Page 266 - ARM_19-1947_02

<8ԱՐԳԱ՚Ն՝Բ ՀԱՑ ԺՈղՈՎՈԻՐԳԻՆ ՄԻ֊ԲԱՅկԼ ԻԼԻԱՆԻ ՈԻՂԵՐԶԸ ՕձՕեցի տեքտԽր

ԱՀա նաեւ երեսփոխան եւ նախկին Հանրօգուտ (Արիւնոտ էջ մը բոնագադր-էն)

ԵՒ ԻՐ ԲԻՒՐԱՒՈՐ քինութեանց Նախաբար Միքայէլ ի լիան ի ուղեր -

ա։ յ ա 11» ձը^ ՛Նաւասարդ դաշտին մէի 1915/ Մայիս եան պայհ՚առ առաւօտ մը, խումբ
ՆԱՀԱՏԱԿՆԵՐՈՒՆ
• «Հայ մողովուրգ ք մը զինուաօ– ձիաւորներ, գազանա յին արաայայ -

*Բիչ առաք ունկնդրեցի Հայ երիտասարդ մը , տոլթեամբ եւ շնային ժպիտով, կարնոյ Իլիճէի

(Մասնաւոր թղթակցութիւն « Ց տ ո ա ջ » ի որ արաբերէն երգեց՝ անթերի ե լ գեղեցիկ : Ուրա­ ղուռնէն դէպի Հիւսիս կ՚արշաւէին փոշիի ամպեր

ԱՀ աւասիկ Հ՛ի մնա կան գծերը այն խան գա վառ խութիւն ե լ ցալ զգաց ի միամամանակ : Ուրախա­ բարձրացնելով :
յ նախկին կր իք ա–
"Բէյեալի, ցայ, ար այնքանն դիւրութեամբ ու այնքա ն գե­ Խոլմբր, որ կը բաղկա՛նար քանի մը թուրք
Աայիս
ճառին , րոո արտասանեց ֊ Ա ուրիո ղեցիկ առոգանութեամբ արտայայտուեցաւ այդ ե– Տ րոսա կներէ, իր արշաւը կր ղանդաղեցնէր , երբ

կան նախարար ԱպտիւլրաՀման բիտասարդը։ Ցաւ զգացի, որովՀետել ես անկա­ կր մօտենար կարնոյ դաշտի Հայաշատ գիւղերէն Հ

28/ փառաՀանգէսի ընթացքին * րող եմ Հայերէնով արտայայտել իմ զգացումնե– Եփրատի աԼ ափին վրայ փռուահ֊ Օձնիի , ծննդա­

«Ո՛վ պայքարի մողովուրգ, բըս՝ Հանգէպ Հայ մողովուրգին : վայր ր Յովնան Օձնեցիի , որուն գերեզման մա .

Ո՛ վ որ պա յքարիէ գիտԷ իր աղգա յին աւան - Պէաք չեմ գգար մէկ առ մէկ թուել բոլոր այն տռւռր իր լոյս աղբիւրով կանգուն կը մնար,

գոլթիւններուն , ս ր բո ւթ ի ւնն ե ր ո ւն ու ազգային առաքինութիւնն երը , զոբս կր մարմնաւորէ Հայ մինչեւ մեր օրերր։ Ամէն տարի Վարդավառին ,

անկախութեան Համար , ով որ գիաէ մեռնիլ « ի – մողոփուրդը : Ըսեմ միայն, որ դուք մեծ րամին ամէն կողմէ գիւղացիներր ուխտի կուգային : Աղ֊

մացեալ մահով»՝ ոբպէսզի ապրին յե ան ո րգ սե - մր բերիք մեր անկախութեան պայքարի պսակու­ չիկներուն նաշխուն զգեստներ ր եւ շուրԼպարեբր

րո ւնգնե րր , ով որ գիաէ իր արիւնով անբռնաբա­ մին։ Անձնապէս ծանօթ եմ Հայ մողովուրգի բո­ դիտողին պատրանքը կուտային րնդարձակ դաշտի

րելի գարձնել իր նիւթական թէ Հտգեկան Հայրե­ լոր խաւե բա ւն , եւ յանգած եմ այն անխախտ Հա­ մէշ դոյնղգոյն շարժուն խաղիկներու։

նիքը ^ ով որ գիաէ ծառանալ բռնութեան , օաա - մոզումինք՛ , ո բ ան քսորապէս Հաւատարիմ է եւ ուղ– Աիաւորներր կանգ կխառնեն գիւղին աւագե­

բութ եան ե լ կեղծիքին գէմ , կ՝ ապրի՛ իր ազգային զամիտ՝ Հանգէպ տ յս երկրին ։ Արաբ եւ Հայ մ ո - րէց ին դրան առքեւ , ուր քանի մր վայրկեանէն ի-

արժ՜անապատուութեան տէր , իր ազգային՝ պատ - զովոլրդնեբը շաղախուած են իրարու մէք, պայ­ րենց դէմ կը գտնեն բարձրաՀասակ , թալ յօնքե­

ուին տէր , իր մ աքուր ու ան ս ա կա ր կե լի բաբո յա– քարի եւ տ ան քանքի շաղախով X րով, խուզարկու աչքերով, Համաչափ կազմով,

կանոլթեամբ , ու կր վա յելէ ան վե ր ա պաՀ լար - Հիմ ա , բոլորս կ՚ապրինք այս սիրելի Հայրե­ թիկնեղ, սպիտակախառն սեւ առատ մաղերով \ել

գանքբ բոլոր մողովուբգնե բուն , բովան գա կ աշ - նիքին պայծառ երկնքին տակ էԱմէն Հայ պէտք է մօրուքով, Հայ այր մարդո՛ւ իսկական տիպար մը,

խաբՀի ; զգայ ու գիտակցի , թէ ինք ան բա մ ան մասնիկն Տէր Արիստակէսը յ

Հայ մ ո ղո վո ւբգր մէկն է այն սակաւաթիւ ազ­ է ա յս երկրին ե լ պետութեան : Ա* ենք , գեռ եւս ՝ԲաՀա՝Լան ի տես Հրոսակներուն անակնկալ

գեր էն , ա րոնք գի տ սան ի քենս ինքն ո ւթ ի ւնր ան - պայքարի ճամ բուն վրա ք ենք է Էքնթակայ ենք ւիր - երեւումին , շուարումի պաՀեր կ՚ունենայ թէեւ ,

վթար պաՀ ել գարերու բարբարոսութեան , այլա– տ անւ զն ե ր ո ւ % Պէաք է Րլ*Լասք ՛ում՜ եղ պա յքարելոլ բայց իբրեւ փորձ յեղափոխական կը պաՀԷ իբ

ցեղ երկիրներու յարձակումներուն ու մ ան ա լան գ Համար : Հյատ ճիչտ զ ի տ ել տուաւ յարդելի Տոքթ* պաղարիւն ր ու կամայ ակամայ ներս Հրամցնելով

Համ աշխարՀա յին յշին պատերազմի խառնակ Գասապեան, երբ ընդգծեց՝ թէ վա՛տ է ան, որ իր անբաղձալի Հիլրեբր, կ՚աշխատի գոՀ ձգել զա­

ու շփոթ օրերուն իրենց պատեՀապաշտական կիր­ ան մ ասն կր մ% այ տ յ դ պա յ քարին մ էք ։ Զ եզո քու - նոնք : Հրոսակներն ալ կ՚աշխատին հ՜ահ՜կել իրենց

քերը յագեցնելու մտադրութեամբ Հայկական Հո­ թիւնր , ինչպէս ըսած է մեծ Հերոս Աատտ իՀտզ– թաքուն նպատակները եւ իբրեւ անկարեւոր դէպք

ղերէ ներս խոլմոգ վայրագ բանա-կներուն գէմ : լուլ, մեծագոյն դաւաճանաւթ ի ւնն ԷՀ Բոլոր ս ր - ք/ոյց տալ այդօրուան այցելութիւնը Հի՛՛՛նչ կատակ,

^Ղ$֊ո* ձս Քոլ ն֊աՀ ատակներուդ , ո ՚ վ Հ ա յ մողո­ տովս կը մաղթեմ որ Հայ աղգը Հասնի իր պապե­ ներ, ինչ կեզձ՝ ժ՜պիտներ, պայծ՜առացնելու Համար

վուրգ , յարգանք քոլ մ արտ ի բոսն եր ո լգ , ո րոնք րու երազին՚ֆ : մթնոլորտը , որ մթագնած֊ էր իրենց ներկայու -

ինկան փառքի ե լ գաղափարի ճամ բուն վրայ է քքլ Մ– թեամբ :

ոզք ո յն ու յարգա՛նք քեզ՝ ո՛ ւի ղուք զաւակները Աակայն, ինչպէս րսի , քաՀանան առածին իսկ

խիզախ Հերոսներու, դուք Հաւատա ր իմ պաՀակ - մ՛ կ բ տ ո ւահ-ն ե ր էն Հ . 3 • Գա շնա կց ո ւթեան , կազ -

ները ձեր պատմութեան X Աղքո՛՛յն ձեզ, Աոլրիո ք ՎյսղոՆաԱ ընտքութեանց աո թիւ մակերպիչն ու մարզիչր իբ ամբոզշ շրշանին ,

ղոՀաբե բող ու անձնուրաց զաւակներ ո ւգ ։ դիւթաւ խաբուողներէն չէր : Համիտեան շրշանի

Պիաի ոլղէի խօսիլ ձեզի ձե՛ր լեզուով* ձեզի ամենախիստ օրերուն իսկ իր տունը ապաստան

ու մ եղի Համ ար Հաւասարապէս սիրելի հա՛յ լե­ եղած՝ էր երկիր մտնող ամէն Դ՛ա ֊նա կցական գո ր–

զուով , բացատրելու Համ ա ր թէ ինչո՛ւ կր սիրենք Վ^աղը, ^ւէբա^է յ տեղի կ*ունենա յ Փարիզի Հա­ հ֊իչի :

ձեր շինարարական ոգին , ձեր ստեղծագործական յոց Կրօն* Ընկերակցութեան ընգՀ * մոգովը։ Օրա– Կերուխում , ամէն ինչ կատարեալ էր; Աեկ .

անփոխար ինե լի յատկո ւթ իլևներ ը , ձեր բաբո յա - կաբդն է* Ընթերցում ե լ վաւերացում նախորդ նոլմի ժամը Հասած֊ րլլալով, Հրոսակները եղած֊

կան էութիւնը ամ բողք : Պիաի ուզէի ձեր լեզուով ատ են ագրո ւթ իւննե բո ւ : 2. Ընթերցում ՝Լա բ չ ո ւ - Հիւրասիրութեան Համար շնո րՀ ա կա լո ւթեան խօս­

պատ մ ել ձեզի ձեր Հա յ բեր ուն ո լ մա յ բեր ուն ան՛­ թեան տ ե գե կա գ ր ի ; 3. քէն թե ր ցա ւմ Հ աշո ւեքնն ի ք քէ ր շռայլելով ձիերու վրայ կը նետուին ե լ կը

կեղծութիւնը Հանգէպ սուր իա ց ի մաղովուրգին , յանձնամոգովի տեղեկագրի ։ 4. Արեւմտեան Եւ­ խնդրեն Քէշիշ ԷֆԷԹտիԷն որ իրենցրնկերանա,

1915 1947 , անա բ ամէնէն տագնապալի օրերուն ։ րոպա յի թեմի կազմակերպութեան Հարց : մինչե* գիւղէն դուրս • Եղախ անտկնկա,

՚իոլք րմ բռնեցիք մեր ցաւերն ու անձկութիւն– Օրակարգի վե բո յիշեալ խնդի բներոլ քննութե– Հրաւէրին վրայ , քաՀանան կր գուշակէ

ներ ը^ ինչպէս մենք քմբռնեց ինք ձե ք վիշտն ու նէն ետք, պիտի կտա ա ր ո ւի <ըստ Հ իմնա կան կանտո - գալիքր ։ Հակ առակ շոլրքիններուն պնդումին որ

տառապանքը՝ երբ ճակատագիրն ու դաման թշ– նա գբի , վար չո ւթ ե ան պաշտօնէ գա դրա ծ ինր ան­ մինակր չերթայ, մտիկ Լրներ , ընգՀակառակն

ն ամ ին կը Հ ա լածէ ին ձեզ Հ Հա յ մ\ո ղո վո ւրգը ապե­ դամն ե րա լ տեղ , նոր անգամնեբոլ ընտրութիւնը ։ վեՀօրէն կ՝ընգոլ1ի աոովարկր ե լ մինակը կ՝ա -

րախտ չգան ո ւե ց ա լ , ու Հա յ ղեկավարութիւնք՝ Ուրեմն , վերոյիշեալ չորս օրակարգի Հարցե­ ռաիորդէ զանոնք, իբրեւ զէնք ունենալով ձեռքի

ամ բոզք երեսուն տարի , Աուրիոյ եւ Լիբանանի մէք րը քննելէ ետք , պիտի անցնին ընտրութեանց X գ ա ւազ ան ը

գիտցաւ բարձր պաՀել պատիւը Հա լ տարրին ; Ըստ յա յ տ ա ր ա ր ո ւթ ե ան , ն եր կան ե րր միա յն պիտի իր վերքին խօսքերր կ՝բլլան* «Մնաք բաքով

ռն1են այս Հարցերը եւ իրենց բանաձեւը պիտի բոլորիդ, տղաքը Ի^ո ՛Լ խոՀեմ ըէէաԱ գ ես թող զոՀ–

Ինչպէս 1919/ շփոթ օրերուն , նա յնպէս եւ ար­ Հ անեն՛ : Հւ յբց մր կը ծագի , ՚յնոնք որ ի" ուիմ ազգիս Համարէ :

գի մեր ան կա խ ո ւթ ե ան պայծառ օրերուն ՝ արաբ րենց քուէներր նամակով պիտի ղրկեն՝ քախքախիք Գ֊իւզացինեբր իրենց շունչը բռնած՝ վրիմաոձու

մոզովուրգի վե բ ա բե բ ո ւմը Հանգէպ Հայ զանգ - մեծամասն ութ իւնը կը կազմեն անդամներալն (ինչ­ աչքերով երդիքներոլ վրայ բարձրացան կը Հետե–

ո ւածն ե րա ւն , խտացած է վ եՀապե տ $)է յսալի Հ ե– պէս Հաստատեց Տունիս Տի մողովր, ուր մօտ 100 ւին խում րին , վերադարձը տեսնելու իրենց պա -

տեւեալ խօսքեբուն մէք* « Հ ա յ Ժողովուրդի երկ­ յնդամներ ներկա յ էին , պաշտօնապէս յաա յ/տա Հապան Հ րեշտա կ ՝ տէրտէրը : Տանկաբծ կբ լո ուի
բաբ ուած \ 009 թի ւին վբա յ » էսէ "Ր
րորդ հայրենիքն՛ է այս երկիրը, ու դուն անրա . ֊ Հ ր ա ց ան ի սլա յթում մ ը : Եքկրո րդը , երրորդը , ո–

ժանելի մասնիկն ես այս հայրենիքիքն» : Մեր տզ­ պատճառ

դարձաւ կ՜ողովի յետաձդման) ։ բոնց կր յաքոբգէ ձիերու սրարշաւ վազք մը, դէպ՝Ի

զային ուղեգիծը եղած է յարգել աղա տ ա տ են չ աղ– Ա՛րդ, իԲնչպէս (լուղէքար նամակով քուէաբ– կարին : *Իիւղացի\ն երը շուարած՝ կը փութան դէպ՜՛

գերբ : Ու Հ"՚յ քաղաքակիրթ մազովուբդը չէր որ կ ո զնե ր ը ի րենց քուէն տ ան դա գա ր ե ա լ ան դ տ մն ե– քին վայրԸ) ՈԼ\Ր փոշիներու մէք թաւալգլոր ան շե­

անտար բեր ութ իւն պիտի գտնէր մեր կողմ է ։ Ղ*ուք բուն , անոնց գո րծոլնէ ութի ւն ը չտեսած , չքննած , շտ ցած գիուկք7 կբ տեսնեն , իրենց այնչափ սիրած

ուզեցիք եւ կր^ա՚ք բամնել մեր ցաւը* ու Հիմա, քանի որ իրենց բարոյական եւ նիւթական գեկա յց ը տէ բտէ րին ; Այլեւս յա քո զ ած էր իթթիՀատի ոճ -

ինչպէս միշտ, արմանի էք բամնելոլ մեր երքանա­ պիտ ի ներկա յացնեն վ աղբ տեղի ունենալիք մ ո զո­ բային ծրազրին ա ո աք ին յօդուածը, սպաննեք

կութիւնն ու բարօրութիւնը Հ վի րնթացքին մ իայն ։ Հովիւը, գիւրալ բզկտելու Համար անտէր Հօտը։

Անա նք որ ղիտց ան յա ր գ ել մեր աղ ատ ո ւթե ան Ուրեմն պէտք էր , նամ ակներով քուէարկող ֊ Գոյմր նոյխ օրն՛ իսկ կր Հասնի կարին, Վար -

աայՔաՐւՀ) արմանի են վայելելու մեր փոխադարձ ներր տեղեակ պաՀել (քանի որ օրէնքով ընդուն– գան եւ քՒագէոս Տէր Ազաբեաններու կոզմէ, որոնք

յարգանքը Հանգէպ իրենց ազատութեան՝։ է|լ ուած էր նամակով քուէարկելու ձ ե լ ր ) , ծա\եօ ֊ դիպուածով դիւղր կը գտնուէին այռ օըր X Չէին

ո՞ւր եւ ե՞րր պիաի կարե՛նայինք գանել հանդիսա­ թացն ելով անցեալ վարչութեան գործունէալթիլնը^ կրնար նկաբազ^ելգիւզացիներու սուգն ուչիւանր։

ւոր սւււիթը մեր այդ յարգանքը ընծայելու հաւ ո րպէ սղի ընտրողները գիտակցաբար տային իրենց Մեծ յուղումով կր խօսէին օրուան գէպքի մասին,

ժողովուրդին, ե թ է աչ Մ ա յ ի ս 28ի փառաւոր հան­ քուէներր։ Եւ կամ կանխաւ յայտարարելու էին անգիտակ, անողոք ճակատագրի որոշման, որուձն՛

դէսը, որ կը հանդիսանալ ոգեկոչումի հանդիսա. թէ ն եր կան ե ր րմ եծամ ա սն ո ւթ ի ւն պ ի տ ի Համ արուին իրեիք ալ ղոՀ պիտի երթային քիչ ատենէն :

ւոր ցոյց մը՝ հայ ատոաագրտւթեա/ն սամրու1ն վը– ե լ նամակ՛ով ուղարկուած քոլէնեքն ալ չեղեալ։ Աւ պատաՀեցալ անխուսափելին , մէկ ամիս

րայ ինկող միլիոնաւոր զոհերու՛ն համա|ր: (Բուռն Ղ՛ադա բեա լ ին բ անդամներ ը մ եծ մասով աղ - վերշր , Կարնոյ դաշտի Հայ դեդուկը կը բաժ -
են , արմանի վե ր -
ծափեր) ։ Արմանի էք, որ ձեզ Հետ մասնակցինք գաս էր եւ եկեղեցասէր անձեր նուրէ իր այնչափ պաշտած՝ , քրտինքով ը Հս՚Դ ~

ձեր բո լո բ յուզումնէ բուն ու խան գա վա ռո ւթ ի ւն– բնտբութեան X ուած Հայրենի Հողէն, յաւէտ չտես՛նելու պայմա­

սերուն , եւ Հ սւ յ ա ււ ա ա՛հ ի անկախութեան այս լու - Անդամն ե բու առողք տարրը որ եկեղեց ի ին մօ­ նաւ ու կր 1արգուէր Գերշտնի մէշ ,՝թէթ–իլր փէօփ–

սեղէն թ ա ական ր դարձնենք, միաժամանակ , Հայ– տեցած է առանց յետին նպատակներու ու գձուձ րիւսի : Երեք ամիս վե^շ Վարդանը կ՚իքնար ՝Բէ -

հ լար ար եղբայրութեան շք՛եղ մէկ ւիաստր : Ձ ու­ Հաչիւնէ բու , ան չուշտ վագոլան ա յս ձելի բնտ - մ ախի առքեւ, նոյն չէթ–է5< եր ո լ գնդակով, իսկ

նին ք ոեւէ վերապաՀութիւն Հալ ժողովուրդի ան. բութիւն ը կը գտնէ ապօրինի X թադէոսն ալ Մա լա թ ի ո յ Ֆոնճլար լեռներու մէշ ,

կեղծութեան եւ Հաւատարմութեան Հանդէպ , ե լ •Բիւրտի Տարաղանով ։

չենք իմանար խռպոտ բոլոր այն ձայներր , որոնք Թ– աԼՊԱ՚եՏԵԼՍՆ \,աՀատակ՚ն եր , Հանգիստ , ձեր բոլորին սրբա­

կր ձգտին մշուշ ցանել սոլրիքյւցի ե լ Հայ ժողո - ցած ոսկորներուն :

վուրգներոլն միքեւ։ (Ա Կ՝ակնարկէ քիւ րա Հա­ ՋԵԽՈՍԼՈՎԱ-ԲԻՈՅ կառավարութիւնը իբ խո. ՂՈԻԿԱԱ ՏԷՐ ԱԶԱՐԵԱՆ

մայնավար դատարկապորտի մր՝ Նալէտ Պէքթաշի րին ցաւը յայտնելով, ներողութիւն խնդրեց Փրա–

Հակահայ մէկ յօդուածին , որ լոյս տեսաւ Պէ յ - կա/ի ամեր1կեան դեսպանէն , որ բողոքաՆ էր Հա­

րութի Համայնավար թերթուկին– «ՍաոԼր– էլ Շս1պ– մա յէ ավար շաբաթաթերթի մր մէչ՝ Հրատարակ - ԱՅՆՃԱՐԻ ՇՐՋԱՆԻՆ մէք ձմեռնային սաստիկ

պ»^ (Ժողովուրդի ձայ|նյ) մէշ, ել զոր աոանձին ուաձ֊ բանաստեղծութեան մր դէմ : Հեղինակը, ցուրտ մր տիրած է ապրիլի կիսուն։ Այդ աննա֊

Հրատարակութեամր Հայերէնի թարգմանեցին Հա­ աղդայնական մը , անա րդե լո վ Ա՝ . Ն՚"Հ անդներու խոնթաց պաղեր ուն Հետեւանքով փճացած֊ ու սա­

յանուն րո յշեւիկ թափթփուքներր՝ Լիբանանեան նախագաՀ ը , կր գորՆաՆէր նաեւ Հլտոլարի սր՛իկա– ռած են դաշտերուն բոլոր բերքերր, ցորեն, գա­

բնակութեանց նախօրեակին , Համազգային ը֊-՚գ - ներ» բա ց ա տ ր ո ւթ ի ւն ր : Զ ե իւ ական կաոավա բու - րի, ոսպ, գետնախնձոր , Հասկ ու ծ՜աղիկ : կատար,

վզում եւ գարշանք ստեղծելով իրենց դէմ Հ Այս թիւնր կր խոստս/եայ կարելին փորձել, որպէսզի եալ աղէտ մ րն է այս մեր ժո ղովուրդին Համար ,

մասին՝ առանձին՝) : ուրիշ ատեն այս տեսակ բաներ չպատաՀփն I որ դաշտի բերքերով կ՛ապրի եւ եթէ դարմանի

մասին չմտածեն կրնայթչուառութեան մատնուիլ։

Fonds A.R.A.M