Page 211 - ARM_19-1947_01
P. 211
կա՛ն կազմեք ով։ Զկար հ֊քեողք մ՜ը որ բծախնդիր Ռ՚էնս աշքս^ւրււսզբակաԱ խումբը շնորՀիւ իր վարիչներու ջանքերուն նոր
վրայ։
էէԼլլաՐ Իր զալԿ.Իս զ՛՛՛՛՛է տարրական ուսում մր լաւագոյն խաղացողներով աւելցաւ Հիներս ւ
տալու։ Կայէն ծնողքներ որ իրենց զաւակները կը Եղբա յրներ Գազանճե ան , Ա կրեան , Գե րմանիա յէն
զրկէին Մեղրէի Կեգր. ու անկէ ալ քյվւրատ գոլէ - բռնի աշխատանքէ վերագարձածՓավւազեան եւն * :
ճը , ուր կը ստանային բարձրագոյն կրթութիւն : Մեր Մ իութիւնր ունի նաեւ կրտսերները (շ&ճշէ) ,
Ահա այսպիսի յառաջադիմութեան մըն էր լծ (Ամփոփուած Ա • Հայաստանի Յուէւվ • 25ի թ-խ-Էն) պատանիներու (ժինեոռ) լաւագո յն խում բեր ւ
ուած ամբողջ գիւղը, երբ վրայ հ ասան 1 91 5ի սեւ Յունուար 25ին Լեեինկրատի մէջ տեղի ունէ - պահեստիները ու մինիմները որոնք բոլորն ալ ա–
օրերը։ Հազարաւոր հայ գիւղերու եւ քաղաքներու ցած է Համ ամ լութ ենա կան ա շէս ար Հա գրական ըն խոյենական Լարքեր ըկը խազան՛. Ա իութիւնր ունի
հետ Բազմաչէնն ալ տեղահան եղաւ ու քշուեցաւ կերութեան Հարիւրամեայ յոբելեանի տօնակատա Համ աղում ա բ \ 40 գործօն անգամներ որոնց ամէ
ԴԷ՚ՂԷ "պանգանոց ա՛նի/տիր։ Դժբախտաբար , այս րութիւնը եւ Համամիութենական երկրորդ աչ ., նէն տարէցը 30 տարեկանէն վար է , Վալանսի Հա
գիւղն ալ, շատ մը հայ գիւղերու եւ քաղաքներու խարՀագրական Համագումարը՛. քՕորՀրգային բո յս ւէ(7 իււ ը այսօր Հպարտ է, երբ տեղացիները Հիա
նման, չկրցաւ կազմակերպուած դիմադրութիւն լոր երկիրներէն Հրաւիրուած պատգամաւորներ , ցումով կր խօսին մեր Ս. Տ. Իւ.ին մասին, եւ մեծ
՚^Ը. ՅոյՏ աալ մեր ջարդարարներուն դէմ , զարմանք մ աս՝,, ա կցած են ա յս տօնակատարութեան Հ բազմութեամբ ներկայ կ^ՐԱան մր ցո ւմն ե ր ո ւե ;
պատճառէ լով նոյն իսկ թուրք պետական շրջանակ– Նախապէս (կուսական ԱշխարՀ ագրա կան Ըն - ինչպէս Հ<3առաջ»ի մէջ նկարագրած էինք 12
ներուն : ինչպէս յայտնի եզալ քետադային , անոնք կերութիւն կոչուած այս միոլթիւնը ստեղծուած Յունուարի Լտլ\՚Օս1է/՛ մէջ եղած մրցումը, մեր արի
չափազանց ղգո յ շ են եղած իրենց ջարդելու ծբա– է \&45ին , ասոր Հիմնադիրները եղան ծովակալ Զ) • Ա.խում
գրին "՚էջ^ վախնալով որ գիւղր կ՚ըմբոստանայ , Պ * Լիտկէն , ակագեմական կ * Բեր եւ ծովակալ Ֆ ՚ բը, չահած է ՇՕԱբ&ԼյքՕՈՈաՏշ/՛ 3 ախոյենական
ինչպէս 96ի ջարդի օրե րուն : Պ • Վրանկել ; Ընկերութեան նպատակն էր՝ ՛էարկ մրցումձերը , այմմ կը պատրաստուի չորրորդին։
Թուրքերը ոչ մ իա յն մ ասնագէտ են գազանա– տալ ա շխա ըՀագրական գի տ ութ ի ւնն եր ո լ գա րգաց– Իսկ Յունուար 2()ին տեղի ունեցաւ 0,էեէի դէմ 1
յին կարգեր ու., այլ եւ. քանդումի եւ աւերումի : ման , Հաւաքել ու մշակել վիճակագրական ու ա՝զ֊ մեռ դաշտին վրայ : Չափազանց ինքկավստաՀու -
Ջարդի թուականէն երկու երեք տարի վեըքբ այս գա գրական տուեալնե բ քիս ւս ա ս ա ան ի եւ զ րս,ց է՛ թիւն մր , մեզի արժեց դրեթէ պարտութիւն մը ,
Հսկայ դիւղն աչ վերածո ւած էր աւերակներու կոյ֊ երկիրներու մասին* Այս ընկերութիւնը շուտով 1 1 ւ ^Ցէշհ - ՈԱ1 : Յաջորղաբար մեր Ա* խումբը։
աի մր, 450 աուներէն Հազիւ 25-30 տուն էր մնա– դարձաւ Ռուս ասա ան ի ամ են ա բեղուն ու Հեղին ա - իր ախոյենական մբցումը շարունակեց , Թուռնօն ,
սաճ մ աս ամ ր : (\՝ է միա յն քանդած էին տուն երր , կա լոր գիտական Հ ա ս տ ա տ ո ւթ է ւե ներէն մէկր : իր Հակառակորդին դաշտին վրա յ , մերոնք շաՀեցան
այլեւ արմատախիլ էին ըրած բոլոր ծառերը, այ անդամն երր ղան ա զան ար շալախ ումբեր կազմ ա - 5, Հակառակորդր 0; Վերջէ՛ մրցումր տեղի ունե
գիներու արմ ատն երր , մ ասն ա լոր խնամվ)Ո վ մ շակ– կերպէ ցին , Հետազօտելու. Համա ր երկրին ծովերը, ցաւ Փետրուար 23ին մեր դաշտին վրայ, 0\շսէ
ուած ծաղկանոցները, մէկ խօսքով այն րո լոր ր որ լիճերը, դետերը, րոյսերը, կենդանիները, ազգե յՇՏՈ// եւ մեր առաջինին մ իջեւ ։ Լաւագո յն խաղա
Հայ գիւղացին գարերէ ի վեր մշակած էր ի բճակտի րս լ կենցաղը ( լեզուն եւն * ; ցողներով օժտուած իսումբ մըն էր Հակառակորդը,
քրտինքով հ իսկապէս քաղաքակրթութեան թշնա - ԱշխարՀագրական ընկերութիւնը Հարիւր տար որ երրորդ անգամ ր լ լա յ ով պարտուէցաւ մերիննե–
մի Թուրքն էր անցած ա յգ րո լո րի վրա յէն ։ ուան ընի/ա ցքի լ արտագրեց աշխարՀաՀռչակ ճա– բէն , 6 2 է Չմոռնանք ՛ըսել որ այս խաղեբուն ըն
նապաբՀորգԼեր ու ա շիա րՀ աղէտն եր ,•—• Աիմիո - թացքին տեղի կ՚ունենան նաև լ ըստ ս ո վո ր ո ւթ էանց ,
Ականատեսներ կր պատմէին թէ Հայ առուներու նով - Տանշանսկի , Պրմեվալսկի, Աիկլուխօ Ա՝ակ– ՕԱ^61՚է1Մ6 ոԺ&ՅԱ , այստեղ Յունուար 26ին փայլե
մէջ Հաստատուած քիւրտերը եւ Թուրքէ րր իրենց լայ , կրոպ/,ակի , Կոզլով, Հքոկալսքի , Օբրուշեւ , ցան մեր կրտսերները Տէ. ւ^շռւեշւ՚է ՕտԼեօո^ , Կ.Բա -
նստած տուներուն պա տ ո ւՀ անն ե ր ո ւ շչվ՛՛՛– ակն երր ք*երգ եւն * ; Նշանաւորն է Ա իմիոնովր , որ իբրեւ սերնէըուն դէմ եւ շաՀեցան 10 0 ։ Հիացում եւ
եւ գուռն երր կր քանդէ էն ու կր վառէին ն<ո յն իսկ մեՆ աշխարՀագէա իրաւամբ կր կոչուի՝ հլքհուսաս– զարմանք պատճառելով ներկայ Հասարակութեան ,
գերաններ ր ։ Անգամ մ ր տուն ի մր գերանն երր աանի արգի աշէսարՀ ագր ութեան Հա յրը՝^ ե՛– ^Ռու Հայ թէ ֆ բան սաց ի • Ա յժմ պիտ ի սկսին ախո յ՛է -
քանդելու միջոցին տուն մր կր փչի եւ չորս քէ՚՜Ր"1 սական պետական վիճակագրութեան Հայր՝^ ; Պէս– • նական մրցումն էրուն գլխաւոր Հանդիսացողնե -
երիտասարդներ կր թաղուին փլատակներուն տակ ։ տր Պեարովիչ քառասուն տարի կը վարէ անոր նա րուն մ իջեւ ծրագրուած մ եծ մր ց ո ւմնե ր\ը , կը յու—
Այդ քանի մր կիսաքանդ տուն երուն մէջ տեզաւոբ– խագաՀ ո ւթ իււ ը • Տան էթ ան ի լեռնա յին դրութեան սանք ու կը մաղթենք որ. Վալանսի Լ). Տ. ձ\. որ
ուած է էն դարաւոր ք*աղմա շէն ի աւերիչները ։Ա ենք ուսումնասիրութեան Համար , անոր անունին վրա ք ան ցես/լ տ ա ր ո ւան Տէ. ք 01ձէ.ի պա րտո ւթեամբ փոր -
Հրաշքով ազատուած անոր վերքին մնացորդներս էլաւելցոլի Տանշանսկի մականունը; Աւ ո ր բաղմա– ձառութիւն մ ր ունի արդէն , ուժով պիտի դիմա
երբ ՀետզՀետէ մեր Հայրենի բոյն երր՛ կ ր՝ վերա - Հազա ր ե րկերը , որո. զ մ էջ ( « Ռ՚ւ ւ ս ա ս ա ա ն ի աշ - գրաւէ գալիք դժուարին մբցումն երուն , Հասնելու
դառնայինք, տեղ չունէինք բնակութեան; Յաճախ խա րՀ ագրա կաւ - վիճակագրական բառարանդ Հինդ Համար այն լաւագոյն արդիւնքին երր պիտի տ էյ -
5-10 Հոգի կր Հաւաքուէինք փլփլկած տունի մր Հատորէ եւն , մինչեւ այսօր գիտական մեծ արժէք բանայ ղոյգ նաՀանդնեբու , թէ ախոյենական տիտ
.անկիւնը, բոլորիս սրտէն արիւն կր Հոսէր էէ տես կր ներկայացնեն ւ ղոս էւն է լ թէ ա յնքան ս սլաս ո ւած գն դա էս աղի
այդ աննկարագրելի չաբէ/քնեբուն : Անցած էինք Ա ակտ յն ՀձԱշվսարՀ ագրա կան ըն կեր ո ւթեան րո - բա րձրադո յն դասարանի մ ուտքին (թքՕՈ10է10ո) ՝.
* Ա–
մեր Հարազատն եբոլ դիակներու վրա յէն , չափած Լոր ան գամն եր էն ամ ե^աՀռչակաւո րն է՝ կեդր լսկին Քյւիսասւփււր
էինք Տէր Զ°րի անապատները, վրէմի անյագ ըզ– 13 ի ո յ բնութիւնը Հետազօտող Ա * Պ րժեվա ԼԻՐՆ ՏԷԱԻՆ Հ* Մ՛ Ը՛ Մ՛Ի ՅԱ՚ԼԹՈԻԹԻՒՆՆԵՐԸ
գա ց՛ում մըն էր որ կը յորդէ ր բո լորէս ս բտէն , ( 1 8 3 9 — 1 8 8 8 ) » , ինչպէս կ\ըսէ Լ. Բերդ , ԼԻՈՆ , 2 Մարտ Կիրակի, 23 Փետրուարին ,*
այլեւս կը ճանչնայինք մեր դարաւոր դաՀիճը իր ՀամաշիսարՀա յին Հռչակ ստացած է նաեւ Լիսն Տէսին Հ* Մ* Ը* Մ՛ի Ա՛ խումբը Լիր սէփա–
՚ ամբողջ էութեամբ , կյ ոլզէինք գիւղէն գուբս վռլ/; - Մ * Մ ակլայ , որ աւստրալիական ցեղերու ո ւս ո ւմ կան դաշտին վրայ) յաղթելով \Լմբլուրիւէ Ա*
տ՛ել անոր աւերիչ չարագործները, ու ս կսիլ մեր նաս ի ր ո ւթեամ բ , Հերքեց ցեզա յէ՛ն ղղուէլի վարդա իսումբին 3 1 ք տարաւ եղանակի Տրգ յաղթանակը :
քանդուած տուներու վեբա շինութեան * պետութիւնը յ ա սլաց ո է ցան ելով թէ «ւ/՛ արդր ամ էն Այո տարի կարծես թէ ոգր մարզէյկներու գէմ
Վերջապէս օր ին մ է կր պա յթեցալ օբՀասական տեղ մարդ ^»։ Ա . կրոպոտկին , որ երկրիս սառոյ– կր գործէ ; Կէւրակէւ առաւօտ ° գ ր պայծառ էր՚,
կռիւ մը գիւղին Հապա բակին վրայ ; ք*ոլոբ Թուր ցով պատած շրջաններու վարկածը երեւանէ Հանեց ; բայց կէս օր էւն ցուրտ քամ ին ազդեց , վնասէ լով
քեր ր եւ փ իւր տերը մ իասնա բար յարձակէ ցան քա Այս գիտնականս, երուն թիւր շատ՝ մեծ Է I Հասո յթ էն որ ամ բողջութեամ բ պիտի տ բուի ներ
նի մը Հա յ տղաներ ու ՚ / ր ա յ 1 ղեկավա բութեամբ Ըն կե ր ո ւթ ի ւն ր իր ժամ անակին Ո*ո ւս աս տ ան ի գաղթի ֆօնտին յ Յուսանք թէ յառաջի կա յ ե ր կո ւ
Մ ոլխթաբ Հասան ին; Լուրը կայծակի արադու - կարդ մը ծա յ ըադաւառնե բուն մ Էջ մ ա–ւնաճէււղեր մ բցո ւմնե բուն ( 1 6 եւ 23 Մարտ) , օգը նպաստաւոր
թեամբ տարածուեցաւ Հայ խրճիթներէն ներս , ստեղծեց* Աչ֊պերիա, Ալտ այ , 1Լլատիվոստոկ պիտի Րէլայ եւ Լիոնի եւ թէ Տէոինէւ Հայ գաղութը
վերապրող բոլոր գիւղացիները կէն թէ տղամարդ եւն . որոնց մէջ նշանաւոր տեղ մր կը գրաւէ կով– աւելէ։ մեծ բա զմ ո ւթ ե ա մբ իսուժէ դա շա քա ջա լ ե ր ե -
նետ ո ւեց ան կռիւին մէջ : Ըն կեր Աինաս Տէրվիչ֊ կասի մասւաճշլղը Թիֆլէ՚զի մէջ , ստեղծուած լու Համար Հայ մ ա րզէ կն երոլ ազգօգուտ դոբծր ։
եան,.որ հեռաւոր Ամերիկայէն կամաւոր էր եկած 1 85 1 ին հ Այս մաս՚Լաճիւղը բազմաթիւ Հետազօտու- Այո կիրակի , 2 Մ արա դար ձեալ Հ. Մ– Ը– Մի
ու հասած էր մինչեւ իր հայրենի գիւղը , իսչպէս թիւԼներ կատարեց , մասնաւոբապէս Անդրկովկա Ա* իսումբր տարաւ փայլուն յաղթութիւն մը՛. Թէ
իր կամաւորական շրջանին , այս կռիւին մէջ ա։ սի եւ Հա յաստան ի բնութ եան վե րա բեր ե ա լ : Անոր եւ Հակառակորդի դաշտին վրայ կր խազար , սա -
մեծ քաջութիւն ցոյց տուաւ։ Ամերիկեան։ բռունց ՀձՏեղե կագիբ՚^ն երուն մ էջ Հա լաստանի մ ասին յօդ կայն ոոյց տուաւ թէ ոչ դաշտի փո վա խո ւթ իւն\ր ոչ
քի գործիքով մր երկուքի բաժնեց այնքան յոխոր– ուածներ ունին * Աղ * Երեց եան , ^ար * Ա րուանձտ– տեղավախութիւնր , արգելք չեն կրնար Րէէալ իւր
տացող Մուխթար Հասան ին ճա՛կատը եւ մաբդր եան, Եր* Լա լա յէան, Հ* Առաքելեան, Ա* Լէ աս յաղթանակի շա՛րանը աւելցնելու ։ Այո անգամ իր
ուժաթափ գետին փռուեցաւ ։ Այնքան յանդուգն էր տեր է լ ուրիշներ զո Հր եղաւ Ը. Տ. Լ^ՕՈՈ&ւՏԹ// որ կ՝ուղէր ամէն/ գնով
մեր տգոց մղած կռիւր որ վատոգի թ շնամ ին , հա Խ* իշխանութեան շրջանին ընկերութիւնը յաղթել Հ* Ա * Ը՛ Մ ՛ր ազատած ըլլալու Համտք
կառակ իր ուժի գերազանցութեան , շոլտ<ով փա - կազմ ակէրպեց արշաւանքներ գէպի Ս իպերիտ՝ , իր դասակարգէն *Լա՝Ր է$)*հլու վտանգէն , բալց
իա։ աո ի դիմեց : Այս կ"ի՚֊1շ այնքան սարսափեցուց Մ իջիս Աո իա , Կա յբ * Արեւելք , կ ո.վկաս , որոնք Հ. Մ– Ը. Մ–ի համ ար աւելի կենսական էր յաղ -
զիրենք որ քանէի մը ամիսէն բոլորն ալ հեռացան Հաւաքեցին ու մ շտկեցին Հա բուստ գիտ՜ականէ ն ի ւ ֊ իմ է լ , լ՚լլալոլ Համ ար իր դասակարգի խում բե բու
գիւղէն, անգամ մըն ալ չվերադա՛ռնալու պայ - թեր : Նմանապէս կազմակերպուեցան շարք մը ճա– ախոյեանը ել գալիք տարեշրջանին խաղալու աւելի
մանով։ Սկսանք վրաշինեյ մեր քանդուած տունե նապարՀ ո րդո ւթ իւններ՝ գէպի Աֆղան ի ստ ան , Հա– բարձր դասու խում բերու հետ; Հ. Մ– Ը– Մ–ի
ր ը ։ մշակել եւ ծաղկեցնեք մեր դաշտերը։ ք՝այց պէշիստան , Հիլսէւսային եւ Հարաւային Ամերէւկա ։ խաղացողներ ր յաջողէ ցան Հասնի լ իրենց ն պատա–
աւա/՚զ, այս ալ երկար չտեւեց. 1922-23^5՛ Վ^Ր^Է՝*՛ կին , պարտութեան մ ատն ելով տեղական խումբր՝
մ արտ 9 ին Լիոն Տէոին
մնացորդներս ալ վերջնա պէս հեռացանք ու այսօր 2ԱՅՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ 3—1։
Բազմաշէնն ալ կը մնայ աւերակ եւ խ ո սլան հ 3առաջիկա յ կիբա՛կի
ՊԵՏՐՈՍ ՄԱՆՈԻԿԷԱ՚ե. ՄԱՐԶԱԿԱՆ ԿԵԱՆ-Բ ՛Հ– Մ. Ը. Մ.ի Ա– խումբը կը մեկնի Տէ. I V Ն՝Խ–
§6Ոէ16^ , մրցելու Համար տեղական Ա* խումբին
ՀԱԼԱՆՍ - Վալանսի Հ. Մ– Մ –ը ( Ա Տ. ձ.) դէմ : Այն մարզասէը Հայերը որոնք կը փափաքին
ԼՐԱՏՈՒ ԱՐՈՒԵՍՏԻ Որ Հիմնուած էր Ազատ աղբ ութէն էն անմ ի^ասլկ ս ընկերանալ Հ* Մ * Ը * Մ ՛ի խումբին՝ թող Հաճին
\ետքր , Տ" ոմ ու Արաէշի առաջին շա բքին (1*1 այժմէն իսկ վարձել իրենց տ եզէ րր , օթօքա րնե րու
Փարիզի Հայ Հասարակութիւնր մօտերս Հա - Տձոք) ախոյէւ ական տիտղոսը շաՀեցալ , առաջի՛ն համար դիմեք Հ ֊Մ • ՛Մ ՛ի Լիոն Տէսին խումբի
ճո յ ք ր պիտի
լանի յայտնի ունենա յ չոելոլ եւ դնաՀ ատելու Ա ի– տարին ։ Յաջորդական աիսոյենական մրցումները վարչութեան ան դամներուն : Մ ա Ր զ ի կ
այմմ Փարիզ
թէնօբը, էս°մաւՐաւէլ Փւսփազեան . Որ շա բունակս ւե ցան միեւնոյն տիտղոսր շաՀ ուլ խում -
կը գտնուի։ 9 բերու դէմ : Տարեշրջանի վերջինը սակայն ո ր տե ԳԵՐԱԳՈՅՆ ԱՏԵԱՆԻ Գշ • օրուան նիստին մէջ ,
Համակբելի եւ տազանդաւոր թէնօբը , տաս - ղի ունեցաւ Լիսն ի Արուարձաններէն , Ա էն Ֆօն , աղմկալի տեսարան մը պաբղուեցալ, %հէբնան տր
նեակ տարիներէ ի վեր իաալիոյ մէջ կր վայելէ Ալվառտ լեռն այ է՛ն էսում րին դէմ , դժբաիստ օր մր Պոինոն , յայտարաբեց թէ ներկայ պիտի ^ՐԼԼա ՚
Համբաւը մեծ արուեստագէտի; Երգած է իաալիու եղաւ Ա .Տ ձ\.էն Համար; իրաւարարին։ ակներեւ դատավարութեան , <ձքան ի որ թ ո յ լ չտրուեց ալ
եւ Ա պան է։ ո յ առա շն ակարդ թատրոնն ե բուն մէջ եւ կոզմնէակցութեամ բ մերոնք պաբտուեցան , ա յս դո Հացուց ի չ պաշտպանողական մ ր պատրաստելն :
վերջերս Փարիզի՝ ՕձԽոի եւ Շծւէշ Նջոզս&ի , ինչ պատճառով կռիւ մըն ալ տեզէւ ոլ՚1 եցալ եւ Ամբաստանեալը, ծիւրած ՛եւ Հիւանդ, ատեանէն
պէս նաեւ Լիոնի , Թուլուղի , էքս լէ Պ էն ի օփերա– որ արդէն Հասած էր գնդախաղի բարձրագոյն ա– գոլրս Հանուն ցաւ երկու պաՀ ակն էրու մ իջոցաւ :
ներու մէջ, ստեղծելով մեծ իս ան դավա ռութ իւն եւ ռաջին շարքէն (ք>աՈ10է10ո) , Հնազանդելով Լէկք՛ Բայց նախ քան այդ անաբդուեցալ ոչ միայն իբ
արժանանալով բարձր գնաՀատման իտալացի, կանոնագրիւ , մնաց դարձեալ բւշաճւՇ Տ6Ո6 ,'պաՀե– րեւ դաւաճան , այլեւ իբրեւ լրտես ; Ամբաստանող
ֆրանսացի , սպանիացի արուեստագէտ քննադատ– լովմիայն զոյգ ւաՀանգներուն ախոյենական տիտ ները կ՚ըսէին թէ տր Պրինոն ^զինուորական տեղէ–
ղոսը ; Հարիւրաւոր խում բեր , տասնեակ տարին էր կութիւններ Հաղորդած է Հի՚֊ո • Ա՚էրիկէի ամրու–
նե, կոզմէ: պայքարած են երեւակայելով թաաօէ10Ո եւ ի վեր֊ թեանց մասին, ինչպէս եւ մատնած զօր* տր կոլը
Պ՛ հմմանուէլ Փափաղեան պիտի երղէ մարտ ջոյ ուժասպառ կամ ցրուած են եւ կամ աւելի ստո եւ Հրեաները։ Փաստաբանները բողոքեցին , դիտե^
ծա
\եին Տ&11© Շտ^ՇՅԱ^ ՏԷ1) Հայ եւ միջազգային րադաս շարքերու գասր անցած : տալով թէ կարգ մը փաստաթուղթեր չեն յանձ -
նօթ հեղինակներու գոբծերէն : Ա՛ 1 947/՛ տարեշրջանին մեր մ ա բղա կտնին Ա. նուած , պաշտպանողական ըպատրա ստէ լու Համար;
Fonds A.R.A.M
վրայ։
էէԼլլաՐ Իր զալԿ.Իս զ՛՛՛՛՛է տարրական ուսում մր լաւագոյն խաղացողներով աւելցաւ Հիներս ւ
տալու։ Կայէն ծնողքներ որ իրենց զաւակները կը Եղբա յրներ Գազանճե ան , Ա կրեան , Գե րմանիա յէն
զրկէին Մեղրէի Կեգր. ու անկէ ալ քյվւրատ գոլէ - բռնի աշխատանքէ վերագարձածՓավւազեան եւն * :
ճը , ուր կը ստանային բարձրագոյն կրթութիւն : Մեր Մ իութիւնր ունի նաեւ կրտսերները (շ&ճշէ) ,
Ահա այսպիսի յառաջադիմութեան մըն էր լծ (Ամփոփուած Ա • Հայաստանի Յուէւվ • 25ի թ-խ-Էն) պատանիներու (ժինեոռ) լաւագո յն խում բեր ւ
ուած ամբողջ գիւղը, երբ վրայ հ ասան 1 91 5ի սեւ Յունուար 25ին Լեեինկրատի մէջ տեղի ունէ - պահեստիները ու մինիմները որոնք բոլորն ալ ա–
օրերը։ Հազարաւոր հայ գիւղերու եւ քաղաքներու ցած է Համ ամ լութ ենա կան ա շէս ար Հա գրական ըն խոյենական Լարքեր ըկը խազան՛. Ա իութիւնր ունի
հետ Բազմաչէնն ալ տեղահան եղաւ ու քշուեցաւ կերութեան Հարիւրամեայ յոբելեանի տօնակատա Համ աղում ա բ \ 40 գործօն անգամներ որոնց ամէ
ԴԷ՚ՂԷ "պանգանոց ա՛նի/տիր։ Դժբախտաբար , այս րութիւնը եւ Համամիութենական երկրորդ աչ ., նէն տարէցը 30 տարեկանէն վար է , Վալանսի Հա
գիւղն ալ, շատ մը հայ գիւղերու եւ քաղաքներու խարՀագրական Համագումարը՛. քՕորՀրգային բո յս ւէ(7 իււ ը այսօր Հպարտ է, երբ տեղացիները Հիա
նման, չկրցաւ կազմակերպուած դիմադրութիւն լոր երկիրներէն Հրաւիրուած պատգամաւորներ , ցումով կր խօսին մեր Ս. Տ. Իւ.ին մասին, եւ մեծ
՚^Ը. ՅոյՏ աալ մեր ջարդարարներուն դէմ , զարմանք մ աս՝,, ա կցած են ա յս տօնակատարութեան Հ բազմութեամբ ներկայ կ^ՐԱան մր ցո ւմն ե ր ո ւե ;
պատճառէ լով նոյն իսկ թուրք պետական շրջանակ– Նախապէս (կուսական ԱշխարՀ ագրա կան Ըն - ինչպէս Հ<3առաջ»ի մէջ նկարագրած էինք 12
ներուն : ինչպէս յայտնի եզալ քետադային , անոնք կերութիւն կոչուած այս միոլթիւնը ստեղծուած Յունուարի Լտլ\՚Օս1է/՛ մէջ եղած մրցումը, մեր արի
չափազանց ղգո յ շ են եղած իրենց ջարդելու ծբա– է \&45ին , ասոր Հիմնադիրները եղան ծովակալ Զ) • Ա.խում
գրին "՚էջ^ վախնալով որ գիւղր կ՚ըմբոստանայ , Պ * Լիտկէն , ակագեմական կ * Բեր եւ ծովակալ Ֆ ՚ բը, չահած է ՇՕԱբ&ԼյքՕՈՈաՏշ/՛ 3 ախոյենական
ինչպէս 96ի ջարդի օրե րուն : Պ • Վրանկել ; Ընկերութեան նպատակն էր՝ ՛էարկ մրցումձերը , այմմ կը պատրաստուի չորրորդին։
Թուրքերը ոչ մ իա յն մ ասնագէտ են գազանա– տալ ա շխա ըՀագրական գի տ ութ ի ւնն եր ո լ գա րգաց– Իսկ Յունուար 2()ին տեղի ունեցաւ 0,էեէի դէմ 1
յին կարգեր ու., այլ եւ. քանդումի եւ աւերումի : ման , Հաւաքել ու մշակել վիճակագրական ու ա՝զ֊ մեռ դաշտին վրայ : Չափազանց ինքկավստաՀու -
Ջարդի թուականէն երկու երեք տարի վեըքբ այս գա գրական տուեալնե բ քիս ւս ա ս ա ան ի եւ զ րս,ց է՛ թիւն մր , մեզի արժեց դրեթէ պարտութիւն մը ,
Հսկայ դիւղն աչ վերածո ւած էր աւերակներու կոյ֊ երկիրներու մասին* Այս ընկերութիւնը շուտով 1 1 ւ ^Ցէշհ - ՈԱ1 : Յաջորղաբար մեր Ա* խումբը։
աի մր, 450 աուներէն Հազիւ 25-30 տուն էր մնա– դարձաւ Ռուս ասա ան ի ամ են ա բեղուն ու Հեղին ա - իր ախոյենական մբցումը շարունակեց , Թուռնօն ,
սաճ մ աս ամ ր : (\՝ է միա յն քանդած էին տուն երր , կա լոր գիտական Հ ա ս տ ա տ ո ւթ է ւե ներէն մէկր : իր Հակառակորդին դաշտին վրա յ , մերոնք շաՀեցան
այլեւ արմատախիլ էին ըրած բոլոր ծառերը, այ անդամն երր ղան ա զան ար շալախ ումբեր կազմ ա - 5, Հակառակորդր 0; Վերջէ՛ մրցումր տեղի ունե
գիներու արմ ատն երր , մ ասն ա լոր խնամվ)Ո վ մ շակ– կերպէ ցին , Հետազօտելու. Համա ր երկրին ծովերը, ցաւ Փետրուար 23ին մեր դաշտին վրայ, 0\շսէ
ուած ծաղկանոցները, մէկ խօսքով այն րո լոր ր որ լիճերը, դետերը, րոյսերը, կենդանիները, ազգե յՇՏՈ// եւ մեր առաջինին մ իջեւ ։ Լաւագո յն խաղա
Հայ գիւղացին գարերէ ի վեր մշակած էր ի բճակտի րս լ կենցաղը ( լեզուն եւն * ; ցողներով օժտուած իսումբ մըն էր Հակառակորդը,
քրտինքով հ իսկապէս քաղաքակրթութեան թշնա - ԱշխարՀագրական ընկերութիւնը Հարիւր տար որ երրորդ անգամ ր լ լա յ ով պարտուէցաւ մերիննե–
մի Թուրքն էր անցած ա յգ րո լո րի վրա յէն ։ ուան ընի/ա ցքի լ արտագրեց աշխարՀաՀռչակ ճա– բէն , 6 2 է Չմոռնանք ՛ըսել որ այս խաղեբուն ըն
նապաբՀորգԼեր ու ա շիա րՀ աղէտն եր ,•—• Աիմիո - թացքին տեղի կ՚ունենան նաև լ ըստ ս ո վո ր ո ւթ էանց ,
Ականատեսներ կր պատմէին թէ Հայ առուներու նով - Տանշանսկի , Պրմեվալսկի, Աիկլուխօ Ա՝ակ– ՕԱ^61՚է1Մ6 ոԺ&ՅԱ , այստեղ Յունուար 26ին փայլե
մէջ Հաստատուած քիւրտերը եւ Թուրքէ րր իրենց լայ , կրոպ/,ակի , Կոզլով, Հքոկալսքի , Օբրուշեւ , ցան մեր կրտսերները Տէ. ւ^շռւեշւ՚է ՕտԼեօո^ , Կ.Բա -
նստած տուներուն պա տ ո ւՀ անն ե ր ո ւ շչվ՛՛՛– ակն երր ք*երգ եւն * ; Նշանաւորն է Ա իմիոնովր , որ իբրեւ սերնէըուն դէմ եւ շաՀեցան 10 0 ։ Հիացում եւ
եւ գուռն երր կր քանդէ էն ու կր վառէին ն<ո յն իսկ մեՆ աշխարՀագէա իրաւամբ կր կոչուի՝ հլքհուսաս– զարմանք պատճառելով ներկայ Հասարակութեան ,
գերաններ ր ։ Անգամ մ ր տուն ի մր գերանն երր աանի արգի աշէսարՀ ագր ութեան Հա յրը՝^ ե՛– ^Ռու Հայ թէ ֆ բան սաց ի • Ա յժմ պիտ ի սկսին ախո յ՛է -
քանդելու միջոցին տուն մր կր փչի եւ չորս քէ՚՜Ր"1 սական պետական վիճակագրութեան Հայր՝^ ; Պէս– • նական մրցումն էրուն գլխաւոր Հանդիսացողնե -
երիտասարդներ կր թաղուին փլատակներուն տակ ։ տր Պեարովիչ քառասուն տարի կը վարէ անոր նա րուն մ իջեւ ծրագրուած մ եծ մր ց ո ւմնե ր\ը , կը յու—
Այդ քանի մր կիսաքանդ տուն երուն մէջ տեզաւոբ– խագաՀ ո ւթ իււ ը • Տան էթ ան ի լեռնա յին դրութեան սանք ու կը մաղթենք որ. Վալանսի Լ). Տ. ձ\. որ
ուած է էն դարաւոր ք*աղմա շէն ի աւերիչները ։Ա ենք ուսումնասիրութեան Համար , անոր անունին վրա ք ան ցես/լ տ ա ր ո ւան Տէ. ք 01ձէ.ի պա րտո ւթեամբ փոր -
Հրաշքով ազատուած անոր վերքին մնացորդներս էլաւելցոլի Տանշանսկի մականունը; Աւ ո ր բաղմա– ձառութիւն մ ր ունի արդէն , ուժով պիտի դիմա
երբ ՀետզՀետէ մեր Հայրենի բոյն երր՛ կ ր՝ վերա - Հազա ր ե րկերը , որո. զ մ էջ ( « Ռ՚ւ ւ ս ա ս ա ա ն ի աշ - գրաւէ գալիք դժուարին մբցումն երուն , Հասնելու
դառնայինք, տեղ չունէինք բնակութեան; Յաճախ խա րՀ ագրա կաւ - վիճակագրական բառարանդ Հինդ Համար այն լաւագոյն արդիւնքին երր պիտի տ էյ -
5-10 Հոգի կր Հաւաքուէինք փլփլկած տունի մր Հատորէ եւն , մինչեւ այսօր գիտական մեծ արժէք բանայ ղոյգ նաՀանդնեբու , թէ ախոյենական տիտ
.անկիւնը, բոլորիս սրտէն արիւն կր Հոսէր էէ տես կր ներկայացնեն ւ ղոս էւն է լ թէ ա յնքան ս սլաս ո ւած գն դա էս աղի
այդ աննկարագրելի չաբէ/քնեբուն : Անցած էինք Ա ակտ յն ՀձԱշվսարՀ ագրա կան ըն կեր ո ւթեան րո - բա րձրադո յն դասարանի մ ուտքին (թքՕՈ10է10ո) ՝.
* Ա–
մեր Հարազատն եբոլ դիակներու վրա յէն , չափած Լոր ան գամն եր էն ամ ե^աՀռչակաւո րն է՝ կեդր լսկին Քյւիսասւփււր
էինք Տէր Զ°րի անապատները, վրէմի անյագ ըզ– 13 ի ո յ բնութիւնը Հետազօտող Ա * Պ րժեվա ԼԻՐՆ ՏԷԱԻՆ Հ* Մ՛ Ը՛ Մ՛Ի ՅԱ՚ԼԹՈԻԹԻՒՆՆԵՐԸ
գա ց՛ում մըն էր որ կը յորդէ ր բո լորէս ս բտէն , ( 1 8 3 9 — 1 8 8 8 ) » , ինչպէս կ\ըսէ Լ. Բերդ , ԼԻՈՆ , 2 Մարտ Կիրակի, 23 Փետրուարին ,*
այլեւս կը ճանչնայինք մեր դարաւոր դաՀիճը իր ՀամաշիսարՀա յին Հռչակ ստացած է նաեւ Լիսն Տէսին Հ* Մ* Ը* Մ՛ի Ա՛ խումբը Լիր սէփա–
՚ ամբողջ էութեամբ , կյ ոլզէինք գիւղէն գուբս վռլ/; - Մ * Մ ակլայ , որ աւստրալիական ցեղերու ո ւս ո ւմ կան դաշտին վրայ) յաղթելով \Լմբլուրիւէ Ա*
տ՛ել անոր աւերիչ չարագործները, ու ս կսիլ մեր նաս ի ր ո ւթեամ բ , Հերքեց ցեզա յէ՛ն ղղուէլի վարդա իսումբին 3 1 ք տարաւ եղանակի Տրգ յաղթանակը :
քանդուած տուներու վեբա շինութեան * պետութիւնը յ ա սլաց ո է ցան ելով թէ «ւ/՛ արդր ամ էն Այո տարի կարծես թէ ոգր մարզէյկներու գէմ
Վերջապէս օր ին մ է կր պա յթեցալ օբՀասական տեղ մարդ ^»։ Ա . կրոպոտկին , որ երկրիս սառոյ– կր գործէ ; Կէւրակէւ առաւօտ ° գ ր պայծառ էր՚,
կռիւ մը գիւղին Հապա բակին վրայ ; ք*ոլոբ Թուր ցով պատած շրջաններու վարկածը երեւանէ Հանեց ; բայց կէս օր էւն ցուրտ քամ ին ազդեց , վնասէ լով
քեր ր եւ փ իւր տերը մ իասնա բար յարձակէ ցան քա Այս գիտնականս, երուն թիւր շատ՝ մեծ Է I Հասո յթ էն որ ամ բողջութեամ բ պիտի տ բուի ներ
նի մը Հա յ տղաներ ու ՚ / ր ա յ 1 ղեկավա բութեամբ Ըն կե ր ո ւթ ի ւն ր իր ժամ անակին Ո*ո ւս աս տ ան ի գաղթի ֆօնտին յ Յուսանք թէ յառաջի կա յ ե ր կո ւ
Մ ոլխթաբ Հասան ին; Լուրը կայծակի արադու - կարդ մը ծա յ ըադաւառնե բուն մ Էջ մ ա–ւնաճէււղեր մ բցո ւմնե բուն ( 1 6 եւ 23 Մարտ) , օգը նպաստաւոր
թեամբ տարածուեցաւ Հայ խրճիթներէն ներս , ստեղծեց* Աչ֊պերիա, Ալտ այ , 1Լլատիվոստոկ պիտի Րէլայ եւ Լիոնի եւ թէ Տէոինէւ Հայ գաղութը
վերապրող բոլոր գիւղացիները կէն թէ տղամարդ եւն . որոնց մէջ նշանաւոր տեղ մր կը գրաւէ կով– աւելէ։ մեծ բա զմ ո ւթ ե ա մբ իսուժէ դա շա քա ջա լ ե ր ե -
նետ ո ւեց ան կռիւին մէջ : Ըն կեր Աինաս Տէրվիչ֊ կասի մասւաճշլղը Թիֆլէ՚զի մէջ , ստեղծուած լու Համար Հայ մ ա րզէ կն երոլ ազգօգուտ դոբծր ։
եան,.որ հեռաւոր Ամերիկայէն կամաւոր էր եկած 1 85 1 ին հ Այս մաս՚Լաճիւղը բազմաթիւ Հետազօտու- Այո կիրակի , 2 Մ արա դար ձեալ Հ. Մ– Ը– Մի
ու հասած էր մինչեւ իր հայրենի գիւղը , իսչպէս թիւԼներ կատարեց , մասնաւոբապէս Անդրկովկա Ա* իսումբր տարաւ փայլուն յաղթութիւն մը՛. Թէ
իր կամաւորական շրջանին , այս կռիւին մէջ ա։ սի եւ Հա յաստան ի բնութ եան վե րա բեր ե ա լ : Անոր եւ Հակառակորդի դաշտին վրայ կր խազար , սա -
մեծ քաջութիւն ցոյց տուաւ։ Ամերիկեան։ բռունց ՀձՏեղե կագիբ՚^ն երուն մ էջ Հա լաստանի մ ասին յօդ կայն ոոյց տուաւ թէ ոչ դաշտի փո վա խո ւթ իւն\ր ոչ
քի գործիքով մր երկուքի բաժնեց այնքան յոխոր– ուածներ ունին * Աղ * Երեց եան , ^ար * Ա րուանձտ– տեղավախութիւնր , արգելք չեն կրնար Րէէալ իւր
տացող Մուխթար Հասան ին ճա՛կատը եւ մաբդր եան, Եր* Լա լա յէան, Հ* Առաքելեան, Ա* Լէ աս յաղթանակի շա՛րանը աւելցնելու ։ Այո անգամ իր
ուժաթափ գետին փռուեցաւ ։ Այնքան յանդուգն էր տեր է լ ուրիշներ զո Հր եղաւ Ը. Տ. Լ^ՕՈՈ&ւՏԹ// որ կ՝ուղէր ամէն/ գնով
մեր տգոց մղած կռիւր որ վատոգի թ շնամ ին , հա Խ* իշխանութեան շրջանին ընկերութիւնը յաղթել Հ* Ա * Ը՛ Մ ՛ր ազատած ըլլալու Համտք
կառակ իր ուժի գերազանցութեան , շոլտ<ով փա - կազմ ակէրպեց արշաւանքներ գէպի Ս իպերիտ՝ , իր դասակարգէն *Լա՝Ր է$)*հլու վտանգէն , բալց
իա։ աո ի դիմեց : Այս կ"ի՚֊1շ այնքան սարսափեցուց Մ իջիս Աո իա , Կա յբ * Արեւելք , կ ո.վկաս , որոնք Հ. Մ– Ը. Մ–ի համ ար աւելի կենսական էր յաղ -
զիրենք որ քանէի մը ամիսէն բոլորն ալ հեռացան Հաւաքեցին ու մ շտկեցին Հա բուստ գիտ՜ականէ ն ի ւ ֊ իմ է լ , լ՚լլալոլ Համ ար իր դասակարգի խում բե բու
գիւղէն, անգամ մըն ալ չվերադա՛ռնալու պայ - թեր : Նմանապէս կազմակերպուեցան շարք մը ճա– ախոյեանը ել գալիք տարեշրջանին խաղալու աւելի
մանով։ Սկսանք վրաշինեյ մեր քանդուած տունե նապարՀ ո րդո ւթ իւններ՝ գէպի Աֆղան ի ստ ան , Հա– բարձր դասու խում բերու հետ; Հ. Մ– Ը– Մ–ի
ր ը ։ մշակել եւ ծաղկեցնեք մեր դաշտերը։ ք՝այց պէշիստան , Հիլսէւսային եւ Հարաւային Ամերէւկա ։ խաղացողներ ր յաջողէ ցան Հասնի լ իրենց ն պատա–
աւա/՚զ, այս ալ երկար չտեւեց. 1922-23^5՛ Վ^Ր^Է՝*՛ կին , պարտութեան մ ատն ելով տեղական խումբր՝
մ արտ 9 ին Լիոն Տէոին
մնացորդներս ալ վերջնա պէս հեռացանք ու այսօր 2ԱՅՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ 3—1։
Բազմաշէնն ալ կը մնայ աւերակ եւ խ ո սլան հ 3առաջիկա յ կիբա՛կի
ՊԵՏՐՈՍ ՄԱՆՈԻԿԷԱ՚ե. ՄԱՐԶԱԿԱՆ ԿԵԱՆ-Բ ՛Հ– Մ. Ը. Մ.ի Ա– խումբը կը մեկնի Տէ. I V Ն՝Խ–
§6Ոէ16^ , մրցելու Համար տեղական Ա* խումբին
ՀԱԼԱՆՍ - Վալանսի Հ. Մ– Մ –ը ( Ա Տ. ձ.) դէմ : Այն մարզասէը Հայերը որոնք կը փափաքին
ԼՐԱՏՈՒ ԱՐՈՒԵՍՏԻ Որ Հիմնուած էր Ազատ աղբ ութէն էն անմ ի^ասլկ ս ընկերանալ Հ* Մ * Ը * Մ ՛ի խումբին՝ թող Հաճին
\ետքր , Տ" ոմ ու Արաէշի առաջին շա բքին (1*1 այժմէն իսկ վարձել իրենց տ եզէ րր , օթօքա րնե րու
Փարիզի Հայ Հասարակութիւնր մօտերս Հա - Տձոք) ախոյէւ ական տիտղոսը շաՀեցալ , առաջի՛ն համար դիմեք Հ ֊Մ • ՛Մ ՛ի Լիոն Տէսին խումբի
ճո յ ք ր պիտի
լանի յայտնի ունենա յ չոելոլ եւ դնաՀ ատելու Ա ի– տարին ։ Յաջորդական աիսոյենական մրցումները վարչութեան ան դամներուն : Մ ա Ր զ ի կ
այմմ Փարիզ
թէնօբը, էս°մաւՐաւէլ Փւսփազեան . Որ շա բունակս ւե ցան միեւնոյն տիտղոսր շաՀ ուլ խում -
կը գտնուի։ 9 բերու դէմ : Տարեշրջանի վերջինը սակայն ո ր տե ԳԵՐԱԳՈՅՆ ԱՏԵԱՆԻ Գշ • օրուան նիստին մէջ ,
Համակբելի եւ տազանդաւոր թէնօբը , տաս - ղի ունեցաւ Լիսն ի Արուարձաններէն , Ա էն Ֆօն , աղմկալի տեսարան մը պաբղուեցալ, %հէբնան տր
նեակ տարիներէ ի վեր իաալիոյ մէջ կր վայելէ Ալվառտ լեռն այ է՛ն էսում րին դէմ , դժբաիստ օր մր Պոինոն , յայտարաբեց թէ ներկայ պիտի ^ՐԼԼա ՚
Համբաւը մեծ արուեստագէտի; Երգած է իաալիու եղաւ Ա .Տ ձ\.էն Համար; իրաւարարին։ ակներեւ դատավարութեան , <ձքան ի որ թ ո յ լ չտրուեց ալ
եւ Ա պան է։ ո յ առա շն ակարդ թատրոնն ե բուն մէջ եւ կոզմնէակցութեամ բ մերոնք պաբտուեցան , ա յս դո Հացուց ի չ պաշտպանողական մ ր պատրաստելն :
վերջերս Փարիզի՝ ՕձԽոի եւ Շծւէշ Նջոզս&ի , ինչ պատճառով կռիւ մըն ալ տեզէւ ոլ՚1 եցալ եւ Ամբաստանեալը, ծիւրած ՛եւ Հիւանդ, ատեանէն
պէս նաեւ Լիոնի , Թուլուղի , էքս լէ Պ էն ի օփերա– որ արդէն Հասած էր գնդախաղի բարձրագոյն ա– գոլրս Հանուն ցաւ երկու պաՀ ակն էրու մ իջոցաւ :
ներու մէջ, ստեղծելով մեծ իս ան դավա ռութ իւն եւ ռաջին շարքէն (ք>աՈ10է10ո) , Հնազանդելով Լէկք՛ Բայց նախ քան այդ անաբդուեցալ ոչ միայն իբ
արժանանալով բարձր գնաՀատման իտալացի, կանոնագրիւ , մնաց դարձեալ բւշաճւՇ Տ6Ո6 ,'պաՀե– րեւ դաւաճան , այլեւ իբրեւ լրտես ; Ամբաստանող
ֆրանսացի , սպանիացի արուեստագէտ քննադատ– լովմիայն զոյգ ւաՀանգներուն ախոյենական տիտ ները կ՚ըսէին թէ տր Պրինոն ^զինուորական տեղէ–
ղոսը ; Հարիւրաւոր խում բեր , տասնեակ տարին էր կութիւններ Հաղորդած է Հի՚֊ո • Ա՚էրիկէի ամրու–
նե, կոզմէ: պայքարած են երեւակայելով թաաօէ10Ո եւ ի վեր֊ թեանց մասին, ինչպէս եւ մատնած զօր* տր կոլը
Պ՛ հմմանուէլ Փափաղեան պիտի երղէ մարտ ջոյ ուժասպառ կամ ցրուած են եւ կամ աւելի ստո եւ Հրեաները։ Փաստաբանները բողոքեցին , դիտե^
ծա
\եին Տ&11© Շտ^ՇՅԱ^ ՏԷ1) Հայ եւ միջազգային րադաս շարքերու գասր անցած : տալով թէ կարգ մը փաստաթուղթեր չեն յանձ -
նօթ հեղինակներու գոբծերէն : Ա՛ 1 947/՛ տարեշրջանին մեր մ ա բղա կտնին Ա. նուած , պաշտպանողական ըպատրա ստէ լու Համար;
Fonds A.R.A.M