Page 58 - ARM_19-1947_01
P. 58
(ԲՇԱԿՈհԹԱՏԻՆ ԿԱՊԸ... 0Ծվ է պատմեր, ՛ո՛ւր է կարդացեր Թոփչեան , Մ ո ս կ ո ւ ա կը վեքաշիԱուի
աւբկէ լսեր՝ է այս գարշելի սուտը : Աւրեմն, կ ա ս
եղեր գրողներ Սփիւռքի մէք, որոնք ծախեն իրենց
«Աւելի քա՛ն քսանհինգ տարի հայրենիքի հետ ստեղծագործութիւնը, եւ Հերիաասարգ գլտաղնեբԴ ՀՄՈԱԿ"Վ"ՔԻ Բոլչեւիք» թերթը կը գրէ թէ՝
կապ փնտռեցինք : ՝ք՝ ա ռո ըդ գար կարօտի ճիչ ար. ալ, ոբ գնեն ու Հռչակ Վասակի՛ն • * ՚ * * ա յ ց ինք Հնգամեայ ծրագրով Մ՚ոսկուա պիտի վերաշինուի։
ձակեց Սփիւռքի Հայութիլնը, բայց Հայրենիքը Հարկ գիտնալու ; ՀԲ ո ւբմո ւա կանդ , «.Ֆաշիստ » Այս քաղաքը պատերազմի միիցին մեծ վնասնե.
լուռ մնաց ; ՚րեռ նոր է որ սկսաւ խօսիլ ան , կո՛չե <լրէակցիօնդ կարգերը քախքախե՞լ պէտք է . ղարկ բոլ ենթարկուեցաւ եւ ճաբտ արա բ ո ւեստ ի տեսա .
ր՛ով, պատուիրակներով եւ Հրալէր\ներով։ Սփիւռ աւբեմն, ինչ կերպով ոբ կաբելի է* ուր ար կրնաս*. կէտ էն մեծ նչան ակութ իմն կը ներկայացնէ . 1940–
քի զս/նգո լածները պատասխանեցին կարելի բոլոր ՀայՀոյեռլ պէտք է Գաշնակցաւթեան , ըսէ ինչ ոբ ին արտագրութիւնը 14.7 առ Հարիւրը կը կազմէր։
միջոցներով* . համակրանքով, զոհա բերո ւթեամ բ կուգայ բւեբնիդ ; Այնպէս կը կարծուի թէ իր ճարտարարուեստական
ել վերչՀապէս հայրենադարձով : ք՝այց , ասիկա առաքինն է* Երեւանի գրական արտաղրութիմնները \9\3ի Հետ բաղդատելով,
կարելի չեղաւ տեւական ու հաղոբգակցոլ - Համ ագում արի խօսնակը : քսանրմէկ անդամ աւելցած են, իսկ մետաղագոր.
թեան լայն կապերու Հաստատումը ; Սւ աՀա երկրորդը, «Աովետ. Հայաստանօք , ծական արտադրութիւնը իննսունըվեց անգամ ։
Հայրենիքը չունէր Հնարաւորութիւն իր պան– ար՛ուն մէք Գ* ՛Նա զարեան , ներգաղթի նախկին Ծրագրին Համաձայն 1946 1950 տարիներուն
գուխւ նգու սծներ՚ւ Հեւ յ ար ա բ ե լւ ս ւ.թե/ան պատուիրակներէն մէկը Պէյբու֊թի մէք, որ Հհճամ– մ էէ, պիտի կառուցուին բնակարաններ , երեք մի
մանելու,
Ափիւռքը էէ ո կրնար եւ այսօր ալ չի բոբդական յուշերդ կր պատմէԱուրիոյ եւ Լի բանա լիոն քառ • մեթր տարածութեան մը վրայ, որ կը
կրնար երթեւեկութիւն Հաստատէ լ : կարելի միակ նի Հայեբւն մասին։ Գ* հազարեան , գովաբանելէ նչանակէ կրկին ր 1936-1940/» ընթացքին չին ո լած
միքոցը մշակութային կապը կր մնար Հ ետք Լի բանանի եւ Ա ուր ի ո յ Հայութեան ստեզծած բնակարաններուն : Ծրագիրը չի բացատրեր թէ
էՕնգբուեցաւ րո լորին, կողմ Է եւ բոլոր մի • ֊ - ար դի ւնա բեր ական՛ ձեո1նարկեեբր> , անոր Հ ա՛յրենա- այս բնակարաններէն քանի" Հատը անձնական տոլ.
դառնար այս կա՛պը* Գիրք ու. $եքթ "Ը ^Լ"լԷ Էն լա յս սիբաւթիւնը, «բարոյական աւ քաղաքական վեբել– ներ պիտի ըլլան եւ որքա՞նը պետական. չէնքեր
դառնար այս կապը։ Ղ՚իբք ու թերթ ղյրկւէին լայն քըԴ , մեծ շնորՀ ոտք կբ դնէ մշակոյթի կամ պաշտօնեաներու բնակարաններ ; Բայց պաչ.
ծաւալով* մշակոյթի պատուիրակներ ղրկուին կալուածէն ներս ալ եւկը գբէ Հետեւեալ անորակե տօնական յայտարարութենէն կարելի է գաղափար
Սփիւռք եւ թո յլ արուի գոնէ Ս շակոյթի մարգոց՝ լի տողերը : մը կազմել, ար կըսէ թէ 550.000 քառ. մեթր ի
իրենց Հայրենիքը այցելել ; ^Վերքերս Օշական\ անունով մի դաշնակ վրայ չէնքեր պիտի չինէ Մոսկուայի Սովետը, ոբ
թափթփուկ , որն իրեն անւանաւմ է Հբտպարակա - կը գրաւէ ընգՀ ՛տարածութեան մէկ վեցերորդը ,
*հիբք ո լ թերթ ղրկուեցան, բայց ցանցառ չա խօս Լ \ ) , Ղ՝ ա Հնակցական ամ սադրում Հանդէս ե - մնացեալ մեծ մասը պիտի օգտագործեն–, զանազան
փո՛վ • պատ աՀ ական եւ օտաբնե բու ձեռքոյէ է ո չ կաւ Հակաս՛ովետական յօդուածով, որն ամբողքո– նախարարութիւններ , բանակը, օդատ՛որմիղը ել
ծանր ճարտա րա րուեստը։
Հայրենի իշխանութեանց * կ կան պատուիրակներ , վին ուղղուած էր Սովետական՛ Հայաստանի դր՛ա՛ -
բայվլ ոչ մշակոյթի կողմէ ւ Չգրկուեցանք մարդիկ^ կանո ւթե ան եւ գրական գո՚բօ՜իչների գէմ • Այդ Վերակառուցման աչխատանքնեբը , ՛որ մինչեւ
Հիմա մարդկային աի.
որոնք տեսնել եւ ղգալգիտնային\ ,՝ ոբոնքգնաՀատել յօգո լածը ղայրոյթ առաքացբեց Հ՛այկական ամ - տի մեքենա կանաց ձեռքերով կը կատարուէին
գիտնային* եւ Հաղորդակից րյ՛լային Ա փիւռքի մշա բողք գաղութում ։ կողովներ՛ում ել մա - ո լըն ;
կութային ճիգին, Հագ չէ թէ իրենց չափեբովը : մ՛ուլում Հայերը սիստեմատիկ եւ սուր ելա յթներ
Սւ այսօր , պա տ աՀ ա կան միքա ցնեբոլ իբր Հետե - էին ունեն՛ում այգ ռէակցիոնեբի գէմ , անուանելով Բնակութեան պայմանն՛երու բարելաւման Հա.
լանք, աւելէ դիւրին է Զին\ գրականութեան ծանօ նրան էշական, դաւաճան– ել Հալ մոգովքդի թշնա^ մար յատկաց՛ուած է վեց միլիառ վեց Հարիւր մի.
թանալ, քա\ն Հայաստանի եւ գ մրա խ տ արաբ աւելի մի ։ ք՝աղմ աթիւ մ ոզովներո ւմ ըն գո ւնա ւե ցին՝ բ՛ո ֊ լիոն րուբլի . նոր՚ոգութիւններոլ Համար՝ մէկ մի.
դի ւբ ին .որեւէ օտար ե\րկբ ի իմ ա ցական շա րմման գոքի բանաձեւեր՝ բնգգէմ Ս շա կանի զրպարտի չ ե– էիառ ինն Հարիւր միլիոն րուբլի : ՝Բաղաքի ար՛ու -
Հետեւիլ , քան մեր Հայրենիքին ; ք1նչո®ւ այսպէս X լոյթն երի յ պաՀանքե լով Հ եռացնել նրան՛ Հ ա յկտ - արձաններու բնակարաններուն Համար անՀրաժեչտ
ինչ բացատրութիւն ալ արուի եւ ին չբացա- կան գպրո ցնե րի դասատուի պաշտօն ից » : շ՚ուրը պիտի Հայթայթուի եւ .կոյուղիներ պիտի
տ բութիւն) ալ տանք , եբեւո յթբ կբ մնա լ ա\նբա - Փառք ու պատիւ Հեղինակին , մէկը Հաւատա– չինոլին ։Օդային կազի յաւելուածական խ՛ողովակ
ցատբելի , մէկէ աւելի երեսներով։ Արդիւնքս՝ ան– քննիչնեբէն - ՛ներ պիտի Հաստատ՛ուին : Ցարդ 68.000 բնակա -
Հաւն թիւրիմացալթիլննեբ , եբ բեմն գիտակցական Գիտէիք թէ ով է այս գաղրելի տ՛ողերը գրոգը, րաններ օդային՛ կազէ զերծ մնացած էին՛;. Ն՛որ
թերեւս , բա յց յաճախ անգիտութեան Հետեւանք , Հա յաս տանի ա շիսատաւո բներ , « /Լ ր ա ա ս ա Հ մ անի ծրագրով 200.000 նոր չէնքեր կազ պիտի ունենան ,
երկու պարագային՝, ալ ա՛յլանդակ ու անՀունօբէն* Հետ կուլտուրա /լան՝ կապի, Հայկական ընկեբու ֊ իսկ 1950^ վեը1ը Մոսկ՛ուայի բնակչութեան եօթա
ցաւագին : թեանդ անդամներ Հ Այն՛ պատ՛ուիրակը, վ՛առնիկ նասուն՛ առ Հարիւրը պիտի ունեն՚այ կազը՝ խոՀա.
\քազա\րեան , որ Հայաստանի Հբաւէրր բերաւ Աու նոցի եւ ջերմ՛ութեան գործածութեան. Համար :
Հայաստանի գբազնտեբու ք* • Համագումարը Հնգամեակի վերջաւորութեան՝ կազով տաքցող
30.000, այսինքն
( «Ս ովետ *Իբո ղնե բ ի /» • Համ ագում արդ ) չթեթեւ - բիոյ եւ Լիբանան՛ի Հայերուն * ան որ Հրապաբա ֊ լոգարաններ՛ու թիւը պիտի ըլլայ խոհանոցներ՝
աւելի : 60
ցուց կացութիւնը , Հակառակ գո կր ս էն եղած քանի կով յա յտ արա բեց ՝ «ո բ քան շուտ Մ Ա՝ք* ք*Ս ԻՒՆ ա ֊ նախկին թ՛իլին՛ քսան անգամը;
մը Հբաւիբեալնեբու : Ս չ եղած Հրաւէրը, ոչ ալ նոնք Լ Օշականները) այնքան լաւ կբ լինի Հայրե Հազար , նախորդէն ութ անգամ
Հրաւիրուածները կոչուած էին դարմանելու ցաւը , նիքին Համարդ :
Րայ° Գ"Հ Պ.1՚աԻ Ըլլայինք –>ևթէ չաւելցնէին թիւրի– Այս խօս քեր ո ւն՛ տէրը , Հա յաստանի անունով Ջ՛ոլրի ն՛ուազութեան խնդիրը կարգադրուած
՝ մ աց՚ո լթի ւն ը ; աբտասաՀմ ան եկող պա ա՛ո լի բ ա կբ , գիտէ® թէ շա է, չնորՀիւ Վո լկա յի հրանցքին կառուցման։ կո.
Այս ոլղղոլթեամբ ոչինչ կրցաւ րնել ներգաղ տեր «ւ/*ա քր ուածդ են Օշականի նմ աննե բ էն , անոր յ.ո լզին՚երը պիտի կրկնապտ ակ՛ո լին՛ ; Պիտի բաբե,
թին* իսկ, \ոբուն պղտոր քուրեր խառնուեցտն ալ րնկերնեբէն կամ գործակիցներէն, ուրիշ ե՛րկրի մը լաւուին նաեւ ճամ բորդո ւթեան միջոցները, ՛որոնք
կը խառնուին՝ գեռ, Հեոյուէն ու մօտ էն ւ մէք եւ ՝ուրիշ մողովո՚լբգի մը կողմէ * * . 27 առ Հարիւր աւելի պիտի փոխադրեն : Նախապէս
Ա՝ շա կո յթբ , սակայն , միակ գետինն՛ է , ուր Ե*– ԼՈէ՜Ր ունի® , թէ Վյսրուման ու Աիամանթօն , գո յ ո լ թ ի լ ն ունեցող 350 Հանրակառքէ բուն՛ տեղ ն՛ո.
1լաբճե լի էբ լեզու մը գտնել, առնուաղն լուռ լեգու ԶօՀբապն ու Երաւխանը, որոնք այսօր ^ վերքա - բեր պիտի շինուին՛ եւ անոնց թիլը պիտի եռա -
մը յ այսինքն՛ Հասկացողութեան , իր եր ա ճանաչ - պէս , կր Հ բ ա տ ա րա կո լին Հա յաստանի մ էք , ճիշդ պատկոլի . անոնք պիտի ըլլան մետաղէ եւ ձմրան
ման լեղու մը : Յուսախաբութիւն Հ՛ոս ալ, աւելի այգ «դաշնակ թափթփուկդներէն են , որոնք իրենց միջոցին ջերմութիւն պիտի ունենան . անոնցմէ յի
քան երբեք , ՛որովՀետեւ ա յգ գետնին վրա յէն կը ա բիլնին մ էք խեղդուած են • սունը արդէն գործածութեան դրուած են : Երեք
սկսի բարձրագոչ յար ձա կողա կան ը , մոլի, կրքոտ Մեղքը՝ &անթերուն\ ու 0շականնեբուն , ՏԼտբ– Հազար սակաշարժներ Լթաքսի) ել Հազար Հինգ
ել անՀ ունօ\ր էն տէսուբ ; Տեսակէտներու պա բղա - ւեաններո՚լն ու Համաստեղներս ւն եւ այնքան՝ ուրիշ., Հարիւր ուրիշ բեռնակառքեբ պիտի յատկաց՛ուին
բանտում * Հասկնա լի է * գրադատ՛ութիւն ու երթեւեկութեան Համար, նախորդ թիլին 66 առ
երու , իրենց ողք ձգուած ԲԷԼա^քն է : հարիւրը։
գրողներու կողմ է վեր լուակտն ՛ո լրացա0 ւմ , Սվ մշակոյթ ու Մշակո՛ւթային կապ Հայրենիք
ն՛որէն Հասկնա՚լի : ք՝այց , ի յառաքագուն՚է , պատ - քի ու Ափիւռքի միքեւ * • • Հեռախօսի ցանցը պիտի կրկն՚ապատկուի եւ
բաստի բանաձեւերհվ ՛ուրացում ու անՀ իմն ալ ան– Ա փիւռքի մ շտկո յթբ ինքն ապա շտ պան ո ւթ ե••.աքն ոլՐէլ շրջաններ՛ու Հետ ՛ուղղակի պիտի Հաղոր -
Հուն ՛ա տ ե լո ւթ ե ա մբ մաՀբ ու մխտում ան Հաս - մղենք ուրեմն՛* ինչ ողբերգութիւն Հայրենադարձի գակցի : Մ թերանոցն՛երն ու վաճառատունները
կբնալի : Հասկնալի պիտի բլէար , երբ վեբքնապէս այս օրերուն * 1940^ Հետ բաղդատելով 28 առ Հարիւր պիտի ա.
Համ՛ոզուէինք , թէ քանք 1լ՝բէլա / խղելու եղած կա կենանք Հոս, սա կա յն ^ մեր, Հայ * ^ չ ա ^ " յ թ ի ւե/նան։ \,աՀանդին մթերան՛ոցներու թիւը ՅՅՕՕի
պոն ալ, քանք կ) Րէլա յ անկարելի դարձնելու մ շա - խորունկ , անՀաւն ցաւը ալ նաեւ ցասւմը յայտնել պիտի բարձրացուի . նախկինէն \ \ առ Հարիւր ա.
կութա՚յին միութիւնն իսկ * ցուցադրուած այս ախտաւր ագիին* գէմ : լելի : Ասոնց Համար պիտի գործած՛ուին զանազան
Փաստ ե®բ պիտ ի ո ւ֊ղէ ին՛ք Հ Մէկ է Հայբենիքբ , մէկ՝ Հայ ^ոգովու.րդը \եւ նախարարութիլններ՚ոլ ել վար չո ւթի ւններո լ չէն
ԱՀա, նախ, ալ Հռչակաւոր դարձած Եդ*քհոփ– մէկ Հալ մշակոյթը, Ա՝ ես րոպէն մինչեւ Րաֆֆի ^ քեր ուն ներքնայարկերը։ Պիտի շինուին՛ վեց նոր
չեանը , Հա յաստ ահ ի գրական ք՝ * Հ ա մ ագո ւմ ար ի Վ^ա րումանէն մ ին չեւ Զարենց • /»ակո ւնցէն մինչել բաղնիքներ ել քսան էԼողովրդային ջրցաններ
ղեկուցարարը, «ԱրտասաՀմանի գբականալթեան » Զար եան ու Օշական : (աա.շ) . նաեւ չորս մեքենական լուացարան : Ապա–
մասին : Ք՝ոփչեան*ը , ար , գիտենք , անՀատ մր չէ , Աւելի® «փտածդ կարգեր են* այսօք, քան գա - ռողականներ՚ոլ լուացարանն՛եր ը պիտի ընդարձակ,
այլ խօսնակ մը որոշ մտայնութեան՛. ԱՀա, յետոյ, բեր առաք , ս տ բ կո ւթե ան օրերուն– % ուին։ Արտաքնոցները պիտի վերահաստատելին
^«Սո՛վետական* Հայաստանդ Ամսագիրը ^ «Օրկան Հայաստանի ամ բողք Հին մշակոյթը ոտքի կբ տուներէն ներս եկն տ
ԱրտասաՀմանի Հետ կուլտուրական կապի Հայկ * կեցնէ ։
Ընկեր՛ութեանդ : Վերքին թիւը այս օըկանին (0 ֊ Սփիւռքի մէք այսօր մեր գբռգնեբը, ՛հաշ
գոստ՚ոս - Սեպտեմբեր) , ար երէկ ստացանք գեռ։ նակցական կամ ոչ , աւելին «Ֆաշիստդ են կամ ՀԱՑ ԱՐԻՆԵՐՈՒ ԿԵԱՆ֊ԲԷՆ
Առա քին՛ը , քծ՝ոփչեան , իր այսպէս կոչուած պա կա® ս «րէակցիոնդ , քան Վարումանն ու, Ա իա -
«գրականդ տեսաւթփլնը կը փեբքացնէ Հետեւեալ մանթօն, Հարիւր առ Հարիւր «դաշնակ թափթը Հայ Արիներու Միութիւնը Ծն՛ունդի առթիւ
բա՛ռերով, (Ֆաշիզմիդ դէմ պայքարը ՀրաՀրելէ եւ փ՚ուկդ ք եւ իրենց ողք ո ւթեան եւ իրենց մաՀուան կազմակերպած էր սկտուտական Հանդէս մընոլիբ–
ՀՀաբտասաՀմանի ղբողնեըըԴ Հրաւիրելէ ետք €ղիր֊ մէլ : ուած յառաջիկայ , ճամբարին : Հաւաքսյթներուն
քաւձոբումի » • • • ք*ալց Հայաստա®նր կը ներկայացնեն ՚քյաղար - մասնակցելու Համար Փարիզ եկած էր Հայ Արինե
Հ.Այս տեսակէտ ի ց ճիշդ են վա բլում Մերձ ալո ր եաններն ու քհոփչետննեբը : րու Միութեան Պելճիքայի շրջանային պետը, ե -
Արեւելքի ը\նկերնեբր , որոնք Հայութեան աշխա ֊ Կը յամառինք չՀ աւատալ գ ե ռ : րեք խմբապետներով, ՛որոնք Հիւրասիրուեցան
տաււո բ ղան գո լածն՛եր ր կապում են ռեվո լուցի օն Ս փիւ֊ոքը Հայրենիք կուգա յ , Հա յաստանի Միութեան Գործադիր ԽորՀոլրգի ՚ ան դամն եր էն։
դեմոկրատական շաբմման Հեւ ումե ղա ցնե լով գրողներ ու կար գազաղներ , շնորՀիլ այս Ֆաշիսա Յունուար 4ի գիչերը Հայ Արիներու Միութիւնը
յա րձա կողա կան դեմ՛ոկրատական պա յքաբբ Ղ՛աշ կազմակերպութեան, ոբ Դաշնակցութիւն կր կաչ^ ճաշ տուաւ ի պատիլ միջազգային դրասենեակի
նակցալթեան դէմդ* Սւ այս ի՚օսքերը, աՀաւոբ ու ուի * ՇնորՀ իլ այն «Ղ՛ա շնա կդ մ տաւորականնե - տնօրէն դնղ • ՝^ւ1տօՈ^ : Ներկայ էին Միութեան
անւ ոկր ամբաստանս ւթեն է մը ետք, թուքի մը պէս բոլն , որոնց դէմ ան՛արգ խաչակրութիւն բացուե - վարիչները, ընգՀ . պետ՛ը, խմբապետ՛ն երը , Պել -
ն՛ետսլած Ա փ ի ւռքի գրողներու ճակտին * ցաւ ել պարբերաբար կը պոռթկա յ , մ ութ ամ պե– ճիքայի Հա/ Արիներու պետերը , ինչպէս նաեւ Փա
Հ^ԱրտտսաՀմանաւմ ձկար ՛որեւէ Հայ գբող, որն Բ"Վ ծածկելով Հայութեան ճակատ ը եւ ադար տ ե րիզի չրջանի խմբասլետները եւ երէցները : ճաշին
ապրի իր գրական վաստակով , իսկ նիւթական եւ լավ Հայ մշակոյթը։ կր մասնակցէին նաեւ Փարիզի եւ Հայ Արիներու
Հձ, Հձտ.1Շ Տ&Ո8Ո^^^ , ճամբարի ընդՀ .
տպագրական գմո լար ութ իւններ բ երբեմն* Հասնում Ան" ԷՐ եւ ա՞յսպէս պիտի ըլլար «Մչակոլ . Ը.մեծ բարեկամը
Ճ™3.աՃ,
են այն* աստիճանին, ՛ո ր դր՝ոգբ յայտարարութիւն թային կապը», որուն այնքան ցանկացինք։ Ա՛՛յս պետ ՝\1Յ.Ո ԸքքտէՑՈ,, եւ ոանա կումի պետը
է տալիս թերթերում , յա յան ել ու ար վաճառում է ճակատագրով այն Մչակոյթը , \ռր տասնըՀինգ գաբ ^Յ^^^քօս^ շաբաթաթերթին խմբագբապեա 1\՚1. յ©Օ.Ո
•իր երկրի Հեղինակային իրասունքը* եւ այն երի - աւելի Հին է, քան օրուան մարդիկշ ել իրենց բո Տ&ոցա« եւ ՛ուրիշ Հայ եւ «տար անձնաւոբութիլև -
տասարղ գրողներից ^ ո բ՛ոն ք ցանկանում են Հռչակ լոր վաբգապետոլթիւնները • •• ներ; Այս Հաւաքս յ թ ր շատ Հաճելի անցաւ եւ Հաւ
ձեռք բերել, յանձնաբարում է գնել այգ եբկբԴ՛՛* ( Խմբագրական ՅՈԻՍԱԲԵՐի) Արիներու բարեկամները խանդավառ ճառերով
Fonds A.R.A.M
աւբկէ լսեր՝ է այս գարշելի սուտը : Աւրեմն, կ ա ս
եղեր գրողներ Սփիւռքի մէք, որոնք ծախեն իրենց
«Աւելի քա՛ն քսանհինգ տարի հայրենիքի հետ ստեղծագործութիւնը, եւ Հերիաասարգ գլտաղնեբԴ ՀՄՈԱԿ"Վ"ՔԻ Բոլչեւիք» թերթը կը գրէ թէ՝
կապ փնտռեցինք : ՝ք՝ ա ռո ըդ գար կարօտի ճիչ ար. ալ, ոբ գնեն ու Հռչակ Վասակի՛ն • * ՚ * * ա յ ց ինք Հնգամեայ ծրագրով Մ՚ոսկուա պիտի վերաշինուի։
ձակեց Սփիւռքի Հայութիլնը, բայց Հայրենիքը Հարկ գիտնալու ; ՀԲ ո ւբմո ւա կանդ , «.Ֆաշիստ » Այս քաղաքը պատերազմի միիցին մեծ վնասնե.
լուռ մնաց ; ՚րեռ նոր է որ սկսաւ խօսիլ ան , կո՛չե <լրէակցիօնդ կարգերը քախքախե՞լ պէտք է . ղարկ բոլ ենթարկուեցաւ եւ ճաբտ արա բ ո ւեստ ի տեսա .
ր՛ով, պատուիրակներով եւ Հրալէր\ներով։ Սփիւռ աւբեմն, ինչ կերպով ոբ կաբելի է* ուր ար կրնաս*. կէտ էն մեծ նչան ակութ իմն կը ներկայացնէ . 1940–
քի զս/նգո լածները պատասխանեցին կարելի բոլոր ՀայՀոյեռլ պէտք է Գաշնակցաւթեան , ըսէ ինչ ոբ ին արտագրութիւնը 14.7 առ Հարիւրը կը կազմէր։
միջոցներով* . համակրանքով, զոհա բերո ւթեամ բ կուգայ բւեբնիդ ; Այնպէս կը կարծուի թէ իր ճարտարարուեստական
ել վերչՀապէս հայրենադարձով : ք՝այց , ասիկա առաքինն է* Երեւանի գրական արտաղրութիմնները \9\3ի Հետ բաղդատելով,
կարելի չեղաւ տեւական ու հաղոբգակցոլ - Համ ագում արի խօսնակը : քսանրմէկ անդամ աւելցած են, իսկ մետաղագոր.
թեան լայն կապերու Հաստատումը ; Սւ աՀա երկրորդը, «Աովետ. Հայաստանօք , ծական արտադրութիւնը իննսունըվեց անգամ ։
Հայրենիքը չունէր Հնարաւորութիւն իր պան– ար՛ուն մէք Գ* ՛Նա զարեան , ներգաղթի նախկին Ծրագրին Համաձայն 1946 1950 տարիներուն
գուխւ նգու սծներ՚ւ Հեւ յ ար ա բ ե լւ ս ւ.թե/ան պատուիրակներէն մէկը Պէյբու֊թի մէք, որ Հհճամ– մ էէ, պիտի կառուցուին բնակարաններ , երեք մի
մանելու,
Ափիւռքը էէ ո կրնար եւ այսօր ալ չի բոբդական յուշերդ կր պատմէԱուրիոյ եւ Լի բանա լիոն քառ • մեթր տարածութեան մը վրայ, որ կը
կրնար երթեւեկութիւն Հաստատէ լ : կարելի միակ նի Հայեբւն մասին։ Գ* հազարեան , գովաբանելէ նչանակէ կրկին ր 1936-1940/» ընթացքին չին ո լած
միքոցը մշակութային կապը կր մնար Հ ետք Լի բանանի եւ Ա ուր ի ո յ Հայութեան ստեզծած բնակարաններուն : Ծրագիրը չի բացատրեր թէ
էՕնգբուեցաւ րո լորին, կողմ Է եւ բոլոր մի • ֊ - ար դի ւնա բեր ական՛ ձեո1նարկեեբր> , անոր Հ ա՛յրենա- այս բնակարաններէն քանի" Հատը անձնական տոլ.
դառնար այս կա՛պը* Գիրք ու. $եքթ "Ը ^Լ"լԷ Էն լա յս սիբաւթիւնը, «բարոյական աւ քաղաքական վեբել– ներ պիտի ըլլան եւ որքա՞նը պետական. չէնքեր
դառնար այս կապը։ Ղ՚իբք ու թերթ ղյրկւէին լայն քըԴ , մեծ շնորՀ ոտք կբ դնէ մշակոյթի կամ պաշտօնեաներու բնակարաններ ; Բայց պաչ.
ծաւալով* մշակոյթի պատուիրակներ ղրկուին կալուածէն ներս ալ եւկը գբէ Հետեւեալ անորակե տօնական յայտարարութենէն կարելի է գաղափար
Սփիւռք եւ թո յլ արուի գոնէ Ս շակոյթի մարգոց՝ լի տողերը : մը կազմել, ար կըսէ թէ 550.000 քառ. մեթր ի
իրենց Հայրենիքը այցելել ; ^Վերքերս Օշական\ անունով մի դաշնակ վրայ չէնքեր պիտի չինէ Մոսկուայի Սովետը, ոբ
թափթփուկ , որն իրեն անւանաւմ է Հբտպարակա - կը գրաւէ ընգՀ ՛տարածութեան մէկ վեցերորդը ,
*հիբք ո լ թերթ ղրկուեցան, բայց ցանցառ չա խօս Լ \ ) , Ղ՝ ա Հնակցական ամ սադրում Հանդէս ե - մնացեալ մեծ մասը պիտի օգտագործեն–, զանազան
փո՛վ • պատ աՀ ական եւ օտաբնե բու ձեռքոյէ է ո չ կաւ Հակաս՛ովետական յօդուածով, որն ամբողքո– նախարարութիւններ , բանակը, օդատ՛որմիղը ել
ծանր ճարտա րա րուեստը։
Հայրենի իշխանութեանց * կ կան պատուիրակներ , վին ուղղուած էր Սովետական՛ Հայաստանի դր՛ա՛ -
բայվլ ոչ մշակոյթի կողմէ ւ Չգրկուեցանք մարդիկ^ կանո ւթե ան եւ գրական գո՚բօ՜իչների գէմ • Այդ Վերակառուցման աչխատանքնեբը , ՛որ մինչեւ
Հիմա մարդկային աի.
որոնք տեսնել եւ ղգալգիտնային\ ,՝ ոբոնքգնաՀատել յօգո լածը ղայրոյթ առաքացբեց Հ՛այկական ամ - տի մեքենա կանաց ձեռքերով կը կատարուէին
գիտնային* եւ Հաղորդակից րյ՛լային Ա փիւռքի մշա բողք գաղութում ։ կողովներ՛ում ել մա - ո լըն ;
կութային ճիգին, Հագ չէ թէ իրենց չափեբովը : մ՛ուլում Հայերը սիստեմատիկ եւ սուր ելա յթներ
Սւ այսօր , պա տ աՀ ա կան միքա ցնեբոլ իբր Հետե - էին ունեն՛ում այգ ռէակցիոնեբի գէմ , անուանելով Բնակութեան պայմանն՛երու բարելաւման Հա.
լանք, աւելէ դիւրին է Զին\ գրականութեան ծանօ նրան էշական, դաւաճան– ել Հալ մոգովքդի թշնա^ մար յատկաց՛ուած է վեց միլիառ վեց Հարիւր մի.
թանալ, քա\ն Հայաստանի եւ գ մրա խ տ արաբ աւելի մի ։ ք՝աղմ աթիւ մ ոզովներո ւմ ըն գո ւնա ւե ցին՝ բ՛ո ֊ լիոն րուբլի . նոր՚ոգութիւններոլ Համար՝ մէկ մի.
դի ւբ ին .որեւէ օտար ե\րկբ ի իմ ա ցական շա րմման գոքի բանաձեւեր՝ բնգգէմ Ս շա կանի զրպարտի չ ե– էիառ ինն Հարիւր միլիոն րուբլի : ՝Բաղաքի ար՛ու -
Հետեւիլ , քան մեր Հայրենիքին ; ք1նչո®ւ այսպէս X լոյթն երի յ պաՀանքե լով Հ եռացնել նրան՛ Հ ա յկտ - արձաններու բնակարաններուն Համար անՀրաժեչտ
ինչ բացատրութիւն ալ արուի եւ ին չբացա- կան գպրո ցնե րի դասատուի պաշտօն ից » : շ՚ուրը պիտի Հայթայթուի եւ .կոյուղիներ պիտի
տ բութիւն) ալ տանք , եբեւո յթբ կբ մնա լ ա\նբա - Փառք ու պատիւ Հեղինակին , մէկը Հաւատա– չինոլին ։Օդային կազի յաւելուածական խ՛ողովակ
ցատբելի , մէկէ աւելի երեսներով։ Արդիւնքս՝ ան– քննիչնեբէն - ՛ներ պիտի Հաստատ՛ուին : Ցարդ 68.000 բնակա -
Հաւն թիւրիմացալթիլննեբ , եբ բեմն գիտակցական Գիտէիք թէ ով է այս գաղրելի տ՛ողերը գրոգը, րաններ օդային՛ կազէ զերծ մնացած էին՛;. Ն՛որ
թերեւս , բա յց յաճախ անգիտութեան Հետեւանք , Հա յաս տանի ա շիսատաւո բներ , « /Լ ր ա ա ս ա Հ մ անի ծրագրով 200.000 նոր չէնքեր կազ պիտի ունենան ,
երկու պարագային՝, ալ ա՛յլանդակ ու անՀունօբէն* Հետ կուլտուրա /լան՝ կապի, Հայկական ընկեբու ֊ իսկ 1950^ վեը1ը Մոսկ՛ուայի բնակչութեան եօթա
ցաւագին : թեանդ անդամներ Հ Այն՛ պատ՛ուիրակը, վ՛առնիկ նասուն՛ առ Հարիւրը պիտի ունեն՚այ կազը՝ խոՀա.
\քազա\րեան , որ Հայաստանի Հբաւէրր բերաւ Աու նոցի եւ ջերմ՛ութեան գործածութեան. Համար :
Հայաստանի գբազնտեբու ք* • Համագումարը Հնգամեակի վերջաւորութեան՝ կազով տաքցող
30.000, այսինքն
( «Ս ովետ *Իբո ղնե բ ի /» • Համ ագում արդ ) չթեթեւ - բիոյ եւ Լիբանան՛ի Հայերուն * ան որ Հրապաբա ֊ լոգարաններ՛ու թիւը պիտի ըլլայ խոհանոցներ՝
աւելի : 60
ցուց կացութիւնը , Հակառակ գո կր ս էն եղած քանի կով յա յտ արա բեց ՝ «ո բ քան շուտ Մ Ա՝ք* ք*Ս ԻՒՆ ա ֊ նախկին թ՛իլին՛ քսան անգամը;
մը Հբաւիբեալնեբու : Ս չ եղած Հրաւէրը, ոչ ալ նոնք Լ Օշականները) այնքան լաւ կբ լինի Հայրե Հազար , նախորդէն ութ անգամ
Հրաւիրուածները կոչուած էին դարմանելու ցաւը , նիքին Համարդ :
Րայ° Գ"Հ Պ.1՚աԻ Ըլլայինք –>ևթէ չաւելցնէին թիւրի– Այս խօս քեր ո ւն՛ տէրը , Հա յաստանի անունով Ջ՛ոլրի ն՛ուազութեան խնդիրը կարգադրուած
՝ մ աց՚ո լթի ւն ը ; աբտասաՀմ ան եկող պա ա՛ո լի բ ա կբ , գիտէ® թէ շա է, չնորՀիւ Վո լկա յի հրանցքին կառուցման։ կո.
Այս ոլղղոլթեամբ ոչինչ կրցաւ րնել ներգաղ տեր «ւ/*ա քր ուածդ են Օշականի նմ աննե բ էն , անոր յ.ո լզին՚երը պիտի կրկնապտ ակ՛ո լին՛ ; Պիտի բաբե,
թին* իսկ, \ոբուն պղտոր քուրեր խառնուեցտն ալ րնկերնեբէն կամ գործակիցներէն, ուրիշ ե՛րկրի մը լաւուին նաեւ ճամ բորդո ւթեան միջոցները, ՛որոնք
կը խառնուին՝ գեռ, Հեոյուէն ու մօտ էն ւ մէք եւ ՝ուրիշ մողովո՚լբգի մը կողմէ * * . 27 առ Հարիւր աւելի պիտի փոխադրեն : Նախապէս
Ա՝ շա կո յթբ , սակայն , միակ գետինն՛ է , ուր Ե*– ԼՈէ՜Ր ունի® , թէ Վյսրուման ու Աիամանթօն , գո յ ո լ թ ի լ ն ունեցող 350 Հանրակառքէ բուն՛ տեղ ն՛ո.
1լաբճե լի էբ լեզու մը գտնել, առնուաղն լուռ լեգու ԶօՀբապն ու Երաւխանը, որոնք այսօր ^ վերքա - բեր պիտի շինուին՛ եւ անոնց թիլը պիտի եռա -
մը յ այսինքն՛ Հասկացողութեան , իր եր ա ճանաչ - պէս , կր Հ բ ա տ ա րա կո լին Հա յաստանի մ էք , ճիշդ պատկոլի . անոնք պիտի ըլլան մետաղէ եւ ձմրան
ման լեղու մը : Յուսախաբութիւն Հ՛ոս ալ, աւելի այգ «դաշնակ թափթփուկդներէն են , որոնք իրենց միջոցին ջերմութիւն պիտի ունենան . անոնցմէ յի
քան երբեք , ՛որովՀետեւ ա յգ գետնին վրա յէն կը ա բիլնին մ էք խեղդուած են • սունը արդէն գործածութեան դրուած են : Երեք
սկսի բարձրագոչ յար ձա կողա կան ը , մոլի, կրքոտ Մեղքը՝ &անթերուն\ ու 0շականնեբուն , ՏԼտբ– Հազար սակաշարժներ Լթաքսի) ել Հազար Հինգ
ել անՀ ունօ\ր էն տէսուբ ; Տեսակէտներու պա բղա - ւեաններո՚լն ու Համաստեղներս ւն եւ այնքան՝ ուրիշ., Հարիւր ուրիշ բեռնակառքեբ պիտի յատկաց՛ուին
բանտում * Հասկնա լի է * գրադատ՛ութիւն ու երթեւեկութեան Համար, նախորդ թիլին 66 առ
երու , իրենց ողք ձգուած ԲԷԼա^քն է : հարիւրը։
գրողներու կողմ է վեր լուակտն ՛ո լրացա0 ւմ , Սվ մշակոյթ ու Մշակո՛ւթային կապ Հայրենիք
ն՛որէն Հասկնա՚լի : ք՝այց , ի յառաքագուն՚է , պատ - քի ու Ափիւռքի միքեւ * • • Հեռախօսի ցանցը պիտի կրկն՚ապատկուի եւ
բաստի բանաձեւերհվ ՛ուրացում ու անՀ իմն ալ ան– Ա փիւռքի մ շտկո յթբ ինքն ապա շտ պան ո ւթ ե••.աքն ոլՐէլ շրջաններ՛ու Հետ ՛ուղղակի պիտի Հաղոր -
Հուն ՛ա տ ե լո ւթ ե ա մբ մաՀբ ու մխտում ան Հաս - մղենք ուրեմն՛* ինչ ողբերգութիւն Հայրենադարձի գակցի : Մ թերանոցն՛երն ու վաճառատունները
կբնալի : Հասկնալի պիտի բլէար , երբ վեբքնապէս այս օրերուն * 1940^ Հետ բաղդատելով 28 առ Հարիւր պիտի ա.
Համ՛ոզուէինք , թէ քանք 1լ՝բէլա / խղելու եղած կա կենանք Հոս, սա կա յն ^ մեր, Հայ * ^ չ ա ^ " յ թ ի ւե/նան։ \,աՀանդին մթերան՛ոցներու թիւը ՅՅՕՕի
պոն ալ, քանք կ) Րէլա յ անկարելի դարձնելու մ շա - խորունկ , անՀաւն ցաւը ալ նաեւ ցասւմը յայտնել պիտի բարձրացուի . նախկինէն \ \ առ Հարիւր ա.
կութա՚յին միութիւնն իսկ * ցուցադրուած այս ախտաւր ագիին* գէմ : լելի : Ասոնց Համար պիտի գործած՛ուին զանազան
Փաստ ե®բ պիտ ի ո ւ֊ղէ ին՛ք Հ Մէկ է Հայբենիքբ , մէկ՝ Հայ ^ոգովու.րդը \եւ նախարարութիլններ՚ոլ ել վար չո ւթի ւններո լ չէն
ԱՀա, նախ, ալ Հռչակաւոր դարձած Եդ*քհոփ– մէկ Հալ մշակոյթը, Ա՝ ես րոպէն մինչեւ Րաֆֆի ^ քեր ուն ներքնայարկերը։ Պիտի շինուին՛ վեց նոր
չեանը , Հա յաստ ահ ի գրական ք՝ * Հ ա մ ագո ւմ ար ի Վ^ա րումանէն մ ին չեւ Զարենց • /»ակո ւնցէն մինչել բաղնիքներ ել քսան էԼողովրդային ջրցաններ
ղեկուցարարը, «ԱրտասաՀմանի գբականալթեան » Զար եան ու Օշական : (աա.շ) . նաեւ չորս մեքենական լուացարան : Ապա–
մասին : Ք՝ոփչեան*ը , ար , գիտենք , անՀատ մր չէ , Աւելի® «փտածդ կարգեր են* այսօք, քան գա - ռողականներ՚ոլ լուացարանն՛եր ը պիտի ընդարձակ,
այլ խօսնակ մը որոշ մտայնութեան՛. ԱՀա, յետոյ, բեր առաք , ս տ բ կո ւթե ան օրերուն– % ուին։ Արտաքնոցները պիտի վերահաստատելին
^«Սո՛վետական* Հայաստանդ Ամսագիրը ^ «Օրկան Հայաստանի ամ բողք Հին մշակոյթը ոտքի կբ տուներէն ներս եկն տ
ԱրտասաՀմանի Հետ կուլտուրական կապի Հայկ * կեցնէ ։
Ընկեր՛ութեանդ : Վերքին թիւը այս օըկանին (0 ֊ Սփիւռքի մէք այսօր մեր գբռգնեբը, ՛հաշ
գոստ՚ոս - Սեպտեմբեր) , ար երէկ ստացանք գեռ։ նակցական կամ ոչ , աւելին «Ֆաշիստդ են կամ ՀԱՑ ԱՐԻՆԵՐՈՒ ԿԵԱՆ֊ԲԷՆ
Առա քին՛ը , քծ՝ոփչեան , իր այսպէս կոչուած պա կա® ս «րէակցիոնդ , քան Վարումանն ու, Ա իա -
«գրականդ տեսաւթփլնը կը փեբքացնէ Հետեւեալ մանթօն, Հարիւր առ Հարիւր «դաշնակ թափթը Հայ Արիներու Միութիւնը Ծն՛ունդի առթիւ
բա՛ռերով, (Ֆաշիզմիդ դէմ պայքարը ՀրաՀրելէ եւ փ՚ուկդ ք եւ իրենց ողք ո ւթեան եւ իրենց մաՀուան կազմակերպած էր սկտուտական Հանդէս մընոլիբ–
ՀՀաբտասաՀմանի ղբողնեըըԴ Հրաւիրելէ ետք €ղիր֊ մէլ : ուած յառաջիկայ , ճամբարին : Հաւաքսյթներուն
քաւձոբումի » • • • ք*ալց Հայաստա®նր կը ներկայացնեն ՚քյաղար - մասնակցելու Համար Փարիզ եկած էր Հայ Արինե
Հ.Այս տեսակէտ ի ց ճիշդ են վա բլում Մերձ ալո ր եաններն ու քհոփչետննեբը : րու Միութեան Պելճիքայի շրջանային պետը, ե -
Արեւելքի ը\նկերնեբր , որոնք Հայութեան աշխա ֊ Կը յամառինք չՀ աւատալ գ ե ռ : րեք խմբապետներով, ՛որոնք Հիւրասիրուեցան
տաււո բ ղան գո լածն՛եր ր կապում են ռեվո լուցի օն Ս փիւ֊ոքը Հայրենիք կուգա յ , Հա յաստանի Միութեան Գործադիր ԽորՀոլրգի ՚ ան դամն եր էն։
դեմոկրատական շաբմման Հեւ ումե ղա ցնե լով գրողներ ու կար գազաղներ , շնորՀիլ այս Ֆաշիսա Յունուար 4ի գիչերը Հայ Արիներու Միութիւնը
յա րձա կողա կան դեմ՛ոկրատական պա յքաբբ Ղ՛աշ կազմակերպութեան, ոբ Դաշնակցութիւն կր կաչ^ ճաշ տուաւ ի պատիլ միջազգային դրասենեակի
նակցալթեան դէմդ* Սւ այս ի՚օսքերը, աՀաւոբ ու ուի * ՇնորՀ իլ այն «Ղ՛ա շնա կդ մ տաւորականնե - տնօրէն դնղ • ՝^ւ1տօՈ^ : Ներկայ էին Միութեան
անւ ոկր ամբաստանս ւթեն է մը ետք, թուքի մը պէս բոլն , որոնց դէմ ան՛արգ խաչակրութիւն բացուե - վարիչները, ընգՀ . պետ՛ը, խմբապետ՛ն երը , Պել -
ն՛ետսլած Ա փ ի ւռքի գրողներու ճակտին * ցաւ ել պարբերաբար կը պոռթկա յ , մ ութ ամ պե– ճիքայի Հա/ Արիներու պետերը , ինչպէս նաեւ Փա
Հ^ԱրտտսաՀմանաւմ ձկար ՛որեւէ Հայ գբող, որն Բ"Վ ծածկելով Հայութեան ճակատ ը եւ ադար տ ե րիզի չրջանի խմբասլետները եւ երէցները : ճաշին
ապրի իր գրական վաստակով , իսկ նիւթական եւ լավ Հայ մշակոյթը։ կր մասնակցէին նաեւ Փարիզի եւ Հայ Արիներու
Հձ, Հձտ.1Շ Տ&Ո8Ո^^^ , ճամբարի ընդՀ .
տպագրական գմո լար ութ իւններ բ երբեմն* Հասնում Ան" ԷՐ եւ ա՞յսպէս պիտի ըլլար «Մչակոլ . Ը.մեծ բարեկամը
Ճ™3.աՃ,
են այն* աստիճանին, ՛ո ր դր՝ոգբ յայտարարութիւն թային կապը», որուն այնքան ցանկացինք։ Ա՛՛յս պետ ՝\1Յ.Ո ԸքքտէՑՈ,, եւ ոանա կումի պետը
է տալիս թերթերում , յա յան ել ու ար վաճառում է ճակատագրով այն Մչակոյթը , \ռր տասնըՀինգ գաբ ^Յ^^^քօս^ շաբաթաթերթին խմբագբապեա 1\՚1. յ©Օ.Ո
•իր երկրի Հեղինակային իրասունքը* եւ այն երի - աւելի Հին է, քան օրուան մարդիկշ ել իրենց բո Տ&ոցա« եւ ՛ուրիշ Հայ եւ «տար անձնաւոբութիլև -
տասարղ գրողներից ^ ո բ՛ոն ք ցանկանում են Հռչակ լոր վաբգապետոլթիւնները • •• ներ; Այս Հաւաքս յ թ ր շատ Հաճելի անցաւ եւ Հաւ
ձեռք բերել, յանձնաբարում է գնել այգ եբկբԴ՛՛* ( Խմբագրական ՅՈԻՍԱԲԵՐի) Արիներու բարեկամները խանդավառ ճառերով
Fonds A.R.A.M
