Page 46 - ARM_19-1947_01
P. 46
ւաւււ
ՔԱՌՌՐԳ ԳԱՐ ՄՇԱԿՈՅԹ Եւապափ տԱտեսակաԱ ռահդ շնորՀէալ ճարտարաըուեստնձւրուն , գլխաւոր գր ս՛
մա աո ւնևե ր ո ւն եւ Հանրային սպասարկութիւն՝,*
ներուև% Համար : Եք կու կուսակցութիւներն ա\
հւՄԲ՛— «Հայրենիք» ամսագիրը բպ-րհց իր Զմբան սասա կա թիւն ը լուրջ մտաՀոյ^լթի^ն Համաձայն են վճարելու Ա՛ ո ւո ո լին իի վարչութեան
գոյութեան 25ամ՚եակը: Այս աււթիլ օրաթերթէն կը պատճառէ Աւրոպայէ եւ ընդՀանրապէ բոլոր ելեւմտական յանձնաոյոլթ.իւնն\երը՚.
կ՚ամփոփհնք հետեւեալ խմբագրականը պետութեանց ; «Զառաջ»ը.օրը օրէն տեղեկ^թիլն– ԶՈՒԻՑԵՐԻՈՅ մէչ ապրուստի գինը այնքան
եթէ չհաշուենք , Րագուի մԷչՀ ներ կը Հաղորդէ այդ երկիրներու տնտեսական եւ ալ աման չէ , որքան կը կարծուի : Պատերազմ ի ա*
Հրատարակուած ըն կերայ էն դժուարութեանց
<ձ*հո րծ» ամսագրի խիստ կարճատեւ ԼՀաղիւ տար մասին : տեն ՏԼոլէցերիան կտրուած– էր գլխաւոր ցորենի
՛ուան մր) փորձը, կարող, ենք ըսել, թէ Հայ .մա . Մասնաւորաբար պատերազմիկ երկիրներդ մէջ, ՚ներած՚ողներէն հ– ստիպ՚ո ւե ցաւ իր արտօնատեղինե.
մուլի պատմութեան մէէՀ չէ եղած ուրիշ դէպք մը, որոնց տնտեսութիւնը արդէն քայքայաւած ;ր , ա~ րուն կարեւոր մէկ մասը ցորենի մչակոլթեաա.
երր այնքան տարրեր քաղաքական կոլսակցոլ - ւել\ի ծանրացած է կացութիւնը ձմրան եգա\լ,կէն ; յատկացնել։ Այս պարագան զղայի նուազում մը
թ իւններ ո լ եւ դաւանանքներու պատկանող ա Նձեր , Ա տ որեւ կարգ մբ մահ րամ ա ս ն՛ո ւթ է ւննեը ա յգ յառաչՀ րերալ պանը ր ի եւ կարագի արտագրութեան
այնքան մ եծ բազմ ութեամբ Համ ախ մբո լած բ//ա– երկի բներ ո լ Հողերու եւ դժուարսւթիւններ^ մա վյրայ։ Այս ապրանքները այմմ բաժնեչափի վե .
յին մէկ Հ րաա ա ր ա կո ւթեան մէջ, ինչպէս Հա - սին . - բահուած՛ են, այն աստիճա՛ն որ այս ՚ուտելիքնե .
մախմբուեցան « Հայրենէք » ամսադրի շուրջ ։ ԱԻՍՏՐԻԱ. Այս երկրին ամենամեծ Հոգը ^ րուն բաժնեչափը աւելի շատ է Ան՚գլիոյ մէչ^ քան
ուտելիքի խնդիրն է ար բաբելաւման որեւէ յոյս իր երկրին։ մէ^չ : էք՚ո քո լա յ ի ճաբտա րա բուհ ստը ի .
Եւ ա յս աննախընթաց Համ ախմ բումբ չի ներշնչեր
: ԸնդՀ ա կա ռա կն ։ Օրական 150(1 գոլը րական աղէտի մը վերածնուած՜ է , շաքարի։ նուա -
կաբելի եղաւ այն պատճառով , որ ~« Հա Հ - անգամ դժուար կը ճարուի եւ թերեւս \2,(յ)ի եւ ղութեան Հետեւանքով, ատոր ալ բաժնեչափը
բեն իք » ամ սագի բը ա) կուսակցական ու ղա - աւելի իջնէ, նկատելով որ պարէնէն մեծ մա՚ը \ռբ Անգլիայէն աւելի ^ն՛ուաղ է ՏԼուիցեբիոյ մէչՀ։
լան ական խտրալթիւն չգբաւ իր աշխաաակիցնե - Աի ջ •Նպաստ ամ ատո յցը ճկը Հա յ թ ա յթէր ե. ան^գոր– Կաթին արտագրութիւնը ։որ , 23.4 միլիոն կեն՛,
բուն* մէջ եւ անոնց արժէքովդ միայն ղեկավարուե ծունէ՚ո ւթ իւնը պէտէ դադրեցնէ ս՝ օտե,րս ։ Այդ դփնար էր \Գ\\ին եւ 27.\ միլիոն ա%ին, պատե.
ցաւ ել բ^ Հրապուրիչ ժամադրավայր մր ։ եղաւ պարագա յէն մ էնչել անգամ սով կը նախատես են , րազմը Լրանա՛լուն 21՛.| միլիոնի իջած էբ I ք*բ Հացի
մ եր բոլոր գրագէտներուն) եւ Հա՚նբա յին գործ ի չ - եթէ գրաւման ի շվսանութէ ւնները քիչ մը գւելի բ ա ժն ե չափ ո վ Զ՛ուից եր ի ան* ա շիսա բՀԷ ամէնէն քի չ
նեբուն Համար , նոյնիսկ անոնց Համար, որոնք ի– պարէն չՀայթայթեն • Դժուարութիւնը յս1ռսՀ կոլ բաժին ստացող երկիրներէն մէ^Լը^էԼՀ կազմէ Հ
բենց կամքէն ան կա խ պատճառն՛երով մնացին գայ մասնաւբաբաբ երկրին չորս շրջաններու կամ ՍՊԱՆՒՈ& Հողագործական տֆ՚տ եսութիւնը
գուբս Ա Հ , ծանր տագնապ ռօբ*3)րան–
նուած ըլլալու պարագ֊այէն , որ երկիրը բացսձակ մը 1լ անց՛ընէ , դատելով
Սակայն, ոչ միայն բարոյական , այլեւ նիւ - մէկուսացման
կ1ենթարկէ 1ւ ճարտարարոլեստի ար քո յի Հ րամ ան ա գբէն , որ կը յա յտաբաբէ թէ սպա
թական տեսակէտով «Հայրենիք» ամսագիրր ան - եւ է ձեռնարկ
անկարելի կը դարձնէ Հ ՝\ նիակա՛ն՛ կառավարութիւնը \ 947 48/՛ արմտիքնե–
նախընթաց գործ մրն է Հայ իբականոլթեան մէջ,
Ալս արիա կան կառա վար ո ւթ՚ե ան ՛ո լ ս ՛Վետ րուն եւ բանջար եզէն ներ ո ւն միակ գնորդը պիտի
ուր ՛անոր նման գրական , պատմական եւ Հասա -
երկար կեանք ՝^են\ ու— գրաւման բանակին միջեւ խո րՀ րգա կցո ւթիւններ ըլլա յ : Հունձքը շատ գէշ է եղած այս տար իւ Պա
բակ ակ ան մեծ Հանդէսները
նեցած երբեք , ոչ ալ անոր նմ ան կանոնաւս ր ու կը կա տ ա բո լին՛ Աւստբ իոյ քարիւղի Հ անքեր ո ւ^խն՛՛ տերազմէն) առաջ ի բ ցորենի արտադրութիւնն էբ
անընդՀատ կերպով յաջողած են Հ րատարակուիլ : դրին կարգագրութեան մասին : Այս Հանքերոլար– տարեկան 45 միլիոն կենդինար , մինչդեռ 1946/՛
Անգամ խորՀ րգա յէն կառավար ո ւթիւն ր , որ իր տադր ո ւթիւն բ որպէս Հատուցում կը ստանար արտադրութիւնը Հազիւ 25 միլիոն կենդինար կը
տրամադրութեան տակ .՛ունի մեղմէ անՀամ՚եմասՀ խորՀ րգա յին կառավարութիւնը : Տասը տարուան գեաՀատուի ; 1945^ երաշտ բ աւելի սաստկացա լց
աւելի խւՈչոր իջոցներ > չկրցաւ ոչ թէ 25 տարի , կարճ ժամանակամիջոցէ մը մէջ, Աւստրէոյ քար ցորենի տագն՛ապը որ կը սւիրէ երկու տաբիէ ի
իւղի արտադրոլթէւնը վեր։ Ֆրանքս յի առոգման ցանցի ծրագրին փոքբ
այլ ղէթ ա ասր տաբի անըե\գՀ՚ատ «Հայրենիք» ամ էւբոպայի մէջ^ քիուսիայէն
սագրի նմ ան՝ գրականՀպատմական՜Հասարակակա՚ն եւ քիում անիա յէն վերջ երրորդը պիտի գա յ ։ք. մէկ մասը միայն լրացած է եւ Հացի բաժնեչափը
Հա՛ն գէս մբ Հրատարակել կանոնաւորապէս ^ թէեւ Համ աձա յնո լթէ ւնը իր ագո բծուելու. պարա ֊ չափազանց նուազ ;
մէկէ աւելի փորձեր բբաւ այգ աւգղութեամ բ : գային Աւստբ իոյ քայքայուած տնտեսութիւնը Ջէթի արտադրութիւնը ար Ձյ ր անքս յէն՛ առաջ
կասկած չ կ ա յ > որ «Հայրենիք» ամսագիրը եր զգալապէս պիտի բարւոքի Հ 387.000 թոն էբ, \945ին 242.000 թոնի էր իչահ ,
բեք կտրելէ պիտի չր Է լար Հ բատարակել ՛ո չ թէ 25 ՌՈՒՄԱՆԻԱ օրակարգին՛ վրայ երկու շատ կա իսՀ \946ին 181.240 թոնի, եւղեռայս թիլին 90 առ
տարի, այլ նոյն իսկ 10 տ ա ր\ի անրնդՀատ ու կանո րեւ՛որ խնդիրներ ունի, ծ * Միութեան Հռա յա Հարիւրը աբտասաՀման պիտի ղրկուի :
նաւոր կերպով , եթէ Հ • Տ * Ղ՝աշեակցութեան՛ ՝Ա - րա բերութ՚ի ւններ ը եւ Հ հգադո րծև ՛կան բարենար Հյաքար ի ճար տար արուեստն ալ շատ ն ո ւա զա ծ
մեր իկայի շրջանի կաղմ ա կե բ պո ւթ ի ւե բ նիւթա՛պէս դո ւմն եր ո լ խնդիր ը*. Այս առաւելապէս Հողագոբ ֊ է : ի*ր այժմու արտադրալիժիւնը \93եի առաջհւան
ղօրավիգ չՀանգէս ան ա ր անոր Հ Պէաք չէ մ՛ոռնալ , ծական՛ երկրին մէշ ոլրիշ որեւէ մէջաղգ* խնդիրէ տարիներու 247.000 թոնին 2 ) 3 ի ն է ի1ած։ Օրա -
որ օտար , մեղմէ շատ աւելէ մեծ ու Հարուստ ազ– աւելի , Հա ղեբ>ո լբա շխ ո ւմ ի Հարցի մասինկատարած վարձերը շա՛տ ցած մակարդակի վյրայ կը գտնուին ;
գերու մէջ ալ «Հա յբենիք» ամ սաղրի նմ ան՛ խո շոր պայքա բներն են , որ կա ւսակց ո ւթիւննե րը իր արմ է 1՚936/* օրավարձերուն վրայ յիսուն առ Հարիւր յա
Հ անգէ ս ի մր Հ բա տարակա լթէւնբ չափ ագան ց գըժ– կը բամՏեն ;\92\ին Հողային մասնակի բաշխում մը ւելում մը միայն կատարուած, է ւՄէնչ ապրանքնե
ուարէն գործ մրն է, ար պէտք ՛ունի՛ միշտ բացա - կատար՛ուած էր արդէն՛ : կառավարութեան ըն ղ ղ ի - րու դիներ՛ը նոյն տարուան՝ Հետ Համեմատելով 300
ո֊իկ ճիգերու եւ ա էա կ ցւո ւթ Լ ան Հ Պէաք չէ մոռնա լ մագիր տարրը գիտել կալտայ թէ երկրորդ պա առ Հարիւրը աւելցած են ու դեռ կ՚աւելնան։ *
նաեւ, ՛որ, որքան* ալ մեր ամսագրի բաժանոբդնե– տերազմի վերջաւորութեան , երկու մ է լիան՜֊ Հ ո ղա- Շ ՈՒ* ԷՏ Ը ամենաբախտաւոր երկիրներէն ՝> մին
բուն թի՚-^ԼՀ աննախընթաց բյյայ Հայ իրականոլ - ղուբկ գէւղացէներու եւ երկրագործներու ասա ր կար՛ելի է նկատել։ Անար ք$ . Միռլ–թեա՚ն բացած
թեան մէջ,, ան դարձեալ շատ փոքր էր ել է՝ ծած միլիոն Հ էր իմա ր Հող բաշխուած է * Այ" պարագան 69.0000.000 անգլ * ՛ոսկիի վարկը , տասնը Հէնգ
կել կարենալու Հ ամ արմեր Հ ր ա տ ար ա կո ւթ ե անէ Հ՛ո ղա դո րծո ւթեան քայքայում յառաջ պիտի բերէ, տարուան Համար , խորՀրդաբանին կողմէ վաւե ֊
վրայ եղած շօշափելի ծախքերը : Վ^երջապԷս , նկատելով որ փաքր Հողերը առանց Համագո ր– րացաւեցալ ա՛նցեալ շաբթոլ , Այս Համաձայնալ -
պէտք չէ մոռնալ , \որ մեր ամսագիրը իր գոյու ֊ ծակցական կառալցաւածքի չեն կրնար տնտեսապէս թեամբ անիկա Հէնդ տարուան ընթացքին ֆ$ . (Մի
թեան սկիզբէն մինչեւ այսօր Հրատարակուեցաւ մշակուիլ ։ Ընդդիմադիրները կը կասկածին ութեան պիտի ճարէ պողպատեղէններ , էնքնա -
առանց նոյնիսկ ծա՛նուց՛ումներէ եկած աեւէ եկա - որ Հոգային ււր ենար ո գո ւ.մներո ւ քա-տ ագաինեիը շարժի դնգէկնեբ , ակնաբուժակա՛ն գո բծէ քներ , ե–
•մ՛ուտի . օգնութեան % ՚Ռրէ I՛ վելվոյ քիուսիոյ ւէբայ կաղապար՛ուած Հա. լեկտբական կաղմ ածն եր , ածխաՀան մեքենաներ ,
կը թուի թէ պէտք է պարզ ըլլա յ ամէնաւն Հա ւաքական– ագարակի Լկոլխողի) գբ՚ոլթվււն մր կր վա յ րաշա ր <Հներ եւն։
մար ալ, ՛որ Հայ իրականութեան մէջ, մանաւանդ Հաստատեն • Գերման* տնտեսութեան քայքայումովը իք* Մի–
ապրանքներուն դլխա -
Ս փիւռքի մ էջ , ա՛նկարելի է ինքնաբաւ դարձնեք ԼԵՀԱՍՏԱՆԻ ճարտարարոլե ստի օտար բամնե– ութիւնը այժմ շուէտական\ յ*
Ա՛Հ»
՝« Հայրենիք» ամսագրի նման մեծածախս եւ քիչ ե– տէրերը, .որոնք պատերազմէն աոաչՀ երկրի դրա - ւոր գնորդը կը Հանդիսանա
1լ ա մ ո ւ ա ունեցաղ Հ բատաբակոլթիլի մը, որով ֊ մտգլիսէն քառասուն առ Հարիւրը կը գրաւէին ,
Հետել ա՛նէ կա , արքան ալ էր որա՛կով բարձր ըլլայ ՀրաՀանգ ստացած՜ են՛ կառավարութենէն. գիմել Հ Ա & ԱՍ Տ Ա Ն
եւ էր բովանդակութեամբ ճոխ ,ու բազմակողմանի , իրեն՛, Հատուցում ստանալու Համար իրենց աղ–
չի կրնար օրաթերիժի մը չափ տարած ո լիլ եւ ոչ այ գայնացուած սեփականութիւներուն Համար; ԼԵՆԻՆԱԿԱՆԻ ԲԱՐԵՆՈՐՈԳՈՒՄԸ
անոր նման ծանուց՛սւմ%\եր ունենալ, օր մը ինքնա– Գերման իոյ ամենամեծ շաՀագործողե, էր Տ)ար֊
բաւ դառնալու Համար Հ Ալ ասիկա առաւել ե ւս այն պէնինտիւսթրրի տունը։ Ամերիկացիները շարք մր
պատճառով, որ «Հայրենիք» ամսագիբբ իր գոյու ՝ՈԼըիշ ճարտարարոլեստնեբու կարգին ՔարԻլդԻ ԽՄթ—. Երեւանի ր֊երր֊եբէն, մեր հայհբէնււվ.
թեանն* սկիզբէն իսկ ոբդեգբած էր եւ մինչեւ այսօր զտարաններսլ1ւ 15 առ Հարիւրը ձե,ռք առած էին : Լինինական քաղաքը կբ գտ՛նուի է/. Հա յաս -
ււլ կը շարունա՛կէ էր աշվսատակէցն\եբը վէ,աՀաոյճկաա՜ Ֆրանսական՛ գրամադլուխր կր շաՀագործէր , տանի Հիւսիս –արեւմտեան մասին ս*էչ\, Ախուր եան
տբելու գրութիւնը, որ շատ Հազուադէպ
այմմ (իուսիոյ յանձնուած , ^1ալիցիոյ ՔաԻ\Ի՚–գԻ գետէն քանի մը քիլոմեթր Հեռաւորութեան՛ վրայ,
կան նման Հ բատաբակո ւթիւննե րա լ Համար ւ Եղած Հ անքե բո ւն մօ 60 Հարիւրը երեք կողմէն լեռներով պատուած Հովիտի վ՛ը մ է ^ ։
ԻՏԱԼԱԿԱՆ
են տա՛րիներ , երբ մեր ամսագիրը իր դուրս ի աշ թերթերու տեղեկութիւներուն Հայրենիքի մէչ ապրող կամ իր ժողովուրդի
խատակիցներուն տուած է՛աւելի քան 4000 տոլար Համաձայն , պատերազմի լրանալէն ի վեր 400.0001՛ պատմոլթիլն՚ր գիտցող իւրաքանչիւր ՛Հայ, լալ
էբր աշխատավարձ • Բացի դարձեալ վերողիշեաք իտալացի աշխատաւորներ լեռնային ճամբան՛եր է գիտէ թրքաՀա՜յ ^ գաղթակա՛նութեան արցո՛ւնքո՛վ
«Գործ՝^ ամսադրէն , այս երեսոյթն աննախըն - անցնելով Ֆլ՛ան սա Հասած՜ թրծուած, եբկբաշարժներ եւ ուր ի շ աղէտներ ապ
թյսց է Հայ մամուլի պատմութեա՛ն մէջ ; են։ րած֊ այղ քաղաքը ;
ԱՀա թէ ինչու «.Հայրենիք» ամսագիրը, իբր Զիւնով ծ֊ածկոսած լեռներէն այսպէս օրական Կիւմբի... Այս գիւղը 1858/Տ» քՒիւրքմէնչայի
ընդմիշտ անցաւ Ո՚ու -
Հա յ մ շակո յ թ է ն ծառայող Հա յկա՚կտն՛ մեծագոյն՛ մսիլչդնւ կոլգՀլւաշուով, աս15տ0ատՀե՛վոդիթէկ՝անցնիիտանլիւ : Այստնաեսպաարկաագ՛աՐն գաշնադրով Թուրքիա յէն
տեւականա ՛որքա՛ն սուր՛ տագնապ՜ մր կ՝անցընէ :
ձեռնարկնեբէն մէկը, իր գ՛ոյութիւնը սաստա նին։
ցն ելու Համար պէտք ունի ընթերցաղ Հայ Հասարա Ազդայնացումնեբու վիճաբանութեանց ր% . Ալեքսանդր ո պո լ • • • \)*ն ցարական (հուսաստա– ՜
կութեան բացառիկ օգնութեան ե. գո ւր գո ւր ան քին ։ թացքին , բոլոր կո լսակցութիւնն եբն ալ բացայայտ նէ ռազմական նախակայանն էր ել Հայ առեւտրա
Այղ օգնութիւնբ առաւելապէս պէտք է այսօր, կերպով յայտարարած են թէ ներկայ ուսում՚Տասի– կան մանր քաղքենէ դասու շաՀ աս տան՛ը Հ \
երբ «Հայրենիք^ի վարչութիւնն ու խմբագրութիւ րոլթիւևներոլն մէչ1 ելեկտրականութեան ազգայ - Վերչապէս \934էն ի վեր Լենինական, որ Հի–
նը պատրաստութիւններ կը տեսնեն վերջ տալու նացումր մաս չի կազմեր։ Թէ Համայնավարները մա 10 * Հայաստանէ երկրորդ արդէմնաբերական\ ել
մեր ամսագիրը միացեալ (երկու ամսուայ) թիլե ել թէ րնկեբվարականները իրենց նոր «միացեա/ վարչական կեդրոնն է ; \923էն այստեղ Հին , կի–
րով Հրատարակելու գրութեա՛՛ն , զոր Հարկադրուե գոբծ-ունէոլթիւն» ՛ուխտով կը յայտարարենք ,որ ս ա ւե ր տուներուն մէջ կ ապ ր էին 44.656 անձե ի :
ցան իւր՛ ՚յցնել պաս բազմի ստեղծած աննպւ իրեն՛ք աղդայնացում կը պաՀանչ^են միայն Հմենա. ՛Ի՛ ս անըչո ր ս տարի ՚Լեբ^ 1946^5՛ Լենինականն
պայմաններու ճնշման տակ., ել կրկին ամէն ամիս արդէն քարաշէն մեծ գեղեցիկ տուներով, կպրա
կանոնաւ ո ր ա րա ր լոյս ընծայել ղայն՛։ /աս բամ ո լ տէրեր՛ու քմաՀաճոյքին >ոլ բռն՛ութեա՛ն է պատ Հ րապաբակն-ե րով , փողոցներովդ ,թ ատ ր ոն ո վ ,
«ՀայՐ^11Ք ^ ամսագրի առաջին քիւերէն մէ ենթա՛կայ, աբտասաՀման աապստանած գազթային 3)իլՀարմոնիով , միջնակաբգ եւ բարձբագոյն ալ -
կուն մէջ խմբագրութիւնը, անդրադառնալով այդ Հայութեան վրայ է ՛որ կը ծանրանա յ պատմական ս ո ւմնա կան Հ աս տատ ութի ւնն եբվ , տասնեակ ձեռ
մեծ Հանդէսի դերին՝ Հայ կեանքի մէջ, կ՚ըսէր • մեծ պարտականութիւնը ստեղծելու ազատ մտքի նարկութիւներով ու գործարաններով՝ բարգա
«Հայրենիք» ամսագիրը կենդանի րնդՀանուր չ՝աՀեր, լուսաւորելու Համար թէ մեր անցած ճամ ւաճ քաղաք մըն է, աւելի քան ութ՛սուն Հազար
պաՀանջի մը գոՀացաւմ կուտայ ել մեծ ըաց մը կը բան , թէ մեր ապագայ ուղիները։ Այդպիսի շաՀ ի բեակչս լթեամ բ : Լենինական՛ը կ^աճի ոմեենալո*վ
լե՛ցն՛է մտաւոր սն\ոլնդի կարօա մեր Հասար ակ ու ֊, մը, փարոսի մը դերբ կոչուած է կատարելզՀայրե– տեղական արդիւնաբեր ութեան զարգացման , բնա
թեան մէջ; Այնպիսի ատեն մը, երբ Հայ ստեզծա– նիք» ամսագիրը։ Հայ գիտակից Հասարակութեան կարանային շինարար ա ւթեան ել քաղաքի –բաբե -
դոբծական միտքը տամանեյի կապանքներով է կը մնայ գուրգուրանքով պաՀպանել այգ «^ա<Հ1»։ կարգման մեծ ծրագիբն՚եբ *
կաշկանդուած մայր երկրի մէջ եւ օտար կամ օ - (ՀԱՑՐԵՆԻ-Բ) ՝ Աթալինեան ^ՈԲՐՈ՝ԲԳ Հնդամեակի առաջին տա–
Fonds A.R.A.M
ՔԱՌՌՐԳ ԳԱՐ ՄՇԱԿՈՅԹ Եւապափ տԱտեսակաԱ ռահդ շնորՀէալ ճարտարաըուեստնձւրուն , գլխաւոր գր ս՛
մա աո ւնևե ր ո ւն եւ Հանրային սպասարկութիւն՝,*
ներուև% Համար : Եք կու կուսակցութիւներն ա\
հւՄԲ՛— «Հայրենիք» ամսագիրը բպ-րհց իր Զմբան սասա կա թիւն ը լուրջ մտաՀոյ^լթի^ն Համաձայն են վճարելու Ա՛ ո ւո ո լին իի վարչութեան
գոյութեան 25ամ՚եակը: Այս աււթիլ օրաթերթէն կը պատճառէ Աւրոպայէ եւ ընդՀանրապէ բոլոր ելեւմտական յանձնաոյոլթ.իւնն\երը՚.
կ՚ամփոփհնք հետեւեալ խմբագրականը պետութեանց ; «Զառաջ»ը.օրը օրէն տեղեկ^թիլն– ԶՈՒԻՑԵՐԻՈՅ մէչ ապրուստի գինը այնքան
եթէ չհաշուենք , Րագուի մԷչՀ ներ կը Հաղորդէ այդ երկիրներու տնտեսական եւ ալ աման չէ , որքան կը կարծուի : Պատերազմ ի ա*
Հրատարակուած ըն կերայ էն դժուարութեանց
<ձ*հո րծ» ամսագրի խիստ կարճատեւ ԼՀաղիւ տար մասին : տեն ՏԼոլէցերիան կտրուած– էր գլխաւոր ցորենի
՛ուան մր) փորձը, կարող, ենք ըսել, թէ Հայ .մա . Մասնաւորաբար պատերազմիկ երկիրներդ մէջ, ՚ներած՚ողներէն հ– ստիպ՚ո ւե ցաւ իր արտօնատեղինե.
մուլի պատմութեան մէէՀ չէ եղած ուրիշ դէպք մը, որոնց տնտեսութիւնը արդէն քայքայաւած ;ր , ա~ րուն կարեւոր մէկ մասը ցորենի մչակոլթեաա.
երր այնքան տարրեր քաղաքական կոլսակցոլ - ւել\ի ծանրացած է կացութիւնը ձմրան եգա\լ,կէն ; յատկացնել։ Այս պարագան զղայի նուազում մը
թ իւններ ո լ եւ դաւանանքներու պատկանող ա Նձեր , Ա տ որեւ կարգ մբ մահ րամ ա ս ն՛ո ւթ է ւննեը ա յգ յառաչՀ րերալ պանը ր ի եւ կարագի արտագրութեան
այնքան մ եծ բազմ ութեամբ Համ ախ մբո լած բ//ա– երկի բներ ո լ Հողերու եւ դժուարսւթիւններ^ մա վյրայ։ Այս ապրանքները այմմ բաժնեչափի վե .
յին մէկ Հ րաա ա ր ա կո ւթեան մէջ, ինչպէս Հա - սին . - բահուած՛ են, այն աստիճա՛ն որ այս ՚ուտելիքնե .
մախմբուեցան « Հայրենէք » ամսադրի շուրջ ։ ԱԻՍՏՐԻԱ. Այս երկրին ամենամեծ Հոգը ^ րուն բաժնեչափը աւելի շատ է Ան՚գլիոյ մէչ^ քան
ուտելիքի խնդիրն է ար բաբելաւման որեւէ յոյս իր երկրին։ մէ^չ : էք՚ո քո լա յ ի ճաբտա րա բուհ ստը ի .
Եւ ա յս աննախընթաց Համ ախմ բումբ չի ներշնչեր
: ԸնդՀ ա կա ռա կն ։ Օրական 150(1 գոլը րական աղէտի մը վերածնուած՜ է , շաքարի։ նուա -
կաբելի եղաւ այն պատճառով , որ ~« Հա Հ - անգամ դժուար կը ճարուի եւ թերեւս \2,(յ)ի եւ ղութեան Հետեւանքով, ատոր ալ բաժնեչափը
բեն իք » ամ սագի բը ա) կուսակցական ու ղա - աւելի իջնէ, նկատելով որ պարէնէն մեծ մա՚ը \ռբ Անգլիայէն աւելի ^ն՛ուաղ է ՏԼուիցեբիոյ մէչՀ։
լան ական խտրալթիւն չգբաւ իր աշխաաակիցնե - Աի ջ •Նպաստ ամ ատո յցը ճկը Հա յ թ ա յթէր ե. ան^գոր– Կաթին արտագրութիւնը ։որ , 23.4 միլիոն կեն՛,
բուն* մէջ եւ անոնց արժէքովդ միայն ղեկավարուե ծունէ՚ո ւթ իւնը պէտէ դադրեցնէ ս՝ օտե,րս ։ Այդ դփնար էր \Գ\\ին եւ 27.\ միլիոն ա%ին, պատե.
ցաւ ել բ^ Հրապուրիչ ժամադրավայր մր ։ եղաւ պարագա յէն մ էնչել անգամ սով կը նախատես են , րազմը Լրանա՛լուն 21՛.| միլիոնի իջած էբ I ք*բ Հացի
մ եր բոլոր գրագէտներուն) եւ Հա՚նբա յին գործ ի չ - եթէ գրաւման ի շվսանութէ ւնները քիչ մը գւելի բ ա ժն ե չափ ո վ Զ՛ուից եր ի ան* ա շիսա բՀԷ ամէնէն քի չ
նեբուն Համար , նոյնիսկ անոնց Համար, որոնք ի– պարէն չՀայթայթեն • Դժուարութիւնը յս1ռսՀ կոլ բաժին ստացող երկիրներէն մէ^Լը^էԼՀ կազմէ Հ
բենց կամքէն ան կա խ պատճառն՛երով մնացին գայ մասնաւբաբաբ երկրին չորս շրջաններու կամ ՍՊԱՆՒՈ& Հողագործական տֆ՚տ եսութիւնը
գուբս Ա Հ , ծանր տագնապ ռօբ*3)րան–
նուած ըլլալու պարագ֊այէն , որ երկիրը բացսձակ մը 1լ անց՛ընէ , դատելով
Սակայն, ոչ միայն բարոյական , այլեւ նիւ - մէկուսացման
կ1ենթարկէ 1ւ ճարտարարոլեստի ար քո յի Հ րամ ան ա գբէն , որ կը յա յտաբաբէ թէ սպա
թական տեսակէտով «Հայրենիք» ամսագիրր ան - եւ է ձեռնարկ
անկարելի կը դարձնէ Հ ՝\ նիակա՛ն՛ կառավարութիւնը \ 947 48/՛ արմտիքնե–
նախընթաց գործ մրն է Հայ իբականոլթեան մէջ,
Ալս արիա կան կառա վար ո ւթ՚ե ան ՛ո լ ս ՛Վետ րուն եւ բանջար եզէն ներ ո ւն միակ գնորդը պիտի
ուր ՛անոր նման գրական , պատմական եւ Հասա -
երկար կեանք ՝^են\ ու— գրաւման բանակին միջեւ խո րՀ րգա կցո ւթիւններ ըլլա յ : Հունձքը շատ գէշ է եղած այս տար իւ Պա
բակ ակ ան մեծ Հանդէսները
նեցած երբեք , ոչ ալ անոր նմ ան կանոնաւս ր ու կը կա տ ա բո լին՛ Աւստբ իոյ քարիւղի Հ անքեր ո ւ^խն՛՛ տերազմէն) առաջ ի բ ցորենի արտադրութիւնն էբ
անընդՀատ կերպով յաջողած են Հ րատարակուիլ : դրին կարգագրութեան մասին : Այս Հանքերոլար– տարեկան 45 միլիոն կենդինար , մինչդեռ 1946/՛
Անգամ խորՀ րգա յէն կառավար ո ւթիւն ր , որ իր տադր ո ւթիւն բ որպէս Հատուցում կը ստանար արտադրութիւնը Հազիւ 25 միլիոն կենդինար կը
տրամադրութեան տակ .՛ունի մեղմէ անՀամ՚եմասՀ խորՀ րգա յին կառավարութիւնը : Տասը տարուան գեաՀատուի ; 1945^ երաշտ բ աւելի սաստկացա լց
աւելի խւՈչոր իջոցներ > չկրցաւ ոչ թէ 25 տարի , կարճ ժամանակամիջոցէ մը մէջ, Աւստրէոյ քար ցորենի տագն՛ապը որ կը սւիրէ երկու տաբիէ ի
իւղի արտադրոլթէւնը վեր։ Ֆրանքս յի առոգման ցանցի ծրագրին փոքբ
այլ ղէթ ա ասր տաբի անըե\գՀ՚ատ «Հայրենիք» ամ էւբոպայի մէջ^ քիուսիայէն
սագրի նմ ան՝ գրականՀպատմական՜Հասարակակա՚ն եւ քիում անիա յէն վերջ երրորդը պիտի գա յ ։ք. մէկ մասը միայն լրացած է եւ Հացի բաժնեչափը
Հա՛ն գէս մբ Հրատարակել կանոնաւորապէս ^ թէեւ Համ աձա յնո լթէ ւնը իր ագո բծուելու. պարա ֊ չափազանց նուազ ;
մէկէ աւելի փորձեր բբաւ այգ աւգղութեամ բ : գային Աւստբ իոյ քայքայուած տնտեսութիւնը Ջէթի արտադրութիւնը ար Ձյ ր անքս յէն՛ առաջ
կասկած չ կ ա յ > որ «Հայրենիք» ամսագիրը եր զգալապէս պիտի բարւոքի Հ 387.000 թոն էբ, \945ին 242.000 թոնի էր իչահ ,
բեք կտրելէ պիտի չր Է լար Հ բատարակել ՛ո չ թէ 25 ՌՈՒՄԱՆԻԱ օրակարգին՛ վրայ երկու շատ կա իսՀ \946ին 181.240 թոնի, եւղեռայս թիլին 90 առ
տարի, այլ նոյն իսկ 10 տ ա ր\ի անրնդՀատ ու կանո րեւ՛որ խնդիրներ ունի, ծ * Միութեան Հռա յա Հարիւրը աբտասաՀման պիտի ղրկուի :
նաւոր կերպով , եթէ Հ • Տ * Ղ՝աշեակցութեան՛ ՝Ա - րա բերութ՚ի ւններ ը եւ Հ հգադո րծև ՛կան բարենար Հյաքար ի ճար տար արուեստն ալ շատ ն ո ւա զա ծ
մեր իկայի շրջանի կաղմ ա կե բ պո ւթ ի ւե բ նիւթա՛պէս դո ւմն եր ո լ խնդիր ը*. Այս առաւելապէս Հողագոբ ֊ է : ի*ր այժմու արտադրալիժիւնը \93եի առաջհւան
ղօրավիգ չՀանգէս ան ա ր անոր Հ Պէաք չէ մ՛ոռնալ , ծական՛ երկրին մէշ ոլրիշ որեւէ մէջաղգ* խնդիրէ տարիներու 247.000 թոնին 2 ) 3 ի ն է ի1ած։ Օրա -
որ օտար , մեղմէ շատ աւելէ մեծ ու Հարուստ ազ– աւելի , Հա ղեբ>ո լբա շխ ո ւմ ի Հարցի մասինկատարած վարձերը շա՛տ ցած մակարդակի վյրայ կը գտնուին ;
գերու մէջ ալ «Հա յբենիք» ամ սաղրի նմ ան՛ խո շոր պայքա բներն են , որ կա ւսակց ո ւթիւննե րը իր արմ է 1՚936/* օրավարձերուն վրայ յիսուն առ Հարիւր յա
Հ անգէ ս ի մր Հ բա տարակա լթէւնբ չափ ագան ց գըժ– կը բամՏեն ;\92\ին Հողային մասնակի բաշխում մը ւելում մը միայն կատարուած, է ւՄէնչ ապրանքնե
ուարէն գործ մրն է, ար պէտք ՛ունի՛ միշտ բացա - կատար՛ուած էր արդէն՛ : կառավարութեան ըն ղ ղ ի - րու դիներ՛ը նոյն տարուան՝ Հետ Համեմատելով 300
ո֊իկ ճիգերու եւ ա էա կ ցւո ւթ Լ ան Հ Պէաք չէ մոռնա լ մագիր տարրը գիտել կալտայ թէ երկրորդ պա առ Հարիւրը աւելցած են ու դեռ կ՚աւելնան։ *
նաեւ, ՛որ, որքան* ալ մեր ամսագրի բաժանոբդնե– տերազմի վերջաւորութեան , երկու մ է լիան՜֊ Հ ո ղա- Շ ՈՒ* ԷՏ Ը ամենաբախտաւոր երկիրներէն ՝> մին
բուն թի՚-^ԼՀ աննախընթաց բյյայ Հայ իրականոլ - ղուբկ գէւղացէներու եւ երկրագործներու ասա ր կար՛ելի է նկատել։ Անար ք$ . Միռլ–թեա՚ն բացած
թեան մէջ,, ան դարձեալ շատ փոքր էր ել է՝ ծած միլիոն Հ էր իմա ր Հող բաշխուած է * Այ" պարագան 69.0000.000 անգլ * ՛ոսկիի վարկը , տասնը Հէնգ
կել կարենալու Հ ամ արմեր Հ ր ա տ ար ա կո ւթ ե անէ Հ՛ո ղա դո րծո ւթեան քայքայում յառաջ պիտի բերէ, տարուան Համար , խորՀրդաբանին կողմէ վաւե ֊
վրայ եղած շօշափելի ծախքերը : Վ^երջապԷս , նկատելով որ փաքր Հողերը առանց Համագո ր– րացաւեցալ ա՛նցեալ շաբթոլ , Այս Համաձայնալ -
պէտք չէ մոռնալ , \որ մեր ամսագիրը իր գոյու ֊ ծակցական կառալցաւածքի չեն կրնար տնտեսապէս թեամբ անիկա Հէնդ տարուան ընթացքին ֆ$ . (Մի
թեան սկիզբէն մինչեւ այսօր Հրատարակուեցաւ մշակուիլ ։ Ընդդիմադիրները կը կասկածին ութեան պիտի ճարէ պողպատեղէններ , էնքնա -
առանց նոյնիսկ ծա՛նուց՛ումներէ եկած աեւէ եկա - որ Հոգային ււր ենար ո գո ւ.մներո ւ քա-տ ագաինեիը շարժի դնգէկնեբ , ակնաբուժակա՛ն գո բծէ քներ , ե–
•մ՛ուտի . օգնութեան % ՚Ռրէ I՛ վելվոյ քիուսիոյ ւէբայ կաղապար՛ուած Հա. լեկտբական կաղմ ածն եր , ածխաՀան մեքենաներ ,
կը թուի թէ պէտք է պարզ ըլլա յ ամէնաւն Հա ւաքական– ագարակի Լկոլխողի) գբ՚ոլթվււն մր կր վա յ րաշա ր <Հներ եւն։
մար ալ, ՛որ Հայ իրականութեան մէջ, մանաւանդ Հաստատեն • Գերման* տնտեսութեան քայքայումովը իք* Մի–
ապրանքներուն դլխա -
Ս փիւռքի մ էջ , ա՛նկարելի է ինքնաբաւ դարձնեք ԼԵՀԱՍՏԱՆԻ ճարտարարոլե ստի օտար բամնե– ութիւնը այժմ շուէտական\ յ*
Ա՛Հ»
՝« Հայրենիք» ամսագրի նման մեծածախս եւ քիչ ե– տէրերը, .որոնք պատերազմէն աոաչՀ երկրի դրա - ւոր գնորդը կը Հանդիսանա
1լ ա մ ո ւ ա ունեցաղ Հ բատաբակոլթիլի մը, որով ֊ մտգլիսէն քառասուն առ Հարիւրը կը գրաւէին ,
Հետել ա՛նէ կա , արքան ալ էր որա՛կով բարձր ըլլայ ՀրաՀանգ ստացած՜ են՛ կառավարութենէն. գիմել Հ Ա & ԱՍ Տ Ա Ն
եւ էր բովանդակութեամբ ճոխ ,ու բազմակողմանի , իրեն՛, Հատուցում ստանալու Համար իրենց աղ–
չի կրնար օրաթերիժի մը չափ տարած ո լիլ եւ ոչ այ գայնացուած սեփականութիւներուն Համար; ԼԵՆԻՆԱԿԱՆԻ ԲԱՐԵՆՈՐՈԳՈՒՄԸ
անոր նման ծանուց՛սւմ%\եր ունենալ, օր մը ինքնա– Գերման իոյ ամենամեծ շաՀագործողե, էր Տ)ար֊
բաւ դառնալու Համար Հ Ալ ասիկա առաւել ե ւս այն պէնինտիւսթրրի տունը։ Ամերիկացիները շարք մր
պատճառով, որ «Հայրենիք» ամսագիբբ իր գոյու ՝ՈԼըիշ ճարտարարոլեստնեբու կարգին ՔարԻլդԻ ԽՄթ—. Երեւանի ր֊երր֊եբէն, մեր հայհբէնււվ.
թեանն* սկիզբէն իսկ ոբդեգբած էր եւ մինչեւ այսօր զտարաններսլ1ւ 15 առ Հարիւրը ձե,ռք առած էին : Լինինական քաղաքը կբ գտ՛նուի է/. Հա յաս -
ււլ կը շարունա՛կէ էր աշվսատակէցն\եբը վէ,աՀաոյճկաա՜ Ֆրանսական՛ գրամադլուխր կր շաՀագործէր , տանի Հիւսիս –արեւմտեան մասին ս*էչ\, Ախուր եան
տբելու գրութիւնը, որ շատ Հազուադէպ
այմմ (իուսիոյ յանձնուած , ^1ալիցիոյ ՔաԻ\Ի՚–գԻ գետէն քանի մը քիլոմեթր Հեռաւորութեան՛ վրայ,
կան նման Հ բատաբակո ւթիւննե րա լ Համար ւ Եղած Հ անքե բո ւն մօ 60 Հարիւրը երեք կողմէն լեռներով պատուած Հովիտի վ՛ը մ է ^ ։
ԻՏԱԼԱԿԱՆ
են տա՛րիներ , երբ մեր ամսագիրը իր դուրս ի աշ թերթերու տեղեկութիւներուն Հայրենիքի մէչ ապրող կամ իր ժողովուրդի
խատակիցներուն տուած է՛աւելի քան 4000 տոլար Համաձայն , պատերազմի լրանալէն ի վեր 400.0001՛ պատմոլթիլն՚ր գիտցող իւրաքանչիւր ՛Հայ, լալ
էբր աշխատավարձ • Բացի դարձեալ վերողիշեաք իտալացի աշխատաւորներ լեռնային ճամբան՛եր է գիտէ թրքաՀա՜յ ^ գաղթակա՛նութեան արցո՛ւնքո՛վ
«Գործ՝^ ամսադրէն , այս երեսոյթն աննախըն - անցնելով Ֆլ՛ան սա Հասած՜ թրծուած, եբկբաշարժներ եւ ուր ի շ աղէտներ ապ
թյսց է Հայ մամուլի պատմութեա՛ն մէջ ; են։ րած֊ այղ քաղաքը ;
ԱՀա թէ ինչու «.Հայրենիք» ամսագիրը, իբր Զիւնով ծ֊ածկոսած լեռներէն այսպէս օրական Կիւմբի... Այս գիւղը 1858/Տ» քՒիւրքմէնչայի
ընդմիշտ անցաւ Ո՚ու -
Հա յ մ շակո յ թ է ն ծառայող Հա յկա՚կտն՛ մեծագոյն՛ մսիլչդնւ կոլգՀլւաշուով, աս15տ0ատՀե՛վոդիթէկ՝անցնիիտանլիւ : Այստնաեսպաարկաագ՛աՐն գաշնադրով Թուրքիա յէն
տեւականա ՛որքա՛ն սուր՛ տագնապ՜ մր կ՝անցընէ :
ձեռնարկնեբէն մէկը, իր գ՛ոյութիւնը սաստա նին։
ցն ելու Համար պէտք ունի ընթերցաղ Հայ Հասարա Ազդայնացումնեբու վիճաբանութեանց ր% . Ալեքսանդր ո պո լ • • • \)*ն ցարական (հուսաստա– ՜
կութեան բացառիկ օգնութեան ե. գո ւր գո ւր ան քին ։ թացքին , բոլոր կո լսակցութիւնն եբն ալ բացայայտ նէ ռազմական նախակայանն էր ել Հայ առեւտրա
Այղ օգնութիւնբ առաւելապէս պէտք է այսօր, կերպով յայտարարած են թէ ներկայ ուսում՚Տասի– կան մանր քաղքենէ դասու շաՀ աս տան՛ը Հ \
երբ «Հայրենիք^ի վարչութիւնն ու խմբագրութիւ րոլթիւևներոլն մէչ1 ելեկտրականութեան ազգայ - Վերչապէս \934էն ի վեր Լենինական, որ Հի–
նը պատրաստութիւններ կը տեսնեն վերջ տալու նացումր մաս չի կազմեր։ Թէ Համայնավարները մա 10 * Հայաստանէ երկրորդ արդէմնաբերական\ ել
մեր ամսագիրը միացեալ (երկու ամսուայ) թիլե ել թէ րնկեբվարականները իրենց նոր «միացեա/ վարչական կեդրոնն է ; \923էն այստեղ Հին , կի–
րով Հրատարակելու գրութեա՛՛ն , զոր Հարկադրուե գոբծ-ունէոլթիւն» ՛ուխտով կը յայտարարենք ,որ ս ա ւե ր տուներուն մէջ կ ապ ր էին 44.656 անձե ի :
ցան իւր՛ ՚յցնել պաս բազմի ստեղծած աննպւ իրեն՛ք աղդայնացում կը պաՀանչ^են միայն Հմենա. ՛Ի՛ ս անըչո ր ս տարի ՚Լեբ^ 1946^5՛ Լենինականն
պայմաններու ճնշման տակ., ել կրկին ամէն ամիս արդէն քարաշէն մեծ գեղեցիկ տուներով, կպրա
կանոնաւ ո ր ա րա ր լոյս ընծայել ղայն՛։ /աս բամ ո լ տէրեր՛ու քմաՀաճոյքին >ոլ բռն՛ութեա՛ն է պատ Հ րապաբակն-ե րով , փողոցներովդ ,թ ատ ր ոն ո վ ,
«ՀայՐ^11Ք ^ ամսագրի առաջին քիւերէն մէ ենթա՛կայ, աբտասաՀման աապստանած գազթային 3)իլՀարմոնիով , միջնակաբգ եւ բարձբագոյն ալ -
կուն մէջ խմբագրութիւնը, անդրադառնալով այդ Հայութեան վրայ է ՛որ կը ծանրանա յ պատմական ս ո ւմնա կան Հ աս տատ ութի ւնն եբվ , տասնեակ ձեռ
մեծ Հանդէսի դերին՝ Հայ կեանքի մէջ, կ՚ըսէր • մեծ պարտականութիւնը ստեղծելու ազատ մտքի նարկութիւներով ու գործարաններով՝ բարգա
«Հայրենիք» ամսագիրը կենդանի րնդՀանուր չ՝աՀեր, լուսաւորելու Համար թէ մեր անցած ճամ ւաճ քաղաք մըն է, աւելի քան ութ՛սուն Հազար
պաՀանջի մը գոՀացաւմ կուտայ ել մեծ ըաց մը կը բան , թէ մեր ապագայ ուղիները։ Այդպիսի շաՀ ի բեակչս լթեամ բ : Լենինական՛ը կ^աճի ոմեենալո*վ
լե՛ցն՛է մտաւոր սն\ոլնդի կարօա մեր Հասար ակ ու ֊, մը, փարոսի մը դերբ կոչուած է կատարելզՀայրե– տեղական արդիւնաբեր ութեան զարգացման , բնա
թեան մէջ; Այնպիսի ատեն մը, երբ Հայ ստեզծա– նիք» ամսագիրը։ Հայ գիտակից Հասարակութեան կարանային շինարար ա ւթեան ել քաղաքի –բաբե -
դոբծական միտքը տամանեյի կապանքներով է կը մնայ գուրգուրանքով պաՀպանել այգ «^ա<Հ1»։ կարգման մեծ ծրագիբն՚եբ *
կաշկանդուած մայր երկրի մէջ եւ օտար կամ օ - (ՀԱՑՐԵՆԻ-Բ) ՝ Աթալինեան ^ՈԲՐՈ՝ԲԳ Հնդամեակի առաջին տա–
Fonds A.R.A.M
