * « Մի՛ երթայք Հայաս առայժմ 15,000, գրեթէ կէսբՀ Հարուստ, աղ.
սա կա յն ն ո յ ն վէիճակբ էն շ որ ա ոեւե լաՀայութիւ֊ տան , քանզի չէ բարւոք » ; Ու ծեր Հսկա\հ՝ կը խո– քաւ, կ՚աճապարեն, ղէպի երկի՛ր է գԿ"ւԷ երկի՛ր։
նբ ։ Հոն ալ քաղաքային կեանքի մ ԷԼ թափան նարՀէր երկու զօրաՎաբներու առԼեւ, Լուկուլլոս Մաւգքկ որ Եգիպաոս ձ-նաձ– մեծցած են, կ՝արձա֊
ցած՛ էր առեւտրական գրամ ագ; ո լիս ր եւ Հասա րա––* եւ Պ"մպէոս, որոնց գլուխ ծռեց ամբողԼ Հին աշ֊ նաւրոլին դարձի ցուցակին։ ԳահիրԷի Հայ եկե.
կութիւն\ր րամն ա ծ երկու. Հակամարտ դաս՛ի։ Ար֊ խարՀբ : Եթէ է1Լէէայի^1՝ ա յ Գ երկու Հռոմէական ղեց՚ւի՚ն արաբ դռնապանը անոճն ր Պէրպէրեանի կը
Հեստաւոր գաս ր , մ ան ր առեւտրականութ ի ւն բ , աղուէսները* * * ՚. Յետոյ Արշակունեաց Հարստու փոսէ , ու կ՛ուղէ ընկերանալ դարձեալ Հայերուն ւ
չկրնալով գիմանաչ ստեղծուած ծանր պայմաննե թեան՝ անկում բ, ցնցո՛ղ թուական , որ Հայ պետա Հաք կղերը,
րուն , աստիճանաբար կ՚աղքատանար , ոբոՎՀետեւ իր գոյութիւնը գո՛նէ բանով մը ար.
անխնայ շաՀագոբծման կՀենթարկուէբ Վաշխառու կան գե բ ի շխ ան ո ւթ ե ան գերեղմ անաքա ր ր եղաւ % դաւացնելոլ մտ ահ ո դո ւթ ե ամ բ , հաւատացեալները
ներու, սեղանաւորներու կողմէ, կուլ երթալով Բա գրատ ո ւնեաց Հ ար ս տ ո ւթ ի ւն\ ու իր Վ ա խ & ա ս Ը ։ կբ իսանգավառէ հայրենաշունչ քարոզներով։ է.
դրամագլուխին \ Բուռ մր նոր Հայաստան ^Իէ1՚^ւԻոյ ԳաոԼ Կւէ^^՚յէ^* բաւի՛ անոնց որ ակս/Լատես են՝ այս բո լո բ^.ն\, ու
Ապրելով տն՛տեսական նմ ան պա յմ անն՛եր ու տակ ։ թագաւոր մը, որ կրօնը Հայրենիքէն կը նա– վիմտէն՝ յետոյ ուրախութեան արցունքներ կր թա.
մ ԷԼ , արեւմ տաՀ այ աշխատ աւո բութիւն բ ել փր խրնտ րէ ու էլերթայ թաղո լիլ եւրո պա կ ան՛ քաղա փեւ , որ ինծի պէս, աշխարհի մոռցուած մէկ ան.
մ տաւո րական ութի ւնր պէտք է Լեր մ օրէն ողԼոլն են քի մր Հի՛ն կամարներուն տակ։ Ու իրեն Հետ կը կիձէն չեն գիտեր պատմութեան անիւը։ Ա՛՛խ,
ա բ ե ե լաՀ ա յ ա յն գբ ո ղն ե ր բ ո բոն քճ շմա բիտ կե րպով թաղուի Հ,այկական ՎերԼինւ ան կա խ ո ւթ ի ւն\ր ։ 6 ե– ուլեմ՚ւ. հփմա, յ ո յ ս ի կապոյտ ալիքներուն վրայ ,
պատկեբացնելոՎ մողոՎոլբգի կեանքբ , նիստու– տո յ լՀ ինկիգ քյան,ի զօրավարները ։ 3 ետ ո լ առեղ սոր ա ակ առագաստներ պարղած , գէպի Արեւելք
կաո\ս , կենցաղբ , կբ պա շա պա ն էին անոր շաՀերբ է ծուած այ ին; Լէն կթ իմ ո ւր ւ Ոլ *Ւո\Րձ ՛հա յ լին՝ արիւ կը հասնփն, Հայրենադարձի լեցուն՛ նաւերը։ Ու
նոտ երախը գե
մեր Վզի"՛) մթնչեւ 1922* Արեան՛՛ մե" նախնեաց Ողիները, անշո՛ւշտ, իրենց օրհ.
ԱՀա թէ ինչու Գաբբիէլ Աո լնկլո ւկե ան՝ իսկոյն տեր։ Հայաստան առանց Հայու։ Յարական՛ ար ն է ՚ ւ ք ը կուտան մեղի * » •
գրաւեց արեւմ՛տաՀ այ կարգ մբ գրողներու ուշա տաքին դի բծոց նախարար կոմս ԼօպանոՎի երազին Սակայն սձւդին , տեղ մը, աշխարհի մոռցը.
դրութիւնը , մ ա սն ա ւո բ ա բա ր ա յն գրողներու ո– փայլուն իրագործումը։ ւսծ մէկ կողմը, Հո՛՛ն., ուր Հոծ հայութիւն՛ կ՛ապ.
բոնք կբ փորձէին երթալ դէպի ^՜ոոՀոՎոլ,ՐՂԼՀ է ԳԱ՜ րէր երէկ ու մեր Հայրենիքն էր, այնտե՛ղ,
րա կան ո ւթեան մ ԷԼ պատկեր ացնել գաւառի Ու մնացորդներ Հոս Հոն , ուր որ կբո*֊^կ դնե
կեանքբ : լիք տեղ մբ կարելի եղաւ գսձնել, ամէն տեղ, բացի Թուրքիա, Հոս Հոն ցրուած, աւելի գէշ քան, գե.
ան՚բֆ^ակ բեւեռներէ ։ Կբ թուէբ թէ մեր ՎեբԼն է: րիները Եթովպիոյ մէշ՝, Հոն, տակաւին՝ Հայե՛ր
ՏՕական թուականն՛երու մ •/։ աւո րա կա ՚. շար մ՜- կան։ Ու Ալթայի վարազը, կնճիթը տնկած, դեռ
ման ռաՀՎի ր ան երր ՝ Արփ ի ար Արփ իա ր եան , 9 ^ /՚ - քծ*ուրքերբ այնքանն մօտ էին՛ իրենց տեսիլին : Արա
ԳՈԲ Զ°Հբտպ , կամ սարական եւ ուրիշներ , Հաւաքդ րատը փբենց , Վանա յ էի^՚Ր հր^՚նց–, Տարօն , սո՛ւրբ նո՛ր կը սպաո1՚Լայ անոնց; իսկ ա՛նո՞՛նք, ո՛՛վ կը մը.
պ ար բ ե րա կ ա ն– Հող, իրենց, ու (քոփաց աշխարՀբ, ու Փոքր Հայք՝ տածէ անոնց մասինդ, որ կրնան, շատ դիւրաւ,
ւելոՎ « Արեւելք » եւ Մ* սւր մեր նախնիքը առաԼին անգամ ոտք կբ դն՛էին՛, քտղաքակսւՕւ դ ա ւ ե ր ո ւ զ ո հ դ ա ո ն ա լ ։ Պիտի կենա՞ն
գրահ
ներու շուրԼը, նպատակ էին՝ եւրոպական իրենց գաղթի ճամբուն վրա յ ։ դեռ ոլաՀակ Հայրենի մոխիրներու՛ն : թ՝է՝ եզբայ.
շինծ ու , պո ղո տ աներ ու մ արքի ղնե բու սի բար կա ծ– Ր րական բազուկ մր պփտի բոն է սճոնց ձեռքերէն,
առաջին անդամ առաջնորդէ
նեբոՎ ողողուած Վէպերու փո խա\րէն՛ Հայ մողո– Ուր որ քՒուբքի մը Հանդիպէինք մեր չ ա
բախտէն
Վուբգին տալ ինքնուրոյն, Հ այ կեանքբ ցոլացնող կբ ցուցնէր , մեղի Հեռաւոր երկիրներու ճտմբաներբ անո՛նց ձեռքերէն , ու
գ ո բծեր ։ Անոնք կբ փափաքէ ին արեւմ տաՀա յ Հա , Հ ա յ ս ԼաւՐԳու*Իլո1–Ր * ազգիա զաւակ– Երկի՛ր,..
նե բուն՝, ին՚չպէս՛ մեր երեսին– պաբծանքոՎ կ՚ը ԵՐՈՒԱՆԳ
սարակութեան ծան՝օթացն ել բուն Հայ մողոՎուր՛՜
դի Հետ կապուած, անկէ սնունդ առնող աբեւելա– սէին, օտարութեան մէԼ։ Ու քանինե՛ր , Հազա՛ր
Հ ա յ ղ րական ո ւթեան % V
Հազարներ , իրեն՛ց ար ցուն քբ կլլելով , թ սկապէս , ՕՐհԻԱՆ ԿԷԱ՚եՔԷ՚ե
ՏՕա կանն ե բբ մ ասնաւո բա բւս ր մ եծ ուշադրու Հեռացան՛, մինչեւ աշխաբՀի ամնգիի կո՝դմ բ, ուր
թիւն կբ դարձնէին քիաֆֆիի , Պատկանեանի եւ մեր գիժերը փբենց ցերեկն է ,֊ ել մեր ամառբ իրենց
Ա ո ւնգ ուկե անէի Վ րայ ։ ձմեռբ։ (Տուրքին՛ բոլո՛ր ղոՀերուն՝ մ՛էԼէն՝, որոնք ԻՐԱՆԸ ԵՐԷԿ Ե հ ԱՅՍՕՐ
Եթէ Րաֆֆին եւ Պատկա) Լանբ Հիմնականին եաթյսղանէն ՎեբԼ իրենց ա՛զգային Վերածն՚ութիւ—
մ ԷԼ կր խօսէին թրքական լուծ՛ ն՛ ազատագրուելու նզէՀ ոգԼոլնեցին, քիումանաց իք , Հելլէննեբբ, Աեր– Ալքերիկհաւն թ ե ր թ ի մ ը թ զ թ ա կ ի է յ , ր կ ը Դիէ
Թէհրւսւնեյն • —
գագափարնե բոՎ ա ո գ որու ած Հ ա յ ո ւթե ան ս բտին , պեբբ, Պուլկարնեբբ, արաբական՛ երկիրն՛երը, ա-
ապա Ա ո ւն գ ո լկեան ր կբ խօսէր օտար եւ սեփական մէն*էն զաբՀոլրելին եղաւ մե՛ր վիճակբ ։ Անկում՝ Երկար ատեն, Հյւրոպա ապրողի մը Համար
քաղքենի գասակարգի շաՀագործման Ո ւ կեղեքման՛ զարմանալի թոլի, թերեւս , թէ կան՝ տակաւին եր.
տակ Հ ի լծուած աշխատ աւո բ Հա յոմն– սրտին յ ՊատաՀական չէ յա ս Լեբմ Վերաբերմունքը կիրՀւեբ ուր փոխադրութեան միջոցները նախնա.
Աունդուկեան բ , որ Հանդէս կոլգաբ իբրեւ գէպի Ա ունդուկեան ը։ կան են :
յշի ա ա ա ւո / լար ղան գոլ ձ՞ն եր ու շաՀ եր ու Արփ ի ա րեան ը , որ .արեւմ տաՀա յ գր ո ղնե ր էն՝ ՛թանի ընդարձակուեցա՛ւ՛ քաղաքները, մէկ կոդ՛
էր աշխս տաւոր Հայ մողո–
պաշտպան՝ , Հասկնալի ամէնէն աւելի պայքարած է գրականութեան՛ զա - մ է լայն պողոտաներու, մեծ տուներու եւ քաղա.
Վ ո լ ր դ ի Բ ո լ ո Ր Հատուածներու Համ ար : Անոր ՊԷ– զա փա բական՛ո ւթե ան , գրականութիւնը « նպատա քին մէջ գեղեցիկ դարաստաններու շինութեան
ԱյօՅ/՚յ թէեւ կր իւ օ ս է ր քծ՝ի ֆ լ իս ի բա բ բառո՚Վ եւ կր կի մ բ ծառայեցնելու ^ , անոր կե ան քր\ վերափո պատճառաւ տ ե գ ի տալով նեղլիկ փողոց՛ներու եւ
թուէբ թէ Թիֆլիսի Հարազատ ծնունդ է, սակայն խելու կո չում տալու Համ ար , յանձին Ա ունդուկ պզտիկ տուներու, միւս կողմէ ճարտաբարուեստի
(րնդՀան՚ուբ տիպար էր ամբոգԼ աշխատաւոր խաւի եան ի կը տես\ն\է ր աշխատաւոր Հայու շաՀեր\ր զարգացումը դէպի քաղաքները խումել տալով
Համար։ Րրաւացի էր Ա* * Ամ ել՛ Լկեան , երբ Սուն, պաշտպանող լաւագո յն գրողներէն մ է կը • Ար ֊ րնտկչութիւնը , այնքան, աւելի շատցաւ պաՀանջը
գ ո լկեան ի թ ա տ ե բ գ ո ւթ ի ւնն ե բ բ Պո ք ս ո ք մ ԷԼ բեմ ա– փ ի ար եանբ իր « կե անք ի պա տ կե բն ե ր » նոր ավէ– փո՛խադրութե՛ան, արագութիւնը ապաՀովելու։
գրելու առի թով , \ 874/"^ կբ զ րէր թէ Ա ունգուկ– սլերու. մէչ, մանաւանդ 1886/*՛ « Մ չաղ »,ի մէ1 Այդ հին ել պատմական քաղաքներէն մէկն է
եանի « Քկնորս Պէպօն՝ միայն ^>աձ ձկնորս չէ, ա– լո յ ս տեսած « Խնդամ ոլիկ ՚ ա "Լէ կր » պատմ ուած– թ՚ԷՀրաևը, որ, քաղաք մը չէ, այլ քաղաքակրթու
մէն՝ ազգի ձկնորս է, Հայերէն՝ կբ խօսի, բայց մի քին՛ մէԼ Հիմնականին մէԼ արծարծած է ն ո յ ն Հար թիւնն մը, կամ աւելի ճիշտ խառնարան մը քաղա.
միայն Հա ք չէ ա յ լ ամէն ա զգա թեն է »: (Ս՝Աւ)01զյոՆ– ցերը ։ քակրթութեանց , որոնք կր բարձրանան՛ աճումի
մէի է ֆ ք ե ս ւ բ » , 1874 , թ ի ւ 2675) : Անոր Հերոսներբ նոյն՛ այգ « մանր » մտբգիկն՝ եւ ծաղկումի զա՛նազան աստիճաններու, նման այն
(Լ յգ էր պատճառբ ո ր պոլսաՀա յ ո ւթ իւն ր տա են ^ Հա բո ւս տ էֆ էնտ ի ն եր ո լ կ ո ղմ է շաՀ ագո բ– տունկերովն որոնք անՀաւասար կերպով կ՚աճին ո.
ռոգուած գաշտեբոլ մէջ
կաւին 1 874 75ին Հ բեմ ին Վրա յ տեսնելոՎ Պէպօն\ հ ո ւոզ ն ո յ ն բանուորներն ու արՀեստաւո րներ բ, ի–
Հակառակս ր գ Զիմ զիմ ոՎին դէմ , անոր մ ԷԼ կբ րենո •ամբողԼ չա\րքաձ " լ անգտանելի առօրեայով։ Հոն են պոպսգները, Պարսկաստանի Հին ա.
պատկերացնէ ր ամէն էն առաԼ Պ ս ԷԱ" յ ամ ենաչար– « Խնդամոլիկ աղԼիկ\ր » պատ մ ո ւած քի գլխա ռետուրի շուկան գոց տանիքներո՛վդ պաշապանուե.
քաշ կեանքթ Վարող ձկնորսներու ու պանգոլխտ ւոր Հերոս Ղ^ուկտսը Հարուստ եւ անխիղճ էֆէն– լու Համար բոցափայլ արեւին, դէմ . Հ՛ոն են՝ խա.
Հա յերու պա յքաբ բ մ ա յբա քաղււ .դի Վա շխառոլ ս ե– նութներու աղմուկը, Հոտերը և մուխերը, երգերը
ա ի ի թակարդն ինկած բանո ւո բ մ բն՝ է ։ ՛Անոր բո - ել կան չերր որոնք կ՛ոգեկոչեն վազեմ ի եւ նախնա.
ղանալորներոլ եւ ազն՛ուաշուք Լ՚հէնտինեբու գէմ ։ ղոքը շտտ կբ յիշեցնէ Ա ունդուկեան ի Պէպօի յայտ կան հնութիւնը։
ԱբեւմտտՀա ք մեծագոքն •- ՛՛ապա բա կա խօսնե– ՛ս ի րռղոքր։ Եւ սակայն, այգ խոռոչէն դուրս կան լայն եւ
Արփ իայ\ ե ան՝
բ ԷԱ ւ ե լ գր ո ղնե բ էն մ է կ ր՝ Ար փի ար Այս պատմուածքի 1905/լ^ գրուած ն՛որ փոփո շոզշոզուձն կուպրով փողոցներ , ի,ն չլ՚լէ ս արդի՚ա.
էր Գ - Սուն–
որ 1 8 8 4 / ^ Ւիֆլիսի մէԼ ծանօթացած խակին՛ մ ԷԼ որ կը Հ ան գի սան այ ա բե ւմ տաՀա լ դե կան որ ել է մայրաքաղաքի մէջ։
դուկեան ին Հ ետ , ու Թիֆ լ ի ս ի մսյ առն ա յին՝ թատ– մոկրատ * գրակա՛նութեան լաւագո յն նմ ո յշն երէն\ Առաջին անդամն՛ րէէալով իր պատմութեա՛ն՝
ունփ
II ո տեսած անմաՀ թատրերգակի Պէպօն մէկը, Աբփիաբեան արՀեսա՚ր շղթայ Համարող մէջ, ԹԷՀրանւը սակաշարմներոլ (է&ճւ) սպա.
Զմշկեան՚ի գերակատարութեամբ , անԼնԼելի տպա գրաշար Ղ^ուկասին կբ յիշեցնէ , որ մեզաւոբբ աբ– ստրկութիւն՝ մը : Այդ փնքնաշարմները իրեն՛ց գե.
ւոր ո ւթ ք.ւ\ն՛ սչաՀած էր թէ թատերգոլթենէն եւ թէ Հեստբ չէ, այլ ընկերային այն պայմանները ^ո՛ ղեցկութեամբ փառքն ե՛ն եւ երջանկութիւնը 1&՝ԷՀ–
ան ո ո Հեղինակէն : րոնց մէԼ կ ապրին եւ կ՚աշխատին Ղ,ուկասն ու իր բա%փ յ Անոնք միշտ պատրաստ են, կշարժ՜են տասը
« ԱռաԼին ա՛ք գամն էր որ կ բ տեսնէի Հայ թա նմ՛աններ բ եւ որ , մ իա յն՝ ա յգ Հասա րա կա կան րէալ ամբողջ քաղաքին ս աՀ մ աններ ուն մէջ, եւ
տերաբեմ ի մ ր վ բայ մեր բն տ ան ՛ք կ ան կենաց , մեր պա յմ անն՛եր ո լ ո չնչացում ոՎ , Հասարակական կար– ի՛նչ Հրաշք, առանց Հ պախշիշ ՝»ի։
օրուէսն վշտեբու պատկերներբ– ինձ անծանօթ Էր գեբու փոփոխում ոՎ աշխատաւոր մաբգբ կրն՛ա ք
գ ա ռ ն ա լ իր ա շ էսա ւո անք ի տէրը ։ Երբ ինքնաշարյ-ր կը սուրայ, կը Հանդիպիս
Տ փգիսս ւ Հ ա Բ՛ ց մոգո՚վբդա յին– բա բ բառ\ր եւ սա էշերու կարաւա՛ններու , եւ քաղաքին սաՀմանւե.
կայն Հասկցայ Պէպօն, եւ յոլղո .եցայ խոբապէս ** * « Ամէն աբՀեստ , իրաւ ոսկի պփէէզէկ է) ձեռ– բուն՛ վրայ շարք չարք ուղտերու , մի ՛՛՛չեւ մէկ մը–
նեբիս
Ջեմ գիտեր ինչպիսի տխբութ^ւ՚տ մբ կր պատէ օճախին կոտբտոգը կապիտալն է , ար Հ եստաւո բ ին զոն տարածութեան, վրայ։ Հին ատեններոլ պէս,
Հախէն
գիս , երբ բանամ « էք ի մէկ զ^Հ » , « Խաթաբա մուիսբ մարողը կապիտալիստն է, անոնց իրենց կոյնակին վրայ կր կրեն, քաւլաքին\ բեռը,
1910,
լա » , « ՝Բանգած Օքախ » եւ Դէպօ » : Ջեր տ յգ գալու ենք քի ագաւ^ինք » յ ( « Արօր », ցորեն, զարի, ինչպէս եւ յարդ որ ԼԼստուածաշն.
« կաւոակերգութիւննեբբ ին պէս գոլք անուա թիւ 4, ԷԼ 19) : չական դարերուն պէս կը գործածուի աղիւսին՛
ն՛ած էք զայնս , ան շուշտ այն Հ ՝սմողմ ամ բ , թէ ա– Ուշագրաւ է Գաբրիէ լ Աո լնդո լկլե ան՛ի բարե մէջ :
մէն ծհծաղ կր վ ա ր ա գ ո ւ ր է ցռ լ մր, ազդեցին ի– րար աղգեսոլթիլն ը թ՚լվատիևցիի դրական դ"Ր֊ ԹէՀրանի մէջ որ 750,000 բնակք,չ ունի , քիչ օ.
հ ուն էութեան Վրայ։ տւսբ ականներ պարտաւորիչ
րե՛՝ ր եւս մաոհս ուղղութեան վ սյ » (ԱպՈլշյւ , կան՛ : Թէե ւ ուսում բ
կ. Պոէհս, 1886, կէ 3 ) . (Մ՚նացնտլը յ,աջււբդււվ) գ. ՍՏԵՓԱՆԵԱՆ է, տակաւին իրաւունք մը չէ դարձած։ Ամէնէն՝
Fonds A.R.A.M
