Page 115 - ARM_19-1947_01
P. 115
ա ա &ա &
Հաժար կաաարՀւան– ծախքերուս 80 առ Հ*"է*ք"–Րո\ *ԻօսուԱ ե ե ^ ւ ա ն * ԳՊՐՈՅԱՍհՐԻ ՛ԾՐԱԳԻՐԸ
իբ կնոջ ծննգաբե րութ իւն ր բացարձակապէս ձրի
կբ կատարուի : Երեք զաւակներու, աէբ բանուոր ք*աթէ<յործակտԹի Կեդր. վտրչէ1Նթ–1աւԹ վերջիս
մբ ընտանեկան նպասա կբ ստանայ ամիս շ 5650 Հատուած մը եւս Երեւանի անթելի Վ^իԼԴ"
զեկուցումներէն *
ֆր • տ Զաւակներու, թիլին Հետ այս գումարն աք
կ՚աւելնայ ւ « Մոսկուայի պալատներից մէկին մէջ 1879^ Պոլսոյ մէջ Հիմնուած Գպբոցասէր
Ընկերային ապահովագրութեան գրութիւնք մարմարեայ տախտակների վրայ գբուում են յա Տիկնանց ընկերութեան խնամակալուՀ ին ե ր ը եւ
որ նախապէս յատուկ էր միայն աշխատաւորներու ջող եւ աբժէքաււր ուսանողների , բացառիկ կա անգամուՀիներբ , փափաքհլով Հաստատուն եւ տե–
եւ անոնց ընտան իքն ե բուն , է զօր ու գարձաւ նաեւ րողութիւն ներկա յացն ող, տա ղան գաւո ր մարգ ֊ լակւսն Հիմերու վրայ գնել \*)23ին (հէնսի ^Փարիզի
գործատէրերուն , ա՛զատ ասպարէզի տէր անձե - կանց անունները % մ օտ ) փո իսադբուած Գպբոցասէր Տ ի կնանց վարժա
բուն եւ անգործներուն Համար : 1945/՛ աշնան կա– Այգ մարդկանցից մէկն է երիտասարդ ու մեծ րանը ,ա պաՀ ռվե լու Համար, անոր յաւէրժական գո
ռավարոլթիւնբ օրէնքով մբ մէկ ան ո ւնի եւ մէկ ստեղծագո բծող Արամ քօ ա չատ ր ե ան ը : Նա՝ մ ինչեւ յութիւնը , Համ աձա յնութիւն մը կնքած էին Հ * /» • ՚
վարչութեան տակ գբաւ ըն կերա յին ա պա Հ ո վա . 18 տարեկան , նօթաներր չգիտէր , նուաղում էր Ը • Միութեան Փարիզի վարիչներուն Հետ, ր ս ա ո -
գրութիւնրԼձՏՏատւՈՕՇ ՏՕՇւտմշ) .պետական հատուցու լսողութեամբ : Զէր զգում իբ մէջ երաժշտական բում ա յ դ Հաստատութիւնը, վերածուելով աղ
ի , ի–
մը ե ւ (Շ&1Տ56 ՇօտթՇՈՏՅ-ԱՕո) ե ւ ընտանեկանդ նը^ մեծ րնդուԱակութիւս եւ չէր է լ մտածում երաժչ՚ - ջկանց գիշերօթիկ երկրորդական վարժարան , այք
Հաս -
պաստոր (ձԱօշշմւօո քտսոա&ւ©): աութիւն սովորելու մասին՛՛ րապէս կը փոխանցուի Հ * Բ • Ը • Միութեան
Պատերազմէն առաջ աշխատանքի արկածն եր ու Իր եղբայրը , սակայն 1 մղում է Աբամին գէ^պի եւս մաս կազմելու Համար անոր կրթական
ե լ ա-Ժգ տաս կանա յ բձ-րագո յն
Համար գործատէբերը զանազան ապաՀովագրա - ե ր աժ շա ո ւթ ի ւն տատոլթեանց է՛
կան ընկեր ութ իւննե բու մօտ կամ ալո բ գում արն ե բ կրթութիւն : Ա յս մ ասին կատարուած բանակցո ւթիւնն եր ը
կ՚արձանագրուէին* Նոր օրէնքով իւրաքանչիւր Նա էնգունւում է Հիք ոսկոայի ՚յժշտական աւարտած ՐԷԷաԷով*. Կեղը* վար չ* մողովը սի բա յօ
գործ ատէր պարտաւոր է գործաւորին օրավարձին տ ե խ\Լ ի կ ո լ մ ^ ի բաժ ի՝\ ը , յայտնաբեբում > է արտա - ժ՜ար վաւեբացուց երկուստեք ստորագրուած Հա ֊
մին չեւ քսան առ Հա բ իւր ը վճարել պետական Հա սսվոը% կոլքսլուզիաոոի ընդունակութիւն եւ գնաՀա– մ աձա յն ա՛գի րը , ո ր գործադրութեան պիտի դրուի
տուցումներու սնտուկին հ տւում ամէնէն նշանաւոր պրօֆէսէօրներից • մթչեւ. մրեր, երբ լէնքին ան–
Գործատիրոջ վճարելիք գումարը պիտի ճշաուի Նա Հմայւում է Ակրիաւոինի , (հոմէլի եւ ու - Հբաժեշտ նոր ո գո ւթիւններլէ լրացուելով , երկրոր
Ընկ* Ապա Հովութեան մասնագէտներու յանձն ա - րիչեեբի ստեղծագոբծութ իւններով : Ուսհւմնա - դական վարժարանի բացումը կատարուի* Աւելորդ
խումբի մբ կողմ է , Համ աձա յն գործարան ին մէջ սիրում է ռուսական եւ կո վկա սեան Խբաժշաու - է ըսել թէ Հայ աղջկանց առաջնակարգ գիշերօթիկ
տեղի ունեցած արկածնեբու թիլին ; Այս կարգա թիւն եւ \93ձին աւարտում է ։ Գեռ ուսանող , նա
գրութեան պատճառն այն է , որ գործատէբերը ա– արդէն ունէր ստեղծագո բծութ իւննե բ ՛եւ ձեռնւա ր~ վարժարանի մը գոյութիւնը ա ր տ ա ս աՀ մ անի մէջ
ւեչի ուշագրութիւն գաբ ձնեն գործաւորն ե ր ո լ ա– կել էր յան՜դուգն աշխատանքի : վաղուց ազգա յին անՀ ր աժ ե շտ ո ւթ ի ւն մը նկատ
պաՀ ովութեան , ձեռք առնելով կանխարգելիչ մի Աշոտ Ա՝ ի բղա յի ոգեշունչ խօսքեբի վրայ սքան ուած էր եւ տարակոյս չ կ ա յ թէ Գպբոցասէր Տիկ
ջոցներ , նուազեցնելու Համար արկածներու թիլը ; չելի եղանակներ յօրինեքուց՛ յետոյ, նադործում է նանց ե բ կր ո ր գա կան վարժարան բ մեծ պակաս մ բ
Գործատէբ մը Ընտան ե կան Ապա Հովութեան– երաժշտական Կինօի եւ, թատրոն ի ստեղծագործ՜ա պիտի լեցնէ, ոչ. միայն իրենց նախակրթութիւնրէ
սնտուկին պիտի վճարէդ ղոբծաւորի օրա վարձքին կան ֆ յ օ ն տում էճակատ ) : լլ ա ցուցած Հա յո լՀինե ր ո ւ ջ^մ բե լու Համ ար , տոՀ–
տասներկու առ Հարիւրը ։ Գործաւորները այս գու իր ամէնէն աչքի րՂ կնոզ գործն է մեծն առաջ մ ա յին լուրջ դաստ իա ր ա կո ւթիւն մլք , ա յլեւ զա -
մարը պիտի ստանան իրենց վճարումներուն Հետ նորդ Ատալինին նոլիրուած ստեղծագործութիւնը :
միաժամանակ : Անգործութեան պարագային վճա 1 1ա ա Հատուրեան Արամ ե բաժ շտական ստեղծա - Աք պւ 1 բաստս լո լ Կաս ար կաս ա լսա բանա էլա
րում ր պիտի կատարուի տեղական ՝ ապաՀովու - գործութեանց Համարեայ բո լո բմ ա րղե բում կատա՛ մասնագիտական բարձ՛րագոյն ուսումներու , Հ* Բ •
թեան սնտուկներուն կողմէ * Նախապէս ընտանե– րելութեան Հաս՛ել է ; Ը » (է իութեան վերին Հսկողութեան տակ գո բծող
կան նս\լաստ կը ստանա յին բանուորն երբ մ իա յն • Նրա երաժշտութիւն բ ինքնատիպ է , ոգեկո - խնամակա լուՀինե բո լ մայրական, Հ ոգատա բութ իւ -
նոր օրէնքս վ 3) ր ան սա յի բո լո ր ըն տանիքի պետեր բ նը եւս անոնց տպաՀովելով Փարիզի նման մեծ ոս
լ՚զ՝>մեոու Հ յ ղե լ ։ տանի մը մէջ :
իրաւունք կը ստանան այգ նպաստէն % մսյ ո
Ընկե բա յ ի՛ն Ապա Հովութեան գրութիւնը իբ Պայքար եւ ծանր փո րձութ իւննե ր կրելէ յետոյ Միւս կողմէ, Գպբոցասէր Տիկինները որոշած
իր ստեղծագո բծութ իւնն եր ը գերակատար վիճակի Ըէլալով Հ ան գան տկո ւթեա՛մ բ մ ասնա յատուկ Հ իմ ֊
գո րծուն էութիւնը սաՀմ ան ա փա կա ծ է Հ իւանգոլ ֊ է Հասցր՜ել ; նագրամ մր գոյացնել , նախ եւ առաջ շէնքին նո ֊
թիւձններ ո ւ , ծնն գաբեր ո ւթե անց , մ աՀ եր ո լ եւ ծե ֊ Նրա սէրը Հանդէպ Մ՛եծ Առաջնորդին , եւ Հան բոզութեան Համար , արդէն իսկ մեր Մ իութեան
րութեան՝ թոշակնեբու , յետագային իր գործունէ–^ դէպ Հայ ժողովուրդին՝ երեւան են դալիս նրա կա– կողմէ 2000 տոլար տրամագրուած էր այդ Հիմնա
ութիւնը աւելի պիտի բնգարձակուի ; , բեւոր ստեղծագո րծոլթ իւնն երում • ՚ դրամին։ Աւելցնենք որ այգ չէնքը՝ զոր 1929ին
Պատերազմէն Խռա ջ բանուոր մը Ընկերային Հարազատ եւ ուժգին կերպով նրա ստեզծա– նուիրած է Տիգրան 1Աան ՝Բէլէկեան , Հ* Բ» Ը*
ԱսլաՀովութեան սնտուկին կը վճաբէր իր ռոճի ^ գո բծութ իւնն երում երեւան են գա լիս մեր Հայրե Միութ՚Լան սեփականութիւնն է;
կին 4 առ Հարիւրը, ն,ո յն գումարը կը վճաբէր դ ՝ յ.՚~ նիքի ցնծուն եղանակներ, Համաժողովրդական
ծատէբը* Հիմակ կը վճարեն՝ 6 առ Հարիւր բան– պատկերներ , տօնական, առնական եւ գործօն դոԼ–
ուորբ , 12 առ Հարիւր գործատէրը : նաւո րումնեբով % Արամ 1$ա չատ րեան՝ի մ ասին ար ուած կեն–սա ֊
60.000 ֆրանքէն նուաղ եկամուտ ունեցող եւ Աստէից աւելի իր երաժշտական պօէմ անեբր դրական տկոե կութ իւնն եր էն վերջ , լսուեց ան անոր
վաթսուն ը Հ ինգ տարիքը անց ո լցած բո լո ր քաղա Հիացում ե\ պատճառում մեծանուն եբաժշտա - դաշնամուրի , ջութակի եւ թալ ջութակի կօնցեքբԱԼ»
քացիները՝ աշխատաւոր կամ ոչ, տարեկան– 15.000 գէտն երին անգամ :
ֆր * պիտի ստանան, իբրեւ ծերութեան թոշակ : Արամ քՍա-չատրեան երաժշտական մեծ վար - ներէն Հատընտիր նմոյշներ , 15) 10 եւ 22 վայր
Աշիսատաւորն ե րու տրուած ա յս գում արը կը գո պետ է եւ տաղանդաւս բ ստեղծագո րծող : կեան տեւո ղո ւթեամբ Հ
յանա յ Ընկ * ԱպաՀովութեան տրուած դրամներէն^ Տ ա ղան գա ւո ր վ ար պեա գա շնամ ուրի , ջութա Արամ էք ա չատ ր եան ^Արուեստի վաստակաւոր
մյ՚նչգեռ չաշխատողները ուրկէց որ գալ իրենց կի եւ թաւ ջութակի ստեղծագո բծո թե անց * 1940/5՛ գործի չդնելու մէջ իր արժանի տեղը գրաւած՝ է
եկամուտը —- ծերութեան սնտուկին պիտի վճա գրում է թութակային կօԹօ;&րա , արժանանալովդ
րեն այգ եկամուտին 9 առ Հաբ իւր բ * Ա տա լին եան բարձրւ ՛գո յֆ մ ր ցա՛՛ւ արգէն։ ՝ ԱՐԾիՒԵԱՆ
հ8ԱՌԱՋ»Ի ՊԱՏՄՈՒԱԾ-ԲՆԵՐԸ •՝: . . ք,–՛, ալ կբ զգար որ այսպիսով կրնամ կեանքս վտան– Ո՛չ, այս անգամ չեմ մտաներ , բայց ուրիշ
ԻԱչպհս այսպէս փորձեր
դել* բա յց ել ա յնպէս Համ ո-գո ւած էր թէ ուրիշ անգամ չընես , քեղի սուղի կը
նստի :
ազատեցաւ մԻ1ոՏ լԿ.ամՀ թելադրեց որ չափազանց զգոյշ ըլ
լամ , եւ այսպէս լուսցուց՛ինք գիչերը՛ - Ինչս՛* ւ, չէ* որ դուն ալ Հայ ես, ես ալ*
տեսնեմ
գեղաԱի ՎառվաոհԱ Օաջո րգ առտուն Հայ կինը բաժն ո լե ցա ւ ինձ– Հ իմա քեղի Հետ Հայերէն պիտի խօսիմ, անունը։
ըսէ
մ է ա րւոաս ոլքը ա չ ը եր ո ւն , առանց տեսնելու Վառ գիտելս։ Ել սկսայ Հարցնեք իր Հայերէն քիւրտե–
վառէն * Հեռացաւ գիւղէն ա յն լո յոով թէ ես պի ծ" Հայերէն չեմ գիտեր, քիւրտերէն
Խեղճ կթշէ աՀ ու դողի մատնուած , եկաւ տի ըլլամ Վառվառէն ազատողը ։ Ես որ յուսաՀա– ինչ որ կ՚ըսես։ Նոյն Հարցումը կրկնեցի
գտաւ ղիս» Տղաս, այլեւս չեմ կրնար մնալ այս տած էի նախապէս , դարձեալ սկսայ իմ առաջ - րէն։
տեղ, չՀասայ նպատակիս , յոյսս քու վրայ է , ա– ուան Հետապնդումներս՛, ՛յն ձին ծ » չեմ գիտեր անուֆս եւ. յ։չ ալ Հայ րյլ.
ո անց վառվառէ ի չՀեռանաս ա յս գիւղէն : //, յս մար Այ ի չէն.; Հազէս 17 տար եկան , ա յգ օրերուն լալս .
խօսքեր ը ա ր տ ա ս ան ած ատեն անդադար ա բցունք կեղծ թէ անկեղծ սիրայքւն ոչ մէկ բան կը խօսէր– Զ ես ճանչնա^ր այն Հայ կինը որ եկած էր
առաջ* անիկա քու Հօ
կը թափէր աչքերէՆ* Ամբողջ մեծ ընտան իքէ մը սրտիս մէջ^ միակ զէնքը որ ունէի լաւ քիւրտերէն ձեր տունը քանի մը շաբաթ
միայն այս աղջիկը Հրաշքով ազատուած է ։ Հակա իւ օ ս ի ւ ս էր , որով կրնա յի Համ արձակ խօսիլ , եթէ րաքոյրդ է՛*
ռակ անոր որ իմ փորձերս ալ զուր անցած էիս յ առիթ լ^ւլար առանձին գտնել Այի էէ" ։ Աուտ է , չեմ ճան շնար ղինքը : = Իրա՛՞ւ է
չդիմանալով Հայ տառապած կնոջ արցունքներսւն9 Օր– մը գա շտէն վերադարձիս տեսայ որ Այի– ո ր քեղ պիտի ամ ո լսնա ց նեն ; —- ա յգ ալ սուտ կ ,
քաջալերեցի "ինքը։ շէն ՛պարկ մը ձեռքը դաշտ 1լ երթար • *Բ.իւբտերէ– դո՛ւն քեղմ^ կբ Հնարես • ես տակաւին պզաիկ եմ,
Այդ գիչեր միասին անցուցինք* մօր մլէ ան նով բարեւեցի դինքը : Հտպիտով մ ը առաւ բաբեւս ի՞նչ աիաի ընեմ ամ ո ւ ս իւն ր . =. Գուն Հա յ ես , քե
կե ղծ ո ւթե ա մ բ խօսեցաւ Հետս * Տզաս , ինչպէս եւ սկսաւ շարունակել իբ ճամբան : ղի Հետ մ բաս ին պիտի երթանք Հօբաքո յրիդ Քով ՚
դիտես այսպիսի աղջիկներ շատ կան ՚Բիւբտեր ո լ —- ինչո՛՞ւ այսօր մինակ ես, եւ ո՞ւր կ՛՚երթաս Հայրդ Ամերիկա է, շատ դրամ ղրկած է քեղի Հա
իրիկունով :
կամ /Թուրքերու Հա բէմնե բու մ էջ % Անոնք մ ոռցած մար* Օր մը Ամ երի կա կ՚երթաս Հա յր ի՚կիդ ՔՈՎ ։
են ի րենց Հայ Ր/լալր • չափ ադան ց մեծ բարիք մ ը -—• Կ՚երթամ սա մօտի կ արտէն քիչ մը խոտ ~– Ինչպէս ալ կբ յարմարցնես * ես ոչ Հայր ունիմ
ձիաւոր մր եկած^է։
ըրած պիտի Րէէաս թէ Քոլ աՂԳԻգ եւ թէ ի՛նծի , սերելու՛ Մեր տունը եւ ոչ ալ մայր։ Ըւրեմֆ մինչեւ վերջը Հո0ս պի
երբ աղատես վառվառէն * Գուն ՛երիտասարդ ես, տի մնաս ՚
լալ քրտերէն գիտես, աշխատէ սիրային կապեր Կյուղես որ ես ալ գամ քիչ մը օգնեմ քեղի , —- Ո՞ւր կ՛ուզես որ երթամ * ես այստեղացի
եմ , անշուշտ Հոս պիտի մնամ * • •
Հաստատել ան ո ր Հ ետ արտաքնապէս * բա յց քոլ որ շուտ րլլայ, գուն մինակդ մութին, պիտի մնաս :
սրտիդ մէջ պաՀԷ որպէս քոյր , ոլ զիս ալ ընգունէ ք 0՛չ 1 քեզի պէտք չունիմ , խոտը պատրաստ
քու Հարազատ մայրդ ո ի քեղի այսպիս\ի Է*ՈՐ - է, քիէ մբ պիտի լեցնեմ պարկիս մէջ ու անմիջա– ԱյՒէէ 1 յաւ մտիկ ըրէ՝ ամէն ժամանակ ա–
Հուբդներ կուաայ, Վառվառէն ազատելու Համար։ պէս պիտի վերադառնամ, սբովՀեաեւ ինձի կբ ռիթ չեմ ունենար քեղի Հետ խօսելու* այսօր կ**Լ–
Գէշ չէր Ւելացի մՀա Կ է ձսո ա ս միտքը» բայց սպասեն % պեմ ամէն բան պարզել քեզի ։ $ ի շտ է որ գուն աք
է*սՀպէս ՚գէ^՚Ք էր մօտենալ անո՜ր , եւ այսպիսի Ես, առանց կարեւորութիւն տալու Հետեւեցայ ինձ նման փոքրիկ տարիքէգ բաժնուած ես ՚Ննոգ–
բան մը յայտնել։ Առանց սէր փնտռելու երկար ա^ իրեն, մանաւանդ որ ոչ միայն լաւ առիթ էր, այք •քէգ՛ ԲայՅ անկարելի է որ չյիշեւ/ զանոնք։ Գոլն
աեն Հետապնդած էէ Գա/** % ԲայՑ ֆէի յաջողած եւ լաւ ժամանակ էր ՚ամէնմարգ տունէ րվե ր ադա ր– չատ լալ գիտես որ քէլրտ Հիւսէյինր– քու հայրգ
տեսնել առանձին ։ Այս ԲոէորԼՀ պատմած էի Հաւ ձած դաչտերէն ։ քՒկեւ քանի մլէ ա\նդամ կրկնեց որ, չէ, ՛եւ ոչ ալ իր կ/՚1ր քու մայրգ։ Գուն հայ աղ–
կոոջ* յետոյ՝ եթէ* տեսնէի , ի նչ Համարձակու վեր՛ադառնամ , բայց ամէն անդամ կը նշմարէի իր շ\իկ ՚էյշն ես , քու ձնոզքգո"վգիտէ ո՛՛ւր սպաննէ -
թեամբ նման խօսակցութիւնն եր պիտի ընէի իրեն։ երեսին վրայ ժպիտ մը ։ Երբ խոտին տեղը Հասանք
Հապա եթէ լուր տար քիւրտ Հիւսէյինին ** * Այ" ~ Այիլէ 1 ՔսԻ » անշուշտ զիգ չես մատներ «1ԵՏՐՈՍ ՄԱ՚եՈՒԿԵԱ՚ն
(3)
մ՚աավա խո ւ թ իւննե րս յայտնեց ի % խեղճ կինը ինքն քիւրտ Հիւսէյինին , որ քեղի Հետ Հոս եկս՚ծ եմ :
Fonds A.R.A.M
Հաժար կաաարՀւան– ծախքերուս 80 առ Հ*"է*ք"–Րո\ *ԻօսուԱ ե ե ^ ւ ա ն * ԳՊՐՈՅԱՍհՐԻ ՛ԾՐԱԳԻՐԸ
իբ կնոջ ծննգաբե րութ իւն ր բացարձակապէս ձրի
կբ կատարուի : Երեք զաւակներու, աէբ բանուոր ք*աթէ<յործակտԹի Կեդր. վտրչէ1Նթ–1աւԹ վերջիս
մբ ընտանեկան նպասա կբ ստանայ ամիս շ 5650 Հատուած մը եւս Երեւանի անթելի Վ^իԼԴ"
զեկուցումներէն *
ֆր • տ Զաւակներու, թիլին Հետ այս գումարն աք
կ՚աւելնայ ւ « Մոսկուայի պալատներից մէկին մէջ 1879^ Պոլսոյ մէջ Հիմնուած Գպբոցասէր
Ընկերային ապահովագրութեան գրութիւնք մարմարեայ տախտակների վրայ գբուում են յա Տիկնանց ընկերութեան խնամակալուՀ ին ե ր ը եւ
որ նախապէս յատուկ էր միայն աշխատաւորներու ջող եւ աբժէքաււր ուսանողների , բացառիկ կա անգամուՀիներբ , փափաքհլով Հաստատուն եւ տե–
եւ անոնց ընտան իքն ե բուն , է զօր ու գարձաւ նաեւ րողութիւն ներկա յացն ող, տա ղան գաւո ր մարգ ֊ լակւսն Հիմերու վրայ գնել \*)23ին (հէնսի ^Փարիզի
գործատէրերուն , ա՛զատ ասպարէզի տէր անձե - կանց անունները % մ օտ ) փո իսադբուած Գպբոցասէր Տ ի կնանց վարժա
բուն եւ անգործներուն Համար : 1945/՛ աշնան կա– Այգ մարդկանցից մէկն է երիտասարդ ու մեծ րանը ,ա պաՀ ռվե լու Համար, անոր յաւէրժական գո
ռավարոլթիւնբ օրէնքով մբ մէկ ան ո ւնի եւ մէկ ստեղծագո բծող Արամ քօ ա չատ ր ե ան ը : Նա՝ մ ինչեւ յութիւնը , Համ աձա յնութիւն մը կնքած էին Հ * /» • ՚
վարչութեան տակ գբաւ ըն կերա յին ա պա Հ ո վա . 18 տարեկան , նօթաներր չգիտէր , նուաղում էր Ը • Միութեան Փարիզի վարիչներուն Հետ, ր ս ա ո -
գրութիւնրԼձՏՏատւՈՕՇ ՏՕՇւտմշ) .պետական հատուցու լսողութեամբ : Զէր զգում իբ մէջ երաժշտական բում ա յ դ Հաստատութիւնը, վերածուելով աղ
ի , ի–
մը ե ւ (Շ&1Տ56 ՇօտթՇՈՏՅ-ԱՕո) ե ւ ընտանեկանդ նը^ մեծ րնդուԱակութիւս եւ չէր է լ մտածում երաժչ՚ - ջկանց գիշերօթիկ երկրորդական վարժարան , այք
Հաս -
պաստոր (ձԱօշշմւօո քտսոա&ւ©): աութիւն սովորելու մասին՛՛ րապէս կը փոխանցուի Հ * Բ • Ը • Միութեան
Պատերազմէն առաջ աշխատանքի արկածն եր ու Իր եղբայրը , սակայն 1 մղում է Աբամին գէ^պի եւս մաս կազմելու Համար անոր կրթական
ե լ ա-Ժգ տաս կանա յ բձ-րագո յն
Համար գործատէբերը զանազան ապաՀովագրա - ե ր աժ շա ո ւթ ի ւն տատոլթեանց է՛
կան ընկեր ութ իւննե բու մօտ կամ ալո բ գում արն ե բ կրթութիւն : Ա յս մ ասին կատարուած բանակցո ւթիւնն եր ը
կ՚արձանագրուէին* Նոր օրէնքով իւրաքանչիւր Նա էնգունւում է Հիք ոսկոայի ՚յժշտական աւարտած ՐԷԷաԷով*. Կեղը* վար չ* մողովը սի բա յօ
գործ ատէր պարտաւոր է գործաւորին օրավարձին տ ե խ\Լ ի կ ո լ մ ^ ի բաժ ի՝\ ը , յայտնաբեբում > է արտա - ժ՜ար վաւեբացուց երկուստեք ստորագրուած Հա ֊
մին չեւ քսան առ Հա բ իւր ը վճարել պետական Հա սսվոը% կոլքսլուզիաոոի ընդունակութիւն եւ գնաՀա– մ աձա յն ա՛գի րը , ո ր գործադրութեան պիտի դրուի
տուցումներու սնտուկին հ տւում ամէնէն նշանաւոր պրօֆէսէօրներից • մթչեւ. մրեր, երբ լէնքին ան–
Գործատիրոջ վճարելիք գումարը պիտի ճշաուի Նա Հմայւում է Ակրիաւոինի , (հոմէլի եւ ու - Հբաժեշտ նոր ո գո ւթիւններլէ լրացուելով , երկրոր
Ընկ* Ապա Հովութեան մասնագէտներու յանձն ա - րիչեեբի ստեղծագոբծութ իւններով : Ուսհւմնա - դական վարժարանի բացումը կատարուի* Աւելորդ
խումբի մբ կողմ է , Համ աձա յն գործարան ին մէջ սիրում է ռուսական եւ կո վկա սեան Խբաժշաու - է ըսել թէ Հայ աղջկանց առաջնակարգ գիշերօթիկ
տեղի ունեցած արկածնեբու թիլին ; Այս կարգա թիւն եւ \93ձին աւարտում է ։ Գեռ ուսանող , նա
գրութեան պատճառն այն է , որ գործատէբերը ա– արդէն ունէր ստեղծագո բծութ իւննե բ ՛եւ ձեռնւա ր~ վարժարանի մը գոյութիւնը ա ր տ ա ս աՀ մ անի մէջ
ւեչի ուշագրութիւն գաբ ձնեն գործաւորն ե ր ո լ ա– կել էր յան՜դուգն աշխատանքի : վաղուց ազգա յին անՀ ր աժ ե շտ ո ւթ ի ւն մը նկատ
պաՀ ովութեան , ձեռք առնելով կանխարգելիչ մի Աշոտ Ա՝ ի բղա յի ոգեշունչ խօսքեբի վրայ սքան ուած էր եւ տարակոյս չ կ ա յ թէ Գպբոցասէր Տիկ
ջոցներ , նուազեցնելու Համար արկածներու թիլը ; չելի եղանակներ յօրինեքուց՛ յետոյ, նադործում է նանց ե բ կր ո ր գա կան վարժարան բ մեծ պակաս մ բ
Գործատէբ մը Ընտան ե կան Ապա Հովութեան– երաժշտական Կինօի եւ, թատրոն ի ստեղծագործ՜ա պիտի լեցնէ, ոչ. միայն իրենց նախակրթութիւնրէ
սնտուկին պիտի վճարէդ ղոբծաւորի օրա վարձքին կան ֆ յ օ ն տում էճակատ ) : լլ ա ցուցած Հա յո լՀինե ր ո ւ ջ^մ բե լու Համ ար , տոՀ–
տասներկու առ Հարիւրը ։ Գործաւորները այս գու իր ամէնէն աչքի րՂ կնոզ գործն է մեծն առաջ մ ա յին լուրջ դաստ իա ր ա կո ւթիւն մլք , ա յլեւ զա -
մարը պիտի ստանան իրենց վճարումներուն Հետ նորդ Ատալինին նոլիրուած ստեղծագործութիւնը :
միաժամանակ : Անգործութեան պարագային վճա 1 1ա ա Հատուրեան Արամ ե բաժ շտական ստեղծա - Աք պւ 1 բաստս լո լ Կաս ար կաս ա լսա բանա էլա
րում ր պիտի կատարուի տեղական ՝ ապաՀովու - գործութեանց Համարեայ բո լո բմ ա րղե բում կատա՛ մասնագիտական բարձ՛րագոյն ուսումներու , Հ* Բ •
թեան սնտուկներուն կողմէ * Նախապէս ընտանե– րելութեան Հաս՛ել է ; Ը » (է իութեան վերին Հսկողութեան տակ գո բծող
կան նս\լաստ կը ստանա յին բանուորն երբ մ իա յն • Նրա երաժշտութիւն բ ինքնատիպ է , ոգեկո - խնամակա լուՀինե բո լ մայրական, Հ ոգատա բութ իւ -
նոր օրէնքս վ 3) ր ան սա յի բո լո ր ըն տանիքի պետեր բ նը եւս անոնց տպաՀովելով Փարիզի նման մեծ ոս
լ՚զ՝>մեոու Հ յ ղե լ ։ տանի մը մէջ :
իրաւունք կը ստանան այգ նպաստէն % մսյ ո
Ընկե բա յ ի՛ն Ապա Հովութեան գրութիւնը իբ Պայքար եւ ծանր փո րձութ իւննե ր կրելէ յետոյ Միւս կողմէ, Գպբոցասէր Տիկինները որոշած
իր ստեղծագո բծութ իւնն եր ը գերակատար վիճակի Ըէլալով Հ ան գան տկո ւթեա՛մ բ մ ասնա յատուկ Հ իմ ֊
գո րծուն էութիւնը սաՀմ ան ա փա կա ծ է Հ իւանգոլ ֊ է Հասցր՜ել ; նագրամ մր գոյացնել , նախ եւ առաջ շէնքին նո ֊
թիւձններ ո ւ , ծնն գաբեր ո ւթե անց , մ աՀ եր ո լ եւ ծե ֊ Նրա սէրը Հանդէպ Մ՛եծ Առաջնորդին , եւ Հան բոզութեան Համար , արդէն իսկ մեր Մ իութեան
րութեան՝ թոշակնեբու , յետագային իր գործունէ–^ դէպ Հայ ժողովուրդին՝ երեւան են դալիս նրա կա– կողմէ 2000 տոլար տրամագրուած էր այդ Հիմնա
ութիւնը աւելի պիտի բնգարձակուի ; , բեւոր ստեղծագո րծոլթ իւնն երում • ՚ դրամին։ Աւելցնենք որ այգ չէնքը՝ զոր 1929ին
Պատերազմէն Խռա ջ բանուոր մը Ընկերային Հարազատ եւ ուժգին կերպով նրա ստեզծա– նուիրած է Տիգրան 1Աան ՝Բէլէկեան , Հ* Բ» Ը*
ԱսլաՀովութեան սնտուկին կը վճաբէր իր ռոճի ^ գո բծութ իւնն երում երեւան են գա լիս մեր Հայրե Միութ՚Լան սեփականութիւնն է;
կին 4 առ Հարիւրը, ն,ո յն գումարը կը վճաբէր դ ՝ յ.՚~ նիքի ցնծուն եղանակներ, Համաժողովրդական
ծատէբը* Հիմակ կը վճարեն՝ 6 առ Հարիւր բան– պատկերներ , տօնական, առնական եւ գործօն դոԼ–
ուորբ , 12 առ Հարիւր գործատէրը : նաւո րումնեբով % Արամ 1$ա չատ րեան՝ի մ ասին ար ուած կեն–սա ֊
60.000 ֆրանքէն նուաղ եկամուտ ունեցող եւ Աստէից աւելի իր երաժշտական պօէմ անեբր դրական տկոե կութ իւնն եր էն վերջ , լսուեց ան անոր
վաթսուն ը Հ ինգ տարիքը անց ո լցած բո լո ր քաղա Հիացում ե\ պատճառում մեծանուն եբաժշտա - դաշնամուրի , ջութակի եւ թալ ջութակի կօնցեքբԱԼ»
քացիները՝ աշխատաւոր կամ ոչ, տարեկան– 15.000 գէտն երին անգամ :
ֆր * պիտի ստանան, իբրեւ ծերութեան թոշակ : Արամ քՍա-չատրեան երաժշտական մեծ վար - ներէն Հատընտիր նմոյշներ , 15) 10 եւ 22 վայր
Աշիսատաւորն ե րու տրուած ա յս գում արը կը գո պետ է եւ տաղանդաւս բ ստեղծագո րծող : կեան տեւո ղո ւթեամբ Հ
յանա յ Ընկ * ԱպաՀովութեան տրուած դրամներէն^ Տ ա ղան գա ւո ր վ ար պեա գա շնամ ուրի , ջութա Արամ էք ա չատ ր եան ^Արուեստի վաստակաւոր
մյ՚նչգեռ չաշխատողները ուրկէց որ գալ իրենց կի եւ թաւ ջութակի ստեղծագո բծո թե անց * 1940/5՛ գործի չդնելու մէջ իր արժանի տեղը գրաւած՝ է
եկամուտը —- ծերութեան սնտուկին պիտի վճա գրում է թութակային կօԹօ;&րա , արժանանալովդ
րեն այգ եկամուտին 9 առ Հաբ իւր բ * Ա տա լին եան բարձրւ ՛գո յֆ մ ր ցա՛՛ւ արգէն։ ՝ ԱՐԾիՒԵԱՆ
հ8ԱՌԱՋ»Ի ՊԱՏՄՈՒԱԾ-ԲՆԵՐԸ •՝: . . ք,–՛, ալ կբ զգար որ այսպիսով կրնամ կեանքս վտան– Ո՛չ, այս անգամ չեմ մտաներ , բայց ուրիշ
ԻԱչպհս այսպէս փորձեր
դել* բա յց ել ա յնպէս Համ ո-գո ւած էր թէ ուրիշ անգամ չընես , քեղի սուղի կը
նստի :
ազատեցաւ մԻ1ոՏ լԿ.ամՀ թելադրեց որ չափազանց զգոյշ ըլ
լամ , եւ այսպէս լուսցուց՛ինք գիչերը՛ - Ինչս՛* ւ, չէ* որ դուն ալ Հայ ես, ես ալ*
տեսնեմ
գեղաԱի ՎառվաոհԱ Օաջո րգ առտուն Հայ կինը բաժն ո լե ցա ւ ինձ– Հ իմա քեղի Հետ Հայերէն պիտի խօսիմ, անունը։
ըսէ
մ է ա րւոաս ոլքը ա չ ը եր ո ւն , առանց տեսնելու Վառ գիտելս։ Ել սկսայ Հարցնեք իր Հայերէն քիւրտե–
վառէն * Հեռացաւ գիւղէն ա յն լո յոով թէ ես պի ծ" Հայերէն չեմ գիտեր, քիւրտերէն
Խեղճ կթշէ աՀ ու դողի մատնուած , եկաւ տի ըլլամ Վառվառէն ազատողը ։ Ես որ յուսաՀա– ինչ որ կ՚ըսես։ Նոյն Հարցումը կրկնեցի
գտաւ ղիս» Տղաս, այլեւս չեմ կրնար մնալ այս տած էի նախապէս , դարձեալ սկսայ իմ առաջ - րէն։
տեղ, չՀասայ նպատակիս , յոյսս քու վրայ է , ա– ուան Հետապնդումներս՛, ՛յն ձին ծ » չեմ գիտեր անուֆս եւ. յ։չ ալ Հայ րյլ.
ո անց վառվառէ ի չՀեռանաս ա յս գիւղէն : //, յս մար Այ ի չէն.; Հազէս 17 տար եկան , ա յգ օրերուն լալս .
խօսքեր ը ա ր տ ա ս ան ած ատեն անդադար ա բցունք կեղծ թէ անկեղծ սիրայքւն ոչ մէկ բան կը խօսէր– Զ ես ճանչնա^ր այն Հայ կինը որ եկած էր
առաջ* անիկա քու Հօ
կը թափէր աչքերէՆ* Ամբողջ մեծ ընտան իքէ մը սրտիս մէջ^ միակ զէնքը որ ունէի լաւ քիւրտերէն ձեր տունը քանի մը շաբաթ
միայն այս աղջիկը Հրաշքով ազատուած է ։ Հակա իւ օ ս ի ւ ս էր , որով կրնա յի Համ արձակ խօսիլ , եթէ րաքոյրդ է՛*
ռակ անոր որ իմ փորձերս ալ զուր անցած էիս յ առիթ լ^ւլար առանձին գտնել Այի էէ" ։ Աուտ է , չեմ ճան շնար ղինքը : = Իրա՛՞ւ է
չդիմանալով Հայ տառապած կնոջ արցունքներսւն9 Օր– մը գա շտէն վերադարձիս տեսայ որ Այի– ո ր քեղ պիտի ամ ո լսնա ց նեն ; —- ա յգ ալ սուտ կ ,
քաջալերեցի "ինքը։ շէն ՛պարկ մը ձեռքը դաշտ 1լ երթար • *Բ.իւբտերէ– դո՛ւն քեղմ^ կբ Հնարես • ես տակաւին պզաիկ եմ,
Այդ գիչեր միասին անցուցինք* մօր մլէ ան նով բարեւեցի դինքը : Հտպիտով մ ը առաւ բաբեւս ի՞նչ աիաի ընեմ ամ ո ւ ս իւն ր . =. Գուն Հա յ ես , քե
կե ղծ ո ւթե ա մ բ խօսեցաւ Հետս * Տզաս , ինչպէս եւ սկսաւ շարունակել իբ ճամբան : ղի Հետ մ բաս ին պիտի երթանք Հօբաքո յրիդ Քով ՚
դիտես այսպիսի աղջիկներ շատ կան ՚Բիւբտեր ո լ —- ինչո՛՞ւ այսօր մինակ ես, եւ ո՞ւր կ՛՚երթաս Հայրդ Ամերիկա է, շատ դրամ ղրկած է քեղի Հա
իրիկունով :
կամ /Թուրքերու Հա բէմնե բու մ էջ % Անոնք մ ոռցած մար* Օր մը Ամ երի կա կ՚երթաս Հա յր ի՚կիդ ՔՈՎ ։
են ի րենց Հայ Ր/լալր • չափ ադան ց մեծ բարիք մ ը -—• Կ՚երթամ սա մօտի կ արտէն քիչ մը խոտ ~– Ինչպէս ալ կբ յարմարցնես * ես ոչ Հայր ունիմ
ձիաւոր մր եկած^է։
ըրած պիտի Րէէաս թէ Քոլ աՂԳԻգ եւ թէ ի՛նծի , սերելու՛ Մեր տունը եւ ոչ ալ մայր։ Ըւրեմֆ մինչեւ վերջը Հո0ս պի
երբ աղատես վառվառէն * Գուն ՛երիտասարդ ես, տի մնաս ՚
լալ քրտերէն գիտես, աշխատէ սիրային կապեր Կյուղես որ ես ալ գամ քիչ մը օգնեմ քեղի , —- Ո՞ւր կ՛ուզես որ երթամ * ես այստեղացի
եմ , անշուշտ Հոս պիտի մնամ * • •
Հաստատել ան ո ր Հ ետ արտաքնապէս * բա յց քոլ որ շուտ րլլայ, գուն մինակդ մութին, պիտի մնաս :
սրտիդ մէջ պաՀԷ որպէս քոյր , ոլ զիս ալ ընգունէ ք 0՛չ 1 քեզի պէտք չունիմ , խոտը պատրաստ
քու Հարազատ մայրդ ո ի քեղի այսպիս\ի Է*ՈՐ - է, քիէ մբ պիտի լեցնեմ պարկիս մէջ ու անմիջա– ԱյՒէէ 1 յաւ մտիկ ըրէ՝ ամէն ժամանակ ա–
Հուբդներ կուաայ, Վառվառէն ազատելու Համար։ պէս պիտի վերադառնամ, սբովՀեաեւ ինձի կբ ռիթ չեմ ունենար քեղի Հետ խօսելու* այսօր կ**Լ–
Գէշ չէր Ւելացի մՀա Կ է ձսո ա ս միտքը» բայց սպասեն % պեմ ամէն բան պարզել քեզի ։ $ ի շտ է որ գուն աք
է*սՀպէս ՚գէ^՚Ք էր մօտենալ անո՜ր , եւ այսպիսի Ես, առանց կարեւորութիւն տալու Հետեւեցայ ինձ նման փոքրիկ տարիքէգ բաժնուած ես ՚Ննոգ–
բան մը յայտնել։ Առանց սէր փնտռելու երկար ա^ իրեն, մանաւանդ որ ոչ միայն լաւ առիթ էր, այք •քէգ՛ ԲայՅ անկարելի է որ չյիշեւ/ զանոնք։ Գոլն
աեն Հետապնդած էէ Գա/** % ԲայՑ ֆէի յաջողած եւ լաւ ժամանակ էր ՚ամէնմարգ տունէ րվե ր ադա ր– չատ լալ գիտես որ քէլրտ Հիւսէյինր– քու հայրգ
տեսնել առանձին ։ Այս ԲոէորԼՀ պատմած էի Հաւ ձած դաչտերէն ։ քՒկեւ քանի մլէ ա\նդամ կրկնեց որ, չէ, ՛եւ ոչ ալ իր կ/՚1ր քու մայրգ։ Գուն հայ աղ–
կոոջ* յետոյ՝ եթէ* տեսնէի , ի նչ Համարձակու վեր՛ադառնամ , բայց ամէն անդամ կը նշմարէի իր շ\իկ ՚էյշն ես , քու ձնոզքգո"վգիտէ ո՛՛ւր սպաննէ -
թեամբ նման խօսակցութիւնն եր պիտի ընէի իրեն։ երեսին վրայ ժպիտ մը ։ Երբ խոտին տեղը Հասանք
Հապա եթէ լուր տար քիւրտ Հիւսէյինին ** * Այ" ~ Այիլէ 1 ՔսԻ » անշուշտ զիգ չես մատներ «1ԵՏՐՈՍ ՄԱ՚եՈՒԿԵԱ՚ն
(3)
մ՚աավա խո ւ թ իւննե րս յայտնեց ի % խեղճ կինը ինքն քիւրտ Հիւսէյինին , որ քեղի Հետ Հոս եկս՚ծ եմ :
Fonds A.R.A.M
