Page 271 - ARM_19-1947_02
P. 271
«ԱՕ֊Ա»
ԵբաժշտակաԱ ՇաքժուԱը ՊՈԻՏ՚Մ ՄԱ%ԹԱՆ՝Բ Վարդապետներ ։ Բոլորն ալ Միէթարէ աէա՜
կերտ եւ աշկերտներ % Պարզ, վան ա բա բո յ Հ Կալիէ
Ս՚աահղի Ա կ ԼոնսաււՄիչ Բ. գօտիով մր միԳապնգուաօ– սել գպունով։ Մեգու -
սերոլ պէս յ՜իր ու շարմուն
: Հարց տալգ կա գայ ,
փանի մը գար առաջ, սել կապայ մը վրան՝ , —• << Մեգոււսերր ասո՛՞նք թէ՝ ասոնք մեղուները
աղօթագիրք
;<ԱբւքԷսիա^ի գործոսնէոՆթիւյնյւ - - է մ - Փափսկյ - քը պարզ մբ ծոցը ել Հաւատքի լապտերը ձեռ կընդօրինակենք •••
եանի երգահասդէսԱ. — «Քնտր^ի համերթը։
կրօնաւոր մը , Ախիթաբ , ճամբայ ինկած - Ո՞րն է Աբբահայրը :
Բ ա զգա ա ե լո վ գեղարուեստի միւս ճիւղեբոլԱ է, Աեբաստիոյ Ա* ՛Լ, շան վանքէն՝՝ լո յս տաբածե - ֊ Տ հ ՚ ս , հոն, ժողովուրդին մէջ Թստած է ձ կ
Հետ, երաժշտական կեանքր ամէնէն աշխոյմ գոր– լու, Հայ մողովուբգը լուսաւորելու ա են գո վ : նոցին տակէն հայրական ժպիտ մը աչքհրուն մէջ՝
ծունէութեան մէջ երեւաո Մարսէյլի ^է^\ փ^՚ք - Ղ՚ոներ զարկած ու մերմուած , Հալածուած եւ Մխիթ-աբի պարզուր-իւնռվ: Վանահայրուր-իւնը
շացաղ եղանակին ։ Հայ թատրոնր օրինակդ որհմն անարգուածէ « 0 ո ՚ ս աՀ ատ ո ւթ ի ւն » բառը ջն ջե չո վ յատկանշող կարմիր ղտակ մը դաղար–ը՝ պատա
ա յ նքան կարօ ախ ունի մ ո ղո վո ՚֊րգԼՀ յ կր ՔաԼՔէՈլ է իր բառգրքէն՝ ան շա բ ո ւն ա կած է իր ճամ բան ; րագիչ եպիսկոպոսի ժամուցի նշխարքի մեծռւ.
վարպետի մր պակասէն պատճառով, մինչգեռ Կ են սա դրա ւթ ի՞ւն ։ Ոչ : Իմ ուժ էս ել նպատա թ իւնով . . .
փորձ ու կարող դեբուսոյցի մր Համար դմուար կէ" գուբս է այգ բանը։ իռնչ Հարկ կենսագրու - - , ի՜նչ սարպիկ դեբասա1նւնե|բ սա պզտիկները:
պիաի չշլլար իր շո*–ր2,ր Հաւաքել օմտուած սէք^Ոո՜ թեան ։ Ան , տակաւին կ՚ապրի ու պիտի ապրի Մաքուր հայերէն|ով մը :
նեբու էսում ր մր, է՝ս1/դէս կը տեսնենք երամշաա– ետքն ալ •—ԱՏխ , յուսահատեցնող բան է ր : Ամիսներ ա–
կան մարգին մէջ է ոաջ , բոլորն ալ օտաբաբաբբաո. տղաքնեբ էիԹ,
. Հրաշագործ մը եղած է Ախիթաբ Արբան։ Տե քանի մը բառ. միայն հայերէն փակած էր անոնց
Ա՛ ա ս և ա ւո ր աւշագրութեան արմանի է «Աբմե– լեզուիս վրայ • • • Մանաւա՜նդ, «ր» տասը ի՜ն>
սանող մը։ Ան տեսած է շատ Հեռուն եւ իր բոյնը, չարչարանքներու ենթարկուեցաւ «^» գիրին հետ
նիաֆ երկսեռ երգչախումբը որ իր լեցուն գոբծու– մղած պայքարին մէջ, մինչեւ որ «Այաստաւն»ը
փոխանակ Արեւելքի խամամո ւմին մէջ շինելու ,
նէութիլֆով կենսունակ մ արմին մլլ դարձան է
եկած նստած է Արեւմուտքի ջուրե բուն վրայ, ,Լե–
շնորՀիլ իր ղեկավարին տուած մղիչ ումին : Աշմ–
նեաիկի Ա– ՛Հազարը։ Փոքր կղզի մը։
րան տարեկան Համերգէն ետք «Աբմենիա^ն յաֆոր–
Վ^անք ֊ փարոս մըն է այգ կղզին ։ Թա֊ղթէ եւ ^.Հայաստան՝^ եւ ՀձԱ.գագատ՝^ը՝ «Արարատ» եղան
գարար երգես կոմիտաս Վարդապետի ծննդեան.
Մեսրոպեւսն տառերով կերտուած Ե*֊ ի՛՜ն չ փարոս Հ արուն վրայ , վերջապէս, կրցանք «Ագեւ»\ւ տեղ Ա–
75ամեակի տօնին ,%օմօնի Հայաշատ արուարձանին րել՚ը. Փայլեցնել • • •
Հայ մշակոյթի իւղով լեցուած եւ իբրեւ ազդարար
մէջ տուաւ երկրորդ Համերգ մր յ մասնակցեցաւ
ձուլման վտանգին դէմ աշտանակուած X Եւ չէնքին մէչ, փլատակնե՛՛ր , փլատակներ Հ
ծ՜անօթ երամշտադէտներու՝ 9* • ԱլեմշաՀի եւ֊ Ա *
Տեսնել այգ վանքը եւ չՀ պար տան ա0 լ ։ Մ խի ՜~ «նագարա կր թութեան՝» սլտուգները *••
Պարթեւեանի նուագաՀանգէսներուն՝•, ինչպէս նաել
առթիւ, թա րեան Ա իա բանութ իլնէ ։ Յարգանքով վար ԴԱԷ ՜
Հ ա ձ Ալեա • եկեղեցւոյ Հարիւրամեակին՛ ք՝այց աՀա ննչքորաններր X ԱաՀ՚իճներ՝ նոր
ֆրանսական շրջանակի մէջ կազմակերպուած Հան— խաբկս կխառնեմ , Հայ լեզուի , պատմո ւթեան եւ կադմաօ՜ներոփ X Աաքուր , մասմաքուր կը հ՜փան X
գի սո ւթ եան ուր իսկապէս եբդչախումրր գերա - մ շակո յթի ա յս անխոնջ ճար տար ա սլեան ե՜ր ո ւն Լուացարա՛ններ մարմարակերտՀ Ամէն ինչ, Արար֊
ղանցեց է"քդէսքը) իր Յ^ցող երգեցողութեամբ գործին առջեւ ։ չագորօ՜ութե ան աոաչիա\օրերը կր յիԼ^սԱէ ինօ՜ի X
արմաԼանալով օտաբներոլ Հիացումին , է^է^է" ^ԼՐ Անոր մշտագալաթ ճիւղեբէն մին, այսօր մին Կամքր ել իտէալր կր ստեգօ՜ագորհ՜են Հան X Կը լի՜
վկայէբ Սօսին այս սիւնակներուն մէջ : ինձ ար - չեւ Աէնի ափերը Հասած եւ արմատ ձգած է Հոն։ նեն , կր շտկեն՝, կարգի կր գնենՀ Ե՛՜ Միսիթարի
աւած տեղեկութեանց նայելով, խումբը ստացած Անցած կիրակի , Ա՝ խի թա բի փա րիզեան րոյ - լապտերը կր ճառագայթէ ամէն կոգմ՝ թափանցե"
է բազմաթիւ Հրաւէրներ , մինչեւ իսկ Հեռաւոր նին մէջ կոչունք էր Հայերուս Համար։ Հազարով լով րո լո ր մութ իսոր շերէն՛ ներս ել փլատակնե ֊
Հայաշատ կեդրոններէ , բայց կազմակերպական Հայեր, անոր ծառախիտ անտառակին մէջ, թառ րուն վրա յ :
արմս ւաբ ութ ի ւննե ր թ ո յ լ չեն տուած իրեն գոՀացեե լ է ի՝ն եկած, սեղաններու շուրջ ։ \,ո բ եւ Հ ին՝ սե - Կը ցաւիմ : ինչո՜ւ չեմ կրն ար , ափ մը Հազար
ա յգ բաղձանքները : %ո յ՛նպէս ս տ ի պո ւած է մեբմեք բունդ , բո լո բր , ամ էնքը Հոն էին ։ Յետնէն մ ին չեւ նոցներ -—• պուտ մ ը իւղ Մ խիթ արա յ կանթեղին
տեղական բազմ աթիլ րնկե բ ա կց ո ւթ ի ւնֆ երա ւ կող մթնռլոբտր , Հայ էր ամէն ինչ ։ Հյէն ու զուարթ : մէջ կաթեցնել իբրեւ <ձյիշ°ոջիք եւ զմեզ^»**
մէ կազմակերպուած աօներու իր մասնակցութիւ ձանձրոյթը սուդ էր մտեր այգ օրը։ Ժ՛ամեր ր կը • Ղ՝ոնէ շրթունք մր մ աղթանք ։ Հոգիդ լո յ —
ս Լ ր ո լ մէջ թող սաւառնի , Ա՝ եծ Ա ե բա ստաց ի յ
ներ , սկզբունքով որոշած ԼՀԼԷաԼոՎ երեւալ ամբողջ վազէին շոգեպինդ ; 3 ես ու մը փնտռեցինք , Արեւը
կազմովը եւ իբ անունովը, միայն զուտ եբամշ - կեցնելոլ Համար • • • Կ. ՊԵՏՈՒԵ
տական կամ զուտ կրօնական Հանդէսներու %
Բա լա յա պէս կապուած ԷՀԷԼաէո*Լ Ա՝՚այր եկեղե
ցիին Հետ, «Աբմեֆիա^ն անխափան եւ մ ասն աւո - կբանքբ յայանեց , մասնաւորաբար իրեն ծանօթ բը տկար են անլսելի ԱԷԼալու֊ չափ ու միայն արա֊
րապէս տօնական օրերուն բերած է իբ մասնակ - կա ո րն եր ո ւ կբ էլն ո ւթիւնը սլա Հ ան ջե լո վ , ինչպէս կան. ձայնեբը իրենց րամնինՀամար իրենց դէմ ու
ցութիլնը պատարագի բազմաձայն երդեցողու — Գրէղանինովի «Օրօրքը (ռուսերէն) , Պիզէի Բ6 - նին 4 ԸՕՈէ1շեօ1ՏՏ6Տ եւ վեց թաւջութակ ։ Եթէ ըն "
թեանց որոնք յաճախ գե գա բ ո ւե ս տ ա կան բարձր ու— <;հշ1ՄՏ ճշ Ր61;16ՏՀ7 (ֆրանսերէն) , Վէոաիի «Ռիկօլէ– դունինք նա յնիսկ որ Ե ւր ո պա յի մեծ վարպետ՛ներ
թեան կը Հասնին եւ որոֆցմէ մին անցեալ տարի իժօ^ն (իտալերէն) եւն յ իրենց գործեբուն մէջ որոշ անցքեր առւսլլէ՜ ըրած
արուեցաւ ֆրանսական ձայնասփիւռին կողմէ, Պ* Հա յ ա լն կնդի րներ էն շատերս ւն Համար ցան - են , չեմ կարծեր որ խումբբ խափանելու ձեւով ը–
Աշոա Ա՛ ալաքե անի նախաձեռն ո ւթ ե ա մ բ : Տեղ կալի էբ անշուշտ լ ՛ ՛ ե լ ղինքը (գոֆէ կրկնութեան՛ բած ՚ԼՀԱ1"^՛ եւ չեմ կարծեր ո ր այդ բանը ըրած
յիչվ՚լ որ այս օրերս Ա՝ արսէյլի մէջ կը պատ բաստ– պարագային) քանի մը Հայկակա՛ն երդերու մէջ։ ըլլան իրենց սեփական գոբծերէն գուբս ո է ֊ ր ի չ Հե
ուի Պ * Աալաքեանի (ՒԼ <^6 \/6Ո16ա1) յօրինած կարճ Այս տեսակէտով շատեր յուսախաբ եղան։ Պ* Փա ղինակներու, գոբծեբուն վրայ : <Հ՝Բնաբ՝%ի ղեկավա
մապալէններէն մին որուն մ՛էջ կ՝եբեւայ նոյնպէս փաղեան կ^արգաբացնէ էսՔռէսՔէ Համեստօրէն րը ազատ Է ուզածը ընելու իր ինքնուրոյն գործե
Արմենիաձ իր կրօնական մէկ խմբեբգովյլ : խոստովանելով որ Հայ եբգեցա ղո ւթեան ոճը միջոց րս ւն վրայ (եթէ ունի) , բայց չունի իբաւունքքմա՛
Փ՛որիզէն ետք, ԱաբսիլաՀայերս ալ Հա - չէ ունեցած ուսումնասիրելու եւ չուզեր Հայ եր Հաճ կերպով այլափոխելու կոմիտասի մը եւ ու -
•՚յք ն. ունեցան ք լսել երի Կտա սա ր գ ե՜լ տա ո ան գը ներկա յացնել ա յնպիսի ձեւուէ մ ը որմ է պիտի րիշներու գործերը։ Եթէ նպատակն է խումբին
գա լոր երգիչը, *կ . էմմանուէլ Փափաղեան, որ իր վնաս ո ւէ ր թէ երգին ն կա բ ա գի րր եւ թէ իր եբգ– տկարութիւնը զօրացնել, պէտք է անոր Համեմատ
երգաՀանգէսը տուաւ մեծ մասամբ Հայերէ բաղ ււ ւած ք ի ա րմ է քը : Ա՝ ասա մբ իրաւունք կո ւա անք ի– Հաւասարակշռէ ն ո ւա դա բ անն ե ր ո ւ թիւ֊ր * էս^Լ եթէ
կացած Հետաքրքիր ոլ բաւական լեցուն սբաՀի բեն , Համ ո ղո ւած բ յ յալով որ չուշանա ր իր ուզած միա յն ձա յն տա լու Համ ար է , ճիշտ տեղն է ՛ըսել
մը առջեւ : իբրեւ էշոՕ՝Հ \€%Շ1 , Պ • Փափաղեան օմ– արդիւնքը ձեռք բերել; Այս մ ասին աւելի վստաՀ որ 35 Հոգին ան իմ աստ շռա յ էութիւն մըն է եւ ու
տ ո լա ծ է մաքուր ու վճիտ Հնչական ո ւթե ամբ՝ ձայ ենք Հիմա , բախտն \ուևեցած ըլլալով զէնքը էԱհլու լ՛ ի շ բանի չի ծառայեր եթէ ոչ խումբին վրայ թա
նով մը որ ունի լուսաւոր ջերմութիւն մը ցած թէ յաջորդ կիրակի օրը Փրատոյի եկեղեցւոյ պատա փած էր աշխատանքը պզտիկցնելու կամ կորսնց–
բարձր ձայներուն վրայ։ Երգելու իր արուեստը րագին մէջ, որուն մասֆակցեցաւ երգելով կոմի ՜ նելու ։ ՛է, կա ա ո զո ւթ ի ւն մըն ալ խումբին ձայն տա
Հասած է Հայերուս մէջ քիչ անգամ տեսնուած կա՛ տասի րբասացութիւնլըչ , Հ.Մ իա յն սուրբֆի ամ– լու մասին ։ Ունկնդրին վրայ շատ աֆախորմ կ՚ազ
տարեէոլթեան մը, որուն ^ոՐ^Իլ կքէ ներ կա յա - Ր"ԳՔ. ԼաՍՔւՂ միսէռւ «Տէր Ողոբմեա^֊ն որոնք մէկր դէ եւ երդուած կտորին թափը կը կոտրէ երբ իձ
նա յ յղկուած ու խնամ ուած , Աէէայ ^ԼՐա^ԼՈէՈ աս9~ միւսէն աւելի յաջող էին, մանաւանդ «Ամէն՛ եւ բարու կցուած երկու երդերու ճիշտ մէջտեղը, եր
քերու վրայ թէ օրօրող կամ շոյող նրբութիւն\1երու ընդ Հոգուդ քում^ը (Վ * Աարգսեանի դաշնաւորա գն ու նուագը կբ լռեն, յա^որդող երգին ձայնը
մէջ, կ՝երգէ անճիգ^ կատաբելապէս աէրը իր ծը) որ /ի ո իւ ա ս ա ց ո ւթ ի Հհ մըն Է (ճւ2ւ1օ§Աշ) ե լ որուն փնտռելու Համար։ ՚էթատ ախոբմելի ել սիրուն՝^
նաւագարանին ; սարկաւագի բամ ինը տրուած ՐաԱաաԼոՎա $Էկ * Զ՚^աէք թեթեւ սոփրանօ մըն է օրիորդ Գըմպըլեան , ֆոյն
փնաբական գոյն ունեցող թեթեւ թէ1(ա1Լ մը չի Մօռընօնի, երկուքն ալ երեւան եկան իրենց Հն Վէս ձաքնի ընտիր գոյն մը աւնի Տիկին Անգրէաս–
կրնար անշուշտ գոՀացն ել ա յն ճաշակներ ը որոնք չեղ ձայներուն մէջ իրարու ներդաշնակ։ Վերջա եան , բայց իր ե բդած կտորը յաջող ընտրութիւն՛
ամ էն բա՝ հ է առաջ մեծադղորդ ու տիրապետող բանը որ կարծեմ կոմ ի ւո աս էն էր ել ուր երկուքբ մր չէր իր ձայնին Համարէ
ձայն մը կր փնտռեն եւ ար ոնց Հաս կաց սղութենէն կը մի ա՛հա յին զո՚֊դերգի մը մէջ , խոր յուղումով
կը խուսափին ա յն խնամքր եւ ն րբո ւթ ի ւն ը որով Համ ակեց ամբռզջ տաճարը , տալով մ եղի տպաւոր Թո յլ անցան «Երեւանի Էթիւտներ%ը որոնց
կը ֆեբկայացուի արուեստը : ժողովուրդին մեծ բութիւն մը .որուն նմանը չենք ունեցած կոմիտա– այնքան յաջող ունկնդրութիւնը գեռ շատ թարմ էր
մ ասը սա կա յն զղաց ա յգ խնամքը , ոգեւորուեցաւ սէն ո ւ էթաՀմու բա տեան էն ի վեր եւ որ կ րնա մ ը– ԱլեմշաՀի եւ Պաբթեւեանի նուագաՀանդէսնեբուն ։
աստիճանաբար ու ջերմ ծափերու մէջ իր Համա– ոել թէ օփեբայի ամէնէն Հոյակապ անցքերէն ոեւէ Մ ա՛ն աւանդ առաջին մասը քուն բերելու աստիճան
մէկուֆ Հետ կրնար մրոիէ * դանդաղ էր։ Այս կտորները տրուեցան միայն լա
ողորկ ու փայլոլֆ թուղթով վաբպետօրէն1 փա - ՜^Հ՛ ՛Բ տղա քա պետական օփերայի շքեղ սրաՀ ին րաւոր նուագարաններով մինչդեռ ամբողջ նուա -
թաթուած % Մաբգը չէր նմաներ երէկուան Հեզա - մէջ տուաւ իր տարեկան Համերգը, Պօմօնի <տ՝Բը– գա խումբ մը կար տրամադրելի ։ Աւելցուած էք*
Հայքբո յբ գինովին , ընգՀ ա կաււա էլն ՝ քինախնգի բ , ն՚աբ՚ֆ երգչախումբը, որ իր նախորդ տարուան եր– միայն սրինգ մը փոխաֆակ &Ո§1աՏ^ : Զ՛՛՛ն ց ա–
խստասիրտ եւ անողոք, որուն ձաիը եբթալով կը գե բուն վրա յ աւե լցուցած էբկոմ իտասի վ մ ե– ռութիւն մըն ալ ա՛յս , Հեղինակի կամքին գէմ ։
բարձրանար , Հետաքրքիր բազմ ութ իւն մը Հաւա ծասքանչթը, Ա իլն ի ի ղԱլագեազ^ը եւ– կանաչեանի Ո&է <1շ ւ՚ՇՏւտէԶՈԸՇ^ էր Ա* քՕաչատուրեանի ՇՕՈ–
քելով իր գլխուն ; «Բամ Փորոտանիը եւ «Օրօրքը ։ Բացի այս վերջի– ՕՇՀՀգն զոր ղեկավարեց օփեբայի առաջին նուագա
Արմէն թակարդն ինկած մուկի մը պէս կբ Հե– նէն միւսները , անցեալ տար ո ւան պէս ւոՈլպլէ ե– պետ ը, Պ* Լ. 8աԱւ11շւՇ մեծ ճարտարութեամբ։ իս
ւաբ դողդոջուն , որուն չքմեղանքի թոթովանքնեբր զած էին լարաւոր նալագախումբով մը որուն տակ կապէս գեղեցիկ գործ մըն է այս կտորը եւ պա -
կը մարէին բնդՀանուբ մոլուցքի մը մէջ։ Ո*– եղաւ էս ում րին՝ բոլոր ձայները Հաւասար չափով չէի՝" աիլ կը բերէ Հայ արուեստին ։ Պէաք է խոստո -
անխուսափելին : լսուեր Հ Աեր երգերը նուագարաններով սաւպլէ ը ֊ վանիլ ոք մէկ անգամէֆ կարելի չէ պէաք եղածին
էյս չըոի^ 1 ՀլՀսէ^ չերթաս այգ ճամբէն , Հա– նելոլ խնդրին Հ"ւ֊բջ անցեալ տաբի արտայայտուե Աքէս ճաշակել զ ա յ ն ։ Օր* *հուլանմ , որուն վսաաՀ -
պա , ճռիկ աղբիւր ին ճամբան փնտռես*** *Լա՛ է՛ » ցան երկու կարողվարպեաներ եւ ցոյց տուինաաոր ուած էր ջութակի սօլօն կրցաւ յաջոգութեամբ
վա1 խ * * * քարեր թափեցան գլխուս * * * մեռֆէի այս անպատեՀ ութ իւեները ։ Առանց երամի շա մը ըԱա– աանիլ, բայց գործ՜ը ինքնին այնքան ումեղ եւ
°Ր՚ը չաեսնէի * * • կուլաբ , կ՚ողբար Հեծեծա լուր լու , անաչառօրէն դատելով, ես ալ Հաստատեցի լայնաշունչ է որ աւելի կոոովէ եւ փորձ՛ուած "Վիր–՚
մայրը, յաջորդ ՚օրը^ բանտին վանդակորմերուն որ Պ* ՝Բիւրքճեան իր խում րին արմէ քէն շատ բան թ՜իսւդ^՛ մր ճպոտին կը կարօտէ ր իր ամբողջ ար–
առջեւ կորաքամակ ու սրտաբաց : կբ զոՀԷ միեւնոյն սխալին մէջ լամառելով ։ Թե ^էքէ՚ֆ °°էջ եբեւալու Համար ։ II ա է ալի Է որ սըաՀը
Արմ էն ին գիմ ագիծը , ա յգ պաՀ ուն , կոտրած րեւս էնքն ալ Համոզուեցաւ ա յս անգամ ։ Իրաւ ալ լման լեցալն չէր : ԸնգՀանուր կարծիքն այն է թէ
Հայելի մր իր մէջն էր առեր, բոլորովին ծռե՛ր , մողովուբգր գնաՀ ատեց մ իա յն կանաչեանի «0 - այս գոբծր իր • բարձր աբմէքով կրնար մտնեք
աղճատեր ծալքերր մկաններուն, խախտեր, փբ - *Ր°Ր^՝ԼՀ՝ " V Հն՝ա ւագա րաննե բ ո վ օ1օա>16 եոած չէր , Ա արսէյլի ԸօոՇՏւ՚է Շւ&ՏՏւցԱՇ^ յայաադիրնեբէն մէ
ցու)լեր նեաբդերբ ջիղերուն , այնքան եղերականդ– մինչդեռ միւսներէն չտպաւոբուեցաւ ո*~ անտար - կուն մէջ եւ Հարկ չկա ր օտար նուա գա խում բ
բէն, որ մեկնումյէ պաՀ ուն , մայրը իր Հարազատ բեր մնաց ։ 35 Հոգինոց փբօւֆէսիօսէլ,ն&Հւ^ բաղկա եւ օտար նուագապետ մը վարձելով նիւթական
զաւակը ամենեւին՝ չճանչցաւ , ամեն եւթն չճանչ ֊ ցած ն ո ւա ղ ա խ ում բ մբ բնական՛ է որ պիտի ճզմէր ծանր բեռի մը տակ մնալ ընկճուած Հ
ցաւ..., ՏԻԳՐԱՆ ՓԻՐԱՆԵԱ՚Օ 55 աարղ սիրողներու խումբ մր որուն մէջ սլԱԱւ^– ԱՆՑՈՐԴ
Fonds A.R.A.M
ԵբաժշտակաԱ ՇաքժուԱը ՊՈԻՏ՚Մ ՄԱ%ԹԱՆ՝Բ Վարդապետներ ։ Բոլորն ալ Միէթարէ աէա՜
կերտ եւ աշկերտներ % Պարզ, վան ա բա բո յ Հ Կալիէ
Ս՚աահղի Ա կ ԼոնսաււՄիչ Բ. գօտիով մր միԳապնգուաօ– սել գպունով։ Մեգու -
սերոլ պէս յ՜իր ու շարմուն
: Հարց տալգ կա գայ ,
փանի մը գար առաջ, սել կապայ մը վրան՝ , —• << Մեգոււսերր ասո՛՞նք թէ՝ ասոնք մեղուները
աղօթագիրք
;<ԱբւքԷսիա^ի գործոսնէոՆթիւյնյւ - - է մ - Փափսկյ - քը պարզ մբ ծոցը ել Հաւատքի լապտերը ձեռ կընդօրինակենք •••
եանի երգահասդէսԱ. — «Քնտր^ի համերթը։
կրօնաւոր մը , Ախիթաբ , ճամբայ ինկած - Ո՞րն է Աբբահայրը :
Բ ա զգա ա ե լո վ գեղարուեստի միւս ճիւղեբոլԱ է, Աեբաստիոյ Ա* ՛Լ, շան վանքէն՝՝ լո յս տաբածե - ֊ Տ հ ՚ ս , հոն, ժողովուրդին մէջ Թստած է ձ կ
Հետ, երաժշտական կեանքր ամէնէն աշխոյմ գոր– լու, Հայ մողովուբգը լուսաւորելու ա են գո վ : նոցին տակէն հայրական ժպիտ մը աչքհրուն մէջ՝
ծունէութեան մէջ երեւաո Մարսէյլի ^է^\ փ^՚ք - Ղ՚ոներ զարկած ու մերմուած , Հալածուած եւ Մխիթ-աբի պարզուր-իւնռվ: Վանահայրուր-իւնը
շացաղ եղանակին ։ Հայ թատրոնր օրինակդ որհմն անարգուածէ « 0 ո ՚ ս աՀ ատ ո ւթ ի ւն » բառը ջն ջե չո վ յատկանշող կարմիր ղտակ մը դաղար–ը՝ պատա
ա յ նքան կարօ ախ ունի մ ո ղո վո ՚֊րգԼՀ յ կր ՔաԼՔէՈլ է իր բառգրքէն՝ ան շա բ ո ւն ա կած է իր ճամ բան ; րագիչ եպիսկոպոսի ժամուցի նշխարքի մեծռւ.
վարպետի մր պակասէն պատճառով, մինչգեռ Կ են սա դրա ւթ ի՞ւն ։ Ոչ : Իմ ուժ էս ել նպատա թ իւնով . . .
փորձ ու կարող դեբուսոյցի մր Համար դմուար կէ" գուբս է այգ բանը։ իռնչ Հարկ կենսագրու - - , ի՜նչ սարպիկ դեբասա1նւնե|բ սա պզտիկները:
պիաի չշլլար իր շո*–ր2,ր Հաւաքել օմտուած սէք^Ոո՜ թեան ։ Ան , տակաւին կ՚ապրի ու պիտի ապրի Մաքուր հայերէն|ով մը :
նեբու էսում ր մր, է՝ս1/դէս կը տեսնենք երամշաա– ետքն ալ •—ԱՏխ , յուսահատեցնող բան է ր : Ամիսներ ա–
կան մարգին մէջ է ոաջ , բոլորն ալ օտաբաբաբբաո. տղաքնեբ էիԹ,
. Հրաշագործ մը եղած է Ախիթաբ Արբան։ Տե քանի մը բառ. միայն հայերէն փակած էր անոնց
Ա՛ ա ս և ա ւո ր աւշագրութեան արմանի է «Աբմե– լեզուիս վրայ • • • Մանաւա՜նդ, «ր» տասը ի՜ն>
սանող մը։ Ան տեսած է շատ Հեռուն եւ իր բոյնը, չարչարանքներու ենթարկուեցաւ «^» գիրին հետ
նիաֆ երկսեռ երգչախումբը որ իր լեցուն գոբծու– մղած պայքարին մէջ, մինչեւ որ «Այաստաւն»ը
փոխանակ Արեւելքի խամամո ւմին մէջ շինելու ,
նէութիլֆով կենսունակ մ արմին մլլ դարձան է
եկած նստած է Արեւմուտքի ջուրե բուն վրայ, ,Լե–
շնորՀիլ իր ղեկավարին տուած մղիչ ումին : Աշմ–
նեաիկի Ա– ՛Հազարը։ Փոքր կղզի մը։
րան տարեկան Համերգէն ետք «Աբմենիա^ն յաֆոր–
Վ^անք ֊ փարոս մըն է այգ կղզին ։ Թա֊ղթէ եւ ^.Հայաստան՝^ եւ ՀձԱ.գագատ՝^ը՝ «Արարատ» եղան
գարար երգես կոմիտաս Վարդապետի ծննդեան.
Մեսրոպեւսն տառերով կերտուած Ե*֊ ի՛՜ն չ փարոս Հ արուն վրայ , վերջապէս, կրցանք «Ագեւ»\ւ տեղ Ա–
75ամեակի տօնին ,%օմօնի Հայաշատ արուարձանին րել՚ը. Փայլեցնել • • •
Հայ մշակոյթի իւղով լեցուած եւ իբրեւ ազդարար
մէջ տուաւ երկրորդ Համերգ մր յ մասնակցեցաւ
ձուլման վտանգին դէմ աշտանակուած X Եւ չէնքին մէչ, փլատակնե՛՛ր , փլատակներ Հ
ծ՜անօթ երամշտադէտներու՝ 9* • ԱլեմշաՀի եւ֊ Ա *
Տեսնել այգ վանքը եւ չՀ պար տան ա0 լ ։ Մ խի ՜~ «նագարա կր թութեան՝» սլտուգները *••
Պարթեւեանի նուագաՀանգէսներուն՝•, ինչպէս նաել
առթիւ, թա րեան Ա իա բանութ իլնէ ։ Յարգանքով վար ԴԱԷ ՜
Հ ա ձ Ալեա • եկեղեցւոյ Հարիւրամեակին՛ ք՝այց աՀա ննչքորաններր X ԱաՀ՚իճներ՝ նոր
ֆրանսական շրջանակի մէջ կազմակերպուած Հան— խաբկս կխառնեմ , Հայ լեզուի , պատմո ւթեան եւ կադմաօ՜ներոփ X Աաքուր , մասմաքուր կը հ՜փան X
գի սո ւթ եան ուր իսկապէս եբդչախումրր գերա - մ շակո յթի ա յս անխոնջ ճար տար ա սլեան ե՜ր ո ւն Լուացարա՛ններ մարմարակերտՀ Ամէն ինչ, Արար֊
ղանցեց է"քդէսքը) իր Յ^ցող երգեցողութեամբ գործին առջեւ ։ չագորօ՜ութե ան աոաչիա\օրերը կր յիԼ^սԱէ ինօ՜ի X
արմաԼանալով օտաբներոլ Հիացումին , է^է^է" ^ԼՐ Անոր մշտագալաթ ճիւղեբէն մին, այսօր մին Կամքր ել իտէալր կր ստեգօ՜ագորհ՜են Հան X Կը լի՜
վկայէբ Սօսին այս սիւնակներուն մէջ : ինձ ար - չեւ Աէնի ափերը Հասած եւ արմատ ձգած է Հոն։ նեն , կր շտկեն՝, կարգի կր գնենՀ Ե՛՜ Միսիթարի
աւած տեղեկութեանց նայելով, խումբը ստացած Անցած կիրակի , Ա՝ խի թա բի փա րիզեան րոյ - լապտերը կր ճառագայթէ ամէն կոգմ՝ թափանցե"
է բազմաթիւ Հրաւէրներ , մինչեւ իսկ Հեռաւոր նին մէջ կոչունք էր Հայերուս Համար։ Հազարով լով րո լո ր մութ իսոր շերէն՛ ներս ել փլատակնե ֊
Հայաշատ կեդրոններէ , բայց կազմակերպական Հայեր, անոր ծառախիտ անտառակին մէջ, թառ րուն վրա յ :
արմս ւաբ ութ ի ւննե ր թ ո յ լ չեն տուած իրեն գոՀացեե լ է ի՝ն եկած, սեղաններու շուրջ ։ \,ո բ եւ Հ ին՝ սե - Կը ցաւիմ : ինչո՜ւ չեմ կրն ար , ափ մը Հազար
ա յգ բաղձանքները : %ո յ՛նպէս ս տ ի պո ւած է մեբմեք բունդ , բո լո բր , ամ էնքը Հոն էին ։ Յետնէն մ ին չեւ նոցներ -—• պուտ մ ը իւղ Մ խիթ արա յ կանթեղին
տեղական բազմ աթիլ րնկե բ ա կց ո ւթ ի ւնֆ երա ւ կող մթնռլոբտր , Հայ էր ամէն ինչ ։ Հյէն ու զուարթ : մէջ կաթեցնել իբրեւ <ձյիշ°ոջիք եւ զմեզ^»**
մէ կազմակերպուած աօներու իր մասնակցութիւ ձանձրոյթը սուդ էր մտեր այգ օրը։ Ժ՛ամեր ր կը • Ղ՝ոնէ շրթունք մր մ աղթանք ։ Հոգիդ լո յ —
ս Լ ր ո լ մէջ թող սաւառնի , Ա՝ եծ Ա ե բա ստաց ի յ
ներ , սկզբունքով որոշած ԼՀԼԷաԼոՎ երեւալ ամբողջ վազէին շոգեպինդ ; 3 ես ու մը փնտռեցինք , Արեւը
կազմովը եւ իբ անունովը, միայն զուտ եբամշ - կեցնելոլ Համար • • • Կ. ՊԵՏՈՒԵ
տական կամ զուտ կրօնական Հանդէսներու %
Բա լա յա պէս կապուած ԷՀԷԼաէո*Լ Ա՝՚այր եկեղե
ցիին Հետ, «Աբմեֆիա^ն անխափան եւ մ ասն աւո - կբանքբ յայանեց , մասնաւորաբար իրեն ծանօթ բը տկար են անլսելի ԱԷԼալու֊ չափ ու միայն արա֊
րապէս տօնական օրերուն բերած է իբ մասնակ - կա ո րն եր ո ւ կբ էլն ո ւթիւնը սլա Հ ան ջե լո վ , ինչպէս կան. ձայնեբը իրենց րամնինՀամար իրենց դէմ ու
ցութիլնը պատարագի բազմաձայն երդեցողու — Գրէղանինովի «Օրօրքը (ռուսերէն) , Պիզէի Բ6 - նին 4 ԸՕՈէ1շեօ1ՏՏ6Տ եւ վեց թաւջութակ ։ Եթէ ըն "
թեանց որոնք յաճախ գե գա բ ո ւե ս տ ա կան բարձր ու— <;հշ1ՄՏ ճշ Ր61;16ՏՀ7 (ֆրանսերէն) , Վէոաիի «Ռիկօլէ– դունինք նա յնիսկ որ Ե ւր ո պա յի մեծ վարպետ՛ներ
թեան կը Հասնին եւ որոֆցմէ մին անցեալ տարի իժօ^ն (իտալերէն) եւն յ իրենց գործեբուն մէջ որոշ անցքեր առւսլլէ՜ ըրած
արուեցաւ ֆրանսական ձայնասփիւռին կողմէ, Պ* Հա յ ա լն կնդի րներ էն շատերս ւն Համար ցան - են , չեմ կարծեր որ խումբբ խափանելու ձեւով ը–
Աշոա Ա՛ ալաքե անի նախաձեռն ո ւթ ե ա մ բ : Տեղ կալի էբ անշուշտ լ ՛ ՛ ե լ ղինքը (գոֆէ կրկնութեան՛ բած ՚ԼՀԱ1"^՛ եւ չեմ կարծեր ո ր այդ բանը ըրած
յիչվ՚լ որ այս օրերս Ա՝ արսէյլի մէջ կը պատ բաստ– պարագային) քանի մը Հայկակա՛ն երդերու մէջ։ ըլլան իրենց սեփական գոբծերէն գուբս ո է ֊ ր ի չ Հե
ուի Պ * Աալաքեանի (ՒԼ <^6 \/6Ո16ա1) յօրինած կարճ Այս տեսակէտով շատեր յուսախաբ եղան։ Պ* Փա ղինակներու, գոբծեբուն վրայ : <Հ՝Բնաբ՝%ի ղեկավա
մապալէններէն մին որուն մ՛էջ կ՝եբեւայ նոյնպէս փաղեան կ^արգաբացնէ էսՔռէսՔէ Համեստօրէն րը ազատ Է ուզածը ընելու իր ինքնուրոյն գործե
Արմենիաձ իր կրօնական մէկ խմբեբգովյլ : խոստովանելով որ Հայ եբգեցա ղո ւթեան ոճը միջոց րս ւն վրայ (եթէ ունի) , բայց չունի իբաւունքքմա՛
Փ՛որիզէն ետք, ԱաբսիլաՀայերս ալ Հա - չէ ունեցած ուսումնասիրելու եւ չուզեր Հայ եր Հաճ կերպով այլափոխելու կոմիտասի մը եւ ու -
•՚յք ն. ունեցան ք լսել երի Կտա սա ր գ ե՜լ տա ո ան գը ներկա յացնել ա յնպիսի ձեւուէ մ ը որմ է պիտի րիշներու գործերը։ Եթէ նպատակն է խումբին
գա լոր երգիչը, *կ . էմմանուէլ Փափաղեան, որ իր վնաս ո ւէ ր թէ երգին ն կա բ ա գի րր եւ թէ իր եբգ– տկարութիւնը զօրացնել, պէտք է անոր Համեմատ
երգաՀանգէսը տուաւ մեծ մասամբ Հայերէ բաղ ււ ւած ք ի ա րմ է քը : Ա՝ ասա մբ իրաւունք կո ւա անք ի– Հաւասարակշռէ ն ո ւա դա բ անն ե ր ո ւ թիւ֊ր * էս^Լ եթէ
կացած Հետաքրքիր ոլ բաւական լեցուն սբաՀի բեն , Համ ո ղո ւած բ յ յալով որ չուշանա ր իր ուզած միա յն ձա յն տա լու Համ ար է , ճիշտ տեղն է ՛ըսել
մը առջեւ : իբրեւ էշոՕ՝Հ \€%Շ1 , Պ • Փափաղեան օմ– արդիւնքը ձեռք բերել; Այս մ ասին աւելի վստաՀ որ 35 Հոգին ան իմ աստ շռա յ էութիւն մըն է եւ ու
տ ո լա ծ է մաքուր ու վճիտ Հնչական ո ւթե ամբ՝ ձայ ենք Հիմա , բախտն \ուևեցած ըլլալով զէնքը էԱհլու լ՛ ի շ բանի չի ծառայեր եթէ ոչ խումբին վրայ թա
նով մը որ ունի լուսաւոր ջերմութիւն մը ցած թէ յաջորդ կիրակի օրը Փրատոյի եկեղեցւոյ պատա փած էր աշխատանքը պզտիկցնելու կամ կորսնց–
բարձր ձայներուն վրայ։ Երգելու իր արուեստը րագին մէջ, որուն մասֆակցեցաւ երգելով կոմի ՜ նելու ։ ՛է, կա ա ո զո ւթ ի ւն մըն ալ խումբին ձայն տա
Հասած է Հայերուս մէջ քիչ անգամ տեսնուած կա՛ տասի րբասացութիւնլըչ , Հ.Մ իա յն սուրբֆի ամ– լու մասին ։ Ունկնդրին վրայ շատ աֆախորմ կ՚ազ
տարեէոլթեան մը, որուն ^ոՐ^Իլ կքէ ներ կա յա - Ր"ԳՔ. ԼաՍՔւՂ միսէռւ «Տէր Ողոբմեա^֊ն որոնք մէկր դէ եւ երդուած կտորին թափը կը կոտրէ երբ իձ
նա յ յղկուած ու խնամ ուած , Աէէայ ^ԼՐա^ԼՈէՈ աս9~ միւսէն աւելի յաջող էին, մանաւանդ «Ամէն՛ եւ բարու կցուած երկու երդերու ճիշտ մէջտեղը, եր
քերու վրայ թէ օրօրող կամ շոյող նրբութիւն\1երու ընդ Հոգուդ քում^ը (Վ * Աարգսեանի դաշնաւորա գն ու նուագը կբ լռեն, յա^որդող երգին ձայնը
մէջ, կ՝երգէ անճիգ^ կատաբելապէս աէրը իր ծը) որ /ի ո իւ ա ս ա ց ո ւթ ի Հհ մըն Է (ճւ2ւ1օ§Աշ) ե լ որուն փնտռելու Համար։ ՚էթատ ախոբմելի ել սիրուն՝^
նաւագարանին ; սարկաւագի բամ ինը տրուած ՐաԱաաԼոՎա $Էկ * Զ՚^աէք թեթեւ սոփրանօ մըն է օրիորդ Գըմպըլեան , ֆոյն
փնաբական գոյն ունեցող թեթեւ թէ1(ա1Լ մը չի Մօռընօնի, երկուքն ալ երեւան եկան իրենց Հն Վէս ձաքնի ընտիր գոյն մը աւնի Տիկին Անգրէաս–
կրնար անշուշտ գոՀացն ել ա յն ճաշակներ ը որոնք չեղ ձայներուն մէջ իրարու ներդաշնակ։ Վերջա եան , բայց իր ե բդած կտորը յաջող ընտրութիւն՛
ամ էն բա՝ հ է առաջ մեծադղորդ ու տիրապետող բանը որ կարծեմ կոմ ի ւո աս էն էր ել ուր երկուքբ մր չէր իր ձայնին Համարէ
ձայն մը կր փնտռեն եւ ար ոնց Հաս կաց սղութենէն կը մի ա՛հա յին զո՚֊դերգի մը մէջ , խոր յուղումով
կը խուսափին ա յն խնամքր եւ ն րբո ւթ ի ւն ը որով Համ ակեց ամբռզջ տաճարը , տալով մ եղի տպաւոր Թո յլ անցան «Երեւանի Էթիւտներ%ը որոնց
կը ֆեբկայացուի արուեստը : ժողովուրդին մեծ բութիւն մը .որուն նմանը չենք ունեցած կոմիտա– այնքան յաջող ունկնդրութիւնը գեռ շատ թարմ էր
մ ասը սա կա յն զղաց ա յգ խնամքը , ոգեւորուեցաւ սէն ո ւ էթաՀմու բա տեան էն ի վեր եւ որ կ րնա մ ը– ԱլեմշաՀի եւ Պաբթեւեանի նուագաՀանդէսնեբուն ։
աստիճանաբար ու ջերմ ծափերու մէջ իր Համա– ոել թէ օփեբայի ամէնէն Հոյակապ անցքերէն ոեւէ Մ ա՛ն աւանդ առաջին մասը քուն բերելու աստիճան
մէկուֆ Հետ կրնար մրոիէ * դանդաղ էր։ Այս կտորները տրուեցան միայն լա
ողորկ ու փայլոլֆ թուղթով վաբպետօրէն1 փա - ՜^Հ՛ ՛Բ տղա քա պետական օփերայի շքեղ սրաՀ ին րաւոր նուագարաններով մինչդեռ ամբողջ նուա -
թաթուած % Մաբգը չէր նմաներ երէկուան Հեզա - մէջ տուաւ իր տարեկան Համերգը, Պօմօնի <տ՝Բը– գա խումբ մը կար տրամադրելի ։ Աւելցուած էք*
Հայքբո յբ գինովին , ընգՀ ա կաււա էլն ՝ քինախնգի բ , ն՚աբ՚ֆ երգչախումբը, որ իր նախորդ տարուան եր– միայն սրինգ մը փոխաֆակ &Ո§1աՏ^ : Զ՛՛՛ն ց ա–
խստասիրտ եւ անողոք, որուն ձաիը եբթալով կը գե բուն վրա յ աւե լցուցած էբկոմ իտասի վ մ ե– ռութիւն մըն ալ ա՛յս , Հեղինակի կամքին գէմ ։
բարձրանար , Հետաքրքիր բազմ ութ իւն մը Հաւա ծասքանչթը, Ա իլն ի ի ղԱլագեազ^ը եւ– կանաչեանի Ո&է <1շ ւ՚ՇՏւտէԶՈԸՇ^ էր Ա* քՕաչատուրեանի ՇՕՈ–
քելով իր գլխուն ; «Բամ Փորոտանիը եւ «Օրօրքը ։ Բացի այս վերջի– ՕՇՀՀգն զոր ղեկավարեց օփեբայի առաջին նուագա
Արմէն թակարդն ինկած մուկի մը պէս կբ Հե– նէն միւսները , անցեալ տար ո ւան պէս ւոՈլպլէ ե– պետ ը, Պ* Լ. 8աԱւ11շւՇ մեծ ճարտարութեամբ։ իս
ւաբ դողդոջուն , որուն չքմեղանքի թոթովանքնեբր զած էին լարաւոր նալագախումբով մը որուն տակ կապէս գեղեցիկ գործ մըն է այս կտորը եւ պա -
կը մարէին բնդՀանուբ մոլուցքի մը մէջ։ Ո*– եղաւ էս ում րին՝ բոլոր ձայները Հաւասար չափով չէի՝" աիլ կը բերէ Հայ արուեստին ։ Պէաք է խոստո -
անխուսափելին : լսուեր Հ Աեր երգերը նուագարաններով սաւպլէ ը ֊ վանիլ ոք մէկ անգամէֆ կարելի չէ պէաք եղածին
էյս չըոի^ 1 ՀլՀսէ^ չերթաս այգ ճամբէն , Հա– նելոլ խնդրին Հ"ւ֊բջ անցեալ տաբի արտայայտուե Աքէս ճաշակել զ ա յ ն ։ Օր* *հուլանմ , որուն վսաաՀ -
պա , ճռիկ աղբիւր ին ճամբան փնտռես*** *Լա՛ է՛ » ցան երկու կարողվարպեաներ եւ ցոյց տուինաաոր ուած էր ջութակի սօլօն կրցաւ յաջոգութեամբ
վա1 խ * * * քարեր թափեցան գլխուս * * * մեռֆէի այս անպատեՀ ութ իւեները ։ Առանց երամի շա մը ըԱա– աանիլ, բայց գործ՜ը ինքնին այնքան ումեղ եւ
°Ր՚ը չաեսնէի * * • կուլաբ , կ՚ողբար Հեծեծա լուր լու , անաչառօրէն դատելով, ես ալ Հաստատեցի լայնաշունչ է որ աւելի կոոովէ եւ փորձ՛ուած "Վիր–՚
մայրը, յաջորդ ՚օրը^ բանտին վանդակորմերուն որ Պ* ՝Բիւրքճեան իր խում րին արմէ քէն շատ բան թ՜իսւդ^՛ մր ճպոտին կը կարօտէ ր իր ամբողջ ար–
առջեւ կորաքամակ ու սրտաբաց : կբ զոՀԷ միեւնոյն սխալին մէջ լամառելով ։ Թե ^էքէ՚ֆ °°էջ եբեւալու Համար ։ II ա է ալի Է որ սըաՀը
Արմ էն ին գիմ ագիծը , ա յգ պաՀ ուն , կոտրած րեւս էնքն ալ Համոզուեցաւ ա յս անգամ ։ Իրաւ ալ լման լեցալն չէր : ԸնգՀանուր կարծիքն այն է թէ
Հայելի մր իր մէջն էր առեր, բոլորովին ծռե՛ր , մողովուբգր գնաՀ ատեց մ իա յն կանաչեանի «0 - այս գոբծր իր • բարձր աբմէքով կրնար մտնեք
աղճատեր ծալքերր մկաններուն, խախտեր, փբ - *Ր°Ր^՝ԼՀ՝ " V Հն՝ա ւագա րաննե բ ո վ օ1օա>16 եոած չէր , Ա արսէյլի ԸօոՇՏւ՚է Շւ&ՏՏւցԱՇ^ յայաադիրնեբէն մէ
ցու)լեր նեաբդերբ ջիղերուն , այնքան եղերականդ– մինչդեռ միւսներէն չտպաւոբուեցաւ ո*~ անտար - կուն մէջ եւ Հարկ չկա ր օտար նուա գա խում բ
բէն, որ մեկնումյէ պաՀ ուն , մայրը իր Հարազատ բեր մնաց ։ 35 Հոգինոց փբօւֆէսիօսէլ,ն&Հւ^ բաղկա եւ օտար նուագապետ մը վարձելով նիւթական
զաւակը ամենեւին՝ չճանչցաւ , ամեն եւթն չճանչ ֊ ցած ն ո ւա ղ ա խ ում բ մբ բնական՛ է որ պիտի ճզմէր ծանր բեռի մը տակ մնալ ընկճուած Հ
ցաւ..., ՏԻԳՐԱՆ ՓԻՐԱՆԵԱ՚Օ 55 աարղ սիրողներու խումբ մր որուն մէջ սլԱԱւ^– ԱՆՑՈՐԴ
Fonds A.R.A.M
