Page 270 - ARM_19-1947_02

ՀԱՒԱՏՈՑ ՀԱՆԳԱՆԱԿԷՍ Նոէ ուղի Ահէ վ՚աՀազորգ, որ Արմէնին մէՀ կբ գտֆէբ եղբայր
յամ ո ւած ք ) Հը ալքոլածին ։ յաբղաբեց : Գաւաթը գա–

Բագոսը նոր սեղան

ՀԱՑ Ո 8 ԼԵԶՈՒՆ Կսթին , կատակը կատակին , մպիտը ծիծաղին ե–

- (կքէ՛* , գբրծ մքլ գա իք, հալալ վաստակին էւեւէն սլալ պո լեց ան ու լեցուեցան մեծ ող եւո բու­

ք Ի– եւ վերջին մաս) ճամբան նայէ • • • քք հ ա՛մբ , մինչեւ սրճաբանապետին մեկնումի աղ -

- Մ ամ ա՛ Հ մի ոկս իր նո րէն յ վաստակք վաս­ դա բարութի ւնր X Ու երբ անծանօթը ամբող^ Հա–

Մեր երկրին ծիլ, մարգին կանաչ՝ թարմ ու տակ է, որ ճամ բով ալ գայ Հ Հիւր մաքբելէ ետք, Արմէնին թեւը մտած, գոլր֊

խնդուն, այգիին որթ, խաղողին ճութ՝ Հայոց լե­ Տղա՛ս, իմ ուզածս Ա1ն|1կ աղբիւր մըն է , "ր անՀ ա ւա ս ա բ ակշի ռ քայլերով , փողոցի լայնքին

զուն : որ վազէ շարունակ •••: "ւ երկայնքին, պատերը կր չտփէր, անգին Արմէ–

Գաչաի, Հովտի մեր Նազիկ եր Հազարագո՜յն, Օ՚ֆ յ գուն իմ՛ գործիս մի՛ խառնուիբ «•• ^ֆն աչքեր ուն գէմ, շլացուցիչ տատանումներով

մեր անդաստան , մեր բուրաստան՝ Հայոց լեզուն։ բարկացաւ Արմ էն ու գԱԱալ գը գրած , Հեռացաւ ԿԱ պաբէր 11Նոիշ/ի մր գբամապանակը։

Հօտաղին երդ, Հովիւին կանչ, մչակթ սչար, տ ո ւն էն : Պատը կաֆգ առաւ գռիՀի մր բերանը, \ոլր

մեր քրրաինքը , մեր յոգնութիւնը , քունը արդար : Մ այ րը գթառատ , խորաթափանց նայուածք ցեիլն ո Լ խաւարը իրար գրկած , կբ Հսկէին ամա­

Մեր կուրծքերէն վեր բարձրացող բերկրանքր մր սեւեռեց վրան , ու Գէուխ՚ը ԼաԼ1^՜եց է Օրէ օր ա– յութիւնը լպրծուն սալայատակին ։ Գինովին մէ­

վառ, մեր մանկութիւն ու իր քմայք լուսապայ­ կէն , այ՛նպէս թուեցաւ , ոք Հասեբ է արգէն իր

ծառ : ճեցուն , \ոլշագրալ փոփոխութիւն մը կը նշմարէբ Հւունր, մտեր է ննջասենեակէն ներս, կակուղ ան­

Մեր արօրը, խոփն ու գութան եւ օրՀնու– իր զաւկին վրայ, որ սկսած էր մտաՀոգութ իւձն եւ կողինը ո աքեր ուն տակ : Առանց Հանուելու փռուե­

թի՜ւն. մեր ակօսը, մեր ցանքն ու Հերկ՝ Հայոց վախ պա աճառել իրեն : ցաւ գետին , ոտքերր երկարեց , թեւեբր տարածեց

լեզուն : Արմ էն , մտա սո յղ ուղղեց քա յլեըը երկրոբ - ոլ սկսաւ խռկալ ծանր քունով մր։ Այգ պաՀուն,

Մեր անդրանիկ սերմր ծըլած՝ տակ արեւուն , զական ո լ ե ր ր ո ր գա կան փո զո ցնե րէն գէպի Իր –ս ո Արմէնին գրամապախակր թռցնելն ու տուն մտնելբ

մեր առաւօտ, կէսօր , իրկուն՝ Հ ա յ ո ց լ ե զ ո ւ ն : վո րական սրճարանը , որ Հ եռաւոր թագամ ասի մը եզաւ կայծակի շողիւնին չափ արագ <ու աննշմար՛

Մեր խրմած թան , մեր ճաչ, ընթրիք Համով - անկիւնը պաՀականոցի մը կը նմանէր : X

Հոտով, մեր խըմած քուրն աղյւիւըներէն՝ ափով, Առաւօտ,ը իր շո լքեր ր մ այթե բուն վրայէն կը

կում՜ով : , քշէր պատերուն տակ ւ Ու արեւը ասկեն մ ան թա - բեմն օԶրեէր՛ ով, տզոչիանսչ, օր լմաւր շնաշտա,ն չօէր • միըմ քիչո^ւղտեծսր–

Մեր շընչած օգն, գեղն ու դարման , արիւնի ի/ի կն եր ով կը մագլցէր երկնասլաց տու՛ներու յար–՛ րսբաթական է, զո ր կը բերէ կո ւ տայ իր " * ° ր յ \ )

ծով, ու մեր երկրին բոյրը Հողի՝ կենսախըռով : կաբամիննեբէն վե ր Հ Այս այն պաՀն էր , ուր ամէն սա մեր գբացի Ա ուր ի կը :

Մեր նախրատեղ, մեր կալատեղ ու բերկրոլ - ոք իբ սովորական գործին կը լծուի ու Աշխատան­ Մայրն էր գաբձեալ, որ կը գմգոՀէք , կը տա­

թիւն, տոլնգոլ մարագ, խոտն ու իա աե ույ՝ Հա­ քը քրտինք կը թափէ ամէն ճակատի վրայ ; Ա ը– ռապէր չարաշուք նախազգացումներով, ա ուսն զ

յոց լեզուն • • • : Հոտը յորդուն , ճ ա ր աննե րը , ըմ պե լա ր աճն եր ո լ առ^եւ ոտքի վրա յ վերցնելու սեղանին վրա յ գրուած 500 ֆ ր ան քը %
ու ճիչ՝ Հ ա յ ո ց լե­
ՄեղրաՀացի քիմք յագեցնող իւ մո ղն ե բ էն ու ճառախօսնե րէն կը գա տ ա բ կո ւի : Մ ամա1 , գուն մի խառնուի ր իմ շաբաթա­

մեր կամ, մեր թին, կալերգն Ու կբ մնան– միտ յն ս՛ո վո րտ կ ան գէմ քեբ , ան կիւն– կան , ամսական ու տարեկան Հաշիւներուս ւ Օր մր

զուս : ն ե րը քաշուած , մութ ու մռայլ, կասկածելի։ որո­ առանց գրամի թողա^ծ եմ քեզ » • • պատասխանեց.

Մեր ծերերոլ Հէքեաթ , զըըոյց կախարդական, ճումներով ու սպասումներով ; Ասոնք Աշխա - Արմ էն ու գուբս նետ\ոլ\ե ցաւ. $զ ՚յւ յնացած I

պառաւներու խօսք - րամրա ս ան ք , կռիւն անդամ : տանքին գա ս ա լի ք մ ա կա բո յծներն են , ընկերաւ - Բայց այս իԲնչ իրարանցում , վէճ ու աթոռի

Մեր ցուրտ ձմեռն, պարման գարուն , թրռ– թեան փրթած օղակները^ ուրիշ անարգ օղակալո­ քաշքշուք սրճարա՛նին մէ^։ կուտաս - չեմ տար

չունի ձայն, մեր աշունը, ու մեր ամառն՝ անզու­ րումի մը մէշ իրարու Հետ գա շն ակց ած Հ կու գանք էէք Ղա V ՚՛ ^ * յ ս աթոռնեք\ուն ծան բու -

գական յ Արմէնին ընկերները, սրճարանը, թերթի մը թեամ բ գրամ վճձ յբեբ ենվ քեղի Ես եմ տէրբ

Թոնիրին Հաց, երդիքին ծուխ՝ Հայոց լեզուն, վրայ Հակած, կր կարգային Հեւ ի Հեւ, անօրինակ այ ս բոլորին , Հասկցւ Եթէ ք ի լ մ-ըե ա լ եր–

մեր տուներու սեմ, դրանդին՝ արեւ-ծորունւ Հետաքրքրութեամբ : կարէք •
Սրճարանապետն
քՍաչ—երկաթի վրայ Հանգչած պտուկն , որուն՝ կարմիր օ–աււանգութ1իւյն Երէկ իր էր , որ սպառնացայտ կր

մէքը կ՚եփի մեր կերակուրն՝ առաոլն-իրկուն Հ կին մէշ , գա շո ւն ա Հար , ս պանն ո ւած գտնուգղեցեաաւ - մերմէ բ աթոռ տալ նոր ուղիներու գատարկա -

Մեր թոնրի րոց, անոր ակի չ Հայոց լեզուն , գիակր մեծ ա Հ ար ուստ Ա * * ին. : Գրամ արկղին ամ — պոր։գն՛եր ո ւն , որոնք այլեւս սկսած էին Րէէալ ան՝–

Հին ագուգան , անկէ անցնող Հովր դրփուե : բողշ ա րմեթուղթե րն ու գո Հարեղէն՝ները վերց - ԼԱյՀ ու ան բաղ ձալի։
Արմ էն ին մ ուտքը
,X ուածէ Տարաբախտ ղոՀը գեռ նո ր ամուսնացած Էր գագար մր տուաւ բ անա -

Հ այ ո ց լեզուն՝ մեր ճըրագակալ ու Հ.ող–ճըրագք նորատի, գեղանի Մ * * * ին Հետ, միջնորդութեամբ ւիէճին, երբ, մսւնաւանգ ս րճարան ապե տ ր , թեւէն

Անոր պատրոյգ, մուր ր անոր եւ լ ո յ " լ՛ տաք, այս վերջն ո յն Հեռաւո բ մէկ ազգականին ; Երկուքն բռնած , առաջնորդեց զինք վերնայաբկբ ՚ Արմէ -

^անիր , թացան , շօռն ու չորթան , սերն ու ալ անՀետացած են ւ ^՛ը Հետապնգուին՝^ : նին ա չքե ք ր մէկէն մթագն՛եց ան, ապուշցալ քան

կարագ Արմէն, չարմե՞բ ասոնց պււԱ1ւօ մը*** իս­ թէ ապշեցաւ, երբ գէշեբոլան գինովը, անկիւն ր

վտուզն ու միրգ Հայոց երկրի արքա յա թագ : կապէս առիւծի մեծագործութիւնճ որուն քով մե– նստած , կարեկից Հայեացքով մր զինքր կր չտփէր

Հայոց լեզուն՝ Հայ մանուկին խինգն առաքի% , րինը կատուի գո ղո ւթ ի ւննե ր են մի այն՝ , խօսեցաւ Վեր էն վար , խո րՀբդաւՏոբ քմծիծաղ մր շբթներուն։

Աղջիկներու գաղպինաՀամ սէրն աուաքին, Արշակ , բերնի՛ն շողիքները վազեցնելով : Տզա՛ս, մի վախնար , աոօթէ , որ ինծի

Մեր կին ե ր ո ւ սուրք մ այ րո ւթեան թուիւս ա– Պատերազմը Հաւաքած, մակաղած ու մարզած պէս մէկու մը Հանդիպեր ես , կր ներեմ , չեմ յ ան՛ձ­

ռաշին , էր այս երիտասարգ տզաքը, գիւրատար , անաշ - նն ո թեո ո սա ի կանո ւթեան է Բայց ի^ն չ պիտի ընէ­

Ընտանեկան գա շնագի ր ի բառն առաքին : իւ ա տ գետն ի մը վրայ, որ սեւ շուկայ կբ կոչուի : իր* եթէ իմ տեղս ուրիշ մր րլլաբ ու գիշերը*պաբ–

Մեր տուներու կենցաղն ու բարք՝ Հայոց լե­ Հիմա , անոնք էլրնթանային նա ք ուղինեքէն , \ոլք *ղէր ՛յ տ րճ ան ա կբ վրւ գ X Հիմ ա վե բագտձուր գո­

գո ւն յ սեւին տեղ կար կարմիր շուկան . * . առանց յոգ - ղօնգ ե լ այսոլՀետեւ գ ֊֊֊բիշ ճամ բով :
Ա ան դո ւզներէն իջած ատեն , Արմէն նման էր
Մեր սպասում, մեր ցաւն ու Հոգ՝ Հայոց լե– ն ո ւթեան , առանց քրտինքի, իրենց շռայլ ու զեղխ մեռելի մը , տմգոյն , զարՀու–
գուն , մ ս խումնե բուն Համ աք ; պատանքը պատռած

Մեր Հարսանիք ու տղաբերք՝ Հայոց լեզուն , Արմէնին՛ ՛ուղեղը քան մր մտեր էր այգ գի՛՜ բած , որ ^ընկերներուն դառնալով Հազիւ կրցաւ
թո թովել X
Մեր կան , չկրկան , ու ամէն բան՝ Հայոց լե - շեր, կը խարտոցէր ու կը խարտոցէք***։ Ալքե­

ղուն է րուն մ էշ կար վագր մը ու շբթներուն վրա յ սո­ Տզաք, ե/էք երթանք, ա յս տեղը Հոտեցաւ
ա յ լելս * * * :
Հայոց լեղուն՝ հ՜երոց աղօթք ու շարական, վալլուկ գայլ մը կը թափառէր ։ Անցաւ սրճարա՛ն–

լո յս ո բռնող Հոգիներու Աղօթարան : 0 ո յ ս ի ճամ - նե բուն՛ առջեւէն , չափեց բոլոր ան կի ւնն երն, ոԼ Ղ՚իւբին էր աեզ փոխել, բալց սուզին՝ ուր ին­

բա*յ ,. նորոգ ուղին արքայութեան՝ որ կր տանի ե֊– նեղ ոլ ^մթին լլռիՀնե բ բ քաղաքին : Բա յց ի ւլոլր * * կած էին անդամ մ բ ։ Այդ իրիկո ւնն իսկ Արմ էն

բանաւէտ անմաՀ֊ութեան յ Եզնիկ յ եղջերու վրիպեցան իր ա չքե քէն ։ Կէս վերստին ձեռք առաւ իր Հին ճամբաֆ X Մայբա -

Հայոց լեղուն1 մեր մամն , մ ա տուռն՝ խոնարՀ գիշերը շատոնց ա՛նցած էր * Վյ՚բք-Է*^ Հանրակառ - մուար երփներանգ պրիսմակ մը կը պտտցնէր քա­

ու սուրբ , քերը մեկնած, լոյսեբը ֆուազած , անցոլգարձր ղաքին վերել X Գոյներր կբ քալէին ամէն ուղղու–

Հա յոց վանքեր , անոնց իյորՀուբգն՝ իսո րունկ ամ ա յացած X Մ իա յն , եր բեմն գիշերաշրջիկ սա — թեամ բ , իրար Հբմշտկելովx Ջ ա քները, ղանգակա–

ոլ խուփ , ո ւե րն ե բ կր յայտն\ոլէին ու կը կո ըսուէին անւսպա– ա՛ո ւնն եր էն , մայթերէն, տանիքէն ու պատուՀան՜՜

Խունկ ու ծնծղան , խաչն ու բուրվառն , ու Հով ան կի ւն ագար ձնե ը ո Լ ետին ; ներէն իրար կր Հա/ածէին * Օրը տուն կբ վերա -

մ ասնթւտուփ Արմէն կս/նգ առաւ յանկարծ իր սովորական դարձնէր Աշխատանքի կարաւանը, ծրարներով

Ուր պաՀ ուած կա յ ՚ ^ ե ր Տ ա ր ո ւթեան գաղտն ի– սրճարանին դիմաց ։ Մ ա ր գ մը, րմպելարանին առ­ բեռնաւոր : Արմէն, ձեռքերը պարապ , Հեռուէն,
քր կուղպ ;
ջեւ , շա բունակ կր խմէր ո լ կբ խօսէր , ոտքի վը– յանկած նշմարեց Սիւզանր, Հաճոյախուցի մը պա–

Հայոց լեզուն՝ Հայոց աշխաբՀ , լեռ ու գա շ–, բայ՛, գի*^ովէ մ ր օ բօ բումն եր ով ։ Ա րճարան ին տի– տոլՀա՚ւին առ9եւ։ Փախստական գողի մը պէս է
տեր , ծոր ծոր ու կիրճ , կորգ ու Հովիտ ու ճամ -
բաներ , մեր ա յրուձին , մեր ռազմի ո յմ , մ ա րտա– րոջմէ զատ մարդ չկար ն\երսը , ուր պատերը կբ շնական քմծիծաղս շթթներուն, սպրդեցաւ բազ­
գաշտեբ , յաղթ ոստաններ , պարիսպ , բերգեր ոլ
կա մ.ո ւբ քնե ր Հ յօրանջէին մ արդուն քնաբեր խօսքե րէն ։ կա քծակի մութեան մէը–. Գեռ անցեալ գիշեր, սիրաՀարի

Հայոց լեզուն՝ կայծա կնակերտ Հայ պատ մ ոլ՛ շո ղի ւ՛ն ր , իո կո յն առաջն ո բդեց Արմ էն ը գինովին սուտ խոստումներով , խարեր էր խեղճ աղջիկը ու
թիւն,
մօտ։ Երկինքէն նոր լոյս մր իջաւ կարծէք, մար­ տիրացեր անոր մարմինին ու քսակին . • •

դուն վրայ, որ սկսաւ անոր շուրջր դառնալ, դար­ Ապոլ—Գասիմ, ի՞նչ 1լ րնես այս անկիճր...
՚ Օ\աօ1 կա րած եմ . . . խոտաբո յսերով , պա­
պասել մտերմօրէն : Այնքան Հաճոյակատար , դի ւ—

Որ նախաՀօբ Հայկէն առաւ իր ան խոն ք չուն, տասխանեց Արմէնին սեւամորթ պաշտօնակիցը–

Որ արշաւեց րնգ Հուր, ընգ սուր եւ դիւցա– ու վէպի պէս կախարդական՝ անցեր է ան ակօս֊ ականէին ծռած :

զուն նե րէն մեր պատմ ո ւթեան : •— Հըմ... Հասկցայ, քանի մը Հատ ա/ ինծի
տուր , նա յինք . . •
Հա սա լ եզր բ օգոստափառ մեր օրերուն–* ••:
իր մ էջ ունի ձա յնը Հ՛ն՛չեղ մեր Պատմ աՀօր եղէգ
Մեր յաղթանակ, մեր մեծութիւն՝ Հայոց լե+– Պայմանաւ որ Հոտը դուրս չՀանես , աւել–
ղ ր լին , քերթողական արեւոտ շունչէ քաղց բա բար­
զուն , ցուց ուզտարածր :
բառ Եզիշէին , Եզնիկ , Թովմաս , ՛Նարեկացին՝ ա՜
Մեր գոյութիւն , շունչն ու ապրում՝ Հայոց Արմէն գրպա%հց քսՀ/յի մը տուփ ամերիկեան
նոր մէջէն մեզ կը խօսին, ԲազմաՀարիւր գրողնե­
լեզուն, Շտաշւ սիկաոԷրՏ/է^^Ն ու Հեռացաւ ուրիշ անկիւն
րու Հեւք կր բերէ մեր ականջին Հ
Հրղօբտնքի մեր բաբձրբ կանչ՝ Հայոց լեզուն, ս՝ր, ուր անմիքապէս տեղալորեց Հատ մր \50ֆր–ի
Անոր մ էջ կան խոտաճարակ ճգնաւոր ին ա -
Մեղ նորոգող, Հոգեկերտիչ Հայոց լեզուն * . - առածին յաճախորդին , որ իսկապէս ուղտի թեւեր
ղօթքին ճիչ , ինքն ամառաց վանականին ւի տ ս տա­
X ու սրունքներ ունէր։ Այլեւս, Հոտ կենալը խոՀե–
կաւ ո ր մ աքին թռիչ , անմաՀ-նեբու ք ազթ ան ա կին Հազիւ քանի մը քայլ
մութիւն չէր. ՚՚յց

Բխեր է ան Հայ ըղեղէն, ու մեր մըտքի կար­ անվերջակէտ ծափն ու վ^բք/'1 • Հայ արուեստին , էր, ետելէն սեղմապինդ աքցա՛ն մր կառչեցաւ օ.

կառներէն , ստՀեբ է ան Հտղար-Հ ազար ապրող– Հայ քնարին– յաւեբմական երգր մոգիչ : ձիրին։ Ուղտի սրունքներով մարդբ վագեր , Հասեր

մեռնող սերունգներէն , ցատկեր է ան Հերոսի պէս Ցեղին կերտ ի չ, ցեղին փրկիչ աստուածափառ էր ետհլէն ու Շցա^/՛ նորաբաց տուփ մը ձեռքին

վտանգալից անգո լ%գներէն , ու մեզ Հասեբ աւելի Հայոց լեզուն, ցեղին վռրելք, ցեղին յաղթերգ "՞էէ՝, կատաղօրէն կբ մռնչէր.

պերճ , աւելի ճոխ առաջինէն • • • ; Հերոսապանծ Հայոց լեզուն , Հայ լուսարձակ մշա­ Սրիկա՛յ, աւազակ..՝, միթէ" զիս աւա՛ն ակ

ՈզՓունած է սկղբնածագ մեր արշալոյսն ցե– կոյթի Հանդիսական այս իրիկուն՝ եկէք մէկտեզ կարծեցիր դույն, որ խոտ կոլտաս...

զակեբտման , տեսած անոր Գիրք \քննգոց եւ կաք– խոնաբՀամած՝ փառաբանենք Հայոց լեզուն • . . : Իսկապէս % ամբող^ովին խոտով պատրաստ -

գտցած անոր նախ քան, Հ բա շքի պէս Հմա յալից , ՍՕՍ-ՀԱՆԻ ուած գլանիկներ , Համանուն պիտակովտուփի մէԼ,

Fonds A.R.A.M