Page 263 - ARM_19-1947_02
P. 263
4– •>.–»*>^*,^..,^՚^է^յ^.1օյէ^*^է*յ««ւ«յ^,. .. 8 ԱՌԱՏ
կահ՜, Օչական, եւ ուրիշներ, իրեն եւ ասոր անոր ՐՐ ։ Մերթ ընգ մերթ տեղի կ*ունենային նաեւ խմ– կան պարերով ։ կ^արմէ սրտանց շնորՀաւորել Եկե–
պատմած՜ են դէպքը այնպէս ինչպէս տեղի ունե բե բգներ եւ Հա յ կա կան պարեր Հ զեցւոյ Ազգ* Մ իութի՛ւնը, կրթական Մարմինը ,
ցած՛ է, բայց ինքը մտքի շփոթումով մր զայն վե Շնորհ աւորելի էին Բաբձր—Հայքի մեր բնկեր– մ ասնաւո րապէս ուսուցչուՀէն, տիկին Աաըի Հյա–
րադրած– է իր մանկութեան րնկեր Օչականին; ըե կե րուՀ իները իրենց ծննգավա յըի Համ ա չափպա– Հինեանը։ «\քիլերուս, Բողբոջներուս եւ կոկոննե
Արդարեւ, 1918 Փետրուարին Պոլսոյ Իթթի • բերով։ Մասնաւոր փայլ մը կուտայինտօնախմրու րուս Հայեացքներէն ու մպիտներէն չեմ կրնար
Հաաեան դժոխքէն եւ զինուորական ծ՝աոայոլթեան թեան մանաւանգ շոկր^աարեբը » մասնակցու - բաժն՛ուիլ։ Այս աշխատանքը Հոգեկան բա լար ա -
անբունին տակ թաքն ուած՜ պաղ վարդէն՛ խուսա - թեամբ տաբէց ընկերներու ։ բութիւն կուտա լ ինծի , ես Հաճո յ քո վ կը կատա
վւելոլ մտքով, տասնրՀինգ Հայեր, գերման զին ՊԱՐԹԵԻ րեմ այս գործը», կ՚ըսէր * երբ կը Հարցնէի թէ յա–
Պ"լսէն վբայ։
ուորական ծպտումով եւ *1|ալքանցուկով ռաջիկայ տարի ալ պիտի մնա՞ր պատնէշին
Պուլկարիա (Ֆիլիպէ , Աոֆիա) փախան : Ատոնց «ՀԱՅՀԱԶԵԱՆ»Ի ՏԱՐԵՎԵՐՋԻՆ ՀԱՆԳԷԱԸ Կամքիդ ում , ազնիւ Տիկին :
մէ1 էին Կարօ Ուլագլեան (Կ . Պետսլչ) , ՑովՀան– ՊԱՊԼԷ
նէս ՛կապիկ/,ան , Արամ Ջարրգ (Վտարանդի) , Յա
կաբա–֊
կս բ –Բիւֆէճեան (Օշական), եւԶիթունի ( ԼԻհՆ, 15 Յունիս (Յաււաջ) «Հայկազեան»
*
սլեւո փան ւ։ սեան կամ Հօֆման ծածկանունովն վարմ ար ան ի տարեվերջի Հ անգէսը տեղի ո ւն Լ ցաւ ՑԱԻԱԼԻ ԿՈՐՈԻԱՏ ՄԸ
իա յց ա յգ տասնըՀ էն գին մ էջէն ոչ թէ Օշա կիրակի, 15 Յունիս, կէսօրէ վերջ, էթիէն Տօլէի
կան , այլ Զիթունին էր որ ձերբակալուեցաւ, 3)ի– սրաՀին մէջ*. Ամէն գա սա կար գէ բազմութիւն մբ ՎԻԷ՜եՆԱ, 9 Յունիս (Յաււաջ) Այս շաբթու
լէսլէի մէջ, մ" յն լրտեսի մբ Հետ ե րԼւ ց ա ծ իր նմա– ծայր է ծա քր լեցուցած էր սբաՀը։ Հոն էին Հա - ցաւալի մաՀ մը ցնցեց Վիեննայի գաղութը ։
նութեանբ պատճառով : Հարցաքննուեցաւ , վրան բուստն ու աղքատը , ծերն ու երիտասաբգը Հ Հոն
ծածկագիր գտնուեցաւ, բանտարկուեցաւ ութ օր , էին ծնողքները Հետաքրքիր ,խ անգա կա թնայուած– Երկար եւ տաժանելի Հիւանդութենէ Վերջ,
պիտի ղրկուէր Աօֆիա , Պ ատ եր աղմ՝ա կան Ատեա - քով ։ ք) ։ բ ա ի , Հպարտ իրենց զաւակներուն յաֆո՛* Յունիսի Յին մեռաւ Պ * ՎաՀան Աբ ս լան եան, Եօղ–
ն ին ա/ւ ջ/յ լ գատուելու, իբրեւ լրտես։ Բաբեբախ - ղութի ւննե բով : Ազգա յ ին Եկեղեցական ՄԷութԷւ– ղատ ի բարեՀամբաւ դե բդա ս տան ի մէկ զաւակը ,ոբ
տարար Զ) ի լի "լէի Հայ գաղութին մ եծաւո բներ բ նը , կրթական Մ արմ ինն ալ գոՀ այս ձեռնաբկէն ։ իբ ծաղիկ Հասակէն Հոս եկած Հաստատուած ,տուն
կռթնելով ղօբաւոր բա րեկամ՛ութիւննեբու , եւ Զի– Մեր գաղութը ,ունի երկու ն ո լի բու ած մշակ - տեղ եղած, ի բեն Համ ար Համ եստ գիրք մբ շինած
թունիին անվնաս մէկն ր լ յայ ր փաստող չուսա - ներ , որոնց շատ բան կը պարտի ։ Մէկր Տիկին էր : Մեռաւ 54 տարեկան սեւ սուգի մէջ թողլով իր
նկարներն՛ ու գրական անցեալը օգնութեան առնե Մարի էթաՀինեան, Համեստ , գործին ն ո լիր ուած կինը, երկու աղջիկները^ ք ո յ ր * եղբայր եւ բազմ
լով, կրցան խլել գինքըճ պուլկար զինուորական ՀայուՀի մը, տասնըմէկ տարիէ ի վեր անձայն , անգամ ընտանիք , ազգականներն ու բարեկամներ :
իշխանութիւնն եր էն ; ՝Բէլֆէճեան (Օշական) ո* անտրտունջ եւ բո լո բովին Հրի կր տան ի «Հայկազ իր ազնիւ բնաւո բո ւթիւնը , մ արգոց Հ ետ
բռնուած , ոչ ալ աղատ ձգուաֆ– է ։ Իրագեկ ող^ե– եան» գաբոցին ծանր բեռը, "Բրէփիօ լա Փափէն վարուելու եղանակը , Համեստ ազգասէրի յարա -
րբ գ ե ռ Հոն են, Հոս են, կրնան վկայել։ մինչեւ Լիոն ու Լիոնէն ՛Բրէփիօ լա Փափ , ամ առ - բեր ո ւթե անց շնոբՀ իւ , մ ան աւանդ մ եր նորեկ Հայ
ՉԻԹՈԻՆԻ ձմեռ։ Միւսը * թէեւ ն՛որ մը, բայց նոյնքան նուիր" րենակիցներու թնճուկ գործերը կարգադրելու ան–
ուած տիկին Աիրան Փ ափ աղե ան , մերթ Տէսին% շաՀա խնդիր յօժար ութեամբ բո լո բ ին սիր ելի դար
:
&ԱՅՆԵՐ ԳԱՒ Ա/Ւ ԷՆ իր դպրոցով, մերթ Լիոն՝ իբ ԱանուՀիներով , իր ձած էր ։ Ատոր Համար ալ իբ մաՀուան եւ յուղար
Հանդէսին
վարիչը^ $՝ագէոսեան կաւորութեան օրբ ճշմ արիա սուգի օր մ բ եղաւ
ՄԱՅԻԱ 28Ը ՊՈՄՈՆԻ ՄԷՋ բացման խօսքին մէջ յիշեց կատարուած աշխա գաղո ւթ ին եւ տեղաց ի բարեկամներու Համ ար , ո–
տանքը եւ գմ ուա բութի ւնները :
բոնք փութացած էին Համախմբուիլ իր դագաղին
ՄԱՐՍԷՅԼ, 10 Յույնիս (Ցաււաջ) «Պէտք չէ
Ամբողջ չորս մամ, իրարու ետեւէ բեմ եկան շուրջ։ Մեր Հ՛ոգեւոր Հովիւբ, Եդիշէ քաՀանայ իւ–
այսքան աղտիկցնել Մայիս 2$ի մեծ տօնակաաա — նախ՝ «Ծիլեբ»ը, ապա «Բողըոջ»ները եւ «կոկոն»" թիւճեան, դամբանականով մը ողբաց Հանդուցեա–
բո ւթիւնը : քաղաքին– մէջ տօն եց ինք ա յնքան մեծ ները իրենց եըգեբով , խմբերդեր՛ով , աբտասանու– լին կո բուստը ։ Մ խիթարեան Մ ի ա բան ո ւթ են էն
խանդավառս ւթեամ բ ,մ ինչեւ առաւօտ ։Նո յն ր *\ր*լ– թիւննեբով , մենախօսութիւննեբով ու ա յ լագան Հ * Ն * Ակինեան սփոփանքի իսօսքեբ ուղղեց Հան -
նել արուարձաններու պղտ իկ ս բաՀնեբու մ էջ կը պարերով ։ Զորս– Հինգ տարեկանէն մինչեւ 11 12 գուցե ալին պար ա դան ե բ ո ւն ել սգակի րնե բոլն ։
նշանակէ մեղանչել» ։ տարեկանները , բոլորն ալ Համարձակ , առողջ ա– Հրաժեշտ ի վերջին խօսքեբը արտասանեց Պ• Ա •
Ո՛չ , Հայրենակից , Մ այիս 2Տը պէտք է տօ ռո գան ութեամբ ա բ տ ա ս անո ւթ ի ւննեը րրին եւ ե ր–
նէ ամէն Հ այ ընտանիք նոյն իսկ իր տանը մէջ ։ դեբ երգեցին ։ Պ * Յակոբ Վարմապետեան խօսե - Տապաղեան։ Բազմաթիւ ծաղկեպսակներ ղրկած է՜
Հերան ս ա յի մէջ Օոլլիս \ 4/ը կը տօնեն ,կեղբոն քա ցաւ կրթական Մարմնին կողմէ եւ ջերմապէս գնա– ին իբ պարագաները , գաղութի անդամները , օտար
ղաքներ ո լ տօնակատարութիւնն եր է զատ , ամէն Հ ատելով կատարուած աշվսատանքը , թելադրեց բ ա բ ե կամնե բ ր եւ Ալս տ ր ի ո յ Հա լ Մ իութիւնը ։
թաղ ու արուարձան կը գրօշաղա րգուի եւ մ ո զո - ում տալ, տբպէսզի գործը աւելի աբգիւնաւոբուիե֊ Վիեննայի փոքրաթիւ գա զո ւթ ը խո րապէս կբ
*ԼՈԼ֊ՐԳՐ կր պարէ մ ինչեւ լո յս *. Հետեւաբար մ ենք մեր մանուկներն ու պատանիները իրենց մայրենի զգայ պակասը իր գործունեայ եւ աշխատասէր մէկ
եւս պէտք է տօնենք բոլոր ա յն վա յբեբուն մէ^, լեզուն սիրեն եւ սորվիՀեւ անգամին ։
ուր ափ մը Հայութիւն Հաստատուած է , ՈւբեմՆ , Տեղի ունեցաւ վկայականներու բաշխում, ա– ԳԱՂԹԱԿԱՆ
բանք» մը ար֊
ա յս երեկո յ մ ե ծան ո ւն գրագէտ Աւետիս ԱՀա ր ոն– րուն ընթացքին , գեղեցիկ «Հուսկ
եան ի թաղն է ո ր կը տօնէ Մայիս 28է 2,9 ր գ տա բե ա աս ան եց Ազգ * Մ իո ւթե ան ատենապետ ը , Պ • Ա*
գար ձը : Կիւլպէնկեան : «Աեզմէ առա ջո ւան սեր ո ւնդը անա ԳԱ1ՈԻՒԷ ԳԱղՈՒԹ
Այսպէս
զրո (ց կ՚րնէին երկու ընկերներ , սրա պատ ի աւադին վրա յ Ա • Բ • Գ * սորվեցաւ , ո1 ք
Հին դրան
Ա երունգի առջեւ , երբ Ա էն Լուի Հ • 3 * Գ * Նոր գրատախտակ, ո՛չ մատիտ, ո՛չ թուղթ ել ոչ աւ ԿԻԼԻԿԻՈՅ նախկին կամաւորնեբէն «Հէփթէն»
նուագախում բը , նախ «Մա բսէ յէղ»է , ու ՛՛ ճիմ Զանգալեան՛, ռամկավար , մեռած էԱմերիկա–
նուազած ո ւթե ամ բ կա - մելան կար այնտեղ, այլ միայն անապատի
յետոյ «Բամ Փոբոտան»ի
տարեց բացում ԱՈ ւց չին ձեռն ա փա յար որ կը գծէ ր աւազին վրա ք յի մէջ, մավիս \§ին ։ Մասնակցած է սպանեւամե–
Ընկեր Գ* ՝Բէնտիբեան բացման խօսքով բացա եւ աշակերտնե րր կը սորվէին , կը սեբտէին ա յե րիկեան պատերազմին ել Անդր ան ի կի կամ աւո բտ
տրեց օրուան տօնին վեՀոլթիւնը եւ Հրաւիրեց յ ո – տեղէն ։ Այսօր դուք, սիրելի շրջանաւարտներ , ա– կան գունդին ։ Բնիկ Տիղբանակերտցի էր , վեց
տընկայս յարգել յա յանի եւ ան յա յտ Հերոսներու մէն բան ունիք, ասպարէղը բազ է ձեր առջեւ» ։
յիշատակը ։ Հանդէս ը վեր ջացաւ չափաՀ ասնե բոլ գեղ^1լա– տ ա րե կան ին Ամ եր ի կա փոխագրուած *
Գ-եղա բուե ստական բա մնին կը մասնակցէին
Սէն Լ ուի եւ Պ ոմ ոնի Նոր Ա ե բունդի անգամ—ան–
գամուՀիները , .որոնք թէեւ Ֆրան սա ծնած ու մեծ սլաամ՛ուածքեեբուն ու վէպերուն , շատ քի է բացա
ցած ,յստակ առոգանութեամբ
կ՜՚արտասանէին Հա ՑԱԿնք* ՕՇԱԿԱՆ ռութիւնով մը%
յերէնը, պատիլ բերելով իրենց ծնողքին եւ Հ ՛Յ • (իր յոբելեանին աււիթ-ով) Օշականի գործն ու գրականութիւնը ըսի թէ
Գաշնակց ո ւթե ան որ կը դաստիարակէ ու կ՛ագ - մեթոտի չեն ենթարկուիր ։ իմ կարծիքով անիկա
նուացն է անոնց մ ատաղ Հ ոգիները Հայկ* մշակո յ՜ ազդեցութեան տակն է իր մ անկութեան, պատա -
թի ն շո ւն չովն ու Հայ Հ եր ո սն ե ըու յ ի շատ ակով % Օշական \937ի սրտի Հարուածէն վերջ գաբ - ն ութ եան ու ե բ իտա սա բգո ւթե ան ապրումներու
Հան բ ա կ առքեր ո լ պաշտօնէութեան գո բծագուլին ձած է նախապաշարումի մարդ ։ իւրաքանչիւր օրը քաոսին ։ իր դիւային յիշողութիւնը պիտի բաւէր
պատճառաւ , օրուան բանաէսօսը կը բացակա յէ բ , որ կ՝ ան ց ընէ իրեն Համ ար յաղթանակի օր մըն է իրեն՝ իբրեւ ներշնչում գար մը գրականութիւն ը–
ել փոխանորդաբար խօսեցաւ ընկ * Ա *Միլտոնեան ; շա Հ ո լած՝ մաՀուան դէմ ։ Ան երբ 1լ անցնի ս եղա - նելոլ Համար *. Երբ կ՚աւելնայ անտ բ վրայ իր տես
«Ես Լ՚գիաի խօսիմ Մայիս 2$ի պատմական դէմ– ն ին ու կ՚առնէ ՚դրիձՐ ^եռքը , մղձաւանջին տակն է նելու զգայարանքին ծա յբա յ ե ղ ուժգնութիւնը որ
քեբոլ եւ դէպքերու մասին։ Օ՚ոլք բոլորդ ու ամ– մաՀ ով մը իր աշխատանքին ընգՀատումին, վըս– նոր ա բձանագբութ իւննե բ կը գնէ իր մաքին վբայէ
րոզջ Հայ մողովուբդբ գրեթէ, լսած կամ կարդա տաՀ չէ իր էջերուն աւարտում ին ; Ատկէ կուգա յ ան աւելի քան կը տառապի իր զգա յն ո ւթ ի ւնն ե -
ցած է այգ պատմութիւնը ։իսկայսօր բոլորս պէտք խր աճապարանքով գրուած իրար Հրմշտկող էջեբբ։ բուն կուտակած բեռան ծ ան բ ո ւթ ե ան ը տակ ու երբ
է գիտնանք թէ * անՀ բամե^ շտ է ա յս թ ուա - Բեոն աւոբ է միտքը, անվերջանալի երկունքով Հ իւանգ սիրտը կը ճարճատ ի անո ը յ է շե գնելով
կանբ տօնել ամէն տաբի ։ Այո՛ ^ ինչպէս կը տօնենք մ1Լ Կ֊Լ7 ^ Բ ձ Ր Կ ՚ ՚ ՚ - Ի ԻՐ սիրաՌ* ԳՐէէԼՀ էր ձեռքին մէք վերահաս վտանգը, Օշական կ՚աճապարէ մաՀ -
Վարդանանցը , Գի րե բու Գիւտը , Ա աՀակ—Մ եսըոպ , չ իՀասնիբ մտքին ու սրտի զեղումներու աբձանա— •ոլընէ առաջ վճարել պարտքը ի ր ժոդովռւրդին ,
՝Բ բիստո ս ի Ծնունդը , նաեւ Յարութեան տօնը , ո - զ րութեան բ , ու ա յգՀ ո ս անո ւտ ինՀ ասնե լուփութ կո– խո րունկ իր սէբբ անոր Հանդէպ ։ Ան չի սա կար ֊
րոնք բոլորն ալ պատմ ո ւթ ե ան անցած են , բա յց աութիւնյը իր գէրր կր վեբածէ մանբադէտի կէտե– կե բ երբեք , անօթի մնալն իսկ յանձն առած։ Հա -
երբեք չեն կոբսն ցուցակ՝ իրենց աըմէքը ։ Վար դա— րոլ խճողումի մը։ Երրեմն նախագասութիւններբ ւատացած է անոր շնորՀներուն ու դբականութեա–
ն անց ր Հայկական դաւանանքին ա զա ա ա գ ր ո ւմն կը մնան կիսատ , բառեր ը պոչատ ու էջերր կր նը գեղեցկութեան, ինքը դարձած է աղանդաւոր
է, Գիբեբու Գիւտը մշակոյթի եւ մայրենիքի
մողովուրգի 1լքին , կը կորսնցնեն իրենց գիծը*, սակայն իմաստը քուրմը այգ Հաւատքին, Համոզուած է իր գործին
յաղթանակը։ Իսկ Մայիս 28Հ»՝ Հայ
իր խօս– կը գտնէ իր ճամբան ոլ շքեղ մ ա կբն թաց ութեան աբմէքին, ու Հպարտութեամբ կը մատուցանէ
քաղաքական ազատագրումը» ։ Բանախօսը
«Ա — մը մէջ մեզի կուտայ մեբ ժողովուրդի նկարագրին զա յն մեր ղմ ա յլելի դրականութեան սրբազան պա–
քը վերջացոլց պատմելով Աւ* ԱՀաըոնեանի
չարն ու բաբին , խորունկ Հոգեբանական վեբլոլ - տարազին։ 0* * "էէ^է՛* (^է Է^ՔԼՀ ^ԼԼՀ գաոնայ ղոՀը
զա ա ո ւիմ Լ ան լՀանապարՀին» գրքէն դրուագ մը
ծումով մը Համագբուած։ Երբեմն իր բնգերքէն իր ուխտին , կը բաւէ որ այդ ղոՀաբերութիւնը ա–
ՄիքՕն ե ւ Հ ա յ բ օ ն ։ Եւ եզըակացուց * «Գլխարկ
ունին ա– մա յթքոզ վիթխարի լա ւան լան կա րծ կը դառնա ք ւելցնէ բան մը այդ Հաւատոյ Հանգանակին վրա յ ։
կրելու եւ այր մարգ կոչուելու իրաւունք
եւ իրենց ղուսպ ու վճիտ *, Ան կրնայ բառի մը կամ նախա Հիմա երբ կը վերջացնեմ այս էջերը ոլ կու–
նոնքՀ որ գիտեն զո Հ ուի լ ազատութեան
դասութեան մը մ էջ ամ փոփել իր Հ ե ր ո սն ե բո լն տամ ա յս մ ա բգո ւն կէս գա բ ը ,ամ բո ղ^ո ւթե ամ բա շ–
նամուսին փրկութեան Համար» ։
յաջողս^֊ ամբողջական եղերերգութիւնն ու տա զնա պան քը : խատան ք ու նուի բում իր ժողովուրդի բա բ իքին՝
Տիկին ԱզատուՀ ի Տէր Վար գան եան,
Նոյնպէս Իր նիւթե ը ը առն ուած առՀ ասա րա կիւ բա կան կեան ուսուցչութիւնովն ու դրականութիւնովը, անվե–
պէս երգեց Աայաթ-Նովայի «Պլպութր։
Մաըգրիա քէ , այնքան* Հարազատ , այնքան՛ ճշգրիտ են որ յ Հեր, անկաշկանդ, Հպարտ իբ արժանիքներուն գի
մենեբգեցին Տիկ* ՝Բոչաբեան եւ Օր*
։ Վերջին խօսողն էր րնկեր 3* Նիկո՜ ա յգ աճապարանքին մ էջ անոնք ատեն կը գտնեն տակցութիւնովը , մտքիս մէջ տւնիմ իըմտատիպա–
Գաբբիէլեան
ղեկավարի Հագնելու իրենց միսն ու ոսկորը ու 1լ՝ո գե ղին ան ան րը , մեծ Տոսթոյեվսքին որ մտիկ Հըբաւ իր բաբե -
զո սեան որ պա բզեց Գաշնակցո ւթեան
գրագէտին ճարտար գրէի մէկ Հարուածովը .ու կամնեբուն ու գբիէր ձեռքբ փակեց իր աչքերը%
գերբ Մայիս 28ի ստեղծման մէջ*. Ընկեր Մ ու - (ՎԿՕ
մը, Ա* մ ի շտ պա տ ր ան քը կուտան ղանոնք տեսնելու , շօ -
թաֆեան, ներկայացուց կենդանի պատկեր
պարե ֊ շափելու նոյնիսկ խօսելու անոնց Հետ։ Կ՚ըսեմ ա– ԳԷՈՐԳ ՋԱԳՐԵԱՆ
ԱՀաըոնեանի «Ուխաաւորը» : սիկայ որովՀետեւ կը ճանչնամ Հերոսները իբ
Կէս գիշերէն վերջ սկսան եւրոպական
I
Fonds A.R.A.M
կահ՜, Օչական, եւ ուրիշներ, իրեն եւ ասոր անոր ՐՐ ։ Մերթ ընգ մերթ տեղի կ*ունենային նաեւ խմ– կան պարերով ։ կ^արմէ սրտանց շնորՀաւորել Եկե–
պատմած՜ են դէպքը այնպէս ինչպէս տեղի ունե բե բգներ եւ Հա յ կա կան պարեր Հ զեցւոյ Ազգ* Մ իութի՛ւնը, կրթական Մարմինը ,
ցած՛ է, բայց ինքը մտքի շփոթումով մր զայն վե Շնորհ աւորելի էին Բաբձր—Հայքի մեր բնկեր– մ ասնաւո րապէս ուսուցչուՀէն, տիկին Աաըի Հյա–
րադրած– է իր մանկութեան րնկեր Օչականին; ըե կե րուՀ իները իրենց ծննգավա յըի Համ ա չափպա– Հինեանը։ «\քիլերուս, Բողբոջներուս եւ կոկոննե
Արդարեւ, 1918 Փետրուարին Պոլսոյ Իթթի • բերով։ Մասնաւոր փայլ մը կուտայինտօնախմրու րուս Հայեացքներէն ու մպիտներէն չեմ կրնար
Հաաեան դժոխքէն եւ զինուորական ծ՝աոայոլթեան թեան մանաւանգ շոկր^աարեբը » մասնակցու - բաժն՛ուիլ։ Այս աշխատանքը Հոգեկան բա լար ա -
անբունին տակ թաքն ուած՜ պաղ վարդէն՛ խուսա - թեամբ տաբէց ընկերներու ։ բութիւն կուտա լ ինծի , ես Հաճո յ քո վ կը կատա
վւելոլ մտքով, տասնրՀինգ Հայեր, գերման զին ՊԱՐԹԵԻ րեմ այս գործը», կ՚ըսէր * երբ կը Հարցնէի թէ յա–
Պ"լսէն վբայ։
ուորական ծպտումով եւ *1|ալքանցուկով ռաջիկայ տարի ալ պիտի մնա՞ր պատնէշին
Պուլկարիա (Ֆիլիպէ , Աոֆիա) փախան : Ատոնց «ՀԱՅՀԱԶԵԱՆ»Ի ՏԱՐԵՎԵՐՋԻՆ ՀԱՆԳԷԱԸ Կամքիդ ում , ազնիւ Տիկին :
մէ1 էին Կարօ Ուլագլեան (Կ . Պետսլչ) , ՑովՀան– ՊԱՊԼԷ
նէս ՛կապիկ/,ան , Արամ Ջարրգ (Վտարանդի) , Յա
կաբա–֊
կս բ –Բիւֆէճեան (Օշական), եւԶիթունի ( ԼԻհՆ, 15 Յունիս (Յաււաջ) «Հայկազեան»
*
սլեւո փան ւ։ սեան կամ Հօֆման ծածկանունովն վարմ ար ան ի տարեվերջի Հ անգէսը տեղի ո ւն Լ ցաւ ՑԱԻԱԼԻ ԿՈՐՈԻԱՏ ՄԸ
իա յց ա յգ տասնըՀ էն գին մ էջէն ոչ թէ Օշա կիրակի, 15 Յունիս, կէսօրէ վերջ, էթիէն Տօլէի
կան , այլ Զիթունին էր որ ձերբակալուեցաւ, 3)ի– սրաՀին մէջ*. Ամէն գա սա կար գէ բազմութիւն մբ ՎԻԷ՜եՆԱ, 9 Յունիս (Յաււաջ) Այս շաբթու
լէսլէի մէջ, մ" յն լրտեսի մբ Հետ ե րԼւ ց ա ծ իր նմա– ծայր է ծա քր լեցուցած էր սբաՀը։ Հոն էին Հա - ցաւալի մաՀ մը ցնցեց Վիեննայի գաղութը ։
նութեանբ պատճառով : Հարցաքննուեցաւ , վրան բուստն ու աղքատը , ծերն ու երիտասաբգը Հ Հոն
ծածկագիր գտնուեցաւ, բանտարկուեցաւ ութ օր , էին ծնողքները Հետաքրքիր ,խ անգա կա թնայուած– Երկար եւ տաժանելի Հիւանդութենէ Վերջ,
պիտի ղրկուէր Աօֆիա , Պ ատ եր աղմ՝ա կան Ատեա - քով ։ ք) ։ բ ա ի , Հպարտ իրենց զաւակներուն յաֆո՛* Յունիսի Յին մեռաւ Պ * ՎաՀան Աբ ս լան եան, Եօղ–
ն ին ա/ւ ջ/յ լ գատուելու, իբրեւ լրտես։ Բաբեբախ - ղութի ւննե բով : Ազգա յ ին Եկեղեցական ՄԷութԷւ– ղատ ի բարեՀամբաւ դե բդա ս տան ի մէկ զաւակը ,ոբ
տարար Զ) ի լի "լէի Հայ գաղութին մ եծաւո բներ բ նը , կրթական Մ արմ ինն ալ գոՀ այս ձեռնաբկէն ։ իբ ծաղիկ Հասակէն Հոս եկած Հաստատուած ,տուն
կռթնելով ղօբաւոր բա րեկամ՛ութիւննեբու , եւ Զի– Մեր գաղութը ,ունի երկու ն ո լի բու ած մշակ - տեղ եղած, ի բեն Համ ար Համ եստ գիրք մբ շինած
թունիին անվնաս մէկն ր լ յայ ր փաստող չուսա - ներ , որոնց շատ բան կը պարտի ։ Մէկր Տիկին էր : Մեռաւ 54 տարեկան սեւ սուգի մէջ թողլով իր
նկարներն՛ ու գրական անցեալը օգնութեան առնե Մարի էթաՀինեան, Համեստ , գործին ն ո լիր ուած կինը, երկու աղջիկները^ ք ո յ ր * եղբայր եւ բազմ
լով, կրցան խլել գինքըճ պուլկար զինուորական ՀայուՀի մը, տասնըմէկ տարիէ ի վեր անձայն , անգամ ընտանիք , ազգականներն ու բարեկամներ :
իշխանութիւնն եր էն ; ՝Բէլֆէճեան (Օշական) ո* անտրտունջ եւ բո լո բովին Հրի կր տան ի «Հայկազ իր ազնիւ բնաւո բո ւթիւնը , մ արգոց Հ ետ
բռնուած , ոչ ալ աղատ ձգուաֆ– է ։ Իրագեկ ող^ե– եան» գաբոցին ծանր բեռը, "Բրէփիօ լա Փափէն վարուելու եղանակը , Համեստ ազգասէրի յարա -
րբ գ ե ռ Հոն են, Հոս են, կրնան վկայել։ մինչեւ Լիոն ու Լիոնէն ՛Բրէփիօ լա Փափ , ամ առ - բեր ո ւթե անց շնոբՀ իւ , մ ան աւանդ մ եր նորեկ Հայ
ՉԻԹՈԻՆԻ ձմեռ։ Միւսը * թէեւ ն՛որ մը, բայց նոյնքան նուիր" րենակիցներու թնճուկ գործերը կարգադրելու ան–
ուած տիկին Աիրան Փ ափ աղե ան , մերթ Տէսին% շաՀա խնդիր յօժար ութեամբ բո լո բ ին սիր ելի դար
:
&ԱՅՆԵՐ ԳԱՒ Ա/Ւ ԷՆ իր դպրոցով, մերթ Լիոն՝ իբ ԱանուՀիներով , իր ձած էր ։ Ատոր Համար ալ իբ մաՀուան եւ յուղար
Հանդէսին
վարիչը^ $՝ագէոսեան կաւորութեան օրբ ճշմ արիա սուգի օր մ բ եղաւ
ՄԱՅԻԱ 28Ը ՊՈՄՈՆԻ ՄԷՋ բացման խօսքին մէջ յիշեց կատարուած աշխա գաղո ւթ ին եւ տեղաց ի բարեկամներու Համ ար , ո–
տանքը եւ գմ ուա բութի ւնները :
բոնք փութացած էին Համախմբուիլ իր դագաղին
ՄԱՐՍԷՅԼ, 10 Յույնիս (Ցաււաջ) «Պէտք չէ
Ամբողջ չորս մամ, իրարու ետեւէ բեմ եկան շուրջ։ Մեր Հ՛ոգեւոր Հովիւբ, Եդիշէ քաՀանայ իւ–
այսքան աղտիկցնել Մայիս 2$ի մեծ տօնակաաա — նախ՝ «Ծիլեբ»ը, ապա «Բողըոջ»ները եւ «կոկոն»" թիւճեան, դամբանականով մը ողբաց Հանդուցեա–
բո ւթիւնը : քաղաքին– մէջ տօն եց ինք ա յնքան մեծ ները իրենց եըգեբով , խմբերդեր՛ով , աբտասանու– լին կո բուստը ։ Մ խիթարեան Մ ի ա բան ո ւթ են էն
խանդավառս ւթեամ բ ,մ ինչեւ առաւօտ ։Նո յն ր *\ր*լ– թիւննեբով , մենախօսութիւննեբով ու ա յ լագան Հ * Ն * Ակինեան սփոփանքի իսօսքեբ ուղղեց Հան -
նել արուարձաններու պղտ իկ ս բաՀնեբու մ էջ կը պարերով ։ Զորս– Հինգ տարեկանէն մինչեւ 11 12 գուցե ալին պար ա դան ե բ ո ւն ել սգակի րնե բոլն ։
նշանակէ մեղանչել» ։ տարեկանները , բոլորն ալ Համարձակ , առողջ ա– Հրաժեշտ ի վերջին խօսքեբը արտասանեց Պ• Ա •
Ո՛չ , Հայրենակից , Մ այիս 2Տը պէտք է տօ ռո գան ութեամբ ա բ տ ա ս անո ւթ ի ւննեը րրին եւ ե ր–
նէ ամէն Հ այ ընտանիք նոյն իսկ իր տանը մէջ ։ դեբ երգեցին ։ Պ * Յակոբ Վարմապետեան խօսե - Տապաղեան։ Բազմաթիւ ծաղկեպսակներ ղրկած է՜
Հերան ս ա յի մէջ Օոլլիս \ 4/ը կը տօնեն ,կեղբոն քա ցաւ կրթական Մարմնին կողմէ եւ ջերմապէս գնա– ին իբ պարագաները , գաղութի անդամները , օտար
ղաքներ ո լ տօնակատարութիւնն եր է զատ , ամէն Հ ատելով կատարուած աշվսատանքը , թելադրեց բ ա բ ե կամնե բ ր եւ Ալս տ ր ի ո յ Հա լ Մ իութիւնը ։
թաղ ու արուարձան կը գրօշաղա րգուի եւ մ ո զո - ում տալ, տբպէսզի գործը աւելի աբգիւնաւոբուիե֊ Վիեննայի փոքրաթիւ գա զո ւթ ը խո րապէս կբ
*ԼՈԼ֊ՐԳՐ կր պարէ մ ինչեւ լո յս *. Հետեւաբար մ ենք մեր մանուկներն ու պատանիները իրենց մայրենի զգայ պակասը իր գործունեայ եւ աշխատասէր մէկ
եւս պէտք է տօնենք բոլոր ա յն վա յբեբուն մէ^, լեզուն սիրեն եւ սորվիՀեւ անգամին ։
ուր ափ մը Հայութիւն Հաստատուած է , ՈւբեմՆ , Տեղի ունեցաւ վկայականներու բաշխում, ա– ԳԱՂԹԱԿԱՆ
բանք» մը ար֊
ա յս երեկո յ մ ե ծան ո ւն գրագէտ Աւետիս ԱՀա ր ոն– րուն ընթացքին , գեղեցիկ «Հուսկ
եան ի թաղն է ո ր կը տօնէ Մայիս 28է 2,9 ր գ տա բե ա աս ան եց Ազգ * Մ իո ւթե ան ատենապետ ը , Պ • Ա*
գար ձը : Կիւլպէնկեան : «Աեզմէ առա ջո ւան սեր ո ւնդը անա ԳԱ1ՈԻՒԷ ԳԱղՈՒԹ
Այսպէս
զրո (ց կ՚րնէին երկու ընկերներ , սրա պատ ի աւադին վրա յ Ա • Բ • Գ * սորվեցաւ , ո1 ք
Հին դրան
Ա երունգի առջեւ , երբ Ա էն Լուի Հ • 3 * Գ * Նոր գրատախտակ, ո՛չ մատիտ, ո՛չ թուղթ ել ոչ աւ ԿԻԼԻԿԻՈՅ նախկին կամաւորնեբէն «Հէփթէն»
նուագախում բը , նախ «Մա բսէ յէղ»է , ու ՛՛ ճիմ Զանգալեան՛, ռամկավար , մեռած էԱմերիկա–
նուազած ո ւթե ամ բ կա - մելան կար այնտեղ, այլ միայն անապատի
յետոյ «Բամ Փոբոտան»ի
տարեց բացում ԱՈ ւց չին ձեռն ա փա յար որ կը գծէ ր աւազին վրա ք յի մէջ, մավիս \§ին ։ Մասնակցած է սպանեւամե–
Ընկեր Գ* ՝Բէնտիբեան բացման խօսքով բացա եւ աշակերտնե րր կը սորվէին , կը սեբտէին ա յե րիկեան պատերազմին ել Անդր ան ի կի կամ աւո բտ
տրեց օրուան տօնին վեՀոլթիւնը եւ Հրաւիրեց յ ո – տեղէն ։ Այսօր դուք, սիրելի շրջանաւարտներ , ա– կան գունդին ։ Բնիկ Տիղբանակերտցի էր , վեց
տընկայս յարգել յա յանի եւ ան յա յտ Հերոսներու մէն բան ունիք, ասպարէղը բազ է ձեր առջեւ» ։
յիշատակը ։ Հանդէս ը վեր ջացաւ չափաՀ ասնե բոլ գեղ^1լա– տ ա րե կան ին Ամ եր ի կա փոխագրուած *
Գ-եղա բուե ստական բա մնին կը մասնակցէին
Սէն Լ ուի եւ Պ ոմ ոնի Նոր Ա ե բունդի անգամ—ան–
գամուՀիները , .որոնք թէեւ Ֆրան սա ծնած ու մեծ սլաամ՛ուածքեեբուն ու վէպերուն , շատ քի է բացա
ցած ,յստակ առոգանութեամբ
կ՜՚արտասանէին Հա ՑԱԿնք* ՕՇԱԿԱՆ ռութիւնով մը%
յերէնը, պատիլ բերելով իրենց ծնողքին եւ Հ ՛Յ • (իր յոբելեանին աււիթ-ով) Օշականի գործն ու գրականութիւնը ըսի թէ
Գաշնակց ո ւթե ան որ կը դաստիարակէ ու կ՛ագ - մեթոտի չեն ենթարկուիր ։ իմ կարծիքով անիկա
նուացն է անոնց մ ատաղ Հ ոգիները Հայկ* մշակո յ՜ ազդեցութեան տակն է իր մ անկութեան, պատա -
թի ն շո ւն չովն ու Հայ Հ եր ո սն ե ըու յ ի շատ ակով % Օշական \937ի սրտի Հարուածէն վերջ գաբ - ն ութ եան ու ե բ իտա սա բգո ւթե ան ապրումներու
Հան բ ա կ առքեր ո լ պաշտօնէութեան գո բծագուլին ձած է նախապաշարումի մարդ ։ իւրաքանչիւր օրը քաոսին ։ իր դիւային յիշողութիւնը պիտի բաւէր
պատճառաւ , օրուան բանաէսօսը կը բացակա յէ բ , որ կ՝ ան ց ընէ իրեն Համ ար յաղթանակի օր մըն է իրեն՝ իբրեւ ներշնչում գար մը գրականութիւն ը–
ել փոխանորդաբար խօսեցաւ ընկ * Ա *Միլտոնեան ; շա Հ ո լած՝ մաՀուան դէմ ։ Ան երբ 1լ անցնի ս եղա - նելոլ Համար *. Երբ կ՚աւելնայ անտ բ վրայ իր տես
«Ես Լ՚գիաի խօսիմ Մայիս 2$ի պատմական դէմ– ն ին ու կ՚առնէ ՚դրիձՐ ^եռքը , մղձաւանջին տակն է նելու զգայարանքին ծա յբա յ ե ղ ուժգնութիւնը որ
քեբոլ եւ դէպքերու մասին։ Օ՚ոլք բոլորդ ու ամ– մաՀ ով մը իր աշխատանքին ընգՀատումին, վըս– նոր ա բձանագբութ իւննե բ կը գնէ իր մաքին վբայէ
րոզջ Հայ մողովուբդբ գրեթէ, լսած կամ կարդա տաՀ չէ իր էջերուն աւարտում ին ; Ատկէ կուգա յ ան աւելի քան կը տառապի իր զգա յն ո ւթ ի ւնն ե -
ցած է այգ պատմութիւնը ։իսկայսօր բոլորս պէտք խր աճապարանքով գրուած իրար Հրմշտկող էջեբբ։ բուն կուտակած բեռան ծ ան բ ո ւթ ե ան ը տակ ու երբ
է գիտնանք թէ * անՀ բամե^ շտ է ա յս թ ուա - Բեոն աւոբ է միտքը, անվերջանալի երկունքով Հ իւանգ սիրտը կը ճարճատ ի անո ը յ է շե գնելով
կանբ տօնել ամէն տաբի ։ Այո՛ ^ ինչպէս կը տօնենք մ1Լ Կ֊Լ7 ^ Բ ձ Ր Կ ՚ ՚ ՚ - Ի ԻՐ սիրաՌ* ԳՐէէԼՀ էր ձեռքին մէք վերահաս վտանգը, Օշական կ՚աճապարէ մաՀ -
Վարդանանցը , Գի րե բու Գիւտը , Ա աՀակ—Մ եսըոպ , չ իՀասնիբ մտքին ու սրտի զեղումներու աբձանա— •ոլընէ առաջ վճարել պարտքը ի ր ժոդովռւրդին ,
՝Բ բիստո ս ի Ծնունդը , նաեւ Յարութեան տօնը , ո - զ րութեան բ , ու ա յգՀ ո ս անո ւտ ինՀ ասնե լուփութ կո– խո րունկ իր սէբբ անոր Հանդէպ ։ Ան չի սա կար ֊
րոնք բոլորն ալ պատմ ո ւթ ե ան անցած են , բա յց աութիւնյը իր գէրր կր վեբածէ մանբադէտի կէտե– կե բ երբեք , անօթի մնալն իսկ յանձն առած։ Հա -
երբեք չեն կոբսն ցուցակ՝ իրենց աըմէքը ։ Վար դա— րոլ խճողումի մը։ Երրեմն նախագասութիւններբ ւատացած է անոր շնորՀներուն ու դբականութեա–
ն անց ր Հայկական դաւանանքին ա զա ա ա գ ր ո ւմն կը մնան կիսատ , բառեր ը պոչատ ու էջերր կր նը գեղեցկութեան, ինքը դարձած է աղանդաւոր
է, Գիբեբու Գիւտը մշակոյթի եւ մայրենիքի
մողովուրգի 1լքին , կը կորսնցնեն իրենց գիծը*, սակայն իմաստը քուրմը այգ Հաւատքին, Համոզուած է իր գործին
յաղթանակը։ Իսկ Մայիս 28Հ»՝ Հայ
իր խօս– կը գտնէ իր ճամբան ոլ շքեղ մ ա կբն թաց ութեան աբմէքին, ու Հպարտութեամբ կը մատուցանէ
քաղաքական ազատագրումը» ։ Բանախօսը
«Ա — մը մէջ մեզի կուտայ մեբ ժողովուրդի նկարագրին զա յն մեր ղմ ա յլելի դրականութեան սրբազան պա–
քը վերջացոլց պատմելով Աւ* ԱՀաըոնեանի
չարն ու բաբին , խորունկ Հոգեբանական վեբլոլ - տարազին։ 0* * "էէ^է՛* (^է Է^ՔԼՀ ^ԼԼՀ գաոնայ ղոՀը
զա ա ո ւիմ Լ ան լՀանապարՀին» գրքէն դրուագ մը
ծումով մը Համագբուած։ Երբեմն իր բնգերքէն իր ուխտին , կը բաւէ որ այդ ղոՀաբերութիւնը ա–
ՄիքՕն ե ւ Հ ա յ բ օ ն ։ Եւ եզըակացուց * «Գլխարկ
ունին ա– մա յթքոզ վիթխարի լա ւան լան կա րծ կը դառնա ք ւելցնէ բան մը այդ Հաւատոյ Հանգանակին վրա յ ։
կրելու եւ այր մարգ կոչուելու իրաւունք
եւ իրենց ղուսպ ու վճիտ *, Ան կրնայ բառի մը կամ նախա Հիմա երբ կը վերջացնեմ այս էջերը ոլ կու–
նոնքՀ որ գիտեն զո Հ ուի լ ազատութեան
դասութեան մը մ էջ ամ փոփել իր Հ ե ր ո սն ե բո լն տամ ա յս մ ա բգո ւն կէս գա բ ը ,ամ բո ղ^ո ւթե ամ բա շ–
նամուսին փրկութեան Համար» ։
յաջողս^֊ ամբողջական եղերերգութիւնն ու տա զնա պան քը : խատան ք ու նուի բում իր ժողովուրդի բա բ իքին՝
Տիկին ԱզատուՀ ի Տէր Վար գան եան,
Նոյնպէս Իր նիւթե ը ը առն ուած առՀ ասա րա կիւ բա կան կեան ուսուցչութիւնովն ու դրականութիւնովը, անվե–
պէս երգեց Աայաթ-Նովայի «Պլպութր։
Մաըգրիա քէ , այնքան* Հարազատ , այնքան՛ ճշգրիտ են որ յ Հեր, անկաշկանդ, Հպարտ իբ արժանիքներուն գի
մենեբգեցին Տիկ* ՝Բոչաբեան եւ Օր*
։ Վերջին խօսողն էր րնկեր 3* Նիկո՜ ա յգ աճապարանքին մ էջ անոնք ատեն կը գտնեն տակցութիւնովը , մտքիս մէջ տւնիմ իըմտատիպա–
Գաբբիէլեան
ղեկավարի Հագնելու իրենց միսն ու ոսկորը ու 1լ՝ո գե ղին ան ան րը , մեծ Տոսթոյեվսքին որ մտիկ Հըբաւ իր բաբե -
զո սեան որ պա բզեց Գաշնակցո ւթեան
գրագէտին ճարտար գրէի մէկ Հարուածովը .ու կամնեբուն ու գբիէր ձեռքբ փակեց իր աչքերը%
գերբ Մայիս 28ի ստեղծման մէջ*. Ընկեր Մ ու - (ՎԿՕ
մը, Ա* մ ի շտ պա տ ր ան քը կուտան ղանոնք տեսնելու , շօ -
թաֆեան, ներկայացուց կենդանի պատկեր
պարե ֊ շափելու նոյնիսկ խօսելու անոնց Հետ։ Կ՚ըսեմ ա– ԳԷՈՐԳ ՋԱԳՐԵԱՆ
ԱՀաըոնեանի «Ուխաաւորը» : սիկայ որովՀետեւ կը ճանչնամ Հերոսները իբ
Կէս գիշերէն վերջ սկսան եւրոպական
I
Fonds A.R.A.M
